Katalog

8AHÖFE tKt 1 Eylul 1965 ••••••• İNFAZ KANUNUNDA TEHIİKELİ BİR HÜKÜM « j « sayılı yenl bıfaı kıuınnn, modern ceza t||l/ ve infaz prensiplerinin tatbikini sağla" u t mak v» intan haklarma lâyık olduğu feri vermek ve bilhassa yurdumuzdaki infaz mües•cselerinüı perisan halini bir nebze hafifletmek ve eeza ve infaz huknkunun ana gayelerinden başlıeası olan HÜKÜMLÜNÜN İSLÂHI'nı bir dereceye kadar da olsa temin gibi ulvi ve insanî gayelerle hazırlanmış ve büyük millet meclisince kabul ve 16 temmuz 1%5 günlü resmi gazetede neşredilmek •nretile yüriirlüğe girmiştir. Filhakika kanunu ana hatlarile tetkik ettiğimiz zaman müşahcde ettiğimiz gibl kısa süreli hapis cezalarınm yerine sııçun Işlenmesindeki saret ve sekil. suçlunnn ahvali mahsusası gibi esaslar nazara alınarak mahkemeee para cezası ile sanıfın tecziyesinin mümkün kıhnması hükmü hakikaten hapishanelerimizin sıkışık ve cezaların taye ve maksadlan dıçuıdaki durnmlan itibarile «on derece faideli ve hasbel kader, tesadüfi olarak suçlu durumuna düşmüş bulunan vatandaşlann kısa bir süre de olsa hapishane içinde bulunması neticesi eîde edecekleri kötü itiyatları önlemesi ve kötü vatandas olarak cemiyete iadesine mani olunması bakımlarından son derece faideli re juçlunun islâhı gibi cezalardan beklenen ana fayelerde mutabık bulunmaktadır. Saniyen tecil müessesesinin de g*nl«.letilmek raretile bir yıl siireli hapis cezalanna da teşmili eskj kanuna göre bir yenilik ve luçlnnnn Islâhı prensibine de uygun düşmektedlr. Nihayet şartla galıverme müessesesinin Islâhı re genişletilmesi keza insanî gayelerle suçlunun Islâhı prensiplcrine uygun düştüğü gibi bilhassa muayyen bir süre cezasını çekmi? bulunan mahkumlara cok kısa süreli de olsa izinler verilebilmesinin derpis edilmij olması ve bilhassa cczannı bitircn mahkumun ceza evinden çıktıktan sonra aç ve işsiz kalmasının önlenmesi bakımından kendisine iş temini hususunda yardım edilmesl, Irln verilmesi keyfiyet! de suçların önlenmesl ve hükümlünün İyi bir insan olarak cemiyete iadesi fibi müspet netlceleri sağlaması bakımlarından da çok faidelidir. Ancak bo kadar nlvi ve insanî gayelerle harırlanmış ve tatbike koyulran» bulunan bu kanundaki bir hüküm kanaatimizce bu kanunun hatırlanmasında ve isdanndaki gayelcrl bertaraf ede»ilecek onunla zıdlasabilecek hir nitelik taşımaktadır. Filhakika. mevzubahis etmek Mediğimiz hüküm (47 sayılı kanunun 4 ncü maddesinde yer alnıaktajır. Bu maddede kısa süreli hapis cezalarının (AI.TI AYA KADAR) maddcdeki şartlar elverdiği takiirde para cezasına tahvili öngörülmektedir. Yukarda arzettiğimiz mülâhazalarla kısa süreli hapis cezalari için isdar edilmi bulunan bu hüküm mnvafık bnlnnmakta ise de ayni maddenin t nci fıkrasınm sonundaki (Taksirli suçlardan dolayı hükmolıınan hürriyeti bağlayıcı oeza ıı/un lürell de oba hakkında bu madde hükmü uygulanahilir) seklindeki hüküm temamen kanunun harırlanış gayelerine aykın bir durum yaratmaktadır. Filhakika bir kimse tedhir«izlikle hir kişiııin Blümiin* «ebebiyet verse vey* bir kişiııin öliinıü İle hir kaç kiijinirt yarnlanmpsına veya tflümüne lebebiyet verse T.C.K. nun 455 nci maddesi gereJince birinci ihtimale göre 2 seneden bes seneye ve JklnH ilıtlmale göre de i seneden 10 seııeye kadar hapis terası ile tecziye edilmesi iktiza etmektedlr. Ynkardfl a>iıen zikrettiğim 647 sayılı kanunun I ncü maddesinin son fıkrası gereğince eğer bakim gerekli sartlartn mevcudiyetine kani olursa «uç taksirli suçlardan olduğu cihetle 10 seneye kadar olan sanığın cezası yerine paıa rezası tayin edebilecektir ve bu hal tamamen hakimin takdir hakkına taalluk edecektir. bir de bo hüküm gereğinee bnnlarm «nçlularnm para cezası tayini halinde hiç «üphe yoktur kl suç va »uçlu adedi büyük mikyasta artacak ve önüne geçilmez bir hâl alacaktır. Her nekadar kanun vazıı para cezasınm taylnini bir takım şartlara bağlamakta İse de vasıta sürücülerinin zihnindeki para cezası ile kurtulabiliriz şeklindekl sakim düşünce esasen tedbirsizlik dikkatsizlik etmekte bulunan bu şahıslarm ihmâl ve tedbirsiz hareketlerini bir kat daha arttıracağınadn ve biıınetice kazalan çoğaltacağında şüphe etmemek gerekir. İşte bu bakımdan dahi hapis cezası yerine para cezası tayinini mümkün kılan bu fıkra, kanunun gaye ve temin etmeyi tasarladığı maksad ile knbili telif görülmemektedir. C Halk arasmda zenginle fakir arasuida bir «eşitsiılik duygusunun gelişmesini sağlar. Ayrıca dürııst ve namuslu hakimlerimizi de çok kerre verdikleri kanuın uygun kararlar sebebile dahi haksız töhmet altında bırakabilir ve canı yanmıs müdahillerin cok a*ır hnsumetlerini üzerine çekebilir. Zengin bir sahsın bir kaza yaptığını farzedelim. Elbette sanık mevkiinde bulunan bn sahıs ve adamları ellerinden gelen ber türlü delili toplamak ve »artları temin etmek İçin çalışacak, para harcıyacak, avukat tntacak ve neticede mabkeme, kanunnn bn hükmü mnvacehesinde haklı olarak gon fıkranın tatbikl ile kendisini para eezası ile tecziye edecektir. Kanun tatbikçisi mevkiinde bnlnnan hakimin infaz kannnunun 4 ncü maddesinin son fıkrasına istinaden haklı olarak tesis etmiş olduğu bu hüküm halk arasmda âdeta zençinlerin himaye edildiği gibi son derece tehlikeli ve üzücü bir rivayetin dolasmasına ve kuvvet kazanraasına yok açacaçı gibi maçdur ve yakınlannca da bn dnygn ve düşönce hilhassa istismar konnsu yapılaeak ve çok kerre snçlnnnn zengin oldugu için hapisten knrtnldngn, hakimin para yedifi gibi sdaleti zedeliyen, namnsln hakimlerimizi haksız ağır töhmetler altında bırakan bir dumm yarstmıs olacaktır. Her nekadar infaz kanununda parası olmıyan suçluların dahi bu hükümden istifade edebileceklcri ifade olnnmakta ise de halk psikolo.jisi daima para cerası ile yakasını sıyıran zcngin suçlulardaıı gözlerini avırmıyacak ve diçer suçlular için verilmis para cezalı hükümleri nazardan orak tntacaktır. Halk psikolojisinin bu son derece Ilginç neticelerini gözden uzak tntmamak gerekir. Yukarda üç bentte kısaca anettiğimiz mahznrlar bir arada mütalâa edildiği takdirde görülmektedir ki infaz kanununun 4 ncü maddesine eklenen son fıkra bu kannn ile elde edilmek istenen gave ve maksadlarla taban tabana zıt düsmekte, suçlulufeun diğer yönü olan majdurların haklarını kısıtlamakta adalet duvgnlarını rencide etmekte ve haksız olarak da namuslu ve dürüst hakimlerimiz hakkında zararlı ve adaleti süpheye düjürücü isnatların vüeud bulmasına yardım,ı olr «kta binnetice *alkın adale'Se karsı duytta; ğu fcurmet ve lnklyat hislerinl zayıflatmaktadır. NE YAPMAK LÂZIM? Tamamen insani gayelerle ve modern ceza ve infaz sistemlerine nygnn olarak düşünülmüş ve getirilmiş bnlnnan yeni infaz kanununun roh ve maksadına uyarak hu fıkranın getirdiği mahzurlar kanaatimizce iki şekilde bertaraf edilebilir. A I z u n süreli hapis cezalarının eskisi gibl hapis cezası olarak çektirilmesi ancak bilfarz bir seneye kadar hükmolnnacak hapis cezalan için para cezasına tahvilinin öngörülmesi. Bn suretle hiç olmaz.'a dört bes sene süreli hapis cezasına uşraması gereken bir kimsenin velevki taksirli suç islediji babane edilerek para cezası ile tecziyesinin önüne ırcilmek suretıle amme vicdanı rencide edilmemiş olacaktır. Esasen daha evvel T.C.K. nun 455 nci maddesinde vapılan değisiklikler neticesinde knsur nispetine grire cezanın 1 8 ne kadar indirilmesi kabnl edilmiş olmasına göre taksirli suçlardan dolayı evvelce bn mevznda sanık lehine bir durum yaratılmıs oldugu cihetle artık tamamen mağdur aleyhine isliyen yeni fıkranın bir manâsı kalmamaktadır. B Yahııt da nıağdur veya mağdurlann veya varislerinin bu suçtan do*an bütün maddi ve manevî zararlarının peşineıı ve tamamen suçlu larafından ödenmesi ve dâvadan feragatlerinın saglanması halinde dieer sartların mevcndiyeti halinde hakimlikçe para cezası ile tecziyenin mumkiin kılınması. Hasbelkader. taksirli bir suç isliyen sanığa insani mülâha/alarla bir atıfet yapılmak istenirken hiç olmazsa suç maSdurunun maddî ve malı dıırumnnun herveçhi pesin düsünülmesi ve onnn arılannm bir an evvel azaltılması ve çok kerre maddî durumnnun bozulmasının önüne geçilmesı halinde yukarda saydıgınm mahzurlann buyuk rıpta azalacağı mülâhaza olunabilir. Aksi halde kanunda bn fıkra mevcut oldnju müddetçe bn kanun hnzur yerine huzursıızlnk kavnağı olacak ve olmakta devam edecektıc. nli • Mr. Randall kanunu! :::: •::• Av. Cehdi TÜREL 1 NAZiZM NEDiR? NI yerarşiye, uzmanlara ve bilginîere saygı ile bağlanmışlardır. Bu yuzdendir ki, Almanlar için demokraazlzm yani bir Alman buluşu si, Fransız ve İngilizler için taşıolarak Nasyonal sosyalizm, dığı anlamdan daima farkh şekilpolitika edebiyatının. üzerinde değerlendirilmiştir. Dış politide lüzumundan fazla lâfı edilen kada bu nitelikler, üstünlük duykp.vramlarından bıri oiarak te'.gusunun canlandırdığı bir «kuvvet kiki ve gerçek anlamı Ue bilinmeiradesine machtliebe eriştni;, Alsi gereken önemdedir. Hitler ile man ırkının başkalarmdan üstün başlayan ve onunla biten, Alrnan olduçu kanısını uyandırmıştır. tarihinin bu çok enteresan döne1871 den itibaren Alman nüfusü mi, değişik politik merhepler açısüratli bir artma göstermiştir. 1871 sından bakıîdığı zaman başka başde 41 milyon iken 1890 da 50 milka yonım, tarif ve anlamlar taşıyon, 1914 te 67.800.000 ne yiikse1mış, lehinde ya da aleyhinde gelimiştir. şen akım.ar, çoğu zaman bu •AlBu artışm, Almanya uzmanı. man olayı» nı kendi maksatlan sosyologlara göre, ekonomik gelişiçin istisnıar ederek. onu temeli me iizerinde önemli etkileri olçürük ve gerçek dışı bir zemin ümustur. zerinde tespit etrr.işlerdir. Nüfus artışı süratli olan toplunıNazizm, bazılanna göre. Komülarda. özellikle tarıradan endüstrinist entemasyonalizmine karşı oye doğru bir insan kayması olmaktoriter ve milli bir sosyalist ha ta. bu kayış, Alman insanının bah rekettir. Baskalarına göre ise, kasettiğimiz karakteri ile de birleşinpitalist demokrasinin, sosyalist zorce. Hitlerizmin fanatik teorisine lamalar karşısmda, hürriyetlere uygun bir psikolojik ortamm teiirt çevirip. otoriter bir zorbalığınmellerinl hazırlamaktadır. dan lbarettir. Bir diğer telâkkiye göre de. hiçbir özelliği olmayan, kötü tesadüflerin yan yana gelmeImanyada 1890 dan itibaren ensi ile önlenememls antidemokraıdüstriel üretim tarım üretimini tik bir maceradır. 'değer olarak fazlası ile aşmış Dış münasebetler açısından, Nabulunuyordu. Tanm üretiminin izizrnin. millet'.erarası bir irtica oikinci plâna düşmesi olayı, o yılduğunda hiç kimsenin şüphesi ollarda yalnız Almanyaya özgü bir mamalıdır. Fakat bu rejimin iç göşey deği'.di. Ayni yıllarda Amerika rünüşü ve kendisini meydana geBirleşik Devletlerinde de durum tiren kaynaklar dikkatle incelendiayni idi. Ve gene her ülkede olduği zaman görülecektir ki, nazizm, ğu gibi sanayi üretimi, teknik butamamen Alman tarihine, özellikle luş ve gelişmelere bağlanıyordu. 1871 den sonraki ekonomik. askeYeni bir enerji kaynağı olarak eri ve sosyal gelişimine uygun, bu lektriğin ve akaryakıt'ın tekniğe gelişimin, rejimin doğduğu iç ve uygulanmasının etkileri büyük oldış şartlar bakımından kaçmılması muştur. Bunun gibi kimya üretimi imkânsız bir gerçeğidir. Bu yüzmetodlarının gelişimi de çelik ve dendir ki, Alman sehepleri dışınınaden endüstrisinde kalite ve fiatda yorumlanamaz ve başka bir ülları etkileyecek bir olumlu sonuc kede tekrarlanamaz. Kaldı ki, baş yaratıyordu. Demir ve çelik endüslka ülke'erde göriüen çeşitli polirisindeki eelişmeler baş döndüriitik hareketlerin bazılarmı, kullacü idi. n:lan birkaç sloganı benzetmek usEiektrik sanayii de ayni şekildt retile nazizst bir damga içinde bir tempo içindeydi. 1891 de Almahküm etmek ne kadar yanlış imanyada 30 eiektrik santrali mevse. nazizm'in çıkış ve iktidar mecuttu. Bu miktar, 1913 de 4500 otcd'.arını, beyhude yere taklide öluyordu. Tekstil üretiminde Alman zenmek de o kadar hatalıdır. Poya. Amerika ve Ingiltereden sonra lltik cilâsı. bünyesi ve ilân edigeliyordu. 1913 de pamuk sanayiinlen hedefleri ne olursa ol«un. Hitde 11 milyon iğ kullanıhyordu. Ayllerci nasyonal sosyalist hareket. ni tarihte Amerika 30, îngiltere ise doğuşundan hiç değilse yarım yüz35 milyon iğ ile çahşmaktaydı. yıl kadar gerilere gidcn ve o çıkış noktasından itibaren süratle geliTanm üretimine gelince. 1913 de sen Alman ekonomisinin. teknik Buğday üretiminde. Almanya 4.600. ve askeri güciinün. coğrafi durumu 00fl ton ile. Rusya. Fransa ve Anun. millet olarak niteliklerinin, vusturya Macaristandan sonra diiîünce hayatmın ve nihayet AIdördüncü geliyordu. ntan toplurfıundaki psikolojik ortaAlmah'elconomisinîn ana kaynak' mın özel mnlldtr larına kısa hatları ile şöylece değinmiş olduk. Alman ekonomisinde baş yeri işgâl eden endüstriel uretimin karakter ve metodlanna slında, nasyonal sosyalizm, iç da kısaca dokunmakta fayda varive dış politika şartlarınm ordır. ,a ç:karttığı bir milli hareket olmakla beraber, bir sosyalist hareket deâildir. Burada 3 ana faktörü ayrı ayrı Savas sonrası Almanyasının çegözönünde bulımdurmak lâzımdır. tin politika kavgaları içinde sü1 Teknik gelişme ve bunun ratle gelişen alelıtlak sol güçlereorganizasyonu rin, isçiler üzerindeki cazibe.=inden 2 Geniş plânda sanayi teşebfaydalanmak için sosyalist keiimebüslerini ya da teşebbüs si bir pnrsvana olarak kullanılmiî gruplarını teskilatlandırma tır. Nazizm. kısaca. Alman ırk iisçabaları. tünliiğü diişüncesine dayanan oir 3 Sanayi faaliyetleri ile banmuhafazacı intikam hareketidir. kacıiık faaliyetlerini birbiHpreketin kaba kuvvet metodla ^ ^ rine bağlama çabaları.. rına baska ülkelerde de özenilebi F J 19 ncu yüzyılın sonlarına doğlir. ru. teknik buluşlar. AlmanyaN'itekim. yskm tarihimizde görda sayısız derecede büyük bir artdüŞümüz gibi vatan cepheleri kuma göstermiştir. Bulunan yeni erulması, azgın kitlelerin Usak ve nerji kaynakları, makina tekniğinTopkapıda olduğu gibi siyasî liderdeki modernizasyon ve imalât ulerin üzerine sevkedilmesi. bir tasulierinin süratli bir gelişmeye ekım mütecaviz ve ne yaptığını bilrişmesi, ister istemez Alman gurumeyen dernek mensuplarına siya.s' rıınu yükseltiyordu. Almanyada b: toplantılar baj^ırmak, adam dövümsel faaliyet ve araştırmalar dadiirmek görevlerinin verilmesi. naima büyük bir itibar görmüştür. zizmin biçim bakımından özentiBaşka ülkelerdekilerden çok farksinden başka bir anlam ifade etlı olarak, «profesör» ya da sadece mez. •doktor» titri, büyük bir mânevi Hitlerizmin poitik muhteva ite otorite kaynağı haline gelmiştir. ileili ideoloiik taktiklerini ve bu Bi'.im sdamlarına duyulan bu sayt^ktikler içinde yer alan ve nazizgı iledir ki, Alman endüstrisi demin Almanyadaki doğuş şartlarma vamlı şekilde bilimsel araştırıcılabelki de uygun gelebilecek olan rı sıkı bir işbirliğine çağırmıştır. siyasî ilkelerini o devirdeki AlÖzellikle, kimya, optik, elektromsn realitesi dısında ve baska bir teknik ve maden sanayiinde lâboülke için değerlendirmeŞe gitmek. ratuvar ve endüstri bağları, tadaima. Çin resimlerindeki insanmamlayıcı bir bütün olarak süratlar gibi. ayakların yere ve temele le ortaya çıkmıştır. desmemesi demektir. Ayrıca teknik öğretim de hızlı Hitlerci Alman politika felsefebir gelişme kaydediyordu. Müher.«inin çeşitli ölciilerinî ne Fransa. dis ve teknisyen okulları, Deutche ne îngiltere. ne Amerika ne Rusya bank müdürü Helfferich'in deyimi ve ne de Türkiye için kullanmak. ile sanayi ordusunun subay okulserçekçi bir açıdan bakılırsa. mümları olarak büyük bir artış kavkün değildir. clerliyordu. Yukarıda nazizmin tamamen bir ^ 3 Birinci Dünya Savaşından önAlman oiaji» olduğundan bahset ^ ^ c e Alman endüstrisinin her miştik. dalında, bir şirkete ya da bir kaNazizmi, Alman ekonomik. po!ipitaliste ait olan işletmelerin git'ik ve sosyal şartlarınm getirdiğitikçe büyfidüğii görülmektedir ti söylemiştik. Bu «artlar ve bu ge Büyüyen işletmeler, ayni üretim lisim iyi bilinmeden nazi rejiminin dahndaki küçük işletmeleri yık eerçek niteliği hakkında tam bir mağa ya da yutmağa başlamışlarbilgiye sahip olmak, öyle sanıri7 dı. Alman sanayii. üretimi seri ki. mümkün deeüdir. halinde teşkilâtlandırmağa doğru yönelmisti, Uretimin spesializasyo nu, horizontal ve vertikal, iki çe Dr. Nihat TÜREL Ekonomik gelişme A :::ı Sosyalist değildir Üç ana faktör Mahzurlar K anaatimizce bu hükmün tathiki aşağıda arzedeceğim çok büyiik mahzurları ve tcpkileri dile gctirecek bir nitelik faşımakladır. Filhakika, \ Suçun mağdurlaruıın veya blünün vârisleriııia büjük husumet ve reaksiyonları ile amme vicdanmın zedelenmesi. Bilhassa memleketimizde: velevki taksir ile de olsa bir kimsenin ölmcsi halinde ölünüıı yakınları ve hatta bazı kereler halk büyük bir iııfıale kapılmakta ve kazayı yapan şoförü linç ctmck ıstemektedir. Bu harcketleri büyük çapla onleycn ise sanığın tevkifi veya tevkif edileccği ve netıcede de uzun hir süre hapis yatarağı. hiirnyetınden mahrtım edileccği keyfiyetidir. Simdi yeni hükıırale hu gibi hallcrde olüme febehiyel veren ?anığın yarııı öbürgün elini kolunu sallıyarak halk arasmda dolaşabilcceeıne kanaat eetirilirse amme vicdanmın bundan mütee«sir nlmasına ve bu gibi hallcıde büyük tepkiler göstermemesine inıkân yoktur. Kaldı ki velc\ki taksirle de olsa bir hâdisede ölen hulunduğu tatdirde bunuıı suclu'sunuıı para cezası ile yctınilerek salıverilmcsinde S I Ç CEZA mnvazenesini bozacağında süphe yoktur. B Suç işlcmeyi teşvik neticesini doğurur. Trafik kazalarının hcr srüıı gazctelerimizin birinci sahifelerini işaal edecek derccede coğalması. her sene yüzlerce vc biıılerce vatandasın ölıımü veya sakat kalmasını intaç etmesi karşısinda »•••••••••••••••••••••••••••" BBI•••••••••••••••••••••••••' TÜRK PİRELLİ TİCARET A.Ş. den BİLDİRİLMİŞTİR Şirketimiz tarafuıdan Japonyadan yurda getirilen î Bugün Türkiyede temel mesele antiemperjalist mücadeledlr. Yani , • halı;,n yaranna bağımsız kararUr verebilecek bir siyasî iktidar kiır , • mık meselesidir. J • Bugünkü siyasî iktidar bu güçten yoksundur. • • Türkiyede îıütün ileri güçler, öğretmenler, işçiler, köylüler, ay • • dınlar, kısa deyişle gelirini alınteriyle sağlıyanlar, Türkiyeyi yabancı • J dış etkilerden kıırtarmaya yönelmelidirler. Unutmıyalım ki son yıl • ; larda birbiri ardından yabancıların hazırladığı kanunlar kabnl edu • î mişlır. Bunun bir acı anlamı vardır: J ; Petrol kanununu Amerikan petrolcülerinin adamı >Iax Ball ha ; S urlamıştır. S • Madeıı kanunu tasarısını gene Amerikan maden şirketlerının sda • S nu Mr. Ely hazırlamıştır. " î Ve bugfin iktisadi hayatımızın yönetimine hâkim olan Yabancı • S Sermaye kanunu, 1953 yılında Türkiyeye dâvet edilen Amerika Bir J şit temerküze yol açmıştı. Birisı ! leşik Devletleri Dış iktisadi Siyaseti Plânlama Komisyonu Başkanı J J iktisatçüarın horizontal temerküz j Bay Oarance B. Randall'ın başkanlığı altında hazırlanmıştır. Görülüyor ki bizim iktisadî bayatımızı düzenliyen bir çok ka J dedikleri, ayni kategori işletmele ] • rinin birleşmesidir. Büyük bir ı nuniarı yabancılar yapmışlardır. Şrmdi 1954 yılında yürürlüğe giren Yabancı Sermayeyi Teşvik ka , maden işletmesinin daha az ö | r.emli bir maden Işletmesinl satın | nununun özelliklerini görelim: İstanbul Ticaret Gazetesinin 13 Ağııs J alması gibi. | to» 1965 tarihli sayısında Dr. Erol Zeytinoğlu bu konu™ incelemek , tedir. Yabancı Sermaye kaııuııunda şu çizgileri görüyoruz: • îkincisî, gene iktisatçıların ver1 Türkiyede yatırım yapmak istiyen yabancı sermayeye Türk • tikal temerküz dedikleri. ayni üre ' özei teşebbüsüne açık bütün alanlar eşit haklarla açıktır. Yani ya • tim için değişik dallarda rekabet bancı büyük sermaye hiç bir kayıtla karşılaşmadan zayıf Türk »er • eden işletmelerin birleşmesidir. mayesini ezmek için buyur edilmektedir. • Bunun en iyi örnegi Krupp'tur. 2 Yabancı sermaye, yerli ortaklarla işbirlifi yapm»k zonında • Krupp, kömür madenleri satın al değildir. Hisse oranları üstünde bir kayıt yoktur. J mış, gemi şantiyeleri kurmuştur. 3 Yabancı sennaye Türkiyede elde edeceği kârın tamamım re • Birleşmelerle ortaya çıkan seri ya bir kısmını kendi memleketine götürebilir. J inşaat, fazlalık sebebiyle bir tire4 Yabancı sermayenin beraberinde gelen yabancı uyrukru kl • tim anarşisine müncer oluyordu. şileı tasarruflarım dısarı çıkarabilirler. Yani yabancı şirketlerde ça • Bunu önlemek için ayrı biçimde lışan ve büyük ücretler alan yabancılar Türkiyede kazandıklannı dı J teşkilâtlanmağa lüzum hasıl oldu. Çare olarak, Alman sanayii, üreMşarı çıkarabilirler. S ciler ser.dikası anlamına gelen, 5 Yabancı Sermayeyi Teşvik kanunu, hemen hemen bütün alan • Amerikan tröstlerine benzer. lan yabancı sermayeye açık tutmaktadır. • «Kartell» sistemini getirdi. Bu sis ! b Şimdiye kadar 256 yabancı firmaya müsaade verilmiştir. Flr • temle, fazla Üretim ö'nlenerek, ü ı malarin büjük çoğunluğıı Amerikan ve Almandır. j retim nispeti düzen altına a'.m ı İşte Mr. Clarance Randall'ın Türkiyeye hediye ettiği kanunun ans • mıştı. Satış fiatlan belli seviyede ' çizç:Ieri buıılar... Yani yabancı sermaye her alanda kollarını sallıya • tespit edilmişti. > sailıya Türkiyeye gelecek, kârıııı dışarı çıkaracak. üstelik yabancı şir • Sistem, büjük Işletmelerin, üre > ketlerde çalışan yabancılar da fcazandıklarını dışan çıkaracaklar ve J S tim ve satış hususunda belirli sü [ Türkiye böylece nurlu ufuklara doğru koşacak... İşte bundan sonradır ki Amerikan Cumburbaşkanı Johnson Tür \ reler için anlaşmalan demekti. J Kartell'e giren işletme, üretim ve • kiye Başbakanına kustahlıkla dolu mektuplar yazar; Almanya Büyük S satış konularında Kartell'in direk ; elçisi iç işlerimize kadar uzanıp Türkiyedeki yabancı sermaye ko * tiflerine uymak zorunda idi. Al • nusunüa Türk basmına ders vermeye kalkar: yabancı petrol kurapan • • man emperyalizminde. dış politi J yaljrı hükümetlerimize tehdit mektupları göndcrebilir. kasmda ve Hitlerizmin iktidara • Ve bu yabancı sermaye Türkiyeyi öylesine kalkındırır ki, halk • aelişinde bu Kartellerin rolü bü 5 gitlikçe sefalete düşer. İşçiler. öğretmenler, memurlar, askerler, • vük olmuştur. 5 köylü ve esnaf geçim sıkuıtısınd? boğulurken yabancı sermaye Ue » • E l Büyük sanayi işletmeleri. ma S kucak kucağa bir küçük azınlık gittikçe zenginleşir. ^ ^ k i n a satın alnıak ve ham mad • Böylesine bir devlet yönetimi Atatürkçülüğe aykındır. Yabancı * de stokları yapabilraek için bü • sermayeye böyle sartlarla kucak açan bir yönetim Osmanlı İmpara S vük ölçüde sermayeye muhtaçtı • torluğunda vardı. Biz Türkiye Cumhuriyetini kurmusuz. Bunu ken \ lar. tster Konzern. ister Kartrll • dimiz mi idare edeceğiz, yoksa yabancılar mı bizim kanunlan yapa * şeklinde teşkilâtlanmış olsun, Al • caklar? S man sanayi teşebbüsleri sermaye * Mr. Ely .Maden kanunu tasarısını hazırlarken kendi ratanmı mı • temerküzü hakımından. Alman J düşünecek, yoksa Türkiyeyi mi düşünecek? bankalarında ^haşka ülkelerle kı ; Mr. Ball Petrol kanununu hazırlarken kendi vatanım mı dıişü i yas kabul etı z şekilde, fazla o ; necek, yoksa Türkiyenin çıkarlarını mı gözetecek? S larak faydalanmışlardır. Alman J Mr. Randall Yabancı Sermaye kanununu hazırlarken kendi vı bankalannm endüstriye yardımı J tanıııı mı düşünecek yoksa bizimkini mi? sovle başlamıştı: Bankalar müşte î \ e oluyor bize? Atatürk devrindeki bir avuç aydımmızla Cumhu rilerini devlet istikrazları yerine î riyetimizin kanunlarını kendimiz yaparkcn kırk yıl sonra memlekette J sanavi istikrazları almaja dognı S kanun hazırlıyacak adam mı kalmadı? • sevketmişlerdir. Ikineisi, Alman Bari hırakalım da şu işi büsbütün Ely'ler, Randall'lar, Ball'Iar • bankalan, Alman bmük endüstriisterlikleri gibi yönetsinler; devletın tapusunu da ellerine verelim, \ sine bir karşı faranti istemeksive (ikalıra isin içinden... a zin önemli krediler acmışlardır. Bu yüzdendir ki, Krupp, Thys>en Konzern gibi büj'ük teşebbüsler. kriz hallerinde, kendilerini bu açık ve karşılık^ız kredilerle kurtarmışlardır. Fakat karşılıksız kredi açan Alman bankalan, risklerini önlemek için. kredi açtıklan sanayi şirketlerinin yönetim kunıllannda temsil e<Jilmek istçğinde bulünmuslar, taleplerini kabul ertirmişlerGösterilen yakm ilgiden ötürü sayın velilere teşekkürlerini si.ınar(> dir. Böylece bankaların sanayi üTelefon: 47 51 97 t zerindeki kontrolleri fiilen gerçekleşmiştir. 1914 savaşı arifesinCumhuriyet l!)r>35 de Berlin'deki beş büyiik banka, müdürleri ya da yönetim kurulu iiyeleri vasıtası ile 750 büyük endüstri şirketinde tem=;il edilir hale gelmişti. BOSFOR TUBİZM Ltd. Şti. Merkez ve Şubelerinde çalışAlman ekonomisinin dış ticamak üzere peraonel ahnac&ktır. Müracaatçıların asşarî Li.;e ret. ulaştırma gibi sektörlerinde mezunu olmaları, muhasebe bilgisine vakıf bulunmaları şarttır. de ayni yıllar içindeki şre'işmeler Lisan bilenler tercih edilecektir. baş döndürücü olmuştur Tarım kesiminde. yeni tarım alanlarının >^*.»^^». M u r a c a a t : Mete Cad. No: 14 Taksim ^ " ^ ^ * ^ * açılması, tanm tekniğinin geliştiCumhuriyet 10.' rilmesi. tarım:n bir meslek olarak feşkilâtlandırılması, tanrn kredisinin ayarlanması ve organizasyonu, tarım üretimine pazar bulunması. tanm ürünlerinfn aracısız piyasaya arzı. gene büyük Ingıliz öğretmonler idarcsi altında ve bir «elişme içinde seyretmistir. yalnız kızlara mahsus özellikle. «KornHaüser» denen hububaf kooperatifleri, stoklama ve direkt satış magazaları \]e Alman tanm ekonomisinin enfere1 Ekimde başlıyor. san buluşlanndan biri olmuştur. Her gün öeleye kadar devam eden bu kuifların kayıt şısrı Bu. gelisen ve dünyada ön plân20 Eylülde kapanır. da yer tutan Alman ekonomik gtlAyrıca AKŞA.M LİSAN' ve Ml'HASEBE KL'RSLARINA rü. bir jandan ham madde, diger yandan da uretimin dış pazar ihöğrenci kaydma başlanmıştır. 4 tivaçlan bakımından Alman poliBeyoğlu: İstiklâl Caddesi 300/7 rı fikasını, ekonominin yayılma zoİlâncıhk: 3340 l "74 f runluğuna çareler aramaga doğru siddetle itmeğe başlamıştı. ••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••• Dış pazarlardaki Alman rekabeH. başta tn01tere olmak üzere bütün dış pazarcı ülkeleri son derece ürkütüyordu. 1914 den önce Berlindeki Fransîz elçisi Jules 324.424.20 TL. keşif bedelli Söke Şubemiz binası ınsaatı Cambon. hükümetine şunu >"azıvordu: «Kaynayan bir kazanın biiile 86.324.74 TL. keşif bedelli Galata Şubemiz binası tadilâ'ı tiin çıkış deliklerini tıkamak, oişleri kapalı zarf usulü ile eksiltmeye çıkarılmıştır. nun patlama tfhlikesini eöze alTeklif verme müddeti Söke Şubemiz için 15 9/1965. Galata mak demektir..» Şubemiz için 10/9/196,5 akşamına kadardır. Bu tarihten sonra Bu itibarla, elçiye »öre, Almangelen teklifler kabul edilmez. larla dış pazar rekabetinde başa Bu işlere ait ihale dosyası her gün iş saatlerinde Umum cıkmak zordur. Onu kendi haline Müdürlüğumüz, Umum Muhasebe Müdürlüğü ile Söke ve İzmir bırakmak daha doğru olur. Şubelerimizde tetkik edilebilir. Bu ekonomi. ilerde bahsedeceBankamız 2490 sayılı kanuna tâbi olmayıp, ihaieyi yapıp ?imiz şekilde, Türk topraklarmı yapmamakta ve isi dilediğine vermekte serbesttir. da içine alan Alman emperyalizminin önemll saiklerinden birisi ••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••i ni teşkil etmiş. birinci dünya saReklâmcılık 3317'10371 vaşmdan sonra altüst olunca. in ••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••X Mkamcı ve yeniden kazanıcı nitelikteki nazizmin doğuşunu hazırlamıştır. m | 4. öğretim Yılına Başlıyan ! ŞİŞLİ DOST t^KOKfJhü \ PERSONEL ÂLINACAK BERLİTZ DERSHANESİNDE İNGİLİZGE SEKRETERLİK KURSLAHI i TURK TIGARET BANKASI A . Ş . UMUM MÜDÜRLÜGÜNDEN: Alman toplumu Î J nce, nazizmin hitap ettiği YARIN F İ K İ R L E R VE PARTİLER OKULU Ş Sağlık ve Sosya! Yardım Bakanhğı • [ FLORENCE NİGHTİNGALE YÜKSEK 5 £ HEMŞİRE OKULU MÜDÜRLÜGUNDEN: \ • 2 • • \g • • a 19S4 TOKYO OUMPIYATLARI Renkli ve Sinemaskoo filmi şehrimızde Basma ve spor teşekküllerine hususî bir matinede gİerüdikten sonra Izm^ Fuannda PİRELLİ Pavyonunda Fuar boyunea vız>ona alınmıştır. Iılmın vtrda getirildiğini gazetelerden okuyan spor severler ve eençlik Şirketimize l »Tfnn. eerekse yazı ile müracaat «dorak filmi görmek arzularm, belırtmekteduler. gerek telcfon.a gerekse^yazı ı rlerinde bir program dam e m l e k e t i m i z i n m u h t e l i f ye S S T î e r S ^ "pofreverlere .österecaktir. Bu bakunda* end.e edilmemesini bilhassa rica ve umumî efkâra arz ederız, TÜRK PİRELLİ TİGARET A.Ş. •uuııııuıuııuıuuıııuııuıuııııı I I man insanının büyük gelişme ^ ve imparatorluk devrindeki aîikolojisini ve karakterini ele a'alım. Bütün yabancı müşahitler, Alman mületinde birbirine zıt iki 'izelliğin beraberce. yan yana mevcut olduğunu söylerler. Birisi metafizik saiklerle olaylarm akışına riza göstermek, daha doğrusu olay lara hak vermek. diğeri de pratik hayatta gerçekçiliktir. Almanlann haşka bir özelliği de disiplin ve «üste» itaat anlammdaki «nizam» ihtiyacım kuvvetle hissetmeleriHir. Bunun gibi teşkilâtlanma ve cahşma kabiliyetleri hiçbir sosyoInğıın gözünden kaçmamıştır. Almanlann bu niteliklerinin iç ve dış politika bakımından etkileri büvt:k olmııstur. Vasat bir Alman hiçbir zaman «iyasi hürriyet ihtiyacım his=ermemiştir. Mevcut 1ir ikfHars ksrjı teşkilStlanmak. Almanlara Haima zor (e!mi?tir. Poli» nuamlıruu daüna ' . y § ' Al O Z EL M AYA Ana Ük Yatılı Gündüzlü KAYITLARA DEVAM EDİl'OR. ADRES: Akağaç Sok. Ko: 16 Tel: 63 63 77 Reklâmcıhk 3364/10372 • ••••••••••••••••••••••••••••••••••»••BBDVallB Okulumuz», 19651966 ders yılı için öğrenci kaydma has g lamıştır. Llse meztınu yatılı, yatısız veya burslu kız öğrenci 1 kabul edilir. " S Tamamlayıcı bilgi için Okulumuz Müdürlüğüne sözlü vpya • yazılı müracaat yapılabileceği gibi diğer Vilâyetlerde SaSlık | Müdürlüklerine başvurulabilir. J T Adres: Abidei Hürriyet Caddesi Şişliİstanbul Tel: 47 55 7 | (Basın 15502 lVÎSl) • Türkiye İş Bankası A. Ş. Beyoğlu Şubesinden Şubemizin 44 75 05 ıtral Telefon N'tımarası : l DENİZCİLİK BANKASI T.A.O. DAN: \ hinden itibaren olarak değiştirilecektir. Keyfiyet s«yın müşterılerımıze ve ilgililere arzolunur. 44 75 60 (5 Hat) Cumhuh^rt 10364 \ Aşağıda yazılı malzeme ahnacak * ı l AKÜMÜLÂTÖR: 6 volt, 260 amper/Saat evsafında: 30 J i adet. Son teklif verme müddeti 10 9 1965 dir A }2 RUTİL TİP ELEKTROD (Muhtelif eb'atta): 2.260.000 udei f } Son teklif verme müddeti 13'9'1965 dir. j f Şartnameleri MALZEJTE MÜDÜRLÜĞÜ veznesinden temin 4 J edilebilir. * J.3 SALAŞPUR: 70 cm. eninde, 10.000 metre Son tek'.if verme J ^ müddeti 14/9/1965 akşarruna kadardır. Nümuneleri MAL J 4 ZEME MÜDÜHLÜĞÜNDE görülebilir. t (Basın 158R0'10381) t x, Hutı wvml|l«rdiı. Ifi