Katalog

r TÜRİCİYE'DE ÇAGDAŞ DÜŞÜNGE TARİHİ Tazan: Prof. H. Ziya ÜLKEN Tanzimattan bugüne kadarki ideolojik ceryanları inceleyen ve her aydınm mutlaka okuması gereken muhtejem eser. FİATI : Tamamı fflri cüt, 22 Lira. DAĞITIM: SELÇUK YAYINLARL Tuzcular için KONYA Tel: 2290 Reklâmcılık: 4184/12473 43. yıl sayı 15171 umhuriyeC KUBUCUSü: CTJNUS NADİ Telgraf v e mektup adresfc Cumhurtyetf tstanbol Posta Kutusu: îstanbuJ No. 246 Telefonlar: 2 2 4 2 9 0 2 2 4 2 9 6 22 42 97 22 42 98 2 2 4 2 9 9 Pazartesi 24 Ekim (966 CHP'NİN YENi PARTi MECLİSİ İLK TOPLANTISINI BUGÜN YAPACAK KEMAL SATIR ADAYLIKTAH VAZGEÇTI AP11 kongre ycıptı S. BİLGIÇ: i€ B. ECEVIT GENEL SEKRETER OLU YOR CHP PARTİ MECLİSİNDE COĞUNLUK SAGLANMADI • Yeni Meclise giremiyen eski üyeler: Beyazıt, Asbuzoğlu, Batur, Bckata. Betil, Cenkçi, Hazer, Ilgaz, İncesulu, Kabadayı, Sarper, Çelikbaş, Çumrah, Eren, Hatipoğlu, Sirmen, Yetkiıı. ANKARA, (Cumhnriyet Bürosu) CHP nln yenl Parti Meclisinde Ortanm solu üyellklerin yansını kazanmış, sola karşı olanlarla Gencl Me/kezciler diğer yarıyı paylaşmışlardır. Genel Başkan dahil & kişilik eski Parti Meclisinde, 18 nci Kunıltayda yapılan secimle 18 iiye değişmiştir. Bunlardan 7 üye yeniden adaylığını koymamış, 11 üye ise adaylıklannı koyduklan halde seçilememiştir. Adaylığını koyup ta yeteri kadar oy alamadıklan içül seçilemiyen eski Parti Meclisi üyeleri şunlardır: Kemali Beyazıt, Şevket Asbuzoğlu, Suphi Batur, Hıfzı Oğuz Bekata, Zihni Betil, Beyhan Cenkci (Gençlık Kolları kontenjanı), Mehmet Hazer, Hasene Ilgaz, (Kadın Kollan kontenjanı), Hilmi încesulu, îhsan Kabadayı, Selim Sarper. Adaylığını koymıyan Parti Meclisi üyeleri iıe junlardır: Cihat Baban, Fethi Çelikbaş, Sedat' Çumralı, Asım Eren, Şevket Rapt Hatipoğlu, Fuat Sirmen, Nüvit Yetkin. ORTANIN SOLU CHP'YE HAYIRLİ OLSUN,, [YURD HABERLER SERVİSİ] ün yapılan Ağn, Artvin, Balıkesir, Çanakkale, Gaziantep, Hakkâri, İsparta, tçel. Kırklareli, Manisa ve Maraş AP II Kongresinde 11 Bakan konuşmuştur. Manisa'da konuşan Sadettin Bilgiç, «Ortanın solu CHP*ye hayırh olsun» demiş, Prof. Aydın Yalçın da tsparta'da, «CHP Atatürk'un kurduğn bir parti olmaktan çıknuştır» şeklinde k o nuşmuştur. ANAYASANIN DECİŞTİRlLMESİ İSTENDI MANİSA Dün yapılan AP tl Kongresinde Muzaffer Çiçekçioğlu isimli bir delege Anayasanın degıstirilmesini istemiştir. Manisa Milletvekilı Suleyman Çağlar, dergisınde kendısı hakkında «Solcu Başkan» dıye yaa yazan Fedâi Dergisl sahibi Kemal Fedâi Coşkuner ile yumruk yumruga dövüşmüşlerdir. Araya giren bir kısım delegeler de Coşkuner'i iyice nırpalamışlardır. Coşkuner bir naftalık rapor aJ(Arkası Sa. 7, Sü. 6 da) ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) CHP Genel Başkanı Ismet înönü, dün sabahtan itıbaren Parti Meclisine seçilen bazı üyelerle ayrı ayn görüşmeler yapmış ve görüşmeler sonunda ortanın solculannın lideri Bülent Ecevit'in Genel Sekreterliğe tek aday olması konusunda görüş birliğine vanlmıştır. Öte yandan, Dr. Kemal Satır da Genel Sekreterliğe adaylığını koymayacagını kesin olarak belirtmiş, yine Genel Sekreter adayı olarak adı geçen Nihat Erim Genel Sekreterlik için Ecevit'i destekleyeceğini söylemiştir. tnönü, dün evinde Kemal Satır, Muammer Aksoy, Nihat Erim, Hüdâi Oral, Turan Şahın ve Turhan Peyzioğlu'nu kabul ederek kendileriyle görüşmüştür. AMERIKAYLA ARAMIZDAKI ANLAŞMA " I Z I N , , A L M A M I Z I GEREKTIRIYOR D Fazla çavdarımızı Avrupa pazarına gizli satıyoruz Bülent DIKMENER Ankara'dan bildiriyor ürk Hükumeti, Avrupa Pazarlannda büyük istekle karşılanan Türk çavdarlannı, bu pazara ve özellikle İtalya'ya «gizlice» satmak için bu yıl da kararlı bulunmaktadırlar. Geçen yıl ve daha önceki yıllarda, Türk Hükumetince özellikle ttalya'ya dövk karsılığmda 20 bîn tona yakın çavdar satılnuştır. Ancak Amerikan hükumeti ile Türkiye arasında bundan bir süre önce yapılan anlaşmaya göre, tahıl ürünlerimizi yurt dışma ihraç edebilmemiz için Amerikadan «izin» almamız zorunlu bulunduğundan, bu çavdar ancak «Hayvan yemi» olarak satılabilmişü. Gıda sanayıınde kullanüan ve üstün vasıflı olması sebebiyle bütün Avrupa pazannda aranan Turk çavdannı bu yıl da «hayvan yemi» olarak, fakat gıda sapayiinde kullanılmak üzere satmak için ilgililer teçebbüse jeçmıştir. Durum ne olabilir ? A O kişilik Parti Meclisinde iki taraftan birinin * kesin ve ezici bir çoğuniuk elde edememesi dolayısiyle, Parti Meclisi «karma» bir kimlik fcazanmıştır. Dr. Satırin Genel Sekreter adayı olmıyacağını açıklaması üzerine, ortanm solculannın adayı Bülent Ecevit bu dunımda tek aday olarak belirmiştir. Bu sebeple, Parti Meclisinde 31 • 23 kadar üyeye sahip olan ortanm solculannın bir oylamada Ecevit'i Genel Sekreter seçmeleri tabîi görülmektedir. İnönü ve Satır'ın da Bülent Ecevit lehine oy kullanacağı anlaşılmıştır. Buna rağmen ortanın soluna karşı bulunan Parti Meclisi üyelerınin Nıhat Erim, ya da İlhami Sancar'ı Genel Sekreter adayı olarak ileri sürmeleri de muhtemel görülmektedir. Tutumlarıra kesin olarak belirtmemiş bulunan bazı Parti Meclisi üyelerinın ise durumun inkişafına göre oy kullanabilecekleri ileri sürülmektedir. T Meclise giren 18 yeni üye Parti Mcclisine giren 18 yeni üye ise junlardır: •Orhan Erkanlı, îhsan Topaloğlu, Muammer Aksoy, (Arkası Sa. 7, Sü. 7 de) F. ÇELİKBAŞ Tarım ürünleri fazlası ürünlerin de ihtiyaç fazlası artış olmasına rağmen, anlaşma uyannca bnnları satma güçlüğfl ile karşılasmıstır. Son vıllarda özellikle sosyalist bloka daha ülkelerin sanayıe doğru yöueltM. A. AYBAK me eğilimi ve knzey yarım kürede elde edilen tanm ürünlerinde büyük ölçüde azalma olması, dünya piyasasında, tahıl ürünlerine karşı talebi arttırmıştır. Silolarındaki büyük 61çüdeki tahı) stoklarını eritme çabasında bulunan Amerika hükumeti daha önceki yıllarda dış ülkelere, bankalannda bir fon avırtmak suretivle vermekte olduğu «ziraî ürünler fazlası» nı bundan boyle dolar karsılığmda vermeyi karar altma almıstır. Bilindiği gibi bundan önceki yılT.İ.P. tstanbul ll Kongresinde larda Amerikan hükumetinin Genel Başkan Mehmet Alı Ay Türkiyeye «zıraî ürünler fazlası» bar bir konuşma yapmısür. olarak verdiği bufday karşılığında Merkez Bankasında aynlan «Türkiye'de sosyalizmin, bazı fon, Amerikanın Türkiyedeki aydınlann gandıgı gibi, tepeden personel masraflan ile bazı yainme knrnlamıyaeağın» söyletınm harcamalarmda kullanıl yen Aybar, Doğu bölgesindeki maktaydı. (Amerikan Pl480 Tadeprem felâketzedelerinin dertnm Ürünleri Fazlası Kanunu) lerine kışın bastırmasına rağmen çare bulunamamasıoı tenkid etAnlaşma kaldırılmalı miş ve «Hükumetin bn aczi, objektif ölçüler içinde asıl hâkim f o n 12 yılın ortalama rakamsınıflann aczini ve kapitalist re^ larına göre, Amerika hüku meti «Ziraî ürünler fazlası» olajimin iflâsım göstermektedir» rak her yıl Türkiyeye 400 bin demiştir. ton tahıl vermekteydı. Bunun Genel Baskan, Mimarlar Odadöviz olarak karşılığı ise yaksının raporlanna göre, en lüks lasık olarak 28 milyon dolardır. insaatın metrekaresi 520 liraya Turkiye bu yıldan itibaren A • çıktığı halde, Doğuda yapılan merikadan tahıl alma zorunluluğunda kaldığı takdirde bunun barakaların inşaatında büyük karsılığmda dolar ödemek zo suiistimallenn olduğunu, «mürunda kalacaktır. Ancak, Türkitaahhitlerin» korunduğunu iddia yenjn başka ülkelere tahıl satetmiştir. mak için «Amerikanın iznine KURTULDŞ TOLÜ bağlı olmamız» yolundaki ikili SOSTALİZM anlaşma hâlen yürürlükte bu • lunmaktadır. Aybar daha sonra Türkiye'nin tlgililer, bu durum karşısında, kurtulusumın «sosvalizmle» eerbu ikili anlasmanın yürürlükten çekleşeceğini belirtmiş ve sözlekaldırılması sonucunda, bazı tarine «Sosyalizmi emekçi halk küthıl ürünlerimizi döviz mukabi(Arkası Sa. 7. Sü. 8 de) Iinde ve serbestçe Avrupa ülkelerine satma imkânına kavusmamızın zorunlu olduğnnu ifade etmektedirler. Çoğuniuk varmı? fi rtanın solunda olanlar Bülent Ecevit'i Genel Sek** reter seçmek üzere riyazi bir çoğunhığa sahip bulunduklannı belirtmektedirler. Ortanm soluna kar91 olanlar ise Parti Meclisinde şu, şı olanlar ise dün lnönü'nün temasları sonuçlanmadan Parti Meclisinde şu, ya da bu tarafın kesin bir çoğunluğu bulamadıgını öne sürerek Nihat Erim, ya da İlhami Sancar'ın adaylıklannın kendileri tarafından desteklenebileceğini ileri sürmüşlerdir. T ürkiye, içinde bulunduğnmuz yıldan önce bazı tahıl unün ttm ırr ve zorluk C.H.P. Meclisi seçimlerinde bu sonucu »labilmek ortanın solu ekibi için şüphesiz büyük başarıdır. Gerçi sonucu befenmiyenler, Ismet Paşa kanşmasaydı bütün ekip Meclise girebilir ve parti yeni hareketçilerin elinde daha fazla dinamizm kazanırdı, diyenler olacak. Bunu söyleyenler baksız da değillerdir. Ne var kı, haklılık ilk bakıştadır ve böyle bir yargı nazarîdir. Zira, önee Halk Partisinin bünyesiyle çelişir, sonra da politika savaşını aritmetik mantık temeline oturtmak çok zaman ters sonuçlar verebilir. Diyelim ki üyeler tam olarak değişti, tnönü'nün başkanlığında Parti Meclisi tiim yeni ekipten kuruldu. Bütün partililer Genel Merkezin dediklerini, sıra neferi gibi, kabol etseler mesele yok. Genel Merkez, teşkilâtına emir verir, herkes bu emri yerine getirir, mücadeleyi kaybedenler, ortanın sağını, ortacılığı savunanlar gökkuşağı altından geçmişcesine fikir değiştirip söylenenleri harfiyen yerine getirirler ve isler yürür gider. Oysa, degil bir kitle partisınde. doktrin partilerinde bile kışla disiplini sağlanamaz. Hele CJH.P. gibi 40 yıllık partide üyeleri Ismet Paşa'ya ragmen böyle bir disipline sokmak imkânsızdır. Partinın kurulusu ve işleyisi karışık bir mekanizmanın manzarasını gösterir. Parti Meclisi var, ama iç politikadski asıl nygulamayı yasama organında yürüten Meclis Grupu da var. Bn grap her ne kadar parlinin milletvekiilerinden teşekkül etmiş ise de, Anayasadan aidığı kuvvetle bir anlamda Genel Merkezden bağımsız hüviyet taşır. tdare kurnlu ile, sözcüleriyle Grup, parti programına bağlıdır, ama bu program, milletvekillerinin, senatörlerin birleşen düşüncelerine göre renk alır. C.H.P.'nin Parlâmento Grupunda bugün çoğuniuk ortanın solunda görülmüyor. Bu bakımdan Parti Genel Merkezi kesin olarak yeni bir nygnlama içine girerse, daha doğrusu, büyük çoğunluktan kuvvet alarak sert dönüsler ve çıkıslara girerse Parti Meclisiyle Parlâmento Grupu arasında keskinlik artar ve ihtilâflar, içinden çıkılmaz duruma dönüsür. Oenilebilir ki, Genel Merkez teskilâtı yeniledikten ve asağıdan milletvekillerine Genel Merkezin görüsüne paralel telkinler basladıktan sonra Meclis Grupu da aynı politikanın temeline oturmakta direnemiyecektir. Teskilât bemen değisse şüphesiz bunlar olabilir. Ancak bir partiyi herkesin aynı sesi çıkaracafı ölçüde yeniden teskilâtlandırmak kolay değildir, zaman ister. Bu zaman zarfında ise çatlamalann önüne seçmek, Genel Merkezle Parlâmento GrujJu arasında ipleri kopartmamak için koordinasyona ihtiyaç vardır. Parti Meclisi herhalde bir anlayısta bloklaşmıs gibi keskin gelmemeli, sivriliklerin törpülenebileceği kurulusuyla görülmelidir. Şimdiki görünüsüyle Parti Meclisi, gözü dönük olanlar hariç, allerjileri hafifletecek, fakat aynı zamands hem Grnpla, hem de teşkilâtla koordinasyonu sağlayacak bir biçimdedir. Ancak şuna hemen işaret etmek gerekir ki, Parti Meclisinde en önemli rolü yine Genel Baskan Ismet tnönü oynayacaktır. Zira bir yandan Kurnltay devamınca süren atışmalar, ortanın soluna cephe alanların eziklikleri ve kuyruk acıları, öte yandan kişisel ihtiraslar, dıs çevrelerin tahrikleri her meselede mücadeleyi sertleştirmek için zorlayacak ve sivrilikler ancak Genel Baskanın bakemliği ile törpülenebilecektir. Hülâsa. seçimlerin ortanın solnnun kıl payı ağır bastığı bir karma kurulus olarak sonuç vermesi, bir geçis dönemmde dengenin sağlanabilmesi bakımından, olumlo kr.rşılanmahdır. *** Zor şartlar altında geçeceği anlaşılan böyle bir dönemde, ister Genel Sekreter olsun, ister olmasın her balde agır yük ekip lideri Bülent Ecevit'in omuzlannda toplanacak. Teşkilâtın, kamn oyunun dikkatleri şimdi, kartlarını açık oynayan bu genç politikacıya çevrilmiştir. Cstelik Ecevit, kendisini yemek için fırsat kollayacak olan kurtlan karsısına almıstır. Genel Sekreter seçilirse, arkasındaki kitlelerin kuvvetini, karsısındakilerin oynayabilecekleri oyunları iyi hesap etmeli ve kişiliğinde mevcut yumuşakhkla düsmanlannın sayısını azaltmağa, kavgayı sürdürmek yerine onlan da yanına almağa bakmalıdır. Ecevit'e bu güc görevinde en fazla yardım edecek olan şüphesiz yine elele mücadele ettiği kendi ekibidir. Bu ekip zafer sarhosluğuna kapılmadığı, politika kurallarına akıllıca uyduğu ve hırçınlıktan vazgeçtiği takdirde yeni hareketin basarı sansını artıracaktır. Sunay Ankarada 21 pare top atışı ile selamlandı Birleştiricı D unlar, Bülent Ecevit'e karşı •* kesin bir tutum gostermemekle beraber, Ecevit'in Genel Sekreterlığinin Kurultay sonra(Arkası Sa. 7. Sü. 6 da) ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) tran ve Pakistan gezisinden sonra deprem bölgesinde in celemelerde bulunan Cumburbaskanı Cevdet Sunay, dün saat 12'de. karayolu ile Ankara'ya dönmüş, Çankaya'da 21 pare top atışıyla selâmlanmıştır. Deprem bölgesı ve dönüş yolu üzerindeki tl ve tlçelerde halk temsilcilerı ile konuşmalar yapan ve dertleri dinleyen Sunay, Kınkkale'de, Başbakan Süleyman Demirel ve Bakanlar tarafından karşılanmıştır. EA.AYBAR: «SOSYALİZM TEPEDEN ÎNME KURULAMAZ > Ölüm orucundaki gençlerden Yüksek Tekniker Talebe Başkanı Ercan Karakaj, ilk lokmayı yerken Cemiyeü Karın doyurmak tsmet Paşa Kunıltayda enfes bir «ortanın solu çorbası» yaptı, bütün karsı olanlara da afiyetle yedirdi. Fakat iş yine bitmedi galiba. Çünkü ortanın sağmda olanların başlarından tsmail Rüştü Aksaİ dostumuz, sonunda «biz de ortanm solundayız» demeğe mecbur oldu. Oldu ama hemen de ilâve etti: «Ancak biz sınırlı bir ortanın solundayız.» Demek şimdi bir de «ortanın solunun sınınnın» tarifi lâzım. Maamafih, ilk tecrübeden sonra, artık telâsa lüzum kalmadı. C.H.P. nin Meclis üyeleri yeni bir çorba ziyafetine hazır olsunlar! D. N. Rektör Egeli Amerika'dan yurda döndü Amerikanın çeşitli üniversitelerinde incelemelerde bulunan İst. Üniversitesi Rektörü Ekrem Şeril Egeli dün gece yurda dönmüş ve Boston Tıp Fakültesinin İstanbulda açılacak Biyolojik Araş tırma Enstitüsü için 11,5 milyon dolarlık (15 milyon T l . ) yardım yapacağını açıklamıştır. İnşaasına önümüzdeki yıl başlanacak olan Biyolojik Araştırma Enstitüsü projesi gerçekleştıkten (Arkası Sa. 7. Sü. 8 de) önceki gün Taksim Anıtının önünde (Ata"ya Şikâyet) oturuşuna geçen Teknikerler, dün TMGT Genel Başkanı Alp Kuran ve TMTP 2 nci Başkanı Cavit Savcı'nın (Türk Milleünin îranrmma savaşında, ölüm orucundaki arkadaşlarının nayatlanna ihtiyacı vardır. Haklanmızı hep birlikte ıstiyelim ve arkadaşlan ölüm orucundan vazgeçirelim) teklifi üzeri Olüm orucu dünbozuldu Mahkumiyeti Jiiten Beser, «mücadeleye basladığını» söyledi Milletvekill iken Türk Silâhlı Kuvvetlerine hakaret etmekten mahkum olup, Af Kanunu ile tekrar siyasî ve medenî hak. ları iade edilen Nuri Beşer, Ankarada büyük bir ıftiraya uğradı ğını, küfür edecek mızaçda bir insan olmadığını belirterek, «Ben 1960 da Türkfs'in tapnsnnn vermedim. Sadece nöbeti devrettim. Şimdi tekrar hizmete dönmek istiyoram ve döneceğim» demıçtir. Likatîş Sendikasının kongresınde önceki gün üyeliğe ve de(Devunı 3u. 7, Sü. 7 de) Ecvet GÜREStN Milliyet gazetesinin düzenlediği 1966 Türkiye Güzellik Kıraliçeliği yan<masınm ikind elemesinde finale katılma hakkmı kazanan yedi aday belli olmuştur. Soldan sağa: Nilgün Arslan», Laylâ Özyaaa, Samra Kıaltan, Zekâ Aysen, Sezer Güvenirgil, Gülistan Seıan, Aylin Ö "TÜRKİYE GUZELI,. ADAYLARI Arkadaşlarmın fecî durumunu görerek bay ılan ' Teknikerli bir taleb* ne Taksim'den Maçkaya yürümüşler ve ölüm orucundaki Teknikerlere (Bu savaşta sizin hayatlarınızı vermek değil, sizinle birlikte mücadele etmek için geldik) sözüyle ilk lokmalannı yedirmişlerdir. Teknikerlere hitaben konuşan Kuran ve Savcı, «15 gün içinde olumlu bir sonuç alamazsak, tüm gençlik olarak sizin dâvanızı deruhte edecek, her türlü vasıtalan azim ve israrla deniyeceğiz» demişlerdir. Daha sonra îstiklâl Marşı okun muş ve yola çıkan Teknikerlerin yürüyüşü trafiği tıkamıştır. Bu arada gençlerin arasından geçmeye çaiışan bir oto, olayların çıkmasına vol açmıştır. ölüm orucundaki Teknikerler, arkadaşlannı göz yaşları arasında karşılamışlardır. Hüseyin Tu fan, Kemal Beyazıt, Mehmet Civan ve Ercan Karakaş'm ağır durumlarmı eören bir teknıker «Arkadaşlanm ölüyor» dıye ağlamaya başlamış ve daha sonra bayılmıştır. Alp Kuran'uı (söz veriyoruz, dâvanız halledilecektir) sözüne karşılık Ercan Karakaş «müsbet bir .netice alınmadan oruçtan vas geçmiyeceğimizl söylemistik. Fakat şuna inanıyoruz kı gençlığin verdiği söz resml makamlannkinden daha kıymetlidir» demiş ve bir lokma ekmekle peyniri yemiştir Şişli Çocuk Hastanesine kaldırılan öğrencilere serum yapılmıştır. Gençler, özel bir gıda rejimi* ne tâbi tutularak kendilerine vitamin ve sulu yiyecekler verilmiştir. Daha önceden Hastaneye yatırılan Cihan Hamsici de oruçtan vazgeçirilmiştir. Hastane nöbetçi doktoru, Teknıker öğrencilerın bu gün taburcu edıleceklerini soylemiftir