Katalog

8AHÎFE £2 Aralık 1965 CUMHURÎYET ••«mtf TüRK'ün ÇilESi DOLSUN ARTIK. Ord. Prof. Dr. H. V. VELiDEDEOĞLU ıbns dâvası Birleşmiş Milletlerde kayboldo. Ben bn işin nedenlerinin incelenmesini, Devletler Hukuku ve dıs münasebetler nzmanlarına bırakarak, bazı noktalar ve bizim bugünkü hâlimiz üzerinde bir parça dnnnak istiyonım. Kıbrıs dâvası yalnız oradaki yflı bin ırkdaşımızın rahat ve hnzuru, hattâ varlığı veya yokluğu dâvası değil, Tfirk vatanının gelecekteki eraniyeti dâvasıdır. Bnnu izah etmek için, uzun nzun jeopolitik kurallarım bnrada sıralamaya lüznra yok. Anadolu haritasına şöyle bir bakmak, nasıl bir çember içinde balnndnğnmnziı açık ve seçik bir şekilde göstermeye yeter. Yunan komşularımmn, vaktiyle Tfirk vatanına ihanet etmiş ve bir çok tnasnm Türk kanının dökfilmesine sebep olmns bir metropolide he\kel dikmesi, hele onun açılış törenindeki nutnklar, bazı Yunan gazetelerinin (tstanbnl'a, tstanbnl'a!) parolası, Yunan emperyaüzminin ve Megalo tdea'nın yeniden azgın bir şekilde hortladığını ve ynrdnn ufuklannı yine karanlık bulntların kaplamağa başladı|mı gösteren açık lşaretlerdir. £••• • •• •••• .!••• •••• •••• •••a "!•• Enflâsyon nedir? ı Doç. Dr. Kencm BULUTOGLU on aylarda hızlanan tiat artıslan ile birlikte, Tfirkiyede enflâsyon meselesi tekrar politikacılann ve iktisadçılann ilgisini üzerine çekmeğe başladı, Bn yıl özellikle son aylarda kaydedilen fiat artışlarının mahiyetini üç lktisatçımız tarkk sebeplere bağladılar. Bunlardan birincisi, fiat artiîinı mekanik bir şekılde para arzındaki artışa (1), dığeri çeşitli psikolojik etkenlerin sebep olduğu paranın dolaşım hızındaki artışa (2) bağladu Üçuncüsü ise enflâsyonun henüz kabukta (p«rakende iiatlarda) olduğunu, derine işlemesınin (mamul ve yarı mamul fiatlarına bulaşmasının) bazı şartlara bağlı olduğunu ileri sürdü (3). I EHFIASYOH Genel göruşme Kıbns için Mecliste bir genel görüşme açılacak. Bu genel görüs • menin anlamı ne olacaktır? S 1 Kıbns dâvasında bütün siyasî partilerin ve hattâ bütün Ş vatandaşlann birleştikleri nokta, haklarımızın sonuna kadar savu • nulmasıdır. Bu düşünceyi paylaşmıyan ,tek fert yoktnr. • 2 Ancak bu amaca giderken nasü bir yol tutulmalıdır? Kıbns Ş dâvası dış politikamızın genel çizgüeri içinde değerlendirilmek gere . Hr. Tek başına bir Kıbns dâvası yoktur. Tek başına bir Türk • Yn . nan dâvası da yoktur. Amerikanın Vietnama kadar uıandığı, ügan • da'nın Kıbns için oy verdiği bir dünyada yaşıyoruz. Böyle bir dün • yada Türkiyenin kendi varlığına uygun bir dış politika tntumn, ve • bu tutumun içine oturmuş bir Kıbns görüşü ohnalıdır. J özetle Kıbns dâvamızı Türkiyenin genel politikası dışında tek • bir mesele gibi ele alamayız. Gerçekte Birleşmiş Mületlerde iflâs • eden tümüyle genel dış politikamızdır. J 3 Kıbns dâvasında bir noktayı iyice mimlemek gerekir: Blr 8 leşmiş Mületlerde bizi yenügiye düşüren Yunanistan degil, Maka • rios'rur. Yunanistan başlangıçtanberi Amerika ve Avrupa çevrelerin • deki kapitalist kanadı kontrol etmiş, kilisenin nüfuzundan faydalan • maya çalışmıştır. Makarios ise zaman zaman Yunanistana kafa tutar • görünmüş, bağımsızlık ve antiemperyalizm fikirlerini işlemiştir. Ada • daki AngloSakson üslerini temizlemek yönünde bir tavir almıştır • Bn iküem karşısında biz çok zayıf kaldık. Çünkü Patrikhaneye karşı ; aldığımız tavır Hıristiyanlık dünyasınuı kuvvetleri tarafından istismar a edildi. Amerika ve Avrupaya yerleşmiş olan Yunanlı milvarderler, . aleyhimize hava yaratmak için gerekli yatınmı sağladüar. Amerikan • emperyalizmi yanında görünmemiz ve meseleyi üle de NATO içmde • düşünmemiz Üçüncü Dünyada hoş karşılanmadı. 2 4 Genel görüşmede Ismet Paşa, Johnson'nn kendisine yazdığı • mektubu açıklamab ve Amerikanın Kıbns dâvasmda başlangıçtan • beri oynadığı rol gerçek yüzüyle ortaya çıkmalıdır. Zira tsmet Paşa • iktidan zamanında Adaya çıkarma yaptnak fırsaUnı kaçınnakla • itbam edilmektedir. tsmet Paşa iktidan karşısına çıkan ağır engeU • açıklamakla, gerçeklerin ortaya çıkmasına ve halkoyunun aydınlan • masma hizmet edecektir. S 5 Kıbns dâvası Türk genel dış politikası içinde çözümlenece Ş ğine göre Cumhuriyet Halk Partisi Ue Adalet Partisi arasında dış • politikada görülen farklılaşma genel göriişmede ortaya çıkanlmalıdır. • Kıbns dâvasında sosyalist üyelerin oylannı toplamak istiyen Ismet • Paşa komünistlikle itham edilmiştir. K\bns dâvasında Türkiyeyl ağır • bir yenilgiye sürükliyen Demir Kırat Partisi iktidannın dış politika • görüşüdür. Çünkü Demir Kırat Partisi Amerikan uyduluğunda bir dış " politikada ısrar etmektedir. Bunun mükâfatını da Birleşmiş Mfflet 2 lerde Amerikadan bir oy alarak gönnüştür. Mesele açık seçik ortaya S konnlmalı ve bnndan sonraki yollar kesinlikle çizilınelidir. • 6 Çünkü bundan sonraki yolnn sorumuna Adalet Partisi dısın • daki partiler ya katıbrlar; ya da tutulacak yolun yanlış olduğunu • söyliyerek sorumluluk almazlar. Tuttuklan politikanın doğru ve çı J kar yol olduğunu iddia edenler, yollannda yürürler. Kıbns dâvasında 5 bugün de yapılabilecek bazı şeyler vardır. Bu yapüabüecek bazı şey • leria en önemüsi NATO üyeleri arasında bile aleyhimize olan dengeyi • düzeltmek; kısacası dünya politikasmda Türkiyeyi nafifleten şartlan • yok ederek yeniden ağırlık kazanmaktır. ; 7 Dünya politikasmda Türkiye kadar yalnız ve hafif kalmış S bir devletin kullanacağı silâhlar, yeteri kadar etkiye sahip olamazlar. S Şimdiye kadar sürdurdfiğumuz tek yanü ve katı politikanın iflâsı S açık ve kesindir. Bn politikayı olduğu gibi sürdürmek ve 19901960 Ş şartlannın içine tekrar girebilmek için çabalıyanlar bn çabalannda Ş hiç bir siyasi partiden destek görmemelldirler. lç ve dış politikada S kompradorların keyiflerine' ve çıkarlanna göre davranmak istiyenleri S davranışlannda desteklemek, memleket için telâfisi imkânsız ağır S durumlar yaratmaya hizmet etmektir. S 8 Dış politika konusunu ve bu arada Kıbrıs konusunu artık • bayat sloganların tekranndan kurtanp akıl yoluyla, bilgi yoluyla • vatandaşın gözleri önüne açmak zamanı çoktan gelmiş ve geçmiştir. • Genel görüşme bu bakımdan Türkiyenin siyasî hayatanda bir aşama J olabilir. S 9 önümüzdeki süre kısadır. Makarios Birleşmiş Milletlerin Ş mânevi desteğini de kazandıktan sonra yeni davranışlara hesaplı bir • kurnazlıkla geçecektir. Makarios harekete geçinceye kadar bizim ala j cağımız tedbirleri kararlaştırmış, ve bu tedbirleri yürütecek ortamı • hazırlamış olmamız gerekir. Birleşmiş Milletler karan mfidahale • yoluna kırmm ışık yakmıştır. Ama Enosise derhal yeşil ışık yakmak • değildir bu . Eğer Amerikanın ve NATO'nun gözlükleriyle dünyayı S seyretmekten vazgeçersek yapabileceğimiz bazı şeyler olduğunu an S larız. Vitekim tsmet Paşa iktidan süresinde ka/anılan adunlar dış S politikada yenl bir anlayışla hâdiselerin üstüne yürümekle gerçek S leşmiştir. • 10 Genel görüşmenin açık olması ve gerçeklerin millet önünde S bütün yönleriyle tartışılması gerekir. S •••• • ••• • ••• K übnan'a ve Snriye'ye gelince, Müslümanlık açısından bn sözde kardeşlerimiı Akdenizde bnrnnlarının dibinde bir Müslüman adası değil, bir Hıristiyan adası görmeyi kendi çıkarlanna daha nygnn bnlmaktadırlar. Bizim sözüm onabazı aydınlanmız, gazetelerinde, Arapların Birinci Dünya Savaşındanberi Türklük aleyhine nasıl çalıştıklanm, ber fırsatı knllandıklannı, hattâ Snriye'de geriye çekilen ordnlarımızın arka saflarmdaki Mehmetçikleri kahpeee nasıl pnsnlara dfişfirerek hançerlediklerini ve bngfin de en meşru ve baklı dâvalanmızda yine Tfirkfin canına kastedercesine hareket ettiklerinl bütün Türk halkına misalleriyle gösterecek yerde, guya Müslfimanhğı yaymak, gerçekte ise halkı uyutmak ve menfaat gağlamak amaciyle, sütnnlannı Arap masalları, Arap menkıbeleriyle doldurmaktadırlar. L S •••• •••• $ ••• Karışıklık içindeyiz Bngün herhangl bir Arap memleketinde bir Arap milliyetçisine sorarsanız, size «Türkler Araplan asırlarca boyunduruk altında tuttular» der. Dış görünüşü öyle. Çünkü Snriye ve Irak'tan Fas'a kadar olan Arap ülkeleri Osmanlı hâkimiok kaba çizgileriyle belirtmeye çalıştığım yeti altında idi; siyasî bakımdan bn idareye bağbn gerçek, bfitfin Tfirk halkına, hfikflmet talıydı. Fakat bn bir boynndnrnk değildi. Onlar rafından, herkesin anlayacağı bir dille duyurulimtiyazlı idiler. Türklere kıyasla üstün haklara ması ve milletin daima nyanık tutulması gerekirdi. ve menfaatlere sahiptiler. Bastan başa bfitfin bir Ne yazık ki bu yapılmamıştır. Sen, ben çekişmesi Araplık, «Peygamber nesli» sayılırdı. «Arap» denKürüp gitmekte, Meclise rejim münakaşalan do mez «Kavmi necibi Arap> denirdi. Bana sorarsağuracak tasarılar sevkedilmektedir. nız boynndnrnk altında olan «Arap* değil «Türk» tü. Tıllarca biz Arabın «Kültür boyunduruğu» Halbnkl ne olmalı idi? Bir yandan Türk halaltında yasadık. Yazımızda, dilimizde, hattâ birkını nzak, yakın teblikeler karşısında nyanık tutmak için elden gelen her şey yapıhrken, öte yan birimize selâm veris tarzımızda Araplık hâkimdl. dan, millî bakiye sistemine rağmen, seçimi tek Millet oldnğnmnzn anlamadık. Hep «ümmet» oldnk. Bazı yayınlara ve kisilere bakınız: Bngfin başına kazanıp iktidara gelenlerin derhal iktisadî hâlâ ümmet politikası gütmektedirler. konnlar üzerine eğilmesi; kendisinin inanmıs olnnn hemen söyleyeyim ki ben asla ırkçı deduğu kapitalist iktisat sistemi içinde mümkün ^ ? ğilim. «Saf ırk nazariyesi» boş bir hayaldir. olan her şeyi plânlı ve millî bir sekilde yapmaya azimli olduğuna herkesi inandırmak için meka Türk vatanı içinde yasayan, bn ynrdn gerçekten vatan bile, onnn ıstırabından acı dnyan, kaderini nizmayı hazırlayıp çalışma tezgâhlarını kurması ona bağlayan ve «Ben Türküm» diye içten haykıve böylece milletin büyük çoğunluğunnn bngün içinde bulunduğu yoksnlluk ve hnzursuzluğu gi rabilen her ferdin Türk oldnğnna inanınm. Fakat bir takım körpe çocnklanmızı Arap medresederme yolnnda olduklarını gösterecek müspet lerine kaçırıp Araplastıran ve sonra da gfiya bn deliller ortaya koyması gerekirdi. Halbnki iş böyhalka din öğretmek için onları geri getirip Anale olmadı. Meclislerimizin birine hafialarca bir dolnmnznn dört bir köşesine salıveren insanlann baskan seçilemedi. Gazeteler, yok şu mfidür gitırk bakımmdan yedı kusak Türk oiduklan sabit sinmis, yok su tnüdür gelsinmiş; Anayasamızın «ortanın solunda» olduğu meydanda iken, ana mn olsa bıle Türk oldnklarına inanamam. Bnnlar Türk düsmanı, Türk vatanının hainleridir. Kıbrıs halefet partisi «solun sağında» imis veya «sağın oylamasındaki acı gerçek karşısında artık bn soinnda» olmalıymış havadisleri doldardn. Seçim sisteminde dört yıl sonraki iktidarı garantileye ümmetçilikten vazgeçip, Müslümanlığımızı viccek değisiklikler için çalısıldı. Halbnki bu isin danımızla başbaşa ve Tannmızla karşı karşıya acelesi yoktn. Sen hükümet olarak icraat yap; bn hissedelim. Bnnn politika ve devlet hayatımıza gfin koalisyona, siyasî pazarlıklara mnhtaç değil yansıtmıyalım. ötedenberi ırkçı geçinenlerin yasin. Seçtiğin yol, gerçekten milleti kalkındırma, zılanna ve davranıslanna bakıyor ve onlann milhnznra, refaha kavnşturma yolu ise onnn metod liyetçilerle ve sömürücülerle elele ve dizdize yüyfidöklerini görerek «Bu nasıl Türk milliyetçililarını ara, bul; netice al; 4 yıl sonra, hangi seçim ğidir!> diye hayıflanmaktan kendimi alamıyornm. sistemi ile olursa olsun, bu millet yine seni iktiBir karışıklık içindeyiz; bir bnlamklık içindeyiz. dara getirir. Bnna karsılık, vatan bütünlfiğünün Dnmanları dağıtmak zamanı gelmiştir. tehlikede oldağn ve hâlen bazı eğemenlik haklanmızın sınırlanmıs bulunduğn bir zamanda bütün bunları bir yana bırakıp, işi yine sen ben kavgasına; d5kmek, bn vatanın felâketini hazırla deir de Ayasofya meselesi çıktı. Kıbnsı kaymektir. bedeceğiz ve halka «Işte onun yerıne Ayasofyayı fethettik» diyeceğiz ve cahil halkı böylece kandıracağız. Bn, nasıl bir medeni anlayıştır? Bizansın artığı olan ve tarihimin gerileme devzerinde dnnnak Istediğim başks bir nok rinde başımıza bir çok belâlar getiren ve şimdi ta, Birlesmiş Milletler Siyasî Komisyonnn katolik kilisesine yakınlaşma oyunlan oynayan da bize karşı oy kullanan devletler arasında bir Rnm Patrikhanesl ile ngrasamıyanlar, Ayasofya tek istisnası ile hemen bfitfin Arap devletlerinin ile nğraşıyor. Çünkü bn iş kolay. Don Kişot'nn bulunmuş olmasıdır. Bn haklı dâvada (çekimser) yeldeğirmenlerine pala sallaması, harb kaçağı oy kullanan devletler de, bize karşı oy knllanmıs Teniçerinin testiye kursnn sıkması kabilinden olanlardan pek farklı sayraam. Bnndan baska, kolay bir is. öteki mesele çetin; çünkü politikaya kararın nasıl olsa aleyhimize çıkacağını anladığı dokunnr. Efendilerimizin menfaatine dokunnr. için, Türk halk efkânnı kazanmak arznsn ile biDış dostlarımızı (!) da gfieendirebiliriz! «Aman zim lehimizde oy kullanmış olan bazı büyük devkımseyı gücendirmevehm, aman su veya bu devletlerin samimiyetinden onların Kıbrıs meseleletı darıltmayahm» derksn hemen bütün dünya sınde bugune kadarkı davramşlarına bakarakdevletlerini danltmısız da haberimiz yok. Son şfipbe ederim. Şn halde bizim için siyasî önem Kıbns meselesi dolayısiyle buhu öğrendik. Daha tasıyan ve vatanın gelecekteki emniyetini ilgilendofrnsn bn kadannı tahmin etmiyordnk. Artık diren haklı bir dâvada samimî olarak bizim yagözlerimizi açmalıyız. Bir yandan Arabın boynnnımızda yer alan fiç, dört devletle yapayalnız durnğnnn öte yandan lâik bfinyemize yakışmıyan kalmıs bir dnrnmdayız. «Üçüncü Dünya» adı ile Bizans kalıntılarını söküp atmalıyız. Bngün Bianılan bütün tarafsız filkeler bize karşı oy kulzansçılık ve Araplık, Türkün aleyhinde elele verlanmıslardır. Hemen bütün Arap memleketleri, mislerdir. Biz Türkler bn defa da gözlerimizi dört özellikle Mısır ve komsulanmız Snriye ve Lüb değil, sekiz açmazsak, ufuklanmızda dolaşan nan bize karsı oy kullanmıslardır. Din kardeşi tehlikeler pek çabnk yaklaşacak ve bir gfin ansıdediğimiz memleketlerin buçün bize karsı olan zın tepemize binecektir. Artık nyanalım! Her isde tntnmlarını yadırgamamak lâzımdır. Doğu blokn kesemizden önce halkımızı dfisfindüğümüzfi ispat memleketlerinden Kıbrıs Rumlarına giden silâh edelim; ona Türklfiğünö, ve Atatfirk devrinde ollar Mısır limanlan üzerinden Kıbrısa aktarılma dnğn gibi, bağımsızlık askını, Knvayi Milliye rndı mıydı? Halbuki biz Mısır tsrael savasında hnnn yeniden asılıyalım. Türk Türklüğünü, millî Israel'e süâh raı vermistik veya silâb gönderilmenfaatlerini bilsin ve Türkün çilesi dolsnn mesine yardım mı etmiştik?. artık! Ne olmalı idi? Ben bu yılkl enflâsyon meselesini ve önümüzdeki aylarda fiatların yükselmesi ihtimalini, 1950 lerdeki enflâsyonu da içine alan çok daha g<enis bir dönemın bir parçası, o enfl&syondan da etkilenen bir safha (sequence) olarak inceliyeceğim. Tarifi ilil •*•• • ••I ••• nflâsyon nedir? İşi uzatmadan çok basıt ve o derece kesm bir tarif vereceğım. Belli bir dönemde fiatlar genel seviyesindeki as veya çok herhangi bir artış, enflâsyondur. Artış ister yuzde bir olsun, ister yuzde yuz veya daha fazla; her turlu genel fiat kabarması enflâsyondur. Artışın fiatlar g^nel sevıyesınde olması şarttır; yoksa bazı madde fıatlanndaki artışlar başka maddelerin fiatlarm daki azalışlar sayesınde fiatlar genel seviyesini etkılememişse enflâsyon yoktur. Fiat artışının az veya çok olması, yavas veya hızlı gitmesi, sürekli veya sürek sız olması enflâsyonun sadece niteliğini değiştirir. E •*•• •••• Sonuç •••• •••• •••• Yapayalnız kaldık B •m Hi: :::: »ı: •••• •••• •••«. Bir filkede fiatlar genel seviyesi yükselirken, şüphesiz, bazı maddelerin fiatları daha hızlı, bazılannınki de daha yavaş artacaktır. Fiatlardaki genel artış seyri içindeki bu farklı artışlara biz nisbl fiatlardaki değişmeler diyoruz. (Nisbi fiatlardaki değişmeler, kısa dönemd* kârlan, orta dönemde üretim etkenlerinin fiatlannı ve gelir bölüşümünü, uzun dönemde ise çeşitli üretim kollanndaki gelişme hızını etkiler). Fiatlar genel seviyesindeki değişme Ue çeşitli malların fıatlann'dâki genel gidişten farklı " değişmelerı bir sinek bulutunun uçuşuna benzetebiliriz Bulutun yükselişi (veya alçahşı) fiatlar genel seviyesindeki değışmeyi (enflâsyon veya deflâsyun), sineklerin tek tek küme içinde yer lerini aşağı yukarı değiştirmeleri ise nisbl fiat hareketlerinl gös trir. »••• :::: A •••• •••3 ••*• •••• •>•• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••a • ••• • ••• •••• iiii !••• ••• >•• !••• • •a )••• !«>• lasM !••• laaa >••• !••« !••• • II ynı şekilde, dış ticaret bağlariyle birbirin« bağlı bir ülkeler topluluğundaki genel fiat artışları da gene bir sinek bulutunun uçuşuna benzetılebılir. Bütün ülkelerdeki (ya da bir bolgede, bir ortak pazarda) fiat artışı kümenin genel gidişıni gösterir. Her ülkedeki genel fiat artışları ise küme içindeki üyelerin yer değiştirmelerini göstprir. Ticaret bağlariyle birbirine bağh ülkelerdeki fiatlann genel artıs hızı, dış ticaret üzerinde yaratacagı tepkiler bakımından, son derece önemlidir. Ticarî bağIarı sıkı olan ülkeler içinde herhangi bir ülkede fiat artışı diğer ülkelerdekinden fazla değilse, enflâsyon bir dış ticaret açığının ortaya çıkmasına veya artmasına sebep olmıyacak demektir. Bu yüzden, bütün ülkeleri sarmış genel bir fiat artışının (nisbi fiatlardaki farklılaşmamn ya İktisat Fak. Öğretim Üyesi ratacağı meseleler bir yana) stok yatırımı v = ısraftır. Aynca < hukumetlerce tedaviye değ^r bu yatırımlannı, uzun vâdeli verimlunması ihtimali daha azdır. li olan üretim yatırımlarından kısa vâdeli ticari ve spekülâtif yatırımlara kaydırması da yatınlabilir kaynaklann toplum için verimini azaltır. Bu kötü etkilerin yanında, aimdl gelelim enflâsyonun niçin ve ne dereceye kadar te caba enflâsyon toplam iş hacmidavi edilmesi gerekli bir kö ni (çalışan nüfusu) ve yatınm tülük olduğu konusuna. miktanm artırır mı? Eğer enflâsEnflâsyon fiatlar genel sevi yon bunu yapıyorsa o zaman kalyesindeki artıştır, dedık. Ortaya kınma içm kotü etkilerinin yaçıkmasının sebebi de toplam ta nında bir de iyi etkisi var delebin toplam arzı şn veya bn be mektir. îktisatçı olmıyan pek çok beple asması, arzın bn artışa ar kimse, özellikle bugün Türkiyetış yönünde cevap veremeyip ge de, enflâsyonun bu yönde hayırride kalmasıdır. Sebep para ar h etkileri olduğuna inanmaktazının artması, para harcama tem dır. posunun artması (paranın dolaşım hızmm artması), toplam üretimin herhangi bir sebeple (çoğu kere kurak ve kötü mahsul) azalması, dış ticaret açığının azalması olabilir. Bu sebepleriıı iliyornz ki herhangi bir mal de arkasında onları doğuran baş veya hizmetin fiatı artarsa, ka sebepler olabilir. Bizira buonn arzedenlerin gelirleri rada üzerinde durmak istedigimiz cihet, sebebi ne olursa ol (önce kârlar, sonra da bir dereceye kadar ücretler) artar. Kâsnn, ortaya çıkmış olan fiatlar genel seviyesindeki bir artısın e nn artması o faaliyet kolunda konomi için iyi mi kötü mü ol daha fazla yatınm yapılmasına duğndnr. Bu sorunun cevabını (eğer tekel durumu yoksa) sebep vermek enflâsyonun çeşitli etki olnr. Dolayısiyle bn faaliyet dab leri hakkında kesin bir fikre sa genişler. Tek tek malların fiathip olmakla mumkündür. Bu et ları, bunlann arzmı ayarlamak kiler çok v« çesıtli oldugundan, için birinci derecede etkili olan ve bazılan her ülkenin içinde bu bir göstergedır. Aynı düşünüşü lunduğu gelişme safhasma bağlı daha da genişletebilir mıyız? Aoldugundan, sağlam genellemecaba bütün mallann fiatları yuklere elverişli değildir. Sadece en selırse, bu mallan arzedenlerin belırgın etkileri sayalım. kârlannın artması, iş adamlannı butun faaliyet kollarında daha fazla yatırıma itecek midir? İktisat ilminde tek tek firmalar için nflâsyonun etkileri ıkı grupya da sanayi kollan için doğru ta toplanabılır. Birinci grnp olan pek çok şeyin ekonominin etkiler gelir dafılıraını debutünü için doğru olmadığı dufiştirir. Enflâsyon paranın, para ile belirtilmiş alacakların, belli rumlar az değildir. Bu noktayı bir sfire için değeri tesbit edilaçahm: miş edimlerin gerçek değerini Bir sanayi kolunda fiat artışıdüşürfir. Bn hakların alacaklıları da bn gerçek değerdeki düs nın o alanda daha fazla yatınm me oranında gelir kaybına nğ yapılmasına sebep olması, diğer rarlar. Buna karsılık, ellerınde faaliyet kollarında fiatlann aydaha çok mal bulunduranların, nı kalmasından, ya da daha yaborçlu olanların, edimleri enflâs vaş artmasından ötürüdür. Tani yon süresince para ile tesbit e fiatlardaki mntlak değişmeden dilmiş olanların gerçek gelirleri değil, nispi değişmeden ötürüartar. Enflâsyonun gelir aktarır etkisi, genellikle zençini da dür. Oysa enflâsyon sırasmda butün fıatlar artmaktadır. Farkha zengin, fakiri de daha fakir yapar. Her mahallede değilse bi lı fiat artışlan ise ancak üretim etkenleri arzının başlıca işgücu le bazı mahallelerde çok sayıda belli bir süre için para alacağı milyoner yetiştirir. olarak ifade edılmiş olmasından tkinci grnp etkiler nisbî fiatlaMf 4oUyısi»le mUstehHklevta .timiatoilir. BnnnnU b«fab«^ fiatve yatırımcılann tercihlerini et lar genel seviyesindeki ariışlar, başlangıçta, sadeee kârlan değil, kiler. Enflâsyon gelecekteki fiatlar hakkında tahminleri zayıf yatırımları da (dolayısiyle topIatır, belirsizliği artırır. Para de lam çalışan nüfusu da) artırabilir. Ancak bnnnn devamlı olmapolannın deger mnhafaza etme gücünü azaltır. Bn yüzden ter sını beklemek yanlıstır. cihler kısa vâdeli yatınmlara, mal ttoklanna dogrn kayar. (1) Prof. Dr. Zeyyat HatipoğAyrıca bazı üretim etkenlerinin lu, Fiat artışları devam edecek »«•••a ••••••••••••••••••••••••••••••••••••••• fiatları genel fiat artıslarmdun mi? Milliyet, 23 Eylul 1965. daha zayıf bir hızla artacağm(2) Prof. Sadun Aren, Neden dan, daha çok bu etkenleri mali Enflâsyon? Milliyet, 25 Eylul MODERN BUROLARINIZA yst unsuru olarak kullanan faa 1965. liyet kollan gelisir. Aynca, pa(3) Prof. Dr. Ahmet Kılıçbay, ra değerinin düsmesi rizikosuna sağlam olan varlıklar (altm, ar Kabuktaki enflâsyon, Milliyet, 24 Eylul 1965. sa, taşınmaz mallar ve dığer mal YAZI MAKİNELERİ stoklan) kapatılmağa, bunlann YARIN degeri fiatlar genel seviyesinde SERVİS ve YEDEK PARÇA ENFLÂSYONDAN ki artıştan daha hızlı irtmağa VUMESSIU: F U A T V E S U A T T A R H A N O H T I j r f u n H ın '17 Tepebası I s l Tel :44 6 i 75 baslar Konınma Çareleri emek olnyor ki enflâsyon bir (Basm 18644/15681) yandan toplnmda bazı grnplardan diğer bazılarına (genellikle ücretli ve alacaklılardan müteşebbis ve borçlulara) servet aktarması yapmakta, aynca yatınm tercihlerini de kısa vâdeli yatınmlar, mal stoklan ve enflâsyon lehine değiştirmektedir. Şüphesiz halkın para önünden kaçması ve diSer saklama isini para yerine mal stoklarına gdrdürmeei ekonomi için asın Enflâsyonla savaş gerekli mi? Enflâsyon ve kalkınma B Belirgin etkileri E D IERA ••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••«•••••••••••••••••••••••a••••••••••••«••••••••*• MARC ARYAN KONSERLERİ TRflNSLATRESS TYPSST İS REOÜIRED FOR AN AMERICAN COMPANY A Translatress/ Typist who can efficiently make commercial, industrial and judicial translationa from English to Turkish and from Turkish to English is required. Those interested are requested to send a letter of application in English with a copy in Turkish and including their curriculum vitae, one photograph arıd their address (Teleph. no. if any) to P. K. 320, Karaköy. Reklâmcüık 5083/15657 FİTAS 6 OCAK 21.15 7 OCAK 21.15 8 OCflK 18.45 22 23 24 25 28 İ 9 OCAK 18.45 10 OCAK 21.15 II OCAK 21.15 Konser biletleri asağıdakl gösterilen tarihlerda satüacaktır. ARALIK ÇARŞAMBA (Bugün) ARALIK PERŞEMBE ARALIK CUMA ARALIK CUMARTESİ ARALIK PAZAR • Fiatlar: 2 0 2 5 3 0 3 5 Iira NOT: Gişeler saat 11.00 de açılacaktır. FRANÇOISE HARDY Orkestrasmın son iki vedâ konseri BU AKŞAM 21.15 v* 25 aralık cumartesl günü 18.45 de YENİ FİTflŞ sinemasında NOT: FRANÇOISE HARDY KLÖB X'de devam etmektedlr. REZERVASYON: 4» 44 47 ve orkestrasmın son galalan 5078/15658 t ^ 523/15679 Beklâmcıhk 4697/15659