Katalog

;a*M ji'jBi^g^ ^Oır^i"" CUMHTJlttYET = İS D Ü Ş Ü N C E L E R 1 Üniversitelerimizin muhtariyetine dikkatî Yazans Ord. Prof. H.V. Velidedeoğlu Son günlerde Hukuk Fakültesinin bazı hocslarna karşı eazptelerde görüien tenkidler, nihavet Universitelerin muhtam etmı zedeliv»cek netıceler doğurmaga başladı ve çıkan haberler doğru ıse. hu muhtar'v etten memnun cımıvan bazı pol'tıkprılara bir takım tpşriî tesebbıı=ler vapmak icın kımılrbma vesılesi oidu. Bu esef verici manzara karşısırıda düşundüklermizi yazmayı bir memleket borcu savıyoruz r 1 =haberleri 1 1 G •• 1 1 ÜÜRf HI E sE L E L E R İ 1 hil bulundugu bir devirde, bu tntiba ve süphemizi hakh görmek lâzımdır. Aeaba bir parti muhtariyet kanunu çıkanrsa. Üniversite hocalan mianettar tnı kalacak, ve kendi şahsl ve ilmî kanaatlerinden fe j 31 aralık 1953 tarihlne kadar vatanı aylık baglanmış dakârlık ederek iktidarın her dedi hızmet tertibinden tarihe kadar enıekli. olanlarla gene bu ğine «evvallah» m\ diyecek zanne dul ve \ef:n avtığı bagl?nmıs oi?n. dilvordu? lara adi malul ile \ nz fe hab ıns'ıilıuEi Tululan vo'un yanhşlı|ı çabuk •rastapmış olanUr dahll 1953 mal' anlaşıldı. Üniversıtenın gehşmesi vı!ı lçinde bir defajn mahsu." olmak nıere bir avlık maasları miktarında için hic bir maddî fedakârlık esir tah'i«nt verılmes; Icra Vektllen He^e. eenmedi Fakülteler vapıldı, ensti tınce kabul edıimıs ve bu husus telıe tuler kuruldu (2), yeni talimatna Vılâvete blMırilmiîtir Bu ikramlye'enn meler hazırlandı ve yeni bir ruhla tev?ııne ön'jmuzdekı oazartesı gi'nu baslan?caktır. Tkramiyelerden. aylıkla. Istanbul Üniversitesi 4936 sayılı çalışmalara başlandı. nn tabt olduîu ahkaraa gbre vergı kauın geregınce 18VI1946 tarıkesılecektır n hındenben muhtardır. Gerçekte ilttiraf etmek lâzımdır ki, 1950 de mî muhtarıvet Meşnıtivetten sonBek?diyerfe yapılan toplantı ra, eski «Darulfununu Osmani» de iktidar deeişik'igni Üniversite. Hal Beledtje Fen ve Imar Mudurlerlnm de ilmî muhtârıyet prensipi esasen kın reyi ile bir partinin çekilıp jstırakıle dun »abah Vaiı ve Beled'ye cari olmuş ve bir aralık Darülfünu muhalefet partL"iinin meşru bir şe H»ı^ınır rıyasetınde bir toplantı yapıl. na tamnan idari muhtariyet ise. ı kilde iktidara gelmesı ve memle mıstır Bu toDlantıda yeni butçenln yapılacak ma^lesef hocalar arasındaki geçim : kette hukuk rejimini tam olarak tatbıkatına Kecılmeden e\vel imaı plân. ıçler corusuİTiuş, muhtelif sizlik. vazifeve kayıdsızlık, ılm! «;a kurmak için (birinci merhale olan ları İle yapılmakta clan Işler. vatrn. hadaki verimsizlik dolavısüe. 19^3 Cumhuriyetin ilânındanberil ikinci da^ların ım»r ve yol mevzuundakı djkanunile ahnmış ve o tarihtp vapı büyük adımı teşkil etmesi bakım leklen goz'!"n geçırılmîştir. Üniversite Sitesi lan tasfiyeden sonra «Istanhul Ü lanndan, sempati ile karşıladı. Hem Şehir dıjmda ınsa edılecek olan Üni niversitesi» kurulmustur. 1946 ya gelen parti «Üniversite muhtariyeti kadar on bir yıl devam eden mer prensipini» hepsinden önce tüzü versıte sitesi için Üniversıtelılerden rau. tesekkü bir heyet dım Vali ve Beledıkeziyetçi idare zarhnda, gerçi Üni ğüne yerleştirmiş olan bir parti idi ye Rei«inl zlyaret etmijtir versıte idart bakımdan muhtar de Tüzük demek, o partiye dahıl vaÖgleden sonra Valı ve Belediye Reısı ğil idivse de onun ilmt muhtarive tandaslann. parti prensipleri bakı b^raberinde Imar Muduril ve heyet men tine pek fazla halel gelmemışti. Ta mından, bir nevi Anayasası demek «ubları oldugu halde sitenın kurulaca. 4ı vere nderek incelemeler vapmıjtır rih kongrelerinde açıkladıklan ilmî tir. Bir prensip tüzüfte yerleşince kanaatleri yüzünden iki hocanın onun. partililerin hîç değilse ay Şüt Müstahsilleri Cemiyetinde bugün bir toplanh japılıyor geçici bir raüddet için varifeden a dın takımının kafasıng yerleştiği Bugun Süt Mustahsilleri Cemiyeti lmmalarmı, devnn otoriter rejimi de farr ve kabul olunur tşte bu merkezinde bir *ooiantı yapılacaktır nln bir netieesi saymak lânmdiT. sebeble, mernleketin havnıu gaye Toplantıda Atatürk Orman Çıftliği Jlu Daha »onraJan bu otoriter rejlm bilen, aadece metodlan ayn olan dıırıl İle Istanbul Zlraat ve Veterir.er muıtah. 1946 ya kadar devam ettiği halde, ikl partiden her ikisi de Üniversi Mudurlerl hazır bulunacak, sıllerln sütlerini ilml kanaatlere karçı çok genif bir nin memleketteki rolünü ve büyük vermelert mevzuupastörize fabrikasına gorusulecektlr müsamaha havası hâkim olmuş. ehemmiyetini tasdik etmiş oldu^u Bahar Bayramı iki ay siirecek tneselâ bu satırlann âeiz muharriri, ı için, Üniversite, iktidar de£i?mesin Bu yıl Gulhane parkmda yapılacak o devirde, memlekette hukuk reji den sonra da, feyizli çahfmalanna Bahar ve Çlçek ba>Tamı aenlıkleri için minin lcurulması ıçin, gene bu su devam etti Kfiçük hayal kırıkhk tejkll oîunan koiiıtyon çalıçmalarına tunlarda, sert makaleler yazabilmiş lan demiyeyim tJzOntüleri mucıb devam etmfk'edlr. Bu yıl şenlikler lki ve kendi ölçüsünde mücadele ede olan bazı hâdiseler bir tarafa bıra ay devam edecekttr. bilmistir. Yaptıgimız samiml ten kılırsa, yeni İktidar dahl, Üniver Dokuma ve hab tezgâhlan boya Arkast Sa. 4, Sü. 7 de bulmakta sıkmh çekiyor kidler dolayısile, vazifeden alınmak Piya«ada mensucat boyası b'Jİmak şöyle dursun, bize hiç nazan itiçok güçlejjnlftır. Şehrimlz boya Itha. bara almadığımız dostane bir ikaz(1) 6 ve 13 |ubat 1946 tarihli lâtçıları tarafından Tlcaret Bakanhgıdan başka bir ıhtar bile gelme «Cumhuriyet> te çıkan «tktidar ve n» verilen blr dilekçede, Anadoluda bu. miştir Hattâ hattâ. iktidar yazıcıla tefekkürı başhklı iki yazımız da lunan üç yuı blne yakın dokuma ve rmın hüeumuna bile uğramadık. belki bu cçorbanın bir tutam tuzu» h»lı tczg&hının boya lhtiyıcı duçünül. mediğinden bu »ana>i trbabının mü£. Kerdi sahalaruıda, benden daha dur. kül duruma dujtiıgu beUrtltaektedir. çiddetli tenkidler yapan arkadaşlaBskanlık yedl aydanberi bu »anat (21 G«rek muhtariyet kanununın da kürsülerinde kalmışlardır. erbabının fıtiyacı olan boy» İçin tahBu. gosterivor ki, ilmt ^muhtariyet nun hazırlanmasmda ve gerek Ü su vermedıfinden boy» stoku hemen ve ilim adamınm kanaat ve fiklr niversitenin madd! vasıtalannın ve hemen rdkenmij ve bir çok çeşidlerln hürriyeti o devirde, aynen garbda binalannın temıninde ve muhtari mevırudu kalmamıstiî. Hükumetçe buyuk tanayicilerin lhtl. oiduğu eibi artik tabil görülmege yet ruhunun muhaiazasında Ord. Prof (Sıddık Sami Onar) m bü yaeı için tahsls yapılmıj fakat kuçük ve bu hususta «yanlmamış kanunı sanat erbabı duîünulır.emlftır. Bu du. kairieleri hüküm surmeğe başla yük hizmetlerini burada |ükranla ruınu göz onund» tutan ilgililer, An. yadetnek Isterim. karada BakanhkJa terrasa geçmek üzere tnıstı. Deraokrat Partinin kendl tüzügııne. Üniversitelerin yamız ilml de&il. aynı zamanda idart muhtariyetini de gerçekleştîrmek içfn fra'die koyması üzertne, devrin iktidar partısî. daha evvel davranmak lsteHi Işte adı eeçen kanunla ger•;ekleştirılen rUniversite muhtariyeio bu politik hareket netcesmde doedu (1) Fakat çok geçmedîn !MI »nuhtarivete Herhal müdahaleler fjaşİKiı O sırada Hukuk Fakültesi aın ıHare=i basmda bulunduSum tçın. bu mese'eiprin de irinde buiunHum Bazı poütika adamiann'n r^vikile. sahsını çok sevdigim ve öi'imune a£lsr1'ğırtı bir arkadaşım n devrin Maarif Vekilinin ve Hukuk Fakültesinde kenders okudueum Basvekiiın ^>aıı me«f!e!?T hakkında Üniver ,«*•!"rarası kurula kar^ı yapmak ısteı^ik'eri tazvik demiyeyim te^r, hepimizde, o zamanki iktidarın tmuhtarvet> esasında samimt olmadıŞı, Üniversfteye oolitik bir zanıretle tanmmı» olan muhtsrivetten adeta p'şman olduğu intıbaını uyandırdı Mııhtariyeti kaHıracak «Iki satırhk kanunun cebinde olduğunu» sbvlernekten çekinraiven ijir devlet adamınm hükutıete da Emekli ve d'JİIarın ikramiyeleri pazartesi veriliyor Petrol davasmda gene siyaset Tevfik SaduUah Bu yıl yurdda kurulacak sismoloji istasyonları Teknik Ünivcrsiteye bağh olarak teşekkul eden Sismoloji Enstıtusü memleketin muhtelif bölgelerinde sismoloji istasyonları kurmağa çahşmaktadır. Çine ve Kastamonuda kurulan istasyonlardan sonra 1954 senesi içinde tamamlanacak Ankara, H â zığ, Kars istasyonlarının hazırlıklan yapılmaktadır. Enstitü Mudürü Prof. Hamid Dilgan ve Jaoonyah mütehaşsıs Hagivara pazartesi gflnü Ankaraya gıderek Elâzığda son sistem tesislerle meydana getirilecek istasyonun projeleri ve diğer hazırlıklarile meşgul olacaklardır. Bir yıldönümü... Geçen sene ilk defa olarak mem leket 'plyausına "aıredîlen v» t)ütün tahmiTileri aşan fevkalâde bir rafbetum«zh«r otın Kopra. kumaşlan, btrinci yıldönümünü idrâk etmij bulunuyor. Çarşamba akşamı bu münasebet le Park Otel paviyonunda bir kok teyl parti tertib edilmijtir. Tamn •nış terzilerin mağaza sahibleri, i« adamlan ve seçkin bir davetli topluiurunuTi hazır bulundugu Kok tey] partide Kopra Emprımelerinin 1954 modellerı, Edenrok ve Rlviera kumaşlan. Oriental lavable ve Japonet çamaşırhk'.ar teşhir edil mıştir. Müesşesenin yeni mevsim için haıırladıgı bu yenilikler büyük bir ılâka ile takıb edilmis ve buvük bir takdirle karşılannuştır. TEŞEKKÜR Antel ailetl. ProfMör SADREDDİN CELÂL ANTELTn trtüı&U dolayııllt duydutu derln acıyı paylajan dosüsrın* en euıdan mlnn«t v» füknnlarını arzeder. TEŞEKKÜR Anl ve vakltalz ölumu tle bü. jn allemizl sonsuı btr keder ıçerisme garkeden eçtm ve baba: mız HALİL BURSAL'ın cenaze mera51mlrıde bizzat bulunarak, raek*ub tflgraf ve tele. fonla tazlyette bulunan v« aeı. peyl«»an muht«rem »kraba ve dostlanmıza tonsuz teşekkur. lerlmizi arzeder'z. AHesl lUhmetll Rıf&t Samurkajuı refikssı N>b»hat Bamorku ve Denlz Eğıtlmi KomuUnı Albay Tevfik Samurkajın v»]ideİMl. Müblne Sunurkuın kayınvalideal, Nlmet Eğemen. Türkin Gök. alp. Klmy»g«r Medih Egemen, Doktor Semih Egemen. On»l Egemen v» Tttof SBmurkuın büyukannelerl, «alihatı ntovandfiiı ÖLÜM BAYAN RUHİYE SAMURKAŞ Tanrmın rahmetine kavusmuştur. Cenazesl bugün 11.S0 d» Çarjıkspı Yeni. oKiil Sok. No 4 haneslnden kaldırılarak Beyazıd Canüinde ctıma namazını mutetütıb namazı kılındıktan sonra TopkBDi tlle makberesme defnedllecek. tir. Allah rahmet eyllye f let olsun, ister tek bir ferd arama Hemen altı sene evvel, gene bu •••••••••••••••• • Yazan: ^utunlarda, petrol davamjzda atılan J hakkını verecek olanlar arasındaki aksak adımlara işaret etmiştik. Bu j münasebet yukanda tasvir edilen gün petrol mevzuunda gürültülü ' münasebetten farksızdır. bir hassasiyet gösterenler o zaman Bu durumda ne yspılır? Bunu Yuk«pk iktidar mevkıinde idiler. Kendi anbezirgânlıkla damgalayıvermekten layışlarına gore, mevkilerinin icabı, 1 Petrollarımızı işletebilecek ibarettir. Aksi halde, kuntratları hiç çekinmeHieimiz savın Mr Ballgosterilen aksakhkların mevcudıbozabilecek kazai mercıler çok şü den sormaga belki lüzum voktu yetini kabul etmemek, geç de olsa teknik bilgiye sahibiz; Muhak';ak ki petrol sanayiinde câ2 Petrollarımızı ısletmenin ae kür memleketımızde m»vcuddur. hatalı bir yoldan başkalannın ikaTekrar edehm: Bu teminat şarttır ri usulü ortava kovabi!"cek petrolrektireceği maddî külfet, altından zile donmemek olmah ki işaretlericular bizde de mevcuddur. Buna rruze kımse kulak vermedi. «Petrol kalkamıyacağımız derecede ağır de Bu teminat belki iddıa edildiği gi karsılık, hükumet bu vazifeyi Mr. Akıntıbornu için yeni bir proje bi «Bizi Amerikan sermavesıne şiğildir. T teknık bir mevzudur. Sıyasetten hazırlandı Buna karşıhk petrollarımızı ken rin görterecektir» ama yerli serma Bal'a te\ di ederken. vabpnn serma âri olması lâzımdır» demiştik. OnBir müddet evvel, Bebekte Akıntlyeye de pek bed göstereceğıni hıç vevi de cezbetmesi düsündüğüne gö bumundakl rıhtımın tehlikell blr du. lar <memleketin petrol davasırun dimizin verimli bir şfkilde işletere. olsa olsa bu mahfillere karşı bey rumda olduğu edılrol?ti. Esasen hareHıldiğıniD. (iRsmandan çıkacak bilmemiz için tek şart sadece ve sa sanmıyoruz. nelmilel bir şöhretin saglayacaSı bır kısmı çok tesbit bir vaziyette oUa dece teknik icablann hâk'm olduftu dar *** petrolun asfaltile devlet yollarının teminatı da kazanmak gibi isabftii nhtımın genışletılmesl de goz önünda döşenecebğıni» ilân etmeği bır siya bir işletme kurabilmekti. Devletin Birleşik Amerikada yeraltı serpetrol mevzuuna el artıgı eünHpn vetleri bahsinrie bızdekinden tama hir harekot vapmıştır, o kadar. Zi tutularak bu hususta 750 bin llraUk sî fesaret olarak kabul ettiler, sera, Mr. Ball «rtıetrol ta«^n>!n> nın yeni bir proje hazırlamr.ıştır. Projeye çım kampanyasıiTİa da petrola su bu yana bu tek şart maale^ef tshak mile ayn. hattâ bizımkine tamami eça'lannı hazırlarken s=^pro ve «a göre Boğazn bu kı^mında yalnız yol samış bir millet muvacehesinde kuk edemedi. tlgili kanunlarımız, le zıd bir göriis mevcuddur. Orada dece petrol sanayiinin a<tık stsn 11 metre genlslikte olacaktır. Bu işin ihaJesl aym 22 sınde yapı. bmle çarpılmış istihsal, tasfiye is diger mevzuat avakta durdukça da. yeratlı serveti, hpkı yerüstü eibi daHlaşmış usul ve ahkâmını rapotatistıklerıle rey avcıhğına çıkmak devlet isletmesi bünyesi içinde bu arazi sahibine aiddir. Amerikalılar nma naHetm!«tir Bu u=ul ve ah lacaktır. voluna santılar. Kısacası, bu teknik şartrn bizde tahakkuk edprrvpceSi bu gbriişe o derece baelanm'şlar, kâmı. i«:tpr teknik ister av=mî. rp+ Eğlence yerleri işçileri için bir mevzuu anlayamadıkların: itiraf et ni hadisat gösterdi 1948 de «halle dünvada hiç bir memleketin mııka TOI bahsinde vazılmış herhangi bir mahalle kurulacak mektense petrolu bir sıyaset metaı dilmiş» o'.an pe+rol davamızHa. bu vese hududlan içine dahi pireme kitahdan çıkarmak kabıldir. lstanbul Otel, Lokant» ve Eğlenc« Yerleri Isçılerl Sendıkaaı, üjelerlni bt. halıne getirmegi ter'ıh ertıler ve eüne degın sanki el sürülmemi? bir diSi muazzam netrol sanayilerinin 1 Bu usul ve ahkâm nelerdir' Bir rer ev sahibi yapma|a karar vermiş. bundan elhak muvaffak da oldular. mevzu mahiyetini muhafaza ede bu görüş savesinde eeliçmiş oU!ıı§u tir Bu evler tnc'm b.r halde yapılaeafc Bızde petrol erbabından gayrı her cekti. na o kadar inanmışlardır ki. busün petrol şirkefi araştırma yapmağa ve Mecldl>e koyunde bir mahaUe IPJ^ kesin üzerinde çene vordu&u siyasî Bu könMgümü çözmenin yolu 7 Amerikada arazivi satıp da bu a müsaid cöHüğü bir sar^nır araş ruUcaktır Otel. Lokanta ve Egîenea bir mevzu oldu çıktı Bu itibarla bu Meselenin bu cephesi gerçekten bir razinin albnda bulunmssı muhte tırma «imtivaz» ını o sahayı kaota Yeıleri Isçılerı Sendıkası bu raahall». durumun hattâ oizi dahi bu kadar sivaset mevzuudur. İki jıktan birinı mel yeraltı servetleri üzerindpki hak van arazinin sahiblerinden satm a nın kurulmaöi İçin gellr saâlarnak uz^rtt cık siyasete sevketmis olması ma kabu! etmek mecburiyeti vardır: kı muhafaza etmek dahi mümkün lır. Bu =ra7İ civapnda " Tüm=ra teşebbuee geçmis bulunmaktadır. Bu ır.aksadla Takilm B^ledıve Garinosund» zur görülür, ümid ederiz. Ya devlet işletmesi tizerinde ısrar dür. kadar petrol emaresi görülmemış sampanvaJı muhtesem blr balo tertib edeceğiz, yahud da petrolu husust bir ver iye imtivaz için verilecek edılmlsitr. Bu balo 23 subat »»lı gec«l Birleşik Amerikamn petrol siyateşebbüse devretmeği kabul edece seti üzprinde naftz bir rol ovnamış karsılık n ds ^?h' <^' = r?k tpk bi' verılecpktir. Alü yıl evvelki yazılarımızda ü giz. Fakir çocuklara yardım olan ünlü petrol adamı Max W. dolard^n ıhprettir. E5er arazi petzerinde durmapn vazife bılimş olduBugönkö iktidtr fltinct jıkkı 8eç Ball'in de bu görüşe sahib olduğu rolculann tabirıle ««ırak» bir bölyapıkcak Sumuz hâdıselerden birisi de. o za ti. Ne garibdir ki asıl siyast müna na saşmamak lâzım. Sf>hretli müte gede ise bu pesin verilen r»ra «sıSağük ve Sos>al Yardım Bakanlıîı, manlar mesul mevkide bulunan za kaşa mevzuu yapılabılecek olan bu hassıs, Türkiyeye Relmeft. «petrol raklık» derecesine eöre beher «cre Beıediye emrlne 20 bin lira gvndertirı Birleşik Amprikada intişar eden ana prensip meselesini bugünkü tasansı» nm temelini teşkil edecek Ctakriben bir arre 2 5 hektardır) mıstır Bu p«ra İle fakir çocuklara yar, bir meslek mecmussmrîa yayınladı muhalefet bir tartı$ma vesilesi ola olan bir projeyi hazırlamagı hatı için >niz. hattâ bin dolan bulabilir dım varı'ncaktır. eı bir yazile memleket petrollannı rak kabul etmedi de. pretısipi kabul nndan dahi geçirmediği bir sırada DenizcilSi Bankasının ' Arazi sahibi ile petrol arayıeısı işletmek hakkını dı? pazara çıkar edip teferruat üzerinde durdu. Ya bundan on sene evvel yazmıs olpropaganda filmleri mış olmasıydı. Bunun rremleket nef ni bir kere daha teknik Ijir mevzuu duğu Thls Fnrinatinıt Oil Busine^s BrasmH» imzalanan mukavelede heDenİ2cıllk Bankası Neşr'yat ve Pro» ine olmıyacağına daha o zamandan siyasî görüşle mutalea yoluna sap isimli eserinde petrolu, petrolun men daima sondajm başlaması için psgandî Mudurlufunun Istanbulu v* azamî bir mühl?t tesbit edilir. Ara gemilerjmlz; tanıtnak m»k»adıle r?nkll işaret etmiştik. Gerçekten, davayı tı. «pe» sini dahi bilmiyenlere anlat yıa bu mühlet içinde ilk kyuyuvu clarak çevirttıgi {Blr şehrln hıkâyesl) en basit halile mütalea ederek **• mağa çalısırken föyle bir manzara açmağa baslamak zorundadır Aksi ve fBalavn adlı kısa fılmler dun saat cyüzde yüz bizim olan bir serveri 18 de Lım»n Lokantasında aeçkm blr Petrolu hususî teşebbüse devret çizmistir: halde, gene arizinin petrol ihtiva davetlı topluljjuna go=terllnılştır. başkalarile paylaşmak elbette ki menin bir takım şartları vardır «Fanediniz ki Kaptan Kidd'in. etmek ihtimali bakımmdan nsıcakBu ftlmi Valı ve Belediye Bei=ı Prof. aleyhimize olur» demek her vakıt ; için mümkündür. Asıl mühimmi j Husus! teşebbüs ister yerli olsun, Morgan ve Jean Lafitte'in (Tarihin lık» derecesine göre toprak sahi Cckav. Dentzcllık Bank«ı Idare M « . Mudur mua\in!erl. petrolumuzu işletmek ' nkkını dıs ister yabancı. esas sartlar ayrudu:. ünlü korsanlan') efsanevi definele bine bir kira ödemek mecburiyetin lısi azası, l'nnm kulrur ataşelerı, seh. yabarcı basın ve pazara çıkarmanın ne demek oldu Evvelemirde büyük bir yabrım ya rinin Atlas Okvsr.u'su kı\T=ınd^ dedir. r.rızdekl k^nsoloslar. yerli ve yabaneı gunu bizim o vakitten biîmemizde pacak olan husust tesebbüj sahibi, Nantuckett eyaletinin bir köyünde Arama möddçti umumiyetle bes ba»n mer.rubları alik» ile seyretrr.ij. bu yatınmm istikbalinden emin ol yer altına gömülü olduğu öğrenili ile on sere arasındadır. Bu mnd'iet lerdir. idi. Dün petrolumuzu bilvasıta dış pazarlara arzettirmckte bir mahzur mak ister, Devlet elınin, sırasma vor. Tabiatile kövlülerın her birisi zarfında aravıcı evvelâ mu^yjen MESUD BİR DOGUM (^örmemis olanlar ise, a o hakikati Köre, madenlerimiz de dahil olmak bu muazzam servetin gömülü oldu mühlet içinde sondaj yapmak, aksi ancak bueün öSreniyorlar ve haki üzere. rakıdan domates suyuna ka 6u yerın nasıl bulunabiİPceğinden, halde mukavele mü^deti bovunca Bayan Ayten Sırel ile yükfpk kati kabul etmektense suyu bulan dar hemen her çesid imalât, istihsa bunun kftca patlavacaSırıdan tama kira ödemek durumunda olup sonun lât, İşletme sahasma uzanıvermiş mile bihaberdir. Buna ksrrıl'k her da hiç ! w kuyu açmamıs. yahud ku z;raat muiıendısi Samsun Havza dırmağı tercih ediyorlar. Sabri Sırelm olduğu hepimizce maium bir naı^i birisi de bu içi bilen define aravı yu acmış da petml b'jlamsm!? ise fabrikatörlerinden kattır. Bu durumda, her şeve rağ cısı ile komşusuna kıya?pn daha ivi «'mtivas* ını kavbphnpktpdir. Bu ewelki gün Ankarada bir erkek Hakikatin bizim için de aa olan men gene de hayli yüksek bir ya bir anla$ma yapmak emelindedir; na karsılık, eğer petrol bulundu çocuğu dünyaya gelmıştir. beş kış'lik blr heyet seçmişlerdır. tarafları var Bunları ortaya koy tınmı gerektiren petrol ısletmesine her biri'i komsusunun kendisinden ise imtiyaz daıma. «Sözü geçen araYavruya uzun ömürler ve saadet Bir adama taksi çarph mak. hakikatin ışığı altında düşü eirişeccüt olan sermaye sahibi, pek daha akıllıca bir pazarlık yapmış ziden ticar? miktarda petrol veva d;ler, büyük bahası Halil M'that $ofor Burhaneddin BozteD» idaresln. nüşümüze bir istikarrtst vermek za tabiî olarak günun bırinde işl?t olması ihtimahnden cekirmpktHir. esz İFtihsa] olun^ııiu müddetçe» Bey arkadaşımızı ve ebeveynini tebdekt 11671 ptâkah tak«i E"g«ıekon mesme el konulmjyaeağına dair te ve en nihavet her birisi de define yürürlükte kalmaktaiır. man] gelmiştir. rık eA'lenz. caddesinden geçerken VaslUM Sinan. Petrollarımızı işletme hakkuu mjnat ister. Bu teminatın venlmesi nin tümünün kendi arka bahçesinojluna carparak muhtehf yerlerinden Topragı altından petrol çıkan ada ten. haik^olunJa. müsbet bir adımyaralanmasına aebeDlyet vermısür. vabancılara vermenin rararlı oldu ni Meclisin teşriî «alâhiyetlerine te de olduğuna ve dolayısile, arama Sbfor Bu^haneddin hakkında takiba eunu lddia ederken umumj pfkânn cavüj addetmenin tek tefsiri tgü ( hakkını sudârt .unâa «atlrıaktan mın kân nedir? dîve »orabflirsiniz dır. .. 5 ^^^ ta geçilmıstir Yukanda ha\'a rjarası trlfthıVetir'îehemen tamamile aksine inandljı yu nün birind"e işietme MrHi? kararı | TcorkmaTttadır > Amerikah bahrîyelilerden dolar le el koymak niyetindeyim!» denj Evet; petrol arayıcı ile tster dev ki peşinattan. kiradan Eavrı. arszi kanaatlerin tesiri altında idik: Pelrolumuru işletme hakkının hualan iki satıcı yahalandı sahibi petrol çıkt'Sı müdd°tçe. hiç susi teşebuse devri, hususî teşebAmerlkan fılosunun limanımızı ziya. bir ma«rafa kan=rnf>^an. cıksn pet busun muhakkak suretts vabana reti dolayıs:le karaborsa dolar alıs.verolun 1 '8 İne sahibdir. Yani şu bi olmasını gerekf'rmempktedır. Görlîi yeniden alevlenmlîtlr z'm ale\hinT7p h\ılr1w*ıımuz vüzHe nül ister ki yerli sermaye bu milll Dün Amerikan erlerlnden aattıklarl 12.5 ine tabit ppk çok k!,m«eer servetın işletı'.mesile alâkadar olmala karjı d^Iar alan Cevad ve Saffet Koseer lsimll ikı jahıs yakalanmıjtır. bu petrolu ne yapacaklannı bile sun. Amerikada dahi arama ımtıvaOıerSeri aranan bu iki {ahıstan Cevad, medik'enndpn hifselerinı aynî ola zıru alan şirketler. bu imtivazm da 5 Saffette 19 dolar bulunmuftur. rak değil. petrolun çıktığı günkti kendılerıne bıraktığı 7'8 hı?s°nın tkl sanık hakkında taklbata geçllsatıs fiatından nakden almak yolu bir kısmına ortak almaktadırlar. mlstir. na gitmektedirler. Kızılay Dolmahahçe Sarayında Temenni ederiz ki sermayeHarlarıbir balo vcrijor Taiatile 1'8 degiçmez hisse de mız bu hususu gbzorunde tu'sınCumhur Baskanı Ceiâl Bajarın hl. ğildir. Meselâ bir ara California'la lar, petrola yaünm yapmaktan çemaye ve huzurlarile Kızılay İstanbul kinmesinler. arazi sahihinin hlrresi 1 6 yı bulUmsilctllgi tarafından blr balo tertib muş bu nisbetin 1 '4 e kadar yüksel edllmiçtir. Bu balonun başlıca husuai. yetlerlnden blrini Di rrabahçe SaraMn. diği de görülmüstiir Fakat tecrühe. da veri'jnesi teşVıl Ptmektedlr. Bu babir kuyudan oetrolun fıçkırdığı delonun Istanbul çapında buyuk ve guzel virlerde I '8 den yüksek hissenin olması Için huramalı blr sekilde çall. ödenebilecocini. buna orşılık istıhgılmaktadır. sahn düştüğü devirlerde ise 1/8 den Eyüb kazasına verilen yardım dahs yüksek bir hissenin bu islettahsisatı meyi kârh durumdan cıkarabilecsBelediye Daiml Encumeni tarafından Eyük kazajmda bazı ihtlyaeların kar. jjini göstermistir. Bu yüzden yükSilanması için yardım tahslsatı verilsek hisse vererek işe giriçmiş olanmistir. lar istihsalât düşer düşmer sahsw Bu yardım tahstsatının sarf mahalleri terketmek suretile zararına bir : şfu sekllde tesblt edilmlj bulunmakta. dır Umuml çejmeler İçin 15 bin, Sag. letmeyi devam ettiîmemişler, netimaleılar k8vü Için 1000 ve umumî ha. eed» jfene de açBczlültik etmiş olan \ 141ar insMl için 20000 lıra. arazi sahibi zararlı çıkmış, bır baKyüb k«x»»ına yapılan bu yardırr her 100 liraya bir kur'a numakıma. altın yU'Tiurta yumurtlayan muhitte büyuk bir memnunlyetle karjıarşsı ve çeşitli para ikramiyeleri tavııeu kesmiştir. lanmıjtır. Nüshası 15 kuruşrar Amerikada standard his«e 1/8 ol25 lira yatıranlar arasında 100 j Şubat 19 Cemaziyelâhır 15 ' Abone şeraiti Purkiye Harie duğuna ve bu fartı Amerikah firmisli ikramiye N o t : Terdtat plşeleTİmtı akşam IP.ÎO's kad~«r açıktır. Ura Ki Llrm Kx ketler rahat rahat bulabiHık'.erıne Sen«llk 42 00 81.UU • l 50 lira yatıranlar arasında 50 D i k k a t : Aylık keşldelvden maada her hafta " Hafta Sonu göre. daha cazıb bir »artla değil. rt AJt) aylık 22 50 43 50 a K Altın kejldaıi „ misli ikramiye synı şartla Am»rikan girketlerinı o Üç »ylık 12 00 1400 E A d r e s : Sırkeci, BQyQk Poıtabaae karsısı, Tel: 2422425 Blı aylık «50 0 00 «S'cak» mı, «ılık» mı yoksa «buz o V. j 8.52 12 2S 15 25 17 47 19 17 5.12 D t R R A T gibi soğuk» mu olduğu bilinmiyen memleketimizle alâıtıdar etmek, Oazetcmlze gönderıiec e\Ta* vt rauıar E | 1.04 €.41 9.38 12 00 1 31 11 25 Son para yatırma tarihi 6 Mart Cumartesi günün© kadardır. olsa olsa, petrol davpmızın eerçek ne»re<lll»in edlımetic tads elunmaa. TÜRK EKSPRES BANK'ta hesap açtırmakla Mart ayı keşidesinde en kısa yoldan 20.000 liraya ulaşırsınız. CUNHURİYET I l ! Öanlardan meırullyet kabui «dilm««. Affa uğrayıp da köyiine inuıce, yakın. uzak kövlerden, onu görmek için köylüler, günleree Koca Ahmedın koyune taşındılar. Aftan sonra evine çekildi, kendisini çıftine çubuğuna verdi Karıncayı bile incitmedi. Yalnız bir haksızhk görüp fazlaca kızdığında: «Aah! eski günler.» divordu. Sonra da bundan utanmış gibi usuvordu Kızgmlı&ı epc'nce de gülüvordu bövle soyiediğine. Ahmedin kendi=i kovünde unutıı'up eitmistı Kövlüleri ona alışmısla'dı Bu, ak sakallı ih*ıyar, yıllar vılı Toroslan tutmus Koca Ahmed d^Şildi Koca Ahm»d vasıyor mu. yasamıyor mu ha'kın umurunda degildi Bir e?kiva kadma bakmadı. yol kesmedi miydi, a Koca AhmeH Bibi,» divorlardı Adam öHürmıjyorsa, «Koca Ahmed.» C;1mle iviliklerde: «Koca Ahmed gibi .» Mu=t=?fava tekrar sordu: "Naçıl adammıs, Koca Ahmed?» Mırt^fa: " B^bam der ki Koca Ahmefl gibi viğıt eskiva namuslu. fıkara do«tu eskiya hiç gelmedi memlekete.ı. İhtivar: KBOVU boMi, VÜ7İİ nasılmış hiç snvİpm^iİAr mi sana?» Mustafa 'iBsbam d&r ki. uzun boylıı. esmer kooa bıvkh. d.a ?ıbi bır adamm!3 Koca AVrn=1 'R~Kam konuşrau» onunla. Abıının ortasında da büyük, kara bir ben varmıj. Goz CUMHURtYETln EDEBt TEFRtKASI: Z O lerinden ışık saçarmış Meteligi vururmuş .. Yaa! meteligi . Babam onunla konuşmuş bile'» ihtivar alaylı bir sesle sordu: «Gâvur Abdinin pvradını ş >kiyalardan alıp da, ona geri veren kim?» Mustafa: «Kım cîacak' Sen. Ben, demedin miydin?» İhtiyar: «Yok. Ben degil,» dedi »Eşkiya koca Ahmed...» Memed, adamın yüzüne dikkatUce baktı. İki kaşın tam orta yerinde, ak kılların altmda büvücek, kalacak degiliz.» dive cevsb verdi ! Kalkarlarken. Mustafanin koluna yeşil bir ben gordü. Bundan sonra Memed, bu alayıns ıçerledı Mus*^ dokundu M J t ,ta ona ne oluyor da gözlerini adamın yuzunden ayıgıbisme tekrar baktı. fanın: ramadı. «Gidiyoruz Ağam» diye hürMemed: Mustafa: metlıce cevao verdi. «Sağlıcakla ! »O adam kimdi, biliyor mu «Hani sen alıp verdiydin ya?» kal.» I sun?» İhtıyar: ihtiyar: j Mustafa: «Yok, yok... Ben değil. Koca oGule güle» dedi. nBaşmı hey ı «Kim olacak? Bir adam > Ahmed » besinden kaldırdı onUıa baktl On Memed, gururla: Bunu böyle söyledikten sonra da lar yürurleıksn geri .ndırdı. Goz «Bu adam Koca Ahmed» dedi heybesıni başının altına koydu. Ar lerini de kapadı. Mustafa: kaüstü uzandı. Deveboynunun çamhğına eelin «Lâf» dedi. Mustafa Memede dürttü, yavaş cıye kadar konuijmadılar. Memed «Ne lâfı bre'» «Herif ağzile ça: somurtuyordu. Içındeki onu dur oyledi Koca Ahrr.eH olı.j'.nu» «Haydi kalkahm.» dedi. durmuyordu. Zorluyordu. Yan goz «Ben de beni bı med.iden yeMemed. cevab vermeden kalktı le bir kaç kere Mustafaya baktı. 1e gider, ben Ben Koca Ahmedım Gözlerı hSlâ ihtıvann vı ^ '?;, dı Birinde gozpoze geldıler Mustafalenm» Onlar avağa kalkınca ihtıyar da goz nın gozleri sual doluydu. Yokuşu «Alnına haktn m' ır.un'» lerini açtı: çjkınca Memed bır tasın üslüne o ffBaktım. NoU.ak ydnı'ı» < Demek gıdiyorsunuz ha?o di turdu. Mustafa da yanma geldi o nAlnındakı benı gormedın ye sordu. turdu. Meraedın dılınin ucuna ge rai?» Mustafa: liyordu. Sonra vazgeçıyordu Bu «Yook!» «Tabil gideceğiz. Burada yatıp bah'ste Mustafayı küçumsüyordu. cBen, alnınm orta yerindeki İNCE MEMED yegil benl gördüm» «Nolacak yaııi?» «Sen demedin mi, babam alnında kocaman bir ben vaı diyor, diye?» «Dedim...» «Bu adam Koca Ahmeddi 3yleyse . » «De git sen de,. Bu adam, hepimiz g bı adam Dedem gibi üstelıkte Bunun Koca Ahmede benzer yeri var mı? Çoktan ölmüstür Koca Ahmed şimdiye.» | Memed sustu. Bu adamın Koca ' Ahmed olduğuna yüzde yüz inanıyordu. Mustafa inanmazsa ınanmasın. Ona ne?. Memed: «Sen ne dersen de Bu adam Koca Ahmeddi» diye kanaatini per kıtti. Mustafa: «Teh' dedi, böyle adamlar Ko yordu. Memed: «Bu su Çukurovada bSyle kıvnlır gider. Bence Savrun çayıdır. Kavaklar, Kadirlinin Değıımen kavaklığıdır. Durmus Ali boyle anlatırdı. Tamam mı?» Mustafa Memedin kızdığını anladı. Çünkü Memed, sert konuşmuştu. Memed, kolay kolav k'rmaz dı. Bir kere de kızarsa Ppterin beteri olurdu. Bu sebebden gönlünü almak istedl. «Tsm=m » ded! «Bnra C'ikurova işte. Durmuş Alinin anlattığı Yaan. YAŞAR KEMAL aklında ivi kalmı* » ca Ahmed olacak olsa, dünya Koca Şabablıva geldiler. Şabaplınm altından geçen su arkı del'nmis, altAhmedlerle dolardı.ı taki yolu su basmıştı. Ayakkabla «Koca Ahmeddi» «Koca Ahmedse Koca Ahmed' nnı çıkarıp geçmek zorunda kaldılar. Napahm?» Şabaplınm aşagismda, yani şim «GözlerİHdekl ısığı gordün diki Bolat Mustafanın evinin oramti?» larda bir kırmızi topr=kla, bir be «Yok.» «Gözleri çıra gıbi yanıyordu.» vaz toprak yanvana^ır. O sravı cilpirti çalılan almıştır. Cilpirtiliği «Lâf.. Yok. Sen d e . » ka«abansn ilk p\Wj ar>ıünBöyle konu'ja konuşa inerlerken, aşağıda bir düzliik görduler. Düz dü. Bir kısraı saz evleri bunlann. lükte büyük bir kavaklık var. Ka Saz evlerm altbaşında büyük kirevaklığın ortasından bir su akıyor midli bir yapı sörünüvnrdu. Sonkıvrılarak. Ova boyunca. su, gü ra, onların ötesinde parlavan çuıneşte şavkıyor Bu kadar uzun, kolan bevaz harfantlı evleri, kırkıvnla kıvrıla giden «uyu düz bır mızı kiremiHleril» ka>;»ba uzan:yordu. Memedle Mu>tafanın g(v>ri ovada ılk defa gorüyorlardı. kasabada. Gozlerini inHıriD yurüMemed: dükleri yola bile bakmıyorlar. Bok aYaklaştık.» dedi. lu derevi geçtikten sonra. ks^abaya Mustafa: «Neden belli?» diye sordu. Ak girmıs oldular. Sağlan solları mesiliğinden sordu. Yoksa o da bili zarlıktı. Mezar taşlan yan yatmıj lardı. Kararmış mezar taşbrmın, kuzeye gelen yönleri yosun bağlamıştı. Ve mezsılmın orta vonnda yaşh, dallan çıplak denecek kadar yapraksız, bir tarafı kurumuş bir dut ağacı vardı. Bu kadar kocaman mezarhgı da ilk defa görüyorlardl Çarçıya kadar mezarhgı düşünerek yüruduler. Mezarhktan içlerine bir korku, bi üperti düşmüştü. İlk dükkâna gelince Mezarlı^ı unuttular. İlk dukkân, küçücük üstü çinkoyla drtülü bir dükkândı. Dukkân cı bir uzun masanın ürfüre r enk renk şekerleme dolu kavanozlar sıralamıştı. Kavanozlu masanm ö> nünde gaz tenekeleri, şeker, tuz, incir, üzüm sandıklan duruyordu. Bir zaman yanyana durdular. bu dükkânı seyrettıler. Bu dukkân Abdi Aganın dükkânına hıç benzemıyorrfu. Dura seyrede çarşının ortasına geldık.erinde, gün tepenin ardına inıyoıdu Bır kumaş riu»^nınm önünde durmu=;lardı Türîü rpnkte gozalıcı basmalar, vazm'lsr. salvarlık kumaşlar, bir ıpe dızılm.ş şapkalar, ipek krepler... Krepler sıra sıra, bir uçtan bir uca d ıkkânm > r içir.e asılmış. İcride ko' ~" "'n göbekli. kısa bo>lu bir adam uvuklayıp duruyor. fArk, )