Katalog

SAHtFEDÖRT 25 Ağustos 1966 CÜMKÜRtYET , HaMDULLDH SUPHI TflNRIÖVERin 19 FRANSA YARIN AYAĞA KALKACAK Acaba kendi mandası altında olan Irakı mı diyecek? Bu da tasavvur edileraiyecek bir şey. Suriye toprak larma bakalım. Fransa bugün düşmüştür, mağluptur. Fakat İngiltere yarın tekrar ayağa kalkacak, mutlaka kendi mâzisine lâyık olan mev kii alacak bir Fransanın aleyhine olarak bize Suriyeden toprak vâdedebilir mi?. Görüyorsunuz ben arıyorum. Bu toprağı nereden alabileceğimizi bîr türlü bulamıyorum. Buna bir şey daha ilâve edeyirn. Acaba Elçi efen di bizim şuradan veya buradan top rak istedığimize dair bir haber mi almıştır? Ona tasrih edeyim hiç kimseden toprak istemek aklımızdan geçmedi. Ben bu noktada söyleyeceklerimi bitirdim. Şimdi onun bana vâdedilecek yeri gostermesini bekliyorum.> Klinger razı oldu. «Demek böyle bir vaad yoktur» dedi. Teyit ettim: Böyle bir vaad yoktur.» Alman Elçisi üçüncü garabeti keş fetmekte gecikmedi, sordu: • Acaba Almanyanm niçin harb et tiğini biliyor muyum?» Dedim ki: •Bu sual soruluncaya kadar Almanyanm niçin harb etöğini biliyo nım zannında idim. Fakat suali işi dince tahmin ettim ki elçi bana bil mediğim bir şeyi öğretecektir. Bunu merakla bekliyorum.» Klinçer izsh etti: NtÇtN HARBEDİYORUZ? • Biz ekseriyetlerin zâlim ekalliyetler tarafından istismar edilmesine mâni olmak için muharebe edi yoruz.» Ona teşekkür etmeyi unutmadım. Yalnız izahatı pek iyi anlayabilmek için bazı misaller almıraa müsaadesini rica ettim. Ve dedim ki: «Meselâ Norveç'de halkm ekseri yeti ekalliyet tarafına istismar ediliyordu. Bu memleket bedbin bir halde idi. Almanyanm gelip kendi topraklannı işgal etmesini ve zâlim ekalliyetten onu kurtarmasını bekli yordu. Bu maksatla Alman orduları Norveçi i§gâl ettiler. Bu vesile ile bir itirafta bulunayım. Ne okuma yo liyle, ne işitme yoliyle Norveçde böyle bir ıstırab olduğunu öğrenme tniştim. Fakat madem Alman orduları Nor veçi kurtardı. Demek ki orada sefirin demin târif ettiği bir vaziyet varmış. Şimdi bunu anladım. Fakat tam bir vuzuha varmak için ikinci bir misâli almak isterim. Almanya Yunanistam da kurtardı. Dünya matbuatı, ajanslar, Radyolar... İtalyanm Yunanistana taarruz ettiğini ve nüfusu küçük, toprağı az bu kahraman miiletten dayak yediğini aylarca haber vermişti. Hattâ Almanyanm, müttefiki ta rafından uğranılan bu mağlubiyeti tâmir etmek için Yunanistana hücum ettiğini de söyledi. Demek bu bildiklerimiz tamamen yanlışmış. Orada mevcudiyetinden habersiz kaldığımız bir ekalliyet büyük halk kitlesini eziyormuş. Almanya gidip bu ekseriyeti kurtarmış. Mösyö Milbas lutfen Sefirinize so rar mısınız, bu misâllerden sonra fikrini iyi anladığıma kanaat getirdi mi?» Klinger derhal bahsi değiştirdi. Dördiincü acaip sualini sordu: «Araplar Ingiltereye kadar ihtilâle girişirler mi, girişmezler mi?» Bu mevzu evvelkilerden daha rahat konuşmaya çok müsaitti. Arapları Türklerin bin seneden beri pek yakından tanıdığını anlatarak cevabıma başladım. Onlar ve biz yakın Cihan Harbine kadar uzun asu"lar beraber yaşadık. Eğer bir Türk ben Araplan iyi tanıyorum derse buna inanmakta hata olmıyacağını söyledim. Dedim ki: «Elçinin suaüne bir İngiliz Generali'nin, Kütülemmare'de esir aldıgımız Tavshent'in bir cümlesile en mükemmel ve en doğru cevabı verebılirim. General Tavshent askerlerimize esır düştükten sonra îstanbula getirilmişti» dedim. «Ona çok itina gösterdik. Mevkiinin istihkak ettiği her nevi ihtimamı ibzal etmekte kusur etmedik. Yanına bir de genç yâver verdik. Heybeliadasında şahsına tahsis edilen köşkten çıkıp yaptığı gezintilerde bu Türk zâbiti, Generale refakat ediyordu. MÜZMİNLESEN BİR MÜNAKAŞA Bizim zâbitle İngiliz Generali arasında müzminleşen bir münakaşa mevzuu vardı. Türk zâbitî, harbi bizim kazanacağımızı iddia ediyordu. tngiliz Generali ise aynı kanaat le, aynı sesle harbi muhakkak lngilterenin ve müttefiklerinin kazanacaklarını iddia ediyordu. Bir gün Tokathyanda her ikisinin beraber yedikleri bir öğle yemeğinden sonra yine aynı bahis açıldı. Zâbit biz muzaffer olacağız diyor, General, îngilizler muzaffer olacak diyor. Tavshent, genç yâverin isran karşısında müessir bir delil bulmak lüzumunu hissetti. Ve zâbite dedi ki: Masanın üstüne cebinizden bir lira çıkanp kor musunuz? Bizimki cüzdanmdan bir kâğıt lira çıkardı ve masanın üstüne koydu. General, şimdi ben de bir lira çıkaracağım dedi. Ve elini yeleğinin cebine uzattı bir altın lira çıkarttı. Ve masanm üstüne koydu. Zâbite İngiliz teklif etti: Şu liraların üstüne üfler misiniz? Türk zâbiti üfler üflemez kâğıt para uçtu ve altın lira yerinde kaldı. General kımıldamayan san madeni göstererek muharebeleri bu kazanır dedi.» Hikâyeyi bitirdikten sonra Klingere sordum: tGeçen muharebede Arap sahasında bu paranın tesirini biz kendi aleyhimize olarak taraf taraf müşahede ettik. Bu uçmayan para îngiizlerde bizde olduğundan çok daha fazla vardı, onlar harbi kazandılar. Şimdi ben merak ediyorum, acaba bu uçmayan para Almanlarda. tngilizlerde olduğundan daha fazla var mı dır? Eter yoksa Arapların, îngilizler aleyhine bir ihtilâlini beklememek daha mâkuldur.» Klingerle bir defa daha görüştüm. Bu zıyareti iade etmek maksadiyle aylardan sonra Ankaranm bir telgrafı üzerine Berline gidecek bir kuriyemiz için tekrar onu ziyaret ettim. İşte aynı şehirde oturan ıkı Elçinin münasebetleri bu üç mülâkata münhasır kaldı. ',' •% % RUS ELÇİSİ LAVRENTİEF'LE İLK MÜLÂKAT Lavrentief 1941 senesinde Sofyadan Bükreş'e nakledildi. Beni görmeğe geldiği vakit yanında sonraları Ankarada Sovyet Büyük Elçiliğinde bulunmuş Mihailof vardı. Alman elçi Von Klinger gibi o da daima görüşmelerine bir tercüman la geliyordu. Çünkü Rusçadan başka bir dil bilmiyordu. Şahsen çok sevimli yakışıkh ve genç bir adamdı. Yumuşak bir sesle konuşuyor va gayet mütevazi bir tavırla sualleri birbirini tâkip ediyordu. Bana Rumanya'da kaç seneden beri bulunduğumu, evvelce nerelerde vazife gördüğümü sorduktan sonra Bu memleketi pek iyi tanımak için lâzıra gelen müddeti geçir mişsiniz» dedi. «İnsan 11 senede meseleleri adamlan, her şeyi kâfi derecede tanımağa vakit ve fırsat bulabilir.» Konuşurken dikkat ettim. Bunun hâlinde Alman Elçisinin tam zıddı olan hususiyetler vardı. tddialı bir sesle konuşmuyordu. Yeni gelmiş, vazifesine henüz başlamış etrafını meçhullerle sanh hisseden bir adamın nezaketi onun ilk yaptığı tesirler arasmda idi. Derhal kaydedeyim ki görüşrnemizin birinci 5 dakikasında onun için dostluğun başlangıcı denebilecek bir his dujr dum. Yüzünde genç yaşının kolaylaşürdığı samimiyetten maada öğrenmek, anlamak isteyen bir adamm dikkati, merakı vardı. Usulden olan ilk sözleri birbirimize söyledikten sonra Lavrentiel tercüman olan Mihailofa dedi ki: «Eğer müsaade ederlerse zamanm müstesna derecede ehemmiyeti' dolayısiyle kendilerine bu ilk görüşmemiz olmakla beraber, bazı siyasi meseleler hakkında düşündüklerimi soracağım.» (Arkası var) •••••••••••*•• •fimbtis !«•••:•••• •• •* ! ••••••mtaaı•••«••••••••«••••* BAYINDIRLIK BAKANLIGI Yapı ve İmar İşleri Reisliğinden: 1 Millî Piyango îdarest merkez bir.ası cam silme asansör tesisatı işine talip çıkmadığmdan yeniden 2490 sayılı kanun hükümlerine göre kapah zarf usulü ile eksiltmeye konulmuştur. 2 Işin keşif bedeli (100.000.) liradır. 3 Eksiltme Ankaıa'da Bayındırlık Bakanlığı Yapı ve İmar İşleri Reisliği Kksiltme Komisyonunda 7/9/1968 çarşamba günıi saat 16 da yapılacaktır. 4 Eksiltme şartnamesi ve diğer evraklan mezkuı Reisliktt görülebilir. 5 Eksiltmeye t»irebilmek icin isteklilerden: A (6.250. ) liralık eeçici teminatını, B 1966 yılına ait Ticaret Odası belgesini, C Müracaat dilekçeteriyle birlikte en az bu işin keşif bedeli kadar bir asansör işini yapmiş ve geçici kabulünü ynptırmış olduklanna dair belgelerin aslını dilekçelerine ekliyerek Yapı ve İmar İşleri Reisliği Belge Komisyonundan alacakları yeterlik belgesini teklif mektuplariyle birlikte zarfa kovmalan lâzamdır. 6 İstekliler teklit mektuplaruu 7/9/1966 çarşamba günü saat 15 e kadar makbuz mukabilinde Ihale Komisj'onu Başkanlığına vereceklerdir. 7 Yeterlik belgesinin son müracaat tarihi 2/9/1966 cuma günü mesa! saati sonuna kadardır. Telgrafla müracaat ve posrtada vâki gecikmeler kabul edilmez. Keyfiyet ilân olunur. (Basın 19042 A. 10986'9898) AYSEİLE ALİ konuveresim.AyhanBaşoğlu ^ | KIZILKULE i r" jSttULEBI Konya Askeri Satın Alma Komısyon Başkanlığından Garnizon birlikleri ıhtıyacı için aşağıda cins, miktar, tahmin bedeli ve geçici teminatı yazılı beş kalem yiyecek maddesi kapah zarf usulü ile satın ahnacaktır. thalesi 8.9.1966 Perşemb» günü saat 11.00 de komısyonda yapılacaktır. Şartnamesi Ankara tstanbul Lv. Amirlikleri ile komisyonda mesai saatle rinde görülebilir. Talipîerin ihale saatinden bir saat evveline kadar teklif mektuplarını makbuz karşılığı komisyon başkanlığına vermeleri, postada geciken mektupların kabul »dilmiye • ceği ilân olunur. C i n gi Miktan Tahmin bedeli Geçici teminatı Kuru fasulye Kuru barbunya fasulye Nohut Yeşil Mercimek Kırmızı mercimek 70 Ton 15 35 25 20 Ton Ton Ton Ton 140.000 Lira 41.250 49.000 45.000 40.000 Lira Lira Lira Lira 8250 00 Lira 3093 3675 3375 3000 75 Lira 00 Lira 00 Lira 00 Lira Yani... tki arkadaş ortak çalışmasak nefesimiz kokacak açlıktan. 789 315.250 Lira 21393 75 Lira Dünyanın en iazla su boşaltan nehri, bir jcyin livri nihayet noktası. S Tanrı, blr çeşlt sporcu sandall. YUKARIDAN AŞAĞIYA: 1 Bn pahalı satılan çiçek dnslerinden (çoğul). 2 »Büyük çapta avuç ortası» mânasına iki söz. atej lutucu aracın yarısı. 3 «Uzayıp kısalır cinsten madde imal et'» mâr.asına iki sözlü bir emir. 4 «Zararı fazla değil» karşılığı iki söz. S Kaba insanların konuşurlarken birbirlerine yaptıklan hltaplardan, bir kere yaydan çıkmaya görsün tabiî geri gelmez. 6 Avruparıin akar | 2 3 4 3 6 7 8 9 sularından, orta 1339 (Basm 19130/9900) çıklamaktadtr. îşte o zaman KGB'den birisl, yinnl üç yıllık devamh emniyct kontrollermden sonra, babasmın bir Beyaz Ordu subayı ©lduğunu ortaya çıkardı. GRU Personel Müdürü Tümgeneral Şumski kendisine bunu bildirince, Penkovski dosyasına konulmak üzere, annesinin, dnrnmu açıklayan bir yazısmı verdi. Babasının ktmliğinin tamamen bilindiğine veya yayıldığına ihtimal vermediği halde, bu şüphe Hindlstan görevini kösteklemeye kâfl geldi. Bu «ihrJlâl aleyhtan sülâle»nin delüleri incelenirken, Penkovski kızağa çekilerek iki huzursuz ay daha geçirdi. Bu çok ciddî bir mesele idi. Sonunda ilgililer, Penkovski'nin babasının kimliğinin, onun hizmetlcrinf gölgeleyemeyecek kadar değerli olduğona karar vetdiler. Bnnnn üzerine Penkovgkl Dördiincü Dairede kıdemli bir istihbarat subayı olank faal g*reve döndii. 1969 haziranmda Penkovski GRU nnn eğitinı okulu olan Askeri Siyasî Akademiye öğrend alınmasına bakan Seçim Kurulu (Mandatnaya Komissiya) na tayin edildi. Ve birinci smıf öğteneUerinin baskanhğma getlrildi, kl bu genellikle generallere verilen bir çeşit kıdemli askeri eğitmenllkti. An», general rütbesine terö ettirUeceüne dalr hlç blı bellrtl görülmiiia. yıllık orta öğrenim ve bej kurmay eğitiminPenkovski bn yenl işl PENKOVSKİ"NtNT NOTLARI: İki yıldır GRU hakkında malzeme topluyorum. Daha şimdiden Ç*vir«ı; '•• : •/••: elimde beşyuz sayfadan fazla not ve doğrudan dogruya veya bazılarının dediği gibi «fahrî olarak GRU ile işbirliği yapan» yedi yüzden çok rı ile işbirliği halinde çalışan slvil lannda Amerika Birleşik Devlet subay ve sivilin ismi mevcut. Sovyet temsilcilerinin sayısı da leri'ne hizmet teklif eden bir mekSovyet hükumeti espiyonaja (caeklenince, •kariyerden diplomat» tupla ^Ioskova'daki bir kaç Amesusluğa) çok hüyük önem ** şüların miktan, toplamın yüzde yir rikalı öğrencisine yaklaştığı bilinmul verir. «Barıs içinde birlikte mektedir. Mektuplar A.B.D. Elçimisine inmektedir. yaşama» ve Kruçev'in «Barış Müca liğine ulastınlmış, ama ilgililer Penkovski elbette Sovyet istihdelesi» sloganlannm gerçek anlabarat teşkilâtınm her yerde hazır mesele çıkarmamaya dikkat ede tnı işte budur. Her zaman ve her bırakmıştı. yerde haber ' toplamaktayız. Her durumda bulunduğuna alışıktı ve rek bunları cevapsız Batılı milletlerin bu gerçeği neden Çiinkü Sovyet İstüıbarata Karşı eün, zaten yaygın olan casus tejkidaha etraflı göremediklerinl bir Koyma Teşkilâtı ajanları tarafın lâtımm. biraz daha düzelteTek dan bundan önce de böyle teklif gelistirmekteylz. Burada münhası türlü anlayamıyordu. Bu bölürade ler yapılmıştı. Bu tekliflerin ama ran askerî istihbarattan bahsediyove bütün kitapta Penkovski, BatıAmerikan rum. Bununla beraber, «askerî»den lı •dostlarm» ı Sovyet istihbarat cı anlaşmaya vanlan çalışmalarının gerçek sümulünii subayınm espiyonajla itham edi kastım sadece «skeri casuslukla uğ bilmedikleri İçin durmadan ikaz lerek memleketten çıkarılması ve raştığrmiz demek değildir. Her etmektedir. Bu sayfalar genellikle hatta propagnndaya alet edilmek yönde faaliyette buiunmaktayn: kesik kesik olmakla beraber Sov iizere hapsedilmesiydi. Onun için Askerî olduğu kadar teknik, bllim yet espiyona] ve sabotajmın; dlp Penkovski'nm bu teklifi, Gary sel ve ekonomik espiyonaj ile uğlomasi, basın, rnrirra, bllimsel mü Powers'in yankılan ayyuka çı rasmaktayız. •Askeri» derken GRU badele ve ticaret paravanı arkasırı kan duruşmasınm ve Moskova' tarafmdan yönetilen esplyonajı da nasıl yüriitüldüğünü açıkça dakl antiAmerikan eğilimlerin kastediyorum. güsternıektedir. en yüksek olduğu bir tarihi hemen •Komşumuz KGB'nin (2) faaliPenkovski'nin Sovyet istlhbaratı izlemesi bakunmdan, çok talihsiz yetlerintn kesin çerçevesine dair bir zamands yapılmıs sayılabilir bildiklerim daha azdır. O teskilâtbakkındaki açıklamalannm önemlni «rttıran su gerçektir; ki Pen Amerikalılar tarafından Penkovs ta çalışanlarm sayısı GRU*dakinkovski, bunlan tamamen hafıza ki gibl yüksek rütbeii blı snbayın den birkaç kat daha fazladır. KGB sından değil, Moskova >Merkez»in böyle bir arzuyu ne mfinasebetle üyeleri daha çok güvenilir kfansegösterebilmlj olduğunun anlaşıla ler olup, daha çok para alırlar. Se de çalışırken yazmuhr. maması çok tablîdir. faretlerdekl ve diğer dıs temsildHk GRU'dan bahseden pasajların muhtemelen 1961'in ilk aylannda Bu husus Sovyetler için ise hiç lerimlzdeki mevkilere daha ziyade 3'azjlmaya baslandığını sanıyoruz. bir zaman anlaşılamayacaktı. GRU onlar tâyin edilhIer. : T. PARLA beniraseyemedi. Hareketli bir adam oldufu için, kıta hizmetini tercih ediyordu. Sonunda bu mevkiin faal bir görevle değiştirilmesi için Gencral Şumski'yi ikns etti. 15 kasım 1960'da Penkovski yabancı memieketlerle resmi temaslarda bulunan çeşitli Sovyet hükumet dairelerinde çalışmakla görevli özel bir GRU subayı grubuna tâyin edildi. Böylece Penkovsü Devlet Bilim ve Teknoloji Kamltesinia (GJJ.TJC.) (1) üyesi oldu. Bu, geniş dıs geıl hnkânlan olan Ijl b'ı görevdl. Penkovski, Notlannuı GRU'yu anlatan bu kısmmda genij istihbarat tercübesine dayanarak, yabancı memleketlerdeki Sovyet tstihbarat faaliyellerini olduğu kadar SSCB içindeki yabancılara karsı alınan tedbirleri de kendine has bir görüşle ele almaktadır. O bu bölümü takriben dört yıl önce yazarken sözünü ettiği kişilerln hâlâ faal görevde olup kullandığı rakamlar da oldukça doğrudur. Yc*mis iki antiKomünist memlekettek! Sovyet elçilik ve konsolosluklanndaki 52M Sovyet temsilcisinden 1000 inin kurmay istihbarat subayı olduğu iddiası hiç (iiphe yoktur kl bngün İçin de doğrudur. Buna İstihbarat organla. daireleri vardır. Herkes casnslukla uğraşır: Bakanlıklar, Komiteler, Bilimlcr Akademisi v.s. ile birlikte yabancı memieketlerle en ufak bir ilgileri olanlardan, memnriyet icabı yabancılarla temas edenlere kadar herkes mecburen istihbarat ağına dahil olur. Hepimiz casusuz. Bir Bakanlığın veya komitenin ken di özel istihbarat şubesi yoksa Sovyetler Birliği Komünist Partisinin (SBKP) tasvibi üzerine GRU veya KGB buralarda istihbarat kraımları kurarlar veya kendi istihbarat subaylarını bunlann enırine verirler. İstihbarat faaliyetlerinde bulun duğurauz veya temsilcilerimizi gön derdiğimiz Sovyet Bakanlık ve Ko mitelerinden bazılannm listesini veriyorum. Bunlardan birkacı tama men KGB veyn GRU personelinden kuruludur: 1 Dısislerl Bakanlığı. 2 Byurobln (şimdüti U.PJ>J5.1Moskova'daki diplomatik heyetlere hizmet eden daire. 3 Inturlst bir Ikl GRU üyesi hârlç tamamen KGB ajanlanndan kurulu (3). (Arkan (1) G.N.TJC Penkovski'nin komitesinin kısaltılmıs adı. (2) Sovyet askeri istihbarat edebiyetinde «sosedi» (Komşu) daima KGB'ya işaret eder. Karşılığmda onlar da GRU*ya • askeri komşularımız» derler. (3) Bak: «Orakla Çekiç Arasında> Kisisel Kitaplar cü jahıs, baskın SOLDAN SAĞA: ve sürpriz tar1 Sağa sola yalpa vura vura zında. 7 Bir evine dönen sarhoşun hali böyle anlazaman parçasıtılır (karma söz). 2 «Dirüene dinnın tersi. bir yelene dinlene bulmaya çalış!» anlare atanmıs memına üç sözlü bir emir. 3 Unutraurun karamamuş olma hali (Osmanhca), sahip. mesinin altına ko 4 Suyun Içine girip kaybolan, Oünfei) balmacsnın nulması gerekea göçebelerln konutlanndan. 5 Hrishalledilmi; rekU söz. 8 Çanaktiyan cenazeleri için yapılanlardan, kale savaşları sırasında savunma buna sahip lnsanlar sereflerine leke stratejisinin tarihe geçtiği yerlerden sürdürmezler. 6 ttip dürtüş, gü(karma söz). 9 cBir yere takıp ealzel sanat 7 Bir edat, güzel kadınlandır» anlamına bir çeklm, bir geoların ellerinden düşürmedikleri. 8 metri terimi. l I I İllİİl da olma y a n «çün RAKAMU BULMAGk Q D DB 3 1 X 3K2F3I Q E D. 3 OOnkH tnHmacnııı» aalicdlLmlf «ekB O tarihte Penkovskl, batıdan henüz kmiM İle fillt tenas kurmuf durumda değildl. Ancak 1960'ın ton nun Penkovski üzerindeki etkisini ve onun buna karşı şabsl tepkisinl, Penkovskl ajağıdaki satıriarda a GRU ve KGB'den başka Dışişleri Bakanlığının ve Dıs Ticaret İlişklleri Bakanlıgmm kendi İstihbarat HALLEDİLJECEK7 VukarıdaM rakamb bolmacad» «adeea t tsna anaht» (ipueo) re « taoe tonuc »srdır Bo» nlan U KareniD ıçine l deo <fa u d a t aytnu Dire» mham KOyaral re toplama çarpma çıkartma. bölmc ısarellerinc dikksı ederek «oldan fa&» ve rnkandat) «saeıy» bolmarads gosteriler. «onnçlan bulunoz Biraı vaktinizl alir ımn ho; ıraktinizi geçirmis olursuntrx