Katalog

SAHİFE DÖRT CTJMHURtYET 7 Şubat 1965 İPAPANIN İADE ETTIGI i OSMANLI SANCAĞI VE Yozan: Burhan F£Uiî lere bir cemile ve dostluk lere bır c e m ı l e v e dosttezahürü olmak ve dinin dünya kavgalariyle bir münasebeti olamıva^ ... . . . i P apa Altinci PaUİ TÜrk olarak ılerlemış bulunan bır . ,. .. Haçlı fırkateynı Osmanlı don a n m a S ] m n c u cagfiru gosterraek ıçm Ine J aMerkez hattının ılerı«ınde ve vaş bahtı (Lepante) de Haçlı uç hırıstiyan Amiralının karşımüttefik donanmasma «ında Kaptan Muezzınzade Alı maçlup olan Osmanlı Pa^anın Amıral gemısı, sağında donanmasından alınmış Serasker Pertev Paşanın ve solunda Ordu Hazınedarının kabir sancağı bize iade et dırgalan buiunuyordu. miştir. Bu münasebetle adı ge 500 TEKNE çen bu tnebahtı deniz mu Ikı kuvvet bır muddet bırbırhatirlatmak lerıne bakarak şaşaladılar Hava açık ve guneşlı ıdı Haçhlafaydah olur. rın tulgaları, zırhları, kalkanlaînebahtı Denız Savaşı Papalı n parıl panl parlıyordu Buna gın ve Hınstıyanlık âlemının mukabıl Turklerın renklı kıva Osmanlı Devleti kurulduktan fetlen, altın fenerlerı, altın ve sonra Turkler aleyhıne yaptığı gumuş yazılı kırmızı sancakları ve ayyıldızlar goze çarpnordu on üçuncü Mukaddes îttıfaktır tnebahtı Savaşında kuvvet Bu sukut Turk Amıral gemı«ıgosterısı yapan bu Mukaddes nın selâm işaretı olarak attığı tttifak Kıbrısta Lefkoşenm Ve ve Hırıstıyan Amıralının da munedıklılerden zaptı, ve bır sene kabele ettığı top «eslerı ıle yrHarb Hımtıyanlann sol muhasaradan «onra (Magosa) tıldı 500 tekne kalesının Osmanhlar elıne geç tun hatlara yayıldı mış olmasmın tepki'i olarak ta kanadında basladı, ve «onra buhakkıık etmıştır Çunku Turk bırbırıyle savaşa tutu«tu öğleler Akdenızde ıvıden iyıye hâ den dort buçuk saat ?onra Çokim olmaya başlamışlar, bılhas lak Mehmet ıle Gâvur Alının sa bır denızci memleket olan Hırıstıyan donanmasının sol koVenedıkhler için bu hal buvuk lunu çevırmek uzere manevra bir tehhke teşkıl etmeye başla yaptıklan ve Barbarıgo'nun her taraftan sarılarak olum derecemıştı. sınde yaralandığı bır sırada MuBu muharebe sarhoş Sultan ezzınzade Alı Pasa gemı gemıve Selım devrıne ve Sokollu Meh ve ınsan jnsana vuruşmak uzere met Paşanın Sadrazamhğına Don Juan'ın gemısıne saldırdı rastlar. Kılıç Alı Pasa bu mu O anda Don Juan'ın ve Venıero'harebeden sonra şohret bulmuş nun 2 gemısi hucuma geçtı. Perve Uluç Alı ismi Kılıç Alije tev Pa*a, Papa kuvvetlerının çevnlmıştir Amiralı Kolona'nın gemısme rampa etti. O s m a n 1 ı AmıALİ PAŞA ralının gemisındekı 300 venıçeOsmanlı donanması o sırada rı ıle 100 okçu, Don Juan'ın tnebahtı korfezınde idı. Donangemısınde bulunan 400 Sarma Kumandanı Muezzınzade dunyalı ıle son derece şecaAli Paşa ıdı Cezayir Beylerbevı atle bır saat dovuştuler HaçlıUluç Ali, Trablus Bevlerbeyı lar bır kaç defa Osmanlı AmıCafer Paşa. Barbaros Hayrettı ral gemısının varısına kadar nın oSIu Hasan Paşa ve dığer zaptetmışken gerı puskurtuldubeş Sancak Beyi kumandan ler Fakat bu sırada MuezzınzaPaşanın emri altında olarak 240 de Ali Paşa bır kursunla ağır kadırga 40 kalvon ve 20 kuçuk ^aralanarak du«tu î^panvollar, çektlriden ki topu 300 yelken Turklerin bu ilk tereddutlerınden murekkep îakat Haçlı Do den istıfade ederek Osmanlı genanmasma nazaran gemi, silâh mısine atladılar ve gemıyı zapve asker bakımından daha zayıf tedıp sancağını aldılar idl. Gemilerdeki a«ker Karaman Beylerbeyi Pertev Paşa (Papa'nın iade ettığı sancak kumandasında idı. bu olsa gerektır) bır îspanyol Haçlı Donanmasının gelmekte neferı henuz nefes almakta olan olduğunu haber alan, Turk Do Kaptan Paşanın başını kestı ve nanma Kumandanı da bir Harb Don Juan'a goturdu (Hammer'e Meclisi teşkil etti. Uluç Alı lle gore) Don Juan bunu nefretle Pertev Paşa, eldeki kuvvetın reddederek denıze atılma'inı bir talih denemesine yeter olma emrettı ıse de bır mızrağa sapdığını ileri surerek ihtiyatlı ha lanarak baş direğe asıldı reketi tavsive ettilerse de Mu Avlonya kaptanı Karagoz, Mıezzinzade Ali Paşa dinlemedı dılli Sancak Beyı Mahmut Bev ve diğer dort gemi Amıral geve harbi kabul etti. Müttefik donanması 7 ekim misinın imdadına gelerek şıd1571 cumartesi gunü Arnavut detle muharebeye tutuştular luk sahiline doğru yaklaştı. ön Hıristiyanlann ancak dumdar harebeSİnİ ı n e b aht,dan çıkmak uzere olduğunu haber verınce Haçlılar Amıralı hemen harb nızamına gırmek emrıni verdı Nıhavet ıkı donanma va\as YARI AÇ HALK PARASINI SÜSE HARCIYOR Emeğin karşılığı tnebahtı savaşuıa katılan Turk kalyonlanndan birisi Pl' I 1 t Jt t kuvvetı mudahale ederek Başkumandanı kurtardılar Muttefıklerın talıhı =ağ kolda o kadar musaıt olmadı, muharebeye geç karışmış olan Uluç Alı mahır bır manevra ıle Andrea Dorıa'nın gemılennı çevırmeye muvaffak oldu 1 Inl l!IIll![!lf I IMI 1 1 1 1 t üil 11 11 ı NETİCESİZ Bu muharebe Hıristivanlara çoğa mal olmustur. 12 kadırga, 7500 kişi harb edemiyecek hale gelmis. 17 Venedik kaptanı ile 60 sövalye maktul dusmuştur. Turklerin 13 kadırgası batıp 177 kadırga zaptedilmii ve 20 30 bin kisi telef olduğu gibi Osmanlılann elinde esir olan 12 bin Hıristivan kürekçi de kortanlmıştır.» Bu muharebe şıddetı ve zayıatı bakımından muhım olduğu nıspetle netıcesı bakımından hemen hemen hıç denılecek kadar tesırsız olmuştur. Çunku Sokollu'nun hımmetı ve bu muharebede gosterdığı buyuk yararlık vuzunden Kılıç Alı adıyle Kaptanı Derya tâyın edılen Kılıç Alı Paşanın gavretıvle bır kış mevsımı esnasında 150 kadırga ve 8 buvuk gemı venıden yapılmıştır Bu gemılerın kolav kolay donatılamıyacağı hususunda teredaude duşen Kılıç Alı ıle Sokollu arasında geçen meşhur muhavereyı Peçevi sovle yazar •Menkuldür ki Kaptan Kılıç Ali Pasa her zanıan Sadnvamla «tekne icat ve ihdası mümkündür. Lâkin iki yüz sefıneye bes, altı yüz lençer (demir), buna gore alât ve edevat, palamar \e zincir ve her sefineve velken hemen tedarik olunmak ihtimali yoktnr.» der imis. Mehmet Pasa cevap verirler ki: «Pasa Hazretleri! Sen benuz bu Devleti Aliveyi bilmemişsin. Be, vallah, boyle itikad evle: Bu devlet o devlettir kı murad edınirse ciimle donanmanın Iengerlerin giimüşten, iplerini ibrisimden, yeikenlerini atlastan etmekte guçluk çekmez. \ e her hançi geminin mntad olan âletlerini \e lelkenlerini jetıstırmezsem ırel benden al!» Ali Pasa kalkıp Sokollu Mehmet Pasa nın elini öpmüs.» Turkler yenı ve kuvvetlı bır fılo ıle Akdenıze çıkınca pek ağıra mal olan yenı bır ıttıfaka kım^e vanaşmadığından Venedıkhler artık Turklerle sulha mecbur oimuslardır Hattâ Kıbrısın zaptı ve Inebahtı mağlubıyetıne rağmen hâlâ lstanbulda kalmış olan Venedik Balvozu Barbaro, Sadrazamın nıjetı sulh mu, harb mı olduğunu anlamak ıçın bır gun huzuruna çıktığı «ırada Sokollu kendısıne su sozlerı soylemıştır «Son hâdiselerden sonra cesaretimizin ne derece olduğunu süphesiz göru>orsun! Lâkin sizin zayiatınızla bizımki arasında büyük bir fark var: Bız sizden bir kırallık bir (Kıbrısı) almakla bir kolunuzu kesmis oldnk. Siz ise donanmamızı mağlflp etmekle yalnız sakalımızı tıraş etmis oldunuz. Kesilmi« bir kol yeniden bitmez; lâkin tıras edilmis sakal e\velkınden daha znade ku\\etle çıkar » Bu ce\ap bır ovunme değıl gerçekten hakıkatın tâ kendısı ıdı Çunku hazıran ıptıda^ında 250 jelkenlıden murekkep bır Osmanlı donanması tekrar Akdenıze çıkmıştır. IH M [IW '! ,111 t l tlll 11 I Itll I M I * j Başında su taşıyan Kongolu bir kadın SULH Ve ondan sonra Venedıkhler Turklerın arzuları daıresınde bır sulh yapmaktan baska çare bulamnarak şu vedı madde uzerıne bır ahıdname ımzalamıslardır 1 Venedık hukumetı Kıbrıs seferı misrafı olarak uç sene zarfında 300 bin duka tazmınatı harbıye ver°cek 2 Sapoto kalesı butun toplarıyle Osmanjılara iade oluna' cak 3 Zanta adasına mukabıl konmuş olan 500 duka 1500 e ıblaç olunacak 4 Kapıtulâsjonların tatbıkına devam olunacak, 5 Venedık hukumetı Kıbrıs içın her sene verdığı 8000 duka vergıden kurtulacak. 6 Arnavutluk ve Dalmaçyadakı Venedık hududu Turkler lehıne eski halıne getırılecek, 7 İki devlet tuccarının harb esnasında uğradıkları zararlar tazmın edılecek Hammer der kı Bu muahedenın şartları gozonunde tutulursa Inebahtı muharebesını Turklerın kazanmı? olduğu zannı haBil olur îşte Papa'nın iade ettığı sancağını alındığı înebahtı Denız Savajının hıkâyesı budur. eopoldvil'deki Regına otelinde sıcağın bastırdığı bir saatte iyice susamıştıra. . Hararetimi söndürmek için Konçolunun her şeyi olan meşhur pirinc birasmdan içmek istedim .. Odalara servis yapan garson sallana sallana belki 20 dikika sonra biravı çetirdi, masaya koydu ama, baktım ki açacağını unutmuş!.. L Susunc ıok dııskun n'^r, Knp?«''i kaHınlarrian bıı Konu ve resim: Ayhan Başoğluı YEŞİL GÖZLÜ PRENSES Bu arada o,r;r»ndım kı Kongolu gençlenn bu gıoı ışler ıçın ıvı bakımlı dıslerı vardı Ve daha kuçuk ya<:tan ıtıbaren bunları torpuluyor. sıvrıltıjor ve bunu bır sus olarak kabul edı jorlardı.. OtPİın genç garsonu Pıer (re« Tam kapıdan çıkarken Pier'i caçırdım . Bira sis*»«!ini acmasmı sövledim.. 1718 yaslarmdaki siyah parson coci'k derhal özür d^leverek: şisenin kapsiilıinü bir anda disi ile sökün atmasın mı?. Havretten dona knlmıst'm. Bu ko^kunc biı* sevT di.. Ve na^ıl o'uvordu da bövlesin*" sert bir is. dislerle görülebilivordu. Hem sonra. omın aç^mı de°;dirdiçi verden ak»n birayı icm»k de avrı bir meseleydi'. Yılmaz ÇETİNERin büyük röportajı nıî ku'dan he^aplı\ orum ) avda ancak.^ö10 dolar alabıliyardu.. FıanJizca ve buaz ıngıhzce bılme^ıne rağmen daha fazla para kazanmasına ımkan yoktu Kongoda . Tıpkı dığer sıyahlar pıbıydı durumu Buna mukabıl, Pıer, çok sevdığı renklı bır gom leğı alabılmesı ıçm jıne 5 6 dolar odemesı lazımdı Ustelık bır de kalabalık aı1e<;ı olunca. bu para\la zavallı' adamlar ne >apar ne \er, ne ıçerler ve ne gı\erler dıyeceksınız' Benım gorduğum, Kongolular umumıyetle (yuzde 98 dı>ebılırım) ormandan bedava mejva ve ot yıvorlar Sadece pırınç bırası ıcijorlar . Ama mutıaka suslenme>e, bır şeyler eıymeğe ga>ret edıyorlardı' 810 dolar ay lığın 6 sını goml^ğe, bazan tamamını ayakkabıya verınce, 7aten gerı\e ne kalıvordu kr . Beyazlara aıt fabnkalarda çaI «an ısçıler de bu cıvarrta bır ucrel ah\uılaraı l?ı anda ben kazanflajınjn azlığından bahse ciı>orum ama, Kongoda fabrıkiya gırebılen, elıne, emeğının hıç bır zaman karşıtı olamıyacak para geçen sıjah adamlar arasında, bundan bu\uk ımtıyaz, bundan fazla mutluluk tasavvur edılemezdı . Isçılerın bu "duıurauna mukabıl m^murlar, hattâ >uksek derecelı memurların vazıyetlerı de hıç parlak değıldıt Meselâ. Ba^.bakanın genel sekreterı, 100 dolar alıjordu... Bır teğmemn ma a«ı 50 60 dolardı . Ufak memur ların ıse 30 40 dolar elıne geçıyordu . Buna mukabıl, Kongoda havat çok pahalıydı .. Çok sevdıklerı pırınç bırasını ıçebılmelerı ıçın şışesıne yarım dolardan fazla or.emelerı gerekıyordu... Ortanın da, aşağının da bır yemek 5 dolar. bır tabak makarna 2 dolardı 'ıçınde>dıleı Butun bumarın janında Konkoda sendıkacılık bır ha> lı Belışmı^tı . Zaten şartlar, bj gelısmejı zorluyordu goruldujj gi bı . Dunva Hur Sendıkalar Bırlığıne dal.ıl olunmus . Bır takım sosjal hakları tanıvan kanunların çıkarılması t°mın edılnvştı îhtıvarlık, kaza \e hastalık sıgortaları, mustakıl bır teskılât halınde ı^lıjordu . Yalnız bugun Kongoda 2 «ıgorta rejımı ıslıyordu kı bunun mucaiele'îi yapılnordu su ânda' Katan^ada, madenler bolgesinde Sdrtıar daha çok ısçının lehınd»\dı Dı ğer jerlerde çalısanlar da avnı hakların kendılerıne \ erılnıesıni ıstıvorlardı Kongoda umumıyet!» prof°svo nel sendıkacılar ı< başnd^ıvdılar . Ve bunlar artık ıvıcene pohtıkava da Eirmıslerd; Ayrıca, 'on zamaniarda ış verenlerle ışçılıın arası muthış bır sekılde açılmıstı Toplu Sozleçme Kanunu çıkalı bır sene olmasına rafimen. henuz mukavel= yapılamamıstı .. Çunku ısçı mumes^ıllenn n seçımı bır turlu tamamlanamıj ordu Bunun da sebebı suvdu' Seçımler sırasında hem ış verenlerın h«m de ısçılenn adamları, koy koy dolaşıyor, nutuklar çekıyor, para dağıtıyor ve ıstedıklerını ^eçtırmek ıstıyorlardı. tşverenler. hoşiarına gıtmiyenlerden bırı kazanınca, bıraz para verıp ıstıfa ettırtiyorlar, böylect venıden seçime gidilmesini »ağ hyorlardı. Tabil bütün bunlar zaman kaybettıriyor .. Murakab» imkânlan da olmadıgı içın, seçiml»r, ilerı bir tarıh» »tıhyordu. ««•«•«••••«••a X A İ V İ ^ I • • • • • • • « ı • • • • « • •• İSTİSMAR EDİLEN SİYAH İNSANLAR Modern hastanelerı olmasına rağnr'n, sağhk hızmetlerı yete»]ı derecede halka faydalı olamı yordu Bu j uzden dışarıd<ın gelen bır çok beyaz doktor, dukkan gıbı ışlıyen muayenehanel»r açıyor ve muthış para kazanıyorlar dı . Bunlarm hazılarının da h.ç ınsafı yoktu . Başımdan geçtı de bılıvorum Bır hafta ıçınde 3 defa ıklım değıştırmek . Ve Ijeopoldvılde soğuk hava t^rtıbatlı odada yatmak tan dolayı ıyıce uşumuştum... Iğne yaptırmam ıcabettı. O zaman henuz bızım doktoru tanımamıs tım . Tavsıye uzerıne alelâcel« hur Fransıza gittim. llâcı benden kaç para ıstedi bilıvor mu sunuz' Tam 7 dolar .. Ateş 38,5... Ne yapacaksınız7 . Çaresız verdım paravı!.. Sonra da bizım Dr Pıer Emınzeyı bulduk .. Îşte zavallı Kongolu sıyahlar boylesine bır istismar fırtınası if I I I I I I I • 123456789 ÖNU/VJS, OGUZ^AMl fâJRs. SOLDAN SAGA: 1 En lyısi yurdumuzda Kayseride hazırlanan kurutulmuş et çeşıdi. 2 Bır duzüneden dort fazla sayıda (iki soz), eski subayın iki başı. S Su tasıyan ve satan kışi, bır erkek adı. 4 Yurdumuzun guney doğu bolgesinde yaygın olan bır göz hastalığı çeşıdı, nota 3 Us, Turk musıkısınde kullanılan âletlerden (eskıden doktorların çocuk ılma araçlarına da boyle denılırdı). 6 îdam mah kumlannı yok etmekle gorevlı kışi. 7 Tersi «hâtıra» demektır (yeni terım), «lezz«tıne bak!» mânasına bır emır 8 Saygı gosterme davranışı. 9 «Boyle ayı oy namaz» derler, «yavrusu olan dışi hortumlu hayvan» karşılığı ıkl »oz. TUKARroAN AŞAGITA: 1 Sıze mektubunuzu getır«n memur 2 Bırıni hatırlayıp iı mını soylerken 3 Çenelerın yan ve alt taraflarındakı kıl grupları (çoğul). 4 Tersı «kotu »e133456789 kıld ış karıştır ma> mânasına gehr, uzun kulaklının çıkardıaıaa ğı seslerden. 5 \ T1I133E!S"B Arap harflerın den bırinın oku nuşunun tersi, Dtlnkü bulmacanın vukua gelmesi fealledllmlf fekli imkânı bulunan durumda. 6 Çevrılince «eksıksiz gizli tutulan s»y» anlamına iki soz belırir, bır edat. 7 Turk mu sıkisi araçlarından. 8 «Mıktarını 1 eksilt '• karşılığı bir emır, uç zamandan gelecektekı kısım 9 l«B«ygirl« Ujiil» mlnauna iki sos. I KONGODA KADIN | I LARIN ÂLEMİ j Kongolu bir genç, hayatuu kazanmak için mask yapıyor... 4O 7 Şubat 1926 tarihli Cumhuriyet'ten Yeni Şehremini clün işe başladı Yenı Şehremıni Muhittin (Üstündağ) Bey dun sabah Arıkaradan donmüs ve vazifesine baslamıştır. Muhittin Bey emanett* yapılacak işler hakkında gazetecilere şunlan söylemiştir: « Programın başlanmıs islerinin bitlrilmesine çahşmak v» butçenin tahmil ettiği hizmet ve vazifeleri ifa evvelemirde ele alınacaktır. Tabiidir ki iş meselesi herşeyden evvel para meselesidır. Emanetin (Belediyenin) mâlî vaziyetjni kavradıktan sonra yapılacak işleri düşünebileceğiz » İstiklâl Mahkemesinde bir mahkumiyet Ceyhanh Mehmet Alı adında bir sahsı hiyanetı vataniy» ile suçlandırarak kendisine iftirada bulunan Yusuf adındaki hasmı İstiklâl Mahkemesinde icra olu^n muhakemesi sonunda on «ene kürek cezasına çarptırümıştır. Muhittin Bey Kemalettin Bey Borsa nizamnamesi hazırlamyor Tîcarl muamelâtm günden güne artması karşısında hukumet bir borsa nizamnamesi hazırlanmasına karar vermıştir. Bu nizamnameyi tanzim içiıı Istanbul Borsası Komiseri Kemajettın Beyin riyasetinde bir komisyon kurulmuştur. Çalışmslarm dort beş ay devam edeceği umulmaktadır. Recebi Şerif Recebi Şerifin' 26 mcı gunü akşamı yanl perşembe gecesı Leylei Mirac'a tesadüf ettığınden camılerın minarelerinin tenvırı içın Muessesatı Diniye (Dıyanet İşleri) Müdürlüğünce tebliğatta bulunulmuştur