Katalog

l İTENI i\ DERCI Yöneten: Memet FXrAT ı Sayısında: BOMAKDA BttliVÇ AKIMI izel sayıda yirmincl yüzvıhn en önemli t akımlarmdan birl olan «stream of îtouOTess» üzerine ttalü eleştirmenlerin •lemelerl yer almaKta v« Eteme, Proust, ^ /ce, Woolf, Faulkrter'in eserlerinden dmeklar verHmektedir. Aynca Edip Cansevertn «Pesüs» »dlı çlirt; Asım Bezirci'nl" btr değinmesi: Memet Fuat'm «Nâzım Hikmet'ia Şıiri» adiı yaz.sı. Türttçtde hiç ele alınmamış biı konuyn Işle7«n bn özel sayı 128 sayfa, 5 Hradır. DE TAYINEVÎ, VltÂYETI HAN. Casaloğln 41. yıl sayı 14635 umhuriyet KURUCUSU: ITJXUS NADİ Telgraf ve niektup adresi: Cumburiyet İstanbul Posta Kutusu: İstanbul No. 246 Telefonlar: 22 42 90 22 42 96 22 4ü 97 22 42 98 22 42 99 SÂİT FÂİK Varlık Yaymevi Sait Faik'in bütün îserlerini yeni baştan ve özel bir itina ile çjkannaya başlamıştır. İkişer eseri bir arada, sekiz ciltte tamamlanacak olan bu külliyatm ilk cildi olan SemaverKumpanya 330 sayfalık büyük bir itıtap olarak 6 lira fiatla yayınJanmıştır. İlâncılık: 6447/4678 Cumartesi 1 Mayıs 1965 Amerika, haşka ülkelerin arazisi üzerinde yılda metrekare kıırduğu tesislere karşıhk başına 70 dolar C umhuriyet flTİNfl'YI İKflZ ETTİK: Mra verdiğine göre: Büyük Teşebbüsü BAŞKflLARBVIN VERMEDİ6İNİ iirltiyeye yılda 350 Milyon olar ödenmesi gerekiyor MEŞRU MÜDAFAA merika Birleşik Devletlerinin Türkiyede muhtclif vesilelerle üzerinde te^i&ler kurdukları, gerek bizim, gerekse lcendilerinin sa\runmaları için muvakkaten kullandıklan arazinin genişliği nedir* Bunlar için kira olarak Türkiye Cumhuriyeti «Dost Amerika» dan senelik veya aylık ne kadar bedel alıyor?.. Ve başka devletlerde bu mekanizma naeıTişliyor?.. " Lozan dengesinin bozıılması tehlikelidir,, ANKARA, Cumhuriyet Bürosu ürk Hükümetince, eski Yunan Büyükelçisi Pumpuras vasıtasiyle Atinaya bir şifahî mesaj gönderilmiş ve Yunanistanın «Bölgede Lozan andlaşmasiyle kurulan dengeyi bozmaktan kaçınması» tavsiye edilmiştir. T MILLEr YflPJIR Tafsilât yarın A Amerikan Askerl Yardım Heyetinln Türkiyede fazife gören 19.500 kişıliJ: personel kadrosunun bir hayli yüklü ücretlartni kim ödüyor?.. Her halde bunların cevabı mılyonlarca Türkun merakla beklediklci çok ılgt çekıci bir k o nudur. îşte, bız araştırdık. Pek çok yetkili ile gorustuk .. Ve bu suallerın levaplarını bulmaya çalıştık . Vardıgımız netıce karşısında hayrete duşmemek, bunca yıl nasıj bır gaflet uykusu içmde âdeta başka dilnyaları jlolaştığırmzın yeisine kajjılmamak mümkun değtdır! Ancak, bir yandan 3a goğsumüz "ururla kabardı dıyebılıriz . ÇunM, IS senedır devam edrn Amerikan askerî yardmmın h;ç de altmda ka!madığımız, hattâ Türkfe olarak bizım, muttefikımıze maddi yardımdı bulunduğumuz bu arajtxrma sonunda ortaya jkıyordu... Emeklıye ayrıldığmdan Anfcara» dakı gorevı sona eren ve bu münasebetle Başbakan Ürgüplü, Dışişleri Bakanı Işık ve Genel Sekreter Bayulkeni ziyaret eden eski Büyukelçiye ilgılıler, Türk Yunan ihşkileri üzerinde geniş bir yorum yapmışlar ve Yunan hükümet adamlarının «Bölgede Lozan Anlasmasivle kurulan dençcnin bozulmakta oldnğunu ve buna Yunanistanın davramslarının sebebiyet \erdiğini» soylemislerdır. MESAJIN ESASLARI Turk ilgılılerınce bir «şifahi mesaj» şeklınde Atinaya naklcdılmesı ıstenen bu konudaki j orum ve Turk Hükümetimn kesın, kararlı politikası, eski Buyükelçiye ezcümle şu şekilde anlatılmıştır : «Türk Hükümeti, Kıhns mesclesinde Türk cemaatinin gerelt güvenliğini, gerekse gcleceğini emniyet altma almakta, bngüııkü hayat sartlarının en medeuî üekilde temininde ve Adada daimî bir sulh ve sükunn getirecek devlet idaresinde kesm ka.' rarlıdır. Türk Hükümeti, meseleyi artık cemaatler arası bir mesele olarak değil tamamen bir Türk Yunan meselesi olarak şrirmektedir. Son günlerde Vunanistan'ın davranıslariyle bölçede Lozan Anlaşmasiyie çetirilen denge de bozalraakiadır. Bn hnsusta Yunanistanın önemle dikkatini çekeriz. Bundan zararlı cıkacak olan devlet Türkive değil, elbette Ynnanistandır. Sayet Yunanistan bn şekilde tutnma devam eder, Kıbrısta Türk cemaatine esit haklar saglanmaz ve her türlü kötü davranıslann önüne gecilmezse, Türk Hükümeti de Türkiyede yasıyan bütün Rumlann esit haklarının devaımnı temine muktedir defildir. Bugun Türk kamn oyu. meseleyi hassasiyetle izlemektp ve zaman zaman (Arkası Sa. 7, Su. 3 te) GROMİKONUN ZİYARET PROGRAMI GÖRÜŞÜLDÜ ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) 35 milyon mefrekare arazi üzerinde tesisieri var.. etice şöyleydi: «Dost Amerika» Iılar, Dost yukarı 35 mil.Yon metrekaresi üzerinde muhteiif tesisler kurmuşlardr. Vey» bunların üzerinde lışmalar yapıyorlardı. Yalnız: Turkiyede degıl . A. B. Devletlerinin lyanın dört bir tarafında, anıhtelif emniyet tedbirleri ve o memleketlerin savunmaları için üzerinde çalışmalar yaptıkları topraklar vardı... Franeada, İtalyada, İngilterede, îspanyada, Yunanistanda, Afrikada v.s .. Bu toprakların kısmen o nıemleketin savunına gücünu arttırmak için kullanıldığını kaydet•ıekle beraber, aslında her şeyden önce Amerii n ı n menfaatleri ve emnıyetinin on plânda duşulüldüğü muhakkaktı .. Her şeye rağmen; Amerücalıların Üzerinde tesisîer kurup işgal etti|eri binlerce kılometrekarelık topra^ın, bedelini.jsmi «eçen. devletler sene başında dolar olarak afvcntardı . Meselâ Fransa ve ni^eiâ İtalyada 40 bin kiloınetrekarelik bir arazijrt mi kullanıyor Amerikalılar, metrekaresi senelıl 10 dolardan 400 milyon doları derhal ödüvorlajiı bu devletlere . Metrekareye 10 dolar sabıt Ur fıyat olarak tesbıt edilmiştı Ustelık depo, antrep) ucretleri de bunun dışındaydı . Fransaya Amerkadan askerî veya iktısadî lıerhangi bir yardırn n»lzemesi geldiği zanıan Fransız hiıkümeti kendj memleketı için kullanılacak bu yardımın depo tcretini, giriş parasını tahsil edıyordu .. Tabıi yıne bütun ajceri ve ıktisadi yardunlar bunun dısındaydı. Senede 350 milyon dolar kira Ödemeleî lâzım. B ıze gelince... Acaba hem stratejik, hem de siyasi bakımdan mevkii önemli olan Tür*kiyeye, Amenka, kullandığı topraklara karşıhk ne kadar kira veriyor? Hiç ve üsteliK Türkiyede uzerinde tesisler kurdukları toprakların Fransa, İtalya ve Yunanistan ile kıyas edilemiyecek kadar hayatı ehemmiyet! haiz ölduğu biîtiın düuyanın malumudur. 35 milyon metrekareyl 10 dolarla çarptığınıız zaman 350 milyon dolarlılc bir yekun buluyoruz. Bu. aşağı yukan 3 mil^r 500 milyon Türk Hrasınm karşıhğıdır. Oysa ortaya çıkan {erçek, Turkiyeye 1947 senesindenberi yapılan Imerikan Askeri Yaıdımının senelik 110 ilâ 130ftulyon dolar civarında olduğudur . Bunun yanıja Amerikan iktisadî vardımmdan bir zamanlaB verilen «hibe» îeri eklersek yine de «Dostumua Amerikaya» her sene 200 rnılyon dolan hediye e^iğimiz anlaşılır. Bu rakamm içinde bir efsanenij ıçyüzü, gerçeği vardır. Rayınoıul \c Clıarlotte \ak'a yerinde 19500 Amerikalının maaşı askerî yardımıfen ödeniyor... A mrrikan Askerî Yardım Heyetinin Türkiyede vazife sören 19.500 kisilik personeline gelince . Bunların maaşlan her sene yapılan 110 ile 130 milyon dolarlık Amerikan yardnnımn içinden veriliyordu... ' 19 500 kisihk personelin ücreti ayda yaklaşık olarak 15 milyon lirayı buluyordu ki yapılan askeri yardımın aşağı yukan beşte bıri yine Anıerikalı personele ödeniyordu... Kaldı ki, mesela Askerl Yardım Heyeti Başkarurun Ankaradaki ev kırası ayda 6 000 lıra. ^rdımcjlannın ıse 28W) er lıraydı .. ve bu ucretlerde yardımdan kesılıyordı. Aynca bu personel iin zaman zaman çıkarılan kanunlarla kamu oyund büyük akisler uyandıran ımtıyazların tanındığı |edenberi bilinen bir husustu. ' •• ı Yargı imtiyazından Jaşka. savunma gorevındo çalışîn peiaonelin ihtiyA için yapılan teker, sigaîa, içkı v.s. gıbi istihlâl<maddelerinin alımlan her türlü vergi ve resımd* muaftı. Ve her tür• •••••••••••••• l u Tiaddenin girişi butün ver gılkden muaf tutuluyordu. S>nra bir diğer nokta, Tur kijjde yaşıyan Amerıkalılarırtiçme suyundan, yiyeceğine.giyeceğine, ilâcına kadar bü(n ihtiyaçları dışandan •Vıııcrikan yardımlariyle Turk iuııan donanmaları aıasındakı dennaHıye uçakları ile geliyoreenin Türkiye alcyhine bozulraası ve Türk donanmasmın vurudu» Meselâ içnie suyunun cu kuv^et bakıramdan zayıflatılmaM hakkmdaki habcrlerimız Lühandan getirildiği bir halk ovuııda biıyıık bir il«iyle karşılaııdı. Evvelki günden ben genekti. gazetemize tek tek vataııdaslarımız tarafından genclık ve çeşıtfi teşekkiıllerimiz tarafından müracaatlar yapılınakta. bu dengenin yeniden kurulması niıı milietçe harekete gecmemizin gerekDostluğu ve ittifakı goltiği israrla belirtilmekfedir. seH'en bbylesine aksak davraaşları, kararlan, mevzuatı Turk milletinin şaıılı laıilu her türlü fikir a>rılıkları bir tarafa örnkleriyle çoğaltmak mum itilerek harekele geçiMiğini «»İeren sa.'falarla doludur. Ilıllı Mukiflöür. Ve bunların düzeltıl cadele bu davıanışai en bii>uk orııeği. Her şeyi elinden alınraış bir m$i her halde ıki memlemillet yokluk irindea vepyeni bir de\let cıkardı. Daha gerilerde ketn çıkarlan bakımından Turk milletinin Hava Kuv\etlerüıi. Deııiz Ku\vetlerini hatta tura \afcrlı olacaktır. ordusanu dengeye Ka^u•ituı•mak ieiıı .vaptığı el ve işbirligı tarıhı SON mizin öğüuç veren ola>larındandır. Bu^iifl Tiirkije. >iııe böıle bir ınillî kalkııınıa bdinle»i bekliyor. Kıbns ihtilâh sırasmda Deııiz Ku\\etleıimize yapılan askerî yardunlar hem kısılmış. hem de isteklerimizin \c ihti.vacımızın dışında olmuştur, memleketimize Na<o strntejisine uymadığı gerekeesiyle vurucu deniz üstü hu\vet \e bu aıada cıkarma semisi verilraemistir. Bir örnek olarak şunu ilâve edelinı: 23 yıl önce yapılan büyük bir deniz manevrasında kullaııılnıak iizere Türkiye. Yunanistandan 18 çıkarma gemîsini ödiinç almak roruııluğunda kalmıştır. Şiındi. mesele neden bö>le oldu.nun nıuhasebesini >apmak değil, bugünden sonrasmı, millî akarlarımıza uygun bir diizeve getirebilmektir. Dostumuz Amerika, askerî yardnnlarda ölçüsüz davranmıştır, taraflı davranmıştır. davranınaktadır ve Türkiye verdiğinin karşılığmı alamamaktadır. Bu durunıun her halde düzeltilmesi gerekir. Ama durum, ne boşuboşona gürüKü ehnek. ne de boynu bükük kolruk altı politifeasmı körnkörüne uvgulauıakla d'elir. Türkîye artık halkiyle, partileriyle. teşj:külleriyle, Meclisleıiyle, hükümetleriyle bütün ba baksızlıklan diizelteo?k bir kişiliğe sahip oldnğunn ve gerektiği laraan wT" mücadele ruhunun ffaijandığım göstermeıidrr. RAYMOND BERAET ETTİ Alâettin BİLGİ bildirivor EDİRNE merikah arkad&şı Charlotte Witerbee"ye tecavüz  etmeye yeltendiği için minibüs şoförü Hüseyin Ardayı, «çakıyJe» öldürmekten sanık 20 yaşındaki Fransız turisti Ândre Raymond hakkmda dün Edirne Ağır Ce7a Mahkemesi «beraet» kararı verdi... Olay sırasında 23 yaşındaki geııc kızı yakalıyan maktulün, Orhan Anlamam ve Mümin Üstüner adlı iki yardımcısı ise, 3 er yıl, 6 şar ay ağır hapse mahkum edildi.. «Türk milletine ve !•• ••• Adliyesine çok ı^leri Bakanı Hasan Işık dun Rus Buyukelçisıni Bakanlığa dâvet ederek kendısıyle bir saat goruşmuştur. Sovjet Dışışleri Bakanı Gromıko'nun Ankarayı ziyareti konusunda yapılan goruşmede, öncekı gece Moskov&ciaa ^Ankaraya donea Buyükelç; Rıjov, temaslannı anlatmış ve program taslağı hazırlanııştır. Saat 12.45 ten 13 45 e kadar süren göruşme sonunda Rus Buyükelçısı, gazetecileri sınırli bir şekilde karsılamış ve sorularına cevaben de «Grotniko'nun gelişi programı üzerinde görüştük. Ben bir Büyükelçiyinı. Her şeyi bana sorııyorsunuz. Ben size hürmet ediyorum ama ber şeye cevap veremem» demiştir. Aynj konuda Dışişleri Bakanı Hasan Işık ıse «Yarın Avrnpaya gidece ğinı. Bunun için dün gece AnkaAnkara (Cumburiyet Cttiro.su) ra>a donmüş olan Rus BüyükelçiCHP Partı Mechsı dun .sab<ıh 1 sini dâvet ederek kendisiyle Gromi «aat 10 00 da Genel Başkan Ismet | ko'nun sevahatini konuştum» deInönünün bir konuşmasıyle açıl mıştır. mıstn. Groıtııko Mayıs ortasında Ani Partı Meclısınm bu son toplan [ karaya gelecek ve Türkiyede bır tısuıda onceki toplantının tutanağı J hafta kalacaktır. Groraiko hagozden geçırılmıs, denetmenler za I len Pansı resmen ziyaret etmek poru okunmujtur. | tedır. Ote yandan Moskova BüyükelçiUç gun deiam edecek toplantıda şu konular goruşulecektır; liğine bir kaç gün içinde tâyin ya ' pılacağı dün Dışişleri Bakanlığı UQ Parti çalısmaları bak gılı çevrelerince açıklanmıştır. i kında >etkililerin izahatı. ^ 1 Seçim bazırlığı \e çalısmaları. |SP CHP Cumhuriyet Senatosu ve milletvekilliği adav lık vönetraeliçinde yapıla • I cak defişiklik. Avrıca son gun, polıtık durum fıakkmda genel goıuşm? i'apılacaktır. Partı Meclisirun bu toplantısmda özellikle seçim hazırlıkları ve adaylık yönetmeliğınde yapılacak 1 Ismail CEM, yıilardanberi Mısıra değişikhkler ana çalısmaları kap İ te delegasyoııunun üyesi olarak ' sayacaktır. D C. H. P. seçim için hozırlığo boşladı RÖPORTAJ: İsmail CEM Öğretmenler Turgut'u protesto ettiler Ankara (Cumburiyet Bürosu) Turkıye Öğretmen Derneklen JVIılli Federasyonu, AP Bahkesir milletvekili Cihat Turgutu, Millet Mechsinde vaptığı gündera dı>ı konuşmasından dolayı bır bildırı ile protesto etmis ve «Iüiktan korkan polîtikacı» olarak I '* çağrılan ilk Türk KAHİREYE çitti. 45 ülkenin temsilciieriyle beraber Diinya FİLİSTİN SeHiinerine katıldı. Bu yazı dizisinde, şu konuları inceliyor: . • Nâsırın başardıkları I ve başaramadıkları | • Temeldeki bozukluk f • Islâmiyet ve Sosyalizm 1 teşekkür...» Turk Adlıyesınde «bır cınayet dâvası» içm «rekor» teşkıl edsbılecek gibi kısa zaman içinde, samklar hakkmda karar veren Edirne Ağır Ceza Mahkemesı. Raymond'un durunıunu, Turk Ceza Kanununun İ9. maddesinın 2 ncı bolumune uygun «tam meşru mudafaa halınde» gördü. Bunun üzerine, mahkeme salonuna zorlukla gırebılmış dınleyicıler, «Yaşasın Adalet.'.» diyerek tezahurat japtı. Bu sarada, sarı sakallı Fransız turisti ise, sevuıç ve heyecan içinde, «Türk milletine, Hâkımlerme ve Hukumetine çok teşekkür ederim.ıı diyebıldi... Ote yandan sanıle sandalyesinde, saçları 3 nymarayla traş edilmıs, Orhan ^İ0 MÜnun, Raymonda yapılantesafaürattanbiraz daha küçâlmUş, biraz daha sararmıştı.. Once 10 ar \nl 6 şar ay hapse çarpörılan bu ıki sanığı mahkerr.e Mlâhare «teşebbuslerını gercekleştirmc î'îlerinden doJajT>. 3 er vıl ı. ^ar av hapıe ce^a^: vermeyı ujgan görmuştur. ""• * İsrail ortadan kaîkacak mı? •••• . tümen cıkarma Utbikatı yapıyor • Arapiarın Filistîn için çözüm yolu: savaş I O İki taraf da haklı ve haksız $ Uzaktan gelen sesler ••• HIHIMIIUIIIIIIIIIIIH»»!"»"'"""""""""'"" " * 1 1 1 Ikenderun 39. pentomik tiı • n.*e bağh birlikler, ıki gund;nbei Arsuz sahillerine gece çıkari ı"3 tatbıkatı yapmaktadırlar «Abidin Daver» silebine bin dirilen gerillacılar, bazı barb jemilerimizin refakatinde ve gecenin zifiri karanlıfmda Arşuzun mnhtelif yerlerine çık nıaktadırlar. Birlikleriraizin ba•.an ile devam eden ba tatbikaıının daha bir raüddct dcvam edeceği bildirilmektedir. Cığer taraftan Kıbrıstakı Türk ,ılaının bağh bulunduğu 39. tümen ile dığer bazı birlıklerde huro ma : bir faaliyet goze çarpmaktad I • Afrikalı delegeler ve Kıbns p • Türkiye, iiçüncü dünyanın lideri olabilirdi... • Insanlığın büyük uyanışı YARIN l**t^i \'ATAXDAŞ Bundan başka bir şey sığmıyor!.. Cumhuriyet'te