Katalog

5. tt îŞAHESER ROMANLARÎ En BüyOlc YazarUrm En Güzel EtarUri P BUCK * ^ j s ^ Y " SAKJMK OÖULLAB «cR ROMAN KİTAPLIĞINIZA YENİ BİR f. Dfr ı X A N A * ^BİR ° * *UĞRUNA IKLİMLER »ERGUVAN * @fc > AĞAC! CUVEN BİR ACI SARKI VA v ı M F vı C R N W 5r 2 43. yıl sayı 15133 umhuriyet KURUCUSÜ: CTJNTJS NADİ Telgraf ve mektup adresi: Cumhuriyet Istanbul Posta Kutusu: İstanbul N o 246 Telefonlar: 22 42 90 22 42 96 2 2 4 2 97 2 2 4 2 9 8 2 2 4 2 9 9 Kızıl ile Kora Slendhal Çeviren: NnrnUah ATAÇ Müll Eğitim Bakanlığınca yayımlanan «Dünya Edebiyabndan Tercümeler» serisinde üçüncü defa basıhnıştır. Bakanlık Yayınevleriyle bütün kitapçdarda 740 kuruj fiyatla satılmaktadır. (Basm 19728/10788) Cumo 16 EylOI 1966 ESKi CUMHURBAŞKANİ ANIT KABiRDE HÜRRiYET ŞEHiTLERiNiN YANINA GÖMÜLECEK YABANCI DEVLET ADAMLARININ MESAJLARI CEMAL GÜRSELIH CEHAIESI PAZAR GÜNÜ KALDIRILACAK ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) C ski Cumhurbaşkanı, Emekli Orgeneral ve Tabii Senatör Cemal Gürsel 18 Eyiul pazar günü Anıt Kabirde Hürriyet Şelıitlerinin yanına defnedilecektir. Gürsel'in cenazesi 17 Eylul cumar tesi Rünii Gülhane Askerî Tıp Akademisinden almarak TBMM binasmda hazırlanacak katafalka konulacak ve hal'kın ziyaretine açılacaktır. Pazar günü ise cenaze buradan alınarak Maltepe Camiinde namazı kılmdıktan sonra Anıt Kabire gömülecektir. Gürsel'ın vefatı üzerine yabancı devlet adamlarından başsağlığı telgraflan gelmeye başlamış, Ankarada Dışışleri Bakanlığında açılan bir defter dun Ankaradaki yabancı devlet temsilcüeri tarafından imzalanmıştır. Bu arada cenaze törenıne yabancı devletlerden gelecek heyetlerin katılacağı büdirilmektedir. llk olarak Irak, cenaze törenine bir heyet gönderileceğıni resmen bildirmiştir. Başka ülkelerden de temaslar yapılmıştır. SON GECESi SAKiN GEÇMiŞTL Gürsel Gülhane Hastanesinde dün tahnit edildi FIKRET OTYAM Pazar gunu, AnıtKabırdekı Şehitlikte toprağa venlecek 27 Ma>ıs ak devrımının onden, halkın sevgılısı eskı Cumhurbaşkanı Cemal Gursel, dun, Gulhane Askerî Tıp Akademisi Hastanesinde tahnit edildi.. tkı saate yakın sürdu tahnit işı.. Hıçbır değışıkhk yoktu vucudunda.. Yüz aynı yuz. Goğüs aynı göğus. karın aynı karın.. Sadece, bacaklarda, yapılan bütun fizik tedavılere rağmen uzun muddet hareketsız kaldığı için tıp dilind* inaktıvasyon tâbır edilen tarzda bir zayıflama vardı, bu da normaldıDıpdırıydı ılkın.. Ağır sorumluluklar yüklendı, o en yüksek rütbelı omuzlarına.. Bır gun, kendine tatlı tatlı gulen bır çocuğa «Bnyüyünce ne olacağını» sormuştu da, çocuk «Cnmbnrbaskanı» deyince, o daıma tatlı bakan yuzü bır hoş olmuş, «Allah yardımcın olsun öyleyse . » demıstı. Bunun anlamını O ve O'na yakın olanlar biliyordu. Sonra, hastalandı.. Ta Amerika ellenne goturuldu, altı gün sonra komaya gırdı. Kaldı bırbuçuk ay orada . Yara olmuştu Turkıye'ye, vatanına getırıldığı zaman, butun iyi bakıma rağmen sol tarafı yara olmuştu. Yazmıştık çok once.. «Bir zamanlar güvenilmeyen Türk doktorlanna teslim edildi Baba Gürsel» demiştık.. Nıtekım kendi evlâtları, bir haftaya kalmadan yaralannı iyi etmıştı.. Ve bır daha en ufak bır yara açılmadı... ölünceye dek Bütün Dünyada üzüntü yarattı ANKARA <a.a.) Cemal Gürsel'in ebediyete intıkalı dolayısiyle, yabancı Devlet Başkanlan ile devlet adamlan t»r»fmHiın tâzıyet mesajlan gonderilmektedlr. Dün de Federal Almanya Cumhurbaşkanı Lüebke üe Başbakanı Erhard, Pakıstan Cumhurbaşkanı Eyüp Han, Ürdıjn Kıralı Hüseyin, Ispanya Devlet Başkanı Franco, Kameron Cumhurbaşkanı Ahmet Ahidjo, Iran Başbakanı Abbas Hüveyda, Israel Başbakanı Levi Eşkol, Sovyetler Birliği Prezidyum Başkanı Podgorni ve ABD Başkanı Johnson birer taziyet mesajı gondererek duyduklan derin teessür ve üzüntüyü bildinnişlerdir. ABD Başkanı Johnson, bayan Gursel'e gönderdığı mesajında özetle şunları söylemiştır: «Mrs. Johnsonia ben, mfimtaz eşinizin vefatı karsısınd» size kalbten duyduğumnz yakınlık hisslni ulaştırmak Isteriz. En yüksek ideallerin bizmelinde bir asker ve devlet adanu olarak geçirdiçi ömrüniin anısı berkes için bir flham mirası olacaktır . Amerika'da bizler, o büyük ve iyi insanın kaybuııo aciHnı paybrçmsktayız.. Hten, kederli anınızda olduğu gibi, hastaufı sırasında d» düşüncelerimiı re dnalanmızm daima kendiai Ue beraber olduğundan emio bulunabilirsiniı.» Sovyet Prezidyum Başkanı Podgorni, Cumhurbaşkanına gonderdıgi taziyet messiında, «Onu memleketlerimiz arasındalri münasebetlerin düzelmesine ve gelismesine büyük faydası olmuş bir devlet adanu olarak natnhyacağız» demiştır. Aynca, Irak hükumeti, bütün Irak'ta bayraklann uç gün müddetle yarıya indırilmesme karar vermiştir. Afgan hükumeti de, iki gün bayrakların yarıya, indirilmesini kararlaştırmıştır. Gürsel'in Ölümü Şubat 1966 dan 14 Eylül 1966 Yazan: Prof. Dr. Sabahattin Kerımoğlu Ölüm raporu açıklanmadı Gulhane Askerl Tıp Akademisi Hastahanesinde önceki gün vefat eden Cemal Gursel için, Hastahane ılgıhleri tonliDdan tanzun edilen ölttm raporu, ilgill nmtondBn veriMiği held« kamu ojun* « pc < f> lanmamıştır. Rapor, yetkili doktorlar tarafından ölümden dört saat sonra hazırlanmış ve Genel Kurmay Başkanlığına gonderilmişitır. Ancak, Genel Kurmay ve basınla ilgüi servisler, raporu açıklamamışlardır. Gazetelerin bu yoldaki müracaatlarma da olumlu bir cevap verilmemıştir. Melâhat Gürsel hastahanede Eski Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel'in eşl MelAhat Gürsel, rahatsızhgı sebebiyle bugun kaldınldığı Gülhane Askerl Tıp Akademısinde tedavi altma alınmıştır. Bu sabah Melâhat Gürsel'e kon sültasyon yapılmasını müteakip Dr. Albay Lutfi Vural, gazetecıle re şu açıklamada bulunmuştur: «Biliyorsunuz müzrnln bronşıt ve dığer rahatsızlıklan esasen vardı. Sayın Cemal Gürsel'in veÇevredeki olaylann insan üzerindeki baskı ve Uhribatını bir fatı haberi üzerine rahatsızlıkları noktadan sonra önlemege imkân yok. trade kuvvetine, tecrübelere daha da arttı Bu durumda kat'ine kadar güvenilirse güvenilsin, dıştan gelen etkiler o noktada siniryen dışan çıkamazlar ve cenaze ler üzerine baskı yapmağa baslıyor, sonunda psikolojik hattâ fiıik törenine de iştirak edemezler.it tahribat kaçımlmaı olnyor. Kritik nokta, insan sevgisinin derecesiBasbakan köşkie ne, insan sevgisinin değer ölçülerine göre nzakta veya yakındadır. Sayın Gürsel'in insan sevgisi beybetli ve sert görünüşüyle, yüz önceki gece geç vakit Ankarahatlanna akseden tecriibelerle âdeta çelişirdi. Savaşlar» girmis çıkya gelerek Bakanlar Kurulunu mıs. bm savaşlann ve hayatın tflrlü mesakkatini eekmiş, ölümle, toplayan Basbakan Süleyman De kanla, ıstırapla daba astefmenliğinde sarmaş dolas olmos bir askermirel, dün saat 11.20 de evinden dı. Araa bnna rağmen bütün insanlan sanki kncaklamak ister gibi ayrılarak Cumhurbaskanlığı köşbakıyordn çevresine. Sert hatların perdeiediği gözlerinde çocuk sâfküne gıtmiş ve Cumhurbaşkanı Sunay'a Bakanlar Kurulunda Gür lıfını değil, fakat «ivi adam> ışıltısını görürdünüz. Bir ihtilâlin lisel'in vefatı ve cenaze töreniyle derliğini üzerine almıstı. 2? Mayıs günü kansız, acısıı, kardeşi karilgili olarak alınan kararlan bildesle birlestirmek amaeını güden ihtilâlin lideriydi. 150 yıllık özgürdirmiştir. Basbakan Demirel bir lük mücadelesini insan sevgisi temeline otnrtmak lstiyordn. Ashna saat kadar Cumhurbaşkanı ile bakılırs* romantiklik doın pek fazla bir hümanizm» idi bn. Birbigörüştükten sonra köşkten ayriyle relişir gibi görünen davramslar'ın, bazı olaylara hSkim olanlırken, teferruatlı programın en namının aebepleri altında da zaten bn bümanizma yatar. geç bu sabah basına verileceğini Vt Mayıs'ın ertesi günfi «Ben diktatör olmıyaca|ınu demişti. Olbildirmiştir. olamazdı da. 13 Kasım kararı, M.B.K.'nin ikiye aynlısı bir Dışışleri Bakanlığında ^diktatörlük denemesi değil, aslında Gürsel gibi kardes düsmanlıkf> lannı enlemek isteyen lider'in ıstırap içinde göstermeğe meebar olDefter '" dnğn bir tntnmdnr. Zira mnbtemel sonncn, ihtilSlin kendi yavmlaGürsel'in ölümü üzerine Dısr rını yemesi idi ve genel kural 27 Mkvıstan bef •• tonr» islemeğc lşleri Bakanlığında bir defter abaslamıştı. çılmıştır. Dün sabahtan itibaren Cemal Ara için llk büyük darbe 13 Kasımdadır. însanlan t«pAnkaradaki yabancı ülkeler büyekun »even Sayın Gürsel, yakın arkadaşlarınuı bir kısmını fed» yükelçüeri gelerek defteri imzala etmek zornnlnsnnda kalmıs, ancak bn karann kendine Bzyfl ynmiımışlar ve taziyetlerini büdirmişşakhk içinde alınmasını da güçlükle sa^lavabilmisti. tşte, olaylar'uı lerdir. etkisi kritik noktayı o günlerde astı. Şimdi, karann verilisinden ve «ygnlamanın bitisinden sonra Çankaya'da tertiplenen toplanhyı haHeyetler tırhyornm; Cumhurbaşkanı. Cemal Aga olarak, bir masanın üstünPazar günü yapılacak cenaze de otnmyor, gazetecilerle sohbet edivordu. Konnsma, döndürülüp törenine yabancı heyetlerın de kadolastınhp MBJK.'nin tasfiyesine getirildikçe. O, yeni okndvğn tılacaklan anlaşılmaktadır Ük Bergson"nn bir kitabından söz açıyor, oradan atlayıp Dekart'a geçimüracaatta Irak bulunmuştur. Di yor, demokratik sistemde müesseselerin nasıl olması gerektiği üıe(Arkası Sa. ?. Sü. 3 de) irinde dnmyordn. Gözlerinde bngnla bir ıstırabın lfadest vardı bnnları anlatırken. Neseli. dinç görünmek için harcadıifı ç*1ı»lara ragmen içindekl çöküntü yüzüne aksetmis gibiydl. Hatt* masanın fiıerinde otnrması bile olaylann baskısından gelen ba çSküntüyfl Irtemiyordn. Nitekim lz gün sonra darbe kendinl fl»ik yapıda g5ıterdi. yatafa düstü. V7 Mayıs'ın amacı olan 6zgür bir dözen, oygarlıja bn Szgürlük İçinde nlaşma çabalan ile ihtilâlin devamı arasında bir geçis dönemindeydik Sayın Gürsel yataşa düstüğü sıralarda. Cemal Aça'nın kisilifinden, aynı zamanda askerliginden gelen knvvetli iradesi, teANKARA (Cumhuriyet Bflrosu) davi ile blrlikte, hastabğı kısmen yendi, hiç degilse reçiş dönemine Sovyetler Birliği Dışişleri Ba hâkim olacak kadar yendi. Jnntalann baskılanna rağmen Knrncu kan Tardımcılarından Victor Se Meclis leçildl, yeni Anayass buhranlara kadar varan çekişmeler menov dün özel bir uçakla An İçinde hazırlandı, balkoynndan geçti. Arkasından seçimler, parlikaraya gelmiştir. mento knrnlvsnnnn kardesi kardesle birlestirmek İçin beslenen BmitBeraberinde Sovyetler Blrlığ lerl aıaltması. yfirünen yoln tıkamaga çalısan tZ Snbatlar, 21 MayııDışişleri Bakanlığı Birleşmiş Mil lar ve daha gizll kalmıs niceleri, koalisyon gürültülert ve Anayauletler Dairesinden Prokofiev ol nın esprisiyle, daha doğmsn hayalci bümanizma ile ntlasan iki duğu halde gelen Semenov^ı Esen kamplılıgın belirli bale gelmesi.. Nihayet bnnlann üzerine. feriei boğa hava alanında Dışişleri Ba akımlann 1961 öncesine tas çıkartırcasına kol gezmeye başlaması, fcanhğı Genel Sekreteri Zeld Ku •narsik gidis, Atatürkçülükten ayrılısın somnt Srnekleri. neralp karşılamıştır. 13 Kasım çöküsün baslangıcıydı. Di|erleri onn tamamladılar. Semenov ve Prokoflevie blr Gelecekte Türkiyedeki özgürlük savasının tarihinl yazacak olanlikte Kuneralp ve diğer ilgililer dün öğleden sonra gdrüşmelere lar, insanlan ve milletini kendi hayatından fazla seven bn büyük baslamışlardır. Mkerin, bn büyük insanın hizmetini, sartlann • fünlerdeki tarafGörüşmeler devam edecek ve m gfirfinüsflne «8r? delerlendireceklerdir ve böyle bîr deterlendirSemenov 18 Eylül 1966 pazar Kede Cemal Gürsel'in büyüklüğü daha iyi anlaşıUeaktır. gün'l Turdumuzdan ajrnjartLk Ecvet GÜBESİN Şam'a geçecekür. unun notiörı Bir cöküşün kısa hikâyesj Gursel'i kaybetmış •lulunuyoruz. 8 Şubattan yanı Gürsel'in komaya gınşınden itibaren onun âkibetı hakkında çok söylendı, çok yazıldı. Bu arada, bu sutunlarda, beş yazı ile bız de bir hayli ahkam yürüttük. Komanın ük haftada derınleşmesi Türk ıiTnnmi efkârını, bu arada bizlen de ümitsızliğe sevketmışti. Fakat her zaman hayatta görülegelen koma süresl bir haftayı geçince General Gürsel'in dımağ sistemınin hususl durumu üzerinde durmaya başladık. Evvela 8 Şubat tarıhli ymzımızda onnn hayatî Yncrkezlertnin tahsmmüllerinın fevkalâdelifini belirttik.O güne kadar dört defa dimağ dramı geçırmiş, beynlnin muhtelif yerleri, damarlannın tıkanması sebebiyle, aksamıs olduğu halde yaşamaya devam et mesıni hayatl merkezlertnin Ustün bir dayanıkhğı Ue izab etmeye çalışmıştık. 19 Şubat tarüıli yazımızda General Gursel'i bu şartlar altında bekliyen akibetin neler olabileceğını göstermeye çahşmış, bu ve(Arkası Sa. 7, Sü. 3 de) 8 ya kadar yedı ay yedi gunluk bir komadan sonra General bakıhyordu? Gursel, Amerıka'dan getınldiği zaman sedyeyle odasına çıkanldı. Bu muazzam hastanenın asansörü yoktur, yoktur ama insanüstü çalısan uzmanları vardır, komutanından hademesıne kadar» îlkin, Gürsel'in basında 1 dahiliyeci, 1 hariciyecı, 1 hemsire, bır de, en önemli isi yüklenen anesteziyolog vardı Bir ay sonra harıciyecıye lüzum kalmamı?tı Ikinci aydan itibaren ıkı doktor, bir hemşire Gürsel'in üzerine eğildi, ölünceye kadar da devam etti bu.. Hemşireler 12 saat, doktorlar ise 24 saat nöbet tutuyor, 48 saat dinlendikten sonra arkadaşlanndan devralıyorlardı nöbeti... Öksürük refleksi yoktu Hasta Gürsel'de öksürük refleksi yoktu» Bunun için ağız, burun ve bronş ifrazatı, akciğerdeki oksijen alışverişi sağlayan alvoelleri tıkamak tehlikesi doğuyordu.. Bu da boğulma veya geç olarak zatürrie tehlikesi doğurabılirdi. Buna engel olmak için anesteziyolog kl altı ay içinde çok is düştü bu uzmanlara duruma göre bazen on, ba* zen otuz dakikada bir özel sondayı ağızdan bronşa sokarak orada öksürük refleksi tevlid ettirip yıne özel bir çekid (aspiratör) ile bronşu temizliyordu. Çok önemliydi bu iş» Hasta, bir saat, hattâ yanm saat bırakılsa, yani ciğerler aspr* edilmezse ölebilirdi» Gürsel, Türkiye'ye getirilip, (Devamı Sa. 7. Sü. 1 de> Batan denizaltıda 19 Alman öldii HAMBURG, (AP) îçinde 7» kisilik mürettebatı bnlanan bir Batı Alman eğitim denizsltınnın Sneekl geee Rollanda sahilleri açıklarında batman üzeribeynelmilel çapta büyük bir arama faaliyetine çirisilmistir. Donanma kaynaklan, 20 kisilik mürettebat taşıyan 230 ton luk denizaltınm satıhta seyrcder ken anl bir ıırtınanm tesiriyle battığını bildirmişlerdir. DenizaJtı Dcggerbank sahili yakınlannda batmıştır. Kazazedelerden birini bir tngiliz balıkçı teknesi kurtarmıştır. Danimarka Hava Kuvvetlerine ait bir helikopter iki, bir Alman destroyeri de 4 ceset çıkarmi}ür. Hai (Köpekbalığı) tıpmdeki denizaltı 1957 yılında hizmete girmi? olup iki eğitim denizaltısından biridir. Oldürülen kocasının dâvasında sahitlik etmek üzere Parise gelen Bayan Ben Barka Havaalanına geldikten sonr» POMPtDOU BEN BARKA DÂVASINDA ŞAHİT PARİS (a.a.) Fas muhalefet lideri Ben Barka'nın kaçınlmasıyla ilgüi dâvanm duruşması sırasında, Ben Barka'nın erkek kardeşi ile eşi'nin avukatlan, Fransa Başbakanı Georges Pompidou ile Içişleri Bakanı Rog«r Frey'in de ifadelerine başvurulmasmı istemiştir. Avukatlar Pompidou ile Frey'e hükumetçe dâvada bulunma yetkisi v«rilmediğrnden, Başbakanla, Içişlen Bakanı'nın ceza hukuku usulünün öngördüğu şekilde Fransa'nın en yüksek yargıçlanndan sayılan tstinaf Mahkemesi Birinci Yargıcınca dinlenmelerini öne sürmüşlerdir. CEMAL GLRSEL BURAYA GÖMÜLECEK «Amerika ile ihtilâfımız yoktur» Çaglayangil ziyaret sebebini acıkladı DIŞ HABERLER SERVİSİ WASHINGTON Halen Washington'da bulunan Dışişleri Bakanı İnsan Sabri Çaglayangil, Anadolu Ajansma verdığı demeçte, zıyaretinin sebebini açıklamış ve: «Esasen ihtilâflı bir dornmn olmıyan Türk • Arnerikan münasebetlerinin inkişafma yararb ted* birler gözden geçirüdi» demiştir. Çaglayangil ziyaret sebebini şu şekilde açıklamıştır: « Dost ve müttefik devletler arasında karşılıklı 'nünasebetler le Ogfli konulan fnsat ve imkin buldukça gözden geçirmek, bu a rada dünya siyasî problemlerl üzerinde görus teatisi yapmak çok lüzumlu ve faydalıdır. Ben de Amerikays bn maksatla gehniş bulnnuyonım. Seyahatimln, bunun dışmda özel bir hedefi yoktor. Dışijleri B a kanı daha sonra zi yaretinde yaptığı ^emaslar sırasında ele alınan konulan söyle sıralamıştır: (Arkan Sa, 7. Sü. 3 de) 11 UZAY ARACI [DIŞ HABERLER SERVİSt] CAPE KENNEDî ledi yeni uzay rekorn kıran Gemini11 nzay aracı, dün iki astronotla Atlantik'e inmiştir. Amerikalı ozmanlara göre, Gemini11 denemesi, bngüne kadar Rusya ile basabaş devam eden feza yarısında, Amerika'yı öne geçirmiştir. Amerika uzay uzmanlan, başarılı geçen Gemınill denemelerı sonucunda 1968'ın msan veya hazıran ayı içensinde, Ay*ı fethedeceklerım açıklamaktadırlar Gemini11 denemesi sonunda şu sonuçlar elde edilmiştir: 1 Uzayda sunl yer çekimi meydana getırılebılecegi anlaşümıştır. Ancak bu suni yer çekimi yeryüzündekinin bmde birl kadardır. Suni ver çekimi merkezkaç gücünün etkisi ile pilot kabinı İçinde meydana gelmektedir. 2 Çok az yatat sarfi üe bir uzay aracının, başk^ bır uzay aracı yardımıyle yol alabıl?ceğınin mumkün oldueu ıspatlanmıstır. 3 tçinde insan bulunan bir uzay aracmı. diğer bir uzay aracından kurtarma vei"a tamir işleminin yapılması gerçekleşmiştir. 4 Yinç bu metod sayesinde, ıktısadî bır şekilde motoriarı ça lıştırmalf.ıTn. bir peykı bir yörungeden dığer bir yörüngey» çekmek mümkün olacaktır. OÖNDÜ Nato'ya ait Donanma kaynaklan. olay yerine sevkedilen knrtarma araolan arasında deniz nçaklan, belikopterler ve çemiler oldngnnn bildirmişlerdir. Batan denizaltı. denizaltı eğitim grnpn merkezi olan Baltık'ın Nenstadt mıntıka sında üslenmektevdi. 34 metre nznnlnfıında ve 3 metre çenisliğindeki teknenin üzerinde NATO'ya ait S170 işareti bvlanmaktaydı. Tağmaç ve Esen ordu komutanlıklarına asaleten atandılar ANKARA, (a.a) Bınnd Ordu Komutan Vekill Orgeneral Memduh Tağmaç ile Üçüncü Or du Komutan Vekilı Orgeneral Fıkret Esen'in, bu ^örevlere asaleten tayinleri Bakanlar Kurulu tarafından karar] aştırılmıştır Sovyet Dışişleri Bakan Yardımcısı Ankara'ya geldi