Katalog

SAHtFE tKt CUMHURIYET 18 Temmuz 1965 KANU İKTİSADÎ TEŞEBBUSIERİ Dr. A. Ülkü AZRAK erek T B M M de, gerekse gazete sutunlarında son gunlerde tartışılan oııcnılı konulardan bırı, k.ımu ıktısadî teşebbuslerının durunıu olmuştur Hemen belırtelım kı, bu konuda ıleıi surulen duşuııcelcrde cok dcfa oııemlı hatalara dujulmekıe ı e gerçek bır Devletcı ekonomının mahrvet ve ^dpısma uvgun olmavan sonuclara varılnidktadır Bu konudakı hatdlı da\ raıuş ozcllikle kamu ıktisadı teşebbuslennin eskımış olan •tıalne bılımmın goruune> paralel olarak, sadeıe malı amaclar acısından ele ahnmasıııdan dosmaktadır Bu goruştekı hatavı acıkca ortava kovabılmek icın, bu meselc uzcrınde bıraz durmak gerckır Kamu tcşebbuslerının daha zıvade malı amaçlar guttugu ızlonıınını \eren riavranış bır kcre 410 savılı kanunda kcndını gosternııs \c bu tcsebbuslerın kar amacına voııelmelerı gcregı uzcrınde durulnıuştuı Sınıdı Parlameutoda hakını olan goru; kamıı tcşebbuslerının bu amaca ulaşamamış oldukları nıerkezındedır Parlamentonun ılgılı komısvonlarında eorevlı olan kısıleıın gazctelcrdc vazdıkları makalcler dc bu goruşu jansıtmaktan ılerı gecmenıektedır 11; Ovs.ı bovle hır davranıs Dev lctcılığın temelıni te^kıl eden ıhtıvac ekonomısınden avrılarak daha zıvade De\let kapıtdlızmıne uvgun hır kar ekonomısıne voııclmektcn başka bır şcv dcgıldır Gcrçck De\ lettılıkte ıse kamu tesebhuslerı, hıc bır zaınan I.ar amacını oııc alamazlar Kazanc saglavan alanlarda kurulmuş olan kamu tesebbııslerı uzerınde dahı toplum ıhtıvaclarının va da kamu vararının ıpoteklcrı acıkra gorııhır Kamu tcşebbuslerının onde gelen amacları mıllı ıUtıs.ıt polıtıkasına lon vernıc toplumun muhtaç oldugu sosval polıtıkavı (adaletlı gelır dagılımı. sosjal guvenlık v s ) gcrceklcstırmc toplumun kulturunu ılerletme vc ekononıık ıaaln ctlerı teşkılatlandırma (elektrık enerjısı uretınıı, ulaştırma v s ) şcklıııde ozetlenebılır Bu amacların avrıntılarını acıklamak vazınıızın cercevcsııı aşacagı ıcın burada bu kadarı ılc vetınıvoruz Gittikçe ortaya dökülüyor... DOGAN NADI ::: Siyasi durum = bilmece Biçimsiz bir duygu Hangi birine katılalım? Asıl yananlarYanlış kelime kullanıyoruzAksilik bu ya! Minare ve kılıf G vası. gerekse ıktısadî bakundan nufuzlu olan çevrelcrın baskıları dolavısıvla, de\amlı olarak bır takım sabotajlaıla karşılaşmakta \e veteri kadar kâr edememek dtırıımuna duşurulmektedır. Rer şevden once. ozel teşebbusun rakıbi durunıunda olan kamu teşebbuslerınde gorevli kışılerın bıle. nıemur statusunde olmamak şnrtıvla aMiı zamanda ozel sektoıde de gorev alabilmesı, en ılkel rekabet kuralının cığnenmesi suretiyle çok ciddî bır sakınca dogurmaktadır. Nıhavet bu meslekdaşımızın pek jerinde olaıak ısaret ettıgı gıbı sadece malı alanda kalan bır dcnet.mc baglı tutıılrnası gereken kamu teşebbuslerının fııleıı bu alan aşılarak sıvasî etkıler altına '•ükulması 2 ı bu tesebbuslerın çalışraalarını aksatıp rdiıtahılıtesını duşurmekte ve ozel teşebbusun ateşlı savunucularının elıne buvuk bir koz \crmcktedır Siyasî durum = bilmece izleri bılmcrn araa, hakıkatı ben şaşkına don her kafadan bır «es çıktığı, ve bu seslerın bovlesıne bırbırının zıddı oldugu bır devır gorulmuş şev degıl Hukıı met ujelerı ıle partı ılerı gelenle rı hep bırbırlennın soyledıklerı nın tersinı söylüvorlar Pek hareketii bır tenıs maçı sev reder gibı, kalaUnmızı oradan orava çevırmekten bovunlarımıza agrı geldı Mesela, alalım, artık meşhur o lan, aşırı sol aşırı sağ mesclcsıni. Kımıne göre var, kimine gore yok. S sovlüyorum, dum. Boylesıne Ozel teşebbüs devri ? S Zararın nedenleri B usıııı Turkıvedc zarar edcıı teşcbbuslcr daha zıvade vuzdevuz kamu hızmctı nıtelıçıne sahıp faalıvetlerı vuruten teşebbuslerdır, kı bunuıı da olagan karşılanması gerckır Dıgcr alanlarda ıse bcklenen kar elde cdılememışse bunuıı çeşıtlı nedenleri \ardn Bır kere kamu te.ebbuslerı ucret polıtıkasını etkılcMcı rollcrıne uvgun olarak ışçılcrme. ozel tcşebbusun kendı ıseılerıne odcdıgınden daha Miksek ucret odemcktedııler Dıgcr vandaıı kamu teşebbuslerının, ışcı \e hızmctlılerıııc gcnıs olçııde .nııı vardımda bulunmaM ve bunlar ıçuı lojnnııılar lapııusı, uretımın malıvetını aıttırnıaktadır Bundaıı başka, kamu teşebbuslcrı h,\lka ucuz hı/ıiRt saglanıak zorundadır Bu malı kulfctlcrc ragıneıı kar edcbıleeek durumda olan karrtıı teşebbuslcrı îse bımvelcıındckı ozel scktoıden gelen kişılerın kasıtlı davranışları \e gerck sı akıtı kamu fktısadi teşebbuslerini tehdit altında bulunduran tehlıkeler vukardakılerden ıbaret kalmamaktadır Bu tehlıkelerden en buyuğu, bu teşebbuslerın gıınun birınde ozel teşebbuse devredılmcsı ıcın çercklı şartların gizlıce ve vavaş •»a\a« hazırlanmasıdır Esasen Devlet kapıtalızminin mantısa uvgujı ol.trak. butçe ıhtıvaçlarını karşılanıak \c ıktısadî krızlcri, >a da ıktisadî \atırımlardakı \etcısızlıgı bertaraf edebilmek gıbı amaclara ^onclınış olan kamu tcşebbııslerı gecıci mahıycttc sa\ılmak gcrekeceaınden, bu amacların gerçekleştırılmes^le bırlıkte bahıs konusu teşebbüs alanlaıııım ozel teşebbuse devrı. bir emrı \akı olacaktır O>sa bu suretle De\letın sos»al \e ıktısadî pohtıkava \on \ermcsinı saglavaıı cn onemli bır ara cı elden cıkarması, sosjal adalet ılkesı cercetesmde hızlı kalkmma zorunda olan Turkivc'mız ıcın ılcrıde sıdenlmcsı ımkaıısız sakıncalar doğurabılcccktır Hele az cok kar saglavan kamu teşebbuslerinın ozel sektore detrı \e sadece kar saglaması ımkansız olan teşebbuslerın clde tutulnıasıyla jetınılmesı kamu ekoııomısıııııı deıısesıııı bozarak butce\e asırı kıılfet > ukle\eccktır Bu ıse kazancın ozel teşebbuse aktarılması. zararın da kamu sektorune ı e dohmsn Ia topluma yuklenmcsı sonucunu doguracağmdan herhalde Anavasanuı «Sosyal Devlct IlkeM> ılo bdgdaştırılamaz Bu sebcple. 195060 Mİları arasında ovnaıımaga kalkışılan \c başarılamavaıı şu 'ozel teşebbuse de\ır komediii» ndetı bır an oncc \azgecilmesi ulkemızın gerceklerıne u^guıı %e her bakımdan haMrlı olacaktır 1 1 kz BEKATA H Ogu7 Kamu Ik \*ad Teseobusle ı Mıllnet 16 Hdzııan 965 ETE Muhlıs Kamu ıktı^adı tesebbusleı ının faalıvet sınuçiaıı Mıll'vet. 11 Hnzııan 196T 2 hkz KOKS\L Mehmcdcan D"\let Ttjtbbusıeıı, Ak«aın lo Hozuan l%o. fıne arayıcılarının haval sııkutuna ııgratmıştır. Ama, buna paralel o Iarak, mılyonla vatandaşı da «e vındırdığıne şuphe yok. Memur olsamz baremınız var bır şirkette çalısıvor olsamz ıdare meclisınız var, hattâ tamamıvle kendinıze aıt bır ticarethanenız olsa, nıhayet, butcenız var Çeke bılecegınız para onunla sınırhdır Milletvekıllerıne gelınce ıs degı şıvor. Onlar kendı kendılenne «geçınemıvoruz» bahanesıvle (av da bes bın lıravia) maaşlarına zam voluna gidıvorlar Keşke taratsız bır «mıJletvekillerı ve senatorlerın geçımlerını avarlama umum mudurluğu» gıbı bır şev kurul«avdı da bu ışle o meşçul olsavdı Nev«e, bu ış sıındılık bovlece halledilmış oldu Fger, bu arada nasıl olsa para gehyor dıve bor ca giren veva bono kırdıran mil letvekıllerı varsa onlar ıtın olduk ça tatsız bır surprız Otekılcre pek tesır etmez sanırım. gun sesı sadası ç'kmadı Bır rı r v a ete gore kabloları çalmışlar bır ruavete çore bılmem ne olmuş Velhasıl beş gun matbaava gıder sın e\le Konusamazsın e\e gıder .m matoaa ıle alakan kesik E, bu teleton dedığmız de oruç aıbı namaz gıbı radjo programı gıb vaktırde zamanında, saatın de vaoılan bır şev desıl kı Belkı v ne «her yerae olur boy Ie şevier» denecek uoirusu ben ÇOK sejahat ettım hıç bır şehırde «telefonda arıza var» lafıvla kar şııaşmadım Her halde şansım varmış kı bana rastlamadı Yanlış kelime \lalım, memleket ıkive bolundu tchlıkesını. Kimine gore bolundu, kımıne gore bölunmedi 41alım tıvatro, sınema veva, partı kongresı baskınlarını Kımıne göre korkunç, kımıne gore hıç bır şey degıl Bunlar mahalle kahvelennde sorlenen fikirler değıl Büvüklu kuçuklu azlı çoklu sorumlu mev kılerde bulunan savm kışılerın sozlerı Galıba en ıvısı, endışe duvmak tan hoşlanan (vardır bovlelerı de) vatandaşlar bırıncılerı, rahat et mek istivenler (bövlesi de var) ı kıntılerı dınlemelı Her ıkı tarafa bırden kulak ver meve kalkarsanız, dedım va, ın san şaşkına donövor. \na munasebetsız sans uç bes cun ıç r gKtıgımız verlerde vuzu muze guluyor da orrrumuzu ge çi'dıgımız memlekette semtımıze uaradığı vok «Kor talıh» dedık en de bojle r bı şey olacak kulianıyoruz ^ » ecenlerde Malatva cıvarında bır tren kazası oldu. Ikı marşandiz çarpıştı Yedı kışi oldü \ e vuz bınlerce lıra zarar Sımdı ogrenıyoruz kı, bır fen heyetı hâdısevı ıntelemıs kazanın sebebını mevdana cıkarmıs Tedbırsızlık Bu, ne bırıncı ne de, maalesef, sonuncu Bızde hep bovledır Hattâ kelımeyı degıştırıp «kaza ol du» verıne «tedbırsızlık oldu» de sek çok daha verınde olacak. Adam, kamyonu buyuk \olun ortasına bırakır Butun lâmbaları da sondurur \rkadan, veva, karsıdan gelen baska bır araba ona bındııır Kaza Minare ve kılıf T u r k ı v e d e polıtıka gıtgıde daha fazla bir çeşıt «kıtaba uydurıııak sanatı» oldu Sıze canlı bır mısalle anlatayun. Vnavasamız seçımlerden evvel ut Bakanın Icıslerı Ulaştırma ve Adalet Bakanlarımn dcçıştırılerek verlerıne uç tarafsız Bakan getırılmesını emredıvor Seçun emnı vetı bakımından bövle duşunulmus Şımdı hu uç Bakanın kı u çu de taraflıdır bu avın sonunda çekılmelerı lâzım Tuhaf bır tesaduf (') olarak tam bu av, valıden polıs memu runa kadar vuzlerce memur ora dan orava nakledıldı Doçudakıler batıva batidakıler doğuva. kuzevdekıler çuneve gunevdekiler kuzeve gondenldı Neve tam bu av dıve aklınıza gelmez mı" Neve bız nasıl olsa çekılecegız bu ışı verımıze gelecek tarafsız Bakana bırakalım de medıler dıve aklınıza gelmez mı' Dıvorlar kı «bu nakıller tama mıvle kamına ııvgundur» Ona şup he vok Flbelte hem harfı harfınp uvsundur Bız de bır sev demedık «Kıtaba uvdurmak sanatı» dedık. Kanun da kıtap değıl mı' Ivrhı gıttı ışte Devlet Planlama Teşkılâtı, Turkıvedekı vabancı sermave konusnnda bır ınceleme vavınladı Bu ıncelemenın sonunda vabancı sermave ıle kalkınmavı ong5renlerın nmutlarnı vıkacak birtakım rakamlar ortava çıkıvor Bunları kısaca çorelım : 1 \.bdrc! Sermav» Te=>iK Kanununa gore kuulrauş 46 sana\ı fırma mı kapsavan ırce eme bu fırmaıarm sermave toplam nın 381 mıhon lıra cldusunu bı'dırıvor Ancak bunun valnız 215 mılvon h a=ı vabancı sermavedır Gerı kalan kısmı ıçerıden sağlanmıstır 2 Bu sermavenın onemli bır bolumu malzeme olarak gelmış tır (Bu malzememn de fıyatları şısırılmı=tır ) 3 Bu 46 vabancı fırmamn getırdıklerı sermaveden fazla ıthalat \apmak geıekmektedır Bu mıktarlar 1963 yılında 18 6 mılyon dolar ve 19f4 vılında 24 3 mıljon dolardır 4 Getırdıklerı sermaye pek cılız olan vabancılar muazzam kar t'ai^fprlerıre hak kazanrraktadır ar \vrı donemde 18 mılvon dolar kar transferme hak kazanmı^lardır 5 Ancak bu paranın vari'indan fazla bır KISH nı ıçerde kul lanarak sermayelernı bu\u*mek v o u n a saprrı lard r Vanı vabancı ar dısarıdan az bır paravla Turkneve gelmekte v e ıç pazarı somurerek «ermayelennı buvutmektedırler 6 Yabancı fırmaların dovız tasarrufu ıddıası da bostur Bu 46 \abancı sermavenın 19o1 64 donemınde sagladıkları dovız tasarrufu sadece vuzde 20 nır 7 Bu vabancı fırmalar n 1 1 ^ 6 4 donenıırde sagladıkları nr talama kar ^ermavenm vıızde 0 sırı bulmaktadır Bunlar arasın> da sermavesının vuzde 100 u kadar kar sağlıv an şırketler de vardır 8 216 rrılvon lıralık vabaTcı sermaveve verılen kredı 441 mılvon lıradır Demek kı vabancı 'ırrralar ıç kredı ımkanlarından da bol bol favdalanmaktadırlar 9 Bu vabancı sırketler kullandıkları vabarcı persorele dovn olarak bu.uk mıktarlar odemek*edır er Devlet Planlama Teskılâtının raporu önce memleketımıze çrleıı vabanei sermavenın halkova kontroluna mrmesının ne kadar jrereklı oldujunu belırtmek bakımından onemlıdır. Ama Turkıyede vabancı sermave «dokunıılmaz» ılân edıldısı ıçın dılcdısı ?ıbı at ovnatmıs hır kovup bes kazanmak üstuııe bır tutumla nurlu ufuklar polıtıkasına hızmet etmıstır Kosebasında bır ortakla bakkal duk kânı açtıkları zaman hesapları kontrol eden ınsanlar memlekete gıren vabancı sermavemn hesaplarını kurcalamavı neredevse vatan ıhanetı savmıslan r Onlar ıse ıç pazarı somurnıek ve halkı kazıklamak volunda verlı ortaklarıvla doludızjın vurumuslerdır Gecım sıkınlısı çeken memur, esnaf ojretmen kovlu subav, ısçı pahalılıjın çokten vatdifinı mı sanmaktadır'' Halk fakır ve sefıl ıken bu memlekette bazı kısıier nasıl oluvor da gittikçe zengınlesıvor'' Bovle soruların cevabını bulabılmek ıçın memlekete hâkım verlı ve vabancı kapıtalın kârını kazancım ortava dokmek eerekır Çanakkale Seramık Fabrıkası 45 kurus malıvetı olan favansı bâvılere 10i kurusa satar avnı favans ıkıncı ucuncu elden halka daha da kazık fıvatlarla satılır. Avnı osullerle lâmbada vaktığımız gazvafından vemejımızı pısırdısımız vaçlara kadar vabancı sermavenın el attıgı maddelfrde buvuk fırmalara haraç oduvoruz, aracılarına da haraç oduvoruz. Bu dolap halkı gıttıkce rzerek ve bır azınlığı gittikçe zengınlestırerek ıslıvor \ e daha da kotusu bıı ıktısadî eııc. sıvası bır kuvvet halınde u bancı sermavenın memleket ıçınde soz sahıbı olmasını sajltvor. Devletın Tekel tdaresı kucuk sıselerde bıra çıkarmıstır pıvasava \maç, kahvelere kadar bıra dagıtımını sa;Iamak. surumu artırmaktır. Ancak nerede vabancı fırmaların çazozlarını arasanız bulursunuz da Tekel tdaresının ku(,uk bırası bulunmaz. Nıcın"' Çunku kahvelerde ve lımonata sazoz «atan butun dukkanlArda kuçuk Tekrl bırasının bulundurulması ıçın tçıslerı Bakanlıgından ızın çıkması gerekır. Bu ızın cıkmaz Bu ızın çıkmaz Yabancı ea7O7İar pnasavı kaplar. Bu ırın çıkmaz Ama kavmakamlar ve valı muav ınlerıni <e(im ıı,ın saça sola surmek ıçın emır çıkar IRAFİK SUÇLARI İÇİN YENI BİR HÜKÜM Baha ARIKAN rf\ I numaralı kanunla ceza kanununun 4>3 * ' ' * ' ve 459 uııcu maddekrıııe bır fıkıa ık lenmış bulunmaktadır Bu ınaddeleı gıınde bır çogunu clu^up ışıttıgınıız trafık suçlaruıı alakıdtr ettıgl ıcıııdır kı eklenen bu yenı fıkra uzcııııdc onemle duııııak lazınigelmcktedır Butun okurlarımızı ılgılendıretek olan bu ck fıkıava gecmedcn e\\el, teza kanununun 455 \e 459 uncu maddelerını kısaca acıklamak iazınıdır 455 ıncı nıadde ıkı fıkıaM mııııır alnıaktaılır Bırıucı fıkrasına. tedbıısızlık veva dıkkatsızlık \t\a nıcslek \e saıı atta acemılık \e^a nızamat ve esamır vc talınıata rıavctsızlık ıle bır kımseııın olumune sebehıvet vereıı şalııs. ıkı scneden bes seneve kadar hapıs ve 250 lıradan 25(KI lıra\a karlar para cezasına mahkum olmaktadır tkınıı fıkra avııı şekıldc, vanı tcdlıırsızlık dıkkatsızlık. meslek ve san atta acemılık veva nızamat >e evamır ve talınıata rıavetsızlık ılc bır kaç kışının olumıuıc vc avııı zamanda bır kac kışıııııı de vaıalanmasuıa sebebnet vcrme hallerını ıçerısıne ,ılmaktadır Bu takdııde ccza. durt scneden on scnej f kadar hapıs vc bın lıradan a^agı olnıımak uzere atrır para (ezasına nıahkıımıvettır d9 uncu ıııadde ısc avııı unsuılırı lnvı nltıp ınunhasııan vaıaldma fııllerınc nıalısustıır Bu ıııııldcııııı lezaları ıse varalamanın a.'iılık vc lıılıllik derecclcrınc gore dcgısmcktcdır Cıonılmor kı kdıiuııuıı bu suıl.ır KIII koMiuış oldugu cczalaı ıkı seııerien bcş seııe^e dort \cneden on scııcve gıbı ıkı had arasında kovmuş olduğu cczalaıdan ıbarettır Fakdt tdtbıkaltd ıst nıcsele bushutıın başk ı hır hdl arzetmektc ıdı Bılfarz meslek \c sanattakı atemılıgı vevahut tedbırsızlık veva dıkkat«ızlıgı ılc hır kımenın olumune scbcbıvtt veren şofor 455 ıncı maddenın bırıncı fıkrasına gore en az ıkı seııe ccza alması lazıni gelıvordu Halbukı bilırkışı raporları, bu gıbı fııllerde valnız sucıı ışlevcnııı desıl su<dan zarar gorenın de kusurlu oldugunu tcsbıt ctmekte, faraza vıızde altmış kusurun faılde Mizele kırk kuvurun da suctan zarar i.oren kımscde olduğuııu ılerı sıırınekte ıdılcr. Kaııun. cezavı .\uk.irda gostcrıldıgı gıbı dort seneden on seneve ıkı «enedcn bcş sencvc dıvc mutl.ık olarak ıkı had aıa"sıııdd tavın ctmıs oldugu ıtın malıkcnuler bu aıbı hallerde vuzdc bır kusuru olaııla >uzde vuz kusuru olan bır bırınden avıramıvoıiar her ıkı.Mnr de mesela asgarı had olan ikı sene cezavı vernıek zorunlugundd kalıvorl.ırdı \ak:a Irıfıf kusuılu hallerde ccza kanıınuııun umunıı preıısıp maddeleıınden olan 59 uncu nuddesıne gore cezavı takdırı olarak lıafıfletmck suretıvle altıda bır ındırme vapabılıııektc ıdılcı \ncak hu takdııı hafıfletme da lıı jdtil'i hudutları ucrısınde kullanılaınamakıa jıızde on kusurlu bır kımsrnm cezası altıda bır ındırıldığı gıbı vıızdc doksan kusurlu olandan da av nı mıktarda ındırme vapılabılıııektc ıdı Cıınku cc zavı takdırı olarak hafıfletme vetkısını vereıı 59 uncu madde cezaııın «altıda bırdeıı fazla olmdinak kavdıvle ındırılcbıleceenıı rmretmektedıı Ccza ıle suc arasında adıl hır nısbctııı bulunmd sı. cezd hukukunun dtgışmıven an,ı kaıdrkrıııdtn bııısıdır lıızde on kusuılu olan bır ^alısın ışleaı gı fııl ıle vuzde yuz kusurlu bır şah'iıı ısledıeı tTk sırlı fııl arasında bır ayrılık bulunmak lazım sılıı Iste bu sebepledır kı mılletvekıllerı bır kaııun Iavıhası tanzını edcıek nıcclıse vermışler nıutad }ollaıdaıı gcceıek 501 ıııımaıalı kaııun mcvdana gclmişt'r 501 numanlı kanunun 455 ve üi ııncıı maddelerc eklcdıt;ı fıkra sudur «Vukarıdakı mad delerde bevan oluııan ce«.alar kusur dercecsıne c re sekızde hırıne kadar ındırılebılır » Bu ek fıkramn uzerınde durulnıaM lazım s ı ' t ı hususlar vardıı Işı her şcvdcn once bilırkışı ıa porları vonıınden ele almak lazım gelmektedır Bır trafık kazası sonunda verılen bıliıkışı raporu faılc bır nısbet daıresınde, vuzde altmış jetmış gıbi kusur dereceleıi tavın etmektedır. Bu kusur dereceleri kıstasının ne olduçunu anlamak oldukca guctıır Bır trafık kazası tum halınde bır işlemdır Bu ışlemde bu kazada suc faılının vıızde vetmış su(,tan zarar goreııın ıse vuzde otuz hatası var dıve bir tum olan suç ışlemuıı terazı>e vuımakta hukukı hır ınantık aramava ımkan voktııı Her hanırl taksırlı hır fıılde muteralık kusuru ılerı surmek, kusurun hafıf veva agır oldugunu belırtraek, şııphesız kı ımkan dahılındcdır \ncak bu kusur deıctesının laboratuaıda tartılmış gıbı vuzde nısbetlerle ıfadesıre. saglam bır kıstas aramava ımkan olmasa geıektır Bıçımsız bır duygu r» u «aşaşılık du\gusu» dedıgı ^ mız halet kotu bır şev Kat ı \en kapılmamalı Hele, luzumsuz >ere olursa hıç kapılmamalı Mesela adını duımuşsunjzdı. r Nana dıje bır bajanımız var E pe> zamandır ttalvada Ben ken dısmı tstanbuldan tanırım So\u nu dokunur, ve geçırırdı Şımdı Ron.ada ajnı ışı vapıvormuş Ken dısını reklam etmek ıçın duvarla ra afısler asmışlar, resmımn altı na da «buvuk Turk sanatçısı» dıje jazrnışlar \av eferdım sen mibin bovle va 7an Bı arkadaşım z bırıncı sa h fesmde ba^ıjor fervadı Bojle sev olur mu' Bu ne rezalet1 Ne redesınız Basm Yavın Teşkılatı' Nerpdesınız haoer burolan 9 fılan Canım msaf ed n, ne vapsın ba na bızımkıler9 Alt tarafı kabare bu Elbette bu sekılde reklam >a pacak «berbat Turk sanatkarı > dı$ecek halı vok % Ka'dı kı o\ a Ie aem'ş olsa daha mı m olurdu'' Mesele < Turk» kelımesınde ıse ne \apalım, kadın Turk Bızım du varlarımız \e gaze*'elerımız «mılll Fransız vıldazı» jahut ndunvaca ta nınmış Italjan guzelı» ve dıgerle rıvle dolu Kımsenın aldırış ettı gı \,ok Dedım va kotu bır şey bu aşa ğılık duvsusu Insanı Dazan ko mıkleştır'^or Vagon tekerleklerının vağlannı kontrol etmez. Yolıla bunlar kızı sır Vagonlar vanar Kaza \agışlı havada beıızını kcser Ouva ekonomı vapacak Halbukı. butun kontrolu kavbettığı ıçın, gı der bır dukkâna çırer Kaza \ e hep bovledır bu Dedıgım gıbı bızde kaza olmuvor Tedbır si7İık oluvor Kaza başka sev dır. Diğer değişıklikler Q ııııaan haşka cklcııen fıkra «kusur dctc<.tsme " g o r e ıczjnm sckızde bııc kadar ındınlecegını» uııır bulunnidkt ıdır Bu fıkıanın uzerınde esaslı bır sekıldc durulmadısı takdırde tıkan umumı nıaııa hılııkışı idporlarında gosterıldıgı gıbı vuzde olarak gosteıılcn kusurlara gore cezaııın bır nısbet dahılındc veıılınesı kevfıvetıdır. Mesela 455 ıncı nıaddcve gore olunıe scbcbıvet kazasıııda vuzde altnııs kusuılu oldugu anlaşılan suç faılıne asgarı lııd olan 24 avııı rıvazı bır hesapla vuzde pltmışı hıılunan 14 av ceza \erılmcsı gıbı \argıtavııı hcııuz bu husustakı utıhddını lıılmıvoruz fakat maalescf mahkemeler cezanın sekızde bıre kıdar ıııdırılmcsı kcvfıvetıııde rı>azı nısbıt hcMplıııııı dıvanaıık te/a tavını volunu tutnıuş bulıııımaktadıılar Halbukı bızım anladıgımıza ,i)ie nıesclp hu^hutıın hıska bır voıı gostermektedıı Bu lıusust ı ıi7erınde durulması oııemlı ıkı nokta mcvcut bulunnıakUdıı 1 Her lıaıısı bır tedbırsızlıkle olume veva v ıralaıııriıiva scbebıvet hadısesınde bilırkışı rapoıunıın veıccck suçlu ılc su«,dan zarar gorenın mes' ulıvet dereteleıını tesbıt edecck lıakım de rıporda j^ostcrılen ıııstıcte goıe rıvazı bır oraııtı kurarak tc7avı taMiı cvlcjecektır Bu halde hakıme, hakım1 ık vazıfesı dıve hıc bır husus kalmamakta. cezavı, hıkımın tdkdır lıakkı hır hır suretle ışlemeksızın. bilırkışı tavın etmış bulunmaktadır. Kaza kudretı gıbı. insanı var veva vok etmek sonucunu doğuıacak olan bır vazıfe tamamı>le bılırkişıye intıkal etmış olmaktadır kı. bu sonucu. hııkum, hakım ve nıahkeme mefhumlarıvla bağdaştırmaja imkân voktur. 2 Kaldı ki, kanunun mucıp sebeplerı, mahkenıekrın bugun anladıkları gıbı. rıvazı oraııtı sıstemını kabul etmemekte, cezanın sekızde bıre kadar ındııılmesı kevfıvetını tamami>Ie hakimın lakdırıııe teık etmektedır \ukarıda da işaret ettiğimız .rıbı aUl numaıalı kaııun. hukumet teklıfı olarak gelmemış mıllctvekılleıı taıafından teklıf edılmıştır Mıllctvekılleunın teklıf suretı ıse «Faıle verılecek ceza derece ıtıbarıvle kusur ve tedbırsızlık nısbetı vuzden aşagı duştuğu takdırde varısıııa, >uzde ellıden asat,ı duştuğu takdırde varısıııdan dortte bıııne vıızde vınnı nısbetteıı aşagı duşecek kadar pek az oldugu takdırde dortte bırden sekızde bırıne kadar duşıırulebılır şeklınde ıdı Mıllet Meclısı \dılct knnıısvonu 7 b 1%2 tarılılı toplantısında bu seklı kabul etmenıı? ıtazmmat vecıbesınde esas olan kusuıun vuzde ııısbetı cezai manâda taksır savılmamak ıcabedeı • nıucıp sebebıle metııı, vukaııva aktardiîimi7 sekle sokmustur. Bu da gosterı\or kı kaııun kovucunun objektıf olan ıradesı. cezHiıın sekızde bııe kadar mdırilmesı hususunda. bıliıkışı raporuna degıl hakimın mutlak olan takdır l ıkkına ver vermektedır > *** 501 numaıalı kanunla eklenen fıkra lıakkındakı gorıışumuzu tamamlamak ıcın, çok onemli başka bır noktava işaret etmek ısterız Ceza kanunuınuzun "ST uncu maddesı tedbırsızlık veva dıkkdtsızlık veva meslek ve sanatta acemılık suretıjle \anşııı cıkarmava W uncu maddesı ıse avnı suıetlerle demır volu kazasına sebebıvet verenlere aıttır Her ıkı fıılde tıpkı 455 ve 459 uncu maddelerde oldugu gıbı, taksulı suclaıdandır 0 Kanun vaızıııın 501 numaralı kanunla on gorduğu ceza ındırnıesı kevfıvetını bu fııllere teşmıl etmemesı, uzerınde durulacak bır nokta savılmak icabeder Nıtekım tatbıkatta. demırvolu kazaları ıcın verılen bilırkışı raporları daima şeftren makınıst, makascı gıbı elemaııları vuzde nısbetlerle avn avrı derecelerde suçlandırmaktadır Kanunun vazııııın unutulmuş olacağı bu noktaııın vargıtav ıctıhatlarıvla ızale edılebılecegını ummak, jerınde bır hareket olacaktır. Aks lik bu ya! | ^ | ubarek arada bır kesılır ama, bovlesıne uzun ke^ıldı gı olmazdı Geçen hafta tam beş MIBFCCEL GIKÇ4Y (SLNDIK) Ile * CELIL GIRÇAY EVLENDILER tzmır 17 7 1965 Cumhurivet . 8364 BURADA 43 TİP VE MODEL VAR MORAVIA Zehirli Boyaları Piyasaya arzedilmiştir. Tol : 44 O 46 44 1 32 O O Reklâmcüık 2779 %Jot> Dünyaca meşhur Demir ve Ağaç Hangı bırıne katılalım? uyuk toplum a ra«ına bır de «bovkot» kanş B Bazı fnaUarın, meselelenmız ta tı hıç bır olçu SHELL MOTOR YAÜI HER TİP, HER MODEL OTOMOBİLDE VE BÜTÜN İKLİM ŞARTLARINOA KULLANILABlLECEK EN İYİ DORT MEVSlM MOTOR YAĞIDIR. Yalnız yenı otomobıllerde değil, her tip her model otomobılde kuilanılabılen mukemmel bir motor yağıdır. Yazın başka, kışm başka bir yağ kullanmaya lüıum yoktur Shell Super motor yagı her turlu agır şartlar altında motorun büîün ihtiyaçlarını tek başına karsılar nımıvan, vukselışı karsısınaa kı mı yerde ete kımı jerde sebzeve kırrı jerde mej'vaya bojkotlar tertıplenr or Bu <boykot> aslında n ı bır şey dır KaziK bahsınde asırı (ah bu «aşırı» lar') gıdenlen jola ge tırır GALERI POROTEKS Şiblı Magazası pek \d mda hızm^tnıze gırnoı Reklâmcılık 2787 DEVLET ORMAN İSLETMESI EDREMİT MÜDÜRLÜĞÜNDEK Mesela bır tanhte Aımanjanm bır sehrınde sosıs fıvatlan çok yukselmıştı \lnanlar ıçın sosısm onemı malum (Bızım Çetın Altan ıçın havjar neyse Almanlar ıçm de sosıs odur Yanı başka tarlu japamazlar ) Ev kadmları bojkot en ler Bır hafta sorıra da fıatlar duştujdu Fakat bız, mutemadıjen vuAse len fıjatiar karsısmda, hans^ı bı rıne bojkot edelım1' Is valnız, etle sebze ve T a mevvav'a bıtmıjor k Devlet trenler veja uçakların dan, saatı ışlemıjen taksılere, okal kıtaplarmdpn ıbılhassa unıersıtenınkıler) papuçlara terlık'pre telgraftan ev kırasma kadar her şe>e bovkot ılan etmemız lâ zım Bojle de jasanır mı 9 Daha kes tırmesı topjekun hajata bojkot çekmemız zannederım t D kurruluş çaresıdır Ijletmemızın Edremıt bolgesı ılıca sahıl deposunda 90350 lıra muhsmmen bedelu 2384 367 M3 muhteUf çam tomıuk, 177350 lıra muhammen bejellı 508 512 M3 nıuhtelıf 1965 jılı ıstıhsalı Kazdag koknar tomıık, 150 lıra muhammen bedelh 5 757 M3 1965 \ılı îstınsalı Kazdag koknar maden dırek ıle 78 lıra muhammen bedelh 15 945 M3 çarr sanavı odunu açık artırma suretıle satısa çıkarılmijtır Art ıma 28 7 1965 çarşamba gunu saat 15 te Isletme bınasında j aptıı ılacaktır Şartname \e eb a* hsteleu Ornıan Gene1 Mudjıluğunde, Balıkcsır Oıman Ba^muduılugunde ve Işletmemızde guiulebılır Tahplerin belırlı gun ve saatte Ijletmemıze muracaatları ıl&n olunur (Basın 12889 8375) BÜYÜK MÜSABAKÂ v İki talihliye Avrupansn 4 baş şehnnp K L M Hoilanda Hava Yolları ile 1. ci mevki gidtp me bilet TAFSIUT SHELL ISTASYONLARINDA $ :]:• $: :: • :: • $ AYRICA Philips Marka radyolar, pikaplar, elsktrıkli traş makinaları, radyogramofon ve ses alma cıhazları. Estanbul Ticaret Odasından lo ırcı kota tahaislı ıthal ma an lıstesırde ka\ıtlı olup tdmamen APA ve serbest dovız saha^ından karsılanacak kontenjaniar ıçın talepte bulunmak ıstnen mensubumuz sanavıcılerın 5 Ağustos 1WÖ aK;am ra kadar Sana ı Şubemıze muracaatları rıca olunur (Basın 12676 %Z^~) Asıl yananiar jy navasa 'Mahkemeslnüı mtllet ' ' ^ v e k ı l ı ve senator avüklarına zam kaıarını reddetme.! zannede rim, pek sok Meclu ujeslni, de Kekianıcüık 2516, 8>. 70