Katalog

CÜMHJJ Hl V ET ^ 2 Eylul 1953 Geçenlerde vukua geien grevleria Fransayı 250 mılyon Türk liraaı zarara soktuğu şimdi anlaşıhyor. Böylelikle, 10 milyar Türk Urasını bulan bütçe açığmı kapamak çok daha zor olacaktır. Lanlel hükumeti iktıdara geldiği »aman, meclise başvurmuş ve kararaamelerle tasarruf tedbirleri alabılmesine imkân verecek salâhiyeti istemişü. Parlamento bu sa lâhiyeti Başbakana vermiş, fakat hükumetin hazırlamakta olduğu kararnameler, hayat pahalılığından esasen şikâyet etmekte olan işçilerle memurlan greve sevketmişti. Fransadaki devletleştirilmiş müesseselerde çalışmakta olan iki milyon kadar işçi ile memur halen İş başı yapmış vaziyettedirler. Komünıstlerin, grevleri uzatmak için başvurduklan bütün manevralar diğer sendikalar tarafından hezimete uğratılmıştır. Fakat şımdikl durumu bir «sulh» tan ziyade daha çok bir «mütareke» ye benzetenler çoktur. Fransız idarecilerj bu işçilerle memurlann vaziyetlerini ıslah etmediği takdirde grevlerin yeniden patlak vereceğine muhakkak nazarile bakılraaktadır. Fransız hükumeti, geniş işçi ve memur kütlesinin yevmiye ile maaşlarına zamlar yaptığı takdirde, bütçe açığının daha da büyüyeceği, enflasyon tehlikesinin de genişhyeceği aşıkârdır. Bu sebeble Başbakan boyle bir tedbirle değil de fıatlan düşürerek işçilerle memurlan memnun etme yoluna sapmıştır. Bu hedefe ulaşmak için ilk anlaşma kasablarla yapılmıştır Paristen verilen malumata göre, bu anlaşmaya sadık klacak kasablar önümüzdeki haftadan itibaren et fıatlarmda yüzde on nisbetinde bir tenzilât yapacaklardır. Laniel kabinesinin sözcülerine bakılacak olursa. esaslı dığer gıda maddelerin de de aynı tenzilât elde edilecek ve böylelikle de yevmiye ve maaş zammının istenmesine lüzum kalrruyacaktır. Muhakkak ki nazarl olarak, böy le bir plânın derhal ucuzluğa yol açması, hayat pahahlığının azalmasını sağlaması beklenebilir Fakat fi'lî sahada aynı |ey olacak mıdır? Şimdiye kadar Fransada tktidara gelmiş daha bir çok hükumetler bu şekilde fiatlan düşürme£« calışmışlar, fakat muvaffak olamadan istifa etmek zorunda kalmıtlardır. Bilhassa Pinay ktbiaesteta Fransada fiatlarla mücadele başlarken İtalyaya Yazan: Samih Sami ihracatımız artıyor I ^ GÜNÜN MEVZULARI =haberleri Kırtasiyecilik derdi ve bunu I Bürokrasi karşıhğı olarak kullandığımız kırtasiyeciliğin, devlet daire ve müesseselerindeki kırtasiyeciliğin, işlere verdiği sekteyi ve iş sahiblerine çektirdiği üzüntüyü ve bezginliği hepimiz pek iyi biliriz. Kırtasiyecilik yüzünden bazan en yıkile anlayamamaktadır. Hukukî acele işler bile uzun muhaberelere bilgiden sarfınazar sadece sağlam dökülür, aylarca uzatılır. Bu gecik bir türkçe bilgisinin ve akli selimin me sonunda iş müsbet bir neticeye kullanılması sayesinde gerçek mana varsa dahi, bu neticenin bazı defa ve maksadı anlaşılacak kanun ibafi'len kıymeti kalmaz. Çünkü iş, relerinden bazı defa öyle sakat ve serektiği zamanda intac edilmemiş akla gelmiyecek neticeler çıkanhr r. ki bu anlayış karşısmda şaşmamak Kırtasiyecilik bugünün derdi de elden gelmez. Böyle bir durumda ğildir. Halk Işlerinl görmek İçin memur, ya işi kendisi menfi şekildaireler kurulduğu zamandanberi d e neticelendirir ve sizi üst makabürokrasi başlanuş, tesirlerini gös ma müracaate icbar eder, vahud termiş. şikâyetleri davet etmiştir kendisi üst makama yazar Halkın Avnı suretle bu derd memleketimi i ş i d e bu "muhabere" sona" erinceye ze hâs bir şey de sayılamaz. Çünkü doğu memleketlerinden sarfınazar Bazı memurlar da kanundan anBatı Avrupada ve Birleşik Ameri laşılan manayı kendileri isabetl kada da bu derdin tecellilerine rast olarak tayin edebilirler. Fakat bu anır. Bununla beraber kırtasiyeci mana, iş sahibinin lehinde ve ir iğin bize hâs tezahürleri de vardır. renin aleyhinde ise mesulivet vaBizîm üzüntümüzü arttıran da himesine kapılarak işi bir kere de ha ziyade bu eibi tecellilerdir. Batı mafevklerinden sorarlar. Avrupa memleketlerinde işlerin Âmme hizmeti görenlerimizin bir görülmesin'ie turulan usulden doğan kısmında eksik olan şey de, halka kırtasiyeciliğe rastlanabilir. hizmet duvgusu ve vatandaş bir kısım memurlarda görülen an sidir. Bazılan, vatandaşm işini kaayış yetersizlitinden, vazife duv nun dairesinde en seri surette n"tigusunun ve nihayet vatandaş ve celendirmekten alınacak manevî memleket se\gisinin kifayetsizlipin hazza bigânedir veya nefsine vüzde den doâan tecellilere aynı nisbette bir nisbetinde gelmesi muh*emel :esadüf edilmez. zararla vatandaş işinin görülmeGerçekten kırtasiyecilik, yalnız sinden husule gelecek faydayı karş görmede tutulan usullerden ileri şılaştırdığı zaman bu muhtemel zagelmez. Âmme hizmetlerini ^ören ran, mt'.hakkak faydava üstün tukimselerin fikrî seviyesi, vazife şu tacak derecede bencildir. uru ve halka hizmet duygusu da, Ancak bütün bu söylediklerimizişleri kısaltmakta ve uzatmakta, le kırtasiyeciliğin menşelerinden müsbet veya menfi şekilde neticebirini izah etmiş olmakla beraber, lendirmekte amil olur. Bizde kırtadaha ziyade memur meselesine teiyecilik hem usul meselesi, hem de mas etmiş oluyoruz. Gerçekten sebir memur meselesi, yani seviye ve viye ve zihnivet meselesi, mesulivet zihnivet ve milll gayret mevzuudur. Bunu söylerken hemen ilâve korkusu, halk için kendini zahmete ıtmeliyiz ki memurlanmız arasında sokmamak temayülü hep memıır anlajnşı kuvveti olan, halka hizmet vasıflarına taalluk eden noktalaryolunda bütün gticünü harcamak dır ve hakikati söylemek gerekirse duygusunu taşıyanlar aı değildir. memurlar da kendl aramızdan yeFakat acmarak söylemeliyiz ki bu tiştiğine göre memur meselesi, kenasıflardan mahrum olan veya bu di sahasına münhasır olmaktan zivastflan kâfi derecede haiz olmı yade daha umuml ve içtimaî bir ıranlar da vardır. İşte bu gibilerîn meselenin bir cephesini teşkil et'aaliyetsizliği. kendilerini fazla dü mektedir. Acaba memur vasıflarına taalluk şünme ve mesuliyetten yüzde yüz kaçuıma gayreti, halk işlerinin ura eden noktalar dışında kırtasiyeciliği masma mahal veren amiller arasm doğuran ve usule aid olan hususlar da bulunmaktadır. nelerdir? Bu mahiyetteki sebebler Kanunlan tatbik edecek olan me de çeşidlidir ve hepsini tesbit »tmek murlardan bir kısmı, kanunlarılâ güçtür. Bu sebeblerin başlıcalarını şöyle sıralamak mümkündür: Mcmurlara *ld vazife ve mesuliyetler^n lâyıjçlle tesbit^edilmemlş olması Mfüzünden munaberelere mahal veffflmesV^tesrrA' dİfrelerde evrak iş.lerinin İyi düzenlenmemiş olması, hususile evrakın vaktinde çıkanlmasını temin edecek kontrolun kurulmamış bulunması, bir de kanunla konulmuş olan geciktinci usullerin mevcudlyeti. Memur vazife ve mesuliyetleri lâyıkile tesbit edilmemiştir derken gene memur meselesine temas etmiş olduğamuz için mevzuumuz dışında olan bu nokta üzerinde duramıyacağız. Evrak işlerinin iyi düzenlenmiş olmamasının gecikmelere sebebiyet verdiği blr hakikattlr. İstanbuldan Ankaraya bir di'ek çe posta İle ikt günde gider. Fakat bu kâğıd gönderildiği bakanlığın umuml evrak kaleminden aid olduğu şube masasına gidlnceye kadar bazan bir haftalık zaman geçer. Hattâ aynı bakanlığın aynı dairesi İçinde blr kftğıdın bir masadan diğerine gitmesi günlerce gecikebilir. Halbuki evrak işi lyi düzenlenmiş olsa bu gibi gecikmelcr önlenebilir. Bunu yapmak da güç ...GE monogramı bulu değildir. Çünkü bu gibi teahhur senan Türk mab bir ampal, beblerinl hafifletmeğe muvaffak olan resm! dalrelerlmlı de mevcudGeneral Electric Şirketinio dur. Onlar ömek olarak alınabilir. Kâğıd, ald olduğu masaya intikal 75 senelik ilim vetecrub» ettikten sonra tetkik ve intacl «afsinin mahsulüdfir. hası gelir ki bu safhadaki ihmalin G E N E R A L ^ ELECTRİC ve konrolsuzluğun bazan aylarca gecikmeğe sebebiyet verdiği göröBu memleketin ampulüdür. lür. Bu gecikme, işin her noktası MEMLEKET DAVÂLÂRI [ NALIN Bir denizaltı arama ve tetkik gemisi Yeni hava meydanı btnasrada polis ve ffimrükcüleı için yer aynlmanus Yeşllkoyde ta* «dlUn y«rt bavt meydanı bbuıaııun tavanlannda 9»t. lakhklar hurole «eldljlni yaanıştık. Binanın faallyet» geçmasttl mfltML kıb bir çok noluanlar daha »rtay» çıkımştır. Meydan btnajının ln«Mi sırasında polls T» fümrOk memurUn lçm plânlı Wr jn ayrılmadıivndan pasaport muamelelmtai ra.pa,e*k olan Emniyet m«murları Uı |umrttkçüler dar bir hola yerteatlrllmljlerdlr. PolU. ler ve gUmrükçüleT İçin muhafııalı bir yer mevcud olmadıgmdan bütün errak ortad» Julmıjtır. Yatacak bir y»Uk. nane d* mevcud bulunmadıgından fin. nıyet m«murları fecelerl 4 kUometr* mesafedekl «akl meydan blnanna glt. mekUdlrier. Bu arada tnnalt rt çıkiı yoleulan için aynlan ulonun da k'.fayetıtı ol. dugu anlasılmı», bütün bu ekglkllkl». Tln izalest İçin yeniden 700 bin Unhk tahsUat İAtenmglttr. J bir ara hedefine yaklaştığı santlmış, fakat bu Başbakan da, ucuzluğu patronlarla yaptığı anlaşmalarla temine teşebbüs ettiğinden o da muvaffak olamamıştır. Fransız hükumetinin, kasablarla 7 ayda 131 milyon lir*»lık mücadelesinde muvaffak olabilmeihracat, 55 milyon lirabk si için, «vasıtalan» tasfiye etmeithalât yapıldı sınin şart olduğu ileri sürülmektedir. Bilhassa bu vasıtalar, fiatSon zamanlarda İtalya ile memlann artmasına sebebiyet vermekleketimiz arasındaki ticarî münatedir. sebetlerde büyük bir gelişme mü1952 senesinin ilk ayında Edgard şahede edilmektedir. Faure Başbakan iken, en iyi etin İstanbul Tîcaret Odasına gelen kilosu takriben 290 kuruştu, fakat malumata göre bu senenin ilk 7 ayı vasıtalann elinden geçtikten ve içinde memleketimizden İtalyaya satışa arzedildikten sonra bunun 7 131 milyon liralık ihracat yapılmışlirayı bulduğu görülüyordu. 1953 tır. 952 yılmın aynı devresi içinde yılının temmuz ayında Laniel Baş İtalyaya yapılan ihracatımız 22 bakandır, fakat Edgard Faure milyon lira olduğuna göre aradaki memleketinin bütün ekonomik ha fark bu memleketle olan ticaretiyatını idare etmekle mukellef Ba mizin seyrini bariz bir şekilde göskan rolünü oynuyor. Şimdi ise ilk termektedir. Aynı müddet lçlndeki öıracatıelde etin kilosu 240 kuruştur, fakat vasıtalar bunun üzerınde kâr mızın yekunu 635 milvon lira oldutemin ettikten sonra halkın eline et ğuna göre İtalyaya yaptığımız ihracat umumî ihracatın beşte jirini 8 liraya gelmektedir. teşkil etmektedir. Fransız hükumeti, et fiatlannı Diğer taraftan bu sene ocak ayın düşürmeğe teşebbüs ederken, bır dan temmuz avı sonuna kadar ayın den tereyağ, süt ve sütlü maddeler memleketten 55 milyon liralık itfiatlarının artmağa başladığı raü halât yapılmıştır Gecen sene bu şahede edilmiştir. Bazı mevzular miktar 68 milvon lira idi. da bu artış yüzde kırkı bulmuştur. Laniel kabmesinin iktısadcılan, İtalyan okul gemisi 7 eylulde şimdi bu sahada da sıkı tedbirler geliyor alınacağmdan bahsetmektedirler. ttalyan bahrıjeslnin Amerlgo Ves. Fransız hükumeti, et, süt ve süt puccl okul gemlsl 7 Uâ 12 eylul tarih. lü maddelerle birlikte patates, şe lerl arasında tstanbvU llmanını ziyaret ker ve daha bazı gıda maddeleri edecektlr Albay Luciano Sotglu kuıtıandasın. fiatlannda zoraki (!) indirme ya dakl Amerıgo Vespuccl okul gemisi pılacağını ilân etmektedir. hazırlanan programa göre 7 eylul pa. Bu sahada hedefe ulaşmak için, lartesl günü Baat 8.15 te îstanbul 11. pare top »tımı İle halkın menfaati aleyhinde fiatlan manın» glrerek 21 ve Selimlye kıjla. jehrl »elâmlıyacak arttıranlan gayet sert cezalara sından da atılan aynı sayıdakl topla çarptırmanm elzem olduğu aşikâr mukabelede bulunulacaktır. dır. Şimdiye kadar hiç bir Fransız Radovanoviç dün gittl hükumeti bu şekilde tedbir alamaBa;ka bir vazlfeye tayln edilen Yu. dığmdandır ki fiatlar kat'î bir şe gosla\>a Federal Halk Cumhurlyetlnln kilde duşürulememişür. Laniel Ankara Buyuk Elçlrt M. Radovanoviç dun ak;am trenle lehrimizden ayrıi. hükumeti, bu işi cezrî tedbirlerle mıştır. başarabilecek kadar sağlam, isBüyük EIçl Sirked garında Vall adı. tikrarlı bir hükumet midir? Pek na Muavınl Fuad Aıper. Vllâyet HJSUJI Kalem Mudurü Bajri Dedeoglu. Elçlllk yakında hâdiseler bu sualin ceva ve Başkonsolosluk menjubları tarafın. bını verecektir. dan ugurlanmı;tır. Bayan Radovano. Fakat fiatlar düşürülmediği viç> bir buket takdlm edllmlstir. takdirde, yeniden işçi ve memur Beyazıd Mccidiyeköyü tünellkütlesi yevmiye ile maaşlara zam nin keşii projesi eksiltmeye isterneğe başlıyacak, bunu temin konuluyor ettikleri takdirde de, hükumetin Beyazıdd . MecldtyekSyA arasında bütçe açığı artacak, enflasyon ya yapılacak tünelln k«$if pro]eainln blr yılacaktır. Çünkü zamlarla birlik Franıız ılrketl tsrafından hazırlan. ması k&rarlasmıı, kesiflerln yâpılmajı te derhal nrsatçılar fiatlan da art İçin de tstanbul Tramvay ve Elektrlk tırmaktan çekinmiyeceklerdlr. tdaraln* lkl milyon lira asrfı İçin Franıa, hmrb aonund*anbeH \$£ ranUKJttlrıAldığıraıı malumata na»B. bu hurustaki karar bozulmujtur. de bulundugu bu fasld dalred«a Ke»lf projeel, bu ljl» mesgul Avrupa kurtulamıyamk «udırT « *. ^*ıtl«rr~WMind» eluiltmeye kon'üta1 caktlr.S tlfllller arasında. b o ^ bl* projtyl lüzumauı gören ve lnjaatın Tanm Satış K«*peratifl, buudm dogrudan dogruya eksilttneye konma. taüflan için Belediyeyt 150.004 •ının uygun olacajı mutaleasında bu. lunanlar da vardır. liralık kredi açtı arttıran dunımlarla hiikümler TEKELI 42 eroincinin duruşmasına Ttnztm ıati|larının daha verlmll bir dün başlandı hmlt konmaıını v« devamını temlD İçin VaH v« Beledly* Relsl Prof. OOk. •rolnclltr hakkındakl cezalan artı. ayın iahrt Mrvettnden 50 Mn l l n te. ran yeM kanumın Utblkından sonra Takal&nan 42 eroln lçid T» aatıcısı ahhüd ettieinl yajrniftık. BUdlrlldlBn» gör», Prof. O»k»yın dun Adllyey* g«tlrllml|. ( lnd ve 6 rtnn*k Utedlğl mlktar Mr tekım for. ncı Aıliyı O ı a mahkemelerinde du. maUteler yUnindıen kullanılamamif. TUfmaların» baslanılmıgtır. Bunlar ara. buna mukabil Tieartt Bakanlıgının ıında Naelye. Guler ve Nermln lslm. tmrllt Tarım Satıı Koop«r«tlflerl mü. lerlnde S de kadın bulunmaktadır. ws««sl İjtanbul BeledlynliM 150 MnMaltepe açıklannda boğulanlann Ur»hk kr«<U acmıjtır. cesedleri dün de bulunamadı Ofia, Tnkya •• Maımara bü\p Maltep* açıklan»d« eereyan eden sinde «3.000 Un hububat aldı •e t klflnln bogulmaılle netleelenen Toprak Mahsullcrl Oflfl lttatıbul Bölgt Müdüriüğündtn aldıjımıt malu. mat« (Ore. kamp«nya batındın bugüne kadar Trakya v» Marmar» fOlgednde mubayaa edllen hububat ın mlktarı (3.000 tenu bulmuftur. Mubayaatın eklm arı »omın» tedar devam •deceğl tahmln oluıunaktadır. denlz kazasının tahklkatına dün de Kartal Savcnı Kemal Balkanlı tara. fından devam edllmijtlr. BUtün B«^ırma)ara rajmen eoed. ler henüz bulunamamıstır. Kurtulanlar tam manaslle lylleşme. dlğl İçin gece geç vakte kadar evleıine dönmemlşler. Burgazd» tedavl altında tutulmujlardır. Diğer taraftan, ölenlerln lajrada bu. lunan allelerl jehrlmlze gelmektedlr. Gmlatasaraylı futbolcu Isfendiyara da nilrUne teiefon edilerek durum bıl. dirllmlîtlr. lsfendlyarın bugun uçakla eehrtmlza geleoegl aaıme<Hln>ektedır. Leyli Gencer bujün ttalyadan KarikatUt Sevenler Derneğinin kongresl dönüyer KarlkatOr Sevenlcr D«me|lnln aene. ttalyada bttaarılı bir turnt yapan cpera tanatkârı Lcylt Gcnctr bugün İlk ilk genel kurul toplantııı 11 eylul eaat 13.30 da bir ttaly&n. uçajı 11» 1953 cura» günü aaat 17 d* Gazetectln Cemlyetlnde yapılacaktır, memlekete döneetktlr. tstanbul mjlletveklllerlnden Fuad Keçecl Blrtnd Abdülhamldln tatuına ald bir yazı altlığı İle tklnel Mahmudun Sadrıazam Mehmed Rauf Pasaya yazdığı bir hattı hümayunu ve Doktor merhura Maıhar Uzmanın «jl S Uzman da Namık Kemale aid Ruhi lnnalı blr kalemtraşı Topkapı Sarayı Muzc= IP teberru etmlşlerdlr. ÜZERINDE nkaradaki sayın okuvu* culanmdan Yusuf Oz» tokaylı adında bir zattan btr mektub aldım. Bir denizaltı arama ve tetkik gemisi icad ettiğini •Syliven bn okuyucum, mektubuna ilâve ettiği kısa hal tercümesinde, Budapeştedekl Macar Krallıfc liyenin Defterdarla muhaberesl, Ali Sanayi mektebtaden mezun çok defa kanunl ve teknik konulaoldnğnnn, meslek hayatında Avusra taalluk «der. Bunlann vilâyet tnrya, Mscaristan, Almanya, Ruskanalmdan geçlrilmesinin hemen hiç bir faydası yoktur. Buna karşi ya, Brezilya ve Emir Abdullah Han İşleri geclktlrme glbl ehemmlyetli ramanında Afganistanuı merkezi Kâbildekl silâh fabrikasmda mtinın bir defa da tetkik edilmemesi bir zaran vardır. Hele hesablara ve hendis olarak çalıştığım, şimdi Top tekniğe taalluk eden hususlarda bu ve tek bir noksan göriilünce başrak Mahsulleri Ofisi Fen Şubeslnkaca eksikliğln bulunup bulunma faydasızlık daha da aşikârdır. Ger de vazife gördütünü ve yedek «uçi kanuna göre sadece hesaba ve dığı araşbrılmadan hemen işin baylık hizmetini Avusturya Mamuhabereye dökülmesi ve buna tekniğe aid işlerde vali Isterse vall caristan harb donanmasında ifa etcevab alındıktan lonra öteki nok adına imza koymak yetkisinl İdare şubeleri âmirlerine verebllecek. tiğini söylüyor. Mektubunu aynen sanların meydana çıkanlması ve neîredlyorom: bir de kanun tatbikatma taalluk Fakat muhabere salâhlyetinl valiye .Gazetenizln 29/6/ »S3 tarlhll nOaha. eden ve bir hükmü havl olan teb verip de onun namına İmza koya jmda memleketlmİEden onlarca bin bilmek yetkislnln kullanılmasına liğlerin masa memuru, şef, şube kllometre mesafed» bulunan blr mem. müdür muavini, şube müdürü, u cevaz vermenln hikmeti nedir? lekette; denlx dlblni kesfetmek lçm mum müdür muavini, umum mü Defterdarhğm Bakanlığa gfindere lcad edllmiı btr cthaı hakkında ne|. dür, müsteşar muavini, müsteşar ceğl bir hesab cervelinln lrsaline redllm1« çok enteresan yızıyı büyülc blr alâka İle okudum. gibi müteaddid kademelerden ge aid kSğıda Defterdann vali namına Aynı mevzu dahlllnde, fakat çok çirilmesi yüzünden vakl olur. Bir imza etmesi, ne gibi mantıkt blr lü daha genis n fttmullO hcdeflere var. zuma istinad ettlrilebllir? öteyan mak lçto. Tukmnda adı geçen clhazı kâğıd bir daireye veya bakanlığa ne zaman gelmistir, ne kadar son dan bakanlık hesablara ve tekniğe en aı y»nra aaır feçmlş; tamamen ra çıkmıştır? Gecikme normal midlr aid ktğıdlan dahi doğrudan dog yenl «aaslar Ozerlne dayanan ve va. ılfelerl tehllkeata tara blr emnlyei yoksa az çahşmaktan veya noksan ruya valiliğe gSnderecektir. Bu İçinde lta edebllecek ufak blr denizaltı tetkikten mi ileri gelmektedir? Bir hükmün tatbikatına aid bir TÜsal gemlslnl lcad ettlm. çok dairelerimizde bu noktayı a verellm: Eski mütekaldlerden blri «Denls altı arama T» tatklk genüfl» raştıran bir kontrol kurulamamış Blüyor. Bunun dul ve yetimlerlne adını ta;ıyaa bu icadım için 6811 aylık bağlanacak. Buna aid muame numaralı lhtlra baratını yukarıd* tır. Halbuki böyle bir kontrolun yazı nefrolunmadan tam kurulması da güç bir şey değildir. le Maliye Bakanlığınca tamamlanı zlkredllmif 46 gün evvel Ekonoml ve Tlcaret yor. Fakat bu husustakl evrak dof Kanunlann koyduğu geciktiridj Bakanliğından 14/5/J5S tarihlnde lstlh. usullere gelince, bu usullerin tesbl rudan dogruya bu mötekald aile «al ettlm. thtlra beratına «kll olan ti, bütün kanunlann gözden geci sinln oturmakta olduğu malmüdfl tarlfname »• tarlfname ozetlnln blrer rilmesine bağlı bir şey olduğu için rüne, faraza aile İstanbulda Kartal nüshasını niflk olarak takdlm edlyo. rum. fazla emek ve zaman istiyen bir da oturmakta İse Kartal malmüdüBu leadım d». duny» denlılerlnl baj. tetkike muhtacdır Biz bu yazımız rüne değil de tstanbul valililiğine tan ajağı gezen tecrllbell blr ımıhtn. gBnderiliyor. Valllik bunu Kartal dlsln uzun nman (Uren hesab ve ça. da bu kanunî hükümlerin birinden ediyor. hfmalsrınin netlcealdlr. ve oldukça mühimminden bahset kaymakamlığına havale da malmüdürüne Muhterem sasetenlzl uz\fı aeneler. mek istiyoruz: Vilâyetlerimizin u Kaymakamhk muml idaresini nizamlayan (11 lda gönderiyor. B3ylece bu kftğıd hiç denbert muntaraman okuyan ve Tür. klyenm aanayllefUrllmeıl flkrlnl hiç resi kanununun) dokuzuncu mad lüzum yokken valiliğin, kaymakam olmazaa blr iantlm daha Uerly» getür. hğın kayıd defterlerine, zlnunet mege aımetm!» blr Türk vatandajj n . desine göre «Bakanlıklar ve flzel kişüiği haiı genel müdürlükler, 1 defterlerlne geçlyor, ondan sonra f8t!le (llljlk tarlfnameyl okuduktan v« 1 genel idare teşkilâhna aid bütün asıl işi yapacak olan daireye İnti tetkik ettikten »onr») bu İcadım hak. düsünceleıinlsl blr işleri valiliklere yazarlar. Valilikler kal ediyor. Tablt bu kanallardan kındakl muhterera gazetonlzda makale jekllnde neeret. de illere aid İşler için ilgili bakan geçmek de, en aşağı beş alta gfln m'"'»l derin savg'larırrla »)r« ederîrp • lık veya tüzel kişiliği haiz genel lük blr gecikmeyi mucib oluyor. Okuyucnımm lcad ettigi denizaltı müdürlüklerle doğrudan doğnıya arama ve tetkik gemisinln tarifnaDul ve yetun aylığı tahsls evra meslnl ve yapacağı Işleri de ckumuhaberede bulunurlar. Ancak valiler hesabata ve teknik hususlara kmm valiliğie gönderllmesinde blr dum. Bu hlzmetleri kendisi jöylo aid işlerde idare şube başkanlarına fayda tasavvur edilebilir mi? Vali hulâsa ediyon vali adma imza yetkisi verebilir zaten bu evrakı görmez. Görmesl• 1 Denİ7İerln muhtelif derlnliğln. ler.» Ehemmiyetll ehemmiyetslı ne imkân olamaz. Görse de hiç bir deki nebat! ve canlı hayatların tetklkl, faydası yoktur. Hattâ bu kâğıdı her İşin muhtelif bakanlıklarca, 2 Getnlnln lnebllecegl derinllkte. meselâ maliyeye taalluk eden isle yalnız vali değil, muavini de, hu denls dlblndekl arazlnln ke;fl. J Denlz altında mevcud olabllen rin Maliye Bakanlığınca valiye ya kuk işleri müdürü de görmez. Bir tejıjrlnllklerln tesbltl. zılmasmda, valinin de bunları Pef masa memuru kâğıdın havalcsini tabl! Herhangl denlz altı tnjastı İçin • terdara havale etmesmde ne clbl yapar. Kaymakamlıkta da durum Hlzumlu tetklkler vesalre, bir fayda mülâhaza edilebilir? Ma aynıdır. • Fakat gemlnln en mühim vaıl. Arkası Sa.. 4, Sü. 2 de fesl batmıj olan gemllerln yerlnl vm varlyetlerlnl en kısa ramanda tesbit etmek ve boylece kurtarma 41 et ve eklpleıinm vaklt luybetmekalzln ljic» tanzlm edilmlf v* teslrll blr teklldekl ça'nmalari'n mümkün kılmaktır Sayın oknyucunran lcad ettiğini »'Jvlediği gibl küçük bir dcni/a'tt jri*mMni vaktile Japonlar da icad ve <nşa ectcç't bunnnla <fpniıln dî* İMtıtiri No7 bmde arasdrınalar yapmışNrdı. teri Mttnir Arer inrtjıru ile 29 aftusto» 1853, tarlhind* ya/ Sfandi de Prof. Plcard, blnlerr* pılan tasarruf mevduatı hesablarmın ikramiye keşidesinmetre derinliğine inebllen bir dede kazanan hesab numaraları aşağıdadır. nizaltı icad etmiş ve dalışlar yapmaya başlamışhr. Suadiye asfaltı üzerindeki ikramiye apartımamnın Bu lcad hakkmda söyliyebllece3 No. lı dairesini Izmir şubemizden 16403 No. lı ğim şey şunlardan ibarettlr: Her hangi bir icad. kâfıd üzerinde kalhesab sahibi kazanmıştır. dıkça büyük bir şey Ifade etmet. Mesele, bu lcadı gerçeklestirmekte Bu keşidenin muhtelif arsa ikramiyelerini ve tecrübelerle Işe yaradı;ını ispat kazananlar : etmektedir. Bunun Içjn de parava ihtiyac vardır. Bu paravı l l n temin Galata şubesinden:: eder? Ya devlet, yahud da Batı memleketlerinde bu gibl islerle 705. 876, 2045, 2729, 3128. 3349, 3586, 3931, 4000. 4307, meşrul olan ve blzde henüz mev4803 cud bulunmıyan zengin ilim ve fea müesseseleri. Hususi sermaye biııstanbul Ajansından: de böyle neticesi meçbul İşlere pa45108, 45410. 45689. 46535, 47904, 49757, 50061 ra yatırmaz. O halde, sayın okuyucumnn Avrupa ve Amerikadakl Kadıköy Ajansından: ilim ve fen miiesseselerile temasa 72656, 72999, 73047. 73527, 73626. 75655 geçmesi yerinde olur. TUTUM BANKASIİ l Izmir Şubesinden: 15807, 15910, 15985. 16623 Menemen Ajansından: 175113 NOT: Keyfiyet. Vsramlye kazananlara, mektubla büdirilmijtir. CUMHURİYET Kttshası 15 ktıruştnr Abone şeraiti Türkiyo Harl« Senellk Altı aylık Oç aylık Blr aylık Lira Kr. 42.00 12 50 12 00 4 50 Topkapı Mtizesine teberrnlar Dolmabahçe Sarayının anahtarSallh laruu istiyen kadın deli imiş EYLÛL 2 ZİLHİCCE 23 Dün blr guetede, Abdülhamldln to. runlarından blr kadınm VUAyete mü. racaat ederek Dolmabahç* S&rayımn anahtarlarının kendismo verllmesinl lstedlğl blldlrllmlytlr. Aldığırnu maluma ta göre, kadmm akıl hastası olduğu anlaşılmıştır. V. ] 5 28 12 13 15 54 18 41120 18] 3.41 "İ |10 46| 5.32[ 9.13 12.00| 1.36 9 00 TUTUM BÂNKASI Gazetemlz* gSnderllen evrak T* yazılaı nefredllıln edilmeıln lade olunma*, fianlardan mesullyet kabul edilmez. DtKRAT Cümhuriyçl'in EDEBÎ TEFRİKAS1 No : 16 2 Eylul 953 çarşamba Feyzanm, bu bahçede, her yerden daha fazla sevdiği bir köşe vardı. Tâ ucda, o buyük ıhlamurun bulundugu tenha kbşe. Bu ağaç onun hayatında mühim bir yer işgal ederdi: Bir derdi, bir sevinci olduğu zaman daima orsya sığınırdı. Kaç kere onun gölgesinde halyaller kurmuş, ona sonsuz ümidlerini, heyecanlarını soylemiştL. O, Feyr"în iyi ve karagün dostu idi.. Tâ uzaktan görünüyordu: Öbür ağaçlardan daha büyük, daha İhtişamh. onlardan biraz uzak ve ayrı: Herkesle kolay bağdaşamıyan yüksek ve yalnız ruhlar gibi... Genc kız adımlarını sıklaştırdı. İşte, geliyordu. Fakat, daha ziyade yaklaşınca, birden durdu: Ağaçm da bulundugu bahçenin bütün bir kısmı dikenli tellerle ayrılmıştı. O tarafa geçmeğe imkân yoktu. Hayretle bi? müddet olduğu yerde kaldı. Bunun manası neydi 9 acaba Biraz daha ilerleyerek tellerin bağlı olduğu direklerden birina davandı. Uzaktan, üzgün üzgun sevgili dostuna gülümsedi. Bu bir muamma idi. Bunu ne maksadla yapmışlardı? Merak ediyordu Geri dondü. Tekrar baîıçıvamn önünden geçerken: « Rıdvan Ağa, dedi: şu karşıya neye tel çekmişler kuzum?» « Orası satıldı, küçük hanım.» Garib bir heyecanla bütün vücudü sarsıldı: Neye? Niçin' R'.dvan Ağa, ağarmış bıyıklarının arasından dişlerini göstererek güldü: Ne bileyim ben? Sattılar işte. Taşralı bir bey aldı. Ev yaptıTacakmış. Bugünler kazmağa başlayacaklar Görmediniz mi*1 Sokak tarafına tuğlalar yığmışlar bile » Genc kız, kalbinin içmde derin bir acı duydu. Kendı kendisine: «Bana ne! demek istiyordu; benim olmıyan bir bahçenin bir kısmı (atıldı diye ben neye üzüleyim?!» Fakat bunu »öyleyemiyordu. Son bir ümide kapıldı: Belki Rıdvan Ağa yanılıyordu. Belki doğru değildi. Kat'î olarak bunu öğrenmek istedi. Acele acele koşke dondü. İçeride Dilşad kalfa ile karşılastı: « Anneannem uyuyor mu?» « Hayır, şimdi koltuğuna geçirdim, oturuyor.» /Merdivenlerı çıktı. İhtiyar kadın pencere yanında oturmuş. denizi seyrediyordu Güneşten kamaşmış fersiz gozlerini kapıdan girene dikerek onun kim olduğunu anlamağa çalıştı: « Kâmran, sen misin? « Hayır, ben Feyza, anneanne.> t Gel yavrum.» Büj'ükannesinin karşısma bir sandalye çekip oturdu. Faıka Hanım Feyzayı pek severdi: « Sen hepsinden başkasm, çocuğum. Bak, Reşidln yüzünü bile gördüğüm yok. BenJ hiç arayıp sormaz. Perranla Neclâ da üç gündür odama uğramadılar. Neredeler şimdi? Aşağıdalar mı?.. < İstanbula indiler.. « Kâmranla Feriha da gitti mi?» " Hepsi biılikte gıttiler, anneanne.» t Ya! Öyle mi?!» Bu «ya öyle mi9» bütün bir şik&yetin ifadesiydl. Demek ona «Allaha ısmarladık» demek külfetine bile katlanmamışlardı. Bir senedenberi artık hiç aşağı kata ınemiyen, ancak kalfamn yardımile koltukla yatağının arasında gidebilen zavallı ihtiyar kötürüm kadına bu derece unurulmak acı geliyordu. Bir müddet şuradan buradan konuştular. Anneannesınin zekâsı bazan Feyzaya çok normal gelirdi. Güzel bir mantıkla hâdiseleri gorur, yerinde tavsiyelerde bulunurdu. Fakat bazan da bir fıkre takılır, yahud iki dakika evvel söylediğini tekrarlayarak genc kızı şaşırtırdı. Bugün iyi günlerinden biriydi. Hattâ her zamandan daha eanlı. âdeta neşeli bir hali vardı. Mcliha teyze ile Femıh eniştenin o akşam Kalamışa geleceklerini söyledi: « Kaç zamandır görünmemişlerdl, merak ediyordum. Neyse, bu sabah telefon etmişler. Gelip üç, dört gün kalacaklarmıj. Sevindim.» Bir kuluçka gibi bütün yavnılarının yanında, etrafmda bulunmasını istiyordu: « Senln de mektebin bitti artık. Bundan sonra kısın da seni özledikçe çağırtırım. Daha sık sık kahrsın burada.» c Ben gene mektebe gideceğim.> € Hani bitmişti ya?!» «t Daha büyük mektebe. Belki mimar olurum.» Faika Hanım bu fikri pek münasebetsiz buldu: < Yeter arük. Bundan sonra okumak yok. Erkek misin len? Kadmlar evinln hanımı olmalıdır. Inşallah hayırlı bir kısmet çıkar...» O da Rabia hala gibi hayaller kuruyordu. Pencere önüne oturmuşlardı. Feyza uzaktan ıhlamur ağacının bulundugu köşeyi görüyordu. Nihayet dayanamadı, sordu: • Anneanne, bahçenin bu tarafı satıldı mı?» thtiyar kadın derin derin göğüs geçlrdl. Gözleri daldı. Sonra aanki bir kabahat işlemia de kendini müdafaa etmek Ihtiyacını duyuyormuş gibi: • Ne yapayun? dedi; bajka çart yoktu. Feriha da başımın ttini yiyordu...» Tekrar içinl çektl: « Şimdi her şey güçleşti. Zaman fena. Çok para lâzım. Bu koca köşk kolay dönmüyor, yavrum.» Bir müddet ikisi de sustular. Sanki birbirlerine bakmağa çekiniyorlardı. Nihjyet Faika Hanım tekrar konuştu: « Neyse, bari yabancıya gitmedi. Ona memnunum.ı Anlatü: " ' « Vaktile, büyük babanın valiliği zamanında, biz «B» deyken, orada blr mümeyyiz Hilmi Efendi vardı. Hanımı Zehra Hanım İyi, sessiz bir kadındı. Bir de oğulları vardı. O vakitler küçücüktü. Şimdi e çocuk büyümüş, zengin olmuş. O aldı işte. Muameleler yapılırken geldi, gördüm. Hosuma gitti. Efendiden bir adam. Orada köşk yapüracak. Bitince anneml de «B» den getirteceğim» dedi. Çok sevindim.» Faika Hanım eskilere daldı. Hep Hilmi Efendinin kansl Zehra Hanımın lyiliğinden, «B» de geçen günlerden bahsediyordu. Feyza, çok sevdiği bir dosttan ebediyen ayrılmış gibi üzgündfl. Saat dokuzu çaldı. Ragıb Bey ağır ağır yerlnden kalktı. Herkes bilirdi O, perşemb» akşam]an Modaya, Walpolelere briç oynamağa giderdi. Bu Walpoleler sen«lerdenberi İstanbulda yerleşmiş tatlısu frenkleri idi. Fakat ne de olsa İngilizdilerya, bu vasıfları onları Ragıb B«yin gSzünde mühim şahsiyet yapmağa kâfi geliyordu. O derece mühim ki, gayet iyi brıç oynamasına rağmen, Melihanın kocası Ferruh Beyi onların evine eirip çıkmağa lâyık görmüyor, birlikte gitmek için teklifte bulunmuvordu. Ve Ferruh Bey bu yüzden bedbahttı. Çünkü o, geçen sene, kaymbirrderinin Adanadan gelen öbür eniştesini, Kâmran Hanımın kocasını Walpole'lere götürüp takdim ettiğini biliyordu. Şimdi gözleri iki sual işareti gibi Ragıb Beye daL mış: «Neye onu da beni değil?» diye soruyordu. Öbüni, birden aert» leşen mağrıfr bakıslarile sanki .Sen onunla bir misin? Budala! O zengin.. » diye cevab veriyordu. Feriha Hanım zile bassrak hizmetçiyi çağırdı. Beyefendiyi almak için arabanın eehp gelmediğini sordu: Araba hazırdı. • (Arkası vaı)