Katalog

CÜMHURÎYET 11 Ektan 1952 Cfunu esım AIHERIKA MEKTIBLARI Amerikan seçimlerinin bizdeki seçimlere benzeyen ve benzemiyen tarafları Yazan: Fethi Pirinccioğlu \ gibi, köy köy, kasaba kasaba, <îo. 'aşarak rey avcılığı yapmaktadırlar. Bunun için de seçmenlerine olacak, olmıyacak hususlarda soz vermektedirler, Amerikan siya&î mucadelesinin bizden pek farkll olduğunu kat'iyen zannetmeyın, sevgili okuvucular. Üstelik, düşunün ki bizim demokratik hayatımız çok daha yenıdır Burada da, işe şahsiyet kanşmaktadır. burada da kirli çamaşırlar teşhır edılmektedir. Amerikada da hukumetteki suiistimallerden bahsedilmekte, kadınlar saltanatına, vizon kürkleıe aid hikâyeler neşrolunmaktadır. *Müşterek bır vasfımız da şudur: Amerika da bizim kadar komunıstlerden nefret etmektedır. onlar da komünistlerle buyuk çapta mücadele ile uğraşmaktadırlar Bu hususta iki ana parti de hemfıkirdir. Amerika 1952 kasım seçımJerinin, ekim ayının ilk haftasında arzettiği manzara hulâsaten şudur: İki parti de kendi haıvvetine güvenmektedir. fakat seçimi kazanacağından asla emin değildirler En nikbin partizanlar bıle «bız kazanacağız,» demekten çekinmektedır. ler. Neticeyi ancak 4 kasım taym edecektir. Zira Amerıkalı seçmen asıl karannı, o gün sandık başına gittikten sonra verecektir. (1) Amerikan seçim mekanizması oldukça karışıktır. Bır çok Amerıkalı da sistemin nasıl işlendığini bilmez. Amerıkalı seçmen, evvelâ herhangi bir partinin listesini sandığa atar. Neticeler elda edıldikten sonra, ikinei seçmenler, ki bunlar bir eyaletin reylerının çoğunu kazanan parti tarafından «seçilirler», muayyen bir yerda toplanarak Cumhur Başkanı va yardımcısını âdeta yeniden «seçerler»; bu müesseseye «seçmenler koleji» denır. Fakat çok kere haU km onceden seçmış olduğu namzedleri tasdık ederler, yani evvelce halkın reyile doğrudan doğruy* seçılmiş olan ramzedler, bir kere daha ikinci( seçmenler tarafından seçilmiş olurlar. NewYork (Ekim) Amerika Bırleşık Devletlen umumi seçimine, bır aydan az bır zaman kaldı. 4 kasım günu 100 mılyondan fazla Amerikan seçmene yeni Bir CumI hur Başkanı, Başkan muavini, senatör, temsilci valı ve mahallî ıdarecı seçmek ıçin sandık başma gidecek. Bunun için başlıca iki parti, Demokratlar ve Cumhuriyetçılergeniş bir mücadeleye girişmiş bulunuyorlar. Bu iki ana partiden başka, Amerıkada daha bir çok partıler bulunmasına rağmen. kendilerini kuvvetlı gormedıklerinden , olacak bu partıler seçıme iştırak ; Başkan Truman, demokrat adayı Stevenson'u d esteklemek maksadıle uzun bir seçim tvımesine çık ten vazgeçmışlerdir. Bununla beramıstır. Yukandakı resırade, Başkan Truman. Kuzey Dakotada Fargoda nutkunu söylerken görülmektedır. ber, bazı ıkınci derecede nüfuzlu gdrünen sıyasi tesekkuller de, ıkı ana partıden birinı desteklemeğe karar vererek, temayullerını hajka ilân etmislerdır Lıberal partisı gibi Lıberaller. Demokrat Partiyi tutacaklarınt ve Demokrat namzedlerı destekle>eceklerini bir beyanname ıle seçmenlerine açıklamışlardır. Demokrasiye âşık olan halk. Amerıkada her nedense seçimlere, az bır alâka gostermektedır. O kadar kı sıyaset adamlan, bu lâkaydiden şıkâyet etmektedırler 1952 seçimlerıne, bu bakımdan, iştırak nısbetını arttırmak maksadıle. bütün sıyasî veya gayrısıyasî tesekkuller, büyük bır kampanya açmış lardır. Amerika Birleşik Devletleri. son dort senede dünyanm muhtslif memleketlerinde yapılan seçimlere iştirak nisbeti bakımından, en düşük dereceyi almıştır Meselâ: Haziran 1949 Kanada seçimme ıstirak nisbeti %75; mayıs 1950 Turkiye seçimlerıne iştirak: ^88: evlul 1950 Ingıltere banlıyosünde çarşamba sabahı vukua gelen tren kazasında olenieruı bayısı 107 yı bulmuş Isveç seçimlerıne iştirak: %80: hatur. Facıa çarşamba sabahı saat sakude vukua gelmış olmasına rağmen hâlâ enkaz altından cesedler çıka zıran 1951 İsrael seçımlerine iştırak rılmaktadır. Yukarıdaki resımde, uç trenın bırbırıne g irmesıle husule gelen 15 metre yukseklıkteki yığn %72; ekim 1951 İngiltere seçimlerıne iştirak %83 Halbuki kasım ve bu yığın ıçınde yaralılarf aramakta olanlar gorul mektedir. 1948 Amerika seçimlerıne iştirak nisbeti ancak %51 idı İşte bu durum, Amerikavı üzmektedır Buna rağmen onümuzdeki seçimlerde, fazla kabarık bır rakam tutamıvacağı tahmın edılmektedır Halbuki Amerıkada seçmenm revını kullanabilmesı ıçın her turlu imkân ve vasıta vardır. Seçmenın s^nHık başına gitmemesınm sebebi. Amerikalı ıçin bır mechuldur. İkı ana partı Demokrat ve Curohuriyet Partilerı, seçirr^erı kazanmak maksadıle amansız bir mücadelenin son safhalanna gelmiş bulunuyorlar. Buna rağmen, henüz. kat'î olarak «şu parti, kazanacakt;r» cümlesinı kimse kullanamıyor. Krmpanya. her çun avn bir hâdıseyle, ayrı bir veçhe arzetmektedir Buşüne kadar olan eelişmelerden şu netıce ç'kmaktadırEı^enhover, bista eıtmekte ue de kazanacağı muhakkak deeılcür. Yapıbn bır snketten şu net'ce çıkw maktHır: Secmenlenn r27 si Eisenhower'e. ^23 u de Stevenson'a rey verecekler. geri kalan "#50 ıse henuz kararsız olduklannı bevan etmişlerdir Truman, seçim nutuklarından birini sojlerken yük bir şbhret kazanmıştır. İşçı sendıkalannın, kendısıni desteklemek hususunda vermiş oldukları karar, Demokrat Partiyi kuvvetlendirmiştır. Taft'la Eısenhower, iktidara geldıkleri takdırde, 79 milyarlık butçeyi ılk hamlede 70 e, daha sonra da 60 mılyara indireceklerine dair sdz vermişlerdir. Bu nasıl olacaktır? Zua 79 müyarlık bütçenin, 58 milyan müdafaaya sarfolunmaktadır. 58 milyarın, 52 milyan tamamen askerî masraflardır. Geri kalan 6 nulyann 2.3 milyan atom enerjısine, 2.4 milyan ise haricî yardıma gıtmektedir. İşte ılk plânda bütçede yapılacak tasarruf, haricî yardımı kesmek olacaktır. Bu nazariye ise hoş karşılanmamaktaStevenson, daha ağırbaşlı hare dır. Onun için bütçede tasarruf Cumhurıyetçı Partı ıçın ket etmekte ve arasıra yaptığı nük yapmak Amerikarun bellı başlı büyük ga telerle rakiblenni guç bir duruma kolay olmasa gerek. zetelerınm Cumhuııyetçıleri tut sokmaktadır. Demokrat Partının Hususî tren ve uçaklarla seyahat malan, tabıatüe muhalıf partısırun Bu yenı sıması, kısa zamanda bü eden adaylar, tıpkı bizde olduğu işini kolaylaştırmaktadır. Bu arada Eısenhov* er'ın treninde bulunan 31 gazeteci arasmda yapılan bır ankette 24 gazeteci reylerini Stevenson'a. 7 si de Eisenhower'e ve, receklerıni soylemışlerdır. Cumhurıyet Partisını tutan asıl gazete Patronean'dır. Butun bunlara rağmen. Truman, partisınin kazanması için büyük bir seyahate çıkmış bulunuyor. Bu seyahatınde, Truman 1948 seçımlerını kazanmak için kullandığı metodu, yani Cumhurıyetçilere şıddetle hucum taktiğini tatbik ile, Eısenhower'ın askerî dehasıru âdeta mkâr etmekte, Taft'a ağır hucumlar yspmakta. Truman, hakikaten koyu bır Demokrat Partili olarak aklına geleni soylemektedır. hoş gdrülmemektedir. Eisenhower'ın şahsî presti]inm, parti ileri geienleri tarafından daıma baltalanacağı da ılerı sürulen noktalardan bıridir. Zıra Eisenhosver'ın daha şimdiden Taft ın tesın altında kaldığı ve onun fikrine gore hareket ettıği aşıkâr gorunmektedır. Başkan muavin adayı Nbcon'in büyuk iş adamlanndan aldığı ilerı surulen 18 000 dolarm hesabını televızyon ve radyo ıle 88 000 dolar masraf ile halka anlatması, Cumhurıyet Part.sinin lehıne olmuştur. Aynı ithama maruz kalan Stevenson'un yaptığı açıklama ıle buyuk bir aksülâmel yaratmamıştır. Şımdi sıra Eısenhov, er'dedır. Şahsî servetinin halk tarafından öğrenılmesı, bu seçim kampanyasının tipık bır unsurunu teşkil etmektedır. HavactUk Bahisleri gemilermin istikbali gün geçtikçe daha fazla kararıyor ceksiniz ki, uçak gemileri d* seyir halinde böyle bır rüzgâra yakın bır hız sağlayabihrler. Evet, fakat bu da denızın musaid olması vesaıra gibi bazı şartlar altında elde edılebılınecek avantajlardır. Hem de gemı seyrederken uçaklar «oatapulte» den ıstıfade edemezler. Demin «denızin musaid olması» tabıruü kullanırken meseleyi etrafıle anlatamadık. Saatte 4045 kılometre hızla seyreden bır uçak gemısınin her tarafında daıma üç dort kılometrelik serbest bır saha bulunması lâzımdır. Gerek mayia dökulmuş bulunması ıhtunali, gerekse bazan sığ yerlere tesaduf edılmesı duşüncesı her zaman gemıye bu hızı vermeğe kuvvetlı birer mânia teşkil edebilirler. Vâkıa, son zamanarda îngiliz tezgâhlarmda vücude getırilen buharlı «catapulte» ler uçak gemılerinin vaziyetıni bir dereceye kadar ıslah edebılecekse de tepkili uçaklarda da bu müddet zarfında vukua gelecek inkişaflar dolayısıle onlann biri limanımızda gene uçak gemılerınden kaldırılmaj lerinden tepkili uçaklann kaldınl lanna imkân kalmıyacağı hatıra 'ması pek güçtür Tepk'li uçaklar, gelmektedır. havalanabılmek için ilk a ıda bile Dığer taraftan, tepkili uçaklar ösaatte 200250 kilometıe bir sur tekılerden çok daha fazla akaryaatle ılerlemek ihthacındadırlar. Ne kıt sarfetmektedirler. Uçak gemikadar büyuk ve ne kadar mukem lerinin uçaklardan maada bir de mel olursa olsunlar bugunkü uçak onlara luzumlu miktarda akaryagemilerinin guvertelerindeki 250 ıkıt taşımalarına imkân gorulme300 metre uzunluğundaki sahaların ı mektedır. tepkili uçaklann bu hızı alabilmele I Işte yukarıda sıraladığunız mahrine musaid olmalarma imkân ta Izurla'rdan dolayı uçak gemılermın savvur edılemez. Hattâ uçak gemi pek yakında kadro dışı bırakılacak lerindeki ((catapultes ısmi verılen ^an hükmü verılmektedir. Bununhususî tertıbattan dahi faydalana I la beraber Amerıkada bile henuz rak tepkilı uçaklara bu suratı te mesele münakaşa mevrıu olmakmin etmek ve onlan uçurrnak kabil tan çıkmamış ve net'ce kat'î bir değıldır. | karara bağlanmamıştır. Forrestal Bu, ancak müstesna bazı anlar tipi 65 büı tonluk dev uçak gemıda mümkün olabılır: Saatte 45 ya lerine bağlanan umıdler hâlâ zahud 50 kılometre süratınde bir rüz yıflamamıştır. gâr estıği zamanlarda. Ama, diye«Opera Mundi» Eskı Rus prenslerinden Yurka Galatzin* Londra dükkânlanndan bırınde çalışan bır ressam olan Miss Shelaıgh Sandford ile Buckingham sarayı sokağmdaki Rus kilısesinde evlenmiştır. Duğun, Çarlık an anesıne uygun bır jekilde yapılnuşür. Prens Galatzıne, Rus Imparatorluk şarayının mühim şahsiyetlerinden Prens Nicolas Galat zme'ın tek oğludur. Yukarıdaki resim, bu duğun esnasında çekılmiştır. İngilız şapkacıları, kokteyl zamanında giyılmek üzere yukarıdaki resımde goruler. şapkayı hazırlamışlardır. Şapkanın yanındaki taşlı ışlemelerle kokteyl bardakları canlandırılmıştır. Ingılterede taç gıyme toreni ıçın hazırlanan yeni elbiseler ve roblar her gün yeni defilelsrle teşhir «c'ilmejctedır. Yukarıdaki resımlerde taç gıyme tdreninde giyüecek elbiselerden bazılan görülmektedir. Bu elb^eler tanınmıç terzılerden Pamela Fawcett ile Pat Sguires tarafından hazırlanmıştır. Inşılız" foto muhabır'ennden bırı, Avam Kamara.sının temızlenmesınden mes'ul bulunan kadınları; Avam Kamaras. ıçınde muzakere halinde ıken yakala maya ve bunların resımlerını çekmeğe muvaffak olrauştur Yukarıdaki resımde. Avam Kamarası hızmetçılerı «mesken buhranı» m muzakere halinde ıken görülmektedirler. Steverson, c?balıyor ama, daha çok i^ter Şan« Eısenhov er'e gulıiyor Bundan sonraki mücadele. eldekılerı tutm^k olacaktır Fakat seçmenler hâlâ tereddüd için^edırler Eısenhover'in davası kısaca şudurDewey'ın 1948 de kazandığı eyaletlen tutmak. Bu, ona 189 ikinei seçmen (1) revı kazand'nr Buna Iowa. Mınnesota. Wısconsin Oh o eyaletlerini ekleyebil'riz. Çunkü bunlar Cumhurivetcilere temayül göstermektedirler B J ise 58 rey demektir. Yaptı mı 247 geri kaldı 19; cünkü Eisenhowp'ın muhtac olduğu rey adedi 26S dır Calıfornianm 32 veya İllinoisin 27 reyi işi A......... Lİ^.i.anmasına mensub uçak gemilerinden bitirır Texas, hakikî bir hamleyle |, Bütün teknik işlerde olduğu gibi ' bilmek için uçak gemilerlnin o ül24 reyini Eisenhower'e verebılir. askerî sılâhlar ve vasıtalar ımalı kenin kıyılarına son derece yaklaşFakat asıl muamma NewYorkun hususunda da arîî oyle hamleler, te ması icab etmektedir. 45 reyidir. Dewev 1948 de Cumhu rakkıler, ınkışaflar ve icadlar vuHalbuki karadaki üslerden kalriyetçi olarak NewYoTku kazan kua gehyor ki onlan değil eskısı k a n u ç a k l a ı m 4000 kılometrelık bir mıştı, ama şimdi vazıyet şüpheh gibi beş on yıl önce bır kaç sene saha dahılınde faahjet gosterdikleri bir durum arzetmektedir. Zaten evvel dahı tahraın etmek mum malumdur. O>le o'.'inca da uçak NewYork öbür tarafa kayarsa Ei kün olmuyor. gemilerının kıyıya fazla yaklaşsenhower'ın durumu daha çok güçBuna son bır mısal istenırse. u makla kendıni nasıl büyak bır tehleşir. çak gemılerı gostenlebılir. Uçak lıkeye atmış bulunacağı tahmin eGelelim Demokrat Partinin lis gemıleri, Ikınci Cıhan Savaşında dılebılır. tesine: Adlai Stevenson ve arkarîaş bılhassa Pasıfikte vaki olan mucaKaldı ki, düşman uçak gemilerilan, bütün güney eyaletleruıı ka delelerde son derece muhım roller nın sade kıyıya > aklaşmaları işini zanabılirler. Bu, 128 rey demekıir. 'oynadıktan ve başarılar elde ettıkdeğıl, onlann açıktakı se>ırlermı ve Marylandı haric tutarak diğer dort ten sonra bugun artık tamamıle çok uzaklardan gelışlarıni bıle dehudud eyaletini buna eklersek 167 , modası geçmış bir duruma duşmuş niz vasıtalan, hava tarassudlan, eder. İ İllinois neticeyi 194 yapar. bulunuyorlar. seyyar radar aletlerı ıle oğranebilir, Rhode İsland ve Massachusetts'le Neden? Gerek teknik, gerekse yoluna yığacağı mayınlerle hedefıne 216 ya çıkar. Dağlık eyaletlerin 19 pratik bir çok sebeb ve engellerden yaklaşmasına pekâlâ mâni olur. reyi rakamı 235 yapar ki Steven dolayı! Bu suretle onlan sahilden 2500 son'un 266 reyi doldurması için, 31 Meseleyi biraz izah edelim: ikilometre açıkta kalmaya mecbur reye daha ihtiyacı olduğu görülür. Bir kere, .bugün, dus,manm .mü lettı mı hıç bır ış yapamamalarını j. 1 , . A .ı. Califomia veya NewYork işi hal ,• sağlar, Çunkü . . . , kalkacak uledebiür. Michigan ve Minnesota hım endustn merkezlermı tahrıb i., „..,.. oradan , „ da neticeyi Demokratlara çevırir. etmek için yapılan uzun uçuşlarda çakların, değıl ekonomik ve straDemokratların kazanmalan için uçak gemilerinden kalkmış bom tejık merkezlere kadar uzanmalan, çok ihtimaller vardır. Fakat gü bardıman tayyarelerinin himayesi kıyıya kadar varmaları bıle mümneyde bir çöküntü bütün hesabı bu gemileri büyuk tehlıkelere ma kun olamaz. Bından daha uzak altüst edebilir. Ama bu uzak bir ruz bırakmayı goze almadan guç mesafelere hücum etmeğe. kalkışaihtimaldir. Zira güneyliler, Roose ve hattâ mumkün olmıyan bir hale cak olan ağır bombardıman uçakvelt'tenberi. yani 20 senedir, De gelmistır. Çunkü son yıllar zar ları ise himayesiz kalacalkarı içm fında uçak gemilerinden kalkan kat'iy\en muessir akınlar yapamokratlara rey vermektedir. tayyarelerle karadaki merkezler mazlar. *** den kalkan tayyarelerm faaliyet saUçak gemılerinin zamanımızda Amerıkah seçmen, 20 senedenhalarının genışlığı arasında buyuk arzettıkleri ıkmcı bır mahzur ıse beri iktidarda bulunan Demokrat farklar hasıl olmuştur. faalıyetleri esnasında icra etmek Partiyi değıştirmek temayulunde Hali hazırda uçak gemilerinden zorunda oldukları bazı manevralagörünmektedir. Tıpkı bizde olduğu kalkan tayyareler ancak 2500 kilo n n gitgıde daha muşkul şartlar algibi. Yalnız içinde bir şüphe var. metrelik bır saha dahılinde faaliyet tında tatbik sahasına konulabılmesi Acaba yeni gelenler daha mı fazla gösterebılırler. Bu şart dahüınde, vazıyetının husule gelmış bulunmuvaffak olacaklar? Eski idareyı meselâ ekonomik veya stratejık masıdır. arayacaksak, değışıklığe hıç lüzum üsleri çok ıçerıde bulunan bır düşBugün hiç şüphesiz tepkili sav^ş yok. man memleketine yapılacak akınuçaklan dığerlerine tercıh edılecek Beyaz Sarayda bır askerin yalarda buyuk bombardıman tayyaSaması da çok kımseler tarafından releruun muhaiazasını temın ede durumdaduiar. Halbuki uçak gemi 'Presto 'crttttfof* Azamî ekonomi Lezzet ve Emniyet elde edersiniz Tazyıkli Otomatik tencerelerle Azami sürat