Katalog

SAHİFE İKİ 19 Agustos 1966 CUMHURİYET MAHKEMELERİH BAÛIMSIIllG) VE HAKİMIİK TEMİNATI Tufan ALPAT nayassmıı 7 nci maddesinde «yargı yetkisi, Tfirk milleti adına bağımsız mahkemelerce knllanılır» hükmü ile, yargı yetkisinin mahkemelerce kullanılacağını ve bunun millet adına knllanılan bir yetki oldnğunn ifade etmiştir. Gerçekten bir huknk devletinde, Anayasa düzenine uyfnn huknk hâkimiyeti ancak, sağlam ve her türlü tesirden masun yarçı organlan ile mümkün olabilir. Nitekim, bütün devlet yetkilerinin ve görevlerinin hukuka nygun surette ifası, hnkuk devleti olmanın ilk ve esas nnsurudur. Bunun içindir ki Anayasamızda, yargı yetkisinin Türk milleti adına bağimsız mahkemelerce kullanılacağı, hâkimlerin görevlerinde baçımsız bulunduklan, Anayasaya, hnknka ve vicdanî kanaatlerine göre hüküm verecekleri, hiçbir organ, makam, merci veya kişinln yargı yetkisinin kullanılmasında mahkemelere ve hfikimlere emir ve talimat Teremiyeceği, genelge gönderemiyeceği, tavsiye ve telkinde bnlunamıyaeagı belirtilmistir. Aynca, •asama ve yürfitme organları ile idarenin mahkeme kararlanna nymak zorunda bulundukları, bn organlann ve idarenin mahkeme kararlannı hiçbir gnretle degiştiremiyecegi Anayasammn 133 nci maddesinde ifade edilmistir. 3::: A KASTAMONU AĞIR CEZA MAHKEMESI ÜYESt nen ve maddeten mntazarrır olmaktadır. Bunda, hukuka ve hakkaniyete aykınhk aşikârdır. Çünkü, hnkuk ve hakkaniyet, kazanılan bir mesru hakkın sahibine derhal verilmesini gerektirir. Oysaki, hâkimin terfi suretiyle hak kazandıÇı kadro zamanında verilmediğinden maaş ve ödenek farkından mahrumiyet yıllarca devam etmektedir. Anayasada buna dair açık bir hüküm yoktur. Fakat, kazanılan bir hakkın verilmesi her şeyden evvel, devlet faaüyetinde huknku hâkim kılmak hfîviyetinde bulunan Anayasamızın bu niteliğine uyçun düsmez. '••« *•• • •• • a* • •• • •• • •« • •• • •• • •• '••• !>•• • •• • •• • •« • •«• !••• !••• !••• S ukarda, Yüksek Hâkimler Kurulunun Anayasamızın getirdiği önemli bir yenilik olduğn ifade edilmişti. Bn ifadede gerçeklik vardır. Fakat bn kurulun tesekkül tarzını gösteren Anayasamızın 143 üncü maddesi, zannımca Anayasamızın, yargı organlarının ve hâkimlerin teminatına mütedair sair kısımlannın tamamına kısmen aykınhk taşımaktadır. Nitekim bu madde, Yüksek Hikimler Kurulu üyelerinin bir kısmının birinci sınıfa ayrılmış hâkimler tarafmdan ve kenO halde, yargı yetkisinin kullanümasında hiç•••• • ••• di aralanndan, bir kısmının da Millet Meclisi ve bir makam ve orgamn, kisinin mahkemelere ve •••• • ••• Senato tarafmdan seçileceğini ve îki yılda bir h&kimlere emir ve talimat veremenıesi, telkin ve •••« •••« •üyelerin yansının seçiminin yenilenecegini be•••• tavgiyede bulunamarnası, mahkeme kararlannın lirtmektedir. Yüksek Hâkimler Kuruluna birinci jrflratme, yasama organlan ve idare tarafmdan sınıfa aynlnuş hâkimlerin seçilmeleri isabetli bir degiştirilememesi ve yerine getirilmesinin geoikhüküm ise de, seçime yalnız birinci sınıfa ayrıltirilememesl yargı yetkisinin Türk milleti adına mıs hâkimlerin katılması, yani yalnıı onlann oy knllanıldıgının ifadesi ve delilidir. kullanmalan isabetli bir yol sayılamaz. Bn, şayet bütün hâkimlerin seçim için Ankaraya toplanmasındaki güçlükten veya bütün bâkimlerin birinci sınıfa ayrılmış hâkimleri yakinen tanımamalan düşüncesinden ileri gelmis ise, bu düsünMahkemelerin esas ve temel unsurunun hâeeye katılmak mümkün değildir. Çünkü, seçim kimler oldugu izaha mnhtaç değildir. O halde İçin bütün hâkimleri Ankaraya toplamaga lüzum mahkemelerin, dolayısiyle hâkimlerin bagımsııve zaruret yoktnr. Her hâkim, bulunduğn yerden lığı ne demektir? Ne haldedir ve nasıl olmalıdır? oyunn, tesbit edecek bir esasa göre kullanabiBnnlann cevabı, hâkimlik teminatının mahiyelir. Bütün hâkimlerin birinci sınıfa ayrılmış, yatini ve temlnatm gereğini ifade etmiş olacaktır. ni seçilme hakkını kazanmış hâkimleri, yakinen tanımalan keyfiyeti ise, yine mer'i maddeyi haklı gösteremez. Zira, birinci sınıfa ayrılmış hâkimlerin de hepsinin, yekdiğerinj yakinen tanınayasamız, birçok siyasi ve sosyal etkilerin dıkları veya Millet Meclisi yahut Senato üyeleri•:•: neticesl olmak itibariyle geçmisin kusurla•;:: nin bn hâkimlerin herbirini yakinen tanıdıkları nnı ve aksak taraflarını önleyici hükümleri ih::;• iddia edilemez. Esasen, seçim, aday esası üzerintiva eden veçhesiyle sosyal adalet ve hnkak re::•• den yapıldığına göre, bütün birinci sınıfa ayrılJlml hâkimiyeti esasına dayanan ileri seviyede :!:: mış hâkimlerin tanınması larureti de yoktnr. bir anayasa olmak vasfında ve Anayasa Mahke•• •; Diğer taraftan, Millet Meclisi ve Senato çibi mesi, Tüksek Hâkimler Knrulu gibi demokrasi:!:: siyasi organların ve dolayısiyle yasama organla••;! nin ve hnknk hâkimiyetinin teminat unsurlarınrının bu seçime istirâkleri için lüzum ve sebep ::{| dan olan yenl müesseselere viicut vermesi ile |::| de olmasa gerektir. Gerçi, bu organlann seçecekhukukun üstünlfiğünü hâkim kılmak amacında{[:{ dır. Bn sebeple, bilhassa Anayasa Mabkemesi ku leri üyeler, siyasi hüviyetteki sahsiyetler değil:::: dir. Buna rağmen, yasama ve yürütme organlaruluşunu •ağlaması bakımından ideal hedefleri :::: rına hağlı bulunmavan, Anayasaya göre bajımihtiv» eden mütekâmil bir anayasa sayılmak ge:::: nz olan Yüksek Hâkimler Kuruluna, Yargıtay rekir. Ancak, btt Anayasa ile hâkimlik temioatı :;:: Genel Knruln ve mahallî hâkimler tarafmdan gereken seviyeye erişmi$ midir? Veya bâkimier::İ: iiye spçilmesi kâfi sayılmak gerekir. 1e llgili kanunlar Anayasanın getirdiği yeni hü•« • Yüksek Hâkimler Knrnln üyelerinin iki yılkflmlere nygun mudnr? Mevcut dnrum, hâkimÜjj da bir yansının yenilenmesi de. Anayasanın 143 lik temlnatımn gereken »eviyeye nlasmadığını •;:: tineü maddesi icabındandır. Ancak, maddede bir KBstermektedir. Yargı yetkisinin millet adına baeksiklik vardır. Zira, iki yılda bir yapılacak seğımsu mahkemelerce knllanılmasına göre, hâkimlerin görevlerinde bafcımsıılıklarının saglan çim yapılmazsa ne olacaktır? Gerci, yeni üyeler seçilinceye kadar eski üyelerin görevlerinin demasında zarnret vardır. Runnn da adına hâkim••»• •••• lik teminatı denmektedir. Gerçi, ilk ve esas te vam edeceği 45 sayılı Kanunun 6 nci maddesinde gösterilmiştir. Fakat, seçimin yapılmaması veya minat hâkimin vicdanında ve karakterindedir. cok geç yapılması halinde netice ne olacaktırî Ancak hâkimin, vicdanı ve karakteri yanında *••* Yeni üyeler seçilinceye kadar eski üyelerin göreonun görevinde ve görevinden dolayı kanunla *«•• vi devam edecek ise de, Anayasa iki yılda üyeda kornnmasında «amret vardır. Bu sebepledir lerin yansının yeniden seçileceği ve üyeliğin 4 yıl kl Anayasamıı, 133 fincfl maddesinde «hâkimler oldnğn esasını kabni etmis bulnnmakla seçim sü»zlolnnamaz. Kendileri istemedikçe Anayasada resinin norrnal bir müddeti asmıs olması halinde gfitterilen yaştan Snce emekliye ayrılama*, bir • ••• Anayasanın iradesine aykın bir durum oldufeumahkemenin veya kadronnn kaldırılması sebenu kabul etmek çerekir. Senato ve Millet Meclibiyle de olsa aylıklarından yoksun kılınamaz. sini yeni üve seçimine zorlayıcı bir hüküm de Meslekten eıkarmayı gerektiren bir snçtan dolayı •• • « mevcut değildir. Bn yazının yazıldığı süne kahüküra şriymis olanlarla görevini satlık bakımınÎİİİ dar aylardan beri Senatoda üye seçiminin sonuçdan yerine getlremiyecegi kesin olarak anlasılanİİİİ lanamadığı da bir gerçektir. Kaldı ki, AnayasaIar ve meslekte kalmalannm caiz olmadıfcına kaİİİİ nın 143 üncü maddesi ve 45 sayılı Kanunun 6 nci r«r verîlenler hakkmda kannndaki istisnalar sakmaddesi. hâkimlik görevinde iken seçilmis üve •!:: lıdır.» diye, hâkimlerin maas, emeklilik ve çöre]::: lerin üstüste iki defa seçilemiyecegini âmirdir. ve devam yönünden dnrnmlarını teminat altına ::]: O halde seçim, bir yıl veya daha fazla nzadığı almıstır. :!:: takdirde hâkimlikten seçilmis bir üyenin duru;;:: mu ne olacaktır? Sözü edilen 143 ve 6 nci madde::İ: lere aykırılık aşikâr değil midir? Binaenaleyh, :••: 143 üncü maddesinde Anayasa bn ciheti müddet ••:: yönünden bir bükme bağlamalı veya 45 sayılı •::• Kannnda bıma dair bir hüküm bulunmalı idi. •;:; una rağmen, Anayasamııın hâkimlik temi:::: natı yönünden amacına uymayan kanun hii"••• k&mlerinin yürürlükte bulnndngu görülmektedir. na>asa, hâkimlerin teftislerini menetmiş, Evvelemirde, Anayasamızın özüne ve sözüne uy* " ancak 144 üncü maddesi hükmü ile hâkimgun bir hâkimler kannnu çıkarmak gereği ortalerin belli konularda üst dereceli hâkimler taradadır. Halen yürurlükte bnlnnan 2556 sayılı ve fından denetlenebileceğini kabul etmiştir. Hâmnhtelif tadiller gören Kanun, Anayasa karşıkimler için normal teftis gereklidir veya gerekli nnda, hâkimlerin durnmunu karşılamaktan uzakdeğildir. Bu da, bu yazının konusu ve amacı dıtır. 45 sayılı Yüksek Hâkimler Knruln Kanunu sındadır. Fakat, belli konnda hâkimlerin üst deİle, hâkimlerin özlük işleri, bir mahkemenin \ereceli hâkim tarafmdan denetj isabetli bir yol y» bir kadronun kaldırılması yetkisinin yürütme olmasa gerektir. Gerçi üst dereceli hâkimle, hâorganmdan alınarak Tüksek Hâkimler Kuruluna kimlik teminatı korunmak istenmistir. Halbnki verilmesi Kurulun bağımsızîırı bakımından ödenette teminat, deneti yapacak hâkimin denetneml] bir teminat ise de, bu. görevin niteliği balenecek hâkimden meslekte eski veya yeni olmakımından kâfi defildir. sında değil, denetin sekli, sonnnda yapılacak is2556 sayılı Kanunun yürürlükte bulunan 79 lemin âdil ve hukuka uygun olmasında aranmaİİİİ nncn maddesi hükmüne göre 800 liralık kadro allıdır. Diğer taraftan hâkimlik teminatı, hâkimin :!!: mış bnlunan hâkimler yer deçistirme bakımınderecesine göre değ'l. hâkimlik mesleği ve göreîü: dan teminatlı hâkim sayılmakta ve bnnlann di vinin niteliğine göre var olmalıdır ve teminatın |j!j sipün cezası yönünden yer değistirmelerini gehedefi. hâkimin kıdemi yönüne değil, ifa edilen İİİİ rektiren sebep mevcut değilse, yerleri onların ishizmetin yönüne raüteveccih bnlunmalıdır. Deİİİİ teği haricinde değiştirilememektedir. Böyle bir netin, üst dereceli hâkim tarafından yapılması teminat gereklidir veya gerekli değildir. Bunun âdeta bir nevi hiyerarsi yaratmak gibi bir durum münakaşası bu yazının konnsu ve amacı dısındameydana getirmeye müsaittir ki. bu. hâkimler dır. Fakat madem ki, böyle bir tenvnat ve ka arasındaki esitlik prensibini bozar. Bu da. Ananun hükmü vardır, bundan 800 liralık kadroya yasanın hâkimlik teminatı yönündeki kabulüne yükseimemiş hâkimler de istifade etmelidirler. ve maksadına nyşnn düsmez. O halde, hâkimleHâkimleri, yer değistirme bakımından teminatlı, rin deneti, derece farkı gözetmeden yapılmalıdır. teminatsız hâkim diye tefrike tâbi tutmak, hâZira Anavasada ve diğer kanunlarda. bir snçtan kimlik görevinin niteliçine ve bu görevi her türsanık veva hukuk mahkemeleriııde dâvarı yahut ltt tesirden ve müdahaleden masun tutmak gayedâvalı durumunda hulunan bir hâkim için yarsini güden Anayasamızın maksadına vc hedefine gılamavı yapacak hâkimin üst dereceli bulunmaaykın düşmektedir. Çünkü. tatbikatta hâkimliâin sı sartı voktur. Pinaennlevrı. vareı vetkisinde üst birinci derecesini iktisap etmis hâkimler yanında dererpli hâkim sartı olmadığına ?<ire dah3 hafif mesleğe yeni baslamıs hâkimlerin de avnı çörehir durum olan denet icin de ü^t derece sartı oivi ifa ettikleri görülmekte, buna mâni bir ka mamalıdır. Yalıüt. bn sörevin bu islerde ihtisası nnn hükmü de bnlunmamaktad.r. Binaenaleyh, olan b<>11i iist dereceli hâkimler tarafından yiimeslekte yeni olan bir hâkim, sörevin bütün deTÜtüImesi maksada daha nveun olabilir. Son 7arecesinden meslekte eski olan hâkimler eibi *omanlarrta bu yolda bir c.ilısma nlduğu da bilinrnmlu ve yetkili olduğu halde. meslekte eski r>ektedir. olanlann yararlandıkları ver deâistirme teminatından îstifade edememekte. bu isp meslek içinde esitsizlik meydana getirmektedir. Bu suretle hâkimlik teminatı, bn bakımdan ekfiktir. Bunnn âkimlik teminatının ve tatbikatının İIP' iebebini anlamak da mümkün değildir. Halbuki, olunmaya çalısılan su tiurumu karsısında. hâkimlik teminatından maksat, hâkimlik eörevihâkimlik teminatının Anayasanın genel maksadı ni ve ifa edilen görevden dolayı hâkimin, kevfî ve bünyesine daha nygun bir hale getirilmesi ve ve hissî tasarruflardan komnmasıtliT. Yüksek Hâkimler Kuruluna Millet Meclisi ve Vü/<sek Hâkimler Kurulunun teşkili Mahkemelerin ve hâkimlerin bağimsızlığı Anayasamız A 1 İngiltere'de I demircelik ve I bizim 1 durumumuz Anayasaya uymayan hükümler B Hâkimlerin deneti Sonuç H Kadro tevziatı diger bir tevziatı meselesiHBu vazivet,vaziyet, Uadro hâkim icin varitdir. her derecedeki âkimler için Anayasaya n\gun bulunmavan tir. Hâkim, belli süre sonunda üst derece maasa vükseltildiği halde. o derecenin karsılıjı olan iro yıllarca verilmedişi için hâkim yükseldiSi Veya hâkimlik ödeneğini alamamakta, mâ Senatodan üye seçimini öngören ve üvelerin her iki yılda yansının yenilenmesi hükmünü tasıyan. fakat yeni seçim için müddet tâyin etmeyen Anavasamızın 143 üncü maddesinin tadili ve yeni Personel Kinumı vanında. hâkimlerin durnmlarını Anavasava nvgun snrette karsılavan bir hâkimler Kannnunun cıkarılması temennisi, bn yazının amacıdır ve hâkimlik teminatında bu yönde bir tekâmül de gereklidir. Erol Ulubelen «tngiliz Dış Politikasınıu Dokümanları» ustun . • de ilgi çekici arastırmalar yapmaktadır. Türk Millî Kurtuluş Sa . ilgi vas.na değinen bölüraden daha önce söz açmıstık. Sımdı de Ikıncı • Dünya Savasına doğru gelismelerin belgelerinden bırkaç ornek ; vermek istiyoruz. Llubelenin 1939 yılına ait derlemelerinın tumu ; bugün çıkan YÖN dergisinde yayınlanmıştır. . . „ . „ „ l 1939 yıhnda tnşilterenin Ankara Büvükelçisi Knatchbull Hu . gessendir. Türkiye. Ismet tnönü Cumhurhaskanlığındadır. Ataturk . öleli bir yıl olmustur. Lord Halifax ile Ingiliz elçilerı arasındakı ; yazışmalardan bazı parçaları birlikte oknyalım : S 7 Nısan 1939 Lord Halıfax'tan Sır H. Knattchbull Hugessen e : . «Türk Büvükelçisi davetim üzerine geldi. Kendisi, Polonya . dirde yapılmalıdır. Tersi durummiş, ama bu çeşitli görünüşlere Hüknmetine garanti verdiğimizden süphesiz haberdardı. • ayın Senatör Sadl Koçaş'ın rağmen çok kez görünüşte de da, «bu müesseseyi de Karabük «Heder olan milli servet» başRomanya meselesini münakasa ettik ve bu mevzuda fîkir bır • gibi tamamen devlete maletmek kalsa aynı özü ilke olarak en lıklı makalesi senelerdenberi e liğine vardık. . ; konomimizin maruz kaldığı müs başına almıstır: Demokrasilerde en çıkar ve hayırlı yol olacaktır.» Türk Elçısi. sayet Hukumetıvle gorüsmek istıyorsak. Turkıye, J yönetıci halktır; diıekt j^a da en Eğer yanlış özetlemediysem. sapet zaran belirtmesi bakımından direkt olarak halk kendisini ken yın yazann yazısında, hiç değilse Majestenin Hükümetının politıkasını tam olarak bilmelidir, dedı. Ş üzerinde ehemmlyetle durulması benim özetlediğim kadar olanıngereken niteliktedir. Her yıl ban disı yönetir. Yanl devlet halktır. Kendisine bn mevmda teminat verdik.» ; da, en belirgin şekilde bir Türk kalanmız ikramiye çekilişi ismi HALK NEDİR? 11 Nisan 1939 Lord Halifax'tan Sır W. Seeds'e (Moskova) : ; halkı devlet ayrımı göze çarpıaltında elli milyonu tecavüz eden «Bizim için en onemli mesele Akdeniz ve Romanya'dır. Bn se « jmdi burada bütün ağırlığı üsyor. Kuruluşun en büyük hissedaserveti mudilerine dafıtınaktadır. beple Tnrkiyenin durnmu çok önemlidir. Ve biz Türk Hükumetiy • I tünde toplayan kavrarh «halk» rı devlettir, Türk halkı demek o İkramiyelerden mhayet bir azınle bu bölgelerde meydana gelecek durnmlar hakkmda devamlı ; ' kavramı. Halk nedir? Halk lan Türk devletıdir, sonra kalkılık istifade etmektedır. Tasarruf temastayız. • sahipleri ise sayıca yüz binleri bu kimdır? Bu kavram bugün bi yorsunuz, bu kuruluşun «başlanBüyükelçiye (Rus Büvükelçisi) Türk Rus paktı hakkında su • çimsel demokrasilerde tabil biz gıçta vaadedildıği gibi, Türk hallur. Halbukl her yıl elli milyon al sordum. Bana, bn paktın bir saldırmazlık paktı olduğnnu, iki • lira ile fabrikalar açılabilir ve hıs de de olduğu gibi, bazan «top kına devredllmesini istiyorsunuz. tarafa da bir mecburiyet yüklemedigini söyledi. Fakat Türk Hü ; Kimin malını kime devrediyorsuse senelerinin bir kısmı veya te lum» denilen büyük population\ın mettü ikramiye olarak dağıtılabi sefalet, geri bırakılmıslık, bilgisiz nuz? Halkın malını, halka. Siz kumetiyle Rus Hükumetinın arasımn çok iyi olduğnnu, Türkiye J lir. Kanaatimce teklif gayet ras lik içinde yüzen büyük çoğunlu«halk» la neyi ifade etmek istiyor şu veya bu taraftan bir saldınya uğrarss Rnsyanın kendilerine J yoneldir ve tatbikatı giiçlük arzet ğu; bazan da onun kat kat üstün sunuz? Eğer okumuşu, okumamıyardım edeceğini söyledi^ • mez. Fakat Sayın Senatör yazısın de. yasanan çağın biltUn nimetle şı. işçisi. memuru, poturlu köy12 Nısan 1939 Lord Halifax'tan Sir Knatchbull'a (Ankara) : • • rinden yararlanan, küçük bir lüsüyle, tüm Türk toplumunu ıiada, banka Ikramiyelerinin zararı«ltalya tehdit ettiği takdirde İngiliz Hükumeti Türk Hükume • «mutlu azınlık* anlamında kulla de etmek istiyorsanız, devlet büna sadece ekonomik yönden işaret tine yardıma hazırdır. Buna karsılık Türk Hükumeti de Majeste • nılmaktadır. örneğin, demokrasi tün bunların hepsuıi kapsamakta, etmektedır. Ben de ekonomik zanin Hükumetine Jtalya ile harbte yardıra etmelidir. Majestenin • rar kadar mühim bir hususa ya nin temel ilkesi olan «halkın ken ve bütün bunlann hepsi adına o Hükumeti için en önemli husus Türk Hükumetinın müsterek mü î di kendisini yönetmesi» amacının ni psikolojik duruma temas etmek kurulusa ortak olmaktadır. Slzin gerçekleştirümesini saglıyacak sedafaaya istirak etmesidir. Türk Hariciye Vekilinin önüne durumu Ş lstiyorum. çim mi yapılacak, o zaman halk, anlayışınıza göre halk, ortaya bir bütün teferruatiyle seriniı. Tnrk Hükumetinin flkrini almakta • Muhakkak ki her mudi blr abüvük çogunluktur «Halkın ira sermaye koyabilme. bir sermayeacele ediniz.» S ye ortak olabilme gücü olan tek partıman daıresi kazanamıyacağı desi», «halkın sağduyusn», «halla28 Nisan 1939 Sir Knatchbull'dan Lord Halifax'a : • tek bireylerden meydana gelmiş nı bilir fakat belki bir gün çıkar mız» deyimleriyle bu büyük ço«Herr Von Papen buraya (Ankara) feldi. S bir azınlıktır. Devlet de. bu azmumıdinin tembellige sevkedici bir gunluğun üstüne yüklenilir o zaAlmanyanın Türkleri sevdiğinl ve Almanyanın hiçbir dostu J ftmil olduğunu iddia edebiliriz, man. Küoük «mntln azmlığm* çı lığa yardım etmekle görevli, onlanun. ttalya da dahil, Türkiyeye hücnm edemiyeceğini bildirdi. Ş nn zarar etmemesini sağlıyacak Verdiğinden fazla almak şark zih karına bir i$ mi yapılacak, örTurk Hariciye Vekili Von Papen'e Türkiyenin bir dosta bu şe • bir araç, halktan, asıl büyük topniyeti diye dudak büktüğümüz zıh neğin bir banka kredi mi verekilde baeh olamıyacağını bildirdi. Ve «Şayet Almanyayla dost ol • niyetin esasen karakteristik vas cek; bir şirketin kuruluşuna or luluktan ayrı bir kuruluştur. Yok mazsak ttalya bıze hücum eder mi demek istiyorsunuz> dedı. Herr J fıdır. tkramiyeler bu zihniyete tak mı almacak; «halkı koruyan, sa, sizin ve bugünkü iktidann anVon Papen özür diledi Yanlış anlasıldıgını söyledi. 5 prim veren durumdadır. Belki bir halkı kalkmdıracak yasalar mı ha ladığı şekliyle. yıllık geliri 1200 lira olan, imzasmı bile atamayıp gün çıkar ümidi ekonomik yararı zırlanıyor o zaman da Işte bu Dışişleri Bakanı, Türkiye ttalyanlardan korkmaz, bizim üstün S cılıgı zayıflatır. İnsan kendisi gay mutlu azınhğın kendisi halktır. hiç gszete okumadan ölen bir potarafımız onlar ttalyan biz Türküz dedi. • turlü köylü, bir işsiz yurttaş, topret edip, çareler duşünüp kazan Bugünlerde siirüp giden «halkunız Alman Büyükelçisinin Sinyor Mnssolini"nin Türkiye hakkında • ma yoluna gidecefi yerde hare böyle istiyor», «millî irade», «hızb lumun bu büvük çoğunluğu halk bir dostluk beyannamesi yayınlıyacafını bildirmesi üzerine, Elçi, • ketlerinl belırsiz bir Umit nokta kalkınma» tekerlemeleri hep bu değildir. Onlar ancak secırn za«Bn, Türkiyeyi çok müteessir eder» cevabını aldı. îtalyanlar ada • sına istinat ettırir. Bekler de bek mutlu azınlıktan ibaret halkı Kap manlannda halktır lara yığınak yaptığı müddetçe Türkiyenin tatmin olmıyacağı bil J ler ve zaman da geçer de geçer. jamakta, asıl büyük çoğunluğu anİBRAHİM IŞIK dirildi.» • cak biçimsel bir şekilde içine alFelsefe Öğrencısi emenni olunur ki küçük ta6 Mayıs 1939 Sir Knatchbull'dan Lord Halifax'a : Ş maktadır sarruf sahipleri biriktirdikleri «Romadaki Türk Büyükelcisine kendileriyle çok dost oldukla • para ile kooperatifler kursunrından bahseden Kont Ciano'ya Elçi, sert ve katî cevap vermiş. • Peki, «devlet» ne demek? Bu da lar. Bu tüccar millet olma yolunAlman Büyükelçisi ise Almanlann Türklere garanti vermek için ; Kon derece kaypak bir kavram. da iyi bir adımdır. Devlet de kufırsat aradıklarını söyledi.» S Osmanlı tmparatorluğu zamanınracağı istişart bürolar ile yol gos6 Mayıs 1939 Sir A. Cadogan'ın notu : S tericilik yapabilir. Hattâ banka da devlet, halkın df.inde sembol«Ankarada General VVeygand'a General tsmet Inönü çok önem Ş lar bile organizatör veya bir kı leşmiş şekliyle «hükümet kapısı», li bazı seyler söylemis. General înönü, Rusların mutlaka harbte • halktan vergi alan, başı sıkıştığuısım hissedar olaaüirler yer alması lâzım peldığini, aksi halde harbten sonra hiç dokunul • Sayın Senatörün teklifi veya bu da bu vergileri çoğaltan, ama omamıs bır Rus ordusunun çok tehlikeli olaeağından bahsetmiş.» J na benzer vasıfta teklifler hür te na hiç bir şey vermiyen bir teşşebbüs niteliRini taşıroalan bakı kilât demektir. Halktan ayn, onun 22 Ha7İran 1939 Sir R Hoare'dan (Bükreş) Lord Halifax'a : S Halkın mmdan ehemmiyeti haiz olmak ge üstünde bir kuruluştur. «Hariciye Vekili ile görüştüm. Ankara dönüşünden getirdıçi * hiç mi hiç işin içine girmediği morekir. Bu yolda atılacak adımların en iyi intiha, Türkiyenin birinci sınıf bir devlet olrnasıdır. Bul • narşilerde, faşist ve toliter rejimdiğer bir faydası da bankacılıgıgarların Balkan komsulan yerine nzak komsnlan ile dostluk yap • mızı içinde bulunduğu acıklı du lerde de durum böyle. Ama bimaya kalkmalan hatalıdır, Birinci Dünya Harbinde de bu hatavı • çimsel olmıyan. «halkın kendi ken rumdan kurtarmak olacaktır. Çün yaptılar ve bunn ödediler. Ynnanistan da aynı hatavı Türkiye ile S kü son zamanlarda ortaya çıkan dini yönetmesi» ve «eşitlik» ilkebarb ederek yapmıstır.» S söylentiler ve bazı bankalann ka lerine dayanan demokratık yöne25 Ağu?tos 1939 Sir Knatchbull'dan Lord Halifaz'a : S panması gibi durumlar kamu o timde devlet, halk demektir. Top«Türk Hariciye Vekili Alman Büyükelçisiyle sert bir görüsme • yunda haklı bir endişe yaratmış lumun, yerine göre küçük bir ayaptı. Türk Hükumeti kendisini ekonomik bir dominyon yapmı • zınlığı, yerine göre büyük çoğuntır. rof. Dr. Sungurbey ile Prot. luğu anlamında değil, okumuşu, yacaktır, dedi. Türk Hükumeti kendisini serbest hale getirecek • Dr. Oğuzman arasında cereyaa YAKUP ALMELEK okumamışı, kravatlısı, potnrin adımları atacak. Alman Hükumeti silâhlar mevznnnda sözünü tut J eden kat mülkıyetinin niteliği KurtıUuş ^ îst. • köylüsüvle tüm bir toplumu ıf#. madı. bu sebeple Türk Hükumeti de Almanyadaki askeri ve tek S konusundaki tartışmaları dikkatde eden halk. O, vönetıcilerini nik elemanlannı çekecektir, dedi.» S le izledik. Biz kat mülkıyetinin nikendi ıçinden, kendisi, Platon'un 25 Agustos 1939 Sır Knatchbull'dan Lord Halifax'a : ; teliği üzerinde tartışmaya katıldeyişiyle «yeTİi ve vabancı çıkar«Bîzim dostluk ifadelerimiz ve hislerimiz maalesef bnrada sa • ^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^ mak yeteneğıni kendimizde gör^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^™ cılara jerli ve yabancı düşmanladece süphe uyandırıyor. Türkler, (Majeste bizim dostlugumuza kıy • mediğimızden bu noktaya Uişmirına karsı kendisini konısun diye» met veriyorsa bnnu raaddi olarak ispat etsin) diyorlar.» J başına getirecektir. Devlet halk yeceğiz. Bizim burada asıl dokun26 Agustos 1939 Sir Knatchbull'dan Lord Halifax'a : S mak istediğımiz husus, iki yazatır; halk devlettir. * «Alman B. Elçisi, Cumhurbaskam (tsmet tnönü) ile bir konuş S rın da yazılan ile bilimsel eleştiri ma yapacak, fakat Cumhnrbaskanının Alman rüşvet veya tehdidı ! sınırım aşmış olmalandır. MeseÇELİŞMELER le, görüşümüze göre basıttir. Bir ne teslim olacağını sanmıyorum.» • imdi bunlann aydınlığvnda, sa taraf doğruluğuna ınandığı bir fik• : yın Ferda Kocaçımen'in, sori samimiyetle oavunuyor; diğer Atatürk'ün ölümünden bir yıl sonra Türkiyenin diinyadaki ye S zünü ettiğim yazısmda düstaraf da kendisine göre doğru ori bu belgelerde acıkça beliriyor. Bn yer, iftihar edilecek bir yer ! tüğü çehşmeyi belirtmeye çalısaca lan bir baska fikırle birincisine dir. Dostluklarımız çıkarlanmıza göre ölçüiüdür. Bağımsızlık ko S ğım. Bu çelişme aynı zamanda bukarşı çıkıyor Fıkırler aynı derenusnnda gereği kadar hassas ve güclüyüz. Bugünkü durumumuz S günkü devlet yöneacıierinın becede saygı de*er olduklarına gore, la 193.9 Türkiye^ini kıyaslamak nereden kalkıp nerelere düştüfü • e r d a nimsedikleri sakat anlayışın da ihiç fcımsenin dığenni savunduğu P Kocaçımen'in, bu siitunmüzü çok iyi göstermektedir. • çine düştüğü en büyük celişmelergöruş vuzünden kmamaya hakkı W l a r d a yayınlanan, «İngilterede den biri. Sayın yazann vazısı şu yoktur. demir • çelik mfllîleştirULrken noktalaröa özetlenebilir: bizim durumumuz» başlığmı taşıBoyle oimakla beraber; her üd O Ereğli Demir Çelik, en büyan yazısını ilgiyle okudum. Ama ••••»•••••••••••••••••a••••••••••••••••w! >azar da, tnç ummadığımız halde: %•• İıemen belirte>im ki, bir çok çe ynk hissedan devlet olan, ve birbirlerinın yazılarında özel galişmelerle dolu olması ve proble «memleketimizde başka hiç bir yeler aramakta, birbirlerinin ıdmüesseseye nasıp olmıyan imtıyaz mi son derece yüzeysel bir şekilde dialarını becenksiz ve başarısız lar ile kurulup işletmeye açılar» ele alması dikkatimi çekti. Bu kobir yakıştırmadan ibaret görmekdev bir kuruluştur. Bu kuruluş, nuda benim görebildiğim aksaktedirler. Bu suretle. kanaatimizce, kunıcu ortaklardan Koppers Co., lıklan açıklamaya çalışacağım. bilimsel elestirinin temel niteliği nuıı, yaıann belirttiği şekliyle, Başta, yazının başlığıyla içerigi olan «objektiflik» ten aynlındığı. cdüşük tahmm ve yanılmalan» arasında bir ilgi hemen hemen ynzünden son derece pahalıya mal yazılann âdeta yazarların birbirle yok. Başlığı okuduğunuzda, daha rinı kötülemelerine yarıyan birer olmuştur. Satış teşkilâtının bildüne kadar sömürgeci kapitalist araç haline getirıldiyieri görülmek gisiz ve yetersiz olması ve başka bir sistemin üstüne kurulu tngiliz tedir bir takım aksakhklardan ötürü Sız'de Türkiye'nin her yerinde, kendi kendmize ekonomisinde (biraz şekil degişemas etmek istedığimız ikınde zarar etmekte, âunım bövleytırmiş olarak hâlâ da öyle ya.) ci nokta, söz konusu tartısma ken. hiç gereği olmaksızm feni demir • çeliğin kamulaştmlmasılarda sık sık adı geçen Ord. nm ortaya çıkardığı gerçekler a bir tevsi (genisleme) islemine eiProf Dr Velidedeoğlu'nun Türk çısından bızdeki hiç bir temel U dilmektedir. Kat Mülkıyeti Kanunu tasansını O Bu kurulusun, devletuı yanın zerine oturmıyan bozuk düzenin hazırhyan komisyonun başkam sıeleştirileceğini sanıyor, daha dog daki ortaklanndan bin de Turk fatiyle. bu vazıların ışığı altında. rusu bekliyorsunuz, ama pek öyle halkıdır. «Memleketimiz bir ikin. bir açıklama yapmasının artık olmuyor. Tersine daha çok, teme ci çelik fphrikasına. maliyeti ucuz veya paha' da olsa artık kavuş zorunlu bir hale geldığidir Övle öğrenebilirsiniz. li bozuk bir yapı olan bu binanm. sanıyoruz ki. sayın Velidedeoğlutemeli durur'ken çatısının onanl muş buluntnaktadır. Defterin bu zahlı b r o ş ü r ü m üz ü I s t e y l n l z . nun vapacaâı açıklama. üzerinde ması için bazı teklifler öne stirıi sahifesinin kapanmış olması gerekir. Ancak bundan sonra yapıla türlü vorumlara girişilen ve tarFONO. İstiklârl cad. 213 Beyoğlu İstanbul. lüyor. Bu yapılırken de, bugünKÜ tısmalara sebep olan hususlann cak iş. bu dev tesisleri vaadediliktidan elinde tutanların baştecı aydınlığa ve açıklığa kavuşmasınettiği sakat anlayış içinde, demok miş olduğu veçhile tamamen Türk (Reklâmcılık: 3197) 9678 rasilerin tarihinde düşülen en bii halkına devretmek» gerekmekte da büyıik rol ovnıyacaktır. Saygılanmla. dir yük çeüşmelerden birine düşülüNASlTHt KURDOĞLD g) Ama bu de\retme işi, ancak yor. Bu çelişmeyi açıklıyabilmek Kadıköy tst. kuruluş zarardan kurtarüdığı takicın önce sayın yazara «demokraAĞIR ÖĞRENEN VE GERİ ZEKÂLILAR si» ve «devlet» sözcüklerinin anlaİÇtN mını hatırlatalım. Demokrasi. halk ÖZEL EĞİTİM VE TEDAVİ YURDÜ yönetimi, halkın kendisini kendıKAYITLAR BAŞLITOB sinin yönetmesi demek. İlk defa BROŞÜR tSTEYİNİZ İlkçağda. Yunan kent devlet'leMüracaat: Atatürk Bulvan 87/9 YKNİŞEHİR ANKARA rinde ortaya çıkıyor. Bir polıs Telefon: 12 17 54 12 27 88 (kent devleti) tıalkmın kendileri üstünde eğemenük kurmak istiyen HAS: 2150/9647 bir diğer polıse karşı koyabilmea; tümüyle kendi kentlerinin çıkarlarım hep birlikte koruyabilmek için daha düzenli bir toplum yapısı kurmak; kendilerini tek bir rr.onark'ın ihtiraslarma bırakmamak, ve ıçerıde de halkın herhanHattce Güney Kıfat Aydıner Resmıve Aydıner gı bir bölümünün, va da herhançi "1 Agustos 1966 pazsr gunü Sanyer Camıınde okutacağım Mevbir kişinin. bir ötekı üstüne baskısı olmaksızm Arıstoteles'ın 1rie akraba, dost ve ar7u edenlerin teşritlerinı nca edenrn. Praüsyen Doktor, Genel Şirurji, İç Hastadeyişiyle «bütün bireylerin elden ?eyve«te AYDINER geldiğince mutlu olacağı bir toplıklan, Kuîak, Boğaz, Burun ve Göğüs lum düzeni kurmak için» yöneCumhurıvet 9649 Hastahkları Mütehassısı aranıyor. timi dolaj'lı ya da dolaysız olarak, kendi ellerine alıp kendilerimn Işletmemizin Sağhk Teşkilntında açık bulunan kadrodüzenlemesi amacına dayanmaklara Pratisyen Doktor, Genel Şirurji, İç Hastahkları, Kutadır. Bu anlayış tarıh süresinde lak, Boğaz: Burun ve Göğüs Hastalıklsn Mütehassısı alıçeşitli evrelerden geçmiş, çeşiUı nacaktır. görünüşlerde kendini gerçekleştirAlınacak doktorlara 7244 sayılı kanun gereğince baSevgili Annemiı remlerinden üç üst dereceye kadar aylık, bu ayitğın To 10 u nispetinde madenyeri tazminatı. yılda iki aylık hıtarında ikramiye, 708 sayılı kanuna göre çıkartılan yönetmelik gereğince ayrıca her ay 1000, lira tazminat, NÎŞANLI OLDUK ŞÎMDI her ay yakacak kömiir ile fazla mesal ücreti verilir NAZMITE SABİTOCI.U vefatı dolayısiyle akraba, dost ve yakınlarımızm çeşitli Taliplerin kısa hâl tercümeleriyle birlikte bizzat vevo'.lardan gosterdıklerı pek kıymetli ilgıye minnettarız. TEOMAN EKIM ya yazıb olarak 15/9/1966 tarıhine kadar Zonguldak E.K.İ Cap Oiilmen Inci Tnnakan Müzebber Sazıcı Müessese MüdüriüŞi'r'r rr.üracaatlan üân olunur r>rrl k 18 8 969 <Ba?ın 18994/9646) Heder olan millî servet Belgelerin söylediği. T Katmülkiyetinin niteliği kontısunda tartışmalar üzerıne S Corrfsponörnff Jnsnmtf Metoduyla î IMÖHÂSEBEİ jFRÂŞp MEVLID Zonguldak Ereğli Kömürleri İşlelmesi Müessesesi Miidürlüğünden: TEŞEKKÜR BEHtCE İZZET TORÜN'ün Cumhunjet 96İ6 (Yeni Ajans: 6520/9667)