Katalog

umhuri 26 ncı yıl Sayı: 8998 KURUCUSU: YUNUS NADİ Telgraf ve mektub' adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu îstanbul No. 248 Telefonlar: Umuml Santral Numaraa: 24298. Yazı İşleri: 24299. Matbaa: 24290 EdebJ Bir Harika: FUZULİ DİVANI Abdülbaki Gölpmarlı 1079 da (Necef) de yazuan Divan, nüshası esas tutulup bütün basılan divanlar karıştırılarak nüsha farklarını gösteren hakiki bir şaheser. Orijinal nefîs bir kapak Cildli 600 kuruş. Pazartesi 29 Ağusfos 1949 İNKİLÂP KİTABEVİ Askerî şefler Bulgaristanda toplandı, mühim bir teblig neşredilecek Kominform, Tito'ya 30 agustostan itibaren terfi eden subaylarımız karşı plan hazırlıyor I Tito'nun. hükumet merkezini Belgraddan başka bir yere nakledeceği şayiaları çıktı. Ruslar, mesele çıkarmak için bahane arıyorlar Uç tuğgeneral, tümgeneralliğe ve bir tuğamiral, tümamirallığa yükseldiler Ankara 28 (a.a.) Ordu terfi üstesi aşağıdadırTumgeBeralliğe yükselen Tuğgeneraller: Tuğgeneral Hüöiaü Gokruğ. Tuğgeneral Hamdı Tucgay, Hv. Tuğgeneralı Asım Uçar, Tuğamiral Rıdvan Koral. Tuğgeneralliğe yükselen albaylar: P. A2b. Kemal Niş, Tank. Alb Tshsin Yazıcı, Kur. Alb. Mıthat Akçakoca, Kur. Aib. Fahri Özdılek Kur. Alb. Cevdet Suna, Hv. Kur. Alb. Sabri Goknart, Gv. Kur. A'.b. Fuad Uzgoren. Yarbajlığa yükselen kurmay binbaşılarCemal Akbay, Hıdayet Arkun, Enver Polatsü, Mehmed Mete. A. Rıza Subaşı, Etem Özaykut, Mu Arkası Sa 4. Su lde i Amiralliğe yükselen Fuad Uzgoren Iki kızıl mareşal arasında alkanların zaten mevcud olmıjan huzur ve sükunu. banşı yeni bir tehlike ve tehdide maruzdur. Sovyet Rusya ile sadık peykleri, Yugoslavyaya karşı harekele geçtiler. Gelen haberlere göre büyuk kızıl Msreşalın ajanları, küçiik kızıl Maıeşalı âaşağı etmek için Yugoslavyada sabofajlar yapıvorlar. Huviyeti mechul uçaklar. Amavudluktan gelerak Yugoslav toprakları üstünde uçmuş, Pristinedeki askerî ussü bombalamışlardır. Rumanya ve Bulgaristandaki kızıllar Banat ile iMakedonya\ a karşı. Yunanistanda olduğu gibi. Yugoslavjada da karışıklıklar çıkarmak. baltalamalar yapmak üzere hazırlanıyorlar. Kıztlordu kıtaları Rumanyadan geçerek Yujoslavya hududuna doğru iltrlemektediıler. Tito da herhangi bir taarnızu püskürtmek üzere askerî haıırhklar yaptığı gibi, eski efendisinin sabotajcılanna karşı da tedblrler alıyor. Hulâsa. Balkanlarda vaziyet vahamete doğru gidijor. Stalinin jarartığı kızıl şahsiyetlerden biri olan Tito, millivetçilerin şefi olan Mihailoviç'i ve arkadaşlarını temizledikten sonra, Yugoslav\ada tutunabilmek ve saltanat sürmek için, bu memleket halkmın temayüllerine u\mak mecburijetini dııyduğundan bteki pejkler gibi Stalin'in ve Kominform'un oyuncağt olmak istemherek bir müddettenberi Rus\aya kafa tutuyordu. Kml çarhk ise pe>klerinden tam bir sadakat ve itaat istediği için, Titoyu Kominforma karşı ihanetle itham ve afaroz etmişti. Şimdi Yugoslavyaya kar^ı yapılan butun ha' reketler. nankor, kustah ve hain damsası vurnlan kuçuk Mareşah tedilı ve teczije etmek ve oteki pejklere gozdajp vermek maksadını eutmektedir. Moskova. Yugoslavyada çıkarılacak bir isyan veya yapılacak suikasdle Tito ile arkadaslannı. temizlemek istemektedir. Tito ise Stalin mektebinden yetişmiş bir kızıl kurd olduğu için. ustalarının sistemini ve plânlannı, başına orülecek çorabı çok iji bilij«r. Yalnız Tuna \e Adriyatik kıyılarında kurduğu diktatorlüğü ve sürduğıi saltanatı değil. kcllesini de kaj bedeceğini duşunerek her türlü tedbiri alı>or. Yugoslav>adaki Sırb. Boşnak, Sloven. Hırvıt. Karadağlı halk kütleleri. Birinci Dunva Harbinden sonra. bir devlet halinde ajnı bayrak altında toplanmış olmakla beraber, birbirlerine düşmandtrlar. Bu halk kütleleri İkinci Dünya Harbinden once bir noktada birleşiyorlardı ki o da komünizm aleyhtarhğı idi. Filvaki son harbe kadar So\yet Rus\a>ı resmen tanımıyan v * kızıl çarlıkla sijasî munasebetler tesis etmijen tek devlet Yugoslav^fcidi. 1927 bahaıında. o zaman Başvekıl olan sajın İ^met Inonu ile Yugoslav\ada >aptığımız sejahat sırasında. bir i ama bohçasına benziyen bu memleketin muhtelif unsurları arasındaki ihtilâflan ve bu ihtilâflann doğurduçu husumeti gormek imkânını bulmuştuk. Sırblar ortodoks. Boşnaklarla Üskub \e Manastır hblgesindeki Turkler, Arnavudluk hududuna mucaiir jerlerde oturan Arnavudlar ınusluman, IIır\atlar, Slovenler. Karada»lılaı katolik oldukları iciıı din. me?heb \e soy itibaıile biıhiıleıinden a\rı olaıı bu halk kutleleıi. lıaıhden evvel h i kotıı »aşaMp gidijoılaıdı Ortodoks ve katolik ıınsıııları. jani Hırvatlar vı Slovenlcrlc S.rbla.ı lıirlpstiren bir âmil de Ita!\a tarafından bir taarruza ııera'sarak istilâ cdılmek knrkusu idi. ikinci Dunya Harbi içinde. Yuçosla^a 25 mart 1941 de iiçler paktına girerrk Mihver taıafma gecrai'j. fakıt iKi gıın sonra. Bel^radria biı •uıkumet rîarbesi olmııs; Kral Naibi Pıens Paul kacmış ve senc Kıal Pierıt desletin başına gecmiş, bunun uzeıine 6 nisanda ABID1N DAVER Arkası Sa. 3, Sü. 5 îe Grammos işgal edildi Yunan çetecilerinin Arnavudlukta bütün müneıkalesi kesildi Londra, 28 (B.B.C.) Bu akçam Atmada beyanatta bulunan rpsmî bir sozcü, Yunan ordu birhklerinın Arnavud hududu yakmlarmdaki Grammos dağını işgal ettıklerini bildirmiştir. 2 300 metre yuksekhğinde olan bu dağın ışgalıle Yunan âsılennin Arnaviad topraklarına doğru gıden bütün münakale yolları kesilmiş bulunmaktadır. Atina radyosu tehlike geçirdi Atina radyosunu havaya uçurmak üzere plânlar hazırlayan ve bunları tatbik mevkiine koymaya yeltenen 50 komünist, Yunan poliii tarafından te\ kif edilmiştır. albay generalliğe terfi etti, birer derece yüksefen diğer subaylanmızın tam listesini veriyoruz Milletlerarası bankanın bir heyeti geliyor Heyet. kalkınma projelerimizi inceliyecek Tümgeneral Husnü Goktuğ Washington, 28 (a a ) Milletlerarası İmar ve Kalkınma Bankası, Turkiyeye beş üj'eden mürekkeb bir heyet gönderecektir. Bu heyet. hububat antrepolarınm, su taşmalarını kontrol tesislerinin, elektrik istihsal edecek barajlarm inşası ve limanların ıslahı ile ilgıli üç projeyi tetkik edecektir. Türki Kominform toplantısına iştirak ettiği bildirilen Maresal Voro<=ilov Bukreşte, Rumen Harbiye Bakanı tarafından karşılanıjor Parls 28 ıR ) United Press a lunmaktadırlar. Gayet gizlı tutulan îansımn Belgrad şehrmden bildir goruşmelerde Titoya mdırılecek yedığine göre. kominformun askerî ni darbeler hakkında plânlar hazır Arkası Sa. 3. Sü 2 de Sofj'ada toplantı halinde bu Goethe'nin 200 ünca doğum yılı dün kutlandı Bu münasebetle dün Üniversitede güzel bir tören yapıldı, Ânkara radyosu da hususi program yayınlıyor Buyuk Alman şairi Goethe'mn doğumunun 200 üncü yıldönümu dun bütun dünyada olduğu gibi, merrueketimizde de kutlanrruştır Bu iTiunasebs'le, İstenbul Muallımler Birliğinin. İstanbul Üniversıtesı Fen fakültesi konferans salonunda. teıtib ettiği toplantıyı yuzlerce kişi alâka>la takib etmiştir. Saat 16 da toplantıyı Adnan Adıvar açtığı zaman. salonu şehrin ileri gelen simaları, edebivat meraklıı Uni\ersıte profesoıleri ve taIebe>ri tam;men doldurmuştu. Adnan Adıvir, açış konuşmasında Arkası Sa 3, Sü. 7 de Alraanyaya Inönü dün sabah ihracat şehriffiize geldi . '••."• ^ ı Arkası 5a..3. SîL 5 te, Tacirlerimizin, Almanyada açılacak münakasalan kazanması îcab ediyor Batı AJmanya ile Turkiye arasınaa geçen ay vapılan bır tıcaret cnlasmasına gcre, Turkiyeden bu memlekete çok fada mı^tarda mal ihrac edıleeektır. Ancak, mallarımızın Batı Almanyadaki Muttefık işgal Komutanhğının ekonomık teş kılâtı tarafından beğeruhp beğenılmemesi keyfıyetı tacırierimizı duşuridurmekte ve «Geçen sen« olcuğı* gibi bu sene de Batı Almanyaya yapılacak ihracat yalnız tütune mı munhasır kalacak?» endisesi ileri surulmekteydi. Son defa Frankfurt Tıcaret Ataşelığimizden gelen raporda, Batı Almanyanm bizden ithalâtı nasıl yapacağı anlatılmaktadır. Raporda. once yağlı tohumlar ihracatı meselesi ele alınmakta ve fiatlarımızm yııksek olduğu beiirtilerek, şoyle devam edılmektedır: « Yağlı tohum'.ara dair i'gili makamlarla yapılan temaslardan fiatlarımız dunya fiatları seviyesıne inmedıkçe memleketimizden mübayaada bulunulamıyacağı intıbaına varılmıstır. Kendılerile goruşulen zevat, Turkiyeden yağlı taneler sa Arkası Sa. 3. Sü. 6 da Cumhur Başkanı, Heybelide dinleniyor, Trakyadaki askerî tatbikatta bulunacak Iranın Rusyayı protestosu fran Dış İşleri Bakanı, kaçırılan İranlı askerlerin iadesini istedi Londra, 28 (B B C.) Bugün Tahranda beyanatta bulunan Iran Dış işleri Bakanı Ali Hıkmet, Rusyaya şiddetlı bir protesto notası gönderildığini ve Iran topraklarından Ruslar tarafından zorla kaçı« rılan İranh askerlerin iade edılmesinin ıstemldığıni bildirmiştir. İranda Âyan için seçim yapıldı Tahran. 28 (a.a. Afp ) Bugun ilk defa olmak üzere Iranhlar, Âyan uyesi seçmek ıçın reylerini ku'lanmışlardır. Hasan Âli Yüceliıt konuşması Hasan Âli Yücel Adnan Adı\ar «Goethe, okulda değil, bütün insanlık hayatında bir mürebbi oldu» Ankara Radyosu Goethe'nin 200 uncu doğum yıldonumu münasebetıle hazırladığı hususî programı dun geceden itibaren yayınlamağa baş'Emıştar. Programı, 1945 te Hasan Âh Yücel, bir söylevle açmıştır. Hasan Âli Yücel yaptığı konuşmasına şöyle başlamıştır: « Medenî dunya; bugün, doğumunun iki yüzüncü yıldönümünde, Goethe'yi hararetle anmaktadır. İnsanlığın unutubnaz şereflerinden biri olan büyük sanatkârın dünyaya geldiği Frankfurt şehrinde, cdhamn dört bucağıadan gelmiş aydın insanlar; dört gündenberi, ora Üniversitesinin 'ertib ettiği anış törenine iştirak etmiş bıılunuyorlar. Başlangıcı 28 ağustos olan bir yıl içinde, onun hayatı, eserleri ve fikirleri anlatılıp yayılacak; piyesleri Doğuda zelzele devam ediyor Halk, yiyecek yerine çadır malzemesi gönderilmesini istiyor Erzjrum 28 (Zelzele bölgesine giden arkadaşunız bildiriyor) Bingol vilâyetindeki zelzelenin mer kezi olan köyleri otomobil ve atla dolaştım. Deprem hafif hafif devam ediyor. Kdylerde kaldığım iki gün içinde beş defa sarsıntı oldu. Halk korku içinde olduğundan, evlerine girememektedirler. Geceyi açıkta veya çadırlarda geçiriyorlar. Yiyecek vardır, fakat çadır malzemesi yoktur. Uçakla atılan şeker, zeytin ve sabun gibi maddelerin ziyan ol Nuhçular bugün dağa çıkıyorlar Surbehan, 28 (A.P.) Associated Press muhabiri E.D Greenwald bildiriyor: Nuhun gemisıni araCumhur Başkanı Haydarpaşa garından çıkarken yacak heyet, iznin son kontrolü Cumhur Başkanı Ismet İnonu, beİnonu çok neşeli bir çehre i k için hudud askeri birlıği tarafınraberınde refıkası ve çocukları ol trenden inmiş, kendisini karşılama dan alıkonuldu Yarm erkenden duğu halde özel trenile dün sabah Arkası Sa. 3. Sü 2 de dağa hareket edilecektir. saat 10 da Ankaradan şehrimizs gelmiştir. Vali ve Belediye Baskaru HAFTA SONU GEZÎNTİLERİ Lutfi Kırdar ile Ordu Müfettişi Orgeneral Asım Tınaztepe, Cumhur Başkanım Pendikte karşılamışlardır. Haydarpaşada tnönüyü karşılamaya gelenler arasında Devlet Bakanı ve Dış İşleri Bakan vekılı Cemil Said Barlas, Ulaştrrma Bakanı Kemal Satır, Tarun Bakanı Cavid Oral, İstanbul Üniversitasi Rektdrü, C H J . Meclis grupu başkan vekili Faik Ahmed Barutçu. C.HP. müfettişi ve il başkanı, Istanbul Savcısı, Emniyet müdürü askerî ve mülkî erkân ile İnönü ailesi mensubları bulunmaktavdı. Dolar bıılıraıu VVashingtonda başlayan görüşmelere yüze yakın uzman iştirak ediyor NewYork 28 (Nafen) «Dolar buhranı» etrafındakı görüşmelere bugun de devam edilmiştır. Onümüzdekı hafta yapılacak esas müzakerelere müsaıd bir zemin hazırlamaya çalışan uzmanların adedi 100 u bulmaktadır. Bunlar ayrı ayrı yedi grupa taksim edılmişlerdir. Malî uzmanlar «dolar buhranı» nı muhtelif cephelerden tetkik etmektedirler. Muhabirlerin bildirdiklerine göre ilk defa olarak dün toplanmış olan bu uzmanlar arasındaki görüşmeler karşılıklı bir anlayış zihniyetı içinde cereyan etmiştir. Bu malî görüşmelere Birleşik Araerika, Kanada ve İngiltere iştirak etmektedir. Arkası Sa. 3, Sü. 3 te Arkası Sa. 3', Sü. 4 te I Dünkü Tenis Müsabakalan J Acelesi olmayan yolcuların gemisi Nuh zamanından kalma Neveserle yapılan bir seyahatin hikayesi Amerikada komünist düşmanlığı Eski muharibler, Kızıl Şarkıcı Robeson'un yapmak istediği bir toplantıya mâni oldular NewYork 28 (R.) Komümst aleyhtarı eski muharibler teşkılâtına, mensub binlerce kişi «Sosyalistlere karşı çarpışmayız» dıyen kızıl şarkıcı Paul Robeson'un konserine mâni olmuşlar ve polıs kordonunu yararak salon içindeki kursüyü ve sandalyaları yakmışlardır. Polısin guçlukle bastırabildiğı karışıklıklar esnasında biri ağır olmak uzere on üç kişi yaralanmıştır. KomünLst Robeson'un gizlenmekte olduğu bfldirilmektedır. Bulgaristan Rusyadan buğday istiyor Paris 28 (R) Sofyadan gelen haberlere gore, Bulgaristanda kıtlık çıkması ihtımali mevcuddur Hasad gayet kotü neticeler vermış Milletlerarası tenis müsabakalarma dün de de V am edilmiştır Bugün çift erkek ve çift kadın fînal ve Bulgar hükumetı Moskovadan 160 000 ton buğday istemeğe mecleri yapüacaktır. Resim, dünkü karşılaşmalardan bir sahneyi gbstermektedir. z bur kahnıştır. (Müsabakalara aid tafsılât 4 üncu sahıfemizdedirJ Emekfar yandan çarkb vapur Yozts» 4 üncü sahi/emigge