Katalog

CUMHURİYET »53 Komüııistleriıı muhakemesi dün 9 dan 20 ye kadar siirdü Baştarafı 1 inci sahifede se fasılasız saat 20 ye kadar devam etrniştirÖğleden sonra, heyette aza olarak bulunan Bınbaşı Rıza Özdemirin mazeretine binaen gelemiyeceği ve yerine Albay Fehmi Sander'in tayin olunduğu bildirilmiş ve itiınad edip etmedikleri sanıklardan sorulmuştur. Sanıklar, itimad ettiklerini bildirmislerdir. Savcı Yarbay Halil Ölçer tarafından tam 5 saatte okunan 112 sahifelik iddianame bütün sanıklan teker teker ele almakta ve parti ile alâkalaruu, faaliyetlerini belirtmektedir. İddianame Umumi hatlarile iddianame, gizli komünist partisi tahkikaünı şöyle izah etmektedir: «Komünist partisinin elebaşısı ve asıl idare âmiri olan Zeki Baştimar, Rusyada tahsilde bulunmuş bir şahıstır Senelerce evvel gizlice hududdan kaçarak Moskovava gi+miştir. Orada uzun müddet kalıp Yunanistan, Rumanya, Çekoslovakyayı gezen Zeki (Nikola Kasavar) adına çıkanlmış bir pasaportla gizlice yurda dönmüş. er olarak askerliğinJ yapmıştır. Yurda döndükten ionra 8 sene Başbakanlık arşiv memtırluğu vazifesinde bulunan Zeki, Istifa ederek Emekçi ve Köylü Partisinin Ankara şubesini kurmuştur. Bu parti yolile komünizm mücadelesine atılan Zeki, Türkiye komüBist partisi kurulması karanna vanbnca Ankarada teskilit kurmuş re manıf komünist Kemal Ergin ile müşterek ealışmaya başlamıştjr. Kemal Ergin bir sahteeilik suçundan îstanbula kaçınca, Zeki İstanbulda da teşkilât kurmak üzere •ehrimize gelmistir. îstanbulda Kemal ergin ile temasa devam eden Zeki Ba?timar, Tevfik Dilmen ile tanışmış re devamlı münasebete girmistir. Tevfik Dilmenl de partiye girmeye Ucna etmiş ve kendisinl Kemal Ergine bağlamışür. 1950 senesinde ilân olunan Af Kanunu tt«erine Kemal Ergin Ankaraya dönmüş ve îstanbul Vüiyet Komitesi Başkanlığj Tevfik Dilraene verflmiştir. tstanbul teşkilâtı kurulunca buna muvazi îzmir ve diğer vilâyet teşkilâta da kurulmağa başlan mişür. Bu sıralarda Zeki Baştimar Floryada, Mihri BeUi de Kartalda birer ev tutup yerleşmişler, Cihangirde bir apartımanın zemin katında parolah toplantılara devam etmişlerdir. Bu arada, damgalı bir komünist olan ve Cumhuriyetin 10 yılmda Samsunda telgraf direklenne orak çekiç resmi astığı için 2 sene hapse mahkum edilmiş bulunan, tahsilini Moskovada yapan Mehmed Bozışık da Istanbul teşkilâtmdadır ve Mihri Bellinin yardımcısı olarak partinin neşrivatmı idare etmektedir. îzmir teşkilâtı Maat Bilgenin sekreterliğinde kurulmuştur. Cazım Aktimur da îzmirde neşriyaö idare etmektedir. Bundan sonra muhtelif kolların kurulması işine geçilmiştir. Üniversite ve işçiler arasında teşkilât ve hücreler kurulmuştur. Ortaköy ve Kasımpaşada işçi muhitlerinde b 1hassa faaliyette bulunulmaktadir Üniversitede Abuzer Ozdenür ve Nuran Bozer müteşebbis ve faal azadır. Üniversite talebeleri arasında geniş şekilde faaliyette bulunulmuştur. Bundan sonra hücreler arasında bir çok anlsşmazlıklar olmuş, hücre teşkilâtı sık sık değiştirilm ş ve azalar her gün hajka bir sekreter emrine bağlanmıştır. Moskovanın emri ve arzusu gereğince artık haricle temasa sıra gelmiştir. Bu iş için de Sevim Tarıdan âzamî istifade sağlanmıştır. Daha lise sınıflarında iken komünistliği benimsiyen Sevim Tarı, Tıb Fakültesinden mezun olurken şüpheli durumu yüzünden bir gün Em niyet Müdürülğüne celbcdilmi^se de delil kifayetsizliğinden serbest bırakılmıstır. Doktor olduktan sonra üç defa kulak ameliyatı geçiren Sevim, bu sırada bir mirasa konunca Avrupsya gitmeğe karar ver miştir. 3 üncü ameliyatı sırasında hastanede partili Gün Kıray ve Melahat kendisine gizli komünist partisine alındığını bildirmişler ve Pariste yapacağı işleri izah etmişlerdir. Sevim Pariste İleri jön türkler teşkilâtı ile temasa geçecek v» Türkiye komünist partisinin Avrupa ile temasını temin edecektir. Sevim Tarı Pariste Yıldız Sertelle temasa geçmiştir. Ö sıralardı jön türkler arasuıda mevcud ikiliğin ortadan kaldırılması lüzumu Sabiha Sertel tarafından Sevime bildirilmiştir. Bu arada Ulvi TJrazın Parise gelmekte olduğu vt kendisilt temasa geçilmesi Sevime bildirilmi^tir. Yurdla temasları, Denızyollan memurlarından Vasfl Yükselsoy vasıtasile yapılmsktadır. Ulvi Uraz da Parise gelince Sevim Tarı, Yıldız Sertel, Gün Kıray vt Necil Kıray bir Avrupa komitesi teşkil etmişlerdir. Bunlar, Fransada tahsilde bulunan talebeler arasında sol temayüllfl kimselerle temasta bulunacak ve onlan yetstireceklerdir. Merkezle temas Necil tarafından temin edilecektir. Her hafta çarşamba günü hücr» toplantıaı yapılmaktadır. Paristeki teşkilâhn yapacağı nesriyatı gerek Sabiha Sertel, gerekse Nazım Hikmet Ran finanse ve tesvik etmişlerdir. Pariste hazırlanan «Bari} yolu» ve cTek cephe» mecmualan Ingiltereye sevkedilmi?, oradan tekrar postalanarak Türkiyeye gönderimliştir. Bu tarihlerde Do ğu Berlinde yapılacak bir festivale Türkiyeden de iştirak edilmesi'Paris teşkilâünca teklif olunmuştur. Bu is için Halim Spatar v« Erem Esen isimli iki partili, biraz üsan bildiklari için, ayrtlmışttr. Halim ve Erem, parti parası le gizlice Parise kaçırılmıştır. Eremin kaçırılmasında Nuran Bozerin yardımı bü yüktür. Halim Spatar festivale ancak son günü, Ulvi Urazın yardımı ile yetişebilmiştir. Berlinde, festivalden sonra bir Ortaşark top'anhsı yapılmış ve buna Nazım Hikmet de ışlirak etmiştir. Bu top'antıda Koreye hitaben rusça bir broşür h^zırlanmış ve «Korede harb eden Türklerin affı» istenmiştir. Bundan ?onra haricdeki faaliyetin raporur.u vermek üzere Sevün Tan yurda dönmüş. Zeki Baştımarla konuşmuş ve Türk Komünist Partisi nizamnamesi ile 3 ayiık faliyet raporunu alıp Parise dönerken polisçe yakalanmi|tır. İddianamecJe beiirtildüği veçhile komünistlerin haricle temas ve faal:yetleri çok alâka çekicidir. Çıkanlan dergıler ve onlann yurda sokuluşu Nâzım Hikmetle temaslar gayretlerini ortaya koymaktadır. Uivi Urazla karısı festival mütıas»betil* Nâzım Hikmetle tanışmışlar, o da kendilerine İstanbulda kansına teslim edilmek üzere 1500 lira vermifttr. Ulvi ile kansı bu parayı Isviçrede sarfetmişler, fakat avdetlerinde 1500 lira başka kaynaklardan Nâzım Hikmetin kansına ödenmiştir. ' Paris teşkilâtı azalannın Fransız komünist komitelerine girebileceği merkez komitelerinden bildirilince müşterek faaliyet gelişmiştir. Fransa komünist partisinin ötedenberi Türkiy« Komünist Partisinden bir belgt istemesi karsısında Sevim Tanya ipek kumaf üzerin* yazılmıs su belge verilmiştir: < Bu vesika hamili arkadaşımız Sevim Tan, Türkiye Komünist Partisi azasıdır Kecdisi Fransız Komünist gruplan dirijanlanndan biridir. Türk talebesi arasında progreıst ve revulüsyoner faaliyeti sevk ve idare etmekle mükeleef bulunan bu grup memleketimizin hürriyet ve banş için olan mücadelesinde kardeş partiierin yardım ve müzaheretine muh tacdır. Yukandakı talebimizin kabul olurıacağı ümid olunur. T. K. P. Merkez Komitesi» Hapishanede de (Komuna) ismi verilen bir teşkilât kuran sanıklar dışardan gelen yiyecek, içecak gibi şeyleri müsavi olarak taksim etmişler ve kurduklan teşkilâtla kendilerini idare eylemişlerdir. Ele geçirilen Türkiye Komünist Partisi tüzüğünün ilk maddesı «Partimiz Marksçı Leninci bir partidir» demekle maksadını açıkçe gelırmektedir. Istenen cezalar Bu suretle memlekette miipsses nizamı devirmek ve burada da b:r komünist idar», bir proletarya dıktatörlüğü kurmak emelile hareket eden sanıklann durumu Türk Ceza Kanununun 141 ve 142. maddelerine uymaktadır. Kanunun bu maddeleri gereğince haklarında 8 1 5 sene arasında ceza taleb edilen idarecilsr şunlardır. (Buniardan bazıları 5811 spvıh kanundan evvel tevkif edilH'kleri için 5 12 seneye mahkum edılcbılecekleıdır): Zeki Bâştımar, Mehmed Bc.7işjk, Mihri BeUi, Reşad Fuad Earaner, Benneci, Ahmed Fırıncı, Şefik Hüsnü, Değmer, Kemal Ergin, Tev. fik Dilmen, Enver Gökçe, Şevki Akşit, Bilâl Şen, Receb Akesi, Şehameddin Bakırsan, Hayatî Sencar, Receb Yelkenkaya, Faik Şekercioğlu, Nihad Tunaü, Mustafa Arhavi, Ahmed Özdemir, Ooruç Ali Kutenkesen, Abuzer Özdemir, Ferid Tekşay, İlhan Berktay, Vecdi Özgüner, Şaban Ormanlar, Nuran Bozer, Sevinç Tanık, Melâhat Türksal, Kadri Çokuğurlu, Ksdri Buldu, Mustafa Özçelik, İdris Erdinç, Seyid Atılal, Mustafa Toprak, Arif Nanak, Mehmed Üstiire, HalU Çalıs, Salih Başdurak, Tahir Halaçoğlu, İbrahim Atılaln Hüseyin Kerpiç, Eşref Bil, Hasan Doğruyol, Hüseyin Özaksel, Mehmed Ali AUİal, Süheyl Terek, Dündar Bostana, Sevim Tan, Abdülkadir Demirkan, Behçet Pekmerdol. Ankara ve İzmir teşkilâb idar»cileri: Macid Bilge, Cazim Aktimur, Ahmed Bilge, Fazıl Barkan, Kâmil Akar, Oısan Konua, Doğan Çekiner, Ömer Lutfl Tuncay, Bekir Karayel, Bekir Yaslıçam, Aydemir Kandemir, Sabahaddin Dikmen, Kemal Bekir Özmanav, A. Sayılgan, Kâmran Baştiyi, Faruk Ural, Selçuk Şenel, Salih Cakım, Nevzad Yavuzyıldınm, Turgud Akal, HilmJ Artan, Mümtaz Göktürk, Hayatl Tozum, Arif Ünal, Ruhi Su, Yaşar Çöl, Cemil Toygar, Asım Akşar, Mustafa Kolkır, Fuad Hikmet, Raci Dincier, Yılmaz Çolpan, Süleyman Salter. Bilhassa Ankara ve İzmir idatecileri değişen yeni ceza kanunundan sonra yakalandıklan için daha ağır cezaya mahkum edilebilecekler dir. tdareciler haricindeki parti müntesibleri için derec« derece daha az ceza taleb edilmiştir. Sanıklardan Zeki Baştimar, Tevfik Dilmen, Abdülkadir Demirkan ve Behçet Çokuğurlunun durumlan Askerl Ceza Kanununun 148. maddesinin (B) bendine ııyduğu için cezalannın yan nisbetindt arttınlması da taleb edilmiştir. İddiname okunduktan sonra fddinamesini okuduktan sonra Savcı, duruşmanın gizli olarak yapılmasım istemiştir. Sanıklardan Erdoğan Berktay ve Faruk Ural vazifesizlik ıddiasında bulunup duruşmaya sivil mahkemede bakılması lâzımgeldiğini ileri sürmüşlerdir. Heyet müzakereye çekilmiş ve yarım saat süren bir konuşmada.1 sonra bu talebi reddetmiştir. Sanıklar konuşuyor Bundan sonra muhakemenin gizli yapılıp yapılmaması hakkında M nıklara söz verilmiştir. İlk olarak söz alan İlhan Berktay, kendisinin tahkikat sır.ısında çok işker.ce gordüklerini, bu nususlaruı halka aksetmesinden korktuğu için savcının gizlilik talebirde bulunduğunu ılcri sürmüş, duruş,manın alenî olmasını istem'ştir. Komünistlerden nefret eden sanık Bundan sonra gayrimevkuf sanıklardan Aclan Sayılgan ezcümle şöyle konusmuştur: 1952 eylul aymda partlye intisab ettiğim için tevkif olundum. Haziran 933 • kadar hücrelerde mahbus kaldım. Havatımın en büyük ceza ve cefasını burada, bu ko münstlerden gördüm. Bunlan ve bunlarm içyüzlerini haykırabilmek, yüzlerindeki maskeyi indirip iğrencliklerini duyurabilmek icin duruşmanın alen! yapılmasmı Isterim. Salon kan?ıyor Bu sırada salon birden kanşmı; ve mevkuflar Aclanın bu konusmasına bağırıp çağırmaŞ!? «\ruf» di ye haykırmağa başlamışlardır. Biri «Sus edebsiz» derken c' ;eri tyalancı» diyor. öteki «Sen spı'd neye tahliye edildin?» diye bağmyor"du. Mihri Belli, Saded harici konuşuyor!» derken avağa kalkan Arif Ünal: Pis herif! diye yumruğunu " kıp bağırınca hâkim, Arifi Tiahkemenin sükununu ihlâl ettiği için salondan çıkartmıştır. Bundan sonra, evvelden hazırlanmıs yanlan ceblerinden çıkaran Sevinc Tanık ile Abdülkadir Demirkan birer konuşma yaparak işkence iddialarını tekrarlamışıar, aleniyet istemişlerdir. Abdülkadir, konusmağa baslarken hâkim: Saded harici ve şahsiyata mflteallik konuşma yaparsanız söz ver mem! demişse de sanık konuşmasında hâkimi dinlememiş, muhakemenin gizli yapıhp yapılmaması hususundan çok, şahsiyata kaçmış tır. Bunun üzerine hâkim: Yerinize oturun! demiştir. Hayır hâkim bey, yerime oturanrıyacağım. Konuşacağım! Vakat saded dışma çıkarsanız zorla yerinize oturturum. 15 sene hizmet görmüş bir as kerin üniformasile yerlerde sürüklenmesini istiyorsanız zorla oturtun. Oturamıyacaâ'm. Bunlan, qsk tiklerimizi herkese duyurmahyım Üniformalı bir inıansınız, onun icin size su?un. chvorırn. Muhakemenin gizli olup olmamasını söyleyin. Bu karşılıkh konuşmalar sıraimda fırsat buldukça bir kaç cümley' bağıra bağıra söyliyen Abdülkadir, gerek savcılığa, gerek basma karşı küstahça tarizlerde bulunmuş ve nihayet yerine oturmuştur. Bundan sonra kimseye söz verilmemiş ve müzakereye çekilen heyet son kararını bildirmiştir. Buna göre, gerek suçun mshiyeti, gerek şahı?lar itibarile duruşmanın bundan boyle gizli olarak yapılmjsına karar verilmış ve salon boşaltılmıştır. Yarmdan itibaren ifadelerin gizli Teknik Üniversite dün yeni ders yılına başladi Baştarafı 1 inci aahifed» beler hazır bulunmuşlardtr. İstanbul Üniversitesi ve Teknik Üniversite Rektörleri, Teknik Üniversite Ord. Profesör, profesör ve doçentleri, akademik kiyafetieri ile törene iştirak etmişlerdir. Milli Eğitün Bakanuun nutkn Hep beraber söylenilen İstiklâl marşuıdan sonra kürsüya gelen Millî Eğitim Bakanı Rıfkı Salim Burçak bir konuşma yaparak, Üniversitenin açılışında bulunmaktan duyduğu sevinci anlatmıs, ilmin değerini belirtmi] ve ezcüml» demiştir ki: « Milletler, aynı anlayn içinde, medeniyet ailesine hediye ettikleri fikir ve teknik buluşlarile ltibar kazanırlar. İçinde yaşadığı medeniyet servetinin sayılı bir uzvu olmak istiyen her millet, baskalannın getirdiği hazır imkânlan sadece kullanmakla kalmıyacaktır. Medeniyete verimll müdahalelerile, bilhassa yaygmcı düşünceleril» fay dah icad ve ihtiralarile bilfiil katılacakür. Biz, üniversitelerimizl, dünya milletleri arasında tutacağımız seviyenin mesnedleri olarak sörüyoruz. Binaenaleyh İstanbul Teknik Üniversitesi de, Türk ihtira zekâsının yuğrulduğu bir müessese olarak, millet karsısında çok ferefli bir vazife ve mesuliyet taşıyor. Bu bakımdan üniversitelerimize güveniyoruz. Ancak hükumet olarak bize düşeni yapmak suretile bu ağır vazifelerin ifasında onlann gösterecekleri gayretleri, desteklemek de, bizim için revkli hizmetlerin başmda gelir. muhterem RektörttnOı T« Ünlversitenizin çok değerli profesörlerini hürmetle sclâmlar v* buzurlannda iğilirim. Seviyeli gene öğrenci arkadaslar arasuıda bulunmaktan ve sizler için mesud bir gün teşkil eden bugünde, bir kaç cümleyle de olsa sizlere hitab edebilmekten büyük bir bahtiyarlık duyduğumu ifadt ederim. Muhterem Rektörün çok güzel nutkunu büyük bir zevkle dinladik. Bu mıtuktan daima hatırlayacağımız cihet Teknik Üniversitenin çahşrna sahasını n» kadar genişletmek lâzımgeleceğin» ve yılda binlerca taleb* yetiftirmek lüzumuna işaret eden kısımdır. Fil hakika muhterem Rektör, memleketin yüksek mühendise, mühendise v* teknik insanlara olan ihtiyacuu rakamlarla belirtti •• bunlann memleket için yetiştirilebilmesi maksadil* sarfedilecek zamanın en aşağı on sen* olduğunu izah etti. Halbuki on sene sonra memleketin bu sahadaki ihtiyacı, şimdiden tahmin »demiyeceğirrJz kadar genlşlemekt* devam edecektir. Demek oluyor ki önfimüzdeki uzun yıllar zarfında memleketin muhtac bulunduğu teknik ilim ve fen adamlanna sahib olamamak yüzünden çok mahrumiyet çekmesi mukadder görünüyor. On sen*, on beş sene mütemadî surett* bu mahrumıyet ve ihtiyacın tazyikı altında kalmması v* iktısadl inkişahmızın bu suretle kösteklenmesi nelere mal olabilir? Bunu tahmin etmek güç değildir. Susuzluğun daiml tesiri altında bulunan bir nebat nasıl meyvasını tam veremezse, önümüzdeki on sene zarfında ihtiyacın şiddeti nisbetind* mühendislerimizin, teknik adamlanmızın eksikliğini çekecek ve bu yüzden iktısadî kaybunız da büyük olacaktır. Bu kaybın sadece rakamla ifade olunabilecek maddî tarafı bile büyük rakamlara yükselir. O halds Teknik Üniversitemizin faaliyet sahasını sür'atle genişletmek ve onu memleketin muhtac bulunduğu ilim ve fen adamlannı binlerce sayıda ve suretle yetıştırmek imkânına sahib kılmak kat'î bir zarurettir. Bu sebeble on senelik programm bej seneye mdirilmesi hususunda fedakârlık ihtiyar etmek en büyük kazancı teşkil edecektir. Iskenderundaki deniz tesislerine dün törenle bayrağımız çekildi Baştarafı 1 inci sahifede iki muhrib bu sabah İskenderuna geldiler. Filo komutanı Amiral Cassady sahile çıkarak Amerikan elçisini, Milll Savunma Bakanı Kenan Yılmazı, Deniz Kuvvetleri Komutanını v* ilgil ileri riyaret ettikten sonra topluca Deniz Eğitiın merkezin* gidildi. Milli marşlan müteakıb İskenderun üs komutanı Albay Niyazl Uras töreni açü. Türkiyedeki Amerikan Deniz Misyonu Başkanı Hugues mühim bir konuşma yaptı. Daha sonra Deniz. Kuvvetleri Komutanı Koramiral Sadık Altıncaa, Kenan YJImaz v* Amerikan elçisi konusarak günün «hemmiyetini be.'irttiler. Amerikan elçisi bilhassa dedi kl: c Savunma sistemınize uyacak şekilde yapılan Amerikan deniz tesislerini devrcderken sizleri şu fikir birliğin* davet edenm: Eğer her iki memleketin hükumetinde olsun, halkmda olsun, gave beraberliğindeki anlayış, düşünce ve hareketlerindekl fiklr beraberlıği v* daima hürriyet safında müttefik kalmak için kuvvetli karanmızdan başka bir prensıp ve fıkir varsa Jefferson'un kelimelerini tekrar edelim: «Sulhun pahusı uyanık kalmağa bağlıdır.» takın önüne geldi ve bu sırada merasimle direğe Türk bayragı çekildi Müteakıben Savunma Bakanı Kenan Yılmaz kordelâyı kesti. Kafile, eğitim merkezini gezdi. Müteakıben otomobillerle limana gidilerek deniz fabrikalan ziyaret edUdi. Bundan sonra kafile tekrar eğitim merkezin* döndü ve burada yemek yendi. Merasim sona erince Amerikan Elçisi ve misyonu uçakla Ankaraya döndüler. Savunma Bakanı Kenan Yılmaz v* Türk heyeti bugün burada kaldı. Amerikan filosn akşam üzerl limandan ayrıldı. Amiral Cassady gitmeden önce şu beyanab verdi: « Bu merasm, Türk Amerikan dostluk v* işbirliğinin gözle görülen açık bir nümunesidir. Müşterek dostluğumuzla hiç bir milleti ezmek gayemiz değildir. Türkiye ve Birleşik Amerika devletlerini birbi rine bağlıyan en kuvvetli bağ, devamlı sulh ve kollektif emniyeti tahakkuk ettirmek arzusudur. Türkiye ve Amerika, kendi kendinl idare etmek istiyen her milletin hükumet şeklini yabancı bir müdahale olmadan kendilerinin seçmeleri hakkında tam bir kanaat» sahibdirler. Biz asgarî baskıya müsaade edilmiyen bir dünyanın mev cudiyetini arzu ediyoruz. Her iki memleketimiz kendi hükumet şeklini tayin için çok sert mücadeleler geçirmiş ve bunu muhafazaya azmetmistir. Her iki memleket arasındald ittif?kın dünya karışıklığını büyük ölçüde önliyebileceğinl ısrarla iddia edemem. Biz mukaddes saydığımız prensipler uğrundaki kanaatimizi Korede yanyana gös :erdik. Gene bu kanaati bugün İskenderunda yanyana teyid ediyoruz.» Türk fılosu yann İskendenından ayrılacaktır. lat. Boreuuun 20 '10/1953 fiatları 1 SttfUB 100 Dolar 100 Fraosız tranp 100 Llnt • BORSA tnrlcra Fnngl 64.03 64.03 Flortfı 7168 40 73 68 40 Beicık» tmngx $60 S» DraömJ «.34 «S4 Çeto»ıo. Kur. S&88.87 J8.88.M »• IAHTILA1 % 7 FAIZLJ TAHVTLLISB 20.25 22.45 23.30 23.05 23.13 22.25 23.00 23.25 23 30 22 30* 112.50* A&lıt SEIMIUI «4 »4 281. 280.30 M 0 «.80. **£» **M 10O 100 100 100 100 IU<> Isvec Kur D4 \t >U 54 ll 50 SıvaJ . Erzurum 1 Sıvas . Erzurum 2.7 1941 Demlıyolu I 1941 Demiryolu II MU11 Müdaim m M1U1 Müdafa I Milll Mudaiaa H Mllll Mudaîa» m Milli M. IV Zuaat Bankası I Ziıaat Bankası ffl. o J'AIZI.I 1941 Demiryolu VI Kalkınma I Kaikınma II Kalkınma Ul 1948 istikrazı I 1948 istıkrazı II 1949 tahvili Hükumetimizin, her gün artan bir alâka ile bu hizmeti arttırmağa gayret ettiği muhakkaktır. Nitekim 1950 bütçesinde 25 milyon lira olan üniversiteler tahsisatı, 16 milyon liralık bir arüşla, 1953 te 41 milyona ulaşmıştır. Devlet bütçemizin aynı yıllar arasındald artısı yüzde 41 nisbetinde olduğu halde, üniversiteler bütçesindeki artış yuzde 63 gibi üstün bir yükseliş arzetmektedir. Devlet hizmetlerinin gelişmesinden doğan umum! bütçe artısile üniversiteler bütçesinin artışı arasmdakl bu büyük fark, üniversitelerimizin memleket konusundaki hizmetlerini, hükumetin maddeten üstün bir ölçü ile takviye etmek azmini belirtir. Büyük bir haz içinde müsahede ediyoruz ki, gittikçe inkisaf eden memleket ekonomisi, üniversitelerimize gelecek yıllarda daha büyük yardımlar yapmamıza imkân verecek derecede ümiHÜHir. Umumî hayat sartlanmız içinde üniversitelerimize ne kadar müstesna bir yer ayırdığımıSevgili dinleyenlerim, zı, gösterilen bu yakın alâkadan Sözlerimi bitirirken ve hepinize kolayca anlamak mümkündür.» hürmetlerimi arzedip gene öğreBektörün nutku nici arkadaşlaruna ve çok muhBundan sonra kürsüye gelen Ü terem profesörlere muvaffak buniversite Rektörü Prof. Ahmed Öz ders yılı idrak etmelenni temenni el, uzun bir konuşma Ue Üniver ederken bu memleket için feyızli sitenin tarihçesini yapmıs, yeni kaynağı teşkil eden bu müesseseders yılmda açılacak enstitüler nin yükseltilmesi gayretlerinde hakkında izahat vermis, Üniversi hükumetin mesul adamı olarsk tenin bir yıl içindeki kayıblanndan beni bir yardımcmız olarak yanıduyduğu teessürü belirtmiş, neşri1 olyat faalivetini, laboratuar çalışma nızda bulacağuıızdan emin Bu dâvada dailarının, milletlerarası temaslan an manızı dilerim. latarak yeni ders yılınm insanlık ma yanınızda ve yardımcmız o'acamiası için hayırlı ve basarıb ol rak bulunmanın naçiz şahsım için büyük bir şeref teşkil edeceâini masını temenni etmiştir. Teknik Üniversite Talebt Blrliği ifad* etmek ve sizleri bütün gayBaskanı, öğrenciler adma büyük retlerimizde teşci etmek ve on selerine ve öğretim üyelerin. teşek nelik programınızı beş seneye inkür etmis, yeni talebelere hos gel dirmek yolunu bulmaya sizleri vazıfemi diniz demiştir. Talebe Başkanı, ko teşvik etmek en zevkli nuşması sonunda Rektöre, talebe teşkil eder.ı ler adma bir buket vermistir. Başbakan Ankaraya dondS Müteakıben, toplanü başında Dün saat 12.30 da uçakla Arıkasalona büyük tezahürat arasında sirmiş olan Başbakan Adnan Men radan gelen ve Teknik Üniversitederesten, ısrarla bir konuşma yap nin açılış töreninde hazır bulunan Başbakan Adnan Mend°res ması istenmiştir. akşam yataklı ekspresl* Ankaıaya Başbakan kürsnde Alkışlar arasında kürsüye gelen hareket etmiştir. Başbakan, ezcümle sunlan söyleAynı trenle Mill! Eğitim Bakamiştir: nı Rıfkı Salim Burçak da gitmiş« Sözlerime başlamadan evvel, tir. KOMÜNtST HAPISHANELERINDEN KUBTULAN TURK Doğu Almanyadaki komünist hapishanelerinde bir yıl yatan Kaya Berk admda bir Türk, geçenlerd* serbest bırakılmış ve Baü Berlinde (17 haziran isyanı) Ibidesine gelerek bir çelenk koymuştur. O tarihte halk Doğu Almanyadaki Sovyet baskısma karşı isyan ettiği vakit Bu sırada uçak gemisinden haKava Berk de orada bulunuyorduYukandaki resimde Kaya Berk ç* valanan Amerikan tepkili v* diğer lenği koyarken görülmektedir. uçaklar merasim geçişi yaptılar. Nutuklardan sonra Amiral Hugues devir vesikalarını Amerikan elçisine verdi, o da Savunma Bakanı Kenan Yılmaza devretti. Bakan, vesikayı Amiral Sadık Altıncana, o Baştarafı 1 inci uahifede da İskenderun Üs Komutanına tesrma karşı koyduğu için yardımın lim etti. Bundan sonra kafil*, tesislerin durdurulduğunu söylemi| v* deÖnünde kurulan v* üzerinde Türk miştir kı: « B. MilleÜer Teski'âtı. tsra Amerikan bayraklan ile ıNATO el'in, Suriye hududu boyunca Ür sulhün kalesidir. ibaresi bulunan dün nehrinin mecrasını değiştirmeğe çalışmaktan vazgeçmesini istemiştir. İsrael, Dünya Teşkilâtının bu isteğine itaat edinceye kadar Amerikan hükumeti israel Baştarafı 1 inci sahifede devletine herhangi bir yardımda Londra, 20 (AJ>.) Tito hükubulunmamayı kararlaştırmıştır.* metinin resmî yayın organı BelDulles, İsrael'in başKcnüni Te! grad radyosu bu gece, Yugoslav* bir avivden Kudüse nakleunis olma yanın, Trieste'nin herhangi sının da B. Amerika tdrafmdan parçasının İtalyaya devrini, İtalyatasvib edilmediğini, bu hareketin nın bu bölgeye asker sokup sokde B. Milletler Teşkilât'nra vaıı mamasına bakılmaksızm, bir tecalan bir karara aykın düştüğiinü vüz hareketi sayacağını beyan etmiştir. belırtmiştir. Belgrad radyosu şunlan kaydetÜrdünün müracaati miştir: Bazı yabancı gazeteler, ABirleşmiş Milletler (New York\ merika ve İngilterenin, İtalyanlara 20 (a.a.) Birleşmiş Milletler Ge yalnız sivil idart yetkiler vereceknel Sekreterliği, Birleşik Amerika lerini ve İtalyan askerlerinin hadakı Ürdün elçisi tarafuıdan Gü len ingiliz Amerikan idaresinde venlik Konseyi Reisine 15 ekimde bulunan (A) kesmiine girmiyecekgönderilen bir mektubu bugün ya lerini yazmışlardır. Yugoslavya, her iki hareketi tecavüz sayacaktır. Bu yuılamışbr. Ürdün elçisi bu mektubun3a, 14 tecavüze, elimizdeki bütün imkânekimde İsraelliler tarafından Kıb larla karşı konulacaktır. Radyo, bu konuda yann Yugoslav komünist ya köyüne yapılan tecavüzün çok partisinin resmt organı Borbada vahim bir hareket olduğunj btbir başmakale çıkacağını ayrıca billirtmekte ve bu bölgede harb çık dirmiştir. masına sebeb olabileceğini Uâve eylemektedir. Amerika. İsrael'e yardımı durdurdu Triesfe bölgesinde askerî hazırlık Fenerbahçe neden yenildi Londra 2 O(Nafen) Bugfln Londradaki otellerinde istirahat etmekte olan Fenerbahçeliler «Swindon» takımmın gayet iyi bir oyun çıkarmasına mukabil Fenerbahçeüleria yanhş taktik kullandıklannı söylemektedirler. Londradaki gözellik müsabakası Baştarafı 1 inci sahifede Dünya güzeli unvanını kazanan Fransa güzeli 1953 yılı Fransa güzeli olan 18 yaşındaki Denise Perrier'dir. Neticeyi kabul etmek btemiyen Mısır güzeli, birinciliğin B. Amerika güzeline verilmesinl teklif etmiştir. Halbuki beşinciliği kazanan Birleşik Amerika güzeli halinden çok memnun olduğunu ve bundan fazlasını zaten beklemediğini bildirmiştir. İkinciliği, 20 yaşındaki Yunanistan güzeli Aleksandra Ladiku, üçüncülüğü Mısır güzeli Marina Papaelya, dördüncülüğü Seylan güzeli Manel İllangakoon kazanmışlar dır. Birinciye 500 İngiliz liralık bir mü kâfat ile büyük bir gümüf kupa verilmiştir. Monte Carlo güzeli Elizabeth Chovisky altıncı gelmistir. 106.60 106J0* 106.60 106.90* 106 60 10680 105.60 r AIZI.I 1AHVILLH1 1938 ikramlyell 23 25 1941 M. M. I 23 25 Ikr. Demıryohı IV 111.50 Dtr. 1941 Demiryolu V 112.50 1951 tahvili 105.50 Zlraat Bankası m 101.50 • Zıraat Bankası V 101.75 Zıraat Bankası V 101.75 4.3 CAJZLJ 1943 tahvili *« »Idden T. C. Merkez Bankası Garan» Bank. Oblıgasyon And. Yapı ve Kredi Bank. 1$ Bankuı rurkıve Kredi Bank. 4<slajı Cımento Şark Değlrmenlerl Osmanlı B % n > HUtsc Ana < T Ticaret Bankası 242 00 128 50 153 00 16.J0 40 00 114 40 41 25 34.75 82 Utı S7 00 610 1H4 00 General Whiteley geliyor Napoli, 20 (AP.) NATOnun daimî askeri grupuna tayin edilen İngiliz temsilcisi General Sir John Whiteley,,NATO Güney Av rupa genel karargâhında görüşmeler yapmak üzere bugün uçakla buraya gelmistir. General Whiteley, Washington'daki vazifesine başlamadan evvel Müttefik ko. mutanlıklan ziyaret etmektedir. Yann NATO'nun Güney Avrupa Bölgesi Komutanı Amiral William Fechseller ile görüşecek ve müteakıben uçakla İzmir* gidecektir. (1) Dolar (1) kıio altın Sterlın efekul Fransız FrDolar efektil Dolar N. W. Isviçre Turkı=ch Accont 393 Fr 466 0110 Fr IIOVIAIKK 1400.1425 67.100 550553 565.567 131.132 1475.1500 Reşaa 52.00 Cumnurıyet Ata. 47.00 Ingllız 55fl0 Gulden 46 25 Kulçe 6 90 f KAUN BESTBtHT ^T Kf> Reşad 3S5OO.39nnn Hamıd 32Ofl.'.'2^OO Aziz ^ 30000.30b))U Saaı 15 te tesblt edlldı r«) ısareuuet Banad* mummeif (Orenlsrdiı ı D H A ı ajamı Şaziment \ KADIN TERZİSİ Kadıkoy, BağdaO Cad. Fenerpoıı, duraii No 189 • Tel 60554 Halid^ Yalpnkaya,Celâl ^ Zuhttt UlviOKAB Makas re isçilik I ind smıl, ücretlet 3 üncü suııfht Baştarafı 1 inci tahıfede ve Linganoda yapılması ileri sürülen dört büyükler konferansı etrafmda teksife karar verdiklerini belirtmiş ve böyle bir toplantı Avrupa meselelerinin halline doğru atılacak paha bicilmez bir adım teşkil edecektir, diyen Winston ChurchüTin bu sözünü tasvıble tekrarlamışbr. Dulles, Londrada bulunduklan esnada Churchill'in dört büyük devlet reisi arasında yüksek kademede hususî toolar.tı yapılmasım teklif edip etmediğini açıklamaktan imtina etmekle beraber Churchillden bu yolda hareket edilmesidne dair herhangi bir haber almadıını da belirtmiştir. Üç Dış İşleri Bakanmın yaymU Baştarafı 1 inci sahifede dığı tebliğde. Sovyet Rusya BaşbaMoon» tatbikatına Cebelitarıktan kanı Malenkov'la muhtemel bir göTürkiyenin doğusuna kadar 5 mem rüşme yapılması ima olunmaktadır. leketin hava savunma kumandan Bu hususta bize daha etraflıca izahatta bulunur musunuz?.. sualine lıklan iştirak edecektir. Foster Dulles şu cevabı vermiştir: «November Moon», Güney Fran «Kanaatimce, Almanya, muhsa, Malta, Kuzey Afrika, Italya, Yunanistan ve Türkiye hava savun temelen Avusturya meselelerini gö ma kuvvetlerini, kendi bölgelerinin rüşmek üzere Dıs İşleri Bakanlanve aynı zamanda diğer NATO mil nın 9 kasımda Luganoda toplanmaletîerinin de menfaati gözönünde lan hususundaki davetin yenilentutularak Güney Avrupanın topye mesinin kaydı suretile tebliğde bu kun savunmasında çahştırmak için meseleye yeter derecede yer verilmiş olmaktadır.» hazırlanmıştır. Churchiil Moskovaya Geçen nisanda Floransada topgidecek mi? • lanmış olan Hava Savunma KonfeLondra 20 (Nafen) Daily Mail ransında General Schlatter. plânlan hazırlamaya ve tatbikaö idare et Sazetesinin bu sabah verdığı bır habere göre, Rusya Ue BatıUlaria meye tayin edilmiştir. Son defa Akdenizde yapılmış görüsmelere yanaşmaktan kaçınırbüyük hava savunma tatbikatı, sa, Churchill bizzat Moskovaya gımart aymdaki 9 gün süreli «New derek Malenkovla görüşecektır. Moon> du. Bu tatbikatta 6 memleAyni gazetenin ilâve ettiğine göketin uçaklan 1750 den fazla çıkış re böyle bir seyahatten evvel Başyapmıştır. bakan Churchill son Bab notasma Rusyanm vereceği cevabmı beklevecektir. Diğer taraftan, Londrada yapılan üçler konferansmda bir anlasmaya vanlmış ve Rusyanm cevabı menfi olduğu takdirde Chur chill'in tek başına Moskovaya gideWashington, 20 (a.a.) Dış İş rek batı doğu görüşmelerini teleri Bakanı John Foster Dulles, bu mine çahşması hususunda mutagün yapöğı basm konferansmda, bık kalınmıştnr, halen Avrupadaki NATO komuLondra riyasf çevrelerf, Lugano tanhğı erhrinde bulunan Ameri konferansına Rusyanın geleceğini kan kara ordustı mevcudunun a pek zannetmemekle beraber bu huzaltılmasına dair bir plân mev susta fimidi de tamamfle kaybetmiş değillerdir. Lugano konferansı lyl cud olmadığını söylemiştir. gittiği takdirde ancak dörtler araIrakta kiralar smda bir Başbakanlar Konferansı yapılabileceğine de işaret edilmekarttınlmıyacak tedir. Bağdad, 20 (Nafen) Irak hü Di&er ta'aftsn însiltere. Fransa vs kumeti yaymladığı bir kararna Birleşik Amerika Dış İşleri Bakanrae ile, kiraları bir nisbet dahilin lannın muntazam zamanlarda topde indirmiş ve bu yeni seviyede lanmayı da kararlaştırdıklan öğrede bunlan tesbit etmiştir. Kirala .lilmiştir. Gelecek üç Dıs İşleri Barı arttıranlar cezalandırılacaklardır kanlan toplantısı 1954 yılı ilk ayında cereyan edecektir. " ^ Dörller içfimaı Maçın tenkldlni yapan spor muhabirleri Fenerbahçenln oyunua başmdan itibaren kısa p«slı oyun taktiğini takib etmekle yanhş bir taktik kullandıklannı yazmaktadır. Bu spor muhabirleri: «Eğer Türk takımı uzun paslı ve bilhassa açıklan besliyerek oynasaydı, muhakkak daha iyi bir netic* alabillrdi» demektedirler. Fenerbahçe takımınin tngiltered* yaptığı son maç hakkında futbol tenkidcileri bir çok yan yazmaya devam etmektedir. Bu yazarlar İngiltereyi ziyaret eden Avrup* takımlan arasmda FenerbahçenİB temayüz etmekt* olduğunu v* yeni profesyonel olmuş bir takım için «şahane» bir oyun çıkarmakta olduğunu müttefikan yazmaktadırlar. Ayni münekkidler Fenerin yegân« zayıf noktasmın müdafaa olduğuna belirtmekte ve bundan dolayı bir Baştarafı 1 inci sahifede çok defa almış olduklan avantajh yüboğluna takdimame verilmesiae, vaziyeti muhafaza •demediklerin* diğeri, soförlere kesilea Belediye işaret etmektedir. cezalannın Cumhuriyetin 30 uncu yıldönümü münasebetile affına d»irdi. Şehir yayılmalı mı. yükselmeli mi? Kasım ayı» hava manevraları Yol tamir ekiplerinln merkeze bağlı kalması hakkmdaki mazbatanın görüşülmesine dün de devam edilmiş, Fen İşleri Müdürü merkeze bağlı olarak çahşan ekiplerin faaliyetine aid izahat vermiştir. Bu izahat meclis tarafından tatminkâr bulunmamış, üyeler merkeze bağlı kalmanın mahzurlarını belirtmiştir. Ferdi Öner, Fen İşleri müdüründen, ihaleleri yapılan yol ve cadde • lerin inşasına hâlâ niçin başlanmadığuıı sormuş, ana caddelerin yeniden inşası sırasmdaki gecikmelerden halkın ıstırab çektiğini ifade etmiştir. Oturum saat 17^0 da sona ermiştir. Basketbolda Yugoslavyayı 6563 yendik Baştarafı 1 inci sahifede heyecanh geçmiştir. Türk takımı bu maçta oyunu ilk dakikalardan itibaren lehine çevirmlş ve devreyt 3230 ilerid* bitirmiştir. İkind devrede takımıma arayı 5 baskete kadar acmağa muvaffak olmuşsa da Yugoslavlar son 3 dakikada farkı 1 sayıya kadar indirmişlerdir. Çok çekişmeli bir şekilde geçen bu maçı neticede takınıımız 6563 kazanmağa muvaffak olmustur. TSrk takımı dön gec* gflael biı oyun çıkarmıştır. Bir gene kızın hazin macerası Baştarafı 1 inci sahifede kızı Zeyneb istanbulda bir ses müsabakasında birinciliği kazanmış v* okuyucu simsarlannın tuzağına düşerek bir çok maceralardan sonra Izmire gekniştir. 16 yaşında olduğu için fehrimizde içkıli bir gazinoda şarkı söylemesine müsaade edilmiyen Zeyneb ses sanatkârlan simsarlan tarafından Nazilliye götürülmek üzereyken polisler tarafından kurtarılmıştır. Zeyneb İstanbula iade edilecektir. Avrupa futbol talamı Londra 20 (AP.) Yann Londrada Wimbley stadında îngiltere millî takımına karşı oynayacak Avrupa temsill hutbol takımı fu şekilde kurulmuştur: Kaled: Walter Seemann (Avusturya), Bekler: Navarro (tspanya), ve Gerhard Hannapi (Avusturya), Haflar: Cjakowski (Yugoslavya), Pozipal (Almanya), Emest Ocwirk (vusturpa), forvetler Gianpiero Boniperti (İtalya), Ladislav Kubala (Ispanya), Gunnar Nordahl (Isveç), Bernard Vukas (Yugoslavya), Brankozebek (Yugoslavya). Avrupadaki Amerikan ordnsu azalfılmıyacak ŞÜKBÜ CANAL'm Biçki Kitabları aadın elbiselerine aid olaniar; Temej Biçki 5UU Ks Bıçki Tatbikati, Düdş re Provalar 500 Ks Yüksek BiçÜ Kaidelerl 250 Ks Yapma Çiçekler 150 Kş Hocasıı Şapkacüık 150 Ka. Erkeklere aıd olaniur: Biçki Dersler] 500 Ks 'Gömiek ve Pijamalar 300 K» Istenen kitabların bedeli sonderüdığınde derhal »ondsrıllı SA11Ş VERİ: Caâaloalu Yokuso Kral Hüseyin Papa görüşmesi Castel Gandolfo İtalya, 20 («. a) Ürdün Krah Hüseyin bugün Papa Pius XII Ue bir görüjme yapmıştır. Yarım saat süren bu görüşme | sonunda resmî bir tebliğ yayınlan. I mış ve Papa ile gene kralın Ya, kmDoğudaki siyasî durum hak. | kında fikir teatısinde bulundukla. i n bildirilmiştir. ARANIYOR Veznedar ve ayni zamanda muhasebe kayıdlan yapabilecek bayan aranıyor. İstanbul Zindankapı caddesi No, 56; Ankara Makarna Fabrikaa UGUR Kitabevi Na 44 nt müracaat. ••••