Katalog

CUMHURİYET 1 n f NASllOLACAK e aiddir. DUNYA HARBL subay larından: PhlUJpp Reynotds «CUMHURİYJM» Meşhur bir şahsiyeti kaçırmak için hazırlanan plân feni vazifemâe bajlayalı yirmi dört saat olmuştu. Moreels Yoldaş bizi çağırdı ve: «Şimdiye kadar kimseyi tevkif etmiyen memurlarımız yalnız siz ikinizsiniz,» dedi. «Diğerlerinin hepsi bir çok faşistleri yakaladılar. Siz "neye kimseyi yakalamadınız? » Bu azar karşısında sükutu tercih ettik ve sadece, bundan sonra vazifemizi daha iyi yerine getireceğimize söz verdik. Suçsuz kimseleri, Rusya aleyhinde düşünüyor veya kızıl idareyi sevincle karşılanuyor diye, «faşistı damgası vurarak tevkif etmeğe vicdanınuz elvermiyordu. Fakat, şüpheyi üzerimize çekip teşkilâttan atılmak veya «faşist» diye tevkif edilmek de hakkımızda hayırb olmıvacaktı. Onun için, «vazifemizi» vicdanımızın elvereceği şekilde yerine getirmeye çalışıyorduk. Ben de, Lucas da, altunızdaki otomobille durmadan çehri dolaşıyor, sarhoşluk, küstahlık, fırsat düşkünlüğu gibi hareketlerde bulunmak suretile umımî asayişi bozanlan tevkif ediyorduk. Bunlar, başka bir idare altında da olsa, ceza görecek cürümlerdi. Onun için, böylelerini tevkif etmemiz hiç de vicdana aykırj bir hareket sayılmazdı. / İyi bir talih eseri olarak, Lucas'la benim vazife saatlerimiz ayru vakte geliyordu. Sabahın altısından öğleyin on ikiye, akşamm altısındao da geceyarısına kadar vazifeliydik. Bu Euretle öğleden sonra altı saat Eerbest kahyorduk. Bu müddet zarfında hemen daima buluşuyor VP asıl vazifemizle meşgul oluyorduk Ekseriya ben gidip M. Felix'le konuşuyor, kurmakta olduğu gizli mukavemet teşkilâtına dair malumat ahyor, kendisine yaracak malumat veriyordum. Lucas da umumiyetle M. Felix'ir; kır evine gidip oradan Londra ile konuşuyordu. Rus usulü sorgular Komünistler arasmdaki vazifemizle, Londradan almış olduğumuz gizli vazife ikisi bir arada gayet iyi gidiyor ve birincisinin ikincisine epey faydası oluyordu. Fakat, ilk büyük maceraya ancak bir kaç gün sonra fırsat bulabildik. Komünistlerden mürekkeb yeni polis kuvveti ve devriye teşkilâtı kimi yakalarsa doğru Emniyet Müdürlüğüne getiriyordu. Mevkufu burada iki, üç saat tutuyorlar, hü viyetini tesbit ettikten sonra uzuo uzadıya sorguya çekiyorlardı. Fakat sorgu deyince demokrai usulde ve insanî şekilde bir isticvab zannetmeyin. Belçikanın o nümunelik demokrat ve insanî adalet usullerine Ruslarla beraber derhal vahşî bir ruh, zalim bir zihniyet ve işkence usulleri girmişti. Vandeweld de, Polis Umum Müdürü sıfatile, &ık sık bu sorgularda bulunuyor ve isticvabm cereyanını marazi bir zevkle takib ediyordu «Sorgu» bittikten sonra mevkuf ekseriya yüzü, gözü kan içinde, elbiseleri parçalanmış bir halde hapisaneye götürülüyordu. Brükselin sayısı pek az olan hapisaneleri çoktan dolup taşmaya başlamış, daha başka binalar da hapisane haline getirilmişti. Fakat, hapisaneye gitmekle îşkence sona ermiş olmuyordu. Oradaki pislik, kötü şartlar, içinde dört, beş kişinin bir arada yattığı hücrjeler ayn bir işkenceydi. Hafiye korkusn Te\'kif edilen kimse gizli siyas! faaliyette bulunmak, faşist casup veya baltalayıcı olmak gibi suçlar dan birile itham ediliyorsa alelâde bir hapisaneye değil, Cambre manastınna götürülüyordu. Burası kızıl idarenin siyasî suçlular mahpesi haline getirilmişti. Bir gün buraya meşhur bir siyasi şahsiyetin de düş müş olduğunu haber aldım. Polis Müdiriyetinin buîunduğu Merkez Otelinin bekleme salonlan yemekhane haline konulmuştu. Tatil saatlerinde memurlann çoğu burada toplanır, şuradan burndan konuşurlardı. «Şuradan, buıadan» diyorsam, havadan, sudan konuştuklermı zsnnermeyin. Komünist idarssinde boyle şeylerden bahsetmek de yasaktır. Herkesin siyasî davalarla meşgul olması şarttır. Fakat, tabiî, istediği mevzularlo meşgul olamaz; hakikî fikirlerini söyleyemez, o başka mesele. Aramızda polisleri kontrola memur polis, yani hafiye bulunacağı düsüncesi herkesi şiddetl komünist yapıyordu. Kimserıin aleyhte bulunması şöyle dursun, biraz mutedil «komünist» oimasınft imkân yoktu. Herkes bu işte birbirile yarışa girmiş vaziyetteydı. M. X. kim? İşte bu konuşmalardan birindeydi, haber aldık ki, X... yakalanmıştı. X... Belçikanın son senelerde mi letlerarası büyük bir şohretı olan en büyük siyasî şahsiyetlerindeı biriydı. Öğrendiğimize göre, hükumet erkânıle beraber Brükselden ayrıldığ sırada, otomobili Rus tayyarelerınin hücumuna uğramış ve şoförü ölmüştü. Kendisi de bacağından j'aralanmış ve etraftan yetişenlerin yardımile Alost civarındaki bir çiftliğe götürülmüştü. Rus kuvvetleri bu şehre girince Ruslann gözüne girmek isteyen biri, meseleden işgai makamlarını haberdar etmişti. Bunun üzerine de Ruslar X i saklayan ve tedavi eden köylüleri kurşuna dizmişler ve yaralıyı Brüksele getirmişlerdi. O sırada binanın zemin katındaki odalardan birinde sorguya çekilmiş bulunuyordu. Bunu haber ahr almaz, ne kadar alâkadar olduğumu söylemeye lüzum yok. Lucas da aynı alâkay) duymuştu. Yemekten kalkınca beraber, sorgunun yapılmakta olduğu odaya gittik. Kapıda duran nöbetçi: «Yasak!» dedi. «Moreels Yoldaşm emri var İçeriye kimseyi bırakamam. Koridorda dolaşmaya bile müsaade yok!» Bu cevab üzerine oradan ayrıl dık. Meseleye fazla ehemmiyet vermiyormuş gibi görünmek lâzımdı Lucas ne yaptı, bilmiyorum. BeD oradaki odalardan birine girdim Fakat kulağım sorgu odasındaydı İçeride konuşulanları işitmeye, tabiî, imkân yoktu. Fakat, kapının açılıp kapandığmı duyunca, derhal dışanya fırladım. Moreels çıkmıştı. t M. X... ne anlauyor?ı diye sordum. Bunu sorarken gayet lâkayd biı tavır takınmıştım. Her komünist polis memuru bu kadar alâka duyabilirdi. Fakat böyle bir sual bile Moreels Yoldaşı kızdırmaya kâfi geldi. « Sen vazifenle mejgul olsan daha iyi edersin,» dedi. Yürüyüp geçtim. Sonra başkalanndan öğrendim ki M. X. sol bacağından yaralıydı, topallaya topallaya yürüyebiljyordu ve bir iki dakikaya kadar Cambre manastırına götürülecekti. Bunlan öğrenir öğrenmez doğru M. Felbc'e koştum ve telsizin ba?ına geçerek mühim haberi Londraya bildirdim. Londra derhal cevab verdl. Cevabda jöyle deniliyordu: c Baı vazifeniz M. X. i kaçırmaktır. Emrinize iki tayyare verilecek. Her biri iki ki»i taııyabilir. Yer ve saati tayin size aiddir. Acele malumat verin.» GELECEK YAZI: M. X. Belçikadan İngiltereye nasıl kaçınldı? =haberleri Amerika, ve Almanyada Şekerden mamul maddeler EKONOMİ POLİTİKASI | HEM NALINA MIHINA m 1200 silajiyer ziraatçinin şikâyeli dının mahfuz tutulmasını istiyen ancılık ve ipckböcekçiliği istasyonlanndan birinde stajiyer olan genc bir ziraatçiden bir mektub aldım Bu uzun mektuhıı biraz kısaltmakla beraber esasını muhafaza ederek neşrediyorum: •T»rım Bakanhgı hesabına Z.raat Fakultesi, Ziraat Âiet ve Makineleri Yulc sek Uzmanhk Okulu ve Bölge Ziraat Okullarında okuyarak mezun olanlar 2919 sayılı kanunun 4 uncu maddes. gereğlnce stajıyer olarak tayin oluıimakta. ilk açılacak memuriyetlere tayirıleri mecburîdir, denılmektedir. Gene 788 «ayılı Memurin kanununun 7 ncl maddesı gereğince namzedlik müddeti 6 ay ile 2 senedir denılmekte ve bu müddet içinde musbet sıcil alamıyanların memurlyeüerlnden ihracı lâziıt» geldigı belrtilmektedir. Buna rağmen Ziraa: Fakultesi, Ziraat Alet ve Makineleri Yüksek Uzmanlık Okul mezunları 1947 den ve Bölge Zlraat Olrulu mezunları da 1944 denberi stajiyer clarak çalısmakta ve asil memur olijnarr.aktadırlar. Buna kadrosuzluk sobeb gösterilmektedır. Kadro ve teşk.lâtı olmıyan Bakanlığm fabrika gıbl rr.ekteplerindan meımır çıkararak onları bu duruma «okması doğru mudur? Bizler âmlrlerimlzden müsbet ticU alıyorsak niçin asîl memur oîmuyor veyahud da. «lciUerimiz kötü ise ruçin memuriyetten ihrac ediîmiyonız? İklsi de olmadıima gdre bizler ne terfl edebilıyoruz, n« de emeklilik hakkım kazanabilıyoruz. Binbir mahrumlyet lçerlslnde çalışan bizler ne yapacağımızı çasınnış vazlyetteyiz. Bakaıüığa başvuruyoruz, uraya kondunuz tamanı gellnce asil ol«caksınız diye cevab ver.liyor. Ne vaklta kadar bekllyeceğiz? Bir Bölge Tarıra Okulu mezunu 1944 tenberi halen rtaiiyerken blzmeü daha az olan Ziraat Fakultesi mezunları neden ull memur oluyorlar? Onların yüksek tahsllll olmaları bır hak lıe Barem kanunu v e kıdem nerede? Tanm Bakanhfının 3/6'950 tarihll yazısında, bir memunın terfl edebilmesl için bir eser yar»tması, bir is basarmssı lâzımdır denillyor. Güzell Hangi isten bahsediliyor? Bugün eminım ki bır ziraatçı günlük mesai eaati olan 7 saatin 7 daklkasında çalışmıyor. Sebebi ijslzlik ve memurların bir yere yığılması... Bu vazlyette bo» ve iş olmıyan bir dairede hangi eser yaratılır veya hangi iş başarılır? Tekrar ediyorum ki bos otunıyoruz, kafalarımıı köhne leşiyor. Bakanlık. memunın» i» sahası temln et5jn. ondan sonra aemere arasın. Bu İklsi de olmadığına gore kabahat zlraatcı olmak keyfiyetinde kalıyor. Bizler iş istiyoruz. Başaramıyanlar olursa onların bu meslekte, devlet hlzmetlr.de tutulmaması gerekır. 1200 stajıyer ziraatçı Teşkllât kanunu beki yor. Derdimizin devası Bakanl;kta>. Stajijer ziraatçil''len daha evve! de aldığım mektublar üzerine bu mevzua bir defa daha temas etmiş(im. Bir ziraat tnemleketi olan ve ziraate büyük ehemmiyet vermek mecburiyetinde bulunan yurdumuzda. bu mesleğe heves ederek tahsillerini ikmal eden 1200 genc 1947 den, hattâ 1944 tenberi stajiyer olarak çalıştırılırsa, bu genclerdo heves mi, vazife aşkı mı kalır? Mektebden cıktıktan sonra 6 yıl stajiyerlik eden ve bu müddet içinde asil memur olamıyarak memurların istikbali için tek ümid ve istinadgâhlan olan tekaüdlük hakkından mahrum kalan memurlardan tam verimle çahşma ve i§ beklenebilir mi? Önlerinde 1200 kUinin bu şekilde jtajiyerlik ettiunl gören ve ziraa'çi olmak ist; en gencler, bu mesleğe girerler mi? Geçenlerde, rahmetli dostum Ahm<;d Ağaoğlunun babası gibi değerli oğlu Başbakan Yarduncısı sayın Samed Ağaoğlu, Büyük Millet Meclisinde güleryüzlü ve tatb sozlU bir idarenin mutlaka kuru^acağını söylemişli. Böyle bir idare ancak memurların güleryüzlü ve tath sözlü olmasile kurulabilir. Bunun için de memurlann memnun, rr.üstcrih ve nıureffeh olmalan şarttır. Aksi takdirde istemiye istemiye asık surath ve acı sözlü olurlar. Yeni Ziraat Bakanmdan, bir stajiyer ziraatçinin, 1200 meslekta'inın şikâyetine tercüman olan nıektubuiu okuyarak derdlerinin devasını buhnasını dileriz. Un fiatlan ucuzladı Değirmenlerden alınmakta olan mu. mele vergijln.n kaldırılmasmdan »onra bugün 30 31 llraya (atılmakta olan 72 ktlohık bir çuval unun fiatı takrtben 30 llradan 26.5 lir»ya kadar düşebllecektir. Un fiatlannın düjmesi dolayısıle ucuz ekmek satışlarına önümuzdekl çarşaır.ba gıjnunden itibaren bajlanması muhteme'.dlr. Bankacılar heyetinin tçtkikleri Bir müddertenberi meır.leketımizde bulunan Mılletlerarası Bankacılar He. yetı Re sl Mr. Mason dün Ankaradan şehrimıze gelmijtlr. Mason kendisile konuşan arkada;ımıza heyetln tetkiklenne devam ett'ğinl sBylemij, eylulde Washington'a donecek cları heyetln raponınu da beraber götureceğini blldlrmiştir. fHEDİYE PİYANGOSU EVİŞ, 14. cildine bEşlaması münasebetile okurlarına §ükrart hedıyeleri vernıek için bir müsabaka açmıgtır. Nisan. Mayıs, Haziran ve Temmuz aylannda jıkan EVİŞ «ayılanndaki dört kuponu getiren herkes piyangoya istirak edebilir. Kupon gönderme müddeti Temmuz nihayetinde bttecektir. Sevimli okuriaıımıza acele etmelerini ve tafsilât için EVİŞ'in son sayısını bir defa görmelerini tavsiye ederiz. W""EVİŞ, Türkiye Yayınevi Ankara Cad. 36 1STANBUL SERGIStNIN Matbu Lüks Albümü İstanbul Sergisi tarafındon sergiye iştirak eden paviyonlarm fotoğrıf ve reklâmlannı ihtiva er'en matbu, renkli, gayet )üks bir albüm h&zırhnmaHadır. Bu zarif albümde ver al'ınk için acele ed'niz Dıkkat: Taklidcılere aîrbımamak içın, her mirıca.ıt vukuunda bergi Komiseıliâinin rejmî vesı.osını sorunuz. Adres: Kapalı Sergi binası. Akide şekeri 200 kuruşa indi, Iktisadcılann geniş ölçüde, prapasta, mahallcbi, çay ve kahve tik ekonomi meselelerine nüfuz etmeğe çahştıklan ve bunda başanh fiatlan da ucuzlatılac?.'< da oîduklan ilk devir, MerkantiBelodiye, gazıno ve lokantalan lizm devri idi (16 ncı 18 inci asır). ekiplerle kontrol ettirmektedir Gerçekten o vakit devlet veya daLüks gazino tarifesinin kaldırılma ha doğrusu hükümdar, çok kere sı için ilgililere emir verilmiş ve zamanımızın metodlannı andıran iki türlü tarifeye tesadüf edildiğ bir tarzda ve şümulle, ekonomi hatakdirde şiddetli muamele yapıl yatun sevk ve idare etmiş ve bu ması ve musaddak tarifenin gözı hususta tanınmış iktisadcılann figörünür bir yere asılması emredü kir ve tavsiyelerinden ilham alrmşmiştir. Yıidızda gazinonun fiatlan tır. Ancak, o zamanki iktisadcıiar pahah görülerek orada halk için tam manasile ilim adpmlan olmakayrıca bir gazino açılması müste ten henüz uzakblar. Bunlar eksecire tebliğ edilmiştir. riya maddeten olduğu kadar fikren Şeker fiatlarının ucuzlaması do ve zihnen de prenslere tâbi buhılayısile şekerli mamullerin de ucuz nuyordu. Binaenaleyh, teklifleri latılması için belediyenin yaptığ' gerçek vakıa ve temayüllerden isteşebbüsler neticesınde akide şekeri tıhrac edilen obiektif neticelerdcn 260 tan 200 kuruşa ucuzlatılmıştır. ziyade.. hükümdarea hoş görülecePastalarla, mahailebicilerin, çay ve ğinı farzettikleri tedbirlerden ibakahve tarifesinin ucuzlatılması içis retti. Bunlar çok kere, milletin değil be'ki kraiın veya prensin hude ilgililere tebliğat yapılmıştır. susî şahsî menfaatlerine uygun Plâjlarda yapılan etüdlerin raporu Belediye makamma verilmiş tedbirleri istihdaf etmekteydi. tir. Marmaramn rumeli sahilindeki 18 inci asnn sonlanna doğru haplâjlardan üçünde. Anadolu sahi kikî bir iktisad ilmi doğurduğu vai linde plâjlarm bir kısmı mühım kit, koyu bir liberalizmin ileri süminde koli bulunmuş ve bunlann rüldüğü malumdur. FizyoVratların izale ve ıslahı için emir verılmiştir Smith, Ricardo ve Say gibi klasik müeîliflerin kanaatlne göre, hükuDünya Sağlık Teşkilâtırun met serbest, piyasa ekonomisine ne kadar az müdâhale ederse, müstoplantısı Dunya Sağhk Teşkilâtının Akdeniz tahsiliyet de o kadar artacaktı. bölgeîl umumi toplantısı eylul ayı için İmdi, İngilterede başlamak üzere de Istanbulda yapılacaktır. Bu İ5 hemen hemen bütün Avrupa ve Aorgan.ze etmek üzere Mr. Broki se mıze gelmls ve dun Sağlık Mudüru Dr. merika memleketlerine yapılan bu Faik Yargıcıyı makamında ziyare liboral politikaya aid iktisadîmal ederek kendisile bir muddet göruşmu; tedbirler, meşhur iktisadrılprın tur. kat'î nüfuzu altında hazırlanıp tatİsrail basın heyeti bugün geliyor bik sahasına konulmuştur. Israıl basınına m«nsub 15 kljhk bir Maamafih iktisad nazariyecileriheyet bu labah S A S uçağı ile fehsahasında rimlze gelecektir. Heyette israil basın nin ekonomi politikası birligi reisi ile tsrall radyosu müduru faaliyet gösterdikleri asü devir. Bide bulunmaktadır. Gazeteciler »ehrimlz rinci Umumi Harbde başlamış ve de bir müddet kalarak Türk matbuat bu faaliyet de son 15, 20 yıl esnaİle temaslarda bulunacaklardır. sında kemale ermiştir. Bunun bell Belediye murakıblan sergide başlı üç sebebi vardır: 1) Devletçifiatlan tesbit edecekler liğin ve müdahaleciliğin yeniden İstanbul Sergisi Başkanı Sım Enver canlanması: 2) Ekonomik hayatın Batur dun Beledıyede Vali ve Belediye gün geçtikçe daha çapraşık bir Başkanı Fahreddln Kerim Gokayı zı >aretle İstanbul sergisınin durıımu ve mahiyet kesbetmesi; 3) İktisad ilvaki itirazlar hakkında goriışmuştur. Bu minin çok önemli terakkileri gerkcnuşma neticesinde Belediye murakıb çekleştirmesi. Zikredilen iîk ık larının sergldekı bütun mağazalar faktörün neticesi olarak endüstri, do'.ajarak fiatları Incelemesl ve ucuz ziraat. münakale ilh. politikasına lugu temine çalısınası tesbıt edılmış müteallik hükumet vazifeleri öncetir. Belediye, Ticaret Odasına da mura kilere nazaran hem daha geniş ve caatle teşiıir ed'len maîlardakı pahalılık mühim. bem de daha güç olmu=tur. hckkında izahat i«temiştlr. Çunku Ti Bu vazifelerin tatmin edici bir şecaret Odasımn bah.s konusu ettigi pa kilde ifası için lüzumlu iktisadîhalıiık Beledıyeri ilg lendirmemekte n.ılli koruma mevzuu olmaktadır. Alı malî bilgiler aleîâde idarecilerde nan 25 kuruş duhulıye yapılan masrafa yeter ölçüde bulunmadığı cihetle, göre fazla gorulmemekte, haîkın geçen bir çok memleketlerdeki hükumetsenekınden fazla serglye rağbet gos ler iktisad ilminin temsilcilerin terdıği anlaşılmaktadır. Meselâ geçen müracaat ve bunlann fikirlerinden sene iDc gunu sergiyı 13.000 klşi zlyare ettifi halde bu wne 21 590 k'.şl ziyare istifade etmeçe başlamıştır. etmiştir. Çarşamba gur.leri 10 kuruşluk Bidayette bu kabil temas ve fikir halk duhuliyesı tesis edılmi(tır. teatileri hususî bir önem arzeden Belediye aile^e yapılan toplu ziyaretler için tenzılâtlı duhulıye biletler muayyen bazı meselelere münhası ihdasını «ergi heyetinden istemlştlr. kaldığı haîde, sonralan hükumetle Bcbek sergısl duhuliyes nin doğTUdan ilim arasındaki işbirliği daha "ik doğnıya Kızılay tarafmdan alındığ ve muntazam bir şekil almışur anla|llml}tır. Böyîece, A. B. D. nde bundan 15 yı Şehrin su derdi önce Roosevelt'in «New Deal» poIstanbulun bir turlu g derılemiyen su litikası tatbik sahasına konulduĞp derdi, sık ıık vukua gelen arızalarla zaman, Cumhur Başkanı nezdind busbütun artmaktadır. İki gundenber (ehr e 30 Klm. mesafede hunıle gelen «brain trust» yani «beyin tröstü» çöküntü yüzünden, kesılen sular bu diye adlandırıian ilmî bir istişare sabahtan itibaren akmağa başlıyicaktır, heyetinin ihdasma ihtiyac duyulTamlr ekipleri, arızayı dun saat 12 de muştur. Son harb esnasında, sözü tamır etmiç bulunuyorlardı. Arıza ma halllnln uzak olması îchıe m gelmesl geçen işbirliği hemen hemen bütün memleketlerde gerçekleştirilmiş ve ni geclktirmiîtlr. Kadıköy, Üsküdar ve havalisinin su harbden sonra da yeni esaslara isderdi yaz dolayıslle artmıştır. Kışm. tinad ettirilerek devamlı bir organormal jsrtlar altında. su sıkıntıs nizasyon şekline sokulmuştur. çekmlyrn karşıyaka, yazın bahçelerin •ulanmaıı, boş evlerin dolmasile sıkmt Amerika ile Almanvada bugün çekmektedir. Elma'.ı bendinden kışın görülen müesseselerden bahsetme10.000 m3 su verllen bu havaHye, den önce, şuna ehemmiyetle işare yazın verilen miktar 13.000 rr.3 d:r. Buna etmek isteriz ki, iktisad ve maliye raemen ihtiyacı karşılamamaktadır. ilminin mümessillerinin istişaresine Tünel ve havaî hat yapmak başvurulması sadece devletçilik siiçin müracaat edildi yaseti takib edildiği takdirde değil, Necmi Guneş Isminde bir zat Vllâyete zamanımız ölçüsünde «liberal» bir müracaatle jehrin münakale vmzlyetlrU düzenlemek için gchrtn altında ve Uı karakter arzeden bir politikayı aztunde tünel ve havaî hatlar tedı etmek metmiş memleketlerde dahi kaçıIstedijini söylemist.r. İttldatı Bayın nılamaz bir zaruret olarak kabul dırlık Bakan!ığına gönderilmiştir. edilmiştir. Gerçekten, tam bir plâncılık politikasuıı tatbik eden ı komünist devletlerden «arfınazarKüçük Haberler İngiltere ve İsveç gibi demokrat* KANDILLILERDEN mürekkeb blı sosyalist hükumetlerce idare edilen heyet dün Vall ve Belediye B&jkamm ziyaretle »erntleri için su, yol ve mürskab* lstemişlerdir. + BELEDİYENİN SUivri ile Yedikule arasında yaptıracağı 1000 evin lnjajı için açtığı eksiltmeye şlmdlden yerll ve ecnebi S 6 firma talib olmuştur. eksiltme İS ağustosta «ona ereeektir. it TAPU Radastro Genel MüdürlUSünün Yıldız Teknik Okulda açtıgı Arazi KAdastro Tekniıyenligl kursu hitam bulrnuj 56 teknisyen mezun olmujtur. 5602 No. lı kaııun tatblkatını Ankara ili çcvresinde uygul»yacak gençlere başarılar dllerlz. •• ŞEHRİN muhtellf MiBtlerindı y»n* kesiciliğe kaJkışan Niyazi, Hasaa ve Yaşamanın sım «HaErrruüah adlarmda üç tabıkalı dün yıı» diye bir cevab Emniyet 2 nei Şube memurlan tarsfından cürnıü raeşhud halinde yakalanyoktur İkizleri birrcışlardır. leştiren esrarlı bağlar 17 TEMMUZDA Londrad» toplanacak olan Mılletlerarası Oftalmoloji kon Cennet ile Cehennem gresine İstanbul Ünlversitesi adına iştirak edecek olan Prof. Naci Bengisu, nerededir? Erkek obugün Londraya hareket edecektir. larak tanınan kadın t DENİZYOLLARINTN B«tı A\rupa limar.larına ihdas ettlgi muntazam yük İkinci defa evlenenler Dostalarının lkinci >eferine 10 temmuzdaha fazla mesud olur da Malatya (ilepl hareket edecektir. •k ANKARA vapuru yarın saat 12 de mu? Taçsıt krallar Batı Akden z geferine çıkacaktır. nasıl yaşıyor vs. vs. YUNANİSTANDAN Denizyolların» gelen haber» göıe, bir acente 300 turi«tln Karsdenlzdekl Türk KmanUrım ziyaret etmek amısunda olduğunu bildirmektedir. BİR müddertenberi sehrlmlzde buunan Devlet Tiyatrosu tlyatro bSlümü sanatkârları dün aksamd^n itibaren Kadıköy Halkevlnde tem«lller vermege beslamışlardır. * TAKSİM Gençlik Kulübünün yıliık kongresi yann saat 17.30 da Kısl'jb lokal!nde yapılacaktır. yapılan teşebbüsler \ Dr. F. NEUMARK J memleketlerden başka, Amerika, Batı Almanya, İs\'içre. Holanda. Bel çika v.s. devletlprds de hiç değilse mühim reform tedbirlerinin alınr masından ev\ el iktisadcıların reyine müracaat edilmektedir. Bu hususta esas itibarile üç imkân vardır: 1) Fırsat düştükçe zaman zaman şu veya bu tanınrmş mütehassısın fikirlerinin sorulması; 2) Üye sayısı oldukça büvük olan bir <fekonomi meclisi» nin hükumetin istişare organı olarak ihdas edilmesi; 3) Oldukça mahdud bir veya bir kaç istişare heyetine. aktüe! ekonomik n.alî meselelere mütedair fikirlerini bildirmek v'e bütün ekonomik hâdiselerin inkişafını devamlı surette takib ve tahJil ederek buna dair reform teklifleri de ihtiva eden bir rapor vermek vazifesinin tevdi ediimesi. Memleketimizde geçmişte dalıa ziyade birinci şıktan faydalanılmış ve fakat son yıllarda ikinci yola başvurulması düşüncesi de ileri sürülmüştür. Şüphesiz ki, muayyen önemli meseleler ve reformlar karşısında mevzuubahs sahalarda şöhret kazanmış olan yerli veya yabancı ıızmanlara müracaat etmek metodu faydalı ncticeler verebilir. Nitekim dışarıda da devamh istişare organlannm bulunduğu devletlerdt bile bu usulden istifade edildiği vakidir. Bununla berabersözü geçen usulün ancak, verilen raporların yazıhane sözlerinde olduğu gibi kalmaktansa fi'len tatbikat sahasına konulması şartile pratik bir kıymeti haiz olabilmesi keyfiyetinden sarfınazar, hususî meselelere aid münferid raporların, iktisad ılmile politikası arasmda temin edilmesi gereken devamlı ve şümu'.lü işbirliği bakımından bugünkü şartlar altında kifayet edemiyeceği aşikârdır. Bu sebebledir 1 tının aydmlatılması TB ekonomi poiitikasına aid tedbirlerin hazırlanması bakımından çok faydalı faaliyetinden başka, adı geçen heyet arasıra hususî meselelere mütedair pek kıymetli raporlar neşretmiş ve ki, devamh bir istişare organının böylece, günlük politikadan uzak ihdası lüzuînuna iranıyoruz. An bir şekilde çahşan ve sırf Cumhur cak, yüzden fazla üyesi olan koca Başkanma karşı mesul olan ilmî man bir «ekonomi meclisi» nin, bir istişare organının büyük kıykendisine düsen vazifeleri gerekli metini açıkça ispat etmiştir. Baü Almanyada ise, daha iki yıl tarzda ifa etmeğe muktedir olamıyacağını sanıyoruz. Esasen, arala önce yapılan bazı tecrübelerden nnda meselâ Almanyanın da bu sonra bu yıhn başuıda Ekonomi, lunduğu bir çok memleketlerde bu Maliye, Ziraat ve Münakalât Bakabil müesseselerle yapılan tecrü kanlıklannda 12 ilâ 15 şahsiyeti ihbeler bu kanaati teyid edecek ma tiva eden birer «ilmî istişare kohiyettedır. Gerçekten, bu kadar bü misyonu» kurulmuştur. Amerikayuk bir cmecliso bir taraftan fazla daki heyete dahü üyelerle yardımağır bir tempo ile çahşacak, diğer cılar münhasıran işaret edilen işlertaraf'an as:l iktisad ılmi temsilcile le meşgul oîduklan halde, Alman rinden başka bir çok tatbikatçılan komisyonlannm üyeleri, esas itibaihtiva edece*mden, objektif ilmî rile profesörlük gibi ilmî vazifeleri karakterde olan tahlil ve teklifler olup da ancak tadil mesaisi istişaden ziyade şahıs ve grup menfaat relerden ibaret olan kimselerdir. lerine dayer.anlan ileri sürecektir. Fevkalâde hallerden sarfınazar, koBu sebeble A. B. D. inde «Em misyonlar ayda bir defa üç gün olplovment Act» ile 1946 da ihdas mak üzere başkentte toplanıp ya edilen müessese başka bir manza hükumetçe kendilerine tekUf edira arzetmektedir. Bu memlekette len veya kenciilerince seçilen umuaynı zamanda hükumet şefi vazife mî ve hususî aktüel meselelerin lerini de icra <»den Cumhur Baş halliyle uğraşmakladırlar. Komiskanı nezdinde. bir «Ekonomik müyon üvelerine hükumetçe her nevi şavirler lıeveti» kurulmuştur. Bumaterıyel ve şifahî izahat verilnun asıl üc üyesi vardır ki, bunlar mekte ve fakat tamamen ilmi, baiktisadî inkişafı tahlil. hükumetin ğımsız çahşma imkânlan temin etasarladıeı reform tedbirlerini takdir ve tenkid etmek ve miısbet dilmektedir. Alınan kaıarlarla yateklifler yapmak hususunda «ola zılan raporlar ilgili bakanlara ve ğanüstüs kabiliyet ve tecrübeleri ekseriya umumi efkâra da sunulhaiz olmalıdırlar. Bu üç şahsiyetin maktadır. Türkiye için, bizce, perek Almannezareti altında bir de lüzumlu büro personelinden başka gene mü ya ve gerek Ameriksda elde edilen istifade edilebilir. tehassıs sayılabilen muteaddid yar neticelerden dımcı iktisadcılarla maliyeci ve is Şöyle ki, bir yandan, Ekomoni ve tatistikçiler çalışmaktadırlar. Mev Maliye Bakanlıkları nezdinde küzuubahs heyetin en mühim vazife çük birer «İbnî istişare komisyolerinden biri. Cumhur Başkanmın nu>, öbür yandan, bu komisyonlar her altı avda bir parlamentoya arasında ahenkli bir işbirliği sağvermesi icab eclen «Ekonomik ra lamak, müşterek meseleleri incepor>> un hazırlanmasından ibaret lemek ve ekonomik inkişafı devamtir (bu rapor aynı zamanda. meşhur lı surette takib ve tahlil etmek «ekonomik bütçe» yi de ihtiva et maksadile Başbakanlığa bağlı bir mekterlir). Amerika ekonomi haya «Ekonomik müşavirler heyeti') nin ihdas edilmesi arzuya şayandır. IIIUlll1111111111i LLLİ H l l l l I I I I I I I I I I I I I I I l l l I l l l l l l l I I I İ I GUZEL A\AT LA R Bedianın sahnede 25 inci yıl jübilesi Yairîn: Refik Ahmed Ssvengil Bedianın yirmi beşinci yıl jubılesi yapılacakmış. Hazırlık komitesi toplantısına gitmemi istiyen tezkereyi alınca gozümün önüne bugün mevcud olmıyan Ferah tiyatrosu geldi: gözlüklü, zayıi, genc bir gazetecınin Şehzadebaşındaki bu tiyatronun kapısından girip sol taraftaki merdivenlere tarmandığını görür gibi oldum. Orada ust katta artistleve mahsus oturma odası vardı. Bedis hanım adında bir Türk kadını sahneye çıkmağa başlamıj. O zamanlar sahnemizde erkek rolleri Türk ve Ermeni delikanlılar tarafmdan, kadın rolleri ise yalnız Ermeni kadınlan tarafmdan yapılıyordu, Türk sahnesinde çahşan Ermeniler için de tiyatromuza uzun müddet vefakârane bir surette hizmet etmiş kıymetli sanatkârlar vardı; fakat ne olsa türkçeyi iyi konuşamadıklan, hançereleri buna müsaid olBedia Hanım sahneye ilk madığı için ortada seyircinin zevçıktığı senelerde kini tırmalıyan bir telftffuz meselesl bütün acılığı ile duruyordu. kib Beyin kızı Bedia hanım, iyi Gün ortasında temsil olmadığı okumuş, iyi yetiştirilmiş, sevimli bir sırada Ferah tiyatrosunun ka ve kibar bir kızcağız. Türk kadınpısından girip artistlerle konuşma larının da çalışıp meslek hayatınğa giden genc gazeteci, bir Türk da ilerlemelerine taraftardır; onun kadınının sahneye çıkmıç olması ha için pek genc yaşında Bebekte Nüberinden memnundu; Bedia hanıro mune mektebine fransızca öğretkimdir, bilmiyor ama, Türk sahne meni oldu. O zaman altı smıflık ük sinde kadın rolleri Türk kadınlan okullar vardı, bunlara nümune tarafmdan yapılmadıkça tiyatro mektebi denilirdi; bu mekteblerde muzun daima aksak kalacağına i arabça, fransızca gibi yabana dil namyordu. Öte yandan, memleket dersleri dc okutulurdu. te oldukça koyu bir taassub haFransızca mualumi Bedia hanım, vası hüküm sürüyordu. Müslüman güzel ianatlara karşı da büyük bir Türk kaduıı nasıl tiyatrocu olur? sevgi ve alâka duyuyordu; zamaniD Kısa bir zaman evvel, Kadıköyün tanınmif aktörlerinden Muvahhid de bir temsilde rol almış. olan biı beyle evlendi. istanbul yabana oriki Türk kızı umumi ahlâka uygun dulann işgali albnda, millet sıkmobnıyan harekette bulunmak su ü içinde idi; fakat buna rağmen çundan yakalanıp mahkemeye ve sahne. hayaü emeklemeler halinde rümiçlerdi. Genc gazeteci, Bedia devam ediyordu; Anadoluda kurhanımla konuşmağa giderken biı tulua harbi vardı; herkesin gözü taraftan da okuyucular arasında ve ümidl orada idi. Mustafa Kema1 heyecan uyandıracak bir mevzua kumandasında Türk ordulan İzdair röportaj yapıp gazetesine ye miri Yunan askerinden temizleyip tiştireceği için memnundu. de vatan topraklannda büyük bir Bedia hanımı gösterdiler. Yüzu neşe ve heyecan yaratınca İstannün ince ve zarif çizgileri, tâbtaze buldan Muvahhid beyin de içinde çehresi, siyah gözleri ve simsiyab bulunduğu bir sanatkârlar heyeti saçlarile, neseli ve canlı havasile İzmire gitti. Bu leyahate, kocasj dikkati çeken kibar bir genc ha ile birlikte, fransızca muallimi Benım. Konuşuyor, anlatıyor, gülü dia hanım da iştirak ettl. yor, espriler yapıyor velhasıl başlıMilll Mücadelenin başan ile bitbaşına bir âlem. mesi, düşmanla beraber eski fiBen bu mülâkaü o zaman Vakit kirlerin, geri ve köhne telâkkilerin gazetesinde neşrettim; demek ara yenihnesi yolunu açan bir hürriye< dan yirmi bes yıl geçmiş. Bana hsvası da getirmeliydi. Aktör Mudaha fazla gibi geliyor; fakat ka vahhid beyin karısı Bedia hanım, balık etmiş olmamak için, tarihın İzmirde verilen bir temsilde sahaleyhine de olsa, bu bahiste sus neye çıkarak tij'atro hayatının ilk mayı tercih ediyorum; çünkü me adımını attı.İzmire gelmiş olan Mus sele, önünde sonunda hürmet etti tafa Kemal, sanatkârlar hevetın; ğimiz bir kadın sanatkânmız'ii y^şı kabul etmiş, kendilerile uzun boyi'i le ilgüı! görüşmüş, Bedia hanımı da tiyat*** roya intisab etmesi için teşvik etGenc kadına millet önünde İstinaf Mahkemesi azasından Şeapaçık gürültülü ve mücadeleli bıı hayata girme cesaretini veren rahmetli Atatürktür. İstanbul o günlerde yabancı i« galinden kurtulmuş, Padişahhk idaresi yıkılmış, mîllî hâkimiyet, İstanbulda da hâkim olmuştur, Türk kadırun sahnede vazife alması artık hükumet gözünde ahlâksızlık sayılmamaktadır; zaten bütün münevverler bunu tabiî sayıyor, elbette bu düşüncede olmıyan halk da yavaş yavaş alışacak Bunun içindir ki Şehzadebaşmda Ferah tiyatrosunda çalışmağa bajlıyan Darülbedayi sanatkârları içinde aktör Muvahhid beyin yanmda kansı aktris Bedia Muvahhid de var. Şu kadar yıl önce Feran tıyatrosu kapısından geçip artistler odasına giden merdivenlere doğ rulduğunu şimdi hayalimde görür gibi olduğum gözlüklü, zayif ve genc gazetecinin o zaman yazıp neş rettiği mülâkarta Bedia hanımın sanat hayatma nasıl başladığı hakkında bu malumat verilmiştir. *** Eski ismile Bedia Muvahhid, ilk kocasmın ölümünden ve ikinci izdivacından sonra Bedia von Ştatser, bir çeyrek asırdır sahnemizde sanatının çeşidli ve değişik çehrelerile daima sevimli ve muvaffa kıyetli bir artist olarak beğenilip alkışlandı. Onu uzun müddet bütün aşk piyeslerinde zarif ve hisli genc kadın rolünde takdirle seyrettik; komedilerde ustahklı taklidleri ve güzel kompozisyon rollerile başanlar kazandı; sahnemize zaman zaman bir çok tercüme ve adapte piyesler kazandırdı; şöyle böyle yirmi yıl önce Atinada Yunan sahnesinde rumca Otello temsilinde ilâhî Dezdemona'yı başan ile canlandırarak Türk sanatına yeni şerefler ilâve ettiği geceyi hatırhyorum. Ertesi günü bütün Yunan basmı bu temsili Bedia ile birlikte Türk tiyatrosunun muvaffakıyeti saymışü. Aradan geçen yıllar, kıymetli artistimizin sanatına hususî bir olgunluk getirmiştir Muhsin Ertuğrul jübilesinde temsil edilen Büyük Baba piyesindesi hala rolünde, geçen sene Bır Komiseı Geldi piyesindeki anne de Bedia von Ştatser'i mesleğinin şahiksianna doğru yükselen kudretli bır kompozisyon sanatkân olarak gördük. Onun bu sene sere serpe oynayıp canlandırdığı ve benim, maalesef, Istanbulda olup da seyredemediğim Deli Sarayhnın bir çok kimselerden dinlediğim medhü senâsı hâlâ kulaklarımdadır. miHHUıiMiHMmıiYimimıııııııuııııııııııııııım c Suriyeye gidecek Türk gazetecileri için vize muamelesi Suriyenin istanbul konsolosluğunun teklifi üzerine Suriye hukumeti Suriyeye gidecek Türk gazetecllert hakkında yeni bır ksrar almıştır. Bu karsra gore, hiçbir istisna olmaksızın Suriyeye gidecek her Turk gazetecisine vize, Ankara Elçiliğinden ve Suriyeden sorularak verılecekbr. Bu yeni şartlar altında Suriyeye gitmek için gazetecılerin asgarî bir hafta beklemeleri icab etmekted r. Eski konsolos Semuhı Fevk?lâde Beyın zamanında Türk gazet»cıîerile yapı'ın temaslar neticesinde dostluk rnunrjebetlerınin artmasını temin için bazı kararlar alnmış ve bu arada gazetecilere vize kolaylıklarına da başlanmıştı. tkl kardeş ve dost memleketin se. bebsiz yere matbuat mensublarımn seyahatlerinl tahdld edecek olan bu karar Türk matbuatmda haklı bir hayret uyandırmıştır. Bütün Dün>a SAYISI ÇIKTL TFMMUZ Millî Piyango bugün çekiliyor Millî Pyar.gonan 7 temT.uz cek.lışl bugün saat İS de Anksrada yapılacaktır. Ikramiye kazanan numaralar Ankara/ radyosile bu gece 23 de yayınlanncaktır. Bugün saat 13 ten scnra yurdurrMzun hiç bir tarafmda bu çekilişe sid bilet satışı j'ap^ımvacaktır. r 0.07 lik Avruoanm en iyi ATLAS TRAŞ BIÇAĞI Nüshası 10 kuıuşlur •• CUMHURİYET 300 800 1500 2800 RAMAZAN 21 CUMA 5, V. E. | 5.34 13.19 17.19 20.44 22.44 3.20 | 8.52 4.35 8 35 12 00 2 01 6 34 o f H ş > Iklndl M Abone şeraıtı SeneUk Biı aylık Üç aylık Altı aylık Senelii fılrRlye »1)0 • Kr. • • • Harlc 5400 • 60b Kr, 1600 > 2300 > 5400 • NEBİOĞLUYAYINEVI D t K K A T Yirmi beş yıliık başanh sanat hayatının sonu, elbette bundan Gazetemizp qom>r tcn evTak ve uazılaf neyredılsm td;lmesın ıad« olunmıu sonraki muvaffakıyetlerinin de baş OanlardaD mesullvet kabul edilmez. langıcı olacaktır. ^