Katalog

t'UMHlTRllRT IIIIIIIIIIIIİIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIUİİ11I1I1L 17 Eylfti 199S DEMIR PERDE GERISINDE Kızıllar istedikleri itirafı nasıl zorla elde ediyorlar? Çekoslovakyada «casus» diye hapsedilen ve iki yıl zindanda yatan Amerikalı gazeteci Oatis'in hâtıralan... 23 nisan 1951 de tevkif edılmiştim. Ertesi gün, 24 nisan 1952 salı günü, komünist Çekoslovak gizli polisinin Pragdaki bürosunda ıdim Polis beni sorguya çekmeğe başlaBuştı. Cebimdeki küçük not defterlerinin hepsini almış önümde duran masarun üzerine koymuşlardı. Bu defterlerden birinde Pragdaki arkadaşlanmla bazı Çekoslovak tebaalı şahsiyetlerin Isim ve telefon numaraları kayıdlı idi. Diğerinde ise bana verilen havadisleri kısaca notetmiştim. Yabancı bir ajans muhabirinin Çekoslovakyada not defteri tutmasının ne kadar tehlikeli bir şey olduğunu o zarnan idrak ettira. Polislerden biri bana dönerek föyle dedi: «Size gayriresml havadisleri veren şahaslann tam isünlerini ve açık adreslerini istiyoruz.» tBu isim ve adresleri açıklıyamam» diye cevab verdim. Red cevabunın kafi olmasına rağ men bu direnmenin bir netice vermıyeceğini eezmeğe başlamışüm. Salı günü sorgu fash geceyansından sonraya kadar devam etti. Ertesi gün de sabahtan akşama kadar devam etti. Perşembe günü gene akşama kadar süren sorgu fasIında polislerden biri not defterini eline alarak bu adarnlann isimlerini açıklamadığım takdirde kendilerinin şüphelendikleri herkesi toptan tevkif edeceklerini bildirdi. Düşündüm; bana havadis veren Çek lerin isimlerini açıklasam bfr kaç kişi büyük bir ihtimalle zarar görecekti Fakat hic bir sev sövlemediğim takdirde bir sürü insanm zarar görmesi ihtimali kuvvetli idi. Nihavet polisin istediği ısimleri kendilerine bildirdim. İlk itirafiarım Polisin sözlerıne adeta inanmıştım. Sonra kendi kendime istedikleri malumatı aldılar, artık olsa olsa beni memleketten dışarı çıkanrlar ve mesele kapanır, diye düşünüyordum. Fakat o gece ilk itirafnameyi bana ızorla imza ettirdiler. Not defterlerimden birine Prag da ve Prag civannda bulunması muhtemel olan askeri tesislerin yerieri hakkmda bazı şeyler yazmıştım. Bu malumatı bana Ameri IİIIIIIIMIIIIIIİIİIU1IİIIMMHUIMIIUIMIMMIIIIIIIİIİ Ordumuzun doğudaki manevaları sona erdi Baştarafr 1 inci sahifede | gün evvel terketmis olduklan araziyi, tekrar elde ederek girme bölgesindeki savunma insicamıru düzeltmişlerdir. Bu savaşlar cereyan ederken, saat 9 sıralannda asıl muharebe hattı önünde ve düşman arazisinde kalmıs olup, evvelden ordu tarafın dan teşkilâtlandınlan 500 kadar milis gerilla kuvveti, kırmra ile telsiz irtibatı yaparak, cephe gerisinde çekilen mavi kuvvetlere ve ikmal merkezlerine taarruz ederek panik yaratmışlardır. Keza saat 9.30 raddelerinde lurmızı kuvvetlere mukavemet fosteren mavi direneğine, jet uçakla 42 saat ayakta tutulan Oatis. nykn bastırdığından citirajnameyi» intzalıyor Bu, imzaladığım fakat tamamile pis kokan bir iki battaniye vardı. Kendime bir yer yatağı yaptım uydurma bir vesika idi. Bunu bir Hektrik ışığından korunmak içın kere bana imzalattıktan sonra gegözlerimi mendilimle bağladım ve risi onlar için kolay oldu. Boyuna yatıp uyudum. Yalnız bir kere u cesaret veriyorlar: (Mahkemeden yandırdılar. Bir numara vennek korkma! Hepsi danışıklı döğüş.) demek istiyorlardı. için: 2091. Kırılan mukavemet Ertesi gün yukan kattpki büroO kadar çok sayıda evrak imzada isticvabıma devam edildi. Bir gün sonra tekrar sorguya çekılmek lamıştım ki bu bir ahşkanlık haüzere yukan kata cıkarıldığım za lıne gelnıişti. Mukavemetim boyman, tıknaz kıvırcık saçh bir ter lece kınldıktan sonra istediklerini yazıp ımzalattılar. Bütün protokol cümandan başks bütün eski ahpab ifadelerim yeni bastan değistirildi. larım gitmişlerdı. Nihayet günün birinde hapisaneYazıhanede yeni bir şahıs yer al nin diğer bir bürosuna götürüldüm. mıştı. Mustehzi bakışlı, geniş o Çıplak baslı. 'jaşı bir adamla karnuzîu. çıkık elmacık kemıkli genc şılaştım. Kendisini (Devlet senatobir adamdı. StrtınHa polis teğmeni su başkanı, Prag mahkemesi yargıüniforması vardı. İsm.ni sonradan, cı Novak) diye tanıttı ve ilâve etbir evraka att'§ı imzadan oğren ti: (Buradaki hareket tarzınız ıyi dun Te^men Joseph L«dl Benim idi. Mahkeme huzurunda da iyı le birlikte mabkemeve sevkedile hareket ederseniz korkmanıza macek evrakı bj adarr hszırlıyacakfı. hal yok.) Bunu, şimdiye kadar İlk sözü şu oHu: {Sakm hataya bir çok kereler dinlemiştim. kan askert ataşesi albay George L. düsme. Amenkan tebaası ol.Tian Yargıc, iddianame olduğunu burada sana hıç bir f&yda temin söylediği bir şey okudu. Bunda, A*«ood vermişti. Bunun üzerine sual yağmuru ge etmez ) Birleşik Amerika hükumeti hesane basladı. Tam 24 saat durup 1ın Bundan «onra cünlerce protokol bına casusluk yapmakla suçlandın' lenmeden sordular. Yorgunluktar, dedıkleri evrakı hazırlayıp onüme makta idim. Kendilerinin yazıp tan uvkusuzluktan bitik bir h=>Hevdirr.. dayadılar. Her sahıfenin altına şu zim ettikleri ve bana imyalattıkları Fakat bir türlü yakamı bırakmı ıbarevi vazmaklıe'm ıstenildi: (Bu ifadelerim aleyhimde delail olarak yorlardı. nu okudum, tasdik ettım, imzala gösterilmekteydi. Sabık Dış İşlerı «Sonra pişman olursnn» dun, William Nathan Oatis.) Bakanı Vlado Klementis ile komüAğzımı açacak halim kalmamıştj. Karıma mektub nist lider Otto Sling'in tevkiflerine Ka' şımda duranlara hıtaben: «ArMınnesota eyaletinde St. Paul dair yezdığım ve harice gönderditık bir şey söyliyemem» dedim. şehrinde yaşıyan kar.mın beni Fon ğim havadisler zikredilmiç, bunları «Neden» diye sorduklan zaman derecede merak ettiğini bıliyor Amerikan casus şebekesine. Çeda müthiş uykum geldiğini, dura • dura. Bir gün teğmene. evime bir koslovak idaresindeki zayıf tarafcak takatim kalmadığını, gidip mektub yazmama müsaade etme lan öğretmek için yazdığım ifade yatmak istediğımi bildirdim. sini söyledim. Atlattı. Bir gece ter edilmişti. Polis tehdidkâr bir sesle: cümanlardan Vilda mektub meseYargıç, bana bir avukat taym «Şu son sözleri söylemiş ol lesini açmamı fısıldadı. Rica ettim. edildiğini söyledi ve şunları ılâve dueuna pişman olacaksın» dedi. Tegmen mektubda neler söylemek etti: (Bir avukatın vazifesi sanığın O günkü sorgu işi böyle bir teh istediğimi sordu. Söyledim. Çekçe cezasız kurtulmasına yardım değil, diH havası içinde bitti. bir şeyler karaladı. Tercüman bu daha hafif bir cezaya çarptırılmasıBuna rağmen gidip yatağıma u nu bana ingilizceye çevirdi, verdi. na çabşmaktır.) tanmama, biraz olsun uyumama Benim agzımdan yazılmış bir mekYargıan bu sözlerinden, mahkeizin vermediler. Aşaği kata indik. tubdu ve akla hayale sığmaz bir me huzuruna çıkmazdan evvel Yanıma iki memur verdiler. Bun itiraf seklindeydı. (Casusluk ya hüküm giydiğim açıkça seziliyorlar beni rorl» Skoda markalı bir parken yakalandığım, her şeyi iti du. Zira duruşmaya bu yargıç riotomobile soktular. Kendileri de raf ettiğim, temiz yeni bir hayat yaset edecekti. Duruşmaya tekaddüm eden son b'ndiler. Gece yansuıdan sonra yo kurmak istediğim) yazılı idi ve la koyulduk. Nereye götürüldüğü söyle bitıyordu: (Ümidlerin kınl hafta zarfmda polis teğmeni beni mü bHmemekle beraber meşhur masın. Banş için çalışan Çekoslo hergün karşısına aldı ve ifademi Pankrac hapisanesini boylamak ü vak milletinin adaletine itimad et) birlikte ezberledik. Yargıcın sorazere olduğumu tahmin etmiştim. (Karım bunu okursa çıldırdığıma cağı sualleri o soruyor, ben de ce' Her karşılaçhğımız zaman bana hükmedecek) dedim. Fakat Vilda vablarını veriyordum. Nihayet 2 temmuz pazartesi güdaıma bir kertenkeleyi hatırlatmış bana: (Karmız zekidir. Anlıyacak) olan, gözlerinin alü şiş. sarışın a dedi Tegmen, ya mektubun aynen nü 3 memurumla birlikte Paııkraç dam, yani (Patron): »(İşte Avru gideceğini veya hiç bir şey yazamı hapisanesi dahilindeki mahkeme panın en iyi hapisanesi burası) de yacağımı anlatü. Mektubu elyazun salonunda yargıç Novak'm huzuruna çıkarıldık. di. Onun yazıhanesinde idim. Pat la temize çektim ve gönderdi ron: (Yukarı çıkarken kaç basamak saydın?) dedi. Düşünmeden: (Doksan) dedira. Güldü: (Demek hâlâ casussun.) dedi. Ben de güldüm. Sözde şakalasmıştık. Uykn bastınnca Bnttaratı 1 ivci sahijede NewYork 16 (A.P.) TürkiyeBenimle birlikte müdiriyetten nin genc Maliye Bakanı Hasan PoAynı doğumlu deniz erlerinin gelen memurlar bütiin gün sorgulatkan bugüıı memleketine yabancı sevkleri ise 1 kasım 1953 günü yaya devam ettiler. Arada sırada asermaye akımını temin için Türki pıUcaktır. şağıdan gönderilen sandviçleri yiyabancı sermayedarlarla Savunma Bakanlığı, bu devrede yör ve açlığınuzı gideriyorduk. yemn, memleketin petrol kaynaklarını a sakat erlerin asker edilmemelerine Sorduklan suallerden çoğu bir kaç hafta evvel yer alan bir hâdiseye raştınp inkişaf ettirmek isteyen karar vermiştir. da rdi: Bir Hindistanlı diplomat, petrol kumpanyalanna büyük koDiğer taraftan, geçen doğumluPrag'da. oturduğu yerin civannda laybklar teşmılini kararlaştırdığmı larda olduğu gibi 1933 lülerden de, ki apartımanlann boşaltıldığını ve söylemiştir. Istanbullu olan mükellefler Istanbu verlerin ordu 'mensublanna ve38 yaşındaki devlet adamı New bul civanndaki kıt'alara gönderilrıldığini, söylemişti. Amerikan a Yorklu iş adamlan ve basın menmiyecek, şark vilâyetleri ile orta tasemiliteri Yarbay George sublan içm Waldorf Astoria otelinAtwood'a, böyle bir şey duyup de tertiblenen bir öğle yemeğinde Anadolu vilâyetlerındeki birliklere duvmadığını sormuştum. Duydu yaptığı konuşmada bir Amerikalı yollanacaklardır. ğunu söyledi ve bana şehrin için uzman tarafından hazırlanan petrol de ve civarında ciheti askeriyeye ile ilgili kanunî mevzuatın pek ya mucize» yaratmış bir mal.yeci olaaid olduğu zannedilen yerlerın bir kında Meclise arzedileceğin: söyle rak bahsedilmektedir. 3.5 yıl zarlis*esini de vermişti. miştir. fında Türkiye bütçesini denkleştirİsticvabım sırasmda polis zaten Amerikan iş ve ticaret mahfille diği ve vergileri azalttığı belırtılAtwood'dan böylece askeri malu rinde Hasan Polatkandan, «çifte mektedir. mst edindiğim hususunda bir ifade tanzim etmiş ve bunu bana imzslatmışlardı. Şimdi yeni bir ifade yazdılar ve imzalamamı istedıler Bu ifadede Arwood'a askerî malumat verdiğim ve dalayısile casusluk yaptığım yazılı ıdL İmzalamayı Tahtakale, Kantarcılar, Küçükpazar Rızapaşa yokuşu, reddettim. (Yatıp uyumak istiyoSirkeci taraflarında 150 ilâ 200 metrekarelik bir depo rüm ) dedim. Kertenkele yüziü aranıyor. Taliblerin 20407 numaraya telefon etmeleri. adam: (Bu ifadeyi istediğim gibi yeni baştan yaz ve imzala. Sonra gidip yatabilirsin.) dedi. Yeni baştan yazdım. Götürüp temize çektiler. (İmzala!) dediler. 42 saattenberı ayaktaydım. Uykuya can aüAsfalt vollar üzerinde muhtelif semtlerde. faizsiz, ucuz yordum. İmzaladım. Tekrar çrozlebahçeli bırer ev inşasına müsaid sekilde müfrez arsalar rimı bağladılar. Alt kata indik ve Müracaat: Bostancı son tramvay durağı fırın yanı No. 538 kendimi bir hücrede buldum. Bir kenarda kıtık bir filte •/• oldukca Baştarafı 1 tncı sahifede Bayan Donald MacLean'ın da, bir müddettenberi, 3 çocuğu ile birlikte Cenevreden kaybolduğunu açıklamıştır. İki yıl kadar evvel Demirperde gerisine kaçtığı zannedilen kocasına iltıhak için İsvıçreden aynlmış olabileceğinin ihtimali üzerinde durulmaktadır. İki İngılız emniyet memura, Bayan MacLean'ın ortadan kaybolduğuna dair malumat Londraya ulaşır ulaşmaz uçakla Cenevreye gitmişlerdir. İngiliz diplomatı MacLean Ue arkadaşı Guy Burgess 1951 yılının mayısında birlikte ortadan kayb&lmuşlardı. Her ikisi Amenkan işlerınde uzmandılar MacLean bır aralık Atom Enerjisinin siyasî veçhelerile meşgul karma bir Ameıikan İngiliz, Kanada Komisyonunda çalışmıştı. Kayıb İngiliz diplo Yeni dış ticaret rejimi lalimatnamesinin malının karısı da tatbikatı orlada yok Belediye İmar Miidürlüğünde bir hâdise Başîarafı 1 ıncı sahıjeae yüksek mühendis hakkında polisIerce suçüstü yapümıştır. İddıaya göre hâdisenin tafsilâtı şudur: Nuruosmanıye caddesi 62 numarada kâğıd ticareti yapmakta olan Nusret Guleser Yeniköy Köybaşı caddesi 176 numaralı arsaya bir vıllâ yaptırmağa başlamıştır. Inşaat ılerledığı bir sırada Nusret ila villâyı yapmakta olan kalfa arasmda bir ihtılâf çıkmış ve faaliyet durmuştur. İhtilâf hallolunatnamış ve mahkemeye intikal etmiştir. Mehkeme ihtilâfı hal için, Beledıye İmar Müdürlüğünden Y. muhendis S yi bihrkışi tayin etmiştir. Uzun müddet ışin tetkik edilmediğıni gören Nusret, yüksek mühendıse giderek ne zaman rapor verecegmi sormuştur. S. de, gene iddiaya gore müracaatçıdan 100 lira taleb etmiş, aksı halde aleyhte rapor vereceğini söylemış . Nusret talebi kabul etmiş, o gun 30 lira vermış, 70 lırayı da ertesi gün getireceğini söylemiştir. Öte yandan, Nusret Emniyet Mudürlüğune muıacaatla durumu bildirmiş, paralann numaraları tesbit edilerek gerekli tertibat alınmıştır. Dün mühendise giden Nusret geri kalan 70 lirayı da vermiş ve S., parayı alıp cebine yerleştirdiği anda vak'ayı takib eden polislerce yakalanmıştır. Cürmü meşhud kanunu geregince derhal mahkemeye sevkeöilen S. şu ifadeyi vermiştir: « Bu ihtilâfı halletmek üzeıe bilirkişi tayin edildim. Yalnız, vtrilen ücreti az bulduğumdan £,rttınlması için mahkemeye taleSde bulunmuştum. Mahkeme fazla mesai yapıldığı takdirde ücıetin arttırılabıleceği hakkmda evraka kayıd düşmüştü. İşte verilen para bu ücretimdır. Rüşvet istemiş veya almış değilim.j) Bundan sonra mahkeme, mühendisin tevkifine lüzum görmiyerek kendisini serbest bırakmıştır İddianın ne dereceye kadar doğru olduğu tahkikat sonunda anlaşılacaktır. Polalkanın Amerikadaki beyanatı 933 doğumlu eratın sevkleri Fransız Basbakanı geliyor Baîtaraft 1 inci sahifede beraberlerinde eşleri de bulunduğu halde bu ayın sonunda Türkiyeye gelmiş olacaklardır. Adnan Menderes ile Köprülünün Fransaya birkaç ay evvel vaki ziyaretlerini iade maksadile yapılan bu ziyaret ilgili çevrelerde iki memleket arasındaki dostluğun teyidi ve kuvvetlenmesi mevzuunda mühim bir adım telâkki edilmektedir. Fransız Basbakanı ve Dış İşleri Bakanı memleketimizde bir hafta kadar kalacaklar ve hazırlanmakta olan progran gereğince tetkik ve temaslarda bulunacaklardır. / Baştarafı 1 mcı sahıfede Kamber Demirkan ve Haşim Güçder adh şahıslarm bir şebeke ku rarak şehrimizin muhtelif yerlerinde komünızm propagandası yaptık Bajtaraft 1 inci sahifede larına ve cbeşinci kol» isimli gizli mek üzere Deniz Hastanesine göbir komünist partisi kurmağa te türüldüler... Fakat memnuniyetle şebbüs ettiklerine dair deliller ele kaydedelım ki, Korede kızılların geçirilmiştir. eline esir düşünceve ka^ar kahraYukarıda isimlerini bildirdiğimiz manca dövüşen ve Türk tugayını 11 kişi, Emniyet Müdürlüğü siyasî kurtarmak pahasına kendilerıni şube memurları tarafından dün feda eden bu 11 subay ve erimizin Beyoğlunda yakalanarak Savcılı hepsi de tamamen iyileşmiş vaziğa teslim edilmişlerdir. Nöbetçi yetteydiler... Sulh Ceza mahkemesinde kısa sü* * * ren duruşmalarını müteakıb hakDeniz hastanesinde ilk olarak kalarında tevkif karan alınmış ve sa fılenin başkanı yüzbaşı Hamid at 18 te tevkifhaneye gönderilmiş Yükselle görüşüyoruz... 23 nisan lerdir. 1951 denberi komünistlerin elinde Gerek Savcıhk, gerekse Siyasi esir bulunan Hamid Yükselin üç Şube, tahkikata hassasiyetle devam oğlu yarundan hiç ayrıhnıyor... İU.İ etmektedirler. Sanıklann Moskova yaşındaki oğlunu ise yeni görüile irtibatları olup olmadığı araştı yor... Kızıllar esir listesini neşrerılmakta ve önümüzdeki günlerde dinciye kadar, kendisi şehid zandiğer bazı tevkiflerin yapılması ih. nedildiği için ailesine maaş bile timali belirmektedir. bağl&nmış Fakat şimdi bütün ou JCI günler sona ermiş... Yüzbaşı Hamid Ydksele: BajtaTa^t 1 tncı sahifede cBize nasıl esir düştüğünüzü arzolunacak ve kabulünü müteakıb Bastarntı 1 >nc talimatnameye müstenid Türkiye O , ber bazı meselelerin de yanlış anla ve başınızdan neler geçtiğini anıatır mısınız » dedik .. dalar Birliği tamimi olarak neşre şıldığını söylemiştir Hafif bir tereddüd ânı geçirlikdilecektir. Stevenson bu yanlış anlaşılmalar ten sonra söze başladı: Bu tamim meri'yete girdikten bahsinde şunlan açıklamıştır: «1951 yılmın 23 nisan gecesi sonradır ki kararnamenin ithalâta < Dünyarun hemen her taraşiddetli muharebelerin cereyan etmüteallik hükümleri tatbik oluna fında Amerikadaki temayüllerin tiği 424 râkımlı tepede mensub olcaktır. McCarthyzm dedikleri şekilde geduğum 9 uncu bölük Kore harbilişmekte olduğuna dair kanaatler Mcrkez Rankası, yapılacak nin en korkunc savaşlanndan birikuvvetlenmeğe başlamıştır Mc ithalâtın ayhk listelerini ni veriyordu. Son derece üstün Carthyzm şimdi milletlerarası bır tanzim edecek kuvvetlerle üzerimize yüklenen kelime halıne gelmiştir Bu yolda Yeni dış ticaret rejimi hakkında Amerikada enkizisyonlar yapıldığı, düşman, ağır zayiata uğruyordu. kuvvetleri kurtarmak ki talimatname ticsret ve sanayi o t e m i z h k hareketlerine gmşildığı, Aıkadaki dalarma, ithalât birliklerine ve Mer k i t a b l a r l n y a k l ı d ı ğ ı . korku ve bas için düşmanı geçirmemeğe azmeden kez Bankasına bir çok vazifeler k m m h u r r i y e t s e m bolü olan bu 9 uncu bölükten yalnız 23 kişi kurtulmuş ve bir kaç kişi de esir yüklemektedir. Merkez Bankası her m e m ı e k e t t e dal budak sardığı zandüşmüştü. Ben de varalı esirlerden ay yapılan ithalâtın müfredatlı lis. ' nedilmektedir» biri idim. 1015 gün sonra aynı telerini tanzim etmek mecburiyeTürkiye ve Ortadoğn yerden bir esir olarak geçtiğim zatinde olduğu gibi, ticaret odaları da Stevenson, Ortadoğuya daır şöyle man ne kadar korkunc bir muhareıthalâtçıları sınıflandıracaklar, ken demıştir: dilerine vesika tevzi edecekler ve | € Kuvvetli, metin Türkiye ve be verdiğimızi idrak ettim... Zira bunlara müteallik evrakı Odalar k ü ç ü k I s r a e l devleti müstesna Or tepeden, leş kokusu ve insan ölüBirliğine göndererek tekâmül etti tadoğu bir savunma gedıği halinde sünden geçmek adeU imkânsızdı. «Komünistler size nasıl mureceklerdır. dir. Türkiyede «Rusyaya» karşı Bu vaziyet karşısında bu mües duyulan an'anevî nefret hissi, baş amele ettiler?» «Bizi binbir zorluk altmda seselerin kadroları muvakkat me k a D i r s e beb yüzünden olmazsa murlarla takviye edilecek ve tica dahi, sırf Rusyadan geldiği için ko yüzlerce kilometre yürüterek Yalu ret erbabının işleri geciktirilmiye münizmden nefret edilmesme kâfi mıntakasındaki kamplara götürdüler. Bu kamplarda en feci şartlar cektir. bir sebebdır. altında üzüntülü günler geçirdik. Ortadoğuda sulhun tesisi zaruri Komünistler, mütareke müzakereBanka umum miidürlerinin dir. Mısır ile Ingiltere arasında leri uzadıkça ve Müttefiklerden iştirakile bugün bir toplantı sulh, Arab memleketlerıle Israel a dayak yedıkçe acısmı bizden çıkarı yapılıyor rasında sulh, Ortadoğu ve dünya yorlardı. Biz zaten onlardan sevŞehrimizde tetkiklerde bulunan istıkrarı için elzemdir> gi ve merhamet beklemiyorduk. Ekonomi ve Ticaret Bakanı Fethi Stevenson silâhsızlanma uğrunBulunduğumuz kamplann üzeÇelikbaş bugün Ziraat Bankası İsda yeni fedakârhklar yapılması ih rinden hergün muazzam Müttefık tanbul Şubesinde banka umum mü bombardıman filolan geçiyordu. dürlerinın iştirakile yapılacak topmevzuunda müzakere ka Bundan istifadeye kalkan komülantıya rıyaset edecektir. pısının aç:k olduğuna işaret ede nistler, Müttefiklerin hep sivilleri Bu toplantıda yeni dış ticaret rek banşa gı ^ n yolun bu kapıdan bombardıman ettiklerini ve evleıi rejimi talimatnamesi hakkında gö geçtiğini söylemiştir. vıktıklarını iddia edivorlardı. Farüş teatısinde bulunulacaktır. Stevenson «Amerikanın bu kapı kat onlar Türkün en büyük komüdan geçmek istemediği kanaati hiç nist düşmanı olduğunu bilmiyecek bir zaman hası1 oimaınaiıdırj de kadar akılsızdılar.. » Hamid Yüksel en feci şartlar almiştır. tında hürriyete kavuşmak ümidı Geçenlerde yaptığı dünya seya besleyip beslemediği hakkmdakı hati hakkında da izahat veren De suaee de şu cevab» verdi: Baştarafı 1 inci sahıfede , »okrat Parti lideri «Soguk harbi • Komünistler esir listelerini trr.<. ıeı L • v ^••ır. Amerikanın kazanmakta olduğu Birleşmiş Miiletlere bildirdikten ezcümle şunlan söylemiştir: Stevensoni ş tbu. yolda elde edilen sonra ümidlerimiz büsbütün arttıH. P. Genel Sekreterı Kas,m Gulek ^ b i i r m i r « Bizim devlet olarak girişti müsbet l dneticelere rağmen banşı ko ğimiz kalkınma hamleleri bir ke ruyan muhafız kuvvetleri azaltma Zaten Türkler açlığa ve en çirkin nara atılmıştır. Başladığımız isler n ı n v e y a bloklan dağıtarak her bile yarıda kalmıştır. Bu memle , memleketin kendi başına hareket kette doğunun hususî sermaye ile etmesinin henüz zamanı gelmediğikalkınmasını beklemek demcK. hiç \»» de söylemiştir. I tst. Borsasının 16 ^9 '1953 fiatları olmazsa daha bir asır geride kalAçıııs tLapanıı maya razı olmak demektır Do1 Sterllıı 1 8 4 . KAJ ğuyu kalkındıracak tek çare devlet 100 Dolar 281 280 30 " çilıktir. Doğu devlet babaıun yar100 rransız tranfi 0.80 030. 100 Urel 44.8* 44 80 dımına muhtaçtır. İktıdara geldi100 tsvtçre rranfl 64.03 «4.03 ğımiz gün onların reddettıkleri bu BaştaTafı I mct sohifede 100 Flnnr. 73 68 40 .3 68 40 ınn Belcitc» rrann 5 60 5 60 çare ile hizmeumize devam edete hir Meclisi üyeleri, ilgili memur100 Orahod 93 34 t3J4 ğiz. İşlerimize de bırak'ığunız lar ve basın mensublarının da hazır 100 Çekoala Kur 38.88.87 bulunduğu bir törenle açılmıştır, yerden başhyacağız.» İstiklâl marşından sonra evvelâ Sözleri alkışlanan Kasım Gülek, tSHAM >c tAHVILAl devlet memurunu partizanh^a zor Pendik DP. Başkanı ve Belediye K4IZU TAHVtLLEB Daimî Encüm^ni üyesi Selim Berlıyan kuvvet ve zihniyetten ve bu zek davetlileri selâmlamış, senelerS ı v u . Erzurum 1 21.00 zihniyetin zebunu olan birkaç zadenberi Pendik halkınm susuzlukSıvtu . E m ı r u m 2.7 21.75 • vallıyı şimdıden ikaz etmeyi fay tan çektiği ıstırabları anlatmıj, bu 1941 Demiryohı I 23.6S 1941 Demiryolu II 22 95 • dalı görmüş ve demiştir ki ihtiyacm karşılanmış olmasından ve 1941 Demiryolu m 22 40 « Partizanlık yapan devlet yapılacak diğer imar hareketlerinMılli Mudalaa I 23 70 memuru günü gelecek pişman ola den Pendik halkının sevine duyduMilü Mudafaa II 23.20* M111I Müdafaa m 23.40 cakbr. Bunlar akıllannı başlan ğunu belirtmiştir. Mllll MUdafa» IV 23.40 Müteakıben Pendik Belediye Reina toplamalı ve devlet memuru Ziraat Bankası I 22.30 si doktor Orhan Maltepe, bu eseolduklarını unutmamali'lırLar.> Ziraat Bankası 112 70 rin vücude getirilmesi için yapılan Kasım Gülek bundan sonra °r. t FAIZLI TAHVILLeB memleketin iktısadi durumuna çahşmalar ve yardımlar hakkında 1941 Demiryolu VI 107.20 izahat vermiştir. geçmiş ve sözlerine şöyle devam Kalkınma I 107 00 700 000 lira sarfile şehre getirilen Kalkınma II 106 90 • etmiştir: ve Kayışdağı suyu ayarında olan Kalkınma rfl 107 15 « Durum çok ciddîdir. Bunu bu suyun mikyası ma dere1948 Istıkrazı I 117 75 • ifade eden İnönüye, geçenıerde cesi bir buçuktur. Kaynak, yirmi 1948 istikrazı II 106 80 1949 istikrazı 106 60 bir Bakan cevab vermiştir. Mille dört saatte 8001000 ton su vermekFAIZI.I IAHVIL1.EK tin huzurunda ifade ediyorum, pa tedir. Diğer bir su için de kay. 193S ikramlyell 22.90* ramızm kıymeti yanya yakın düş naklar bulunmuştur. Bu suların A1941 M. M. I 23.45 müştür. Bunu itiraf etmek mem dalara da gönderilmesi için bir şirIkr. Demiryolu IV 110 20 • leketin itibannı düşürmek değil, ket kurulacaktır. rile yapılan roket, bomba ve makineli tüfek atışlan, muvaffakıyetle cereyan etmiştir. Filolar halinde yapılan bu saldırmaiar.a havacılanmızın yuksek kabiliyetleri, bir defa daha tebellür etmiştir. Uç gündenberi bir plân dahilinde devam etmekte olan manevrada, ordu mensublamun yeni s i 1 ^ ve teçhizatı ehliyetle kullandOclan, takdirlerle müşahede edilmiş ve harekât bugün saat 16.30 da sona ermiştir. Yann manevranın tenkidi yapılacak ve 18 eylul cuma günü de manevraya katılan ordu birlikleri tarafından, manevra saiasınJa büyük bir resmi geçid yapı'acaktır. likten sanık M kişi yakalandı Kızılların iade ettiği 11 subay ve erimîz dün Koreden döndü muamelelere tahammül edebildiirleri için esir kamplannda az zayiat verdiler. Diğerleri ise bu mahrumiyetlere tahsmmül edemediler...ı Yüzbaşı İhsan Sevin ise 2. bölük komutanlığuu yaptığı sırada 23 nisan 1951 tarihinde esir düşmüş... Tam 3 senedenberi ailesinden aynynuş... İhsan Sevin esir düşüşünü anlatırken: «Düşman, diyor, çok üstun kuvvetlerle geldiği halde, biz çekilme emri almamıştık. Nihayet çok müşkül vaziyete düşen 2. bölük Celâl Doranın geri çekilma emrini aldı. Fakat o anda çember içinde bulunuyorduk... Son bir ümidle çemberi yarmağa çalışırken komünistler bizi ortadan kıskaçhyarak beni esir adılar... Fakat hayattan ve kızıllara karşı mücadeleden ümidimi kesmediğim için bütün sıkıntılara tahammül ettim.» Üsteğmen Ismail Oknas da 1950 de dillere destan olan Kunuri savaşı esnasında esir düşmüş. Kendisi Kunuri savaşının bütün heyecanını yaşamış... Son aylara kadar eşi, İsmail Oknasın hayatta olduğundan haberdar değilmiş... Üsteğmen Ismail Oknasa sorduk: «Kunuri savaşının yarattığı durumun tesirile kızıllar size nasıl muamele ettiler?» «Size, insanlığın ne olduğunu bilmıyen kızılların bize gayet fcna muamele yaptığuıı söylemekle ıktifa edeceğım.» «Peki kurtulmak umidinlz var mıvdı?» « Umidimü olmasaydı bu cehennemde bır dakika yaşamamn manası yoktu Esaret hayatmda Türk askeri pek az zayiat vermesini, birbirlerine yardım etrnelerina borcludur. Ben, kolumdan ve dızlerimden ağır yaralı olduğum için arkadaşlanm münavebe ile esir kampına kadar sırtlarında taşıdılar. Esasen hayatımı arkadaslanma bore luyum.» Tegmen Kâzım Ün bir köşeye çekilmiş derin derin düşünüyordu. Merk ettik. Kısaca anlattı: « 22 nisan 1951 tarihinde İmcin nehri civarında, takım komutanlığını yaptığım sırada, cepanemizia bitmesi ve geri ile irtibatımızın kesilmesi yüzünden esir diiştük...» « Kızıllar size nasıl muamel* ettiler?» « Böyle korkunc blr düşmamn muamelesi hiç bir zaman iyi olamaz.» Komünist cehenneminden vatana dönen diğer Turk subay ve erleri de aynı şekilde kahramanca savöşmışlar. Bugün ise hepsi Türk askerinin kahramanhğuıı dünyaya tanıtmanm verdiği huzur içind» vatana dönmüşlerdir. ^ ^ Metin ERGİN Asyada ihtilâl devresi Kasım Gülek. Siirdde bir konuşma yaptı * r ItOltS \ Emin Kalafat, bir gazeteye cevab verîyor Bajfarafı 1 inci sahifede bir gazetenin birbirini takiben çjkan başyazılarında tenkid edilmişti. Bu hususta ne düsündüğünü sorduğumuz Emin Kalafat dtmiştir ki: « Mevzuubahis ettiğiniz yaalan muntazaman takib ettiğim gibi bugünkü yazıyı da okudum. Bu yazılara bugüne kadar cevab vermek lüzumunu hissetmeyişim, bw gazetede çıkan bu kabil yazılan ciddî telâkki etmeyişimden ve cevaba değer bulmayışımdandır. Bunlara cevab vermek için sarf»dilecek zamanın millet ve nıeml*ket işlerine hasru tahsis edilmesini daha uygun ve verimli bulanlardanım. Yerli, yabancı yâr v« agyann takdir Te hayranlıklarmı mucib olan memleket kalkınmalaa karşısında göz ve kulaklannı tamamile kapayarak bunlann red ve inkân cihetme saplanmıs. olmanın muhalefetin ve muhalefeti iltizam etmenin dışında kalan, hususî ve kasıdlı bir mânası olsa gerektir. Bu kabil yazılan kararsız bir haleti ruhiyenin neticeleri olarak kabul etmek ne kadar mümkıin ise bunları iyi niyete ve yapıcı bir zihniyete dayanmıyan bir muhalefetin zararlı yardımcısı olarak telâkki etmek de o kadar mümkündür. Üniversite profesörlerinin günlük siyaset cereyanlanna kanşmaksızın kendilerini esas vazifelerile başbaşa bırakmak için çıkanlan kanun dolayısile «Bunu gnren yerli ve yabancılar, ecnebi sermayeyi teşvik kanununun da hoşa gitmediği vakit, meselâ «Transfer salâhiyeti muvakkaten tatil edilmiştir.» mealinde bır ek fıkra ile değiştirilebileceğini hatnlarlarsa bunun mes'uliyeti kime râci olacaktır. diye başmakalede yer alan cümlelerın memleketseverlık ve bu memleketin toprağma ve menfaatlerine bağlılık ile ne derece kabili tehf olduğunun takdiriri Türk efkârı umumiyesine bırakmayı bu hususta herhangi bir mutalea yürütmiye tsrcih ediyorum Yalnız bu münasebetle mskalenin yazanna hatırlıtnvüt istediğim bir husus vardır ki o da şudur: Üniversıteierin muhtariyeti ve mensublannm siyaseîle iştigalleri ve bu konularda seçımi müteakıb alımlması düşünülen ve hattâ karar verilmiş olan hususlar hakkında Halk Partisi Başkanının. 14 mayıs 950 seçimlerine tekaddüm eden 9 mayıs 950 tarihinds İstanbulda yaptığı seçım nutku sırasında söylediklerini bir kere dalıa okumalan ve bundan sonra vicdanlırile başbaşa kalarak bükflm Pendik, içme suyuna kavuştu DEPO ARANIYOR 1954 senesinde telefon saytsı 178.175 i bulacak Ankara, 16 (Anka) P. T. T. Müdürlüğü yapılan ve yapümakta olan tevsi v« tesis işleri tamamlandıktan sonra bu yıl sonunda memleketimizdeki talebin hat sayısı 141375 e yükselecektir. Hazırlanan programa göre, hat sayısı 1954 de 160.575 e ve 1955 senesinde ise 178.175 e yükselecektir. İdare telefonlarımızdaki bu gelişmeyi gözönüne alarak üeride şehirlerarası telefon muhaberatının otomatikleştirilmesi işini etüd etmektedir. Bu etüdler sonunda alınacak neticeye göre bir karara vanlacaktır. 48 ÂY VÂDE ÎLE ARSA SÂTIŞI hakikati söylemektir. Paranın düBundan sonra kürsüye davet eşüp düşmediği, paranuı satuı alma dilen Demokrat Parti İl Başkanı gücü ile" belli olur. Yabana pa Necmi Ateş, Valinin hizmetlerini raya göre belli olur. Alüna göre övmü?, müteakıben Gökay bir ko j luşma yapmıştu. belli olur ve nihayet milletlerarası iştira kabiliyet ile belli olur. Bu ölçülere vurularak Türk parasınm Bir mühendisimiz yeni bir kıymetinin düşüp düşmadiğini bizâlet yaptı zat Türk milleti görmek'edır. AlAnkara, 16 (T.H.A.) Zurich tın işi üzerinde de mıllet şaşkına Politecnique Federal okulundan me dönmüştür. Memleketin altınlan zun Salâhaddin Genc adında bir nın sonuna kadar harcandıSmı yüksek elektrik mühendisimiz, dünifade eden Başbakan, birkaç bafta ya trafik sisteminde yepyeni ve büyük faydalar sağhyan bir âlet sonra altınlar yerindedir, dedi. Fayapmıştır. kat davete uyarak resim almaya Bu âlet bütün motörlü taşıt vagiden fotoğrafçılara resim aldırılmamıştır. Bundan ne mâna çıka sıtalarında, vasıt3nın durduğu ve. ya herhangi bir kaza yaptığı anda, racağını millet de şaşırmıştır» katettiği en son 300 metre ıçerisinGülek sözlerine hangi siyasf deki hızlarını, sağa ve sola dönüş partiye mensub olurlarsa olsunlar, isaretlerini ve nerede fren yapıldıbütün vatandaşlar arasında tam ğını kaydetmektedir. blr kardeşlik havası hükum süıBir sigara paketi büyüklüğünde mesini tavsiye ederek devam etmıj olan bu âlet izaml 50 liraya mal v* konuşmasuu fU jekilde birir olmaktadır. Alet bu suretle, bir çok seyrusemiştir: fer kazalarında her türlü anlaşmaz« Seçimler yakında yapılacaklıklan ortadan kaldırmakta, polis, tır. Rey hakkınızı gayet iyi kulla yargıç ve sigorta şirketleri için kıynacaksuuz, sizin menfaatlerinizi metli bir delil olmaktadır. kendi menfaatlerinden evvel düOpera komik tiyatrosu şünen iyi adamlar seçeceksiniz. Şüphe etmeyiniz ki C. H. P içinmüdürii öldü den seçeceğiniz iyi adamUr memBordo. Fransa 16 (a a ) Dünlekete ve size hizmet edacekler yanm en tanınmış tiyatro teşekkül dir.» lerinden biri olan Opera Komık tiC. H. P. Genel Sekreteri ve ar yatrosunun müdürü, tanınmış beskadaşlan konuşmalar yapmak ü I tekâr Louis Beydts bugün burada xer« Siirddea Süvana gitmislerdir. J veiat ttmistir. İkr. 1941 Demiryolu 1951 tahvlli Ziraat Bankası m Ziraat Bankası IV Zıraat Bankası V V 111 20 • 105.75* 102.00 • 101.30 101 85 • <*r 4 ^ PAIZLJ TAHVILLÜH 1949 tahvlll 105.50 Hanka Htanelefi rc Maden Şlrketlen T. C Ziraat Bankası Garaotl Bank. Obligasyon And. Yapı ve Kredt Bank. U Bankası Yapı Kredl Bank. Aslan Çimento Şark Değlrmenleri Osmanlı B % 60 Hisst Ano. T. lcaret Bankası 243 50 • 117 50 154 00 16 00 40 00 114.40 4125 34 75 82 00 87 0(> 5 90 fAKI!" BUKS4SI ALT1N f M Tl (1) (1) Dolar kılo altın KIVA&AUA 297 Fr. 476.000 Fr •»KKBKSI ı»>vı/ı.m 142& H50 1325.1350 2400.2450 1100.1150 550.552 130.131 Al Tl> 50 40 45 20 54.25 44 45 C80 l*urlsl!tcb Accont SterUn efektlf Takas starltn Takas dolar Dolar N. W. İsvlçre SAKHAH.AKUA Reşad Cumhuriyet ingiliz Gulden Külce Ata KAUTS B E Ş Î B t " ' " " KB Resad 3750O lüOOO Hamid 32^m.rtorm Azİ2 31000 31500 ı ^ ı 15 te tesblt edildi r*> tcaretJUar Banada a»uanı«t» «örtn)«*Ux. (DJLA) almnaı