Katalog

Milleta efendilik yoktur, hâdimlik vardır. Bu millete hizmet eden onun efendisi olur. K. ATATÜRK 31 inci 71i sajı 11.237 u m h u r i yet w oMktob mirmk Cuıhuriyrt btanbul tata kotnm tstaabo! «• M TfcMoalar: Onami S n t n l Ifrumaran: M2H. Taa tsleri 34299 Matbaa M290 Benun nâçiz vücudürn fcır gün eibet toprak olacakhr. Fa kat Türkiye Cumhuriyeti ileîebed payidaı olacaktır. K. ATATÜRK Perşemb« 10 KaSIlt 1955 Atatürkün 17 nci öltim yıldönümündeyîz (Vnu Anarken na dair yazacağım yazının konusu uzerinde duşüniirken, bilmem ne den, aklıma onuncu yıl marşı takıldı. Çıfctık açtk alınla on yılda her savaştan Diye başlayan bu marşın guftesini, bir zamanlar tekrarlaya tekrarlaya. kendimİ7e adeta bir eğlence, bir alay tekerleraesi haline getirmiştik. On yılda ne yapmışız? Her yaşta on beş milyon gen« yaratmışız, yuıdu dort baştan demir ağlarla ormuşüz. E, sonra? Der ve ertesi yıl, daha ertesi yıl aynı mısralar dilimize takıldıkça birbirimizle sakalaşmadan edemezdik. Halbuki, ilk iiç kelimenin oldukça kakofonik dizilişine rağmen, şair, birinci mısra ile büyük bir gerçeği o giınkü nesillere duyurmaya çalışmıştı. On jılda her savaşı sahiden açık alınla başarmıştık. On beş milyon genci. demir ağlan bir tarafa bırakalun, (akat medeniyet yolunda on yıllık calışrnalarunızın blze kazandırdığj mesafeyi tarih bir başka millet hesabına hiç bir zaman kaydetmemiştir. On yıl içinde Türkiye eski çağlann karanlığından silkinmiş, «muasır medeniyet» topluluğu arasında mudern bir toplum seviyesine ulaşabilmek için gerekli biitün imkânlara kavuşmuştur. Hür ve ileri bir millet haline yükselmek, her şeyden önce temel miiesseselerimizi yeni düzene göre ayarlamakla ırümkündu. Din işlerile devlet işlerinin ayrılması, medeni kanunun kabnlii, kadın haklannm tanınması. öğrenim metodlannın ıslahı, bir kelirae ile her alanda hızla batılılaşma uğruna büyük gayretler harrandı ve daha ÖDemlisi, biı gayretlere gönift ferahlt£i ile devam edebihnek için sağlam bir zemin hazıriandı. On yılın eşiğini aştıktan sonra, Atatürkün son yıJlarında o gayretlerin giiven artıncı mevvalannı büyük ölçüde toplamaya başladık. Yeni müesseseler millî bünyemizde kök salıyor. eğitim sartlan yıldan yıla kuvvetlenivor. bilimde. ekonomide. bayındırlıkta ve guzel sanatlarda genc ve ateşü bir millet, varlığını dunyava hissettiriyordu. Irtica tehlikesi kökunden kurumuş fibi idi. Artık geri dönmek yok! Diyorduk. Bugün bir başka on yılın lcindeyiz, (onunru yıl marşını belki de bu yüzden hatırladım). 1945 tenberi çok partili hürriyet düzenini bün>emize mal ermeğe çalısıyoruz. Fakat elimizi virdanımıza koyalım ve kendi kendimize soralım: Cumhurijetin ilk on yılı ile son on yılı arasında bir muhasebe yaptığımu zaraan. Alatürk devrimlerini Atatürke lâyık bir şekilde ileriye doğru yürütmenin gururunu duyabiliyor muyuz? Samimi bir Atatürk çocuğunun bu soru karşısında derin bir üzıintüye kapılmaması, ağlamakb olmaması imkânsi7dır. Modern bir devlet yaratmak. Tiirkiyeyi «muasır medeniyet» seviyes'ne ula^tırmak maksadile on yıl içinde kurup hazırladığınuz o harikulâde temeli «demokrasi yapıjoruz» djyerek şurasından burasmdan kendi elimizle zedeledik. Düşünmedik ki gerçek bir demokrasi nizamına yaklaşmamn ilk şartı o temeli hırpalamak değil, tam tersine onn en titiz bir dikkatle korumaktan ibaretti. Bunu yapamadık. Seçimlerde birbirimizi yeneceğiz kaygısı ile güzelim devrimlerden taviz iistüne taviz verdik. Ve tabiî ne medeni>ette, ne bilimde, ne de demokraside bir adını ileri gidemedik. Bununliı beraber yannımızdan ümid kesnuğe hakkımız yoktur. Mi'Ietler. yalnjz inanan vatandaşların gayreti sayesinde ilerler ve yükselirler. Atatürk bu millete inanmasavdı. kurtuluş mucizesi hiç bir zaman gerçekleşmiyebilirdi. Bu<run özlediğimiz bir mucize değildir. O'nun hazırladığı temeli kuv vetlendirmek ve O'nun basladığı eseri yıiriumektcn sorumluyuz. Atat'irkıin Cumhuriyeti emanet ettiği genclik, gorevini yeriae getirecektir. NADİR NADİ Bugün bütün yurd hevecanla O'nu anıyor Ankaradaki büyük ihtifâl Radyolarımız husnsî programlar tertib edacekleri gibi, Londrada yapılacak anma töreni de İngiliz radyosu tarafından yayınlanacak Ankara 9 (Telefonla) Atatür alanmda yerlerinl almif bulımacal^ kün ölümünün 17 nd yıldonümü lardır. münasebetile yarm Anıt • Kabirde 8.30 da Reisicumhurun kabre g^ büyük bir ihtifal yapılacaktır. lisini müteakıb merasim baslayacak Bu ihtifal için Protokol ümum ve saat 9.05 te Bayar AnrtKabr» Müdürlüğfl ile Ankara Valiliği ta bir çelenk koyacakür. Bundao sonra rafından hazrrlanmi} olan program 2 dakikalık ihtiram durusunda bolunulacak ve bu durus asker! b«n> son şeklini almıştır. Tesbit edilen programa ?8re flı donun çalacağı tstiklftl Marfil* zdbs tifal as8gıdaki ecaslar dairesinde yete erecektir. yaDilacaktırSaat 12 de Ankarada bulunaa thtifale ReUicurohur, B. M. M ecnebi misyonlan namına kordiplo» Reisi, Heyeti VekUe, B.M.M. azalan, matik Duvayyenl, mfiteakıben Am*> askert ve mülkt erkan, müesseseler rikan Yardıra Heyeti namına Wr temsildleri, üniversite öğrencileri, mümessil ArutKabre çelenk koyaesnaf tesekkülleri, Basvekâlet Müs caklardır Saat 13 ten itibaren Anı*teşan, Temyiz Mahkeme»! Reisi, Kabir haikın tiyaretine açık buluaŞurayı Devlet Reisi. Divanı muha durulacaktır. sebat ReUl, Üniversite Rektörü, Okullar d » saat 9.05 te her ıen« > Curnmırivet Müddeiumumisi, Hari olduğu gibi törenler tertib edecekdye Vekâleti ümumt Kâtibi An lerfir. kara Vali ve Belediye Reisi. Şebir Saat 9.05 geçe bütün bayraklar Meclisi Reisi. Riyaseti Cumhur ve yanya Inecek ve aksama kadar kaBasvekSlet erkam Istirak edecekler lacaktrr. dir. Saat 9.05 geceden 907 geceye kathtifale iftirak edecek levat en dar bütün vasıtalar olacaklan yer Arkast $a T. Sfi 5 U |âç Stt da AsıtİUMrdAi anrMdaı İstanbulda bugünkii Atatürk törenleri Üniversitede, Emînönü Öğrenci Lokalinde, Kadıköy eski Halkevinde, okıülarda yapılacak toplantüar Şshrimiz yüksek okullan ile di" küllerce hazırlanan çelenkler yürü yüşle Sarayburnuna gotürülecek \e ğer dereceh okullarda da toplantı.ar buradaki Atatürk heykeline konu yapılacaktır. Bu toplantılara ıhtıram lacaktır. duruşu ve İstiklâl marşı ile başlaDıfer taraftan, muhtelif *eşekkü] nacak, okul büyükleri ve talebeler ler taraijndan hazırlanan anma top tarafından yapılacak olan konaşmalantıları, saat 9 da Eminönu Öğrsnci lardan sonra hazırlanan çe enk ve Lokalinde ve saat 15 te ICadıköy ya buketler. okullardaki Atatürk eski Halkevi salonund^ yapılacak köşesi veya, heykeline konalacaKtır. Toplantılarda muhtelif hatibler br. CJI.P Gençlik Kolunun töreni söz alacakbr. Aynca Kadıköy HalBüyük Atatürk'ün 17 nci ölüm kevi salonunda Atatürk için yazılan eserlerden müteşekkil bir sergi açı yıldonümü dolayısile İstanbul lacaktır. Sergide, Atatürkün resim C H.P. Gençlik Kolu bugün saat leri ve büstleri de buluna^aktır. Arkasi Sa. 7 Sü 1 i « \ Niçin Dugün memleketin her tarafm^a, tüyük kfiçük milyonlanmız O'nun ölümüne ağlıyor. O'nda nasıl büyüleyici bü kuvvet varmış ki aradan 17 yıl geçtiği halde o etki azalmıyor, artıyor ve derinleşiyor. Acunaktan ziyade özlemeğe benziyen bir duygu ile O'nu anıyoruz. O'na hasret çekiyoruz. O'nu anyoruz. Gittiği ebedilik diyarından dönmiyeceğini bildiğimiz halde bu yakıcı özlem niçin? Bunu hepimiz düşünmeliyiz. Bunun sebebi uzerinde hepimiz durmalı, herkesten önce bu soruyu kendimiz kendimize sormahyız. Halkçı Âtatürke aid bilmediğimiz hâtıralar Amelelerle birlikte dnvar ören, bir ihti.var kadınla memleket ve şehir meselerini konuşan, bir jandarma erini yanına alarak otomobili ile gideceği yere götüren Atatürk Atatürkün Mu hafız Jandarms Tabunı Kuman danhğını yapan bilâhara tstanbul Emniyet Mü dürlüğüne getirilen Salflı Kıbç (Halkçı Ata türk) c dair su hâtıralannı anlaüyor: « tstanmılda Polis Müdürü bultmuyordum • Florya köşkü Inşaatma yeni başlanmısb. A tatürk insaatı görmek üzere, Hâtıralannı Floryaya geldl. anlatan Tp»f>Heki kahveSalih Rüıç de bir köjeye oturdu. Kahve tenha idi. Atatürk ağır agır kahvesini içiyordu. İnsaatta çalışan amelelerden bir tanesi Atatürkü tanıdı. Haber bir kaç saniye içerisinde bütün amele arasında yayıldı. Hepsi kahvenin önünde toplandı. oPaşa babamızı gormek ısteriz» diye bEgırıyorlardl. Atatürk gülümsiyerek ayağa kaTk tl. Ameleler arasına karışlı. Hep bir likt* asağıya indiler. Ata, caketini, kravatını çıkardı. Harç yapan •melelerle birlikte çalışmağa başladı. Belki bir saate yakın hep birlikte çakştılar. Böylece Florya köş künün insaatına bizzat Atatürküa el emeği de karısnustır. Paydosta hep birlikte kahvey* döndüler. Birlikte birer yorgunluk kahvesi içtiler. Ata teker teker îltifat etti. Ve aynlırken söjle dedl: «•Yann i | çoksa bana haber rtrin.» *** « Gene tstanbul Polls Müdürfl bulunuyordum. Bir gün Atatürk, simdikl T»vı% mevkiine gelmisti. Tabiî o t»rfhlerde Taşhk henüz imar edihnemia v« ahsab evlerle dolu mütevan 'ıir mahalie idi. Mahalleli etraftnl »Mdl. Ve ihtiyar bir kadın Atayı en~ ne davet etti. Ata, kabul etti: Kah ve içmek üzere ihtiyar ninenıu evine gittik. Atatürk, ninenin ihtiyaclannı s«r Arkast Sa. 7. Sü. 7 de Atatürkün ölümünün 17. yıldönümu münasebetile, bugün bütün yurdda olduğu gibı şehrimizde de anma toplantıları yapılacaktır Vilâyet adına saat 9 da Fen Fakültesı konferans salonunda yapılacak olan toplantıya, Vilâyet ileri gelen'eri, Ünıversıte mensubları, Üniversite talebelerı, muhıt okullan ve istıyenler kaülabılecektir. Ata" türke saygı dunışu ile başhyaoak olan toplantıda rektör veya vekili, doçent Tank Zaier Tunaya, ve bir oğıencı konuşacaklardır. Toolaıtı sonunda, Üniversite ve dığer teşak Hasan Ali Yücel (tkbıd sahifeye bakınııl) Millı Mttcadele tarihinin başlangıcma aid ifşaat Mustafa Kemal Samsuna ayak bastıktan sonra Moskovanm kendisine yaptığı teklifler ve O'nun cevabı Türk Gencliği adına neşredilen bir beyanname Atatürkün aramızdan ayrılısının 17 nci ylldönümü dolayısile C. H P. İstanbul İ'i Gençlik Kollan tarafından bir beyanname neşredibniştir Bu beysnntmede ezcümle deniliyor kl: « Bize emanet ettiği mukaddes vatan topraklan uzerinde, zwman zaman fikiılerine aykırl, inançlartna zıd, Kemalizm ideolojisinin en kudretli dayanağı olan devTİnılerine dil, el ve silâh uzstan beabahtlar başkaldırmağa yeltenmişler, fakat imanını, ateşini Senden alan asîl gençliğin uyanıkllğı sayesinde, mukaddes bir varllk karjısmoa katre katre erıyen bir mum misali yok olmuşlar ve yok olmağa devam etmişıerdir. Devrhnlerin en büyüğünü, yani kendisine lâyık olanını Senin ustün variığın sayesinde kazanmış olan bir millet, elbetteki bunlardan a en basitini bile elinden kaybetmiyecektir. Kötü devirlerimiz oldu. Ama bu kötfi devirleri yaratmak istiyenierin encamı, kendi habis potalannda erimek şeklinde tecelü ettL Devrimlerıne el uzatanların elleri, dil uzatanlann dilleri, Senin emaneıini teshm »lan gençliğin kuts! ateçile yandı ve kayboldu. Var ettiğin bu Hüllet, Seni ebediyeta kadar yaşatmağa kadir kuvvet ve kudrettedir. «Benim nâçız vücudüm bir gün elbet toprak olacaktm sözün hakıkat olmuş; fakat fikirlerin, telkinlerin, ideolojin ve ruhun ise, vatarımızn ve miüetimizin üstüne koruyucu kanad şeklinde dolaşarak; yaşama, var olma gücümüzü ebedileçtirmiştir. Dedigin gibi: «Türk milleti ilcıebed payidar kalacaktır!» BüyüL, astl milletimizin iM mukaddes kitabı vardır: Biri dint: Kur'anı Kerim. Diğeri millî. Kemal Atatürkün nutku. Her Ikisi de, benliğimizin madd! ve manevî ana direği, gerçek temelidir ve temeli olarak kalacaktır. Vatanimızın mukaddes olduğunu, milletimizin ve devrimlerimizin yüceliğiıü, insanlık katmdaki mertebesini anlîyabilmek için, Atamızın nutkunu aydın bir anlayıs. çerçevesinde okuyup öğrenen, öğrenip iman eden nesüler devam edecektir. Atatürk ve Laval ile Benito Mussoüni EsH Haridyeeilerimizden ve sa arada, Büyük Atatü^ün aksan* bık>Haridye Encümenı reisi Firuz yemeğinde bulunmak serefine nail Kesim sunlan anlatıyor: oldum. Paris Başkonsolosluk vazifesini Yemek eanasmda Atatürk: deruhde ettiğim senelerde, bir ara Firuz. O Paristeki çingene hevazife ile Ankaraya gelmistim. Bu Arkası Sa 6 Sü 1 te Ancah... g ü y ü k millet detnek, büyük acfamlar yetişti. ren ve onlan unutmıyan millet demektir. Âtatürke karşı minnetimizi her yılm 10 kasımmda candan tekrarlamayı ve O'nu anmayı, bafladıgı e»ere, götterdiği hedef ve jartlarla, devam etmek karannın bir if adesi saymakU ancak değerlendinnif olabiliriz. Âtatürkten hatıralar, fıkralar ve ona dair düşcnceler Beşinci sahifemizde okuyunuz. Mustafa Kemale ve O'nun yoluna kasdetmis olanlar, her devlrOsmanh İmparatoriuiunuB meşhur Te«kilâtı Mahsusa Rebi ve Millî Mücadele tarihinin Uk sahifelerinde de, gençilğirj his ve «uurunda kurduğu darağacında can vereceklerdir. adı gecen M. M. Grupu Baskan, «nekli albay Hüsameddin Ertürk, »rkadaşımızla konuşurken Ne bir eksik, ne bir fazla. Milll bir bütün olarak açtığın yold* Osmanh tmparatorhığunun meş Onu gencliğimde Makedonya erkânıharb zabiti bu kasabaya top ilerlemenrize, sartlar ne olursa olsun kimse mâni olamıyacaktır. hur Teşkilâb Mahsusa Reisi, ve da, Serezde bir manevra münasebe lanmışü. Rütbeleri yüzbaşı ile miİdeciojin ve emanetin, ölümsüz bir meşale olarak nesillere Millî Mücadele tarihinin ilk sahne tile tanımıştım. Osmanh İmparator ralay arasında bulunan bu kurmay de'Tolunacak ve dünya durdukça daha da kuvvetlenecektir. lerinde adı geçen M. M grupu baş luğu muhtemel bir harbe karşı, Ru lar içinde, Kolağası Mustafa Kekanı emekli Albay Hüsameddin Er melide dört eephede savaşacağını mal de vardı. Biz de manevrayı tatürkle Beylerbeyindeki köşkünde tahmin ediyordu. Yunan, Bulgar, kib ve idare edecek bu subaylar konuşuyoruz: Sırb ve Karadaga karşı olacak bu için muktari süvari beygirlerini ha Albayım, Mustafa Kemali ilk harb İçin dört cepheli bir Mvaşm nrlamıı olan bir süvari bölüffi ile deia nerede tanıduuz? maaevrası yapılacaktı. Kırka yakın Arkan So. 6, Sü. 2 cU Günün Haberleri 3 öncü Sahifemizdo Hıfzı Timnr takıaul)