Katalog

CUMHTTRÎYET 23 Eylul 1951 BOŞ HOŞ Sherlock VAKTİNİZİ GEÇİRMEK İÇİN Anadolu Efsaneieri Fen âleminde Holmes'm meselelerinden 717 Muamıtıası Ana Âlihe Kibele Yazan: Halikarnas Balıkçısı Satir Marsyastan, Kral Mida»* I tan Bekrı Siienus"tan, teke govdeli Pan'dan ve jarab Tanrısı Dıyonisose'tan bahseden bütun efsaneler ana âlihe Kibele itıkadile sıkı aıkaya alâkadardır. Marsiyas güney Anadolunun İsparta ıilerırıde Frigyanın Selene şehrinde doğdu. Kendisi Trıgya havalannı bestelemiş ve Dıyonisos, Pan ve yurdunun başka tanrılarına ilâhiler yazmış olan Hıgyaniş'ın oğludur. Maryas dehasile gaydanm muhtelif düdüklerınden çıkan sesleri, flütte delikler açarak, bir tek düdukle ottürmenın çaresını bulmujiur. Bu fhite, «Figya flütü» adı verildi. Efsaneye göre kendisi kaval çalan keçi ayaklı bir satır ve çobandı. Güya Tanriçe Atena flütü icad etmiş, fakat çalarken yanaklan jiştıği için onu kaldırıp atnujtı. Marya» onu bulmuş ve çalmağa koyulmu|tu. Sevgilisi Atisin ölümü acısile yüreği suhyan ana tann Kibele ile beraber Anadoluyu diyar dıyar gezer, her yerde büyük ana Kibelenin ıAna» UâhisLni flütünün o yoksul sesıle hazin hazin çalardı. Gurbet illerinde böyle gezerken bir giin Nisa jehrine vardı. (Bu ?ehrin harabesi Aydırun Sultanhisannın jimalindeki nrtlarda görünür). Orada Apollon'a rastladı ve muşikide O tannya meydan okudu. İkUi blr musiki müsabakasına giriştiler. Marsiyas flüt, Apoüon da lir (blr çeşid el harpı) çalacaklardı. Bir rivayete gör» Frigya Kralı Ifidu, bajka blr rivayete för» de güıel «anatlan himaye ed«n dokuı periler haketnlik ettiler. Kral Mldas birlnclligi Mar•iy*M Ttrdiğinden dolayı kulaklan Apollon tarafından eşek kulaftnı çcvrildi. Apollon Maniya*a fena haldt kızdığı İçin onu blr agaoa bağiıyıp deriıini yüıdü. O drri vtyahud e deri Hnılan ba|km bir deri terihl tamanlara kadar Selena kalesinin ettğinde büyük Mendern» kavuçmak üzer« purköpuk akan Çine çayımn kaynaguıdaki blr raağarada asılı dururdu. Rivayete gbrt ölüm bilc Satir Marsiyas'ın musi"ki duyuşuna raâni olamamıştı. Yurdu Anadolu da|lanndan flütün sesi bir gtlln kuıagı gibi çölüiüp mağaraya akinc« Maniyas'ın deritl flrperir Tt tiril ttrü titrermi}. HlttiÜerin mavi tvrizi buffin de Çin* çayı fibl Toroslann kan kırmızı kayalarından blllur blr kargajalık halind* hrlar. Muhakkak ki Zeu»ln anl mtntti olan Toroslann Korikoa mağaralarının, altmda bugün gök gibl fürltyen ıu lar geçmift* karanlıktan karanlıftı geç«rk«n (Ontfta ılmjekle: gibi çakardı. O umanlar Çine çayı da böyltydl. Apollon ffig hal ile Satiri yene bilmijti. Rakfbin» karçı gösterdiği hoyratlık Satirin ustaca mukave rcetine ne derece hayret etmi} v 6fk«lenmis olduğunu gösterir. Gt ya Apollon öfkesi geçinc* göster tılanrun aksinden ibaret değildir. Bu kavgalarda iki cemiyet telâkki«inin çekişrnelerinin angısı vardır. Kibeleye inanao blr Msrsiyas e |artlar gözönünde tutulursaiyic» Olunplileftirilmil olan bir Apollon tarafından yenilerek derisinin jrUzülfnesini pek tabii görülmell. Apollon'un pişmanhğ; hakkındaki H»«y6tlet sonradan daha ziyâde insânİlefen bir cemiyetiiı <elâkki!eridit. Isadan 460 sehe Bhce heykeltra| Mlron tarafından yapılrruf bir heykel vardır. fiu heyk«l grupundakl Marsiyas ile Atfcna yirmi asirdanberi birbirinden ayrılmıs bulunuyorlardı. Ylrmi asırdan sonra |imdi gene beraber dans etmeğe koyuldulâr. Mironı kadar, bir tannnın etraiında ancak blr kâhraman dans ederdi. Halbuki Mironda Marsiyas ile tann hem d* beşer zekâsını temsil eden Atena beraber dans ediyorlâr. Bu raks Anadolunun Diyonisos orkestrikinden mülbemdir. Çünkü Anadoluda ekseriya bir Satir ile bir Menad (başant) çift olarak dans ederlerdi. Heykelde Mersiyasm gövdesini ğeri atış: daha sarihtir. Fakat böyle hareket ederek Marsiyas âliheyi dans veznine çekmeğe gayret etmektedir. Alihenin »yağı geriye doğru kayarken, eteğini zari^ bir tarzda çekmektedir. Alihe, yavaş yavaş kalçalannın üzerinde dönmektedır. Apollon tarafından derisi yü:ülen Anadolulu sanatkâr i*ınriyasa alihe tamamen ayak uydurrr.aktadır. Bu preklasik heykelde klSsik Atenaların asık sUratı, çatık ksjlan yoktur. Buradaki ıatirln yfizünde de hayvanl vt hoyrat blr iiade görülmeı. Banatkâr Marsiyas yan hayvan, yan inıan vt yan cin olarak gdsterilmiştir. Bazı vazolarda satirin âlihe Hera'ya saldıracak vaziyette gösteriîir. Buradaki satirde, Atina gibi bir bâkirenin üzerine davranıp ona hemen oracıkta temellük »tmek isteği yok, buna mukabil' Satirin yüzünde merak, tecessüs, hayranlık, vt dtrin dflsünce vardır. Maniyas burada âdeta bir fılozoftur. Baki|i âlemin ve insanlann muammasmın üzerine iğilen bir sorudur. Nedlr? Nasıl? Ve ne lçlnî Atenının llâhî vakan ist gülümsiyen blr zarafete münkahb olmu|tur. Atom kuvvetüe işliyecek ilk bombardıman tayyaresi KOMPRE5ÖR ^ Tepki kuvvctile işliyen B36 tipi bombardıman tayyaresinia bu kompresorturbin cihazı atom taj\arcsine tatbik edildiği zaman, orta kısmında değişiklik yapılacak ve oraya «zincirle çekirdek kuvvetiu hâsıl eden bir cihaj konulacaktır. Başkomi»tx, mefhur polia haJHy»• Sherlook Holnm'* t*l«fc>n edii yordu: cBtr dnayet hâdlaeai karjumâayız. Tsnmzoif tuocarlardan Wö liam Bradjr ttç fü&d«nbtri kaldıgı oteldeki odaanda B olarak buhmW du. Sırtma Üd kere btçak ısplanmış. Qnay«s ftletini bulamadık. Klımlıd» t*k <UU1 olarak T T nkamı 1 var. Oduın tozhı MIBİAİ flMfint pannakla oMUo bu n l u u , son neftrini »aiMifaü teM btaat Bntdy ya«mı#. Pamak U te*kikimlx bu netİMori TVSL Bunmi ftMriBA, oteiin TÎT monanb. odasnda jrmöp kalkmakta ohn Httgo Bany'Tİ «•» kif tttik. Tfiocarm kan» Llllian Bntdy çok mttNNİr. Siair buhranlan gtçiriyor. Tw^* İ T > l henüs torguya ç«kmedik. Biras ktndlnt gtlm*aini b«kllyonu.ı Yanm Mat ıonra Shtrlock Holmaa oteldtydi. Casedin bulunduğu odaya girdigl Taklt göıü yerdeki 71T rakamma üifti. Sonra, odayı kıaaca gözdtn geçirdi T« bafkomiMrt döndü: «717 numaralı odada yaüp kalkan adamı Mrbeat bırakıa,» dedL cKatü • dejü, Brady'nin kanndır.» Shtrlook Holmte bu neticeye na•1 rarauftıT Rakamlarm acaibliklerinden Rakamlar araBndaki münaa*hetlertn çok t » laf tezahürleri yat lır ve bunlar, bof rakti ve bol *abn >lan kimseltrtn tlinde çok merak a neticeler ver«n terkibler baline konulabilir. Burada onlardan birini görüyor«u nuz. 7 nin 7 misll Bİan 49 hantye 7 nin muhtelif milillerl olan bir çok sayılar konulmuştur ve her pranm yekunu 7777 tutmaktadır. î77 25*6 357 3430 784 114 49 728 ») 345* 76S 2408 350 742 1360 371 3444 749 28 56 2*H 336 70 M23 777 707 42 7 M 25T3 364 3437 791 721 75* 735 2i 1387 3W M5I 63 2401 343 34fe5 770 700 35 Görüşünüz kuvvetli mi? EDZ: o kadar bariz görünen jtkiller vardır ki gözünösfin aldanması ihtimalini aklmua bilt g«tlrmezslnlz. Fakat, bu glbi fekfller bıze gözümuzün aldanmaaı thtimaltnin daima mevcud olduğunu Bğretmek bakmundan fttzel blr dera verir. Meselâ, buradaki fekildt kaç tane mlkâb gBrüyorsunuzT Sağ alt köşeye (Otl altta, blr fltttt olmak flzerc) dizlhnl| üç mlklb, degü mi? Fakat aeele karar vermeyln re şekle birac daha dlkkatl» bakın! diği vahşetttn pişrnan olmuf, Li rodit olarak başgöz edildi. Bir rin altıa tellerini kendi tlUt par kısmı yani kız kısmı her laman ça parça «tmi| ve onu Marsiyasın bâkire olacak olan Felag Artemisi flütile bnaber Diyonisosa kudsal oldu. Bundan dolayı Apollon'un olan bir magaraya koymu|. kardeşi olarak Leto tarafından Bu Satirin santoTİardan (bey yeni baştan doğurulması icab etgir gövdeli) Kironunkiler gibl blr ti. Ne var ki bazı şehirler kendiçok ögTencileri rardı. Bunlann a lerine hâs bir âlihe istiyorlardı. rasında Olimp zikre değer. Bazı Bunlar taassubla patriyarkal oljairler Apollon pişman olunca za duklan için Zeus Kibele tarafınvallı Marsiyas'ı Çine çayına kal dan doğurulmuş olmasına inad, bettiğini, başkalan ise Marsiya Zeus'in hiç bir kadına muhtaç olsın flütünün seslnden mahrum madan doğurabıleceğini göstermek ve öksüz kalan dağ, orman ve üzere bâkire Artemisi gene ebedî akarlarla pınarlar perılerinin ağ bâkire olarak Atena adıle Zeus'in lıyarak gör yaşlarile Marsiyas neh ahundan doğurttular, ve Zeus rini (Çine çayını) teşkil ettlklerini babanın ne yaman erkek tann olsöylerler. duğunu gösterdiler. (Atena'nın Bu efsanede erkekletin hftklm lnsanoğlu zekâsı olduğu ve bu olduklan patriyarka bir cemıyat itibarla tanrılar tanrısmın beytelâkkisi'e kadınlann hâkim ol ninden doğduğu yollu rasiyonaduklan matriyarkal bir cemiyet lisazsiyonlar çok sonra düşünülKibelenin ana telâkkisinin birbirile mücadelesi mü} jeylerdır). şekli veyahud kısrnı ise Hera anın akıslerl görünür. Üçlek âlihe (yani, kız, kadın, ve dile doğrudan doğruya Zeus'e evanayı şahsında tophyan) Kibele lendirildi. Atenanin Zeus tarafınmatriyarka btr cemlyetia baş tan dan doğtırulmasına mukabil Hera nsı idi. Onu takib eden patriyar da Zeuis'in erkekliğıne müracaat kal cemiyette baj tann erkek etmeden öyle bir ejder doğurur Zeus olacakb. Fakat Kibeleyı ta ki, sahib olduğu bir çok ağızdan Omamen bertaraf etrnek mümkün bağıran bu acayib mahluk değildi. Onun içm Kibele Zeusi limpos dağmdan bütün tannlan doğurduktan sonra üçe taksim e kaçınr. Hera :1e Zeus arasında dildi. Bir kısmı topal demircı tan çıkan gürültüler, Atina aı'elerinn Hefestoıa, köpük yavrusu Al de eksik olmıyan kankoca dml İ Ş İ N VESİKA Patroo: Peki, kızım, dedi, her hususta blrlm İçin mükemmel blr daktilo•unuz. Yarından itlbaren ise baflıyabilirslnix. Yalnu, fena çıkmi} bir fotografınıi} istiyorum: Kanma göstermek için. Ş A K A T A R A F I Meselelerin halledilmiş şekilleri gazetemizin 4 üncü sahifesi ndedir Atom kuvvetinden aade bomba ticeler pek tatmin edici olmamıştır. yapmakta değil, aynı zamanda baş Vakıa, B36 tipi bir bombardıman ka harb silâhlan veya kuvvete da tayyaresi, bu senenin ocak aymda vanır diğer vasıtalar imalinde de i yapılan bir tecrübede, yere konmaistifade edilebilmesi dü|ünülmü} ve dan ve havada başka bir tayyarebunun pek âlâ mümkün olacağı den benzin almadan, mevcut yakıhesaplanmi}tı. Fakat ilım tarihinde tiylt 51 saat 20 dakik uçmaya mu»Atom inkılâbı» dıye ad alacak o vaffak olmustur. Fakat bu muazlan dönüm noktasının üzerinden on zam rekor da kâfi göriilmemiş, çok seneden fazla zaman geçtıği halde, daha üstün kabiliyette bir tayyar» çekirdek kuvveti sanayide veya imaline lüzum hlssedilmiştir. Bumakine muhendisliğinde henüz tat gün, atom kuvvetiyle işleyecek bık sahasma konulamamıştır. Bu bombardıman tayyaresi ile Arnerinunla beraber, çalışmalar muhtelif ka bu gayenin tahakkuku yoluna kollardan devam etmekte ve her girmi« bulunuyor. A gün yeni bır inkişaf göstermekteAtom denizaltı gemisi de, mevdir. Bu da, atora kuvveti gibi maazzam bir fızıkî inkılâbın pek tabıî cut yakıtiyle, suyun yüzüne çucolan ıcablanndındır, zira birçok madaa uzun muddet, hattâ ilânigidebllecek kabiliyettedir. sırlan henüz ancak mahdud kimse haye ler tarafından bilinen ve saklanma Yalnu, atom kuvveti gibi nihayetsına devletler tarafından büyük bir siz bir yakıt icad edildiği halde, intitizlık gösterilen bu ijın daha ça sanlar için böylt bitmez tükenmea buk ılerlemesine ve derhal harcıâ mütekâsif yiyecek ve içecek icad lem bir hale gelmesine imkân yok edihnediği için denizaltı içindekilerin kumanyası bitinct bir üsst tur. Bundan evvel, îngilterenln atom dönmek zonında kalacaktır... Atom kuvvetiyle ifleyecek denizkuvvetiyle işleyecek ilk denizaltı gemısini yapmaya başladığı haber altı gemisinin (teknesı 29, işletmo verılmişti. Geçen hafta d* Amerl cihazı 26 dolar olmak üzere) 55 kan hava kuvvetleri, atom kuvve milyon dolara çıkacağı bildırilmıştiyle işleyecek ilk tepkili uçağın si tir. Tayykrenin kaça mal olacağı pariş edildifini resmen bildirdi. hakkında henüz hiç bir malumat Dığer taraftan, Amerikan donan verilmemiş olmakla beraber bun^n ması da atom kuvvetiyle işleyecek birkaç mislini bulacağı tahmin ebir denizaltı gemisi imaline karar dlbnektedir. vermiş ve bu isi blr firmaya havale etmiştir. Bu haberler, atom inkılâbının yavaş yavaş makine mühendislıği aahasına teşmil edilmeye başladığını gostermek bakımından mühimdir vt fen âlemindekl dönüm noktasından sonra kaydtdilen yeni büyük merhalelerl teşkil etmektedir. Amerikan atom tayyaresint e u ı olarak dünyanuı en büyük bombardıman uçağı olan B36 tlpi alınmıştır. Yalnız, atom tayyaresi ondan daha büyük olacak ve, tepki kuvvetiyle işleyeceği için, daha başka hususiyetleri de haiı bulunacaktır. Bugünkü B36 bombardıman uBu heykelde o taman kaynağı çağı ve onun başka bir şekli olan Anadolu olan derin blr hümanlzm C99 nakliye tayyaresi bos olarak ve naturızm görünüyor. Evet, in60 ton ağırlığındadır ve azaml 150 san hayvanlann teskil ettik'.eri ton yükle havalanabilir. Atom taykademelerın en yükseğindedir, yaresinde makine kısmı hayll ağır fakat gene de esrarengiz bir subir yük teşKİl edeceği ve içindekirette bu dünya v« kâinata merAmerikanın Pittsburgh şehrindt leri radyo aktif ışınlann tesirinden buttur. O dünya kl onda taştan korumak üzere tecrid edici bölme hizmetçilerin süprüntüyü halılarm tutunuz da kuıa kadar her jey lerle mücehhez olacağı için, bo» o altma süpürmeleri cbelediye emri» canhdır, değij'cldir, fânl ve ilâlarak ağırlığı B36 tipi tayyarelerin ile yasak edilmiştir! t hidir. Efesli bir filozofun dediği *** ağırlığıru geçecektir. Bu bakımdan gibi, saçlar, ağaç yaprakları, kuş Fransız Afrikasındaki bir seçimyapılan bir hesaba göre, atom bomtuyleri, balıklann pullan hepsi bardıman tayyaresı azami 4550 de beş bin kişi dokuz sene evvel aynı şeydir. Anadolu sanaü inton yuk taşıyabilecektır. olmüş bir adaya rey vermişlerdir. sanı yükseltiyordu, faknt aynı Buna mukabil, atomla işleyecek ruhî hamle ile, hayvanı da asabombardıman tayj'aresinin en büİngiltere İrlandadan her hafta letleştıriyordu. yük hususiyeti ve dığerlerine nıs 4550 eşek ithal eder. Bunlann eğbetle kat kat üstünlüğü, süra'ti ve lence yerlerinde, panayırlarda çouçus. kabiliyeti olacaktır. Bu tay cukların gezmesine tahsis edildığ) yarenin sesten hızlı bir sür'atle, söylenirse de ba kısmmın kesihp hiç yere konmadan, dünyayı bır yenüdığıni iddia edenler de varkaç kere dolaşabileceği tahmin edi dır. liyor. *** Atom tayyaresi Amerikan Hava Abmerikada bır demiryolu işçisl, Kuvvetlerınin, Amerikada olmak yatakhane arkadaşlanndan üçunü uzere kalkacak bir uçağ'ıı. hiç bır I başlarına demirle vurarak öldiırİYİLİK yere konmadan, dünyanm herhan jmeğe kalkmış, mahkemede ken^inl Hâkim lordu: gi bir noktasmdaki hedefe gidip müdafaa ederken bunun sebebıni Kannızı niçin öldürdünüz? gelebılmesi gayesiyle giriştiğı 'c ı şöyle izah etmiştir: «Bu arkadaşlar Suçlu cevab verdi: şebbüslerın esendir. Bundan evvei. ' uykularında horuldarken Morse Ona iyilik olsun diy*. diğer tip tayyarelerin bu gayeyi alfabesıle bırbirlerine işaret veri ??? tahakkuk ettırebilmelerı kabil olup yorlar ve beni oldurmek için s"i Çünkü ben onu öldürmeseydim olamıyacağı araştınlmış, fakat nekasd tertib edıyorlardı.» bir gün siz kendisine: «Kocanızı niçin öldürdünüz?* diye soracaktınız. Şu garib dünya! j Bilir misiniz k i . . . ıl ... Engerek yılanı 20 ay, kaplumbağa ile kurbağa bir sene hiçbir |«y yemgden yaşıyabilir. Tavuk da açhğa üç ay kadar tahammül edebilir. ... Çinde bulunan bir cins ipekböceği nev'inin en büyük nümunesidir. Iki kanadınm Brasmda'.vi mesafe 27 santimetreyi bulur. ... 50 yaşmda bir adam, o zarnana kadar ömrünün 6212 gününü uykuda geçirmiştir. Mikroskob âletine konulan yüz mikrobdan ancak üçü hastaJlk doğurur cinîindendir. ... Felemenkliler el sıkmazlar ve kendilerine el uzatanın bu hareketini tuhaf karşılarlar. ... Bir insamn bir saatte teneffiis ettiği hava ile orta büyüklükte 1500 şişeyi doldurmak kabiidir. Kolera, Asy?da gorü'cn hastahklann en tehlikelisidir. Bazan bu hastalığa tutulanlar bir saat sonra ölürler. ... Tıb tarilılne geçen çisman çotııklar arasında bir yaşında 55 kilo geleni de var. Altı yaşınâi bir çocağun 101 kilo geldiği görülmüjttir. Hattâ 211 kilo ağırl ğmda 13 yajmda bir çocuktan bılt bahsedılir. Fakat burJarın irir.de en harikulâdcsı beş yaşmda olduğu halde 125 kilo sjelen Isveçli bır kız çocuğadur. Bu kız 1844 senesinde Vıyar.a Ficik Cemiyetme takdim etmi;ti. 1 Slz de bu fikirde misiniz? r ^J" harbin ılk knrbanı hakikattir. r Bazı kimseler dehanın irsî olduğu kanaatindediıler. Buna inan mıyarilar çocukîan olnuyanlardır. c f Tarıhin bıze öğrettiğı yegâne hakikat, hiçbir jeyden ibret almayı bilmediğimizdir. Barış, iki harb arastnda pazarlıkla geçen bir devredir. Misafirlerinizi memnun etmek için sizin güzel konuşmanız şart değildir. Mlsafirleıinızi güzel konuştuklanna, nüktedan olduklanna inandınnız. Sizi severler. Bir erkek, kendısine cevab verebileceği sualler soran kadına kolayca âşık olur. Ronald Colman Her fikrin bir kıymeti vardır. Durmu} olan bir saat bile günde ikl defa doğru gosterir. r Geceleri güzel rüyalaı görtnek ne kadar tat'ı ise gündüzleri rüya ıçın yaştmak o kadar scıdtr. Bajkaiinda olanı istems, ken^ufde olaru bajkasıoa veımeğe Kız Seni sevebllirim şeke rim. Çünkü bu hususta çok tecrübenı var... FENA HAVADİS Bu sene çok soğuk bir kış ge çireceğız. kancığım. Ya? Gazetede mi okudunî Evet. Kömürün tonu 69 llraya çıkmıg! Götürelim bayan! HayiT, istcmez. musun? kocam rar. Gönnüyor Ptij hahrası GEÇER AKÇI Bernard Shaw'un resmini yapan rtcsam üç bin lirm istiyordu. Bernard Shaw rcMama yfiz liralık üç çeklt blr mektub gönderdi. Mektubdm ffiylt yanyordu: cBtnim bir trairamı bin lirsı rtriyorlar. Bu çtkltri bankaya goturmtyip Mtmanızı tavsly» tdtrira. Zira bankada bu çeklerln kar$ılıgı yoktur.» isssss^^^^* ^L^^J ^.^^^^^^^^^^^^ s^& Bütun trktkler ondon baK••dtrken böyl» diyor... O, herkesi hayran bırakan sihirli cazibesini PLJRO'ya borçludur! Hususi bir formülle imol edıItn PURO Tuvolet Sabunu. cildiniıi ttmizlar ve beıler... lenınızı kodife gibi yumuşak, çıçek gibi laze yapar... yuzunuze, herkesi hoyran bırakan sihirli bır CAZIBE ayrı bir GUZELLIK femın eder! Tnunvayda paca bosdurdum., Bir dakika kadar mı desem, bir sani\e kadar mı desem, hülâsa çok yakında hiç beklemediğlnix bir bldİM tte kargüapcakn nız t *" Tuvalet Sobunu 100 de 100 Saftıı PURO Bol kopüktü Nefu kokulu