Katalog

Almancadan TBrkçeye BÜYÜK LÛGAT Hazırlayanlar : A. C«mil Denker Dr. Bülent Davraa 10 yıllık fasılasız bir çalışmanın netioesi olan ve bütün bilim koÛarındaki kelimelere yer veren bu muazzam eser basılmış ve üç büyük cild halinde satışa çıkarılmıştır. Üç cildin fiatı: 45 liradır. Tayan: KANAAT Kitabevi Istanbnl OC fcü (İCI yil I umhuriyet . KURUCUSU.'YUNUSNADİ bayi r 9 I 62 Telgraf ve mektub adresL Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu tstanbul No. 24S Teleionlar: Umuml Santral Numarası; 24298. Yazj İşleri; 24299. Matbaa; 242M BAKKAL 22 nci basımı yapılan ilk Türk romanı» Tanesi 350, cildli 450 kuruş. Cumartesi ! I Şubat ] 350 AHMED HAÜD Kitabevi Seçim tasarısının birinci müzakeresi sona erdi lla gayret! u sabrlariB yazıldığı sırada yeni seçim kanunu tasarısı en nazik anlarını yaşıyor. Henüz Ankara telefpnu işlemeye başlamadığı için durnfflun nasıl bir şekil aldığını oğrenmemize imkân yok. Fakat şhndi okuyucular bu saürlara göz gezdirtrken, belki artık duğüm çözülmiiş, ber şey açıklanmış olacaktır. Ne olacaktır? Dava hangi yöne çcvrilecektir? bilmiyoruz. Bilinen bir şey varsa, şu dakikada yakın istikbalimizin kaderi bahis mevzuu olduğudur. Dört uzun yıl fartistıktan sonra uygun aykırı bütün vatandaşlar şu gerçek üzerinde inanç birliğine erdiler; bu memlekette sahici bir halk idaresi kuruhnak isteniyorsa, vatandasa güven sağlajacak, yiireklerden şupheleri silecek ve kötii niyetleri susturacak bir seçim kanununa ihtiyac vardır. Bu sarü yerine getirmedikçe ne japılsa boştur. Halkın inanmadığı bir sistem, ne kadar ustalıklı bir propaganda ile savunulsa da memlekete faydalı olamıyor; bu sisteme dayanarak isbaşına gelen bükumetlerden iş çıkmıyor. İktidar. ya bir riimreden, yahud da halk çoğunluğundan kuvvet alır. Her iki halde de başarınm birinci şartı açıklıktır. samimiyettir. Zümre hükumeti taraflıları •Biz demokrasiye inanmıyoruz. Memleketi kendi kafamıza göre dilediğimiz gibi idare edeceğiz» diyebilirler. Bu takdirde seçime meçime lüzum kalmaz. Bir formül bulunur. ona göre amel olunur. Kimbilir, belki de iyi neticeler alınır. Zararlı ve çirkin usul bir yandan zümre saltanatını yaşatmaya gayret ederken, beriyandan bunu demokratik bir makiyajls gizlemeye örenmektir. Isle. dört yıldır memleketi yerinde saydıran halkı bezdirip adeta canından bıktıran dedikodulu mücadeleler sonunda bu gerçek arbk iyice oğrenilmiştir. Bilim Kurulunun hazırladığı. hükumetin üzerine durduğu. geçici komisyonun incelejip bir şekle koyduğu tasan. Türkiyede Türk vatandaslarma seçim güveni vermek gibi yüksek bir gaye güdüyor. Ancak, itiraf edelim ki memleketimizdn en yetkili hukukçularının elinden çıkan tasarı. hükumetten komisyona, komisyondan Meclise yürüyüp gi«Jerken, her el değişte, güven sağlayıcı karakterinden bir parca kaybederse, neticede bunca zahmetiere yazık olacaktır. Mecliste hükumetin ve her iki tarafın umumiyetle gösterdiği iyi niyetlere rağmen .arada bir sinirli bir tepki havası sezer gibi oluyoruz. Kapalı yerdeki toplantılara aid 43. maddeyi Jsabul edildiği metin üzerinde ele alırsak, demokratik prensiplerle bağdastırmak güçtür. Bir dam altına girip oradaki konuşmalara katılmak istiyen bir vatandastan kafa kâğıdı mı soraeağız? Söz, yazı ve oy hürriyetini bn manrjkla bağdaştırmaya imkin rar tnıdır? Ankara. 10 (Telefonla) Meclis bugün Raif Karadenizin başkanlığında seçim tasarısı müzakerelerine devam etti. Dün konuşulmasına başlanan 120 nci madde üzerinde, bir çok hatibler görüşlerinı belirttiler. Kâmil Boran Mardin tutanaklarm Meclis dışında bir heyet tarafından karara bağlanmasuıı, Anayasaya aykırı bularak. maddenin aynen kabulünü istedi. Emin Soysal, muhalefeti tenkid yollu konuşmasmda, hayret uyandıran bazı müşahedelerinden bahsetti. Anlattıklarına göre bir köyde «Reisicumhur kimdir?. sualine «Şükrii Saracoğlu» cevabı verilmiş. Diğer bir köyde, milletvekillerinin sayısının 12 olduğu ileri sürülmüş, bir başka yerde de Emin Soysala: «İki mületvekili var, biri sensin, biri de Necmeddin Sadaktır. cevabı verilmiştir. Böyle yüzde 70 i cahil bir memlekette: «Millet böyle istiyor» şcklindeki iddialann şu veya bu zürare hesabına serdedüdiğini iddia eden Arkası Sa 4. Sü. 7 de D.P. nin Yüksek Seçim Kurulunun salâhiyetlerine dair olan teklifleri ittifakla kabul edildi Başbakan dün Hilmi Uranla birlikte C.H.P. Divaoj toplantısından çıkarken Seçimlerde, itirazda bulnnacak kimselerden teminat parası alınması için tekfider yapıldı. Fakat, vatandaşın şikâyet hakkını kayıd altına alan bn teklifler kabul edilmedi Meclisten inbbalar Seçim emniyeti davastncbı dün ehemmiyetli bir adun atıldı Ankara 10 (Telefonla) Bazı milletvekilleri, artık sonu gelen bu devrenin, en heyecanlı günü olarak, muhalefetin ekseriyete aid mazbataları toptan reddettiği oturumu hatırlatmaktadırlar. 1946 danberi Türkiyenin iç politikada bir numarah meselesi halinde olan seçim emniyeti davası bir çok merhalelerden, zor da olsa aşarak, bugünkü safhasına ulaşmış bulunuyor. O sinirli başlangıçla, bu serin kanlı sonu karşdaştıranlar, 8 inci Büyük Millet Meclısinin tarihi toplantılarından birini de bugün yaptığı kanaatindedirler. Sevimsiz ihtimallerin, siyasî çevreleri uykusuz bıraktığı bir gecenin sabahmda havanın birdenbire yatıştığı görüldu. Demokratlarm yüksek seçim kurulunun salâhiyetlerine dair tek lifleri, ^akşara üzeri aynen ve ittifakla kabul edildi. Bu ilâvelerin muhalefetin isteğini tam manasile karşıladğı iddia edilemez. Fakat bu kadarı olsun temin olur.du. En esaslı pürüzde anlaşmaya varıldığından ,diğer maddeler daha kolaylıkla çıkarıldı ve tasarmın bi Arkası Sa. 3, Su. 4 te Başbakanla Bagar arasında mülâkat Görüşme seçim tasarısının 43 üncö «addesinin Meciisçe Atom casusu Dr. Fuchs'un dikkate şayan itirafları Komünist partisinin üyesi bulanan bu bilgin senedir Rusyaya hizmet ettiğini söyledi Londra 10 (B.B.C) Londra Savcılığı tarafından bugün açıklandığına gore Sovyet Rusyaya atom hakkında malumat veren doktor Klaus Fuchs, aym 28 inde muhakeme olunacaktır. 38 yaşında olan doktor ruchs. Ruslara son derece mühim malumat vermiş olduğunu itiraf etmiştir. Sanık, savcılıkta bulunduğu sırada siyah gözlük takmıştı ve yüzü sapsarı idi. Savcı Mister Humphrey'in verdıği malumata göre sanık iki ayrı şahsiyet takınmakta idi. kabulünü takib eden gerginlik özerine vukubuldu ve mıthtelif akislere sebeb oldu Ankara 10 (Telefonla) Demokrat Partinin, hususî inzıbat ve milis teşkilâtı haberlerine ilâveten «bindirilmiş kıtaları. da bu» lunduğu, Mecliste Başbakan Yardımcısı tarafından ileri sürülmüî Halk Partisi propagandası tarafından hararetle benimsenmiş bulunuyor. Nihad Erim bu kıtalardan; beyanatı sırasında 43 üncü maddeyi müdafaa yollu bahsetmişti. Maddenin Halk Partisi çevrelerinde, uyandırdığı neşe, tasarmın ilcinci müzskeresinde bu maddenin deği^ebileceğine dair olan ümıdleri kırıcı mahiyettedır. Bu münasebetle, yapılar yayınlar, maddenin bir az da yaz aylarından kalma, bazı hâtıralarm tesirinde olduğunu göstermeâctedir. Demokratların madde aleyhindeki ftrarımn sebebini Stalin ile Tito birbirlerini süzüyorlar araşttran Ulus gazetesine göre, tMeselâ İzmirde yapılacak bir topantı için Manisadan, Aydından hattâ JConyadan (bindirilmiş kıtaat) getirmekte artık fayda yoktur. Böylece propagandanm bu mühim kozu elden kaçrnış oluyordu.> Ulus şunları da ilâve etmektedir: «Dün (evvelki gün) Meclis oturumunun kapanacağı geç saatlerda koridorlarda dolaşan bir rivayet de, bizim bu tshminiıruzi fazlasile kuvvetlendireoek mahiyettedir. Seçim kurulu hakkındaki madde üzerinde, dün Başbakanla gorüşen Demokrat Parti Lideri Bayarın ilk sözü şu olrnuştur: (43 üncu madde bizim propaganda yapmamıza Londra 10 (BB.C.) Sovyet na gösterilen sebeb, tesbit edilen manidir). Arkası Sa. 3. Sü. 2 de TassAjansı tarafından açıklandığına istihsal hududuna vanlamamış olgöre Balıkçılık Sanayü Bakanı A masıdır. Sovyet Yüksek Şurası Arkası Sa. 3. Sü. 3 te leksander İshkov azledilmiştir. Bu 8 Kremlinde bir ziyafet Kızıl Çin Lideri şerefine Kendisi, asrımızm en iyi fizikçiverilen bu ziyafette 9 Sovlerinden biridir. İkinci Dunya Haryet Başbakan muavini binden önce Amıanyadan Fransaya bulımdu giden Fuchs, daha sonra 1940 ta Ingilterede yerleşmiştir. Saruk. savLondra 10 'B.B.C.) Moskovacılıktaki itir2flarında komünizm an gelen haberler, yüksek Sovyet prensiplerine son derece bağlı ol îurası başkaru Şvernik'in, Kremlin duğunu soylemiş ve 1942 de Ingil arayında Kızıl Çin Lideri Mao terede atom araştırmalarma işürak 'se Tsung şerefine bir ziyafet verettıği zaman Ruslara malumat ver diğini bildırmektedır. Moskovadameyi tasarladığı ve bu tasanyı gersiyasî müşahidler bu ziyafetin çekleştirmek için tammadığı kimse Kremhn'de tertiblenen en mükellef lerle temasa geçmiştir. Temas ettıği uyafet olduğunu belirtmektedirler. bu kimseler arasında Rus olmıyanBu muşahıdlsr, iki aydanberi delar da vardı. vam eden Kızıl Çin Sovyet mü1942 de casusluk faalijetine baş zakerelerinin bir neticeye varmış layan Fuchs. bu faaliyetine yedi lduğunu anlaşmanm hazır bulunsene devam etmiştir. Mukabilinde duğunu da kaydetmekte ve bu aldığı para, yuz İngiliz lirası gibi «mükellef ziyafeti» delil olarak gös termektedirler. sembolik bir meblâğdır. Amerikada Dr. Fuchs hâdisesile Ugilenen kongrenin Atom Tahkikat Komisyonu Başkanı Mac Mahon Bu ziyafette yalnız Stalin bulun Kendisi mesai atkadaşlarile bir ilim adamı sıfatile çalışıyor, fakat mamıstır. Sovyet Rusyarun dokuz bunun haricinde, ideal saydığı baştakan muavini başlarmda MoSovyet Rusyaya hizmet ediyordu. lotov olduğu halde toplantıda yer Arkası Sa. 3, Sü. 2 de erini almışlardır. Şvernik, bugiın Mao ile Dış İşleri Bakanı Chu'yu kabul etmiştir. Bununla beraber Moskova görüş melerinin esrarh perdesi tam manasile kalkmış değildir. Hâlâ Pekin'den HongKong'a gelen haberÇin komünist partisi içinde ciddi bir ihtilâf mevcud olduğunu östermektedir. Parti içindeki çatışma milliyetçüerle beynelmilelciler arasmda vukua gelmiştir. Rusya, iktisadî plânlarım tatbikte zorluk çekiyor Tass ajansı Balıkçılık Sanayi Bakanımn da azledildiğini, her sahada istihsâlin düşuk olduğunu bildiriyor Solculuktan sanık üç profesör 22 sanayi müessesesi iflâs tehlîkesınde! Önümüzdeki haziran ayından itibaren Marshall yardım programının üçüncü devresi başlayacakür. 1950951 üçüncü devresile birlikte Marshall plârundan yardım gören 19 devlet arasında yüzde 75 nisbetinde serbest bir ticaret başlayacaktır. Yani, 19 memleket, yıllık vasatî ithalât miktarlanrun yüzde yetmiş beşini serbest bırakacaklardır. Avrupa Ekonomik İşbirliği Bakanlar Konseyinin Paristeki top'lantısından dönen Dış. İşleri Bakanı Necmeddin Sadakm, ithalâtın yüzde 75 nisbetinde serbest bırakılacağına dair sözleri, İstanbul piyasasuıda büyük bir tesir bırakmışBühassa sanayiciler yüzde 75 tır. erbast ithalâün önümüzdeki yıllar Açıkalm Bevin9le goraştu İthalâtın % 75 serbest bırakılacağı haberleri sanayicileri telâşa duşürdu Yüksek seçim kurulunun yetkilerini belirten 120. madde üzerindeki tartısmalara bu itibarla aynca ehemmiyet veriyoroz. Eğer 43. maddeye hâkim olan zihniyet burada da kendini gösterir ve bir basan kazanırsa seçim hürriyeti uğruna simdiye kadar göze alınan bütün fedakârlıklara göz yaslan arasmda veda etmek gerekeceğinden korkuhır. Şu dakikada durumun nasü bir * manzara gösterdiğini bilmiyoruz. Önüraüzde daha bir kaç saatlik bir zaman var. Bütün teraennimiz, millî kaderimizi iyiye ve ileriye dogTU aydınlatacak olan sağ lam görüsün zaferidir. Artık tadı kaçmaya başlayan su se çim davasını bu defa da müs bet bir sekilde çözemezsek halimi ze acımaktan başka yapacak n Soldan sağa Pertev Naili Boratav, Niyazi Berkes, işimiz kalacaktır? Behice Boran mahkemede Halbuki seçim, sadece bir başlangıçtu*. Halk idaresinin sousuz Ankara 10 (Telefonla) Pertev kalktığım belirtmiştir. Yargıç, Rekgayretler istiyen yorucu işlerine törlüğun yazısından da, görevlerini ancak ondan sonra sıra gelecektir. Nailî Boratav, doçent Niyazi Berkes ve Behice Boranın, Dördüncü kötüye kullandıklanna vicdanî ka NADİR NADİ Asliye Cezadaki duruşmaları bugün naat hasıl olduğunu kaydetmiş, Be sona ermiştir. Davaya 18 haziran hice Boranla, Niyazi Berkesin üçer Kasım Gülek Kore'de 948 de başlanmış, 32 oturum ya ay hapsi ve memuriyetten mahruSeoul, 10 (a.a.) (Özel): Bir pılmış ve 49 şahid dinlemıiştir. Bu miyetbrine, Pertev Nailî Boratava leşmış Mılletler Kore Kom.syo günkü duruşmada yargıç, dosyada gelince, Türkçülük ve milliyetçilik nunda Türk.yeyı temsil ede bulunan evrakı ve müşahidlerin aleyhinde bulunduğu iddissı dehlKasım Gülekin Kore basın tem ifadelerini anlatarak, bu hocaların lerle tesoit edilemedığinden beraes.lcilerile yaptığı ılk temas, Ko Fakültedeki kürsülerinın muvak tine karar vermiştir. Mahkeme, bu re basımnda genış akisler uyaıv katen kaldırılmasmdan sonra. tale mahkumiyetleri, temyiz yolu açık fceler arasmdaki ikiliğin de ortadan oimak üzere. tecü etmeruistir. Mahkeme, Behice Boran ve Niyazi Berkesin mahkumiyetlerine, Naili Boratavm da beraetine karar verdi Bİr deniz faciası Kapıdağ önlerinde bir motör yandı, iki kişi öldü Bandırma 10 (Hususî) Kemal Çağatay nakliyat ambanna aid ve Erdekli Remzi kaptanın idaresindeki İnci motörü dün akşam Kapıdağı Fener adasının önlerinde yanarak batmıştır. Motör zahire. bir miktar eşya ve 400 balya saman hamulesile İstanbula gelirken bacasınm hararetile samanlar ateş almış, kaptan ve tayfalarm bütün fcayretine rağmen ateş sondurülememiştir. Bu sırada Balıkesir mo Arkası Sa. 3, Sü. l d e Londra 10 (Nafen) Ankaradan avdet etmiş olan Turkiye Eayuk Elçisi Cevad Açıkalın bugun İngiliz Dış İşleri Bakanı Bevin ile görüşmüştür. Bu görüşme hakkında hiç bir içinde yerli sanayi üzerinde nasıl malumat eide edilmemiştir. Tahbir tesir husule getirebileceğini dü min edildiğine göre, mülâkat Cevad Açıkalırun arzusu üzerine olşünmeğe başlamışlardır. Arkası Sa. 3, Sü. 6 da muştur. Cemil Said Barlasm gazetecilerle görüşmesi Devlet Bakanı tüccar, çiftçi ve serbest meslek erbabının 938 e nisbetle daha müreffeh durumda olduklaruu iddia ediyor Son güne kadar gebe olduğunu saklıyan Bergman, haetaneye girmeden birkaç gün evvel Ingrid Bergman nihayet boşandı Kral Faruğun doğum yıldönümü Kahire, 10 (AP.) Kral Faruğun 30 uncu doğum günü yarın Mısırın her tarafında kutlanacaktır. Memleketteki camiler, kliseler ve sinagoglarda özel dualar okunacak, fakir halka sadaka dağıtılacaktır. Hükumet yalnız Kahırede 25 000 fakıre yemek verecektir. Gene doğum günü münasebet.le yüzlerce siyasî mahpus serbest bırakılacak ve 528 ordu subayı terfi ettırılecektır. yasayaiım* deiustib . Paris 10 (R) İsveçli sinema artisti Ingrid Bergman, Meksikada Juarez şehri mahkemesinin kararile kocası Peter Lindstrom'dan boşanmışür. Boşanma kâğıdlan Romaya gelir gelmez Bergman İtalyan film Genc bir Musevî kadını kocası prodüktörü Rossellini ile evlene ve çocuğunu bırakarak Brezilcektir. Roma haberleri, Ingrid Berg yaya kaçtı, kocası zabıtaya man'la sevgilisi Rossellini'den olan başvurdu erkek çocuğun resmini alabilmek maksadile nöbet bekleyen gazetı Sehrimiz zabıtası, Şişlide oturan fotografçılan ile bunlar arasında evli ve genc bir Musevi kadınınm cereyan etmekte olan mücadeleden memleketimizden kaçmasile netibahsetmektedir. İtalyan film pro celenen esrarlı bir hâdisenin tahduktorü Roberto Rossellini, dün kikile meşguldür. Alâkalı makamgazetecilerin yaptıklan propagan J lardan aldığımız malumata gore dadan şikâyet edeıek. «bırakın zajvak'a şudur: valh yavrumuzla, sakin bir hayatj Şişlıde oturan ve Sirkecide Ha Dedikoduya sebeb olan bir hâdise Cemil Said Barlas, dünkü konuşması esnasında ^1 Arkan Sa. 3, Sü. 6 da (Yazm «fitTicM sahifemnde}.