Katalog

r CUMHURIYET !!k Meclisi Mebusan Reisi • 3 Şubat 1950 AUMET RIZA Beyin HATIRALARI, ugün size, sadece bir röportaj yapacağım. Vali ve Beîediye Reisimiz, lerin redifleri aynı ve kafiyeleri Turing Kulübün şikâyet ve dilekYahya Kemalin cYavuzname» ^•••^••^•,. Y a müşteıek olduğu için de manzume Ierini dinlemek için bu teşckkülün sinden birinci bend. ayiarca evvel zan bir nevi «tercii bend» mahiyeti Beyoğlundaki merkezine gitti. YaÜç kişiyi öldüren iki kişiyi de sürümsüzlükten kapanmak zorunGece atılan kurşunlar oturdu Fetva Emini Hacı Nuri Efendi aldığjndan bu fayede ayrı ayrı nında Belediye reis muavini sayın da kalan bir mecmuada çıkmak ğumuz evin damma da düşüyor fetva suretini tasvibde bidayeten yarahyan Osmanın duruşmasına gibi bir talihsizlikten başka; izafet, bendler bir «sentez» halinde yek Suad Kutat ile bu satırlarm naçiz muharriri de vardı. başlandı du. İkinci günü Talât Paşa ile taallül gösterdi. Şeyhülislam Zipâreîejmiş oluyor. jatıf, uzatma işaretleri bile gösterilDik, ahşab merdivenli. eski bir Nazım Efendi evden çıktılar. yaeddin Efendiye işaretle "Müfti miyecek şekilde «transkripsiyon. u tı. Yavuz bu sayede bir taşla üç | Hâkâanı Rüm Ieşkeri yaklaştığın Dokuz bendi tamamlandığı zaAğustos ortalarmda Floryada bir I yapılmıyarak basılmak gibi bir Başka bir •eve iltica ettiler. Zan yülenam odur, fetva vermek ken man doksan beyti bulacak bu şiir binanın üçüncü katıııa tırmandık. kuş vuruyordu. Bir kere ilerideki gorup le Yavuzun sekiz senelik kısa sal Kulüb üyelerinin toplanmış olduknedersem benimle birlikte bu dilerine aiddir» dedi. Söz uzadı, cinayet işlenmiş, Osman adında Diri, j scpyibliğe de uğramışü. 18 Ocak çorak yollarda kırk bin kişinin metres olarak yaşadıklan gazinocu tarihli .Cumhuriyet» te o bendi İran gerektir ağlasa bahtı siyâhma tanatında, ikisi de birer yıldan faz ları bir odaya girdik. Turıng Kulülunmakta tehlike gördüler. A! mebusların, âyanın sabrı tükenVaryan ismindeki kadımn kızı Su tarih içindeki hava üe çerçeveliye beslenmesinden kurtulmak. Sonr Son gece. Yavuz büjnik bir harb la sürüp her biri dörder cengin bün saym reisi Rerid Saffet Atabitıncı günü ben de bir araba ile di, nihayet Fetva Emini hal'.ie zanla, damadı Agobu ve bu aıle j rek. okuyucularımıza sunmuştuk harb talihinin herhangi kötü ihti meclisi kurmuş. Bazıları pek yoryanımda topçu zabiti.... olduğu meymenet yoktur, tebeddülü salmaline karşı geride öyle bir emni gun diişen orduya hiç olmazsa yir zaferini taşıdığı için saltanatınır, nen. Vali ve Belediye Reisini karmensublarından Ohannesi bıçakhya her senesine bir zafcr nasib eden şıladı: halde bataklardan giderek Ayas tanat lâzım gelirse Padişaha ar rak öldürmüştü. Aynı zamanda Ke Şimdi ikinci bendi gene aynı tarz yet kuvveti bulundurmak. O tedmi dört saatlik bir istirahat veıil o mehabetii devir tarih kitablarının Vali beyefcndi, görüyorsunıız da çerçeve ile surıarken şiirin kenzediniz, nefsini azletsin» dedi. tafanosa vâsıl oldum. gork ve Horon adiarında iki kişiyi dini de ilk defa olarak neşretmiş birdeki üçüncü emelini Şaha gön mesi fikrindedir. Rumeli Deftersanat,1 füsunlu binamız eski ve dar. Bize yeni bir Ayastafanosta Mebusan MecMsiKüçük Hamdi Efendi fetva de bıçs.dıyan Osman n muhakemederdiği nâmede anlatıyor: «Beik darı Piri Mehmed Çelebi: «Orduda sahifelerindcn nin ve Âyanın toplantısı miisveddesini hal' edilmek ve sine dün 2 nci Ağuceza mahkeme ' oluyoruz. böyle korkup saklanmana sebeb bunca cizli Sii var, onların karşı ebediliğine de gejmiş olacakür bina bulmanızı rica ederim. Meselâ Birbirini tamamlıyan sekiz safhal) Beden Terbiyesinin muhteşem merj Üç buçuk asırhk >ükseliş devri askerimizin çokluğunu işitmiş ı istifa teklifinde bulunulmak şık sinde başlanmıştır. 31 Mart vak'asından sonra Atarafla temaslarına meydan vermemizin neticeleri en büyük ve teh mandır deyü düşünerek kırk bın den cenge girmek gerektir» deyin o devir bu mazhariyete ancak dört kezinde bir kat. Biz sporculardan larmdan hangis'ni erbabı hal ve yastafanosa gittiğimde Meclısi Bu cinayete kurban giden ailenin buçuk asır sonra ve ancak Yahy3 daha ehemmiyetsiz değiliz her halÂyan ve Mebusan Said Paşamn akdolan Meclsi Umumî tercih akrabaları ve tanıyanlarmdan müte Hkeleri de en korkunc olan iki se askeri ordumdan ayırdım.» Nafile ce Yavuz herkese heybet heybet Kemal gibi bir şairin yetişmesile de. Yahud Radyoevinde bir kaç oda. ederse icra buyuru'ması suretin şekkil kalabahk bir dinleyici küUe • ferinden ikisini de Yavuz Sultan Şah gene görünmüyor. Tekrar nâ bakıp: «Bana işte böyle vezir lâriyaset; altında toplanmıştı. Selim yaptı. İkinci bend birinciyi me. Belli, şahı en zayıf damarmdan zım» diye kendinin de aynı fikir erebildi. Kendilerini yalnız bir ke Taşkısla. Teknik t'niversiteye zorla Bu meclise girince b r çoklan de yazdı. Bu şeke Hacı Nur; sir.in culundukları dünkü duruşmaEfendi razı oldu. Fstva tebyiz da, katilin hüviyeti tesbit edilmiş, yani «Tebriz seferi» ni anlatıyor yakalpmak istemektedir. Şah ki de olduğunu ilânla şafak sökerken re daha tebrik değil kendilerine verildi de bize orada bir yer verilgaşırdılar. Bazıları tebrik ve bebir kere daha şükranlanmızı suna j medi. 2 numaralı parkta bir arsa Bu heybetli sefer ölüm kahm dayanı memnuniyet ettiler. Tekfi ve imza olun::uktan sonra Mec cinayet tahkikatını idare eden sorgu vası şeklinde kat'i neticeli bir ka • Merdler Şahı. olan Hazreti Ali hemen cense başlanmasım ferman j ve üzerine bina yapmak üzere 4050 rime dair yazılan bir makaleye lis yeniden açıldı. yargıcın:n kararnamesi okunmuştur. der taşıyordu. Tarihçilsrimiz için misali bir iddia ile: «ŞâhıMerdan etti. Geceden verilen bu ferman | ı r n aşkına merdâne gelmüşlerdenüz hâtiften bir sada halinde karşı İsmail Habib SEVÜK bin lira, lutfctseniz Belediye bütçeYeni celseye fetvanın kıraatile Kararnamede, 3 kişinin ölümüne verdiğim cevabı mebus hocalara de bu seferin korkuncluğunu bü gibi şiirler yazarak en üst perde drgların ceDhelerine de mehabetle sinden. gösterdim, ehemmiyet vermedi başlandı. Her tarafta (hal', hal') ve iki şahsm da ağır surette yara tün vahametile gören Hayrullah den merdük davası edendir, Ya aksetmektedir: sesleri yükseldi. İstifa teklifini lanmalarma sebeb olan katil OsmaBirinci bend için düzeltme: s u a d Kutat Tophane kasrını ler. Efendi olmuştur. On sekiz kitabhk vuz ona diyor ki: <Er hen meydana Birinci sütunclaki 1 inci beytin Turin? Kııîübe vermek istemiştik Sa:d Paşa riyaseti mutlak müş kimse ağza almadı. Hal' itti nın bu cinayeti taammüden işlediği tarihinin on ikinci kitabmda. kcn gelesin. kendi selâmeti için sakla Hcnjâmı rczmi büditen âvâzı ; belütiliyor ve samğın ceza kanu disinden üç yüz şu kadar yıl önce hâtifî 2 nci mısraındaki «lâl» ke imr;i anıa her nedense almakta geç kaltereken" icra etmemizi teklif ve fakıârâ ile karargir oldu. nanlara erlik adı verilemez. Ölüm«bâl., 2 nci sütunun ilk m':ram ' dıız. Müzakere esnasında Sahib nunun 45ü nci maddesine tevfikan ısrar etti. Hatır için yanına oturyapılmış o seferi anlatırken üç ay den korksnlar kılıc kuşanıp ata Aksetti her tarafta cibâlin cibAluna daki «nebevide. kelimesi «n2!?3vî | Cemil fPaşa) İstanbul tarafınİslâmlıçın kaderini tayin edecek dum. Benim yerime muvakkaten Molla Beyin bir itirazı oldu. ka idamı taleb olunuyordu. lık çetin mesafeleri aşıp düşman binmeğe lâyık değildir.» Ya\Tiznâbu ceııge göklerdeki büyük ruhlar den.. 3 üncü sütunun birinci mıs da bir yer olsa daha iyi. Kararname okunduktan so.arö, ülkesinde verilen o cenk kaybediReis olan Mustafa Efendi, namaz rarı Padişaha tefhim için muRcşid Saffet Atabinen Beyoğlu rahhaslar tayin edildi. Arif Hik tahkikat dosyasına bağh diğer ev leydi bütün Anadolu e!den gider, menin şu beyti işte bu nâmeler da merak edip duruyor. Şimşek ki raınc'aki «konmaya» kelimesi «uçkılan bir Re:s geldi diyenler'iı met Paşa, Aram Efendi, Esad Pa rak incc'onmiş ve başkan katiün bu ve Anadolusuz Rumeli de yaşıya bahsini anlatır: Rökîerin, bir anda şarkından gar maya», 4 üncü sütunun 1 inci mıs tarafı meıkezidir. eevinclerine rağmen işten çekilVali Bu kadar senedir bir bina şa Ve Karasu Efendilerden mü iddiaya karşı n? diyeceğini sormuş mıyacağı için, koskoca devlet orta Fermânı bîeman ile halkan Hüma bına uzanan en süratli habercisi ramdaki «haku» kelimesi de «halka» olacaktır. yapmamış olmanızdan da ben şikârekkeb bir heyet intihab olundu, tur. gibi dir, öyleyse dağların cephelerine dan kalkardı diye adeta hafakanlar Meclis hal' meselesini müzakeyetciyim. (Giilüşmeler). Yahya Kemalin sıhhati Osman, birlikte yaşadıkiarı Var geçirir. Tugralı nâme gitti Kızılbâş Şâhına akseden o hâtifî sesin ertesi günre ediyordu. Bu babda bir takrir Yıldıza gönderildi. Söz «eyyahtara çıkarılan güçlükBüyük şairimizin h?stalığı cok (O tarihte Dahiliye Nezareü yan admdaki kadınm kendisini daNihayet Doğu Bayezide vardık kü zafere aid müjdccisini bütün verilmişti. O aralık Meclise bir 16 nci asnn birinci çeyreği orta tan sonra öncülerin tuttuğu esir eflâke bildirsin: sükür gayet iyi bir safhaya girmiş lere intikal etti. Mektubculuğunda ve Müsteşar ima tahnk ettiğini söylemiş, şöyle yaver geldi, «Mahmud Şevket Reşid Saffet 4 Teknik Üniversismda Yavuzun göze' aldığı o sefer lerden Şahın Çaldıran sahrasında Sahrâyi Çaldıranda gaza vardır tir. Tedavi edildiği Cerrahpaşa Paşa şimdi Hareket Ordusile A hk vekâletini yapmakta olan ve devam etmiştir: irteye hastanesinin dahiliye doktorların tetjcn bir prnfe<w, rremleketine Babıâlide hazır bulunan Fuad Vak'a gecesi hep birlikte üzs 19 uncu asnn üçüncü çeyreği or bekleyip harbi orada kabul etmek yastafanosa vâsıl oldu. Sizinle tasında Hayrullah Efendiyi bir kâdönmek istemis. t?m 19 muamele acele görüşmek istiyor» dedi. Sa Bey hatıratında diyor ki: «Ah rime yürüdüler. Kendimi müdafaa busa uğramış gibi ürküttüğüne kararında olduğu öğrenilince Ya Ey berk müjde ver feleğin mihr ü dan Ali Rıdvan Unar gönderdiği yanılmıs ve bu 19 muaıveleyi daire mâhına bir mektubla bu beşaretli salâhı id Paşa ile birlikte kalktık. Ya med Rıza Beyin Babıâüde bu zorunda kaldım ve bıçağım: kullan göre belli ki araya giren üç buçuk vuz büyük bir kâbustan kurtulDağdan ovaya doğru. anane ica müjdelemektedir. Bilhassa Ameri daire bizzat takih ederek 6 günde ver "hayır, yalnız Ahmed Rıza lunduğunu haber alan bir cemmi dım. asırhk zaman mesafesi bile seferin muşçasına sevindi. Çaldıran ovası Duruşma gelmiyen şahidlerin ça dehşetini tarihçinin kafasmdan si şimdiki hududumuzun yirmi, otuz bı, en önde tuğlar iniyor. Cenk kadan gelen ilâclar çok iyi netice intaç edebilmi?. Bu 19 mııamelcde, Beyle görüşecektir» diyerek be gafirin de kapı önünde toplanmalarile kendisi istifanamesini ğırılıp dinlenmeleri için bir başka lememiş. Bu seferle yapılacak cenk kilometre ilerisinde, Makunun ce meydanına bu tuğlarm gölge sal ler vermiş. Doktor dostumuz bu memleketten para çıkarmak için yani aldı, götürdü. ması demek Nuşirevânı Âdilden vesileyle mektubuna bir de Yahya pılan kambivo mııameleleri haric. Mahmud Şevket Paşa tahliye tahrir ile binek taşmda alenen güne bırakılmıştır. yaînız iki devlet arasında değil, nubunda ve Tebrizin garbında uVali Okuduğunuz kâğıdı bana kıraat ettirmiş ve koridorlardan zun bir vadidir. Ordu 22 ağustos beri İran mülkü olan bu diyarın Kemal için yazdığı «Şifanâme» hiedümiş, bir evde beni bekjiyoraynı ırktan iki millet arasındadır. tabe'si şeklindeki manzumflsini lef vcriniz. Bu 19 muameleyi mümkün dolaşarak arka. kapıdan savuş Sümerbank fabrikalarında yapı Orada Türkle Türkmen cenkleşe sabahı Çaldırana giriyor. Artık bu ele geçirilmesi demektir: du, »Yolda gelirken haber aldım. Meydânı cenge sâyeresân oldu feylemiş. İyi tahassüsler bulunan olduğu k?dar azaltmaâa calışahm. lan iyi kalite kumaşlar Mebusan ve Ayan, Padişahın muştur.» cek. Cesaretçe iki ordu da denk. ovada düşmanla cenk etmek Acem Reşid Saffet Yakında yenl tuğlar bu beş beyitlik manzumeyi de oSümerbank fabrikalarından bazıların İki serdardan Padişah da, Şah da tahtınm payitahtı olan Tebriz yoAyastafanosta toplanan (Mechal'ini müzakere ediyorlarmış bir seyyah vapuru jreliyormuş. Topkuyucularımıza sunuyoruz. da iyi kalite kumaşlar imaline hız ve en yaman birer kahraman. İkisi de lunu açmak demek: Rehyâbı milki Nuşirevân oldu ben maiyetimdeki askeri, Meşru lisi umumi milli) namına II. Ab rilmektedir. Desenleri, renkleri, apreİ. H. S. hanedeki eski seyyabin yolcu salotuğlar tiyeti ve Padişahı kaldırmak is dülhamide çekilmek üzere şöyle leri, hasılı kalitesi fevkalâde olan bu Türk. Yalnız bizim taraf için teh Âhir agardı tan yeri re'si cibâidcn Öyle bülbülsün ki dcın çektikçe ""n»n acele açılmasım istiyoruz. teyenleri tedib edeceğiz, Padişa bir telgraf da hazırlanmıştı: kumaşlar, mahdud kimselere satılmak. likenin asıl korkuncluğu garbî To Serhadde yol göründü Acem tâhtYahya Kemalin. her biri dokuzar her mevsim. bahar: j Yprdımınızı rica ederiı. (Sultan Abdülhamid Hanı Sani tadır. Bu gibi kumasların lstihsalinin roslardan Kayseri ve Sıvasa kadar gâhına beyitten mürekkeb «bend. leri birhın ve milletin canı tehlikede Öyle âşıksın ki bir âhında bin} Bu satırların muharriri Atlanarttırılıp, bunlardan daha geniş bir Anadoluyu baştanbaşa Kızılbaşlıdiyerek buraya kadar getirdim. Hazretlerine, tahtı saltanata sidİran ordusu ovanın şarkında mev birine bağhyan bu son «Bendiyc» Leylâ yanar. I tîc seyyah vapuru, yeni volcu salokütlenln istifade ettirilmesi istenmek ğın sarmış olmasıydı. O zaman AHal'in bizim taraftan vuku bu deti irtibatla merbut olan Os tedir. zi almışU. Yavuz garbdaki tepelere beyitlerine verdiği teknik bir ye Arşa çıksan ahterân âğuş açar nu önünde rıhttma yana.ştı. Gelen nadolunun şark hududu Erzincana yerleşti. Türkle Türkmen karşı niükle keşif denebilecek bir hüner manlı milleti Kanunu Esasinin lacağını askeri duyarsa isyan emirâcına, vanur da onun kadarsa. hattâ biraz Tüccar Derneği yeni idare varmadan bitiyor. Bu şartlar için karşıya. Cesaretçe iki taraf da denk gösterdiğini birinci bende aid ilk der, mahvoluruz. Siz Âyan ve muhajazasx hakkındaki taahhüDilrüba mısraların firuze olmuş daha büyükse, yeni Yolcu Salonu heyeti de öyle bir seferi göze alabilmek amma yalnız beş yüz topun nam yazıda işaret etmiştik. Malum olMebusana gizlice anlatınız, şim datı şahanelerinden emin olduklstanbul Tüccar Derneğinin yeni idare tacına. öniine yanaşır. Tophanede eski Seydilik ses çıkarmasınlar, bu iji ça zatı hümayunlanmn devamı heyeti ilk toplantısım yaparak İzzet için ancak Yavuz gibi üstünler üs lusile Yavuzun harb dehasındaki duğu üzere bu bendiye beyitleri Her satır şi'rin bütün îdraki sarmış yahin Yolcu salonunıın arkası şimdi müzakere etmek zamanı geldi saltanatınıza azmetmiş idi. An Akosmanı b&şkanlığa, Bedri Göknil ve tünü bir serdar gerekti. Beraberin üstünlük bizim tarafta. Uzaktan aynen tekerrür ederse, her bend meşale, tıkslıdır; ben de rica ettim amma ğ'ni ben size haber veririm, şim cak burada tafsil ve isbata mahal Hilmi Naili Barloyu başkan vekillik. de yalnız ordusu değil, ecdadın İranlılar ordumuzu iyice gördüler: aynı beyitle ayn: yere ricat ettiği kolay kolay arılmaz. Zaten yabancı lerine. Ahmed Hamdi Başarı sekreter ruhları da gitmektedir. Zaten İs En önde kırmızı börklü başlıklanle için, o çeşid nazma «tercii bend» Bir mubarck sır gibi gezmektedir seyyahlar için buna lüzum da yokolmıyan ahval terki saltanat budi gidiyorum,» dedi ve gitti. elden ele. liğe, İsmet Akkoyunluyu muhasıb üye. tanbuldan hareket ederken dedesi Azeb askerleri, merkezde beyaz dendiği gibi eğer beyitler ayrı ayrı tur. Top, tüfek seslerini Ayastafa yurmanızı icab ettiğinden, nefsi liğe seçmiştir. İdare heyetinin diğer büyük Fatihin türbesini ziyaretle külâhlarila Yeniçeriler; olursa, bendler bir araya toplanmış Nağmei şirinle dil^ad ettiğin cşsiz nosta iki gün dinledikten sonra hümayunları masuniyeti kâmi üyeleri Mehmed Sipahioğlu, Emin Ak dua etti. Fatihin ruhu da şanlı to borklü Söz İstanbulun imarına intikal şehir renk renk, boy boy, dalga dalga olduğu için, ona da «terkibi bend» Yıldızın işgal edildiği, Âyan V9 lede bulunmak ve memleketi tar, Munis Tekinalp, Bahri Kınacı, runi!e beraber: , Tanndan her lâhra sağlıklar nijaz etti . Hamdi Özüç ve Yani Vafldisten mütesancaklar ve kırkar çift beygirle denir. Yahya Kemal bu bendiye Mebusanın İstanbula avdetle Osmaniye haricinde her nereyi sekkildir. etmektedir. Reşi.I Saffet İManbulda. biz süs beyillerine verdiği y«ni sekil sayearzu buyurursanız oraya gidilorada içtima edebileceğimiz haTebıîze doğru çıkdı sefer şâhrâhın» çekilenağır toplar. Hayrullah Ta sinde işte «terci» ile «terkib» i bir Bayrak oldun milletin gönlünde istemivoruz: sadece temizlik istiyoTüccar Derneğinin Mısır Eıvâh peyrev oldu cifaan pâdişâhına rihi §ö\le der: Şah İsmailin hava leştirmenin yolunu bulmuş oldu. beri geldi. Kalktık, alayla İstan mek ve §ay.ed donanmayı Osmasen Yahya Kemal, ruz. Şehri dolduran enkazın. haraniden tahsis olunacak sejine ile seyahati Böyle yüksck varlığı elbet bağışlar belerin kaldırılmasını istiyoruz. Bu Daha sefere çıkmadan, bütün bir darı olan İranlıiar Osmanlj asker Bendiye beyitîerinin bula gittik. mahiyetjeri lerini gördüklerı anda başlanna lstanbul Tüccar üyeleri için Zülcelâl da milyonlara muhtac bir iş değildir. Babıâli caddesinden çıkarken gitmekten emin olmazsanız ihti bir Mısır seyahatiDerneği. etmiştir. Se yıl, içeıideki .b'eşinci kol» kızılbaş gelecek belâyı bilmişlerdi.» tertib Şiir lyrı olduğu için bu manzume bir Arkaradan «ahibini göremediğim halkın (Yaşa Ahmed Rıza) diye yar edeceğiniz diğer bir devlet yahat Tarsus vapurile yapılacaktır. lığına karşı sefer açmışü. Gizli bunu şöyle söylüyor: terkibi bend» olduğu gibi, beyitDr. Ali Rıdvan Umar bir ses Şehirde o kadar enkaz bağırışları bana o kadar soğuk sancağını hâmil olan sefine ile Cemi, S nisanda İstanbuldan hareket tetkiklerle Şülerin defterleri tutülvardır ki kaldırılması büyük milgeldi ki tarif edemem. Bir hafta azimet olunmak ve Meclisi Milli edecek, Izır.ir ve Pireye uğrıyarak 10 du. Bu işin başarılması icin bütün yonlar ister. evel beni öldüreceklerdi, kimse nin karan dairesinde tahsisatı nisanda İskenderiyeye varacaktır. Ge Sünnilik seferber hale getirilmişti. Cemil (Paşa) Hep Bevpğlu ses çıkarmıyordu. Mecliste yal hümayunlannı muntazaman al minin İskenderiyede kalacağı dört gün Beşinci kol mensubkrının bazıiarı içinde tacirler istedikleri gibi gezecek. imar ediliyor. İstanbul tarafı da nız Mazilyah Efendi «Reisinrz mak üzere hakkı hilâjet ve sal lerdir. Bu seyahat için hususi bir ücret katil, bazıları hapis, bazıları da tehcir edildiler. Selim yalnız bir in^ar edilmelidir. nei2de?.> diye sormuştu. Bugün tanattan istija etüğinizin telgraf tarifesi tatbik edielcektir. la iş'arma Meclisi umumii milli devletin padişahı değil, baştanbaşa Vali Bu cihcti gözönünde tutu«Yaşa» diye bağırıyorlardı. Carnegie'nin Valiye gönderdiği muntazırdır.) gaza için şahlanmış bir milletin ciMecliste Âyan ve Mebusan ge Arkası Sa. 4, Sü. 6 da mektub han çaplı tahtında oturan bir serAhmed Rıza Beyin evrakı arane müştereken toplanmışlardı Birkaç güfı evvel limanımıza gelen dardır: Sa d Paşa riyaset ediyordu. Ah sında bulunan bu telgrafın al seyyah vapurunda bulunan Amerikalı med Muhtar Paşa ile birlikte tında da Kumandan Paşa Haz muharrir Carnegie. Valiye bir mektub Yekser gaza kılıncı kuşanmış bir göndererek: Sizinle tanıştığımdan çok Harbiye Nezaretine gidip Mah retlerine; reyiniz munzam oldu mütehassis oldum. şehriniz pek hoşuümnıe'.in Alman kuvvetleri Malta önünden ğu halde bâlâdaki telgrajın va ma gitti. Bu parlak semanın altına tekmud Şevket Paşa ile konuştuk. zayiata uğtamaksızın geçemiyorCâlis budur erîkei âlempenâhına ; Vaz yete hâkim olduğunu, tehl. sıtai münasibe ile Abdülhamid rar gelmek isterim» demiştir. lardı. Böyle olduğ^ı halâe, bir taSünnî mÜEİümanlar da zaten ke kalmadığını. artık hal' mese Han Sani Hazretlerine tebliğine Likör istihlâki arttı raftan Kesselring. diğer taraftan Hazreti Aliyi sever. Yeniçeriler lesini müzakere edebileceğimizi vıüsaraat buyurmanız, Meclisi Tekel İdaresinden verilen bilgiye Bektaşi mezhebinde. Ali severlikten Cavallero, Rommel'e ordularının Umumii Milli kararile beyan göre, 1949 senesi likör istihlâki 1948 Aleviliğe, oradan Bektajiliğe, Beksöyledi. takviye edileceğini ve mühimmat senesine nazaran yüzde 30 nisbetinde Avdette Meclise arzettik. der olunur) haşiyesi mevcuddur. ihtiyacının karşılanacağını vadedip taşilikten Şiiliğe geçmek kolay. artmıjtır. hal hal' işi müzakere edildi. duruyorlardı. (Aıkası var) Şiilik içindeki Safevî Kızılbaşlığı, Şehir lokantası pazartesiye yani beşinci kol ordunun içine ka27 ağustosta. Alârr.elHalfa muaçılacak İlkokularda dar girmiş. 1514 nisanınn 23 ünde harebesinden az evvel, bir topianMemurlarla dar gelirlilere «lli kutı yapıldı ve bu toplantıda KesselAritmetik dersleri ruşa yemek verecek olan Şehir lo Üsküdardan hareket eden ordu 14 ring'le Cavallero 6000 ton benzin kantasının açılış töreni pazartesi günü ağustosta, şimdi Ağrı vilâyetine Milli Eğitim Bakanlığmın İlkyapılacaktır. bağh. Eleşkerd kazasma .vardığı göndereceklerini ve bunun 1000 okullar için tatnim ettiği canlı aritzaman cEskitepe» mevkiinde Yetonunun havpdan sevkolunacağını Ekmek fiatının indirlnıesi 1942 senesi haziran sonlarında General Auchinleck'in de Elâle Deltaya doğru ilerleyişini durdur Rommel'e katiyetle vadettiler. metik ders kitabları, öğretmsnler, niçeriler ayaklarup, Padişahın otaiçin çahşmalar mağa muvaffak olmuştu. En sonunmcyn'i terketmeğe niyeti yoktu. Rorr.mel İskenderiye kapılarına daöfrenciler ve veliler arasmda alâRommel: «Bütün muharebe buBelediye İktisad Müdürlüğu ekmek ğına kurşun atacak kadar işi azıBilâkis bütün temmuz ayı zarda elde edilen zafere yolu da gene narhının indirilmesi işini tetkik et tarak, «Daha ileri gitmezüz» diye yanmıştı. İngiliz ordularınuı sağ na bağhdır; şart olarak bunu ileri ka gönnüştür. Canh aritmetik kifmda sekizinci ordu, teşebbüs ka ondan evvelki harekât hazırlamışmektedir. Bugün nümune ahnmak dayatmağa kalktıkları zaman, Ya cenahı denizde, sol cenahı da 70 kisürüyorum.» diyordu. tabları sayesinde çocukların aritüzere iki çeşni tutulmasına karar ve. vuz hiç fütursuz küheylânına atla lometre kadar cenubda Kattara biliyetini kendi eline almak ve ka ü. Cavallero: «Muharebeye girişemetik dersini daha kolşy ve zevkle rilmiştir. Buna nazaran ekmek gramı dığı gibi onların karşısına dikildi: adisinin «geçilmez» çöllerindeydi. bilse onu imha etmek azmile, düşRommel'in ümidi kırılıyor bilirsiniz. Benzin yoldadır,» diye yirmi gram arttırılarak şimdiki fiat Hitabet yalnız ses değil, duruş, ba Bundan başka, cephe. Almanların mana mütemadiyen taarruzlarda kavradıklan, bilhassa geri kalanAlman generallerinden Bayer cevab verdi. yani 24 kuruşa satışı ibka edilecek. bulundu. Fakat en nihayet Generai lein, harbin bu safhasına dair bize larm arkadaşlarına yetiştikleri yahud da şimdiki gramını muhafaz3 kış ve bedene mana veriştir. Göz zannettiğinden daha kuvvetli bir Auchinleck mevcud Mağlubiyet: Babasız çocuk kuvvetlerle talihin acı bir cilvesini anlatıyor: anlaşunuçür. Öğretmenler her sıederek 22 kuruşa satılacaktır. Ahna lerin şimşeklenmesi bazan en tesirli ;ekilde müdafaaya hazırlanmış buBu va'di, hiç olmazsa Kesselring daha geniş harekâta girişmenin . Temmuz içinde mevzilerimicak çeşni neticesi bugün Belediye Da belâgat olur: «Erkek olmıyanlar [unuyordu. nıftaH ilkokul çocuğunun canlı yapmamalıydı. Çünkü Malta ya imi Encümenine bildirilecektir. karılarının yanlarına dönsün, erBununla beraV>er, Sekizinci Or imkânsız olduğuna istemiye iste ze karşı yaptığınız taarruzlarla bizi aritmetiğl okunmasını şart kogeldiğini miye karar verdi. Eylul ortasında çok korkutmuş ve telâşa düşür «Spitfire» tayyarelerinin Su boruları tamir edildi kek olanlar benimle gelür, kimse du sadece müdafaaya çekilmiş vaşulmakta, bu sayede artık aritmeKâğıdhane civarında Uzuncaova gelmezse ben yalnızbaşıma gide ziyette değildi. İngilterede bugün yeniden taarruza geçmeyi düşünü müştünüz. Hele 10 ve 26 temmuz herkesten iyi o biliyordu. tik korkusu kalmıyacağım ileri sürRommel'e karşı mevkiindeki ana borularından bir tarim» deyip, yüreklere ok saplar yordu. Çünkü o zamana kadar arasındaki taarruzlarınızla az kal Kesselring'in ıile hâkim olan kanaate göre, ornesinin arıza yapması yüzünden dün mektedirler. Bir yayınevi, canlı •ikiyüzlü» bir siyaset kullandığm44 üncü tümen de smrinde olacakİstanbulun suları sabahtan 16.30 a ka gibi hepsine hışımla bakarak atını du geri çekilip bir iki müdafaa ü. İngiltereden yeni gelmiş olan sın hatlarımızı yaracaktınız. Çok dan Rommerin kurmay heyeti araritmetik ikinci kitafelannı da çıdeğil, iki gün daha aynı şekilde demahmuzlaymca... Hani aslanlara noktasına tutunmuştu ve telâşa kadar kesilmiştir. karmış, seriyi tamamlamıştır. Kitabzaman pılmış olan komutanlar da Kahire bu tümen çöl muharebelerine ha vam etseydiniz hatlarımız yarılır tık kuşkulanmEğa bsşlarmştı. Sular İdaresine mütemadiyen bsşvu keskin keskin bakıldığı Hakikaten; Kesselring bir yanlar Millî Eğitim Bakanhğı yayınev BabıâlinİA meşhur sahsiyetlerini rulmuştur. İdare memurlarl da hünı manyatizma olurlarmış. Bütün o de dağlar gibi yığın yığın evrakı zırlanmak üzere talim görüyordu. dı. Çünkü ağır toplarımızın nıüaşağı yukarı herkes bilir. Fakat malı bir faaliyetten sonra, boruları ta dikbaş gaziler böyle manyatizmalaş Bundan başka, gene yeni gelmiş himmatı bitmişti ve Rommel yeni dan ordu komut3nlığ:na şimaiî Aflerind de satılmaktadır. •akmakla meşguldüler. onları bütün hususiyetlerile tanıyan mir etmiftir. ve orta çapta Amerikan tanklarile rikadaki vaziyetin çok iyi olduğumış aslanlar gibi Yavuzun heytieGene bu masala göre, General teçhiz edilmekte olan sekizinci bir taarruz daha olduğu takdirde nu bildirirken bir yandan da RomNeyzen Tevfik Valiyi ziyarct etti tindeki miknatısa tutuldular: pek az kişi vardır. hududa kadar geri çekilmeğe karar Neyzen Tevfik dün Vali ve Belediye At üzre geçdiğin görücek leşkeri Montgomery göklerden indi ve or zırhlı tümenle, yeniden teçhiz edi vermiş bulunuyordu.» mel'i ve Afrika kıtalaruıı Göring'e Sinema Sergui Açılıyor duyu yeniden, hattâ yoktan var len 10 uncu zırhlı tümen de hareziyaşikâyet ediyordu. Babıâlinin Edib, Başmuharrir, Ro Bfşkanı Fahredin Kerim Gökayı söyle. guzat •derek, bozgunu derhal zafer §ekret etmiştir. Neyzen içmediğini Taarruzun tekrar edilmeyişi bikâta iştirak edebilecekti. Bazılaruıa göre. Kesselring bu mancı, fıkracı, ressam. karikatürist, miş. cFakat agzım da suîanmıyor deDarfilm Galatasaray zim için iyi, Rommel için kötü ol işte mazurdu, çünkü o da İtalyanline çevirdi. şair gibi büyük şöhretlerini size en ğil ha.» demiştir. Fakat. kabinenin şiddetli tazyi muştur, diyebiliriz. Zira. geri çeRâm oldu şîrler gibi yâvuz nigâhına Yeni çarjı 32 Bu masal sekizinci orduya karşı ların tesirile bu şekilde hareket egizli hususiyet ve bilinmedik Hem sarhoşluk, hem de polis Hayrullah Efendi «Sultan Selim bir haksızhktır ve hakikate de ay kına rağmen, General Alexander, kildiği takdirde muvasala yolları diyordu. General Montgomery ile istişare kısalacak, daha kuvvetli bir mütarafi^rile memuruna tecavüz muvaffak olamıyaydı Anadolu ve kırıdır. Yalnız, temmuz başmda, Fakat Ciano'nun 9 oylul 1942 de, den sonra, taarruz tarihini bir ay dafaa hattı üzerinde tutunabilecekBeyoğlunda oturan Fethi adında birî. devlet giderdi» diyor. Fransız tra«Rommen şikâyet evvelki gece Kurtuluşta Nikoya aid jedisinin baş kaynağı Corneille: biraz telâş oldu. Kahirede «Kül sonraya bıraktırdı. ti. Bu suretle ihtimal ki nihaî mağ Kesselring'in Jarşambası» adı verilen bir günde içkili gazinoya gitmiş ve burada etrafı etmek üzere acele Berline gittilubiyetten de kurtulacakü, cünkü Montgomery gelmeden evvel rahatsız edecek şekilde hareket etmeğe «Kolay zaferin şerefi yoktur» der. kâğıd da yakıldı. Şehirden bazı uiğindsn» bahsettiğini görüyoruz. Bugünkü sajıdan itibaren ba$lamı;tır. Bu sırada gazinoya gelen Yavuz tehlikenin en korkuncunu viller ve kadm'ar tahliye edüdi. Montgomery komutayı 15 ağustos oradan geri çekilmesi, Elâlemeyn Halbuki daha bir hafta evvel Catanıtmağa başlıyor... polis memunı Kemal, gazinoda gürültü ,den çekilmek kadar uyasî ve coggöze aldığı içindir ki şerefin en çıkaran Fethiyi karakola götürmek üstüne çıktı. O ne yapmağa gitti Donanma İskenderiyeden uzaklaş 1942 de devraldı. O sırada elinde rafî manialarla karşılaşmıyacaktı. vallero «vaziyeti iyi göıen sözlerini Beğenibnek elinizdedir. „, çünkü orada bulunması bombar iki İngiliz tümeni daha vardı. Buntekrar ediyor ve (Deltaya doğru) istemişse de sanık memura karşı gelBuna mukabil. bizim muvasala yürüyüşün bir haftaya kadar başGenç kadınların en sadık dostu miş, belinden tabancasını çekip al ğini biliyordu. Yapılan iki sefer dımana maruz kalmak tehlikesini dan başka, külliyetli miktarda ve mıştır. Diger memurların da müdaha değil vatana iki vatan büyüklu arttırıyordu. sekizinci ordunun o zamana kadar hatlarımız uzayacak, büyük taarruz layacağım haber veriyordu.» 4 Lira. ARİF BOLAT KİTABEVİ le ve yardımlarile yakalanan Fethi ğünde ülkeler veriştir. Bu, devletin görmediği derecede yeni tanklar Amerikan kıtaları şimaiî Afrikaya Her ibttmale karşı Bu vaziyeti belki de Ciano'nun bu arada polis memuruna bir kaç el ateş tahtı önünde Şark ve Garba boyun Diğer taraftan, Almanların Elâ ve silâhlarla da mücehhez bu çıkmadıkça kabil olmıy^caktı.^ Bu şu sözlerile izah mümkündür: etmişse de çıkan kurşunlar iyi bir temüddet zarfında da Rommel "tehssdüf neticesi hedefine isabet etmemiş. eğdirişti. Ondan sonra imparator lemeyn hattmı yarmalan ihtimaline lunuyordu. «Zaferin daima yüzleıce babası FOTO M ÖZEN . tir. Fethi hakkında tanzim olunan za luk bütün İslâm âleminin başbuğ karşı pek tabiî olarsk tedbirler düNeticeye bakıhrsa taamızun ge like işaretini görecek ve zamanın çıkar; mağlubiyet ise babasız kada Tunusa cekilecekti. bıtla Savcılığa teslim edilmiştir. Pozlarunız muvaffakıyetll canlanluğunu eline alan bir cihan devlet» şünülüyor ve Deltanın müdafaası ri bırakılması iyi olmuştu. Montlan bir çocuktur!» olacak: dınlır. Pangaltı İNCİ Sineması Benzin yolda! Galatasarayhlar Cemiyetinin için tertibat alınıyordu. Hatt:, Del gomery'nin kendisine karşı büyük Fakat muhakkak olan bir şey Oksüriiğa keser. J IVlinkâad edüp seririne meşrıjtla . da elden gittiği takdirde Filis bir güven beslemesi ve kıtaların Rommel 1942 eylulüne kadar, ne varsa o da şudur ki Kesselring Alsırası, Telefon; 82016 kongresi zaman takviye kıtaları istese red manyanın cenub orduları başkomu magrib» tinde ve icab ederse Irakta müda manevî kuvvetini arttırmaktaki Galatasaraylılar Cemiyetinin senelik kongresi yarın Cemiyet merkezinde Bir devlet armağan edecekür İlâ faaya çekilmek üzerc de plânlar kabiliyeti de şüphesiz bunda bü cevabile karşılanmıştır. Bu arada tam olmak sıfatile, Rommel'in âSayın Doktorlara saat 15 te yapılacaktır. hına hazırlanıyordu. Daima her türlü yük bir rol oynamıştır. Yeni ko General Falder • biraz küstah bir miıiydi ve ona Elâ'emeyn e doğru Cemiyetin idare heyetinin bu konE\'et bunlarm hepsi olacak. Fa ihtimal gözönünde tutularak plân mutan evvelâ mer^k, sonra alâka, şekilde gülmekten kendini alama ilerlenıesini, hücuma geçmemesini grede istifa edeceği söylenmektedir. kat Şah görünmüyor. Erzincandan hazırlamak âdettir. Kurmay heyet nihayet takdir hissi uyandırıyor mıştır.» Halbuki, daha 1942 senesi veya geri çekilmesini pekâlâ errırebaşında bile, Kahireyi zaptedebil debilirdi. Bunu yapmaması, onua itibaren hep onun ülkesinde yürü lerinin vazifesi esasen budur. Mu du. 1 REBİÜLÂH1R 15 CUMA ) dükleri halde Şahtan eser yok. hakkak ki, İngiliz hükumetinin InMontgomery bu takdire lâyıktı. mesi için lâzım gelen kuvvet ken Rommel'e karşı hakikaten ikiyüz50 Milyar Ünite Eğer Şah cengi kabul etmezse her gütereden ayrılmak zorunda kal Fakat, sekizinci ordunun ona dev disine kolayca gönderilebilirdi. O 41 ! 1 i şey mahvoldu demek. Padişah ması ihtimali düşünülerek, harbe rolunduğu zaman muharebe gücü sıralarda gerek kıtalar, gerek mü lü bir siyaset takib ettiğini gösterir. M a O s cenkten değil cenk edememekten Kanadadan devam etmek için oir nü kaybetmiş bir halde bulundu himmat eline emniyetle geçebilirGELECEK YAZI: Hitler RomSıvasa vardıktan plân da hazırlanmıştır. ğunu iddia etmek yanlış olur. Me di. t ""v. 7.10 12.28 15.10 17.27 18.59J 5 2 9 korkmaktadır. 1942 yazında İngiltere Orta Ak mel'e «Korkma. Iskenderiyeyi ala« Gelmiş ve eczanelere dağıhlmıştır. sonra yüz altmış binlik ordudan Fakat, Mr. Churchill nasıl Lon selâ. sekizinci ordu haziran ayı 1.43 7.01 9.43 ,12.00 1.34 12.02 |"E. ve Ecz* Maddekri T. L. Ş.| kırk binini Orta Anadoluda bırak dradan ayrılmak aıyetinde değilse, içinde 7000 esır almış, RonuDel'in deaude kontrolu eline almıştı ve cağız!» diyor. Bir hafta evvel beni öldüreceklerdi. kimse ses çıkarmıyordu; şimcîi ise «yaşa» diye bağırıyorlardı =tıaberleri "Yavuzname,, nin ikinci bendi I î f • EDEB Y A T SOHBET İ TJETM NAL1NA IİE.1 1 MIHINA Turing Kulübde iki saat Florya cinayeti ISMAIL HABİB SEVÜK ın ESRARI 1 Kesselring, Rommen Göring'e şikâyet ediyor HAFTA C TÜRAL PETEİN Schering BOĞNÂCÂ AŞISI ndi