Katalog

ALTI CUMHURtTET 15 Eylul 1964 Işgatden Kurtuluşa..~ Amerikan seçimlerine genel bir bakış Izıiriı Kanlı Cinleri DL S. Sfikıü PamuUA Seçim... Seçim... Seçim... Nüzhet BABA Seçim, hep seçtm Alaycı Fransız gazetecılerinden biri, Amerikaü meslekdaşına sormuş: «Kuzum siz Amerikalılar, seçimlerden baş kaldınp, başka işlerınize ne zaman bakarsımz?» Amenkalının ne cevap verdıği bilinmiyorsa da, gerçek Amerıka seçimleri, ardı arası kesilmıyen bir halde devam eder durur. Kımbilir, belki de kimseye; fazla sandalye ısıtmaya vakit bırakmamak yonünden bu usul onların işine gelmektedir. Seçimleri şöyle sıralamak kabildir: 1 Dört senede bir ancak iki devreye ınhısar etmek şartıyle Cumhurbaşkam seçımi, 2 Her iki senede bir Temsilciler Meclisinın tümunün yenilenmesi, 3 Her iki senede bir, alb sene için seçiîen senatörlerin bırının yemlenmesı, 4 Valılerm, hâkımlerin, defterdarların hattâ polıs müdurlerinm her iki senede bir seçimleri, 5 Eyalet Senato ve Temsılciler Meclislerinin ve sair bir çok memurlann seçimleri. Gorülüyor ki, Fransız gazetecisinın sözleri pek yabana atılır nıtelik taşımıyor. Gerçek Amerikalılar, seçimlerden baş kaldınp başka işlerle ne vakıt ilgileniyorlar? Bu sualin cevabını yine onlara bırakıp yazımıza devam edelım: En büyük seçim En büyuk seçim şuphe yok ki Cumhurbaşkanı seçimıdir. Bu seçim aday ve yardımcısını seçen büyük parti .urultayı ile başlar ve ondan sonra da artık kampanya, Başkamn seçıleceği 3 kasıma kadar butün hararetı ile başlar ve devam eder. Parti kurultayı ve se çım kampanyaları sert ve âdeta büyük bir mücadele halinde ce reyan eder. Bu muddet zarfmda Amerikalılar seçimden başka şey lerle pek meşgul olmazlar. Bütun yayın vasıtaları, televızyon da da hıl ya Cumhurıyetçı, ya Deraokrat Partinm elındedır dense yerıdır Başkan adaylarmdan tutun da se çime tâbi dümen neferine kadar kendi haline göre, artık kendini kampanya havasına kaptırmıştır Kampanyalar çok masraflı şeyler dır. Televizyon ve radyo husus) ellerde olduğu için partiler tele vızyon ve radyolarda saat satm almak zorundadırlar. Bu saatler çok pahalıdır. Masraflar üzerinde duı madan evvel şu cıheti de açıklamak isteriz ki Amerikada işi olanlar, 3 kasıma kadar, Amerika ya dert anlatamazlar ve kendilerınl dınliyecek adam bulamazlar. Onlar bu sıra vecde kapılmış der vişler gibi seçimden başka bir şey düşünmezler. Kampanya suresın ce el altmdan her türlü hareketler göze çarparsa da bunlar seçim sonu almınca unutulur gider ve kaybeden taraf kazananı tele vizyonda kutladıktan sonra sesıni keser, oturur. Kampanya masraflannı kim öder? Bir nazariye olarak kampanya masraflarmı Amerika halkı öder. Fakat 250, 300 mılyon arasında bir parayı halkın teker teker ödedigine inanmak doğru değildir. Geçen seçimlere kıyaslanacak olursa, 250 mılyon doların 200 milyon doları, 20.000 Amerikalıdan çıka caktır. Bu yırmi bın kışi karrtpan yaya 500 dolardan başlıyarak 5.000 dolara kadar para yardımı yaparlar. 100 ilâ 500 dolar para yardım ları kampanya masraflarının dört te birini ancak kapatmaktadır. Cumhuriyetçi Parti, zenginlerin partisi olduğu İçin, Demokratlar daha zıyade işçi teşekküllerine da yanırlar. Nisbet şudur: Cumhuriyetçilerin sarfettikleri 13 dolara mukabil Demokratlar ancak 9 dolar sarfedebUmektedir. Cumhriyetçilere yalnız bir aile Filadelfıyah Pewailesi 96,995 dolar para yardımı yapmıştır. Buna mukabil Kennedy ailesi Demokratlara 56,000 dolar yardımda bulunmuştur. Cumhuriyetçilere, Du Pont aile si, 81.000, Rockefeller 150,000, Mel lon 51,00, Vanderbill 57,00, Time veya Life sahibi Henry Luce 25,000 Washingtonlu Guggeheimler 4200 dolar vermışlerdır. Demokratlara yapılan yardımlar bunlara nazaran daha azdır. Onlar 23,000; 25,000 dolar arasın da dolaşmaktadır. Şırketlerin doğrudan dogruya kampanyaya para yardımı yapmalan tamamen yasaktır. Fakat bu yardım şahıs namına ve 5.000 da ları aşmamak tizere olursa kanu na uygundur.Böylece bir şlrketten çeşitli şahıslar adına 5.000 er dolar yardım suretiyle yardım mık tarını arttırabildıği gibi, para yar dımı için seçim zamanı kurulan komitelerden her birine beşer bin dolar para vermek suretiyle yasağm önüne pekâlâ geçebilmektedir. Senatör ve Temsilci seçimi Senatör ve Temsilci seçimlerin de de fertlerden kampanya fonu toplamak usuldendir. Yalnız verilen miktarlar Senato veya Temsil cıler Meclisi kâtiplığıne kimin ta rafından ne miktar verildi ise kay dettırmek şarttır. Bunlar için ya pılan yardımlar nisbeten azdır. Bu yardımlan senatörler için 250,000, Temsilciler için 25,000 dolarda dondurmak için yapılan te Izmicin işgali başHyat 14 Mayıa 1919 çarşamba gecesl saat 21 de tzmir Hukümet postanesinden, Nazml Bey adın da vatansever bir memurumu zun cesaret ve gayretlyle çekilen telgraflar arasında bütün Ege sehirlerıne yolladığımız şu taribl telgraf da bulunuyordu: «Tarihi bir gün yaşıyoruz. Yann Ynnanlılar tzmiri işgal edecekler. Bir vatan ordusu teşkü edip İzmir fizerine yürüyünüz. Izmir Reddi tlhak Heyeti Külliyesi» îstiklâl Savaşı tarihimizin ilk safhasını aça bu telgraf lle îzmlr ve bütün Ege halkı ayaklan mıs ve milli hareketin llk adırru atılmıştı. Hükümet postanesinden bu mealde bir telgrafın çekildiğıni haber alan Vali Izzet Bey derhal polıs vasıtasiyle bu telgrafın kâğıdını aldırtmıs ve altına «Asayişın muhafaza edilmesı» kaydını ilâve ederek aklı sıra kendisıni mesulıyetten kurtarmak istemışti. Göz yaşlanmıza hâkim olmaya çalışıyorduk... 15 mayıs 1919 perşembe sabahı saat tam 9 da Yunan Ordusu gıizel Izmirimizı fiilen isgal etmeye başhyordu. «Leon» adh torpido ve cPatris» adh harb nakliye gemisi Kordon'a yaklaşırken palikaryaların yaygarası son haddini bulmujtu. Kordon bovundaki evlerin, otellerin, gazinolann, mağazalann damlan, balkonlan, pencereleri Yunan bayraklan ile donanmıştı. Alambra gazinosu, Sporting Clup, Büyük ve Küçük Avcılar Kulüpteri, Cafe de Paris, Klonaridi, Cafe Costi, Cafe Corso, Posidon, Budapeşte Birahanesi hep rnavi beyaz renkler içindeydi. Dudaklarımızı ısırıp, yumruklanırazı sıkarak göz yaslanmıza hâkim olmaya çalısıyorduk.. Bugün tam mânasiyle bır «Gâvur îzmir» içinde bulunduğumuzu anlamıstık.. hanl heyet ile cismanl meveddet bir araya gelmiş ve bugünün şerefine bütün günah ve cinayetler sevap olarak ılân edilmişti. Efzun taburu Patris gşmisinin arka merdivenlerınden karaya inerken, Başpapaz da İşgâl Kuvvetleri Kumandanı Albay Zafiro pulos'u karşılamak üzere Patris gemisinin ön merdivenine doğru yürüdü. Merdivenin önünde dur duktan sorrra yanındakl ruhani heyetle birlikte bir dua okudular. Başpapaz, duasını bıtırdık ten sonra göğsünde sallanan buyük haç'ı öptü, sonra elindeki âsâ jn yanındaki papaza verdi, siyah çüppesinin iç cebinden çıkardığı tabanca ile uğur alâmeti olarak denize Uç el ateş etti. Yunanlı içlerindeki Türk düşman lığını kusuyorlardı. Efzun taburunun önünde yürüyen Hristostomos «Avcılar Ku lübü» önünden geçerken Yunan sancağını selâmlıyor ve sokak or tasuıda dahi bır nevi dinl âyın ler yapmaktan kendini alamıyordu. Meczup ve psikopat papaz bir ara Efzun taburu kumandanı Binbaşı Dimitri Miçola'dan beş dakikalık bir tevakkuf ricasında bulundu, tabur durdu. Hristostomos, dın kısvesine bürünen bu kaatıl ruhlu papaz, Efzun taburuna karşı şu hitabede bulundu: «Aziz ve kahraman Elen çocuk lan; Bugün eski ecdat topraklarını yeniden fethediyorsunuz. Yuzyıllardan beri bu büyük idealımizi sız tahakkuk ettirıyorsunuz. İzmirin işgali, İsa'nın en büyük mucizesidir. Butun hıristiyanlık bu mücizeyi takdis etmektedir. Türk ve Islâm mahallelerinde kanlı bir mukavemete mâruz ka labılirsıniz. Fakat Yunan ve tngılız donanması onların üzerine bır top ateşi açmak için hazırlık lıdır. Bugun ben de sizinle bırlıkte bır bardak Türk kanı içerek ecdadımızın intikammı alaca gım. Bu mukaddes mücadelemızde Allah bizimle beraberdır. Boyle hayırlı ve uğurlu bir gun de bütun günahlannız en büyuk sevap sayılacaktır. Cesaret ve imanla, Kışla ve Hükümet konağındaki Türk bayraklanm indirıp Yunan bayraklannı çektiğlnız anda Allahın azizleri arasına ka tılacaksınız. Küçuk Asyadaki bü tun din adamlan ve kiliselerimizde geceli gündüzlU ibadet ederek Allahtan bu mesut günü dileyen Hıristiyanlık dünyası sizi takdis etmektedir Küçük Asya bizimdir ve ebedıyete kadar bizim olacaktır. Haydi evlfitlarım zaferiniz kutlu olsun.» Yol kenarlarına sıralanan palikaryalar ağızlarından salyalan aka aka bu konuşmayı «Zito» âvâ zeleriyle alkışlarlarken Binbaşı Miçola askerlerine hazırol, emrini vermiş, sonra da beyaz atına bmerek «1leri» diye bağırmıştı. Haçlı ordularını andıran ef zun taburu Turk kanı içmek için yurüyüşe geçmişti tekrar .. Caddelerın iki kenanna dizilen palikaryalar çılgınlar gibi bağı nyor ve taburun arkasına takılıp gittikçe büyüyen bir kafıle halinde zafer yürüyüşüne katıurlarken «îzmir sokaklannı Türk kanı ile boyamak için biz de ar kamzdan geliyoruz» sesleri yükseliyordu. Pasaport iskelesi civanndakl ara sokaklardan ve Kordondaki otel gazino ve meyhanelerden ta şan ve yaya kaldınmlan dolduran binlerce sarhoş palikarya ve süslU • boyalı umumhane kadınları akla gelmedik iğrenç hareketlerde bulunuyorlar ve askerlere «Akşama sizterden birer Türk kafası bekliyoruz» diye ba ğmşıyorlardı. Kafile bir karnaval alayı şek linde Gümrük önlerine geîdiği sırada Izmirin şeker kıralı aduu almış ve Türkun parasiyle servet yapmış Çatalsakal'ın oğlu Yorgakı, iki elmde iki tabanca ve belinde asılı saph el bombalan ile onları karşılayıp gonullü milis kıtası kumandanı olarak en öne geçti. (Arkası var) Istırap içinde işgali bekliyorduk... Bahrıbaba'dakj toplantı, felâketiı bir gunun ilk ışıklan Izmirin üzerine ınerken dağıldı. Kadınlar ve çocuklarla yaşlı babalar evlerıne gonderildi. Her Turkun evi bir vatan ve namus kalesi ıdi, bunlan Rum ve Yunanlılann tecaviızlerıne karşı korumak ıçın her turlü emniyet tedbirleri alınmıştı. önümuz deniz, arkamız ve içimiz duşmanla do ^ idi. Biricık kurtuluş yolumuz Istıklâl Savaşımız olacaktı. Ellerindeki dürbünlerle Yunan gemılerinin geleceği Yenikale yolunu gözliyen nöbetçılenmiz sık sık haber veriyorlar. cami? Tİ dolduran müminler durrnadan tekbir getirerek bu milletın üzenne kurtuluş şüneşinin doğmasına dua ediyorlardı. Saatler geçiyor, isgal zamanı yaklaşıyordu. Hepımız heyecan ve ıstırap içinde Yunan gemilerini bekliyorduk. Güneş bıle matemli bir yüzle gökyüzünü orten kara bulutlann arasından çıkmak istemiyor ve Kordon boyunda dokülecek masum insanlann kanlarını görmek istemiyordu sanki. Nihayet Yenikale'den, kara dumanlar savurarak limana doğru hızla gelmekte olan düşman gemileri göründu. Şehrin ötekı ucunda, Kordon boyunda ise bambaşka bir hava vardı. tki gündenberi geceli gündüzlü açık tutulan meyhanelerde durmadan içip kuduran sarhoş palikaryalar lâternalar önun de hora tepiyorlar ve çılgınlar gibl eğleniyoriardı. Bütun Kordon boyu Yunan bayraklan ile donatılmıs, rıhtımda gerekli bütün karsılama hazırhklan yapılmıştı. Başpapaz Hristotomo» büyuk bir sabırsızlık içinde gemilerin nhtıma yanaşmalannı beklıyordu. Musluman mahallelerinden «Allahüekber» sesleri yükselirken, Kordon'da «Zıto Venizelos, Zito Hristotomos» feryatlan ayyuka çıkıyordu. îzmir sehri ikiye bölünmüştü sanki!. I Papaz cüppesi altında gizli silah ve ruhanl asâyı tutan bir elle ateş etmek! tşte dın kisvesi altında gizlenen o kara cüphesi gibi kapkara bir mel'anet âbıda si olan adamır hakıkı çehresi.. Merdivenleri kara çüppesinin etekleri sevinçten züler çala çala çıkan Hristostomos, sancak ıs«Leon» torpıdosu, îngiliz tor kele başında kendisıni beklemek pidosunun yanma demirledi. Si te olan Albay Zafiropulos'u önce lâhlı deniz erleri karaya çıkartakdıs etti, sonra da muhabbetlarken sarhos palikaryalar Baş le bagrına basıp öptü. Cebinden papazm arkasından, kudurmus çıkardığı altın bir naçı merasim kumandanın boynuna asan insanlar gibi bağnşıyor ve teza le hürat yapıyorlardı. Ayafotini ki Başpapaz bir dua daha okumayı ihmal etmedi. lisesinin ağır çanları en ağdalı gürültüsü ile diğer kihselerın Albay Zafiropulos, papaz lle çan seslerini boğuyordu. birlikte sata üıdıklerı zaman rıh tundaki tezahurat son haddini Yunan askerlerini karsılayan bulmuştu. Hristostomos burada güzel Rum kızları ellerindeki önce ruhanl heyeti, sonra diğer çiçek ve konfetileri onlann üheyetler, cemiyetler ve teşekkul zerlerine serpiyorlardı. Denir ler temsilcilerinl ve bilhassa gız subay ve erleri Kordon boyunda 11 örümcek teşkilâtı ileri gelengerekli emniyet tertibatım alırlarken, asıl isgal hareketini ya lerinl miflt kahramanlar olarak işgâl kuvvetleri kumandanına tak pacak olan Efzun askerleriyle dim etti. piyade erleri »Patris» nakliy* Guzel bir Rum kızının altın gemisinden karaya çıkmaya hatepsi içinde sundugu tuzekmekzırlanıyorlardı. En büyük nümaten bir lokma yiyen Zafiropulos, yış ve gürültüler asıl bunları işgâl yürüyüşüne hazrr bulunan beklıyordu. Efzun taburu ile piyade birligı«Patris» nakliye gemisi Klonani ve Baspapazın hazırlamış olridi Gazinosu karşısında demir duğu yerli Euralardan müteşekattı ve burada daha önceden ha kil gönüTlü milis taburunu milzırlanmıs balunan şatlara yatebessim bir çehre ile teftiş etnaştı. Şatlann üzerine ve Korti. don boyuna cıkıs kısmına hahlar serilmiştı. Dört torpidonun hımayesinde gelen Patris gemisi, asker ve mühimmat doluydu. Gemi limana girerken ttilâf Kordon'da şehrin asâyışinl ko Devletleri donanmasının başlarumakla vazifeli bulunan Türk dığı selâm top atıslan devam ediyor, diğer vapurlar da devam polislerini gören Hristostomos'lı düdük çalarak îzmiri Türkler un mel"un gözleri tekrar kinle den alıp Yunanlılara renyorlar parlamışü. Kumandana bir şeyler söyledi. Bunun Üzerine Kurdı. may Başkam polis kuvvetlerimiMavna re kayıklarlt Yunan zln başlannda bulunan komiseri gemilerinin etrafını çeviren ka çağırdı ve asık bir suratla: dınh erkekli palikaryalar da a« Artık. vazifeniz bitmiştir. zaml taşkınlık göstermek hususında karadakilerden geri kal trmirin asayişinden biz mesulüz. Derhal buradan uzaklaşmanız lft mıyorlardı. zımdır. Şayet bir tecavüze ugrar Karaya ihraç başlamak üzere sanız kabahat sizindır» diye küs idi, bütün hazırhklar tamamlantahça homurdandı. znıştı. Albay Zafiropulos, kendisine Başpapaz Hristostomos elindeki gümuş kaplı asfisı ile ağır agır karargâh olarak hazırlanmıs builerliyerek şat üzerindeki yerlni al lunan Avcılar Kulübüne girerken etraf «Zito» sesleriyle çınlıdı. Bu sırada Kordon bovundaki yor, karargâh binasuıın içinde bütün gazıno ve meyhanelerde Yu ve dışında gayet sıkı askerî munan marşı çalınıyor, palikaryalar hafaza tedbirleri almıyordu. da avaz avaz bu marşa refakat eYunan donanmasının toplan diyorlardı. Islâm mahallelerüıe çevrilmışti. Evvelce tzmire gelmiş Yunan Limnos zırhlısından atılan top gemilerinin bahriyelileri işgâl meişareti ile Yunan ordusu işgâl rasimi için kordonda hazırol vaziyetini aldı. Bu sırada beyaz tu yürüyüşüne başladı. Kilise çanvaletler giymiş ve bellerine nurt larınm kulakları ürmalayan güm bürtüsü ve palikaryalann yaykordelalar bağlamış genç kızlar, garalan büsbütün artmıştı. Kaîsanın meleklert gibi Hristostove mos'un arkasma sıralandılar. Ru dınh erkekli binlerce Rum Amerika'da seçim kampanyaları bir karnaval havası içinde gfçer. Kesimde, önümüzdeki seçimde Baskan namzedini seçmek Qzer« San Françisco'da toplanan Curahurivctçi Parti kongresinden bir an görülüyor. şebbusler henuz fayda vermiş değıldır. Onun için yıne de hatırı sayılır para verıldığıni farzetmek yanlış degıldır. Seçime iştirak nisbeti Amerika halkı, seçimlere karşı kanıksamış durumda olduklarından seçimlere ıştırak nisbeti oldukça duşuktür. 120 mılyona yakın seçmenden ancak yansındaa biraz fazlası oylarmı kullanmaktadır. tki partıden Demokratlar çoğunluktadır. Fakat asıl seçimia neticesini tâyin eden kuvvet tarafsız seçmenlerdır ki bunlana kime oy vereceğini evvelden kestirmek zordur. Halk arasında nabiz yoklama nevınden anketlera de pek fazla bel bağlamamak gerekir Bunların yanlış çıktığı çolc gorulmuştür. NeöceBüyük masraflar ve hummah faalıyetlerle cereyan eden Amerikan seçımlerıne hıle kanşmadığım ve netıcede daha lâyık adaym; butün kademelerde seçıldiğina gözlemlemci olduğumuzu soylemek insaflı'ık olur. Butün patırtı ve gürültüye, taraflar arasında hak lı haksız çekişmelere, hattâ bazan iftiralara rağmen iştirak nisbeti az olmakla beraber, halk ken dıne en çok hizmet edeceğıni bildiğı adayı seçmekte guçluk çekmemektedir. Atlontik kıyısı nlâjlarında Demokrat Parti Ba$kan adayı Johnson'un propagandasını yapmakla görevlendirilmiş bir genç k u İ L Â N Deniz Harb Akademisinde münhal bulunan 400 lira aylık ücrctli daktılo kadro^ıma bir erkek Başpapaz küstahca homordandı... Daktilo Memuru fllınacakîır Isteklılerin tahsil durumları ile kısa hal tercümelerini belirten birer dilekçe ile 22 eylül 1964 tarihine kadar Harb Akademileri Personel Şube Müdürlüğüne müracaatlan rica olunur. (1573 Basın 17137/10862) TEMDİT İLÂNI İstanbul Vakıflar Başmüdürlüğünden : 1 3931.81 lira keşif bedelli, K, 294.89 lira geçici teminatlı Kadıköy mülhak Zihni Pasa camii dükkânları 1964 yılı onarımı. 2 4699.71 lira keşif bedelli, 352.78 lira «eçici teminatlı Beşiktaş Orhaniye Kışla camii 1964 yılı onarımı. 3 5755.32 lira keşıf bedelli, 431.65 lîra geçici teminatlı Beşiktaş Akaretler Spor Caddesi 85 No. lu binanın 1957 yılı onarımı müteahhit namı hesabına ikmali isi. Yukarıda yazılı onarımlann 10 '9 1964 tarıhınde yapılan ihalelerine talip zuhur etmediğinden 10 £un müddetle temdıde bırakılmış olup ihaleleri 21'9 1964 günü saat 15 te İstanbul Vakıflar Başmüdürlüğündt? toplanacak Komisyonda açık eksiltme suretiyle yapılacaktır. Taliplerin dosyalarını görmek ve lüzumlu malumatı almak üzere Âbide ve Yapı İşleri Şubesine müracaatları ilân olunur. (Basın 17193 10859) Demokrat Parti KonşTfsinde Başkan Johnson taraftarı bir genç kıı Yöksefc Isvpç kahtesınin bu yepyenı temsilcısı, evinizin modern dekoru ile tam bır ahenk kurmak üzere bilhassa düşünülmüş ve hazırlanmıştır Güzel hatlan, eşsiz ses tonalitesi ile AGA 5453 modeli, gdrür göımez beğeneceğiniz, daima aynı memnunlukla kullanacağınız fevkalâde bir radyodur 5453 cereyanlı masa modeli: 6 lâmbalı. 4 dalgalı. 540 s2O5x 203 ebadmda. 7 otomatik tuşlu. • MÜI/ÛA eliptilı oparlör, 2 dahıli anten. alçah tonlan kuovettendirmek için tuş ayan. ayar tnuşiri. o s. I RADYOSU, RADYOLARIN AÛASIDIR Turktye Distributörü : GRÜNBERG TİCARET A. Ş. Rızapaşa Yokuşu, Milâs Han, İstanbul 1