Katalog

MAKYAVEL H Ü K Ü M D A R ( (a prince ; 3Ü çevlren : Vahdl Hatav eser yalnız larlhçilerl değil, özellfkle polltlkocıları l l u 'lendiren, Devfet ve Hükümet bajkanlanna kı• lavuzluk edecek b(r itltaptır. Ayrıca Makyovel'o karjr çıkon edip ve fllozof kırat BUyük Frederik'ln onu çürütme denemesJ. İki kitap blr arado FJyatı : 7,50 Llro umhuriyet 42. yıl sayı 14909 KURUCUSU: YUNÜS NADÎ Telgraf TS mektup adresi: Cumhariyet tstanbal Ftoate Kutusıu İıtanbd No. 246 Telefonlar: 2 2 4 28 0 2 24 3 9 6 2 2 4 S 0 7 2 3 4 C B 8 2 2 4 2 9 9 YENİ OERGİ Yöneten: Meı%et Fnat ŞUBAT 1966: FAŞIST KURSUNLARTjrLA ÖLDÜRÜLEN ŞAİK: fZDEKİCO GABCİA LORÇA ÖZEL SAYIS1 Lorca'nın hayatı, ilk şiirl«jri. olgunluk çağı slirleri. tiyatrosu üzerine ifccelemeler; Lorca lle konusmalar; sürlerind^n, desenlerinden seçmeler, vb. Aynca: Demic Özlü'nün Sabahartin All için blr değitune yazısı. V* N t n n fflkmefin 8 «aytalık azan silri: •Fafclr Blr Şimal Kilisesinde Şeytan lle Bahibin Maceran». Bulunduğunuz yerde De Yayınlarını satan blr ldtapçı yoksa Yeni Dergi'ye mutlaka abone olunuz. Yıllık abonesi 32 llra. OE lAYINEVt, VİLAYET HAN, Cağaloğln REMZİ KİTABEVİ Sah t Şubat 1966 Atasağunla beraber Cumhurbaşkanmı ziyaret eden S. Demirel, «Kendisini iyi gördüm» dedi | Seçim Kanunu Tasârısı tartışmalara yol açtı GURSEL, UÇAK GELIRSE! 1 « !? . ^ MoHıcı Meclisi YARIN HAREKET EDECEK terketti Görsel Giderken ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) n süredir rahatsız bulufnan Cumhurbaşkanı Sayın I Cemal Gürsel'in tedavi maksadiyle Amerikaya gideceği baberi çeşitli söylentilere yol açmıştır. Gıdasuu fiskostan alan kulak ve dudak gazeteleri birbirini tutmaz yonımlar «imâl» ederek politika piyasasma sürmektedirler. Her şeyden önce bir açıklık rejimi olması gereken demokrasimiz hesabına bo çalkantılı havanın yakında durulacağını umarken biz burada sadece birinci el kaynaklardan verildiğine inandığımız bilgilere dayanarak düşiincelerimizi kısaca belirtmeye çalışacağız. 27 Mayıs devriminin seçkin bir temsilcisi olan ve yeni devlet düzenimizde en yfiksek yeri işgal eden Sayın Gürsel'in rahatsrzlığı hepimiz için bir talihsizlik olmuştur. Partilerüstü tutumu, Atatürk ve özgürlük Ukelerine bağlılığı, sarsılmaz yurtseverliği, vatandaş yüreklerinde uyandırdığı güven duygulan ile Sayın Giirsel demokratik gelişmemizin tehlikeli zikzaklardan korunabilmesl bakımından sağlam bir destekii. O, rahatsızlığından önce de, hattâ geçirdiği rahatsızlıktan sonra azalan fizik gücüne rağmen de görevini cesaretle yürütmüş, devrim ertesi krizlerinin yurt hesabına tehlikeli soysuzlaşmalara yol açmasını önlemekte yararü olmuştur. Bu davramşları, Sayın Gürsel'e Cumhuriyet tarihinde hiç unutamıyacağımız, yarınki kuşaklann da daima takdirle anacaklan şerefli bir fin sağlamaya yetecektir. Şimdi Sayın Cumhurbaşkanı, nzman hekimlerin tavsiyesi üzerine tedavi amacı ile yabancı bir memlekete, Birleşik Amerikaya gitmektedir. Dokuz profesör ve doktor, imzaladıklan raporda bu gereği açıkça belirtmişlerdir. Tıp sanatından hiç anlamıyan bir vatandaş olarak biz sayın uzmanların gösterdiği lüzuma tartışmasız katılmak eğilimindeyiz. Türkiyede tedavisi mümkün olmadığı halde başka ülkelerde mümkün olan hastalıklar vardır ve durumlan bunu gerektiren vatandaşiar bu imkândan yararlanmaktadırlar. Ancak, Sayın Gürsel lâlettâyin bir vatandaş değildir, devletin en yüksek katında mânevi sorumu pek ağır bir görev yüklenmiş, bu görevini başarmak hususunda hiç bir fedakarlıktan kaçmmıyacağına and içmiş, tam anlamı ile bir numaralı vatandaşımızdır. Bu itibarla, tıp sanatı açısından böyle bir yolculuğun vararlı, hattâ liizumlu olduğu bakkındaki tavsiyelere bir şey diyemezsek de, rejimimizin temel esprisi ve bugün içinde yaşadığımız politika koşullannın doğurduğu kaygüar açısından biz bu geziyi doğru bulmadığnnızı söylemek zorundayız. Anavasamızın ilgili maddesi Cumhurbaşkanına hangi hallerde kimin vekillik edeceçini belirtirken gerçi «yabancı bir memlekette bulunmak» halini de ihmal etroez. Ama yürürliikteki Anayasamızın ruhunu gözönünde tutacak olursak bu gibi gezilerin özel maksatla değil, yalnız devleti temsil maksadı ile yapılacak resmi ziyaretlerle kayıtlı bulunmasını kabul etmemiz gerekir. Böyle bir ziyaretin ise hem iki devlet arasındaki politik ilişkilere değinen kendine özgii merasimi, hem de protokola sıkı sıkıya baglı kııralları vardır. Bugün özel tedavi olmak iizere Amerikaya giden Sayın Devlet Başkanımıza orada uygulanacak protokol usulii ne oIursa olsun, Birleşik Devletlerle aramızdaki ilişkileri etkileyici bir takım politik gelismelere imkân hazırhyabilecek, hiç değilse içeride ve dışanda kimi hevesleri şu ya da bu yönde dürtfiklevip uyandırabilecektir. Cumhurbaşkanlığı makamının, ne kadar süreceği bilinmiyen bir vekâlet müessesesine bırakılması da zaten son zamanlarda sık sık gerginleşen partiler arası ilişkfleri aynca daha tehlikeli bir duruma sürükliyebilir. Bütün bu sakıncalan ve daha başkalarını Sayın Gürsel her halde düşünmüş olmalıdır. Ona rağmen doktorların tavsiyesine uymak çereçini dmduğuna göre. kendisine acele şifalar dilemekten gayri elimizden ne çelir? edavi maksadiyle Amerikaya dün gitmesi kararlaştınlmış olan Başkan GUrsel'in seyahatinin yanna ertelendiği resmen açıklanmıştır. Gürsel'i Amerikaya götürmek iizere Başkan Johnson'un tahsis ettiği özel uçağın hava muhalefea yüzünden Washington'dan yola çıkamadığı, bu yüzden seyahatin yanna ertelendiğine dair hükümet bildirisi dün yayınlanmıştır. BUdirinin metni şöyledir: «Sayın Cumhurbaşkanımızı ve refakatindekileri Washington'a gö türmek iizere Amerikadan gelen özel uçağın Andrevvs hava üssündeki devamlı kar yağışı ve şiddetli hava muhalefeti dolayısiyle mezkur usten bareketi gecikmiştir. Bu sebeple Sayın Cumhurbaşkanımızın bugün için tesbit edilmiş olan hareketleri ertelenmiştir. Hava şartlan dfizelerek, özel uçağın çarşamba gunüne kadar Ankaraya gehnesi beklenmektedir. Bu durumda Sayın Cumhurbaşkanımız 2 Şubat çarşamba günü Amerikaya hareket edeceklerdir.» M ha f et T UYETTIDIR CAUSMÂK GELEB1URLER HAKfMDİR ILGIUL ANERİKA SEYAHAIİ VE ARDINDAKİ SİYASİ MESElfLER KEMAL AYDAR Sağlık Bakanının açıklaması AMİARA (Cumhuriyet Bürosu) Türkiyede 26 bin Frengili var Ankara (a.a.) «Frengi ve zührevi hastalıklar» konusunda bugün düzenlenen ılmî ıstışare komısyonu topjannsında bır konuşma yapan Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı Dr. Edıp Somunoflu, «Türkiyede bâlen 26 bin frengili ve 4 bin cüzzamlı bu • luntnaktadır» demıştır 8 profesor ılç İ doçetıtın kaU tıldığı toplantıda konuşan Sağlık Bakanı, daha sonra şunları soylemıştır: « Frengi ve alelumum zührevi hastalıklarla buna paralel olarak gizli fuhuş konularının tıbbî ve ilmî yönleriyle ıdarî ve sosyal alandaki yeni karakteristikleriyle üzerlerinde cidden dorulması gereken bir problem halinde karşımıza çıktığı bir haklkattirj dalet Bakanı Hasan Dinçer'in Seçim Kanunu tasarısının geçici bir komisyona sevkini istiyen önergesinin oylamasına mâııi olmak için Meclis'te dün bütün muhalefet partileri «enffellemeye» çittniş ve Meclis çoğunluğunu düşürmek üzere bir kac üve hariç toplantıyı terketmişlerdir. A Andrevvs üssü kapaiı p umburbaşkanı Cemal GUrseli ** Amerikaya götürecek olan Başkan Johnson'un özel uçağı bagh bulunduğu askerl hava Ussü, hava muhalefetinden kapaiı olduğu için dün Türkiyeye gelememiştir. Uçağın, dün, saat 11.00 de, Esenboğa hava alanında olması gerekiyordu. Washingtondaki askeri hava üssü Anderews'te her an harekete hazır bekliyen uçak, kesif sis ve tipi yüzünden havalanamamıştır. Bu sebeple uçağın ancak bugün Washington, Roma yolu ile Ankaraya gelmesi beklen mektedir. uçağın gidiş ve geliş saatlerl kesin olarak tesbit edilmemiştir. Uçağın gidişte, Almanyada Reinmain'e uğnyarak ikmal yapacağı ve sonra Washington'a müteveccihen hareket edeceği bildirümiştir. Johnson'un özel uçağınrn hava muhalefetinden dolayı önceki gece yola çıkamadığı Amerikamn Turkiye Hava Ataşeliğine bir mesajla önceki gece geç vakit bildirilmiştir. (Arkası Sa. 7, Sü. 1 de) Paşabahce Şişe Cam Fabrikasında dün başlayan greve 2400 işçi katılmıştu*. İşçiler, taleoleri kabul edilinceye kadar greve devamda kararlı olduklannı bildinnektedirler. Resirr.de, grev yapılan işyerinin önündeki polisler ve grevciler görülüyor. (Bu konuyla Ugili haberiıniz 7. sayfada.) GREV 3 yıl sonra istanbulda «trafik» kalmoyacak Mücahit BEŞER geç üç yıl içinde tamamen halledilmiş olacaktır» Sonra, hayretle açılan gözlerimize bakarak devam etti: « Çünkü, yaptığımız hesaplara göre, şehirdeki motörlü araç sayısı bu oranda arttığı takdirde, takriben üç yıl sonra bir gün, bütüa ana yollardaki trafik birdenbire kilitlenip kalacaktır. Kısacası, trafik kalmıyacaktır ki, derdi olsun!» *** «Okullar olmasaydı, millî eğitimi ne güzel yönetirdim» di • yen eski bir paşayı hatırlatan bu sözler, tstanbulun yakın bir gelecekte alacağı acıklı görüntüyü şimdiden haber veren bir «tehlike çanı» sayılmalıdır. Üstelik, bir yetkili tarafmdan öne sürülen bu düşünceye katılmak için, öyle ince elenip sık dokunan bir incelemeye de hiç lüzum voktur. Bunun en sade yurttaş bile farkındadır: Gören göz kılavuz istemez. olmasın ki, IsH iç şüptaenutrafik derdi, en tanbulun Ankara'dan bildiriyor Sayın Cumhurbaşkanuıın tedavi görmek üzere Amerikaya yapacağı yolculuğun, Senato Başkanının deyimi ile «muhalefeti hava» dolayı siyle ertelenmiş olması bu seyahat ile Ugili yorum ve söylentileri ne önlemiş, ne de geriletmiştir. Bu konu üzerinde büyük bir faaliyet gösteren zihinler, ertelenme haberi dön aabfth duyulur duyulmaz, bütün güçleri ile çalışmaya başla mış ve «Mubalefeti hava»dan başka geciktirme sebepleri olup olma dığuu aramaya koyulmuşlardır. Seyahatin geri bırakılması, ilk anda, Washington'daki hava şartlarına dair belirli bilgi henüz alın madan, bazı çevrelerde bu konu ile ilgili olarak beliren sinirli havaya bağlanmış ve bu âni seyahaü olumsuz butanların •müdahale ve telkinlerinin» ertelemede rolü olduğu yargısına vanlmıştır. Gerçekte siyasi hava, bu gibi yorumlara müsait bir zemin teşkil etmi; tir. Washington'daki hava şartlan öğrenilip «hükumet bildirisi» de açıklanınca yolculuğun ertelenmesindeki mâkul sebebin •muhalefeti Hava» olduğu kesinlikle kabul edilmiştir. Ancak şunu da belirtelim ki, bu seyahat bir kere daha ertelenecek olursa «muhalefeti hava»nın yerini hangi cıns «muhalefetin» alacağı da çoktan bir merak konusu ha line gelmiştir. DÜGÜJILENEN SORU Bir kısun çevreler «Sayın Gürsel'in tedavi için dışanya gitme(Arkası Sa. 7. Sü. 5 de) «15 yH önce» Dr. EDİP SOMUNOĞLU Bir süre önce bazı üniversite ög retım üyeleri tarafmdan yayınlanan ve: «Türkiyenln dış politikasmda tarafsızlık ilkelerini» uygula ması gerektiğini belirten Ankara, îstanbul ve Izmir bildirilerine karşıhk 41 Profesör, 17 Doçent, 35 asistan ve 8 öğretim görevlisi, dün ayn bir bildiri yayınlamışlardır. Daha önce yayınlanan bildirılerin üniversite öğretim üyelerinin tamamının göriişü olraadığı tasrih edilen bildıride: «Bir memleketin dış siyaseti her gün başka blr man zara gösteren geçicl dünya hâdise (Arkası Sa. 7. Sü. 3 te) ÜNİVERSİTE ÖGRETİM ÜmERtNÎN BİLDİRİSİ Crengı konusunun temel da* yanaklarından olan ve bizde hâlen mutâ halinde tatbık editegelmekte bulunan serolojik sistemin 15 yıldanben medenî ülkelerde terkedilmış olduğu da sizlerin meçhulü değildir. Bu bakımdan frengi konusunun bugün bütün dünyaca âdeta routine bir test halinde kabul ve tatbık edilmekte olduğu çok dahd emın ve kesin ifadelı bır serolojık sisteme oturtulması da artık bir zaruret olmuştur. Bunur; yanında frengi tedavisının hasta ve devlet yönünd»n zahmetlerı daha az ve fakat, kişısel tedavi yönünden daha emın bir değışikli§e de ihtiyaç olduğunu zannediyoruz. Dunku oturum başladıktan sonra gündemın (Baskanlık Dıvanının Sunuslan) bölümunde dokuzuncu sırada bulunan Tural ve Johnson mektubunun basına sızması hakkında Meclis araştırması ısteyen önergenın, sunuşlarda bırıncı sıraya alınmasına dair bır önerge M.P.'lı Memduh Erdemır tarafından verılmıştır. Başkan Vekılı Ahmet Bilgin önergeyı ışari oya koymuştur. Işan oylama sonunda önergenın reddedıldığı anlasılmış, ancak CHP'll Coşkun Kırca ve be? arkada?) ayağa kalkmafc suretiyle yeniden oylama vapılmasını istemıslerdir. Kırca ve arkadaslarının bu isteğı kabul edilerek yeniden oylama yapıl Arkası Sa. 7. Sü. 4 de Millî Güvenlik Kurulu toplandı Ankara, (Cumhuriyet Bürosu) Milli Güvenlik Kurulu dün aksam saat 17.30 da Başbakan Süleyman Demirel'in başkanlığında toplanmıştır. Milll Güvenlik Kurulunun dünkü toplantısmın gündeminde şu konular bulunmaktaydı: O NATO emir ve kumanda düzeni, O Boğazlardaki mania ağlan me selesi, O Deniz Kuvvetleri Dıs ödenekIeri, O Kolera salginı sebebiyle Hac yolculuklarmm bir süre çeri bırakılması. S Azınlıklar ve Patrikiıane, O Bara.jların korunması. O tmroz ve Bozcaada hakkında üç aylık raporlar. (Arkası Sa. 7. Sü. 4 de) «Gizli fuhuş» Ayrı bir nıtelıkte olmak üzere, frengı ve zührevi hasta • lıkların zuhur ve ıntışarında bir filyasyon sonucu olarak çok defa bilhassa gizli fuhuşun muhtelif şekillerinin de büyük ölçüde rol oynayan bir faktör oldu(Arkası Sa. 7. Sü. 5 de) TİP'in Gürsel'le ilgili bildirisi Ankara, (Cumhuriyet Bürosu) T.t.P. Meclis Gnıpu dün bir toplantı yaptıktan sonra Cumhurbaşkanmın tedavi maksadiyle A merikaya gitmesi konusunda bir bildiri yayınlamıştır. Bildiride, «Çok nazik bir mesele olarak ortaya çıkan bu seyahat konusunda iktidarın pek dikkatli davranması gerektiği» belirtilmektedir. Bildiride özetle şu hususlara değinilmektedir: D Sayın Cumhurbaşkanımızın yıüardanberi maalesef devam etmekte olduğu bilinen hastalığında yeni bir vahim gelişme olma Arkası Sa. 7. Sü. 7 de Yandaki resimde mücahitler Anıtkabirde görülüyor. 36 yıla mahkum bir gangster firar etti A. BİLGÎ Kadıköy semtindeki şoförlere «ecel teri» döktüren azılı gangster Kadir Ülker, dün, Bursa Devlet Hastahanesi mahkum lar koğuşundan firar etmeyi başannıştır. Bindiği arabanın şoförlerini ıssız bir yerde tabanca tehdidiyle soyan ve 36 yıl ağır hapse mahkum edilmiş bulunan orta boylu tıknaz gangster'in yakalanması için, Türkiye'deki bütün polis ve jandarma teşkilâtı seferber olmuştur. AŞK UĞRUNA GANGSTER OLMUŞTU Hatırlanacağı gibi. bundan yedi yıl önce, Cinayet Masası de Arkası Sa, 7, Sü. 8 de Mücahitler Anıt Kabri ziyaret ettiler l Turgut gazetemize Günde 1 milyon dâva açtı Sanayı Bakanı Mehmet Turgutun şıkâyetı üzerıne harekete geçen Îstanbul Basın Savcılığı, gazetemız sorumlu Vazı tşlerı Müdüru Erol Dallı hakkında «Basın Kanunana muhalefet» ettığı» ıddıasıyle dâva açmıştır. Toplu Basın Mahkemesınde açılan dâvada Erol Dalh'nın 15 günden 3 aya kadar hapis ve 200^ liradan 5000 liraya kadar para cezası ile tecziyesi istnmekte dir. Dâvanın açılmasına, bir süre önce «Kanun Benım» serı yazısına Mehmet Turgut tarafından gönderilen tekziplerın, gazetemizde aynı sütun ve başlıklarîa vaymlanmasına rağmen, tekzıp baslık puntolarının değısık olduğu yolundakı ıddıa sebep olmuştur. Erol Dallınm, bu dâva ile ilgili yargılanmasına yakında başlanacaktır. kayıp U al böyle iken bütün şehir " halkına ve turistlere yaşat tığı boğucu dakikalar Dir yana günde en az 1 milyon lıralık mıllî gebr kaybına yol açtığı hesaplanan trafik sıkıntısının hayi için en kuçük bir «cıddî» çahşmanın yapılmakta oldu Arkası Sa. 7. Sü. 7 de Geri çekilmeleri sadece 'Tahsil'den mi ötürü?,, hitlerinin dönüşü ile Ugili bir sözlü soru önergesinı, dün Meclis Başicanlığına vermiştir. Önergede özetle, şunlar sorul(Arkası Sa. 7. Sü. 3 te) ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Kıbrıs'tan dönen mücahitlerin tah sillerine hangi şartlar altında devam edeceklerinın tesbiti amaciyle dün D1.5is.leri Bakanhğmda bir toplantı yapılmıştır. Millî Eğitim ve Dışişleri Bakanhkları yetkililerinin katıldıkları toplantıda, öğrencilerin tahsilleriyle ilgili konularla birlikte maddı dunımları üzerinde de durulmuş, gerek Ankarada ve gerekse İstanbulda tahsillerine devam edecek olan bu öğrenciler için burs ve yurd sağlanması konulan ele alınmışür. Anıt Kabir'i ziyaret Mücahitlerden 5060 kişilik bir' grup, dün Anıtkabir'i ziyaret ederek Atatürk'ün huzurunda saygı duruşunda bulunmuşlar, Kabre çelenk koymuşlardır. Mücahitler, Anıtkabır özel defteTİne «Atam, daima izindeyiz, devrimle rinin bekçisiyiz. Rahat uyu» diye yazmışlardır. BİR Giilmek mi? Ağlamak mı? Pakistan yolcnlnfnna çıkarken, Dışisleri Bakanı sayın Çağlayangil, gazetecilere: Kıbns işinde iyimser olmamak için bir sebep yoktur, demiş. Meslekdaşlanmız, keşki, kendisine bir snal daha sorsalardı: Peki, iyimser olmak için ne gibi sebepler var? Sayın Bakamn bnna vereceSi cevap, hiç supbesiz. bir hayli ilgi çekiei olnrdn D . N. Ankara, (Cumhuriyet Bürosu) CHP Hatay Milletvekili Hüsnü Özkan, Başbakan ve Dışışleri Bakanı tarafından cevaplandınlması ısteğı ve Kıbrıs müca Demirel'in konuşması Başbakan Süleyman Demirel dün, Yunanistanın Kıbns Türk cemaati çözülüyor şeklindeki ıddialanna cevap vermiş ve: «Kıbrıstaki soydaşlarımız, iki yıldır he pimizin iftihar edebileceği sekilde mücadelelerine bağlıdırlar ve devam ettirmektedirler. Onların bu kahramanca mücadelolerinl çö zülmc sibi eöstermek gerçeklerl inkâr olur.» demiştir. DEMİREL Andlaşmalara bağhyız, Türk haklarını koruyacağız, emrivakilere nıüsaade etmiyeceğiz. NADİR NADİ