Katalog

CUMHURiyET ngün, Cumhuriyetimî» lin 27 nci yüdönümünü kutluyoruz. 1923 senesinin 29 ekiınindenberi geçen devrede Cumhuriyet rejimiıun millet ve memleketimiz için ne dereceye best Fırka denemesi göstermiştir kadar hayırlv olduğunu gözden geNedense tarihten fazla masal meki Mustafa Kemal o tarihte ölmüş çirmek faydah olur. rakhsıyız. Eski kitablarda hâdiseolsaydı, geriye doğru radikal bir ler, vesikalar ve rakamlar üzerinEvvelâ şu ciheti tebarüz ettirmek değişme hareketini sürükliyebile» yerinde olur ki saltanat idaresi tede aklımızı yormaktan fazla, vacek kuvvetler henüz canlı ve a fessüh etmiş bir haldeydi; bilhassa kanüvis fıkralan üzerinde kafa ve yakta idi. 17 yaşlarında bir hamal bir gönül eğlemeğe bakarız. HükümMütareke yıllannda Vahideddinle Or. aç buçuk yıl önce, 1937 nisa j tipik bir misalini Adnan Adıvar üsŞimdi sağlı sollu kaynaşmalar, lerimiz, çok defa, «indî» ve «şahsî» kahveci tarahndan öldürüldü politikacı mıdır, iyi mi kötü mü tu. Başta hanedan ve saltanatçılar bu kuvvetlerin eskisi kadar canlı eniştesi Damad Feridin, milletin nının ortalarında, rahmetli Yunus tadımızın geçenlerde «Siyasette tudirler İçinde yaşadığımız yıllar'n Evvelki gece Galatada bir cinayet vakaları üzerinde tartışmalar yap dür, büyük veya küçük müdür, bir olmak üzere Tanzimat muvazaacı ve ayakta olmadığını göstermekte kurtuluş hamle ve savaşına karşı Nadi, Tahrir Müdürü Feridun Os haflıklar» a dair «Cumhuriyet)) te cephe almalarından ve dış düşman'manı odasma çağırmış hararetli bir çıkan bir yazısile öğrendik. O za olmuş, 17 yaşlarında bir hamal, 20 tığ;mız vakit hükümlerimizde bu milletin tarihi belli bir zaman için lan, bütün irtica, yeni devletin A dir. Yeni Türk devletinin Türk larla çarpışan millî kuvvetleri bâgi, yaşlarında bir kahveci tarafrndan «indilık» ve «şahsîlik» daha da böyle bir adamın bu vasıflarmdan nadoluda Türkleşmesini cemaat milleti için hayırlı olduğuna ina. mesele müzakere ediyor. Bir hafta manlar bütün ecnebi elçileri İstanşaki diye arkadan vurmağa kalkışsonraki 23 nisan için 24 sahifelik bulda bulunduğu için Adnan Adı tabanca ile vurularak öldürülmüş artıyor. Sevgi veya kinlerimizi, gıp birinin yeya bir kaçının haynna menfaatlerine uygun görmiyenUr, nanlann son ümidi, bu nizamın de malarından sonra, saltanat ve saveya şerrine uğramaktan kurtula sebebli veya sebebsiz Türkten ba| mokrasi hürriyetleri içinde yaşıyavar, Ankara devletinin İstanbulda tür. Hâdise şöyle olmu=tur: büyük bir «nüshai mahsusa» çıkata veya hasedlerimizi, dpstluk verayın idamesine imkân yoktu. Yurka bir ırktan gelmiş olmak komTophanede oturan Fehmi adında ya rekabetlerimizi hoşnud efanck maz. nlacakmış. Yunus Nadiyi hiç o ka Hariciye mümessilliğini yapıyordu. bilmesinde, devam edebilmesinde du parçalanmaktan, devleti inkıİzmire giren Mustafa Kemal, hiç pleksi içinde kıvrananlar, nihayet ve gelişebilmesindedir. dar hararetli konuşur gömıedimdi: Yeni gelen İngiliz Büyük Elcisi ıti biri, evvelki gece sarhoş bir halde yahud yatıstlrmak ve dindirrr.ek razdan ve milleti esaretten kurta« Biz her şeyimizi Büyük Mil madnamseini Ankaraya yollamak Galatada Derici sokağında ağabeysi hevesi veya hırsı, çoklarımızda şüphesiz, Babıâli'yi basan Enver menfaatleri eski devlet ve müesse. seler nizamına bağlı olanlar, Pa Türk inkılâbı, içinde olduğumuz ran kuvvet, saltanat ve saray değil, let Meclisinin toplandığı bu ılk üzere Adnan Beye verdiği zaman Saidin kahvesine eelrniş. etrafa kü ğerçeği ve doğruyu aramak duv Paşadan daha nüfuzsuz veya aniçin görmüyoruz. Osmanh devleti milletin bizzat kendisi ve asil dagune borcluyuz, diyordu, Cumhu mümessilimiz bu itimadnamenin für etmeğe baçlamıştır. Fehmi bir gusunun üstünde yer almaktadır. cak o kadar itibarlı bir şahsiyet o dişahhğm kalkmasını da, Başken batıp parçalanmasaydı, onun kur marlannda dolaşan temiz kanın tin değişmesini de derin bir kaygt «Türkiye Büyük Millet Meclisi aralık kahvenin b?hçesine çıkmi's, riyetimiz hakikatte o gün doğdu. 23 tulacağından hemen herkes ümi kudreti idi. Millî Mücadele ve İstikKimimiz sık sık divan medihcısi. lamazdı Ya İstanbula gelecek, nisan 29 teşrinievvelden üç buçuk Hükumeti» diye yazıldığını hayretle tabancasmı çekerek rastgele atpş nin, kimimİB de dıvan hicıvcismin Meclis karan ile Vahideddini hal' ve hınç ile karşıladılar. O vakitler, dini kesmeseydi, ve bir lider bu kur lâl harbi sırasında düşmanlarla işyıl daha kıdemlidir. Biz bu büyük görerek bunu tashih ettirip elciliği etmeğe kalkışmıştır. Bu sırada ta yerini alıyoruz. Bir hâdise kafua ettirecek ve yerine geçen Sultan başlarma Mustafa Kemal belâsını tulufu mümkün kılmasaydı, sonra birliği yapan ve yahuz kendi tac ve günü Çocuk bayramile kanştırarak büyük bir gafa düşmüş olmaktan bancadan çıkan kurşunlardan biri manını yedi kat gökün üstüne çı İbnüssultan ikinci Mecidin Sadrı getiren zafere sövenlerin Ankarada aynı lider büyük bir kumandanlık tahtını düşünen bir saltanat rejigürültüye getirdik. Buna Atatürk kurtanr. Yani işin psikolojik tarafı orada oturmakta olan 17 yaşlarında karmakla yedi kat yerin dibme âzamı olacaktı yahud daha geniş bile eksik olmadığını hâlâ hatırh ve radikal bir ıslahatçılık vasıfla minin, milletin zaferinden sonra, de üzülüyor. Çıkaracağımız nüshai şu ki içte de, dışta da Cumhuriyet hamal Celâle isabet etmiş, derhal batırmak arasiBda, bir de, ayakla görüşlü, hayalli ve ihtirash ise es yoruz. Ellerinden gelse bu zaferi rını kendisinde birleştirmemiş ol gene Türk vatanında hükümran olAmerikan mandası ile hemen demahsusadan en ziyade o memnun Mustafa Kemalin şahsî bir hevesi ölümüne sebeh olmuştur. ması pek tabiidir ki kabul edilesaydı, yapılamazdı. rını şu bildiğimiz toprağa bastınp ki tarihin seyrini değiştirecekti. olacak. (Bana dönerek) sen de en gibi gbrülmüştü. Cumhuriyet sanHâdiseye savcı muavinlerinden yürütmek diye bir şey olduğuni' Artık bütün barem ve kıdem he ğiştirmeğe hazır olanlar da çoktu. Bir millet böylt bir fırsatı elden mezdi. ki sadece onun heybetli kanadları Hilmi Arca el koymuş, vaka mahaltfesirli bir yazı yaz.» sablan onun ayaklan altında Idi. Bunlar, henüz Hilâfet ve Halife kaçırırsa, aynı şartlar İçinde aynı unutuyoruz. altındaydı. O eidçrse... Bugün 28 yaşına basan Cumhuriline giderek katil Fehminin sorguDaha Erzurum kongresinde Iken İstanbulda iken, yani, bir gün, ya inkılâbçıyı beklemek gibi, teker. «23 Nisana Hitabe» başlığile yolİzmiıin alınışmdan hemen önce bazı arkadaşları kendisine: sunu yapmjştır. Katil Fehmi dün sfc * # pılmış olanlan yıkmak için tutuna rürden ibaret sanılan tarihte belki yetimizin 27 yıllık hayatına gelince, ladığım yazı nüshai mahsusanm en ki ve hemen sonraki gunleri ha Sen teis olma, demişlerdir. bilecek bir mesned varken, samünî de hiç tekerrür etmiyen bir hayale bu rejim Jçinde, her bakundan bügösterişli sahifesinde, büyük pun Cumhuriyetin 15 ir.ci yılclö'nümün öğleden sonra Adliyeye sevkedilde Atatürk bir daha kalkamıyacağı miş, meşhud suçlar kanunu gere tırhyorum. Büyük taarruzdan önMillet Meclisi hükumeti kuru kaygılannı, hırslrnnı, ne istersenii bel bağlar, durur. Cumhuriyetin 27 yük bir inki?af ve terakki devresl tolarla, «23 nisanın derin ve engin manasn başlığile çıktı. Yazmm üs ölüm döşeğindedir. Hastalıktan kur ğince 1 inci Ağırcezaya gönderil ce, 1914 ceki Osmanh ImparatorH lacağı zamah gene bazı arkadaşîar; deyiniz, içleriiji sâkhyarak «kayıd nci yıldönümünde Türk gencleri, geçirdiğimizi kabul etmek lâzımdır. Aksini iddia etmek körlük ve' nantüne Atatürkün 1920 nisanının tuluş olmadığının anlaşüdığı sıra miştir. Fehmi sorgusunu nüteakıb ğundan daha h?z;msız, daha bütün, Sen ne hükumetin başma geç, sız şartsıi millî hâkimiyet» dava Mustafa Kemalin kendilerine emakörlük olur. Cumhuriyetin ilânınhele onun hiç bir zaman olmadığı larda Yunus Nadi, gözleri dolu do tevkif edilmiştır 23 ünde Türkiye Büyük Millet ne de içine gir, tavsiyestade bu sına sarılmışlardır. En büyük öl. net ettiği şeyin Cumhuriyet adı dan sonra 14 mayıs 1950 seçimlerine kadar miliî bir devlet kurmamızı Meclisinin açış nutkunu söylerken lu, odasında yalnız bulunduğum lunmuşlardır. çüde demo"krasi mücadelesi odur. altında inkılâb müessesesi olduğu kadar memlekette Cumhuriyet Halk Parti binaları yalnız Tiirk sağlıyabüecck bir zafer kazanacaalınmış tarihî resrtıi, yazının altına bir gün bana dedi ki: '(Yalnız Atatîalbuki büyük bir hareket, bü. «Büyük Millet Meclisi Hükumeti» nu unutmamalıdırlar. Partisl iktidan ellnde ruttuğu için, bayraklarile donatılacak ğımıza hemen hiç' kimsenin inan.' da Meclise aid diğer bir resim kon türkün gideceğine değü vatanm yük, battâ otoriter bir lldersiz ol bir rejim değlldi. Bu ya Ankarada Beş:ktaş Kaytna;. mı dun C. H. P. Atatürk Nutkunun «Ey Türk bu partiye hücum maksadile 27 yılmuştu. Gazeteye ek olarak çıkarı uğrayacağı tehlikeye de ağhyoruz. Beşıktaş Ilçe tejkılâtına göndeıdıgi bir dığı yoktu. Mustafa Kemal dahi tnaz. Süyük blr lider vashnda o Cumhuriyet olacaktı ve başına lan bu nüshai mahsusa matbuat Kimseye söyleme. Bizim Rizli istih mektubda, Cumhu'lyet Bayramı dola bu sen tslih denemesini yaparken, îan da sönük bir anbnima İçine so Mustafa Kemal geçecekti. Yahud gencliği...» diye başlıyan lon hi'a dır yapılan işleri topyekun inkâra besinin biraz yukansında: t Bir kalkışanlar haksızlık ediyorlar. 29 hayatımızda nadir görülür bir nefa barat biliyor. Mussoüni Atatürkün yısile. partl bin?larma yalnız Turk yüzde kaç başarı ümidi ile ileri a kulamaz. demoicratik hak ve hürriyetler çer takım şeyhlerin, dedelerin, «eyyld ekim 1923 günkü Türkiye ile buavnı set taşıyordu. Yunus Nadi mem ölümünden sonra Türkiyenin isti tayrajının asılacağır.ı; fotogıaf. partı tıİmış'ır. bılinemez. Çünkü İzmire jşlreh ye kimsenin ürt çevesl içinde bir gün Mustafa Kenun, «Bunun Eemeresini inşallah lâsı diye plânlar bile ha^ırlatmış.» tayrağı ve vecise gıbı şsylerle binaların durumu daha uıun müddet sürük madığı kat'J zafeji kazanan Ordu malin yıldızı sönecek ve her şey lerin, çelebilerin, babalsnn, eml' günkU Türkiye arasındaki büyük r suslenemiyeceğmln Valı tarafından em lfemeğe ımkân olmsmasmın bu kad^r lerin arkasından stlrüklenen ve farkı, Cumhuriyet rejimi sağlamışgelecek yıl göreceğiz» diyor. Heyhat İşte bunun içindir ki 10 kasımda redildiğinı bildirmiştır C. H. P. BeşikBti^kumarjdanı ve Jîevlet Reisi na İstanbulda eski haline dönecektı. falcılara, büyücülere, üfürükçülere, tır. Bir dela Atatürk İnkılâbı dediertesi yıl Atatürkün meşum hasta ki büyük matemden sonra Atatürk taş İlçe Başkanı bu mektubu, dün, İl kat'i biı karar almasında büyük sıl bir adamdı? Mesele bunda id|. Şimdi Vahideddin veya Abdül nüshacılara talih ve hayatlannı ğimiz ilerleme ve yükselme hamlesl lığı başladı. için yazdığım hatıralann sonuncusu Pr.şkanı tlhaml Sar.çara gönderml}tlr. tesiri olmuştur. VatanperverUkleMustafa Kemal, gencliğindenbe'ri, mecid veya Mustafa Kemal, hep emniyet eden insanlardan mürek başhbaşma öyle muazzam bir eser» olup «Ölüm odasında» başlığım ta Ilhamt Sar.çar da bu tebllğin kanunsuz rinde hiç şüphe edilmiyecek ko radikâl bir tasflyeci idi. İt şini bir tarafa bırakalım. Türk mü keb bir kütleye, medenî bir millet dir ki onu bütün dunya takdir va * * * olöujuiu beyan etnî^ür. mutanlar: tihat ve Terakki devrind"e leti için hangisi daha iyi idi? Os nazan ile bakılabilir mi?» diye ^o hayranlıkla kaışılamıştır. Önceleri 23 nisanı neye en büyük TÜIIÎ şıyan yazıda şu satırlan yazmış T. M. T. F. Suriye ve Lübnan Fakat Türk milletinin son g6n eüne küçük bir fırsat bile »e manlı saltanatının ve yan tanzıgünümüz diye kutlıyamıyorc'u'î? tım: (Atatürk, kurtardığın bu vatan rar ve «MilletimUln hakikî mahi. demokrasi ve Cumhuriyet prensipseyahati tertib etti derebileceği asker, son verebilete rilmesi doğru olmiyarj tehllkell bir matçı, yan şeriatçı nizamm devatrı O günden Cumhuriyetin ilânına üstünde, sen hayattayken, büy^k yetini yanhş mânada gösterebilen lerine aykın bazı kanunlann yüTürkiye MiUi Talebe Federasyonu 13 ği silâh işte bundan ibarettir. Milkadar üç buçuk yıl devletin adı bi bir istifham vardı; bulutiardan çi gun surecek bir Suriye ve Lübnan iekimse sayılmıştır. Eline Türkiyeyi etmesi rtıl, Anadoluda garbli vj ve asırlarca göstermi} olan bu gibi rürlüğe konulmuş olmasuıı da, rele yoktu. Adımız «Türkiye Büvuk zilm'ş, müphem, seyyal, görünmez, yahati tertib etmişür. Kafile, Cüney letin var.nı yoğunu hep veya hi^ kurtarrhak gibi eşsiz bir fırsat geç. milll yeni bir Ttirk devleti kunii • unsurlar ve müesseseler yeni Tür Jünl kuvvetlendirmek ve yerleştir» Millet Meclisi Hükumeti» dir. Yani bütün vatan semasını kaplayacsk Ansdohı tariklle gidccek ve Kıbns. için ortaya atıyorsunuz. Muvaffnk tiği zaman heler yapablleceğini es ması mı? Bugün de mesele geriye kiye devletind* idame edilmeli m'. mek için alınması tabiî, hattâ mecdlmazsan'z her şey elden gidecek ki arkadaçlan pefe İyi tahmta et dönerek eski nizamı yarım yama. Ankarada yalnız hükumet va.r, kadar heyulâî bir istifham: «O gi Rodos ve Pire yo'u ıle döneeeVl.r. idi, idame etmek, terakki ve teced buri tedbirler addetmek lâzımdır. tir. Tarih, böyle bir harckete • mekte idiler. Celâl Yardımcının Radyo devlet İstanbulda, Dumlupmar derse Türkiye ne olur?»... Vatan lak kurmağa çahşmak mı, yoksa düd namına, en büyük ve gayri üstündeki istifham, temiz yüreklere Nihayet 1945 ile 19? 1 arasında nayet adnı verir, dedikleri vaki», zaferinden sonra padi;ah kaçrrvş, Padişahhğı kaldırtmak ve Devlet ileriye doğru, başlanmış olanı la kabili telâfi hata olmaz mı idi?» konuşması Batının ileri demokrasüerine ayak saltanat kalkmış, Ankarada »vMâ titreyiş, dost milletlere endişe, sinsi Mustafa Kemal: Ağrı mllletvckillermden Avukat Celâl merkezinı İstanbuldan ftnkıraya mamlamak ıriı lâzımdır? Dava, diye sualini tamamlayıp, Takriri . uyduımak ve demokrasi inkılâbını duvletin adı yok. Bu işin garabeü düşmanlara ümid veren istifham...) Yardımcı, jam saat 21.35 te Istanbul Türk milletinin son gönder^ naklettirmekle yeni zamanlaı tn bunda idi, gene de bundadır. sükun kanunundan, yani dikta re tamamlamak mümkün obnuştur. *** Radyosunda »tçkınin yıkıcıhgı» mevni en ön:e açıklıyan Hüseyin Cabileceği asker, son verebileceği 3İ rihini açtı. Neler yapacağını s^kİlk zamanlar akıllan ikinciya jiminden i|te bu millî kurtuluş zuunda bir konusma yapacaktır. İkinci Dünya Harbinin anormal hid oldu. «.Devletimizin vaziyeti Yan tabii bu acı satırlarla bitmi18h bundan mı ibarettir? Öyîe isa ladığı da yoktu. Modern bir ga>blt yatanlar Mustafa Kemalle beraber hsrsayile bir Curr.huriyet oldu>U yordu. «O giderse Türkiye ne o* Bir randevucu kadın yakalandı kat'î neticeyi bu asker ve bu sı devlet kuruluşu ile uyujmas na oldular. Yatmıyanlar, onunla bera tasfiyelerinl yapmak için faydala sartlan olmasaydı, bu inkılâbı tanılmış olduğunu ilâve eder. Taksimde Kazancı yokuşunda Sormamlama hamlesi, belki de daha haHe bunun isırıini neye söylemi lur?» dan sonra sunlan söylüyormaglr sokajında 40 nımaralı evde otu lâhla almağa mecburuz. Bu askor ihtimal olmıyan bütün mtiesspse ber görünseler de, onun öleceği veCumhuriyet de, demokrasi de, evvel gerçekleşmiş olacaktı. yomz?ı diye yazdı|ı makale, uç dum: (Ne oldu? Ölümünün ertesi ran Emine adında bir kadının rande ve silâhla kat"î netice almmak için leri yıkacaktı. MeIreselcri kaldıra ya düşecegi günün gecikmemesinc medeniyet ve kültür ve kurtuluş Cumhuriyet devrinin millî hayabuçuk yıllık halimize ne kadar alış günü Meclisile, milletile, bütün on vuculuk ettigl tesbit editaıis, dün bu ne yapılmak lâzımsa, onu yapm ı caktı. M^mloketİ Hırİstiyan derlet duacı oldular. Hilâfet kaldınlıp müeadelesi de, hepsi, inkılâb ni tın muhtelif sahalarında sağladıği basılmıştır. mış olacağız ki, bulutsuz havada yedi milyon senin «en yakın» ın rası zabıta tarafından lerinin elinden kurtardığı ve Ana Cumhuriyet kurulmakla, Mustafa zamınui korunmasına bağlıdır. Tür ilerleme hareketlerine gelince, bunğa mecburuz, cevabını vermişti. ç^kan şımşek gibi herkesi şaşırtmış ve senden sonra «en büyüğümüz» Emlne randevuculuk suçundan Adliyeye teslim edilmistir. Mustaf. Kemal kat'î bir zafer dolliyu Hıristiyan azlık'arda.^ bo Kemal Boğaziçindeki son gemiyi kijenln yalnız önü açıktır: Geri lan da inkâr etmek mümkün değil» olanın etrafında işte granit bir yektı. Bir kız kendini vapurdan den başka hiç bir ortalama yolua şalttığı için, bunlan yaptığı vakit yakmıştır. sihde bir uçurumlar ve karanhklar dir. Daha iyisi yapüabilir, daha sürparelikle birleşiverdi.) Ondan sonra * * * Artık, ileriye doğru bu değişme kaosundan başka bir şey yoktur. atli inkişaflar temin olunabilirdi; Sevres andlaşmasından pek lavklı kimse onu İslâmhk düşmanı oladenize attı yazı tekrar Atatürkün ruhuna hirak suçİ3yamıyacaktı. Faket bü kadar radikal olabilecek geriye Çok geçmedi. Atatürk, sözü ayaKurtuluşta oturan Mihran adında bir bir çıkarhkta olntadığı fıkrinde \fr Bitl milletlerlnin temsilcilerine diyebiliriz. Bazı hatalar yapıldığını, ğa düennemek için, herşeyi Dir tab ederek şu satırlarla bitiyordu: şahsın kıtı Mari evvellci gece saat 22 İsterseniz buna, fecrtdiniıTakihşif tün halk şeriatçılık devri müesse doğrvı, bir değişmeye imkân ve pollgaminin menfaatlerini anlatmak eksik ve kusurlu adunlar atıldığuu (Büyük adam yıkılmıyan eser bı de Kadıköyürflen Kbpnıye gelmekte »elerinin ve geleneklerinin nüfuzı. rilmemek, yani zaman, uzunca bir zahmetini Liberya zencisine, Paris. kabul edebiliriz. Fakat ne olursa günde hazırlamıştı. Samsuna ayak rakandır. Senin sonsuz büyüklüğün olan 59 numaralı vapurdan kend'.?ini kılmak için bundan başka ç>re'1?Ör altında bulunduğu için, bu radika". bastığı sündenberi, dört buçuk yılzaman kazamlmak zarurî idi. Bü te İ6 ncı veya 14 üncü asır gara olsun, bugünkü Türkiye Ue 27 yü eserindeydi. Ölüm seni götürürken denize atmıssa da kurtarılmıştır. Mari mediğini söyliyenlere hak veriniz tasfiyeciliği demokrasi hürriyetleri dır kafasının har:minde saklayıp sen de eserinin üstündeki o istif intıhar ettnek istediğini söylemiçtir. müddet, yıllarca, Mustafa Kemalin fcetlerini teşhir etmek imtiya2inı önceki Türkiye arasında, her bakun Çünkü İstanbulda Saray ve Babıîlı, durduğu «mukaddes sırlar» ın en hamı götürdün. Artık bu vatanm Bir Norveç gemisi Runırlihisa Ankarada Meclisin büyük bir kısiıı içinde de başarmasma ihtimal yok şahsî ömründen ayrılmamıştır. Se"r f"as sarayına bırakalım. Türkler dan büyük farklar vardır. Bu farklar sonuncusu ve en büyüğü 1923 bi «acaba?» sı yok. Hem ruhunun, ve ciddî şöhretler Yunanlılardan Itüslümandırlar, belki hepsinden geriye doğru değil. muhakkak ilerinnda karaya çarptı rinciteşrininin 29 unda, gecenin se hem eserinin ebediliği önünde eğidaha gönüllü Müslümandırlar, öyle ye doğrudur. Norveç bandıralı Maridal ismindeki sonra ondan da kurtulmak fikrinkiz buçuğunda, her beldeden atılan liyoruz Atattirkümüz.» Yunus Nadi çilep Karadenizde bir limana müretteb de idiler. Aynı şartlar içindeki ta. Şimdi artık, Cumhuriyetimizin de kalacaklardır. Fakat bir İspanBiitün tarih muharrirlerinin yüz birer pâre toplarla bütüa vata bu yazıdan o kadar hoşlandı ki. hamulesint tahlıye ettıkten sonra djn rih hâdiselerinden ya intihar eden yol İspanyol olduğu kadar Türk, ve 27 nci yılından itibaren, memlekeyardımile neşrolunup büyük bir na ilân edilince, fikirler tabiatile ertesi yıl Atatürkün birinci ölüm Boğazdan geçerken bir kaza yapmıştır. veya boynunu ipe uzatan büyOk bir İsveçli garbli olduğu kadar da tin idaresinde millî irade tamamile satış reknru vapan emsalsiz «ReSaat 14.30 raddelerinde Rumell ve buna hiç hazırlıklı olmadığı için, yıldönümüne rasthyan 10 kagım hâkim olmuş; millî hayatımızda yebir vatan suçlusu, yahud, eski zagarbli olacaklardır. simli Tarih Mecmuasın nın 11 inci boğazı hemen herkes, beklenmedik blr 1939 da «Ölüm odasında» yazısını Anadoluhlsarı arasındaboyuna geçerken manrerda tac giyen ve hanedarı Eğer inkılâb Türkiyesi bir gün ni, mesud ufuklar açılmı; bulunusayısı da porulmemiş resimlerle Rumefihisarımn sahll çarpmışeürprize uğrıyanlara mahsus bir «Cumhuriyet» te başmakale olarak tır. Bu bindirme neticesinde 25 metrelik kuran, yeni zamanlarda devletin ve tamam olursa, tarihler Mustafa Ke yor. Cumhuriyet rejimmin, bundan çıkmıçtır. ruh haletine düşmüştü. Herşeyin o yeniden negrettirmişti. Neden? bir sahgla çokimtu husule gelmıştir. milletin başına geçen bir millî kahmali yalnız Türk değil, geri ve e sönra ilerleme ve yüksehne yolunŞilep, transıt olduğu için bu kazayı raman çıkar. Zaîerden bir gün önMemleketimizde ilk defa tarih lup bitmesine rağmen haftalarca * * * sir İslâm ve Asya milletlerinm de da daha hayırlı adımlarla yürüyeceatlatınca derhal yoluna . devam etsevgisi yaratan bu hakiki tarih «Cumhuriyet mi, Hakimiyeti Milce böyle bir adamla kendisi arabüyük adamı olarak anacaklardır. ğine inanıyoruz. Çünkü İkinci Cihan Harbi de pat mlstir. B.ı sebeble de gemide ne kadar mecmuasım benzetlerinden ayıraliye mi?» münakaşalan süriip gidiAziz vatandaşlanm bayramımz sında aşağılı yukarıh veya eşıt hasar olduğu anlaşılamamı;tır. Tahklbilmek için ismindeki «Resimli» yordu. «Akbaba» gazetesi bile A lamıştı. İnönü artık ne yalnız Millî kat Limkn Başkanlıgınca yapılmakta hak ve şeref davalarma kalkıjai kutlu olsun. keliınesine dikkat edilmelidir. tatürkün endamını fazla soskalas. Şef, ne yalnu Cumhur Reisi, ne dır. yüzlerce şöhretli vatandaş bulunatırıp yüzünün elmacık kemiklerini yalnız Değişmez Başkan değil, onbilir. Zaferden bir gün sonra ise Aynca verilen ilâvesi büyük bir Evet böyle olabilmek için mutMUHARREM 17 PAZAR | böyle blr adam rakibsizdir ve esfazla şişirterek «Güzele ne yakıj lann hepsinin üstünde on yedi mildeğerdedir. laka doğuştan güzel olmaya hayon; Turkün, yaşamak insiyakile, maz?» diye Cumhuriyete remiz oki bir deyimle «gayrı kabilicet yoktur. (KA.ME.FA.) kumaşAdres: Posta Kutusu No. 18, 1 Doktor lan bir hamaili göğsüne takmak »u candan sanldığı granit bir sütun münakaşa» dir. Gün ışığı bütün yıllarile giyilen kadın da şaheser deİstanbul. olmuştu. Bütün milletçe onun üzeretile isi alaya almıştı. dızlan siler, ama hiç bir yıldız kenî ! recede güzelleşir. rine titriyoruz. Basbakan Saracoğlu Eski nüshalann mevcudu azal** * di silindiğini görmez. nutuklannda ona «milletin gözbePiyasaya çıkanlan harikulâde 6.27 11.58 14.50 17.10 18.43 4.48 V. matadır. Cumhuriyet ilânının satıhta cümbeği» diye hitablar yapıyordu. Evet Deli midir, akıllı mıdır, maceranefîs yünlülerini ısrarla arayınız • Göz Hastalıklan Mütehassısı büş gibi telâkki ediUsi ecnebüere E. 1.17 6.48 9.40 12.00 1.32 11.37 (Devamı 6 ncı sahifemizde) I Cağaloğlu, Babıâli Cad. No. 18 perest midir, ıslahatçı veya düt ve tercih ediniz. bile sirayet etmiş olacak ki bunun defaki yepyeni manası Yazan: İsmail Habib Sevük Sehir Cumhuriyetimizin bu =haberleri Günün Mevzuları * Galatada bir cınavet işlendi } S O H B E T L E R | HEM NALINA MIHINA 27 nci yıl CUMHURİYET Falih Rtfkt Atay Yazan ŞAHESER KADIN I 1 a l | RİFAT A. GÖZBERK İ Vakti şerifleriniz (öhö..) hayır kurtanldı idi. Ne kadar acıdıktı adama... olsun.. beyefendi! Gene mi öldü idi? Buyurun efendim. Hayır beyefendi, yani evet Kıvırcık Hüseynin de selâmı beyefendi. Öldü idi. var Ve gene dirildi idi. Aleykümselâm.. Kim Kıvırcık Dirilmediydi... Gidiş o gidiş. Hüseyin? Kim bu? Aaa! Tanımıyor musunuz be Orta şerefedeki hamal. yefendi? Öldü mü? Hayır.. tanımıyorum. Evet, minareden düştü.. sk Aman beyefendi, haniya aralere ömür. ' Hatırlayamıyorum. Vah vah! Oyle ise müsaade edin de ken Cezası beyefendi. îpin ucunu dimi tanıtayım. Halid Eyüb Sabırlı bırakır mı? Teşekkür ederim. Ipin ucu onda mıymış? Emekli operatör muavini. Evet.. Bırakınca, Kıvırcık Hü* Teşekkür ederim. seyin askıdaki iskeleden aşağı te Beyefendi bendeniz Operatör ker meker. Cemil Paşaya yardim etmiş ada Hatırlamıyorum. mım. Amma yapbnız beyefendi. Ha Mersl... ni helvacı Rızayı bıçakladı da kaç Şimdi gelelim sadade beyetı idi.. Çolak Ali vardı. Onun karfendi. Da vapurır.'lan düştü de ölüsünü deşi. Buyurun. Yalnız bizim işimiî Kumkapıcia buîdulavdı. Bilemedim. malum ya! Vaktimiz dar. Arzunuz Allah ralimet eyl?ye! Selâmi Aman handise siz beni de tane ise... dnize duşmc'cn evvel mi söyledi? nımıvacpksımz beyefendi. Yok beyeîcndı yck.. dün cJt Doğrusunu soyleyim mi? Val Şüphesiz beyefendi. Beş daklkada . arzederim. Yalnız acaba belahi hatırlayamadım. 5^n sövledi. yefendi? Ne ise sonra arzederim. Aaa' Nasıl olur beyefendi. Ha Ve tekrar öHü Yok söyleyin canım. niya Canakkaleden dönüşte Tekir O'.medi beyr ;i Acaba dut pestili nerede budağında vapuru kaçırmıştık. Har>r;a ölüsu' a jiumkapıda labilirim? bMİÖ; ..Jı" Hatırlamıyorum. Ben Çanak Meyvahoşta aramalısınız. Oyle idi ama. sonradan diril kaleye gitmedim. Ara.dım, bulamadım, ne ise be* Aman beyefendi, geçen harbde dı bejrıendi. Yani akıl aVak §ej Akbaştan geliyorduk. Inebolu vadeğil On iki saat denade kaldıktan r puru Hepimizi deniz tuttu idi S3"i a dirildi. Kasımpaşah kamarot.. Hayreeet! Oooo! Çok uzak şeyler bunlar Evet beyefendi. Çıkmıyan '.anazizim. âa ünid var c?rler. Kıvırcık Hü işte o vapurda tanışmıştık.. st/iı. de böyh'Ur ,tar'rs:nız. Hattâ hiç unutmam. tfi? bir de şar rammıycıum, ne iş yapar? kı okumuştunuz. «Kış geldi» diye Minarecidir. bir çarkı. Neci? Azizim, maşallah sizinki hafıza f!'r .eci beyefendi. Pedevvtıia değil, muhtıra defteri. msrhu n Evkatta mudür iken Hü Oyledir beyefendi. Hafızam t^syin cıp TaniıU'tta odacıhk eden çok kuvvetlidir. Küçüklüğümde öğ yefendi. Onu bırakalım da gelulim birinin > ,ıu ımiş. O zaman mina ren^i&'rn şeyleri simdi size sayabi sadade .. Bendeniz.. nasıl «öyl'veyim.. Şimdiye kadar bendeniz, ereciüŞo merak etmiş. lırim. Isters°niz Tpcvidi başından fendim affederseniz dünya cvine lanTi" orum. sonuna kadar ezbere okurum. girmiş değildim. ti?vA olur be^efendi H^ni>8 Yok ,za!rr\">t buvurm>vın! L)e Neden? Kapısını mı bulama: bir kere Ven "ami minarripin iı=1 mek o vppurda tanışrr.ıştık. dınız? şerefecinHpn düc9rk!?fı orta şprsfe Evet bev^frndi. Sizin var <••' Hayır beyefendi kısmet olde palangayı tutan hamala vjarpıp dakı ranzada ben yatıyordum. O madn Hı. ünun için bu yaşa kadar alt şerefedeki arkadaşı tarafınd&n kadar lâtifeler etmişük. ergen yajadım. Lâkin şimdi artık BİR ERĞE>İ\ ruzat? Sen evleneceksin, bana ne? Hangi herif bayan... Hakkınız var, müsaade edin O dolan, dolan, dolan, dolan... de maksadımı anlatayım. dıncı herif.. buraya girmiş.. kap kap Hâlâ maksada gehnedik mi? kap kapıcı söyledi.. Hayır beyefendi, gelmsdik.. Ha! Şimdi çıktı.. siz hangi tamüsaade buyurun. Bendeniz dulu raftan geldiniz.. alamıyacağım. Bu bu bu taraftan... O halde mesele yok. Kızı al.. O d a öte taraftan gitti. Şimdi Evet yalnız arzettün ya! Hem çıkarsanız yetişirsiniz! şaşı, hem keke.. Pe pe peki.. Fe fe fe lek Bey.. Alma efendim. Ne yapayım rica ederim. Bu dolan bu dolan... da mahkeme üçüncü kocasına var canım? Hah! Ben de aynı fikirdeyim. msya izin verdiği zaman... Kaç kocaya varmış. .onu söy Dcisini de almıyacağım. Ne buyurulur? le.. Eyüb Bey...? Alma efendim. Mecbur mu Vallahi, dediğine göre başmdan üç imam nikâhı, üç belediye sun? Tamam, bendeniz de bunu sonikâhı geçmiş. bir refikai hayat lâzun geldiğini yim. Iki tane aday var. racaktım.. yalnız... Hiç durma kızı al... Seçim işi ise benden paso! Aaa! Bitmedi mi?.. anlıyorum. Hakkı ftliniz var. Yalnız kı Hayır beyefendi, seçim değil, Hayır beyefendi, daha bitme rTfliricinı» var. Evde yalnu mızm gözü biraz saşı. geçim.. Acaba hangisini alayım? di. Bir küçük ilânım var. Onu gasınız? İçeriye mi bakıyor, dışanya zeteye koydurmak istiyorum. Hayır efendim Sarmanla ço Bir tanesi seyyibe.. Son kocasile iki mı? sene yaşamış, adamcağızın ömrü Aşağıda idareye veriniz. Sizi mi dolandırdı? cukları var. İçeriye.. vefa etmemiş.. Beyefendi, ne oîur, insaniyet Hayır beyefendi, be be benim Akrabadan mı? Ha! Olmaz. Dışan baksa hani Olur a! namma, arkadaşlık hukuku var, bu nemı dolandıracak. ab ab ablamı Değil efendim. Kedi. Van ke &ret.. bir bu var.. Bir de ba şehlâ derdik. Sen gene dulu al.. dolandırdı.. ki kı kimseüz kadın.. dısi.. Ama beyefendi kedi deyip Alayım ama beyefendi altı ay kadar.. şu ilânımı.. Peki Eyüb bey veriniz... de.. se se seni alacağım diye ka ka tta geçmeyin! Yani vallahi fare namı kire var.. beyefendi. evvel gene gelmiş.. Valla siz bilirsiniz? Eyüb Bey cebinden bir zarf çı ka kan.. na evde bir şey bırakmadı. Kim gelmiş? Efendim seyyibe dediğimin evl kardı. Üzerinde talik kırması bir Vah vah! Çok olmadı mı?. Kriz.. var. Bakirenin yok. Bize de bir ev O halde kızı al. yazı ile adresim yazılı idi. Aldım.. Ka kandırmış.. ilâhi bir şey Neden vah vah olsun beyeo da ayağa kalktı: lâzun. cik de de demem.. ıki gö gozü kö Kekeme.. fendi. Öyle ise dulu alın. Teşekkür ederim beyefendi. kö kö kör olsun.. diye çıktı. Beş Dulu al.. Hayır sizin söyleyişinizde bir ' Ben de öyle düşünüyorum Yann çıkar mı? Evvel Allah size dakika sonra beriki de yerinden Deli.. hayıflanma edası sezdim de... çıktı.. yüzüne baktım .. güveniyorum. Hayır efendim. Fare kalmadığı ama, bir çocuğu var. Malum ya! Aman beyefendı Ben kork Olur Eyüb, güle güle... dedim.. gibi ne kadar haşerat varsa onları Ovey çocuk. çıkb.. çıkmasile geri dönmesi bir tum bunlavdan. Meğer iki kardeş Haa! Evet, o halde kızı alın. da temizledi. miş baksanıza! oldu. Gözleri fırîamış: Yalnız kızın bir kardeşi var Demek kl yalnızsınız. Aman beni bir yere saklayın, Kim o? Evlerden nak.. çamur mu çamur.. Onun gibi bir şey. Anlatabilgeliyor.. Dul ile kız.. Allah komdu... Tutturmuş ille de kardeşimi alacak diml mi? «Öhö» beyefendi. Şu ilânımı inşallah! Kim geliyor Eyüb Bey? sın diye! Bendeniz de sarhoş.tan Oksürük mü oldunuz? Diye kapıdan çıktı Etrafma bak Sonra anlatırım.. beni bir yere Gıcık geliyor bazan beyefendi. hoşlenmam. tı.. yavaşça uzaklaştı. Zarfı açum. Allahaşkına... * Sana ne canım. Evin ayn bar Azizim,Eyüb Bey.. Siz sabırHemen aldım, benim masanın al İlân şu idi: L'sınız Adınız üstünüzde ama bekm ayn. «Ergen, namuslu, evine sadık ortına sindirdim. Ben de koltuğu bi Ama beyefendi kız da kırka nim sabrım o kadar fazla değil. Ne raz yaklaştırdım... Bu esnada aman tayaşh, işgüzar rejimimize bağlı bir yakuı. ise m&ksadınız bir an evvel.. Allahım bir hatun. ama ne hatun erkek 20 ile 30 arası bir ev kadınile Kızı al.. Yaaa! Dul kaçında? Arzediyorum beyefendi. Yaıdanalar gibi bir şey.. gözü şaşı .. evlenecektir. Şartları tecrübeye ra Şaşı.. » Henüz otuz iki, otuz üç. nız acaba... zı olanlann 81586 numaraya muıaElinde bir şemsiye. İçeriye girdi. Dulu al.. Oyle ise dulu alın!. Gene mi dut pestili? castleri. Fe, fe fe fe fe... Çocuğu var.. Evet yalnız birinci kocasırdan Hayır beyefendi! Acaba nasıl Hami?: Alaturka bilenler tercih Felek.. Aman yahu! Biıinden birini synlıp ikinci kocasına vanrken bir söyliyeyim? olunur. Halid Eyüb Sabırîı» Evet. Siz misinlz? al.. Allahım şu Eyyubi Beyi benirn hafif akıl hastalığı geçirmiş. Türkçe söyleyin canım. Hay köftehor.. dedim ve ilânı Evet efendim. başımdan al .. Ne kadar evvel? Peki beyefendi. arzettirr. ya, bizim Sadiye verdim. Butîiii^erd» Ey, ey, ey, ey... Durun beyefendi, manızatım On, on iki sene evvel. bend"niz evîenmek istiyorum. çıkar.. herif müsabaka ile kan ala ar. Neyi eyeyim... Eski şey.. Gccmiş gitmiş Allah mesud etsin. Aman Eyüb Bey hâlâ mı maİl... O herif burada mı? cak yahu. Fakat ikinci kocası kaybolup Amin. yalnız... Nasıl arzede» MİRACAATİ Burhan Fetek Yazan 3