Katalog

Ai/rı CUMHURİYET 17 Mart 1963 Gelir Vergisi Kanunundo yapılan son değişikliklerden sonra. kim. ne miktar vergi ödeyecelı? Vergi reformlarını kapsıyan kanunların en önemlisi hiç şüphesiz Gelir Vergisi Kanununda yapılan değişiklikle ilgili olanıdır. M. B. K. zamanında yürürlüğe konan 193 savıh Gelir Vergisi Kanununda, T. B. M. M. tarafından kabul edilen 202 sayılı kanunla önemli değişiklikler vapılmış ve ayrıca bazı yenilikler getirilmiş, bunlar 1 mart tarihinde yürürlüğe girmiştir. Yeni malî yıl başında yürürlüğe giren bütün vergi kanunları arasında anahatlarını daha önce 4 noktada bildirdiğimiz yeni Gelir Vergisi Kanununun bütün değişikliklerini, getirdiği yenilikleri ve konunun uygulama yönünden durumunu ise okuyuculanmıza bugün sunuyoruz. Ancak, bu yazıda 202 sayılı kanunla, 193 sayılı kanunun değiştirilmiyen maddeleri ile hükümlerine, bazı durumlarda tekrar yer verilmemistir... Muafiyet, indirim ye istisnalarda değişiklik Esnaf, Tartm ve serbest meslek hazançları He gayrimenkul iratlart ve diğerlerinde Eski vergi mevznatına gore, yurt dısında gelir elde edenler, bulundukları memlekette gelir vergisi va da bona benıer hir verçi ödedikleri takdirdc, Türkiyede vergi kannnunnn kapvamına girrrmorlar ve bn dnrumda bu kazanrlarının dısında baska ceiirlrri bulnnsa bile, \ergınin dısında kaİMorlardı. Yeni kabul edilen esa«Iara gore. dı«arıda çesıth sebeplerle gelir elde edenler, bulundukları verde \ergı oaemi'ilerse, bu kazançlarmdan oturü Turkı\ede vergı odemı\ecekler. ancak bu gehrierın dı«ında kalan çe«ıth kazanç ve ıratlarından dola\ı vergıje tâbı tutula bılecîklerdır bır adet ha\van arabası ile naklı• ecıhk yapanlar, 5 T a n m ışlerınde kullandıkları hajvan havvan arabası, motor. traktor gıbı vasıtalar veya sandallarla nakhyecıhğı meslek halıne getırmek«ızın arasıra ucret kar'ilığında es> a ve ınsan tasıyan çıftçıler, 6 H a r ç t e n ısçı almamak, muharrık kuv\et kullanmamak ka\ıt ve sartı ıle oturdukları evlerne ımal ettıklerı havlu. ortu, çarsaf çorap. halı, kılım, dokuma mamullerı, orgu, dantel, her nevı nakıs ıslerını ve her nevı turıstık es\ H hasır, sepet, supurge, paspas, fırça. vacma çıçek ıp ve urganları dukkân açmaksızın satanlar (Orman koylerı içın bu ıınır daha da genış tutulmuştur), 7 Yukarıdakı maddelerde sa yılan ıslere benzerhklerı Danışta>ca onaylananlar, 8 60 yasını doldurmuş olan kuçuk sanat erbabı ıle gezıcı olarak faahyette bulunan perakende tıcaret erbabı (Goturu usulun sınırını asantar bu muafıjetten favdalanamaziar) soz konasu muafiyet kap=draına gırdıklermden, gelır vergıMnın dı^ınca kalmaktadırlar gn e tâbı tutulmasıdır. Bu alan da 193 sajılı Kanunla ılk defa vergılemenın konusu ıçıne alınmış ve fakat o da esnaf kazançlarının vergılendınlmesınde olduğu gıbı belırsız bır sure ıçın gerı bırakılmıştı. Tarımsal kazançlann vergılendırılmesmde uvgulanacak olçulerden baska dığer husus'.arı sutunlarımıza ahyoruz • toplu olarak dıkkate ahnacak ve bu toplam uzennden hesaplanacaktır 2 Ortaklarda bu muaflık, ortakhğın ışletme buyukluğu ve yıllık satış tutarı blçulenne gore tây:n edılecektır. 3 Aynı zamanda tican veya mesleki ışlerle uğraşanların tarımsal faah>etlerde bulunmaları ve bundan bır gelır elde etmelerı halınde bu kısıler ıçın, ışletme buvjkluğu ve vıllık satıs tutarı olc,ulerının varısı dikkate alınacaktır. A) Küçük çiftçi muafiyeti \e sınırı : Bu muaflık ozellıkle tarımsal B) Küçük çiftcilerin âazançîara munhasırdır muafiyet ölçüleri : 1 Aıle reısı bıldırımıne tâbı tar m=nl gehrlerde ı^letme buyukBu olçuler nsağıdakı uç grupta Vergı reformu ıle ılgıh en onem luğu ve yliık satı« tutarları, aıle toplanmaktariır ! lı hamıe tarımsal kazançların ver reısı, eş \e kuçak çocnklar ıçın (ArkMi S». 7, Sü. 6 d a ) Tarımsal kazançların vergilendirilmesi : Esnaf muafiyetinin sının : Verginin ödeniş zamanı ve yürürlük tarihleri Geiir vergisi taksitlerinin ödenmesi ve en az geçim indirimi konularında eski ve yeni mevzuat arasında önemli farklar var : Gelır vergmmn komrsuna gıren çesıth gelır gruplarınm X'ergîlerinın odenış zamanları ve bunların yururluk tarıhlennde onemlı değişiklikler yapılmıstır I Bılındığı uzere. 193 sayılı Kanunun yururluğe gırışıne kadar esnaf tamamen Gelir Vergisi Kanununun dısında bırakılmışlar, anrak bu kanunun kabulunden sonra ba zı durumlarda gelir vergısıne tâbı tutulmuslardır Fakat, kanunun 1 uj gulanmasına geçılmeden dığer bır kanunla bu konudrıkı hukum lerın uvguıanması belırsız bır sure ıçın gerı bırakılmıştı 202 sayılı Kanun bu konuda esnafın hangı hallerde vergıden muaf olacaklarını ve hangı hallerde vergıye tabı tutulacaklarını gostermektedır Esnafın gelır vergısımn dısında kalacakları durumlar (esnaf muafhğının sınırı) su noktalard» toplanmaktadır : 1 Motorlu nakil vasıtası kullanmamak sartıyle gezıcı olarak ve>a J>ır ış yerı açmaksızın perakende tıcaret ıle ıştıgal edenler (hah, kılım, b a t t a n n e , mensucat, trıkotaj, saat, k : \ m e t h maden ve madenı eşyalar gıbı değerı yuksek olan maddelerı perakende olarak satanlarla gı>ecek eşya ve bakkalı\e maddelerının pazar takıbı sur e t n l e satısını mutad meslek hahne getırenler harıç), 2 Bır ış yerı açmaksızın gezıcı olarak ve doğrudan doğruya mustehlıke ış yapan hallaç, kalaycı, lehimcı, musluk tamırcısı, çıhngır, a\akkabı tamırcısı, kundura boyacısı, berber, nalbant, fotoğrafçı, odun ve komur kırıcısı, çamaşır yıkaMcıiı ve hamallar gıbı kuçuk sanat erbabı (Bu ışlerın gelır ve kurumlar vergnı mukelleflerıne devamhlık ve bağlıhk teşkıl etmı i,ecek «ekılde yapılması muafhğı kaldırmaz), Kanununun Dördüncü Kısmı: Yıllık beyannamelere göre Yıllık bevanname ıle bildırıien gelirler uzerınden gerçekleştmlen pelır vergısının i!k taksıdının mart, ıkıncı taksıdının ıse eylul ayında ı denmesıne de\am edılecek. ancak goturu usulde te?bıt edilen tıcarı kazançlarla serbest meslek ka7ançları u e nısan ve ekım aylarında rlmak uz<"re 2 taksıtte odenecektır. Avrıca goturu usule gore vcrgılendırılenlerden uzun hir zamandır ı^lerıne devam edpnler yıllık vergrerının yansını bütçe yılının ılk a\ında ve ıkınrı jarı«ını yedınci avında oderlerken, şımdı ıkıncı ve «ekızıncı aylarda odneceklerdır • Bu sahifedeki yazılar t İ Ankara Büromuzdan i \ Öz?en ACAR tarafından hazırlanmıstır. Vergjftiıı farhı ile alâkalı peniliMez Zararların kârlara takas ve mahsubu; yıllık beyannamelerin verileceği zaman; aile reisi bildirimi; gelir vergisi tarifesi; ortalama kâr haddi esası; Servet Beyannamesi; eski ve yeninin mukayesesi A RŞİ Mİ Dİ S MÜESSESESİ T. A. Ş. 0 S En az geçim indirimi î «s Benzinli motorunuz masraflı olur i K f k l ı n u k ' h > j i I Faal 17543404 i DOKIOR huıak Hurun Hugdi t Afcı» HaMülıfclarıı MutehaSMSi UKİM rtrılv,.. • caacle I \ t i t Ziyaeddin Maktav \ fmk Apt 5/1 4* * 98 Cumhurıyet 3408 t Ks7anç ve ıratların tâbı olacakları en az geçım indınmleri ile llaıh \e 193 =a\ılı Kanunda veralan harller 11fi5 vıhnda yururluğe konacaktır. Ancak ımVân bulunduğu takdırdp bu tanhten onc= bu hadlerın uvgulanabılme'i ıçın Bakanlar Kuruluna vetkı verılmıştır Bakanlar Kurulu bu yetkıve da^ anarak 1^3 «a\ ılı Kanunun hadlerimn I mart 1963 ten ıtıbaren «adece ıs(,ılere uveulanabıleceüım açıklamı«*ır 3 Koylerde gezıci olarak her Bir tak\lm vılı içinde. ınökellfflerın elde ettikleri çesitli kazanç Yıllık bevanname ne zaman şında bırakılmıştır t«çı ucretlerıne uvgulsnacak en az eeçım indırımleri . turlu sanat ve perakende tıcaret ış ve iratların bir beyannamede toplanması konusnnda önemli hir de£ıverilecek? Gelir vergisi tarifesi (1 mart 1963 tarıhı ıtıbarıvle) lerıvle uğrasanlar ıle aynı >erler siklik vapılmamıs. «adtce ihtiyari tnplama hallerivle ileili m*dde<1e E^kı kanuna gore 1 ocak 30 Gehr vergı^ının dıhm.erı ıle \»rde aynı ıslerı bır ıs yerı açmak su >er alan 5,000 liralık ölçü konjonkture njdurnlarak 10.000 e çıkarılmart tarıhlerı arasında bevanna gı oranlarında mukellefl<=r lehıne ISCtLERtN MEDEM DL'RLMU ATLIK TÎU.IK retıvle vapanlardan goturu u<;ulle mıstır. meler ılgıh Vergı Daırelerıne veR e k âr ııwn M ılgıh sartları haız olanlar (Goturu A>rıca, «adece telif ı c patent hakianndan gelir elde edenler, ba rıhrken, 5"apılan değişiklikle, be onemlı ındırımler yapılm;stır F, v 1 ı 1RMI U'ulun sınırını asanlar muafıyet çelirlcri üzerinden tevkif snretivle vergi ödemis \e dar mukellefivete 158 Bu duruma gore, 193 saMİı K? î annamelerın verılış zamanı «adeT r k ç o e n k l n 21Iİ0 ten favdalanamaziar), İM tâbi kimselcr ise, bunlar, istedikleri takdirde bevanname vermeleri ce mart ayı olarak kabul edılmış nunda 25 bın liralık gehr yuzde JD 4 Nehir, gol. denız ve su geçıt seklinde bir fıkra eklenmistir. oranında bır vergıye tâbı ıken. nu tır. Dıâe' kazanç \e ıratlara uvgulanaeak en az geçım ındırımlen : lermde toplamı 50 rusum tonılâtoksnunla juzde 21.5 a ınmekte, a,Zararların kârlara takas ve mahsubu ıl mart 196" tarıhı ı t ı b a r n l e ) Aile reisi bildirimi j a (50 rusum tonıiâto dahıl) kadar ııı sekılde, 45 bın liralık gelırüe Eski kanuna gore zararların ar I lardan mahsubu yapı'ırken venı kaEski kanun, butun aıle gehrlerı yuzde 316 dan yuzde 27^ a. 85 bın makınasız veva motorsuz taşıma Mt KELLEFÎN MEDENİ DLRIMU Gt'M.rK ATLIK YILLIK ka arkaya gelen 3 yıl içinde k â r J n u n l a bu sure 5 j ı l a çıkarılmıştır. j u n toplanarak vergı tarhedılmeü liralık gehrde yuzde 39 1 den yuzvasıta'i ışletenler, hayvanla veya R e k â r 2JÎ5 75 900 prensıpırı getırmış, venı kanunda de 34 5 e, 145 bın liralık üehrcie l. v 1 i 3.75 112.5 1350 da kabul edılmekie = j 11111111111 • 1111111111111111 • 111111111111 f 11111 ııı ı ıi ımı ıı ıı ıı •ıııııımif f •• •• ııınmımı ıııııııııııı^ bu esas aynen Kanundakı karı vuide 45 ten juzde 40 5 e, 285 bın Tek ç n e u k l u 4.50 135 1620 beraber, Medeni liralık gelırde yuzde 517 den \uzkoca mal ayrılığı dıkkate alınaraA de 50 ve ve 500 bın h r ? h k gelırde 1 ocak 1965 tarıhındpn ıtıbaren bu grupa gıren mu^ellefler ışçılere bazı değısıklıkler yapılmı^tır Bu \uzde 60 t,in vuzde 54 3 e ındınl bugun uygulanan hadlere tâbı olacaklardır değısıklıklere gore, es ve çocukldmıs olmaktadır rın bazı menkul ve gajrımenkul Kabul edilen yeni tanfe ü e aymallarının ıratları, toplamamn dınen soyleriır : Yapılan değişıklıklenn ve bu kanundan oncekı gehrlerın yururGELİR DtLtMLERl Vergi nispeti ' • luklerı ıle ılgılı husu«lar asağıda gostenlmıstır • 1 1963 takvım Mİından evvelki zamanlarda elde edilen gerçek 10 Ilk 2 500 lira için p goturu usule tabı kazanç ve ıratlar ıle ucretler bu kanunun yurur15 Son çelen 2 >0fl hi"e gırmeden nncekı kanunların hukumlerıne gore (bu kanunun ge20 n ( W M çırı rru>dflelerındekı hukumler ^akh kalmak sartıyle) vergılendırıle25 15 0O0 ceklcrdır 35 30 (KKI 2 Kııçuk çıftçı muaTlıJı sınırı oKuleıı. goturu usulde kazancın 45 6fl 000 •cshıtı, 7iraı ka?anç ve tesb'tı. gotuıu gıder usulu, hesaplanısı toplama 55 150 000 • a n ı h m n a n hsller ıle ılgıh maddelerde yapılan değişiklikler 1962 60 225 000 •pVvım \ılı ba^ınrİTn ıtıbaren elrie o'unan kazanç ve ıratlar, 65 258 000 3 Esnaf muaflığı, sınırı, serbest meslek kazançlan. gayrimenkul RS 285 000 l e ı n n u ıratlan, vatırım indirimi, muhasebe usulu. mesleki gıderîer. 1 Q00 000 lira u daha fazla matrahîara «Sfl oranı u.i gulanır. r r r rı kazanç'ar. gelirlerın toplanırn 1 1 ., ıhti\arî toplama. zararlann k ı ı l . u a mahsubu, \ılhk beyannamenm v e n l m e ' i , aıle reısı bevanı, Ka>nakta kesn.e yolu ıle alınan t?rh zaman] ortalama kâr haddi e=ası. vergılerm odenrresı ıle ılgıh vergılerde oran, dar mukellefıy ete rariı'elerde yapılan değısıkbkler 1°S3 takvım yılı basından ıtıbaren tabı tclıf ve patent hakları da daServet beyannamesi c dc OIUIIHI kazanç ve ıratlar. hıl olarak yuzde 15 olarau <;aoul S°ı\3' b e : a n n a m c ı t mekle 4 Goturu usul. kazanç ve ucretlerde vergı tevkıfatı ıle ıratlarda edılmi'tır. mı.kellef kıhnan gelır ^al.ıpieı ının \eraı tcvk' f atı ıle ılgıh maddeler 19M yılı basından ıtıbaren, B) Ziraî isletme ve 3 193 sayılı kanuna göre gayrimenktıl ve Ortalama kâr haddi esası ba7iları bu hukmun dı^ı.ıda bıra 5 Dıger madr'eler ıse bu kanunun yayımı tarıhınden ıtıbaren bilânço usulü: menkul sermaye iradı dolayısiyle yıllık gelir Satıslarının yazde 50 sı peraken kılmıstır. Hukmun dı^ırda hırarvi\ u ı u r ! u 5 e gırerek uygulanacaktır Tılhk hasılat tutan 150 bin de olan tıcaret erbabı ıle ımalâtı lanlar, me\cut fai7i v ; \ a ou f.uzvergisi beyannamesi veren ticaret ve sanat erbabı, lira ile 500 bin lira arasında bnnın \uzde 50 sını perakenöe satan lerın dısında ks'an ve Mİ'ık \nytıcarî kazançlardan ö turu, gerçek usulde vergilunan çiftcilerin kazançlan zırısâfı îutarı 5 00(1 lıı^ ı aMTU>cMi ımalatçılar, otel. pansıyon oar, g« rai isletme hesabı esasına göre lendirilirlerken. bu kanunla, mukelleferin götürü ıra lı ^ahıpleıi zıno, lokanta, kalı%ehane, kıı bah menkul serTia^e hesaplanacak, 500 bin lirayı aşusulden faydalanma imkânları yaratümıştır. .cın^nccckçesı, pla] ve benzerı eğlence ve ^e^\ et be\ann?me«ı ma halinde ise bilânço esası uydınlenme yerlennı ısletenlerm ve ieıdır. larak dikkate alınacagın» d»ir gulanacaktır. Ziral isletme heher çeslt tasıma ı^leııyle uğrasan Ayrıca bır endışemn ortrfva t,ıkbir hfikflm eklenmistir. sabına göre hasılatın terekküp l a n n ortalama k â r ve gıder esa,sı mamasını sağlama amacn le UK tarzı ve bilânço esası «yrıca ka| yeni TRAŞ KREMINI A) Götürü gider usulü: na gore vergılendırılmesınde kıs defa =ervet beyannar"=ı ' erenlcı, nunda geniş olarak belirtilmısi tas, bunların (sâfı kazançlan) ıken ılg: ı \ ıldan onc°kı ne\reierle hıçtecrübe ettini2 mi? Bn usnle göre hasılatın tesbitir. Tılhk satış tutarı 100 bin liyapılan değişiklikle, kıstas, (ga\rı bır muameley^" tâoı olmıy acaklarti, mükellefin su 2 husnstan biraya kadar olursa gdtürö, bu sâfı kazanç) olarak hukme bağlan aır rinin seçimine bırakılmıştır : miktarın asılması halinde ger 1 11 Komisyonlarınca her çek kazanç usulü nygnlanırken. bölge için tâvin edilmis bnluyapılan değişiklikle bu ölçü 150 nan götürü gider örneklerinin Genellikle bu konu ile ilgili bin liraya çıkanlmış ve defter mükellefçe beyan edilen totahükümlerde deeisiklik yapılmatutrna çüçlüğü karsısında kalan rına nygnlanması, (Bu komismıs, ancak so>le bir fıkranın mükelleflere bir kolaylık sagyonlarca tesbit edilen göturu eklenmesi ile yetinilmistir : İşletmemız Garaj Tamir Atoh esıne 3008 saynlı ıs kanununa lanmıştır. eider Srnekleri yuzde 70 ten ol«Biletle girilen yerlerde faalıtâbı 36 lira \çvmi\cli A t o h e Şefı kadrosıina 1 adet maVıne mnacaktır.) Aette bulnnan dar mükellefhe Ayrıca. aile reisi ile birlikte Bol kopuk yapaı Fen Memunı dlmacaktır. Tahnlenn en g=ç 18 3 1963 nazarte tâbi serbest meslek erbabı 2 Mükellefçe bevan edilen vası>an es ve velâ>et altındakı tcsı gunu saat 10 00 a kadar Işletme Md ne muracaatları ılân sakalı cabuk ^umusatır diledıkleri takdirde bilet bedrl hasılatın elde edilmesi için yavocuklara ait isletmeler ile oroıunur. leri tutarından, bu hedellerf pılan çerçek giderlerın toplantaklık halindeki ısletmelerde. (Arkası Sa. 7, Su. 3 te) masıdır. satıs hasılatı tntarının toplu o 1 Götürü ve gerçek kazanç usulleri 1 Değişikliklerin yüriirlükleri [ Gelir unsurları şimdi | I nasıl tesbit edilecek? | = = = I i E Götürü usule göre vergi ödiyen ticaret ve sanat erbabı ile il E gili olarak yapılan değişiklikler şu noktalarda toplanmaktadır: | 1 Bu usulle vergilendirilen mükellefler eskiden 3 grupa ay= nlırlarken, adaleti sağlama amacı ile gruplar beşe çıkanlmış | tır. 2 Bu usule göre vergi ödemek için mükellefin kazancı yıl = da 8,000 lirayı aşmamalıdır. E i Tarımsal kazancın tesbiti Serbest meslek kazancının tesbiti Eskisehir Bsiediye Otobiıs İsleSmesi Md (llâncıhk: 724y3377) .TılllllllllllllllllllllllllllllMlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllillllllllllllllIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIin (Basm. 3161 E. 865/3330)