Katalog

SAHtFE tKt DÜMHURIYET 14 Mayıs 1965 CEZA ADALETİNDE YENİLEŞME Dr. Abdullah Pulat GOZUBUYUK dli işlerın ağır ve yavaş yurudugıi bir gerçektır. Bundan dolayi yıllardan beri yapılan sızlanmalar da haklı \e yerındedır. Sajın Başbakan tarafından Meclıslerde okunmuş buiunan hukumet programmda (Temel muesseselerimizden biri olaıı adalet mekanızmamızın adaleti temin volunda daha suratli, verimlı, muessir bır hale gelebılmesı, sosval hayat içındeki manevi tesirlerının artlırılabılmesi ıçııı adaleti sağlama ve yurutme usullprınrte ) bır venıleşmeye (reforme'a) ıhtıvaç olduçu en açık tarzda belirtilıniştır. Bıı çok onemlı konu uzerine cıddiyetle eğılmıs olnıasınılaıı dolavı venı kıırulan karım hukumetı tebrık s>amımı bır odcMİır. Bovlece gu nün meselesı halme gelnııs buiunan konu uzerınde dusuncelerınn7i .tçıklamavı meslekî ve mıllı bir odev savmaktavız ve bu arada ceza adaletınde suratı \e verımı saçlavıcı venıleşme tedbırlerini behrtmevı fajclalı bulmaktavız. Ceza felsefesı bakımmdan, toplura duzeninı bozmava kalkısanlara veva bozanlara karşı uygu lanan tcdbırlerın muevvıdelerın hedefi, sucluları zararsız hale getırmek, uslandırmak ve başkalarını, suç ıslemelerını onlemek gavesıle, korkutmak •uretlertvie toplumun çuvenlık \e huzurunu saglamak, topluınu savunmaktır Bıı hedef ve gavelere etkili bır tprzda ulasılabılnırk ıcın tek vol ve çare adaletin mumkun suratlc verine getirilmesıdir. Bu turlu venüeşme jolunu tutmavan memlekftlerdc suçların durmadan arttığı gorulmektedir. Butun dunva medenî memleketlerinde yiUardanberı vapılan arastırmaların sonucu bu gerçekleri orta\a koymuş ve boylece de boş tartışma (polemıque) konusu olmaktan çıknuştır. Bız burada M lletlerarası ceza hukuku Mılletlerarası sucbılim (crımınologıe), ve Milletlerarası toplum^al savunma kurumlarının bu konu dıkı arasîırma ve nazari goruşlerı uzerinde de durmavı eereklı bulmuyoruz. Cunun meselelerınin nazarıveler veva nazari çoruş.ler açısmdan ziyarie havatı, amelı ve gerccl vonden çozum şekillcnne bağlanması zaruretı vardır. I enfaatler, Şahıslar veya Cemıyetlerın arasıru açmada bırınci derecede rol oynamaktadır Hakıkatte dost olmalan, dostluk ıçmde mes'ut ve müreffeh yaşamalan gereken Mılletler, ıçlermden bırının, üıtırasına mağlup olarak, dığerlermı hor ve Hakır gormesı, karşısmdakınden menfaatler temın etmeye kalkması, huzuru kaçırmakta, kan \e can kay bma sebep olmaktadır Yunanistan 1329 senesınde istık lâlını alması da dahil olmak uzere daıma yabancıların destek ve hımayesıne mazhar olarak, Turkıyenın topraklarından parçalar gaspederek genışleme hırsı içtndedır 1922 de Yunanhların mağlubıyetıyle netıcelenen İstıklâl harbımız, onların buyume ıhtıraslarını ancak 43 sene durdurabılmıştır Megalo ıdea hortlamış, Turkleri yenebıleceklen duşuncesi yenıden canlanmaya başlamıştır Emekh bır Yunan Generalmın bır Atına Gazetesınde neşrettiğt bu yazı korkudan karanlıkta şarkı soyleyen İnsanlan hatırlatmaktadır tkl Ordunun mukayesesinde, muhım bır laktor olmasına rağ men yalnız Insan gucunü nazan ıtıbare almak muhakkak kı yanlıştır Bu mukayesede, ıkj mılletın Harbe hazırlık derecelerını; Mılleti teşkıl eden fertlenn kultür se vıyesını, fıkır bırlığını, yaşama tarzını, vatanperverlığınl; Kumandan ve Subaylarm bılgısını, erle nn disıphnını, tahammulunü ve Eğıtimıni; tktısadl kaynaklannı, Sanayııni ve bınlerce sılâhlarını gozden geçırmek mecbunyetl vardır Ttirk Ordusu ve Yunanistan N bakınıdan bılgılı, vatansever, asıl ve Yunan subayları ile mukayese edılemıyecek derecede onlardan üstün askerlerdır. Bu özellıktekı subaylar ile bu subayların eğıttı £ı Mehmetçıklerden kurulu Turk Sılâhlı Kuvvetlennın duşmanına ne aman vermez kahredıcı bır kuv vet, dostuna ise ne vefakâr bır ha mı olduğunu Yunanlılar da dahıl butun Dunya bılır Temenni ede lım kı Yunanlılar akıüarım bas larına alırlar da bızı. bu us'unlu gumuzu fıılen ısbat etmek zorun da bırakmazlar Ata ÇOR4KÇI Memur h3kkak, belkl sız de kaçaklar ge mısıyle kurtulan kahramanlardan smız, »eçmış olsun BUGUN avnı yoldasınız, Bınbır entrJia ıle Turklere kâh dost kâh dusman gorunerek fırıldaklar çe \ırı\or, bızım tanh boyunca ver dığımız toleranslardan faydalana rak, memleketımızi ıçten, hançte oropaganda ıle harımıne gırdığmız bu azız vatanı vıkmağa uğraşıyor sunuz Sımdı de hamasetten, cengâver hkten dem vurmakta, teknık us tunluğunuzden, tecrubenızden bah sederek mılletınıze kuvvet hapı yutturmaktasınız Aslında bunları yazacagınıza Mılletımzı tecrubele rınızden ıstıfade ettırerek Onlara Turklerle Dost olmanın faydaları nı yazsa ıdınız çok yerınde olur du Geçmışe aıt palavralarmızı kendınıze saklayın Aklı selım sahıbı Yunanlılar, an cak Turk Yunan dostlugunun degennı bılırler, bunu kuvvetlen dıreceğınıze Kıbnstakı Turk top lumuna reva gorulen muamelelerle; Turkıye de tepkl olacağın dan korkarak Dunyayı, kılıselerı, Turk duşmanlarını ayağa kaldırmakla bu işleri daha da zıvanadan çıkardınız, ustelık de Turk Ordusuna dıl uzatacak kadar bunaldığınız meydanda Vaz geçın bu Donıuşotluktan BLZ Turkler duşmanlarımızın hangısl kahraman duşmandır, hangısı kahbe dusmandır ezbere bı lırız. Ali Rıfat S\LCILAR Emeklı Gene Mr. Ely tasarısı Mıllî Birlıkçı Suphi Gursoytrak, Mr. Ely tasarısı için Senatoda . « Kapıtulasyonlar derecesınde yabancı şırketlere ımkânla: sağlıyor » demıstır. Millî Bırhk Grupunun Senatoda mıllî dâvalar konnsundakı olumlu davranısları gıttıkçe ağırlık kazanıyor. Gerçekten şu anda parlâmentoda gerçeklen dıle getırecek temsılcılerın gorevi büyiıktur. Mr. EIv tasarısı, ben su satırları jazarken masamın ustunde duruyor. Bırıncı savfasına bakıyorum. Ustunde bır baslık : TÜRKİYE CUMHURİYETt MADEN KANUNU TASARISI Bu baslığın altında bır çızgı ve tam ortada : ELY, DUNCAN And BENNETT WASHINGTON, D C Içım burkuluvor. Açıvorum kannnu, daha ikincl maddede şBvle bır hukum goze çarpıvor : «Maden Kanununun Mak^adı Bu kanun, Turkne maden ka>naklarının halen madencılık ıle meşgul devlet teşekkullen leh ve aleyhınde fark gozetılmeksizın, hususı teşebbus elı ve yatınmlanyle suratle kesfed'lmesını ve verimlı bır şekılde gelıştırılıp kıymetlendırılmesını tesvık eder tarzda tatbık olunur » 1 Madrte okunrtusunda ılk bakışta sezilmiTen birtakım oynnlann, duşundukçe ortava çıktı;ını sorujroruz Bır kere dunyanın bUyiik maden trostlerıne kapılar ardına kadar açılıp bunlar Ttlrk tejebbüsü Ue eşlt du. runıa getırılmektedır; vc Turk devlet teşekkulleri Te Türk ozel teşebbüsü yabancılarla aTnı du/cyde dtıcxınulmektedir Nitekim 5 lnci maıldenlTi (a) fıkrasının durdnncu bfiıdınde yabancı şırketlere verılm tmkinlar tartıldıgında gvrıılmektedır kı Mr Elv tasarısı kanunlaştıjh gün, beTnelmilel Boraks tro>td, lurkıjeyc elını kolunu sallıyarak (lrecek Te jelişmekte olan Turk teşrbbuslerınl yok edecektir Boylece son ü« yılda üc tcklıfı de Turk uzmanlan Urafından «milll menfaatlrre sykın» gorulerek reddedilmi} buiunan beynelmllel Boraks trostıı, Mr Ely tasarısının kanunlaşmasını beklemektedır. 2 Bunun vaııısıra Mr Ely tasarısında yabancı ozel teşebbüse kapılar ardına kadar açıldıgı halde yabancı devlet teşebbUslerlne 5 inci mad. denin (b) fıkrası birınci bendlyle kapıUr kapatümıstu. Bu hükme göre vabanrı devlet jirketleri Turkiyede madencıllk lşlerlne jlrlşemezler. \caba yabancı ozel te;ebbuse kapılan ardına kadar açan Mr Ely, yabancı devlet teşebhuslerıne nıçın kapılan kapatıvor" Bıı sorunun revabını Turk vatandaşı elbette bllmeı Daıa bır mılletlerarası rekabet meseleslnden dofuyor şoyle kl : Mesela petrnl konıi'iunda bır Italyan deTİet slrkerJ olan EN1, bflyflk Sirketlerle sıkı bir rekabrte eırışmı; Te petrol aradıgı blkelerde kârın yüzde "5 inl petrol sahibl dlkeve bırakarak Angio Amerikan petrolcülerlnin l«Ierlnl bozmuştur. Mr. Ely, maden konu=unda da, petrolde olduğu glbl dünya piyaıasın. da trost kunnu; şlrketlerden yana ovmvarak kapılan yalnız onlara açık bırakmıg, herhanft bir rekabete lrnkân tanımamıştır. 3 Mr Ely tasarısının 4 ttncü maddesi (b) fıkrannda «Maden htkkı gayrlmenkul bir mülk mahlvetlndedlr» denmektedir Yani bir yabancı şirket Tflrktyede maden bakkı aldıfı zaman bir »arrlmenknl hakkına sablp eibl madenlerimlze el koyacak Bu hltkUm düpedUz kapltulâsronların hortlatılraasıdır. Derletin iznlyle mıdon hakkı almak baskadır madenlerimiz üstünde gayrlmenknL lerdekl gibi avni hakka sahip olmak baskadır Devletler Hukukn bakımından hnkukculanmızın fistiıne dıkkatle elilmeleri gereken bir noktadır bn' Riçbir vabancı kurulus, madenlerimiz üstune boyle bir hakla otnrtulmamalıdır t'stelik eene Mr Ely tasarısının 4 flnci) maddeslnde bıı rarip hak daha da laflamlastınlmaku : < Rızası olmadıkça, maden hakkı sahlblnln hlçblr mülkU Hamulaajtınlamaz » denmektedir Yani, maden hakkı hem (ayrimenknl hakkı (lbl olacak hera kamn. Uftınlamıyacak. 4 Arama honusunda Türk knrulaslarlyle yabancılar aynı haklara sahlptirler Yani Etlbank bir alanda 5 arama yapabilecektir. Yabaneı bir sırket de S arama yapahilerektir Bır devletin kendi öz tesekkillfine 5 ruh. sattan fazlasını Termenıesi ne demek'' Kendi topraklannmda kendi millî kavnaklarımızı dıledıtlmızce aramak Tetkisınden yoksnn muyuz? Üstelık yabancılar ellerindekl ceşıtli sirketlerle Ktedıkleri kadar arama yapabılecekken bizim elimız kolumnz baglanacak Mr. Fly tasarısının daha ele alınabılecek pek çok maddesi vardır. Tiikenme payı konusunda, çumrük mnafiyeti konusunda, bedeller konusunda Maden Tetkık ve Arama Enstitüsünün elindekı bakları yok etmek konusunda Bütıin bunları teker teker incelemek için yerimiz elverişli değıldır. Petrol Kannnnndaki bfltfin kapitülâsyon hükümleri Mr. Ely tasarısında da vardır. Ve taten bizxat Mr. Ely, tasarının gerekçesinde : « Petrol Kanununu örnek aldım » demektedır. Türk »ydınları. vazarlan, bılım adamlan Mr. Ely'nin tasarısını didık didik inceleraeli ve halkovnna sunmalıdırlar. Çfinkfî çıkarcılar bu tasarının kanunlasması ıçın elaltından çalumaktadırlar. Onlara engel olmak volunda kamnovunun karsılarına dikilmesi «erekir. Kamuovunu uyaracak olanlar da «ydın Ma^ına l.^JlK gfirdüklerUnizdir. ' *~r~ % *~" • A B turma yapümak ozere sorgu hâkımlığine açmak mecburiyetindedir. îlk sorusturma, Cumhuriyet Savcısı veya zabıtaca yapılan hazırlık •oruştunnasından sonra sorgu hâkimt tarafından yapılan ikinci bir soruşturmadır. Bu safhada sorgu hâkiminin görevi, hazırlık soruşturmasında savunması alınan sanıklan sorguya çekmek ve tanıkJan and rererek dinlemek suretile ev\elkl soruştnnnayı aynen tekrar dan ibarettir (CMUK, 163, 171). Hazırlık soruşturmasuım yetersiz zabıta vasıtasiyle yapılması sonucu uzaması ve bundan dolayı geçen zaman içinde olay tanıklarının yerlerinı değiştirmeleri, bunun neticesi olarak da bulundukları yerlerde dinlenmelerl içın yazışma ve yetkılendirme (istinabe • commLssion rogatoire) yoluna başvurulması işlemlerl ük soruşturmanın zan ve tahmin üstfinde ozayıp sünincemede kalmasına yol açmakiadır. E l Hazırlık veya ilk sorusturma sonunda açılan ^ ^ son sorusturma ile mahkemelerde dâvalann bakılmasına başlanmaktadır. Ne yönde değışikhk yapılmalı ? Cesaret vermek için meklı Yunan Generalının or ta rutbedeki Turk subavlan ıle Turk Sılâhlı Kuvvetlerının Yunan Sılâhlı Kuvvetlenne bakmca yetersız olduğunu makalesıne maya yapmasmdaki gaye bence, Son zamanlarda Kıbrıs dâvimız karşısında Yunan Ordusuyla sa vaşı goze aldığımızı nihayet Yu nanlann anlamış bulunması karşı sında Yunan ordusu personelı a rasmda başlayan panık havasını yatıştırmak ve bu suretle Yunan Ordu Donanmasının moralını du zeltmek amacını taşımaktadır Aksı halde haız olduğu korgenerallık rutbesıne lâyık olmadığı gerekır kaldı kı eskı ve yuksek rutbelı asker savaşacağı bır dusman ordusunu boyle yalın kat olarak değıl bütun yonlerı ıle ıncelıyerek jargıya varır Bız Turk. Subavlan sava^a tu tuşacağımız bır dusman ordusu nu hıç bır zaman kuçumsememı şızdır Bu geleneksel tavrımız, a'a sozlerımıze dahı gırmıştır «Dıısmanın karınca ise ayağuıı yere basarken sakınarak bas» ışte onun ıçındır kı Turk Mılletı her devır de gırdığı savaşlarda düşmanını yenmesını bılmıştır H Bi'günkü usul C eza adaleti ceza sorusturma ve kogu^tıırmalarımıı gereken veterlik. verımlılık ve suratle v.ırutulnıesı tc sonuçlanmaM konusunda başlıca tedbırlrrı ht'lııtmcden once bu gunku duru mu n7'ı'!'l>n'k gerekmektedır Ceza sorıı^'urıııa vr kngııslurınaları bu gunku Usul vasamıza goıe uc safh3 halınde vurutulur. Bu saflıalar şunlardır: Haıırlık, ılk ve son soruşturma ıslerı ışlemlerı. EİHazırlık sonışturması. suçlara dair sozlu ve• • l a vazılı olarak vapılan ıhbarlar uzerıne Cumhurıvet Navcılığınca. 7abıta makam ve memurlarıtıca ve barış hakımlerince vapılır (CMIK, 151). Cumhurıvet Saveıları, gerek doğrudan doğruya ve gerek zabıta makam ve memurlan vasıtaBİyle her turlu soru>turmavı vapabılırler (CMUK, 154) \ ıllartlanberı gorulen uygulama, hazırlık noruşti'rm \l.ırının hemen hemen daıma zabıta, yani polıs veva lanriarma vasıtasıle vapılmakta olmasıdır Soru^tıiTmamn hedeti olatı ıçerçeğe ulaşılabılmek ıçın delıllerın kaybolmadan, sıcağı sıcağına tesbıt edılerek toplanması gereklıdır. Bu konuda en onemlı vardımeı unsurlar fenni bilgıler ve araçlardır. Bu arada ozellikle Tıp bılimleri, fiıik, kimya ve sılâhatış fennı (Balistique) nin önemı pek buyuktur. Halbukı bu gun sorusturma ıle görevli Cumhurıvet Savcılıklarında ve adlî poliste sözu geçen fennı bilçilerden yeteıı derecede faydalanılamamaktadır. Zıra adı geçen kunıluşlar bu fennî kollarda vetışmış gorevli ve uzmanlardan yoksundurlar. Bu voksunluk ve eksıklik soruşturmaların uzamasına, selâmetle yurümesinde engellerle karşılaşmasına sebep olmaktadır. Hazırlık soruşturması sonunda Cumhuriyet Savcısı gereklı gorurse dâvavı yetkili mahkemeye açar, ancak iş ağır cezalı ise dâvayı ılk soruş Ceza adaletınde gereken sürati ve verimliliği sağlıyabilmek içın Usul yasamızda su yonde değışıklikler yapümalıdır: azırlık soruşturması ile Ilk soruşturma birlestınlmelidır. Zira hazırlık soruşturması, gerek sorevlileri ve gerekse araçlan itibarile yetersiz bir kuruluşça yapılmakta olduğundan daima eksik, yarımyamalak nıtelik taşımaktadır. Bu durumu ile adalete faydalı olmaktan uzak fiıli bir durumdan ibaret kalmaktadır. Buna karşılık ilk soruşturma mutlaka hâkimlerce yapüdığından üstun nitelık taşunakla beraber, hazırlık soruşturmasının avnen bir tekrarı durumunda olduğundan işlerin uzamasına, zaman kaybına yol açmaktadır. Şu halde yapılacak makul ve mantiki şey bu soruşturmalan ( ö n sorusturma) adı altında birlestirmek ve fakat bu önemli işlemi, yetersiz zabıtaya değU, hâkımlere bırakmaktır. Nitekim hır çok meden! memleketlerde durum boyledir. Isviçrenin bazı kantonlannda bu esas kabul edilmiştir. Bu memleketlerde valnız (ön soruşturma) vardır ve bu mutlaka (Bolge hâkimleri) bizdekı barış hâkimleri gibıdır tarafından vapılmaktadır. Bu soruşturmalardan bır kısmı ile ıse savcılar gorev lendirilmıştır. Zabıta kendi basma, kendı • kendıne soruşturma ıle görevlendırilmemekte, gorevli hâkim ve savcıya yardımcı olmakta, onlann soruşturma İle ilgili emirlerini yerine getırmektedir. Bundan dolayı bu «ön soruşturma» esas itibarile yeterli ve eksiksiz olarak yürütulmekte olduğundan mahkemelerdp dâvalann çabukça sonuçlanması sağlanmaktadır. E M edenî memleketlerde başan ile uygulanan bu ilkelere uvgun olarak Usul yasamızda yapdacak değişikliklerle hazırlık ve ılk soruşturma bırleştırılmelı, Cumhuriyet Savcılıklan ve banş (veya bolge sulh) hâkimlikleri, adli tabib, kimvager, silâh ve atış uzmanlan, biiyiık illerde ayncs kurwlaeat/*Bd)i ,lâbaMtıurlar ile takviye öU melıdır. Sonuç Bu yönde yapılacak yenıleşme (reforme) soruşturma ve koğuştunnalann, ceza dâvalarının suratle yürumesini, verimliliğlni ve çabukça sonuçlanmasını sağlıyacak, yıllardanberi suregelen haklı sızlanmaları, şıkâyetleri onlemiş olacak, boj'lece adaleti sağlama ve yürutme usullerinde istenilen surat, vcrim ve etki bakımlarından yenileşme gerçekleşmiş bulunacaktır. Adliyemizde yenıleşmeye konu diğer meseleler, zaman imkânlarımız ölcusunde incelenecektır. Bu alanda belırecfk jorujleruı lavdalı olacağını umarız. • aaı *•• •••i • «• • •*! • ••I Turkler tarıh bovunca valnız Kuvvet, cesaret \e kahramailıkla rıvle deSıl, Teşkılatcılık ve StratejıdeKi dehalarını da ışe kanştırmak suretnle Imparatorluklar kurmuş bır mıllettır Yunan Generalmın aldandıgı bırçok noktadan bırısı de, Turk Subaylannın modern Harp tecrubesı, stır'ati, atıklığı, modern silâhları kullanma ve bakımmdakı teknık kabılıyetlerden mahrum olduğu duşuncesıdır Modern harp tecrubesi, îkinci Dunya harbıne temsıli ve fıguran kuvvetlerle ıştırak etmekle kaza nılrnaz. Yunanlı General bır muharebede Yunanfıların galıp' geleceklermı ve 1%5 Yunanıstanının ne 1897 ve ne ne 1922 Yunanıstanı olmadığını yazıyor 1922 de Yunan Ordusu hiçte Generalın tanf ettığı derecede zajıi değıldi. îkl tarafuı ozamankl kuv vet ve sılâhları karşılaştırılacak olursa Yunanhların ustunlüğü a çıkça gorulur Yunanlı General 1922 mağlubı yetını neye bağlarsa bağlasın bız Turkler hıç bır zaman ozamankl Yunan Ordusunu azımsıyarak u cuza bir galıbıyet aldığımızı Id dıa edemeyıs Bılâkıs Yunanlılar 1922 de butun dunyanın sempatısıne sahıptıler, Bırıncı Dunya harbınden galıp çı kan Devletler, Yunanıstanı kendi artık sılâhlarıjle fazlasıjle besle mış olmalarına rağmen Yunanlı lar yenildıler 1922 de Yunanhları kışkırtanlar ve kendısme sılâh verenler oldu, bu gunde aynı haller dev am edı \or ama daıma zıyanlı çıkan fena ıdarecılerı yuzunden Yunan mılle tı olmuştur ve olacaktır Yunanlı lar bılmelıdırler kı Turkıye en zayıf zamamnda dahı Yunanısta nı venmıştır Halbukı bugun me\ cudıvetıjle ovundugumuz bır Ordu dımdık ayaktadır \azan: Em General Ihsan DlıR\Y (Emınsu dan) (Em Yarbay Refık Gokçeokan avnı goruşu savunmakta ve Yu nan Generalmın temelsız yargılara vardığmı belırtmektedır.) 40 yıl öncesi ve bugün ış basında Turkıj'e sutunlannda, Atına'nın muhalıf (ERE) gazetelerınden Kathımerını'de korgeneral K Papayeorgopulo imzasıyle yayınlanan yazıyı tebessumle okudum. Emekh Yunan generali, Yunan subaylannın yuksek ehlıyetlerine değınerek muhtemel bır harpte Yunanıstanın Turkiye'ye üstün ge leceğını ıddıa edıyor 1922 Yunan yenılgısıne mazeretler bulan ge neral Turkıye hakkında «askeri cumhuriyet» tâbırını kullanırken, TUrK Su&aylarını ktiçUmseylci flklrler serdedıyor Bunamaya yuz tutmus olduğu sozlennden anlaşılan bu şaskın generale hatırlatmakta fayda görduğümüz hususlar vardır Herşey den once katıyetle ifade ederız kı târıhı şohrete sahıp buiunan Turk ordusu her hususta çok değerlı komjtanlar tarafından yonetılmek tedır Turk erlen cesur ve feda kârdır ve Turk ordusu maddl ve manevi bır mukemmelıyet ıçersınde dımdık ayaktadır D Atom çagının savaşmda da yıne yenılmez zehır gıbı kuvvetımız vardır Fakat unutulmamalıdır kı kumarbaz bır baba evlâtlarma na sıl bır mıras bırakamazsa harpçı bır polıtıka takıp eden zıhnıyetler de mılletlerıne harpta başan ka stuıss «takı tatat ve g&c yaşlarından başka bır mrras bırakamazlar Kıbrıs dâvâmız yüzünden Yunan ordusuyla savaşmak zo runluğunda bırakılırsak Yunan ordusunu bır zorluk çekmeden bır süındır gıbı zınde kuvvetlerımızle ezıp geçeceğımız muhakkaktır Kırk yıldır buyuk savaşlara gir memış olmamız 20 ıle 40 yaş ara sında savaşçı atletık mılyonları aşan msan gucumuz ve teknik harp araçlarını kullanmaktakı başarımız \e toprağımızm harp ıhtıyaçlarını karşılıyacak fızıki vapısı, yalnız Yunan ordusunu değıl, tklncı Cı han savaşına gırmıs mılletlerı bı le duşundurmektedır Azmi ATASU Emeklı Denız Subavı ENCYCLOPAEDIA BRITANNICA AIYIERİKAN NEŞRİYATI BÜROSU İSTİKLÂL CAD. N 387 İSTANBUL Tel.: 49 35 58 . nâncıhk: 6751/5238 GECEKOHDU PROBIEMİ Dr. A. Ülkü AZRAK l«t. Üniv. tdare Hukuku A«ıstanı Papayeorgopulo'ya gerekli bir cevap meklı General K PAPAYE ORGOPULO cenaplarına a açık mektubum Atınada munteş.r KATHIMERt NI gazetesınde ıntışar eden ve Cumhurıvet gazetesınde tercume sı yapılan yazınızı okudum, musa ade edınız cevap vereyım, yalnı? geçmiştekı gençlık hatıralarınızı canlandıracağı ıçın üzulmekteyım MEG4LO IDEA sızı bır zaman lar Turk yurduna 1290 senesınde saldırmağa mecbur etmıştı, jıne arkanızda bugunku mılletler var dı, akıbetınız Turk topraklarında 18 Tumenınız mahvoldu O gunler de genç bır Subay oldugunuz mu E S ayin tmar ve tskân Bakanınm bundan bir sure once Istanbulun gecekondu semtlerındekl temaslan sırasında sovlediğl «ozler, radyo ve gazetelerin aracılığı ile kamu oyuna kadar uzandı. Bız, burada sayın Bakanın ileri surduğu bazı düşuncelerl fırsat bilerek, gecekondu sorununda bugune kadar gorebiIdışTmiz gerçekler uzerinde btraz durmak istıv oruz lerinden ve kovlerden gelmış olduklarını ortava koymaktadır. Geri kalan •• 15 i de kıralardakı vuksek konjonkture dayanamayıp sehrin içinden kopan isçl, kucuk memur ve esnaf kitlesi tcşkil etmektedir. 1959 da Turkivedeki gecekonduların savısı vaklasık olarak 130 bin iken, bugun 250 bini bulmuştur. Gecekonduların boylesine hızlı bir tempovla artışınuı nedenleri soylece ozetlenebilır U Yuksek kazanç'ar peşınde koşan ozel sektorun, luks konut yapımına ısrarla devam etmesı ve bunun sonucunda kıraların orta ve alt sınıflann gecım duzeyınm çok ustunde kalması B 3 Kalkınma plânında on gorulmuş olan sosyal konutlann yapımına hâlâ başlanmamış olması. B Gecekondu bıçımındekı konutlara spekulâtıf amaçlarla yatınm vapan kışilenn (ki bunların arasında senatorler bıle vardır) gunden gune artması Bakanın da ifade ettiği gibi, bugun 27 gecekondunun sahibl olan ve bunları kiraya veren kimseler vardır. Gecekondu mahallelerinde ikişer daire uzerine vapılmış olan buyuk apartmanlar, bu alan dakl spekulâsyonların en açık kanıtıdır. Q Buyuk sehırlerdeki ışverenlerın çalıştırdıkları ışçıler ıçın lojmanlar yaptıracak yerde, bunlara ancak bır gecekonduya sahıp olacak kadar ufak kredıler açmaM kendüen ıçm daha eKerışlı gorme'erı Orneğin Istanbulda 5003000 işci çalıştıran işverenlerin •• 95 1 bu konuda gavet dar goruşlu ve hasis davranmakta, lojman ja da işçi siteleri ja pımına onetn vermemektedır Aşın şehirleşme Buvuk şehirlerimlzde gecekondu yapımını hızlandıran sosyal faktorlerden onde gelenı, yurdun çesitli \erlerinden buralara devamlı olarak insangucunun akmasıdır. Aşın şehırlesmenin bir gorunuşunden ibaret buiunan bu olay, az gelişmıs bir ulkedeki duzensiz ve plânsız kalkınma hareketleruun doğal bir sonucu olarak ortaya çıkmaktadır. Sımdı bu olavın nedenlcri uzerinde kısaca duralım. Kanımızca Turkiyede buvuk sehirlere insangucü akımına >ol acan başlıca faktorler şunlardır: D Sanavı \atııımUrımn en çok buyuk şehırler çerçevesmde toplanmasıyla yuıdun çeşıtlı bolgelerı araaindakı dengtsızhklerın gıttıkçe buyumesı ve bunun toplumaal açıdan varattıgı adaletsızlık Gerçekten oıııek olarak Istanbııl ve dolajlan ele almırsa gorulur kı bu bolge, Tmkıjenm hiç bir yeri>le karşılaştırılmavacak olcude hızla gelişmekte \e zengınleşmektedır. Sadece sunu belirtmek yeter kı, 1%3 jılı ıstatistiklerıne gore, Turkivenin 50 mılvar olan ulusal gelirinın 7 mılvan Istanbulda \aratilmaktndir ve ulkede adam başına duşen ulusal gelır, yılda ortalama 1600 lirayı guç bulurken, Istanbulda vaklaşık olarak 3500 liradır. Bundan başka, Istanbul ve dola\larında japılan sanaj i iıretimi. butın Turkivedeki sanavi ııretimınin •• 40 uıı teşkıl etmektedir. Halk arasuıda yaygın olan «Istanbulun taşı, toprağı altin> deyiminin altında bu gerçekler yatıvor. E l Tarım sektorunun Anadoludakı genış halk kutlelerını geçındırememesı Anadolu halklarının yuzyılların getırdiği bir sureç ieersinde gittikce topraksulaşması, toprağın zorlanması sonucunda Teriminm hızla dusmesi ve bazı bolgelerde erozyonlar vuzunden ekilemez hale gelmesi gibi neden lerle bugun tarım sektoru, Anadoludakı genis halk kütlelerini geçindırme olanağmdan yoksundur. Ha> vancılık, ormancılık ve kucuk el sanatları da gereğüıce geliştirilememis olduğundan, buyuk olçude goç hareketleri ortaya çıkmıştır. Atinanm askerî gücü tınanın askeri gucü hakkında Yunanıstandaia bır gazetede çıkan Yunan Emeklı Korgeneralıne aıt yazının Turkçe sını gazetenızın 6 5 1965 tarıhlı sa jısında okuaum Başlıgından so nona kadar yazı bırıbırıru nakze den duşunceler ıle dolu Yazar, Yunan askerlerımn lurk askerlerme karşı daha ustun olduğunu bıldırırken Turklerden korıunanırı jersız olduğunu üave etmektedir Yunan Ordusunda Ikıncı Dunya savaşmda başarılar kazanmış lı derler bulunduğunu ılerı surerken Kıbrıs davasında Turklerın serthgıne Yunanlıların gosterdıklerı' musamahayı jersız bulmaktadır Yazmın en ılgıç tarafı Yunan Su baylarının 1 Modern harp tecrubclerı 2 Suratı 3 Atıklığı 4 Modern sılâhları kullanma ve bakımındakı teknık kabılıyetı, nin Turk Subaylarından ustun ol du^unu bıldıren kısmıdır Bunlardan jalmz ıkısınae Yunan Subay larının Dunyada bırıncılık alacaklarına emınım O halde Yunan Subaylarının Turk Subayları onunde kaçarken gösterecekleri sürat ve atıklık Sayın Emekli Korgeneral şunu bılsınler kı Turk Ordusundakı su baylar dev gıbı bır donanmayı Ça nakkalede durduran zamanının en ıyı sılah ve bol muhimmatı ıle teçhız edılmış Yunan ordusunu memleketın harımi ısmetmde vok eden Yuce Başbuğ Ulu OnrW K Yunan generali zaman zaman acze duşuyor ve harbın Trakya, Kıbns gıbı mahdut bolgelerde cerevan edeceğını, bu bakımdan U mıdh olduğunu soyluyor Papa yeorgopulo'yu Yunan mılletine ve ordusuna moral aşılama gayretle rı ıçınde goruyoruz Kendılennı umıtlerınde fazla ıyimser buldu ğurruzu açıklamak ıstenz Ger çeKİer meydandadır 40 yıl once kudretlı devletlerın desteği ıle A nadoluyu ıstılâya yeltenen ve fa kat yıkılmış bır imparatorluğu en kazı altındakı yaralı, yorgun ve her şeye sıfırdan başlayan bır mıl lete mağlup ve perişan olan bu rankor ve cüretkâr mıllete, çı kacak bır harpte elbette ki Türkı ve rnuzaffer olacaktır Ne var fci her zaman başkalanna guvenerek bıze meydan okuvan bu devlete asla tâvız vermemek gerektığını unu'mavalım Her hususta yalnız bırakıldığımız şu sıralarda mıllî bırlık ve beraberlığe ve çok çalış mağa her zamankinden daha çok ıhtıyacımız olduğu muhakkaktır. Râşit T. GÖKTL'RK Yazar TURK PHİLİPS SANAYİ A. Ş. Büyükdere Caddesi 113, Levent 15 Ma>ıs 1965 tanhınden ıtıbaren fabnkamız telefon numaralarınm değışeceğı ve aşağıda vazılı yeni mımaralar üe çabşacağı bıldmhr. P H İ L İ S A N 63 46 00 63 46 01 63 46 02 Cumhurıvet 5203 EMBİO İLÂÇ SANAYİİ ANONİM ŞİRKETİ İD.\RE MECLİSİ REİSLİĞİNDEN TOPLANTIYA DAVET Sıcıl 87569 32013 Embio îlâç Sanayıı Anonım Şırketı Ortaklannın 20 Mart 1965 Cumartesi tarıhlı toplantısmda nısap temın edılemedığınden bu kere aşağıdakı gundemı muzakere ve karara bağlamak uzere yıllık âdı Genel Kurul toplantısı 29 Mayıs 1965 Cumartesi gunu saat 10 30 da İstanbul, Yenıkoy Kovbası Caddesi, Boğazıçı Otelı Salonunda yapılacaktır. Toplantıya ıştırak edecek ortakların, toplantı saatıne kadar sahıp bulunduklan hısse senetlerı ve hısse senedı muspıt evrakı Şırket Merkezıne ıbraz ederek, gırış kartı almalarını, toplantıda vekıllerı vasıtasıvle kendılerım temsıl ettırecek ortakların orneğını şırketten temın edeceklen v ekâletnamelerını dahı a\nı sure ıçınde sırket merkezıne ıbraz ed°rek gırıs kartı almalarını Ortaklann toplantı gununden evvelkı 15 gun ıçınde T T K madde 362 uvannca tdare Mech'i ve Murakıp raporlan ıle Bılânço ve Kâr ve Zarar hesabı suretlerını talep ve tetkıke ha7ir bulun durulacağını arzederız. EMBİO İL\Ç S\N*Yİİ ANOMM SİRKETİ ÎD\RE MECLIbl G Ü N D E M: 1 1 3 4 Idare Meclısı v e Murakıp raporlannm okunma";ı 31/12'1964 tarıhlı cBılanço ve Kâr ve Zarar» he<=ab,nın ta'dıkı Idarp Meclısı ve Murakıpların ıbrası Mudrietı bıten tdare Meclısı âzaları ıle Murakıplarm ucretlerının ta\ını 5 Yeni tddre Meclısı âzaları \e Murakıo'ar seçımı ıle uıretle rının ta\ını 8 Donem ıçınde bo^alan Idare Meclısı âzalığına »a\ın olunar Özhan TUGCU nun kabu'u (Bates Reklam 7 5211) r A Borularda Korozyona Karşı Tedbir Alınacak Bes yıllık plânın son uç yılında Boru Üretımı ve Tuketlml konusunda İmar ve Iskân Bakanlığmın tertıp ettığı toplantıda öakanlık ve Muessese'er arasmdn kurulması ön gorulen bır korozyon komıtesının çalışmalarma \ardımcı olmak uzere Mannesmapn Sumerbank Boru Endustrısı T A Ş tarafından Turkıveye dâvet edılen mutehassıs Bav Dr Stemraht 17 ve 18 mayıs tarıhlerınde 'mar VJ Iskân Bakanlığı konferans salonunda bır konferans verecektır Boru tuketımınde halh gereken onemlı bır mesele olan korozyon mevzuunda Dr Stemrath ile vapılacak goruşmelerin ılerıde alınacak tedbırler bakımından faydalı olacağı umıt edılmektedır. Reklâmcılık 1943'5228 Sonuç B Gecekondulan ortaya çıkaran nedenler S stanbul. Ankara ve lzmir gibf buvuk şehirlerI de yapılan araştırmalar, gecekondularda otu• ranlarm '• 85 ının Anadolunun kucuk merkez utun bu gerçekler, gecekondu sorununun, sa>ın Imar ve Iskân Bakanınm gormek istedığı kadar ba sit olmadığınıortava koymaktadır. Anadolu balkı nı topraksız bırakarak ırgatlaştıran ve buyuk şehırlere akın etmeslne sebep olan ağaların, buyuk sehirlerde 1520 yıldır turemiş buiunan spekulâtorlerin, sosyal konutlar yapılmasını simdiye kadar geciktirmij olan politıkacılann, nihayet ulkenin kultur merkezlerl nltelığindeki sehirleruıi sanayl merkezleri haline getiren sanayicilerin davranışlarım gormemezlikten gelerek volsuz, susuz, elektriksiz Kanalizasyonsuz gecekondulara sığınmak zorunda kalan insanlan suclamak kolav ve kolay olduğu kadar da olumsuz bir harekettir. Toprak reformu, genel kalkınma plânı içersinde koordine edilmesi gereken bolge plânları ıle sanayi yatırımlarımn \urda dengeli sekilde >ayılmasmm sağlanmasl, gayrımenkul spekulâsvon larının ve luks konut yapımının onlenmesi, her tabakanın ihtiyacını karsılayabilecek sosyal konutlar yapılması gibi tedbirler suratle alınmadığı takdirde, kaderlerine terk ediimis olan halk kutlelerinin ortava çıkaracağı sosval problemleri çozumlemek, ilerde çnk guçleşecektir. Goruluyor kl mesele çok yonludur ve bütun bu yonlerivle ele alınmasını gerektlrmrktedir FÎ.EZE TEZGÂHI ALINACAK Türkiye Çimento Sanayii T. A. Ş. İ stanbul Alım ve Satım Müdürlüğünden Şırketımizin Elâzığ Çimento Fabrıkası içın teklil alınmak suretıjle bır adet freze tezgâhı satm alınacaktır. Malzeme ile ılgılı ıhtıyaç listesi hergıin mesai saatleri da hılinde Karakoy, Perşembe Pazan Gı'^zel tzmir Han, Kat 3 No 31 de İstanbul Alım ve Satım Mudürlugu Tıcaret Senri sınden temın eclılebılir Teklil msktuplannın 22 5/1965 gün, saat 12 30 a kadar Mudurluğumuz Muhaberat Senısine verılmesı lâzımdır Bu tarthten sonra verılecek tekllf mektuplan nazara alınmıyacağı gibi postada vaki gecıkmeler de kabul edümiyecektır Şırketımız 2490 savılı kanuna tSbı değıldir SEKRETER ARANİYOR Bır Turk A m e n h n fırmisırda çalışmak uzeıe muk^mmel İngılızce, Daktılo ve Steno bılen tecrubelı sekre*«>r aranıvor Taliplerm hal tercumelen tahsıl durumları . • r.VtıH'in .et» ler hakkında etraflı bıleı veren bır >azı ıle < P.ıs'n K'itu=u \'>J Bevoğlu» adresıne ba=\urrraları rıca olunur (Basıa Organızaiion 65İS3. 5234) i (Baıu; &22)