Katalog

CîJMHUKÎrEl 27 A.alık İS50 Tiyatromıızun Ana Meseleleri . . Fransız Tiyatrosu ve Metice Neiir? Yazan: Resad Nuri Güntekîn Şehir =haberleri Balıkçı gemileri geliyor r Cumhuriyet [HEM NAUNA MIH1NA SubaySarın mssbarî hizmefi ir kaç gün evvel, gazeteler subayların tekaüdliiklerini isteyebilmeleri veya muvazzaf ordu hizmetinden ayrılabilmeleri için mevcud asgart 15 yıl müddetin azaltılmasına dair bir kanun tasarısınm hazırlanmış ve bu tasannın Yüksek Askerî Şurada görüşülmesine başlannıtş olduğunu haber verdilcr. Bu habere göre Yüksek Askeri Şura iki şekil üzerinde durmaktadır. Ordudan aynlmak isteyenlerden ya askerî okuîlardaki t?hsil müddetlerine göre para taztninatı alınacak veya 15 yıllık asgart 1950/51 yılı yardunı hakkmda hizmet mecburiyeü kısaltılacakkat'î rakam henüz tesbit edümemiş far, olmakla beraber bunun direkt ve Subaylar arasında şikâyeti muendirekt 60 milyon doları tecavüz etmiyeceği tahmin olunmaktadır. cib olan askerî mevzuatunızdan bi<u Bu takdirde, Türkiyenin hissesi ge ri de, kendilerine tahmil eC. mecburî hizmet müddctinin uzunne cüz'î bir nisbet arzedecektir. Amerikadan gördüğümüz askerî luğudur. Subayları 15 yıl mecburî yardım da, Atlantik Paktına giren hizmete tâbi tutmak, yani zoıla memleketiere aynlan tahsisat ya orduda alıkoymak, hem demokrat nında azdır. Beynelmilel neşriyata devletlerin ordularında yeri olmınazaran 1947 ilâ 1949 yıllarında bi yan, hem de psikolojiye, insan ruze yapılan askerî yardım 363 mil huna uymıyan eski bir dttşünceyon dolara varmıştır (3). Bu ye nin mahsulüdür. Yanılmıyorsarn, kunun 1950 sonuna kadar be; yüz memleketunizde. köy öğretmenlemilyon dolan aşacağına hükmet rinden veya eğitmenlerinden başmek icab eder. Mahsub esnasında ka hiç bir sınıf tnemurun mecbur! teçhizat bedeli Amerikalılar tara hizmeti bu kadar uzun değildir. Sufından çok düşük tutulduğundan baylara neden 15 yıl hizmet etmeden gönderilen silâhların hakikî değe ordudan çekilmek hakkı tamnmarinin beş yüz milyon dolardan faz mış ve bu bahiste czorla güzellik la olduğuna işaret etmeden geçe olmaz» sözünün ifade ettiği hikmemiyeceğiz. te neden göz yumulmujtur. SubayMarshall yardım plânında tngil lar, askerî okullarda parasız okuterenin yerinin boşaldiğı (4) ve At dukları için bazı diğer sivil meklantik paktına dahil mcmleketlere teblerde ücretsiz okuyanlar gibi bir askerî yardımın hızlandırıldığı bu muameleye tâbi tutuluyorlarsa, bun sıralarda Amerikamn dikkatini Ya da mecburî hizmet müddeti bakıkınjarkm belki de Batı Avrupa mından bir eşitsizlik ve adalelsiznın en güverüecek devletl olan lik vardır. Bir subay üç yıl askeri Türkiye üzerine bir daha çekmekLe liselerden birinde, 2 yıl da (şimdi 3 fayda bulunduğu kanaatindeyi A yıl) Harbiyede okuyor. 5 yıllık tabmerika, Türkiyeye yaptıgı yard: nn için 15 senelik mecburî hizmet kendisi için en verimli yatınm olüç mislidir. Sonra, sivil liselerden duğunu anlamıştır. Fakat yardımın Harbiyeye girenler ise, yalnız 2 yıl arttınlması hususunda netice alımn cıya kadar bu hakikatin tekrarmda Ücretsiz okuduklan halde 7 buçuk misli fazla bir müddet mecbnrt fayda vardır. hizmete tâbi rutuluyorlar. (1) International Financial News Survey, 17 kasım 1950. (2) The NewYork Times, 10 arahk 1950. (3) International Monetary Fund: Balanca of payments Yearbook 1948 and preliminary 1949. (4) Economist dergisine nazaran 950/51 yılı için Ingiltereye 175 mil yon dolar aynlmıştı. ' Çshir Tiyatrosunun geçen sene ar ve Tiyatro Konservatuarından ds beri çay semaveri gibi kayna :elenler ve gelecek olanlan da bun 1 ilâve etmek lâzımdır. Yerim ım. :.ta bulundusu malumdur. Hiç şüphe yok ki bunun sebeblerinden müsaid olsaydı yalnız kendi yolum biri Muhsın Ertuğrulun Devlet Ti üstündo tesadüfen tanıdığım çoyatrcsu Müdürlüğüne geçmesüe Şe cuklar için yazılacak' facia gibi yahı r Tiyatrosunda olan rejim deği zılanm olurdu. şikliğidir. Bu tiyatromın hikâyesi * * * Gemilerde, balık sürülerinin bıraz da memleketinkine benzer. Ben o kanaatteyim kl yalnız bu yerini keşfeden âletler de var Yirrr.i yıldanberi şet usu'ile idars endi tanıdığım büyüklü küçüklü e 'ılegeimekteydi, Geçen senedenehrelerden iyi bir harman yapmak Balıkçılık endüstrisinin gelişmesi beri demokratik bir usul suretile İstanbulda ve bir iki bü yolunda Marshall plânından verib2şlandı. Şefin vazifeleri şinıdi altı ük* vilâyetiraizde, İstanbul Şehir len kredilerle alınan beş balıkçı Bu yılın sonunda, 31 aralık 1950 kıdemli artistten mürekkeb bir yo Tiyatrolan kalitesinde en aşağı dört gemisinin yakında gelmesi beklennetim kuruluna geçmiştir. Bu re tiyatro daha çıkarmak kabildir. Fa mektedir. Gemilerden ikisi 45 ton de Ingiltereye Marshall yardımı kejim ottıruşuncaya kadar sahnede ve cat bu bir organizasyon meselesidiı luk olup diğerleri 22 tonluktur. silecektir. Amerikamn bu karara kuHsierde biraz aksakhklar o!ma e bu organizasyonu ancak devlet Içlerinde balık sürülerinin yerini varmasında son siyasî hâdiselerin tesiri olmadığı anlaşılrnıştır. Karasjndan ve bunların türlü türlü şe uvveti yapabilir. keşfeden aletler bulunmaktadır. rm Kore krizinden önce alınmış kıllerde sokağa aksetmesinden taBu gemilerden rrıaada 103,000 olması bunu göstermektedir. BuBu dört tiyatrodan biri, mevcubii bir sey olmamak lâzımdır. Zadolar kıymetinde baiık ağı vesaire man ile ve makinenin ötesinde be un bir çivisine dokunmadan, bu de yakında memlrıete gelecektir. nunla beraber bazı mahfiller yarün hazır demektir. Beş on satıı dımm bu kadar erken kesilmesinrisinde, ihtiyaca göre, yapılacak ude Ingilterenin komünist Çine karfak tefek değişikliklerle elbette ge ukarıda çift Don Juan ekipi için «Basın Hürriyeti» mevzuunda şı Birleşmiş Mil'.etlerde Amerikayı çecektir. Geçmiyecek ve zaman ile löylediğim gibi, bir ikincisi de helâzım geldiği gibi desteklememiş caha da şiddetlenecek olan şey ar men hemen bir kaç silkinme ile obir film gösterildi olmasının az çok tesiri bulunduğuAmerikan Haberler Bürcsu dun saat tist çoğalması olayımn, yahud is ur. Fakat (iki kambur üstüne iki ;ambur daha mı?» gibi septik bir 11 de Park Otelde basın mensuolanna. nu iddiaya devam etmektedirler. terseniz aktör enîlâsyonunun seBu mahfülere nazaran Ingiltere, «Easın beb olacağı büyük krizdir. Meğeı layla meseleyi karikatür şekline miş ve Hürriyeti» adlı bir Mm gösterbir kokteyl vermistir. Amerikan görüşüne uygun bir taki, bu yazı serisinde utanılacak ka okmayıp asla yıkıcr olmıyan imAmerikan gazetecilerinin nasıl çalıştı vır takmsaydı yardım hiç olmazsa ânlarını dikkatle incelemek şartidar çok tekrar ettiğim üzere, Devğını. gazetelerin çjkış şekl'ri ve butün 1951 haziraru nihayetine kadar sümesade esen hürriyet havasım göstelet bu işle, daha ciddî ve daha anrecekti. Bize kalırsa Ameııkanın Devlet bu meseleyi bir inceleme ren film kalabalık bir gazeteci kütlesl Atlantik Psktı yolu ile Ingiltereye layışlı bir jekilde meşgul olmayı tarafırdan alâkayla tak'.b edilmiştir. konusu yapacak olursa zannederim İstemesidir. askeri yardıma koyulması, hattâ Bejoğrlu semtinde ekmek Evet Şehir Tiyatrosu çay sema :n çok tiyatro binası meselesi üsson aylarda bu yardırru hızland'.rmeselesi veri gibi kaynamaktadır. Fakat a tünde tereddüdlere düşecektir. O ması Marshall plânı işinde siyasî Dün Fırıncılar Cemiyetl Reislerile hâdiselerin rol oynamadığına delil sıl sebeb rejim değişikliğinden de ir hastalıktır ki hiç bir devlet yakasını kurtaramaz. Bilhassa beledi Ofis Miidürü ve İktisad Müdürü Vali sayılabilir. daha çok derinlerdedir. Muhsin Ertuğrul Şehir Tiyatrosunu ikinci de yeleı için tiyatro binası, büyük de 11in nezdinde tpplanarak ekmek işl hak. kında görüîmüşlerciir. Ingiltereye Marshall yardımının fa kurmağa başladığı zaman tnu ılsa, küçük de olsa süs, bir nevi Dünkii nüshamızda Beyoğlu fırıncıhasebeci prensipile değıl, halis ti etiştir. Gelene gidene gösterilmek larının bayilere ektrek vermemesl yü kesilmesine karar verilmesinin seyatrocu prensipi'.e hareket etmistir. üzere mutlaka en güzel bir poz ile zünden halkın sıkıntı çektiğinl bazı bebini bu memleketin iktısadi muMuhasebeci o gün':ü kadronun kag ehrin en güzel yerine oturtulacak semtlerde ekmek bulunmadığını yaz vazenesinin tahmin edilen müddet mıştık. Beledlye bu durumla alâkadar yetişmis elemana ıhtiyaa varsa o Ur. Gerçi bu güç beğenirlikten do olmuj ve fınncılardan izahat istemiş dolmadan düzelmiş olrnasında araayı hiç bir yere oturtulamaması t'.r. Bunların iddialarma göre. bayiler mak lâzımdır. 1947 ve 48 yıllarında nunla yetinecekti. Halis tiyatro geleneğine göre hareket eden Muh* :ehlikesi yoksa bundan mükemmel fırıncılardan ekmek başına lkl kurus tediye muvazenesinde büyük açık sin, hiç değilse kendiierinde bir he ey olamaz. Ancak sokakta kalmış gibi fazla kâr istemekte fırıncılar da gösteren Ingiltere, iki yıl içinde sıves duyan genclere, yani istikbal iyatrocu, bu bina bahsinde, bele bu kadar kâr veremiyeceklernl beyan kışık vaziyetten kurtulmuş, 1950 de ederek kendilerine ekmek vernıemek dış ödemeler bakımından nisbî bir ümidine tiyatronun kapısını aralık diye reisi ve azası kadar sabırlı bir tedirler. ferahhğa ulaşmıştır. Bu ciheti tesdealiat değildir. Gerçek tiyatro zabırakmış, onları bütçesinin kenarınAltuı fiatlan düştü bit için sterlin sahasuıa aid dolaı dan, köşesinden korumuştur. Böyle :en lüksü binadan başka yerlerde a~ Altın fiatlarında hafif bir düsüklük stokunun son yıllardaki seyrini tace ana kadromın etrafında bir fi nyan küçük gönüllü bir sanattır. hissedilmektedir. Alâkadarlar fintUrın kib etmek kâfidir. 1949 yılı ağusolmuş, bunlardan bir kıs Gönlü hos olduğu zaman dört du düşmesine sebeb olarak Suriye ve Beytosunda Büyük Britanyanın altın rr.ı serpilip boy atarak bir tiyatro vardan bir tanesi içinde oyulmuş ruttan fazla mîktarda altın gelmesinl ve döviz mevcudu bir milyar üç kovuğunda bir saraydan daha mes göstermektedirler. iki; e çıkmış ve büyüğünü küçü. Serbest piyasad» dolar fiatlan da yüz milyon dolara inmiş bulunuğünü hir araya katarak zengin di ud yaşamasını bilir: Misal, evvelki innrçHr. Havale dolar 355 ten. e'ektif yordu Bugün Ingilterenin üç miltileceğimiz bugünkü kadroyu mey yazılanmdan birinde bahsettiğim lse 3>8 den satılmaktadır. yar dolara yakın ihtiyab vardır. dana gîlirmiştir. Bütün huysuzluk Vieux Colornbier, Copeau'nun bir Sanayi kongresi martta Sterlin sahasına dahil memleketler lar, titizlikler iki sahnenin dar ağ garaj içinde yaparak bir ara düntoplanacak artık Amerikaya altın satmamakta, yaya misal diye kabul ettirmiş olzına sıgamıyarak bu hayırh kalaEvvelce de bildirdiğimiz gibi ilk na ilâkis Amerikadan altın ithal etduğu tiyatro, bir başka misal de nayi kongresi Ankarada ır.art bidaye. balığın sarsıntılarıhr. ektedırler. Bu dururn karşısında Bu sczon başında «Don Juan» Ahmed Vefik Paşamn valiliği za tinde toplanacaktır. Vmerikanın Ingiltereye Marshall Kongre günöeminde yer alan en mümanında yaptırdığı ve yirmi sene piyesi tpsadü'en iki ekipe oynatılhim mevzulardan biri de halen devlet ardımını kesmesi gayet tabüdir mıştı Havada derhal bir ferahlık evvelki yangırun yaktığı Küçük tarafından Islet Imekte olan fabrikala ^merika yardıma devam etseydi rın hususî teşebbiise devri meselesidlr. endi ihracatını değil, Ingilteresezildi Don Jusn, dediğim gibi, bir Bursa tiyatrosu... tes?dii':ü. Aynı trup aynı piyesi Tiyatrolan çoğaltmak politikamız Hükumet çevrelerir,d°ki kanaat bu fab in altın stoklannı beslemiş olarikaların hususî teşebbüse devri esnadairrta iki ekiple oynamayı, biri ça da yapma vebakım masra£ı az kü sında anonim çirket haüne kalbedilme :aktı. Marshall yardunı için ysrgi hşırkrn ötekine nöbet bekletmeyi çük tiyatrolan prensip ola^Ji ka lerl merkez ndedir. Bu şekil tatbik deyen Amerikan vatandaşmın Inelbette usul yapacak değildir. Fa bul etmeliyiz. Mimarlık Staiına, fedilirse histe Mnedlerinin bir kısnu iltereye rîoş görühmek için feu gi,kat ek'tverden biri bir üçüncü ti yani plânlarma dikkat edersek u devletin eünde olacak kalan kısım da küçük tasarruf erbafcımn lçtirakinl teyatıoda bir üçüncü piyesi pekâli cuzluk ve lculîanışlılıklarına rağ ırinen satılığa çıkarılacaktır. ekim Amerikada aylardanberi Inovnıya'r>'lir ve tiyatro müşterisi de men gerçekten yüz ağartacak mmSeyrüseler h?.Vkında bir anket iltereye yardıma hacet kalmadığı «istemcm. Bir yahud iki ayda üç yatürlerde elde etmek mümkündür. akkmda geniş propaganda yapılaçılarak piyes b^n^ fazla gelir» demezdi. Belediyeler bazı kolaylıklar gösterİstanbul Cenılyetl, bugün makta idi. Hnttâ bilâkis. mek şartile bunlan hususî sennay» karışık birHem;r>r ler bulunan seyıüsevaziyette Ingiltereden sonra yardımın ke* * * sahiblerine de yaptırabilirler, dei' ferin tanzimi mevzuunda alâkahlar dim. Fakat o zaman gelirin büyük arasında bir anket açmağa karar ver ilmesi bahis mevzuu olan diğer bir Sıkışıkhk yalnız Şehir Tiyatro nııstir. Bılnassa Tektıik Ünivcrsıte pro nemleket de Isveçtir. Isveçin 1949 sunun ieindekinden de ibaret de kısrtu «ennaye sahibine gıderdi. feförlerinin d« ipirak edecekleri bu ılmda tediye muvazenesi lehte baği'.dir. Geçmiş yıllar içinde çeşidl Tiyatrocular tiyatronun büyüğüne anket, çimdiden büyük bir alâka uyan iye ile kapanmıj ve memleketin Esbeblerle ondan aynlmiş ve şura de, küçöğün» de diikkân derler. Iven dırmıjtır. Teknlk Onlvenitt profesör ltm ve dolar stokunda bir miktar ra burada acı talih tecrübelerinden dilerine gör« öyledir de. Bir ti lerinden bir kısmı, Karaköydekl izdi. rtış görülmüştür. Adi bütçesinde önlenmesi için, Köpru İle sonra gene de bu ocaktan başka sı yatro trupunun geliıinin aşağı yu hamın caddssi p.r?.ında bir viyadük Ban hemmiyetli miktarda fazlahk mükaıar .yagınılacak yer bulunmadığını anla kan yüzde kırkını dükkân kirası rılmasını 1leri ı ıTnüjlerd r. Cemivet ahede edilen ve tasarruf hacmi mış bir çok artistler açıktadır. Ay yer. Zavalh tuluâtçılann gelirsiz anketin netlccsini Belediyeye Dilri re urmadan kabaran bu memleketin rıca şimdiye kadar Şehir Tiyatro gecelerde, üste para veremedikleri cektir. Marshall yardımından daha ziyade suna yolu düşmemiş olmakla bera için, eşyalannı dükkân sahibine reFransız piyanistinin kokteyli 'aydalanmasmda zaruret ^örülmeb^r şurada burada (radyo, talihsiz hin bıraktıklan çok olur. Bir müddettenbei şehrirrizde bulunan mektedir. Işten anlıyanlar Isveçe yar hir tecrübe yapmış olan İzmir tiBir sanat tiyatrosunun yaşıyabil Fransanın tanıamıs piyanist ve şan ımın en geç 1951 haziranmda duryatro v.s. gibi yerlerde) oldukç; mesi için dükkân ile vergiyi dü törlerinden Nick Powell. dün Park Otel durulacağıru söylemektedirler. de basm mensul>lanna bir kokteyl kendilerini hazırlamış ve olgunlaş şünmemesi daha açıkçası hiç ver vermlj ve hasbihallerde bulunmuş,fur. Yardımın kesilmesi içinde îsveçtırmış olanlar da vardır. Nihayet memesi lâzımdır. Devletin büyük Fransız jarkıcısı, Türk misaflrperverliğine hayran olduğunu böyle bir ha ;en sonra akla gelen memleketleı kadrosunu hemen hemen tamam fedakâıhğa mecbur kalmadan hirekete dünyanm hiç bir yerinde rast Belçika, Holanda ve Fransadır. Bu lamış Devlet Tiyatrosundan artan Arkası Sa. 6, Sü. l d e !amadığını söykiniş ve en kısa za memleketlerin iktisadî vaziyeti 1947 manda Türklyeve tekrar peleceğini ve ılrna nazaran hayli düzelmiştir. Savarona yatı il? bir revü hazırlıyarak dünya turuna çıkmak îstedlğini Bilhassa Belçika son aylarda Kore fakat ş?rtiarın biraz ?gır bulunduğunu harbinin doğurduğu sarsıntılar bir sözlerir.e ilâve etmişlir. tarafa bırakılırsa yardımsız yürüUmumî rağbet rekorunu kıran, vaktinden evvel roevcodu Muallinıler Cenıiyetinin Ankara ecek hale gelmiştir. tükenen, En büyük takvimcilerio, âlimlerin, şairleriıı, Marshall yardımından mahrurn ve Bursa gezileri filozofların, mütefekkirlerin, doktoriann, muharrtrlerin, kalacak memleketler Amerikan yaı tstanbul Muallimler Cemiyetl turizm hıkâyecilerin, hazırl&dıklan.. Her yıl seve Mve aldiKinız: biirosu Yılbaşı dînlenme tatilinde. ta dımından bilvasıta faydalanmağa 11den istifade ederek biri Ankaraya devam edeceklerdir. Filhakika başdieeri de Bıirs?.ya Uludağa olmak üzere ta Ingiltere olmak üzere Batı AvUti gezi t«Ttib et.Tsig bulunmaktadır. rupa memleketlerinin aza bulunOcak ayınm 2 ncl silı günü fstanbuldan. • ha^e!tot edccck clan kafileler Ulu duklan «Avrupa iktisadî tşbirliği Sadece bir takvim değil, hak iki bir bilgi hazinesidir. dağd4.5 gün ve Aııkarada 3 gün kala teşkilâtı* ve «Avrupa Tediye BirAvlardanb«ri mütehassıslara hazırlatılmakta olan bu eşsiz culclardır. iği» Amerikan sermayesile iş götakvime sahib olmak firsatam kaçırmayınız... en müesseselerdir. Amerika bugün Marshall yardırru Kîiçük Haberler meselesinde eskisi kadar hevesli • KIZILAY Reisi Nihat Reşad Bel görünmemektedir. Zaten «dış ekopcrle Reis Muavini Bedri Göknil dün nomik siyaset» hakkında müşavir Yeni* yılın en kuvvetli ansiklopedik eseri olacaktır. Vaü Prof. Gökayı ziyaret ederek göç G. Gray tarafından geçen aybaşın. . Bayiinizden istemekte acele ediniz. n^nlere yapılacak yardım hakkında Amerikamn biıe iktisadî ve askeri yardımını arttırması zamanıdır Yazan: Prof. Dr. Refii Sührü Suvla da Başkan Trumana sunulan raporda da Amerikamn yardım siyasetinin revizyona tâbi tutulmaa tavsiye edihnekte idi. Mr. Gray'» göre, Batı Avrupa mem'eketlerinden bir kısmı istihsallerini arttırmışlar ve yardımsız yaşayabilecek hale gelmişlerdir. Fakat bunların millî müdafaa masrBflarına katlana bilmeleri için bir müddet daha iktisadî yardım görmeleri icab eder Raporda yardımın bilhassa iktisa' den geri kalmış memleketiere tevcih edılmesi üzerinde durulmaktadır (1). Amerikamn dış yardımlan reviıyona tâbi tutmak istemesinin biı sebebi de 1947 denberi bu memleketin iktisadî vaziyetinde büyük değişiklik meydana gelmiş olmasıdır. 1948 de Amerikamn tediye bi* lânçosunda ve bütçesinde fazlalık vardı, vergiler indirilmişti. Ilomleketin yeşâne endişesi sürümsüziüktü. Süriimsiizlük istihsalin kısıbnasına, bu da işsizliğe yol açacaktı. Amerika, Marshall plânını tatbıka kovmakla bir taşla iki kuş vurmuj oluyordu. Bu sayede hem Avruparun irrıJJ'na kosuyor, hem de ihracatını ve bu yoldan istihsalini koruyordu. Halbuki 1950 de, bilhassa Kore savaşından sonra vaziyet çok değişmiştir. 1949 da beliron bütçe açığı süratle kabarmak tadır. Üstelik Amerikamn ticaret bilânçosu da ilk defa olarak açık vermeğe başlamıştır. Harb masraflannı karşılamak için vergiler arttınlmakta, ir'^ifaz plânlarına başvurulmaktadır. Tc'ye muvazenesindeki açık altın ihracına yol açmaktadır. Amerikada, Kore ihtilâfmdan sonra, devlet masraflarırijn nasıl kabardığım belirtmek için şu rakamlara göze atmak kâfidir (2). Millî Müdafaa tahsisatı 13,9 milyardan 43 milyara, dış yardımlar 4,4 milyardan 8,S milyara, diğ^r masraflar 15 müyarcîin 17.2 milyara yü'.ıselmiştir. Bütçe gi" !eri şimdiden 70 milyan bulmuştur. Böyle giderse kısa zamanda 1945 yüındaki 95 milyarlık rekor kınlacaktır. Amerika halen bütün iş gücünü seferber ettiğinden artık işsizlikten değil, hazırlığım bitirmeden harbe sürüklenmtkten çekinmektedir. Türkiye Marshall plânmdan 1952 temmuzuna kadar faydalanacak ve Gordon Gray raporuna bakılırsa hu tarihten sonra da. muhtelif yollardan yardım görmcğe devam edecak tir. Memleketimiz on yıldan fazla zamandır bir taraftan ordusunu harbe hazır vaziyette tutmakta, diğer taraftan iktisadî kalkmmanın çetin merhalo1':r.ni lağa gayret etmektedir. Kalkınma ve seferberlik gibi telifi güç işleri bir arada yürütmenin ne kadar zor olduğunu herkes bilir. Istihsalimizin yavaş artması, tasarruf hareketinin bati bir surette gelişmesi, bütçemizle tediye muvazenemizdeki açıklann müzminleşmesi devamlı seferberliğin kaçınılmaz neticeleridir. Bu fedakârhğa, her seyden tistün tuttuğumuz istiklâlimizi korumak için katlandığımızı ve icabında ölçüsüz mahrumiyetlere göğüs germekten çekinmiyeceğimizi bütün dünya öğrenmiştir. Türkiyenin Marshall plânuıdan şimdiye kadar "ördüğü yardım bün yesine, nüfusuna, stratejik vaziyetine ve garb demokrasileri arasında bugün işgal ettiği ön eaftaki mevkie uygun bir ehemmiyet arzetmemiştir. Asağıdaki cetvele bir nazar at' ''• ? Türkiyeye yapılan yardımm kifayc'.=;zliği kendiliğinden belirir. Türkiyeye Marshall yardunı (Milyon $ hesabile) Yardım Türkiyeye TürkiyeYıl yekunu yardım ninpayı 1948/49 4,875 49 %1 1949/50 4,200 114 %2,7 YILIN ANSIKLOPEDISI SAATLİ MAARİF DUVAR TAKVİMİ SAATLİ MAARİF OUVAR TAKVİMİ • .' ,1ı •*• t/"., ...ı •• " , • * AYDA 10 LİRA TAKSİTLE » ^ Mcıinos kumaşından ısmarlama elbise 135 Llradır. Yerli ve Avrupa Paltoluk, Pardesülük kumaşlanmız gelnujtir. görüşrnüçlerüir. Bundan sonra Keres. tccüer adına bir heyet Valiyi ziyare. ederek eö?menîer için 8 bin îira teberru etm şlerdlr. Vall teşekkür et; Tüecar Terzi SALÂHADDİN KARAKAŞLII Mahmudpasa KapaJıçarsı kapısı yanında No. İS. . TOZ SOGAN yanm en mükemme! çakmagı RONSON'don doho iyl b çakmalt tahoyyül etmek imlıânsızdır! Mılyonlorco alıcı gibi siîde RONSON cakmoğ'nula ifnhor duyocobınız.RONSON ayni zamando mükemmel bır h l eder. 3 2 ilâ 8 5 TL. arasnda mufitelrf modellef Yemek'erinize lezzet, evinize rahatlık verir. Beyoğlu Bostan mahal'.esi Sefdarömer Cad." No. 138. Telefon: 86149. .1 dün geç vakit dönrnüştür. Dr. Yargıcı Boylıozun sıhhî durumu ile de yakın üan meçgul olmugrur. • *• İSTAMBtTL Hemşeriler Cemiyeti tarsfnisa okıı'.larda ttrtib edilen konfernnsiann dördüncüsü bugün saat 14 te Galcsaray Liseslnde Dr. Bediî Şehsu varoğlu tarhfından «Hemşerililt şuuru: rr.ovzuur.da verilecektir. * MİLLÎ F.ğıtim Müdürlügü tarafm dnn açılan imfihanlan kazanan faki Bfrer'cüer pansiyonlu okuüara mecca n; plnrak yer!eştir!leceklerdi. Arada tir ay geçt ği halde, bu çocukları a n ^"OÎI soran olmamıştir. Talebe velilcr: \ aliye başvurmaga karar vermlşlerdir •• İZM1T liman tahmil ve tah'iy * i.;~ler nin mesai zamanında ar» tati lttemeleri hususundaki dtlekleri bir tür lü halledilememiştir. Çaljşma Bakinlıi nyselenin halli içîn İFtanbula bir mü nıessil göndermiştır. Kuıulan kcmiten ıhtiUsfı yakında halledeceği ümid ed mektedir. 1 •k CALATASARAY Lisesi O k u ^ : B' ,:6 nin yıllık genel toplantisı 33 aralık cumartesi günü saat 15.30 da «''•' korforans salonunda yapılacaktır. ' rcnci velilerinin bu toplantıya i: ttneleri r'ca edilmektedlr. * BEVKOZDA yeni inşa «dilecek ...v . . „ „ „ I h?.£t?.neye bir yer bulmak için Beykozı za I g'.en S.ğlık Müdiirü Dr. Faik Yargıc. I95ITAKVİM Rebiülevvel 17 Çarşamba e I ş V. ] 7.25 12.15 14 35 16.4718 26 5.37 i ELİ BURLA ve Ortakları Galala . tstanbul E. ] 2.38 7.28; 9.48 12.00 1.39 12.51 Yeni C.ktı! Hükumet hesabına okuyan sivil doktorlann tahsil müddeti 6 yıldır; buna mukabil mecburi hizmetleri yurdda kaldıklan müddetin üçte ikisi yani 4 senedir. Ba mukayese dahi gösteriyor ki subayların tâbi olduğu 15 yıllık mecburî hizmet çok fazladır. Meselenin eşitlik ve adalet bakımından müdafaa edilemiyecek zayıf tarafından başka bir de psikolojik cephesi vardır. Subay oldufotan sonra, bir takım ruhî ve bedenl scbeblerle askerliğe intıfeak edemiyenleri, ailevî sebeblerle ordudan aynlmak isteyenleri, ule 15 senc hizmet edeceksin diye orduda ahkoymanın pek göze görünmiyen, fakat büyük mahzurlan Kore savaşının sebeb olduğu si Washingtondaki son Truman takarrür eden başhca fiatlan bir vardır. Türkçede caşk oünaymca lâhlanma yanşı ham madde fiatla Attlee görüşmelerinden sonra nes tabloda topluyoruz: meşk olmaz» sözünü yabana at24.11.50 1.12.50 8.12.50 mamak lâzımdır, İnsan istemediği, nnı temmuzdanberi durmadan yük rolunan müşterek tebüğde bu meseltmektedir. Ham madde fiatları seleye de geniş bir yer verilmiş ve Buğday Şikago sevmediği işlerde canla başla ça233 3/4 Iışmaz. Gününü gün etmeğe banın seyrini takib için bütün piya iki tarafm, sivil ihtiyacları gözden sent/buşel 2241/2 226 salar gözlerini NewYork, Şikago uzak tutmamakla beraber, bilhassa Mısır Şikago karak baştan savma i; görür. Bo ve Londra borsalarına çevirmişler harb gayretlerine matuf ham mad sent/busel 1563/8 160 7/8 1671/2 tarz çahşmantn ise verimi pek az dir. Başkan Truman'ın fevkalâde de sevkiyatında işbirliği yapacak PamukNewYork olur. Halbuki subayuı, vazifesina 42.58 42,85 41,55 fedakârhkla, feragatle ve azaml ahval ilân edip memleketi sanayi ları belirtilmiştir. Diğer taraftan sent/Ubre seferberliğine sevketmesi üzerine Avrupa iktisadî işbirliği teşkilâtı ÇinkoNewYork gayretle, kısaca dört elle sanbnasi 171/2 171/2* 171/2 Amerikada fiat kontrolu da başla da (O.E.E.C.) üyelerinin ham mad. sent/libre lâzımdır. Muhtelif scbeblerle sayıde ihtiyacmı âdil bir ölçü dahilinde BakırNewYork mış bulunduğundan Amerikan bor ları az da olsa askerliğin sıkı di24 5/8 24 5/8 24 5/8 salarındaki hareketlere karşı me karşılamak ve fiat meselesi hak sent/Ubre siplinine, yorucu hizmetine intıbak kında fikir teatisine imkân hazır KurşunNewYork rak artmıştır. ve tahammül edcmiyenleri, ailevl lamak üzere müstehlik ve müstah sent/libre 17 17 17 Kasım sonlarmda Kore harekâtımecburiyetlerle ordudan aynlmak sil memleketler arasmda konferans KauçukLondra nın aleyhe dönmesi ve üçüncü dünisteyenleri zorla çalıştırmak insan 51 pens/libre 51 56 ya harbi ihtimalinin ciddî bir su! ar toplamak arzusundadır. ruhunu bümemek demektir. Bu Dünya ham madde piyasalannda KalayLondra rette belirmesi üzerine fiatlardaki gibi isteksizler, zamanla vazifele1070 1130 yükseliş yeniden hızlanmıştır. Bu ıralık ayımn ilk haftası sonunda sterlin/ton 1050 rini angarya telâkki etmeğe başlararada bilhassa hububat fiatlarınlar; verimleri de gittikçe azalır. KISA HABERLER: da esaslı arüşlar görülmüştür. KaMemlekete başka sahalarda belki uçuk fiatı kasım sonu ile aralık daha faydaiı olabilecek gencleri en başında büyük artış gösterdikten az 35 yaşma kadar orduda mecburi sonra 8 aralıkta tekrar eski sevıyeolarak çahştırmakta fayda yoktnr; sine inmiştir. Amerikanın ekim azarar vardır. 35 yaşından sonra, yuıdaki kauçuk istihlâki bütün remesiek değiştirmek de kolay dekorları kırarak 118 bin tona varğildir. O yaştan sonra başka bir i? mıştır. Bu miktann 51 bir tonu tutamıyacaklarını düşünerek ordusentetik kauçuktur. Pamuk fiatınIngiltere, Marshall yardınrnc'an da kalanlar arasmda da gene büda hafif bir sukut vardır. Bunun Amerikamn tediye muvazenesi elde ettiği tahsisatla şimdiye kadar yük istek ve gayretle çahşmıyanlar, sebebi Ingüterenin, Birleşik AmeAmerikadan 2,5 milyar doları r~an ralışamıyanlar olabilir. Mecburî rikadan pamuk ithalâtım %50 nıs açık vermeğe başladığı için bu memleketten dışanya altın akını kıymette mal ithal etmiştir. Bu hizmetin uzunluğu, mutlaka ordubetinde kısacağı hakkında aldığı yardımmın hibe olan kısmının karşı dan aynlmak isteyenlerin, başka karardır. Pamuk piyasasının istik başlamıştır. 1946 ile 1949 arasmda Birleşik lığı olarak İngiliz hükumeti geçen ı çareler aramalanna sebeb olabilir rar kesbetmesinde Amerikada merAmerikamn altın stoku 4 milyar haftaya kadar Ingiltere bankasın ki bu da iyi bir şey değildir. iyete giren fiat kontrolu siateminin dolardan fazla artlş göstermişti. daki hususî hesaba 266.4 milyon de müessir olduğu söylenmektedir. Subay kadromuzun bu mesleğe Bahis mevzuu dört yıl zarfında sterlin yatırmıştır. Bu paranın kulYün, Avustralya ve Ingiliz piyasadünya altın istihsali Rusya haric lanma tai"zı hakkında Amerikamn candan b^ğlı, askerliğe âşık ruhlu, larmı takib ederek yükselmeğe detakriben üç milyardan ibaret bu İktisadî İşbirliği dairesile (E. C. her türlü fedakârlık ve fcragate, vam etmektedir. lunduğuna ve bunun ancak iki A.) İngiliz hükumeti arasında ge zahmet ve meşakkate memnunlukMetal fiatlarında, yükselmeğe de milyan para karşılığı işine tahsis çenlere kadar anlaşmaya varılama la göğüs gerecek ve zevk duyarak vam eden kalay müstesna, büyük edildiğine göre Amerikamn sadece mıştı. Ingiltere, karşılık fonundaki çalışacak kimselerden mürekkeb değişiklik görülmemişür. Metal fi istihsalin tamamım çekmekle iktifa paralann bazı devlet tahvillerinin olması. o kadar büyük bir manevî atlarının istikrannda, Amerikamn etmediği, diğer memleketlerin ihti itfasında Amerika ise muayyen ya kazancdır ki şu veya bn sebeble sivil imalâta aynlan miktarlan tah yatlanndan da iki milyardan fazla tırımlarda kullanılmasmı istemek aynlmak isterenlerî tutmakta vakdide tâbi tutmasının büyük tesiri altını Federal Reserve bankalannın teydi. Neticede bir takım tadilâtla tile kusur edilmis olan ve bugünkü olmuştur. 1951 başından itibaren kasalarına aktardığı anlaşılmakta İngiliz tezi üzerinde anlaşma hasıl sartlar içinde yanlışhğı anlaşüan olmuştur (Economist). sivil imalâtta bakırdan %20, alu dır. mülâhazalar, bu manevî kazancm minyumdan %20, çinkodan %20, İktisadî araştırmalar için yanında kıymetsiz kalır. 1950 yılmda eylul nihayetine kanikelden %35 nisbetinde indirme dar geçen müddet zarfında AmeriÜniversitelere yardun Orduda yapılmakta olan zihniyel yapılacaktır. Cıva, şişede 122,5 dokamn altın ihtiyatlarında bir mil1946 da «İçtimaî ve iktisadî araş inkılâbı bakımından yeni iktidarm, lar artış göstererek bütün rekoryar yüz milyonluk eksilme görül tırmalar için provision» adındaki lan kırmıştır. subayların mecburî hizmstini azaltmüştür. Bu müddet içinde ayrıca Clapham raporunun kabulünden Kasım sonlarına kadar, bol stok 500 milyon dolarlık yeni altm is sonra İngilterede devletçe bu iş için mak yolundaki kararı takdire desayesinde, az çok istikrar gösteren tihsal edildiğine göre bir milyar üniversitelere yapılan yardım art ğer. şeker fiatmda da yükselme başla altı yüz milyonluk altın nereye git tınlmıştır. 195152 mali yıknda İnmıştır. Kahve çıktığı yüksek sevi sıiştir: Bu suale kesin rakamlara giliz üniversitelerine iktisadî ve içyede tutunmaktadır. Kakaoda ye dayanarak cevab vermek zordur. timaî araştırmalar için dört yüz bin niden %10 artış vardır. Yağh to Zira Merkez Bankalan neşrettikleri sterlin (üç milyon iki yüz bin Türk humlar yükselmeye mütemayil bir hesab hulâsalannda altın, dolar ve lirası) verilecektir. Sosyal tıb, sosseyir takib etmektedirler. İsviçre frangı stoklarıru bir arada yal antropoloji ve sosyal psikoloji Kauçuk ve kalay fiatlarının yük göstermektedirler. Bununla beraber içtimaî araştırmalar sahasına ithal selmesinden faydalanmak istiyen bahis mevzuu bir milyar altı yüz edilmiştir (Economist). Malezya hükumeti bu maddelerin milyonluk altından en az yarısının ihracatma yeni vergiler koymuştur İngilterey», gittiğine muhakkak naStratejik ham maddelerin, harb zarile bakılmakta, üst tarafı için En kıymetli ımalâtı da nazarı dikkate alınarak de şöyle bir hesab yürütmektedir: memleketler arasında uygun bir §e 100 milyon cenubî Afrikaya, 50 GENEVE kilde tevzii işi bugün en ehemmi milyon İsviçreye, 70 milyon Holanyetli beynelmilel siyasî meseleler daya, 50 milyon Kanadaya, 50 milSaatlerinin yeni ve zengin Ikramiyeli arasında yer almaktadır. Nitekim yon Mısıra, 40 milyon Siam'a, 20 çeşid'.eri gelmiştir. milyon Kolombiyaya, 20 milyon Eminönü meydanı ARLON TJıuguay'a, 70 milyon Beynelmilel MaŞazası No. 14 Te 'iyeler Bankasına devrolunmuştur. Gariye kalamn bir kısmını F ısa Bankası çekmiş, nihaî baA J. CRONİN'in GÖMLEĞİDlR. kiyye de küçük memleketlerin anBir şaheseri daha çıkU. keslerine aktarılmıştır. ! Gömlekle beraber parasız verilen Amerika stratejik ham maddeler T A K V İ M ve İKRAMİYE kuponunu den stok yapmağa devam ettikçe j isteyiniz, ^m öksürügü keser. 350 Krş. ARİF BOLAT Kitabevi altın ihracına katlanacakür. ) . dde F i a t l a n Devam Edıyor Amerikaya giden altınlar geri dönüyor Karşıhk fona hakkında Amerika, İfigüiere ile anlasîı 1951 YıîHaşı Hediyesi SÜRPRİZ Ü M İ T I TURAL