Katalog

42. yı! sayı 14775 umhuriyet KÜRUCUSC TÜNt'S NADf Telgraf v e m e k h ı p Telefoniar: 22 42 s d r e s r C u m h u r t y e t ı d .,buJ Posta K u t u s u : İstanbul N o 24 90 22 « 2 96 2 2 4 2 9 7 22 4 2 9 8 22 42 9 X Cumortesi 18 Ey!u! '965 Parliler M'l İlll CHP Seçim beyannamesi acıklandı AMERİKA, İNGİLTERE, RUSYADA VE BİRLESMİS MİLLETLERDE ENDİSE liii/ırlılıliirıııı lillllilllllillll \nkara, (Cumhuriyet Burosu) Partı jonetıcılen \urdun çeşıtlı jerlermde yaptıkları konuşmalara devam etmekte, partıler ı«e kampanja açılışı ıle ı.gıli olarak duzenlenecek ilk mıtınglerın hazırlığım yapmak tadırlar. Bu arada bazı partı >onetıcılen radyo konuşmalarını hazırlamağa ba<slamışlardr HERHAN6İ BİR SiYASAl K. ÇIN ÜLTIMATOMÜNU ŞARTA BAGLI DIŞ YARDIN AIMIYACAĞIZ ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) seçım beyannanıesı C.H.P. nın «CHJ*. söı veriyor» başhklı ozette C.H.P. ıkadaraozetı dun açıklanmıştır. 16 sayfa olan gel dıgı takdırde yapacağı ışler teker teker belirtılmekte, CHP. nın onemlı konulardakı goruşlenne yer Tenlmektedır. «Seçim bildirgesi özeti» dıye adlandınlan beyannam» özett girış tosmında şöyîe denılmektedır«C.H.P. nin iktisadî kalkmma felsefesi. mahdut bir zümrenin d e p , Keniş halk topluluklannın refah ve muUuluğunu hedef olarak alır. C.H.P. insanlara ekmek vermefc için hürriyetlerini ellerinden alan rejimleri reddeder. Aynı şekilde. ekmekten yoksun insanlara biçimsel hürriyetler tanımanın yetersizliğine inannr.» Yenı Turkue Partısı Genel Ba=kam Ekrem Alıcan, Sapanca ılçe kongre«ınde yaptığı koru<=mada, YTP'nın b;r doktnn partısı olmadığını »oylemıstır. Alıcan, daha sonra çe^ıth konu!ara deŞmerek ozetle şunlan sn\]emıstır : «Anavasamız eiiasi. ıktisadi ve sosyal sistem olarak, modern, demokratik devletlerde benimsenmis esaslan kabul etmıstir. Bu esaslan ivi nivetli, akıllı u çalıskan nsnller içinde tatbike kovabildigimiz takdırde müspet sonuçlar almamız zor defil hattâ kolaydır. Tirmi yıldan beri. demokratik rejimi, kendi beceriksiz tutnmlarımızla tanınmıvacak hale şetirmissek, bu elbet demok rasinin kusnrn değildir. Üç yıldan beri nygnladıgımızı iddia ettiğimiz plân fikrini memleketin kalkınmasında ciddi bir vavıta haline getiremedl ısek, bu da, herhalde plânlı eknnomınin boşansızlıfı denıek değildir.» «YTP doktrin partisi deçil..» Hindistan reddetti DIŞ HABERLER SERVISI indistan dun Pekının ulümatomunu reddetmış, Başbakan Şastri, «Kızıl Çin topraklanmıza saldırdığı taktirde, hurrijctimiz içia boyun eğmeksizin savaşacağu» demiştır Pekın öneeki gece verdığı ultımatomcla Hındistandan Kızıl ÇınSıkkım sınır bolgesuıclekı butun sskerî tesıslen uç gun ıçınde sokmesi ıstenmekte aksi taktirde «doğacak çok vahim sonuçlann sonımluluğunu yüklenmesi gerekeceği» ıhtarı savruhnaktadır. Ultımatomda, Hınt hukümetinm «uzun zamandanberi Sıkkim topraklanm bir tecavuz üssiı olarak kullandığı» jda ılen surulmekte ve bu bolgede bulunan butun askeri tesls ve tahkımatm uç gun ıçınde kaldırılması istenmektedır A Millî çıkarlara uygun yabancı sermaye Beyannamede yabancı sermave konusuna onem venlmekte ve va bancı ozel sermayenın «plâna uygun olması, mülî çıkarlara yararlı ol ması» ongoruldukten sonra şojle devarn edıJmektedır Yerli sanayiin gelişmesini \eya kurnlmasını engelleyıci. tuzumsu? Iç tuketim eğiİimleri yaratıcı veva arttıncı yahut memleketin dış odeme denıresine zararb olabilecek yabancı özel sermaye yatırımlarraa izin vermiveceçiz.» Mareşal Arif*i devirmek istiyen Irak Başbakanı Mısır'a sığındı (Kahire a.a.) atdat tan sızan hsberlerden anlasıldıgına gore, Irak Sılâhlı Ko>vrtler Genel Kurmav Baskanı \t Deilet Bask*nının kardesı General Abdnrrabrnan Anf'in Basbakan General Abdüırerzak grnpandan once davr»ndıjı ve bır hnkümet darbesıni onlediği »nlasıltnaktadır. Ortada dold^an baü savlentılere gore, Ba'bakan tutuklanma^ına ramak kalmışken ailesi ile bırlıkte hava alanına gıtmeğe muvaffak olmuştur. Bu arada General Abdurrezıak'm Kahıre'ye geleceğının Bırleşık Arap Cumhurıyeti Devlet Başkanlıgına Bağdat'taki Büyukelçılığı tarafından haber venldığı ve Mareşal Arif ıle derhal temasa geçıldığı tahmin edılmektedır. Irak Devlet Baskanı Maresal Arıf, Basbakanın Mısır Hukumetınden sıyasi ıltıca hakkı ıstemesıne, muhtemelen, hıçbır ıtırazda bulunmamıstır. Mareşal Anf'ın cevabının Ba>bakanı getıren Irak askeri uçağının Kahire Hava Alanına inışinden bırkaç dakıka sonra alındığı, Mısır Devlet Baskanlığı uyelerınden bırının de cevap alınır alınmaz hava alanına gıdıp Abdurrezzak ıle aılesını El TaHre Saraiına goturduğu sanılmaktadır. Arap Bırlıği zırve konferansına katüan Irak heyetı mensupları, Irak ta durumun kontrol altında olduğunu soylemışlerdır. Bağdat'taki hukumet darbesını yorumlayan bir ıdarecı. «Hiçbir mesele yoktur. Dunım kontrol alt>ndıdır.» demiştır. B*ĞDAT RADYOSU , Dığer taraftan, Irak'ta rejıme karsı gırısılen komplonun başarı«ızhğa ugramasından bu yana Bagdat radyosu ve basını bundan hıç bahsetmemektedır Irak halkı Başbakan General ArıJ Ab durrezzak ın Kahıre'ye sıgınma sıvla sonuçlanan olaylardan tamamıyle habersiz bırakılmakta dır rOLAYLA VE ARAP LtDERLERİ TOPLAVT1SIYL\ tLGİLÎ GEN'ÎS HABERLERt>ItZ 3 üncü sayfadadır] m H DFŞ YARDIMLAR Bevannamede dış yardımlarli ılfr'ı şu sozler yer almaktadır «l^itun şartlı dış yardımlar ıçin mahdut çe\Teler^ bağlı kalmaktan sakınacağu. C.H.P. hanjn de\letteD veva milletlerarası kurumdan alınıro alınsın. di; >ardunın. sıduzenı^asal. ekonomik \e so berhan mizle ılgili bir >akda gı bir siyasal şarta ba^lı tutulınamasıııı onemle gozonunde bulunduracak ve dış yardımm bir baskı aracı olarak kullanılınasına imkân vermiyecektir.» TİP seçim bildirisini hazırladı TÎP se(,ım bıldın=ı \arm ' saat 14 te Spor \e Sergı Sara\ ında yapacağı toplantıda Ge ] nel Ba<kan Mehmet Alı Ajbar tarafmdan açıklanacaktır. ı YTP, CKMP ve MP de seçim i kampanyalarını yarın açacak J lardır. Bu amaçla her ılçede toplantıîar duzenîermıçtır. TURK IŞ YÖNETİCİLERİ İFADE VERDİ B BILGLHAN «Enflâsyon kapıları zorluvor» ÇANKIRI Çankın ılçeleıınde gezı yapan CHP Genel ^ekreter Yardımci't Suphı Ba; kam \aotici koru^mslnrrla ( \rkaii Sa. 7, Sü. 4 de) ANK\RA (Ctnnhnri>et Burosu) Ankara Savcılıgı, TurkIş'ın bır sure once yayınladığı bildın ıle ılgılı soruşturmaya dun başlanmıstır Savcılık 3 Eylul tarihli bıldırmin özellıkle bınncı maddesı uzermde durmus ve «Tnrk Işcf hartketi, seç(ırmeme k«mpanya»l ile tleili olarak, TnrkIş> karsı girisilen arama, hro<ıırleruı« el kovma gıbı ha*kı hareketlenni ncfretle tel in ctmıştır. fodtrmın kımı kasde^tığını ıfadesine baş\urdugu TurkIş \onetıcılen•"e sormuş'ur PETROL KONUSU Petrol konusunda bundan once CHP. sozculerının belırttıgı goruş tekrarlanmakta, millî petrol muessesesmin petrol arama imkânlannı smırlıyan kanun madaelennın değıştırılecegı bundan bojle Sıırt bolgesınde boşalacak alanlarda aıamdnın aıtık devlet elıjle yapılmasuıın saglanacağı, bugune kadar venlmış ruhsatlar ıçınde ıyıye kullanıhnış olanlann nıuhafaza edılecegı, jabancı şırketlenn urettıklen petrolden dı şırıya transier edeceklen para nın hıç bır zaman petrolun dun.\a pıyasasmdakı degerımn varısını aşmaması gerektıfı belırtıl mektedır. Bilgehan, polifika yapan öğretmenlerin ceıalandınlmasını istedi Ankara, (Cumhuriyet Bitrosn) Mılli Eğıtım Bakanı Cıhat Bilgehan, valılıklere gonderdıği bır genelgede, bazı oğretmenlerin, ba?ı partıler lehine çahşmalarda bulurduklan yolunda haberler aldığıru büdırerek, vahlerden, bnnun kesinlikle önlenmesini u oğretmenleri cezalandınlmasını ıstemiştir. Ultımdtumda Hınl hukunetının «uzun zamandanberi Sıkkim topraklarını bır tecavuz us«.u olarak kullandığı» da ılerı surulmekte ve bu bolgede bulunan butun askerî tesıs ve tahkıma • tın uç gun ıçınde kaldınlması istenmektedır. Ayrıca, Hindistanın Doğu Turkıstan ve Tıbet topraklannın bır kısmı uzermdekı hak ıddıa=ı reddedılmekte v« bu toprakların hıç bır zaman Hindistanın olmadığı ıfade edılmektedır Pekın, «Çin Hint sınınnın doğnsnnda, Mac Mahon hattmın jünevinde 90,000 kılometrekarelik Çin toprağının Hint fcgall altında bnlundnğunu» ılerı «urmekte ^e «bu meseleleri halletme hakkı • na daima sahip oldafanu» belırtmektedır. 90,000 Km. kare « Gözümüzü dört açıyoruz » Şastn, Parlâmentoda yaptığı ve buyuk tezahüratla karşılanan konuşmasına şoyle devam etmıstır: « Çinin kudretı, bizı toprak butünlüğümuzü savunmaktan a(Arkası Sa. 7. Sü. 4 de) unun Tehlikeli geüşmeler •• ! Bırleşmi? Mılletler, N"ew York (\P) B.M. Genel Sekreterı U Thant bugun, Guvenlık Konseyınm, Hındıstan'la Pakıstan'a tesırlı bır ateşkes emrı \ermesıni ve ıkı hukumet başkanından uçun cu bır memlekette barı» müzakereleri yapmalarmı talep etmesınl ıstemiştır. Genel Sekreterin ongorduğu hareket gereğınce Guvenlık Konseyi barışın ihlâl edıldığını resmen beyan etmek suretıyle B M. anayasasınm cezalandırıcı hukümlerıne başvurabilecektır. Genel Sek reter bununla beraber, cezai mueyyıdelenn derhal tatbike konulmasını teklıf etmemıştır. Genel Sekreter, raporunda, Hın dıstan başbakanı Lal Bahadur Shastri ile Pakistan Cumhurbaşkanı Muhammed Eyup Han'ı bir ateşkes'e razı edemedığmı kayıt \e durumun Dunya Barışını teh dıt edecek derecede vahım olduğunu beyan etmıstır UTHANT G.KONSEYİNE RAPORUNU VERDİ liıııdıstanla Pakıstau sa\a*ı. gelen haberlere sore, tehlikeli bır selısme çosten"vor. Ola\ları \akindan ızle\en. Hint Yarımadasının sorunlarını ni bilen tarafsız dün\a basını, Hindistanın komsusnnu gafil avladıfı \e Pakistanın askerî gücünn ha\li zayıflattığı kanısındadır. Gercekten Kızıl Çinin işe karısması \e Hındıstana uç eün muhletli bir ültımatom \ermesi bu kanıjı pekle^tıreıt ola\ lardandır. Bılındıti çibi Kızıl Çın dun Pekın'de, Hındistana bır nota \ermıs \e Sıkkım sınırındaki butün askeri tesıslenn üç gün içınde sökulmesını ıstemistır. Bueun gelen haberlerde ıse Hindistanın, ültımatom mahivetınde olan notaM reddettiği bildırilhor. Sn \ar kı, red cevabı gorusme kapısıııı açık bırakmaktadır. Kızıl Çını bırdenbire kısa tâdeü liltımatoma totüren çesıtli sebepler uzermde duruiabılır. Baslıca \e akla \akın gelen sebep. sa\asta Hınt bırlıklerının ağır basması \e Pakistanın askeri gucu ılerde tehlike olmaktan çıkınca>a kadar Sastri'nın çatısmavı durdurmak istememesidır. Kızıl Çın'ın ültımatomu\ la bır kısım Hint bırliklerinin daha ıkı ülke arasındakı sınıra ka>dırılması, hattâ red kararından sonra bır >enı cephe açılması \âkıası ortava çıkacak, bdylece Hindistan ikı km\et arasında kalacaktır. 1%3 de Kızıl Çin bırliklerinin Assarn e^aletine ksdar yurüdüklerı \e büviık kuv\etler karsısında Hindistanın savnnma imkânını dahi bulamadı|ı batırlanınca, bn defaki r.ınbtemel Çin Hint savasının Hindistan Pakistan çaüsmasının «evrini değistireceğini tahmin etmek janlıs olmaz. tkıncı sebep ıse, Hınt Yarımadasmdakı çatısmanın ıçınden çıkılamıjacak hale getırılerek \ letnam'dakı baskının azaltılmak ıstenmesi olabılir. Gercekten Hindistan Pakistan savasının basladığı gunlerde Amerika, Vietkong çetelerıne karsı sımdıje kadar görülmemıs bir taarrnza çeçmış ve Vietnamdaki Amerikan askerinin sayısı 125 binı asmıstır. Rus>a ile Kıal Çin arasında mu\azeneli darmağa çalısan Kuzey Vietnam, eskisi gibı Çinin doğrndan dogrnya müdahalesini arzulamamaktadır. Bu bakımdan Kızıl Çin'in Hint Yarımadasında yeni bir gaıle çıkarmak ı&temesi, yahut bir iddia\a göre, Amerıkalılann tabrik ettiği Hindistan Pakistan çatısmasını biraz daha bii>ütraek ıstemesi pek mıimküııdur. Sımdı asıl mesele, haııgi sebeple olursa olsun, bu^ümek istidadını bellı eden çatısmanın muhtemel sonuçları te bn sonuçların dunM barısını tehdıt edıp etmıyeceğidir. So\>et Rnsvanın sa\asın durdurulması ıçm çaba gosterdifi bır çerrek. Nıtekım Kosıçın'le Gromıko, Hint Buyükelçisine Rns\anın gorusunu bıraz sertçe dılle anlatmıslardır. Sov>et Rnsva telâsında haklıdır. Zıra. Kızıl Çin Hındistana saldırdığı takdirde Rus\anın durumu havlı kritik olacak ve son zamanlara kadar sılâh >ardımına devam etti|i Hindistanla, yakınlık gösterdiğı Pakistanın arasında kalacaktır. öte \andan Hindistanın sıkısması karsısında Amerikanın ba savasa mOdahale edip etmiyecegı belli değildir. Gerçi bırkaç giin önce Amerika Kızıl Çin Bü\ukelçilerının Varsoıa'da vaptıkları görüsmede Amerika sadece Kore'de saldırna gırısildi*i takdırde harekete çeçeceğinı, hem de Kızıl Çine karsı harekete geçeceğinı bildırmiştir. Ne \ar kı o günden bu eüne sartlar değismıs ve Hint Yarımadası daha tehlikeli bır sa\asın arıfesine girmistir. Batı devletlerinin Yarımada.M tehdit eden bır Kızıl Çin saldırısı karsısında ellerını haÇlavıp duracakları bıç tahmin edılmez. Çünkü bılinmektedır kı. Amerika \e İngiltere ıçin Hindistan, Vietnam kadar, Kore kadar onemlidır. Hattâ belkı de ekonomik çıkarlar bakımından onlardan daha da onemlidır. \elhasıl çelecek gunler tehlikelerle dolu Toprak reformu gerçekleştirilecek Beyannamede toprak reformu ıle ılgılı olarak şoyle denılmektedır Tarım kesımınde, toprak dagılım ve mulkiyetindeki dengesizlik ve adaletsızliği gidermek, top rak mülkiyetini daha yaygın bir hale getinnek, toprağın çok kucuk parçalara aynlmasını iinlemek, küçük işletmelerin isbirliği yaparak daha verimli çaüşmasını sağlamak ve tarım araç \e vonetmelerinden küçuk çıftçilerin de vararlanmalarmı sağlamak üzere bir toprak reformu vapılma sını şart savan C.H.P., bn amaçla haznladığı ve T.B.SI.M. ne sunmuş olduğu toprak reformu kanun tasarısını en kısa zamanda kanunlaştırarak uygnlamaya başIamak için çahşacaktır.» Ancak burada, toprak reformu nu gerçeklestinnenin CM.P. nin secimlerde çok sayıda millenekili kazanmasına bağlı olduğuna isaret edilmektedir. Az kazanandan az vergi Beyannamenın plânlı kalkınma konusuna değınen bolumunde, plânlama ıle devlet teşkılâtının daha uyumlu anlasmasını temın ıçm daırelerde «Plânlama birimleri» kurulacağı, ayrıca bır I «sosyal ve ekonomik araştırma kurumu» tesıs edıleceğı bıldırılmektedır ( \rkası Sa. 7. Sü. 3 te) \TINA, (AP) Sabık Basbakan Yorgo Papandreu'nun lıderi bulunduğu Merkez Birliğı Partısı uyelennden Stefanopulos bu ge ce Kıral Konstantıne tarafından Başbakanlığa getırılmıştır. Stefanopulos'un bir sozcusü, baş bakan adajmın meclısten Guvenoyu alabılecek sayıda Merkez Bırlıği Partısı uvesı tarafmdan desteklendığuu, bır kabme kurulusu nun ıkı aydan beri surup gıden si}a=ı buhrana son vereceğını so\ lemıstır ATINA'DA NL^IAYIŞLER Yenı kabıne sarayda yemın e derken, bır tiyatroda toplanan 5000 kadar işçi ve genç «kahrolsun Stefanopulos», «Seçım, seçım», «Faşızm kahrolsun», «Amerıka'h evıne dun» dıyo bağırarak yuruyuşe geçmlştır Yunan Başbakanlığına Stefanopulos getırildi Dışişleri Bakanı Işık'ın başkanhğındakl Turk heyetı, Bırleşmıj Mılletler Genel Kurul toplantısına katılmak üzere dun uçakla New York'a hareket etmıstır New York'a gıderken Paris'e uğrayan Hasan Işık dun öğleden sonra Fransız Dışişleri Bakanı Couve de Murvüle ıle görüşmuştur İki Dışişleri Bakanıran ozelhkle Hınd Pakistan çatışması ıle Kıbns meselesml goruştukleri sanılmaktadır. Işık, Fransız Dışişleri Bakanı ile görüştü MERKEZ BANKASI VE KARPUZ SERGİSİ Bu modern buıa her gun yuzlerce turıstuı kambijo muameleiennı takıp etmek uzere girip «ıkııgı Merkez Bankasının IsUjibul Şnbesıdir Ya sağdakı? Evet vanh; gormuvorsnnuz karpoz sergisi. Haydı bojle garip mauzaralan biz alıştık ama, yabaııcılara karşı ayıp olu>or. Koskoca Beledı> e Unkapan ı'nda, âdeta bumunun dibindc dııran bn çırkınlıeı nasıl gormıı\or, nasıl mâni olmu>or hajret doğrnso... 26 Türk işçisi Belçika'ya giremedi r PETROL OFİSİN KURULUŞU f VE SONRÂSI İ BENİM Ikmcı Dunja feavaşının ılk yıUamdı Dun>a, gelecegı bılmmez gunİpr jaşıyordu. Sa\aşın dışmda kalrnak suretıyle Türkıye, kendısını, bu bılınmez gunlerden kurtarmasuıı bılmıştı. Savaşın, olumsuz etkılerı Turkıyede de goruluyordu. Gerek savaşta ve gerek barışta akaryakıtın önemi, herkesçe b.lınen bır gerçektı. Ama, bu gerçek, savaş yıllarında daha yakından duyuluyordu. Bu gerçeğın baskısmı azaltmak amacıyla 1941 yıhnda Petrol Ofısı adına bır ortaklık kuruluyor ve Turkiyenin akaryakıt ışlen bır duzene baglanıyordu. BARIŞTA VE SAVAŞTA Bu sartlar altında millî bir kurum olarak kurulan Petrol Ofısının başlıca amacı, «Banşta ve savaşta, akaryakıt konusunda Turkiyenin çıkarlarmm en ıyı şekilde korunması ve akaryakıt tuketımının, hukiımetın resmı bu" kurumu tarafından kontrola tabi tutulması» şeklmde ozetleniyordu. Kuruluşundan sonra Ofıs, akaryakıt ihtiyacının yaba. cı şırketler aracılı|ı ıle saglanmıştı. Bu durum, 1946 yılına kadar devam etmış ve bundan sonra, bizzat kendısi ithalâtçı durumuna geçmışti. Ofıs, bbylece Türkıye akarjakıt tuketımını karşılamada 1946 yılından sonra etkıh olmaya baslamıştı Bu tanhe kadar, Türkıye tuketımının vuzde 23 ünü karşılıyan Ofıs kendısi ithalâtçı durumuna seçince Turkıvenın tuketımjni karşüamaya baflayuıca durumda büvuk değişıklık gorul M1 ~"" (Artom Sa. 7, Sfi. l de) KANUN î BRUKSEL 26 Turk dün Brük sel ha\a alanında gozaltma almmışlardır. E^'velki akşam ve dün sabah Brüksel'e gelmış olan 26 Turk, önce turıst olduklannı ileri surmuşlerse de sonradan çalışmak ıçin geldıklerıni ve bir vatandaşları tarafından dâvet edildıklerıni itiraf etmışlerdu. Türklerın bahsettıklen kımse de hava alanında bulunmakta ıken, yol« cuların sorguya çekildıklerini gö» rur gormez kayıplara karışmıştır. Yetkılı makamlar bir sahtekârlığa kurban gıttıklenne şüphe olmayan ve çahşma izınleri bulunmayan bu Turklerın Belçıkaya gırmelcrıni yasaklamışlardır. Turkıje Buyukelçıhğinm bir monsubu ha\a alanına gelerek mesele>,e ılgılenmıştır. Çoğu gitli, azı kaldı Oh. oh... «Maşallah» Iarı var: Filân Bakan, tnilletlerarası, falâıı toplantıya gitmis. ' Falân Bakan da, bir baska, filân kongre>e katılmak için gitmis. Fesmekân \e fesmekân Bakanlan, da, propaganda ıçin, seçım Dolgelerine gitmisler. Ankarada ne kadarı kaldı? pek bilemiyoruz. Oldu olacak, bari onlar da bir y rlere gitseler de, saym Basbakanın başı bıraz rahat etse! D .\. Ecvet GÜRESİN *«•••••••••••••••«•••••••••••••• ••«••••••••••••••••••••••••I . Sadct*1n Bılgıç «Mehmet Turgut 1 numaralı milliyetperverdır » dedl Gazeteler BIR NITMARA MtLLİYETPERVER SIFIR NUMARA MİLLÎYETPERVER