Katalog

FUM/TtInkılAp y a p a n haçarât,ö(durücO MUHAKKAK TECRÛBE EDİNrZ umhuri 26 ncı yıl Sayı: 8989 KURUCUSU: YUNUS NADÎ Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu İstanbul No. 248 Telefonlar: Umumî Santral Numarası: 24298. Yazı İşleri: 24299, Matbaa: 24290 *«* JCOCUK GELDİ. A VRUPA Tal.;« 21333 40051 Cumartesi 20 Ağustos 1949 H A R A C Ç I Kardeşler I Beyoğlu TEL: 40678 Am erikanın bize İzmirde tartışmaîar ask erî yardımı Batıya ayrılan tahsisatı yarıya iniirea Bazı C.HP. lilere göre Üçüncü İnönü" zaferî Temsilciler Meclisi Türkiyeye yardımıu Egede kazanıldı ve düşman deni/e döküldü (!) r v "> azaltılmamasına karar verdi Fakat Batı devletlerine yapılacak yardım hakkındaki kararîn da kat'î olmadığı, Ayanın buna muhalefet edeceği bildiriliyor D.P. liler diyorlar ki: «Son hiicumlardan iki netice kazanıldı: Biri kuvvetlenmemiz, diğeri de seçim kampanyasında muhalefeti nereden vurmak istiyeceklerinin şimdiden belli olmasıdır.» Sartlardan biri vrupa Konseyinde ycr almamıza itiraz eden Times başyazan. sebeb olarak, din ve dil ayrılığmdan dognu kültür farklarını ileri sürıiyor. • bu derece geniş davranırsak Avrnpanın sınırlan nereye varır?» diyc de soruyor. Cevab verelim: Keşki imkânı hıılunsa da hu sınırlar bir yandan Vladivostok'a. öteyandan da Honolulu'ya kadar uzatılsa. Bizinı anladığımız, A vrupa Birliğindcn maksad, tarilıte bcnzerlcri görülen devletler serisine bir yenisini ekleTnek değil. belki daha ziyade hiir milletler lopluluğıınun ileridc meydana getirocejîi riiinya devletine doğru bir nazırliktır. Bu bakımdan din ve dil ayrılığının Avrupa Birliği sisteminde temelli bir rnl ovîiayabileceğini sanmıyoruz. Bizim asıl endişcmiz. Eeçen KÜ" de bıırada helirttiğimiz gibi. insan ve crmisct anlayışında Avrupaya hâkim olan prensipleri benimsemek. o prensipleri yüriiten müesseselere bajlanmaktır. Mcsoleyi bu cephetlen ele alsayıfc; saym başyazar Miphcsiz daha ilgi «nplayıcı fikiıler ilcri sürebilir. belki de daha fayda?ı hir tartışmaya yol açabilirdi. Bu mevzuda bir kaç gün önceki bir ya^ıma .Akşam» da dokunan Halide Edib Adıvar. AvıupalılaşRussel Dorr'un dün Amerikan Biiyük Elçisile karşılaşması nıa hareketimizin öyle benim deriieim gihi birdenbiıe Cumhııriyet rrjimile başlamadışını. simdi Batı diinyasına hayat vcreıı idealler uğntna vaktile bi7.de hayatını feda edenler rıktığını hatırlatıyor. Değerli roraancımızdan ozür dilerim, fakat o yazımda Avrupalılaşma gayıetlerine Curahuriyetten sonra giriştiğimizi söylediğimi zannetmiyorum. Satırlar arasından başka bir nıana çıkabiliyorsa aceleciliğime bağışlansın; herhalde demekistediğim bizdeki gaıblılık cereyanının Atatürk devrirnlerile hızlandıgını. hattâ görülmemiş bir terapnva vardığını belirtmekti. İtalyancanın «scala kelimesi iskele şeklinde dilimize ne zaman girmiştir? Ege kıyılarını Adriyatik ötesine bağlayan jlk köprü, aldanBir müddettenberi Pariste bulu Paul Hoffman'ın eşi ve çocukları mıyorsam, o devirde kıırulmuş olnıalıdır. Bu iemasların daha baş nan Marshall plânı Türkiye idaresi bulunduğu halde, dün öğleden sonlangıcda iıimize «Avrupah olmak» başkanı orta elçi Russel Dorr, refa ra, Hoffman hususi uçağile, Atinabaşkanı Arkası Sa. 3, Sü 1 de hn>esini so'duğunu iddia edemeyiz. katinde. İşbirlişi idaresi Tarih labirentine dalraamıza liizum yok. fakat İslâmlığı kabul edişimizdenberi biz kendi ölçüleri içinde dörtbaşı manrır. bir çok bakımlardan Avrupadakine iistün bir medeniyetin öncülüğü vazifesini yüklenmiştik «İskele» sayesinde Avrupayı gördükse de ona bzenmedik; Eski Fransız Dış Bakanı tersine onıı fethetmeye çalıştık. Ç i k t ! p< f ıelıele Olrnnto'ya Ahmerl P.jn Bidault, insan haklan deıken. şaiıimiz. Papa'yı Roraa hakkındaki proje, A vrupa mııftisi görmek isteyen bir sönmüş Konseyinde kabul edilirhulyanm ışıklarile kendi iç dünyase, iki memlcketin komüsını aydınlatmaktadır. Sözii kısa Ankara 19 (Telefonla) C.H.P. kanlı|ında top'.anmıştır. Başbakan nistleri tarafından kurukeselim: Şoyle oldu, böyle oldu, bi Divanı, bugün saat 10 da Genel Şeraseddin Günaltay da toplantıda lacak partilerin meşru rim gayTetlerimizle Avrupanın gb Başkan vekili Hilmi Uranın baş Arkası Sa. 3, Sü. 3 te vaziyete gireceklerini beğine kadar uzanan ve yüıyıllar boyunca orada cenklesen şark mesöyledi NADİR NADİ Londra 19 (B.B.C.) Avrupa İs Arkası Sa. 3, Sü. 5 te tişare Meclisi Spaak'ın başkanhğmda bugün yaptığı toplantıda insan haklarının korunması ve geliştiıilmesi meselesini tetkik etmiştir. Bir çok rnurahhsslar ve bilhassa İngiîiz, Danimarka, İtalya. İsveç ve Yunan delegeleri görüşmelerin esasını teşkil eden mevzuun ehemmıyetini belirtmiîlerdir. İngiliz delegesi muhafa2akâr Sir Arkası Sa. 3, Sü. 4 te Londra, 19 (B.B.C.) Amerikan Temsilciler Meclisi, Batı Avrupaya silâh yardımı için Başkan Truman tarafından istenilen kredileri yüzde elli nisbetinde kısmış, fakat Türk.ye, Yunanistan, İran. Kore ve Filipinler ir ; n ktenilen tahsisata dokunmamıştır. Eu kanun tasarısı ş:mdi Âyana gönderilınişt;r. Hükumetin tekliflerini Temsilciler KecHsinden umumiyetle daha iyi karşılıyan Siys.nın Batı Avrupaya yapılması istenilen ?skcrî ysrdımın azaltılmasına karşı koyacağı "inlr<ş;lmaktadır. Âyan Dış İşleri Komisyonu Başkanı Tom Vor.aily, icab ederse, •Komitede, Âyan Mec• r;iude ve her iki Meclisin müşterek toplantısndr». Temsilciler Meclisi tarafından yapı'r.n :ndirmeye karşı koyacnğını bıldirmıştir. Şımdi Âyanda müzakere edüecek olan kanun tasarısı sonradan iki Meclis üyelerinden mürekkeb müşterek bir ~komisyona havale edUecektir. Londranın tefsiri Londra radyosunun tefsircisi, Amerikan Temsilciler Meclisinin kararmı yorumlarken şöyle demiştir: «Amerikan Kongresinin Temsi)ciler Meclisi Batı( Avrupaya yapılması istenilen askerî yardım tahsisatını yüzde elli nhbetmde kısmış fakat Türkiye, Yunanistan ve İıana yapılan tahsisata dokunmamıştır. Amerikan Meclisinin bu kararı Batı Avru'O'j memleketleri igin iltifat dolu bir karar ol'Yirsa gerek!» Yorumcu, muhalefetin müfrid sağcıları ta Arkası Sa. 3. Sü. 3 te Izmir 19 (Arkadasımız Mekkl Said Esen bildiriyor) Curalıur Başkanının son konuşmaları dola* yısile bazı noktaların, Demokrat Parti genel idare kurulu tarafından açıklanmasına lüzum görüldüğü, Çeşmeden bugün sızan haberler arasındadır. BUhassa 12 iemmuz beyannamesine aid izahların, bazı mukabil mütaleaları gerektirdiği sanılıyor. Bu konusmalarda, aydınIanmağa muhtâc cihetler olduğu da ileri sürülüyor. Demokrat mahfil» lerln kanaatini, iktidar partisinin, Arkası Sa. 3, Sü. 4 te Brezilya ordusuna aid bir görünüş Inonunun Nazülideki «Ortada bulunan meselelerden hiç birinin ciddî bir ehemmiyeti yoktur.» Nasüli, 19 (Hususî) Cumhur Baçkanı Ismet İnönü, dün buraya geltniş ve istasyon yakınındaki bir binanın balkonundan halka bitaben bir nutuk söylemiştir. İnönü, seçim mevzuunda şöyle demiştir: « Ortada bulunan meselelerden hiç birinin ciddî bir ehemmiyeti yoktur. Memleket o hale gelmiştir ki siyaset anlayışı vatandaşlann siyasî haklarım görüşleri ve kavrayışları o derectye yükselmiştir ki meselâ doğru bir seçim yapmaya hiç bir mâni yoklur. Bu memlekette artık serbest bir seçimi bütün neticelerila tanakkuk ettiremiyecek Arkası Sa. 3, Sü 2 de Marshall plânı idaredsi dün Paristen geldi Türkiye ve Yunanistan Komünistleri Bizim de yeni hiiku Fiıtlandiyada da konıünistlere karşı ordu harekete geçirildi meti tanıdığımız Londra 19 (B.B.C.) Rio de Ja j ve bu ihtilâl malzemesi derhal mubildiriliyor neirodan gelen haberler, Brezilyada sadere edilmiştir. Yeni hükumet, Kâzım Orbay'ın tetkiklerine devam etmesini istedi ve Orgeneral birkaç gün daha kalmaya karar verdi bir koraünist ihtilâlinin bajtınlmış olduğunu bildirmektedir. Brezilyalı polis mahalli komünist teşkilâtının merkezine bir baskın yapmış ve gayet mühim vesikalan ele geçirmiştir. Bu vesikalar arasında ihtilâlin patlak vereceği günde neşredilmek üzere hazırlanan bir «Kızıl beyannams» de bulunmaktadır. Bildirildiğine göre, Kızülar, hükumeti devirmsk ve idareyi ele almak için özel kadın tuğaylarının teşkili hususunda da hazırlıklar yapmışlar dır. Poîis tarafından tevkif edilen elli komünist liderinin, memleketin muhtelif yerlerinde silah ve cephane stoklan yaptıkları öğrenilmiş Şilide komünist faaliyeti Santiago'dan gelen haberlerde, Şilide bastınlmış olan ihtilâlin lazıllar tarahndan hazırlandığı bildirilmektedir. Burada da komünistlere karşı şiddetli tedbirler alınmış ve Santiago'ya tskviye kuvvetleri getirilmiştir. Finlandiyada komünistler tevkif ediliyor Finlandiyada, umumî grev ilân eden komünist partisi tarafından hükumete karşı girişilen taarruz, kızıllann bekledikleri neticeleri vermemiştir. Helsinki hükumeti bazı kanşıklıkUra sahne olan Kemi şehrile açık üman ilân edilen Han Arkası Sa. 3, Sü. 7 de Suriyede sükunet var! Brezilya ile Şili'de iki kızıl ihtilâl tesebbüsü bastırıldı Paris görüşmeleri hakkında izahat veren Dorr: «Istediğimiz yardımdan bir kesinti yapılacaktır. Fakat programımız bundan fazla iıüteessir olmıyacak» diyor "C. H. P.,, Divanı devletciligi ele aldı istanbul Valisinin Şam elçiliğine tayini haberi Albay Hinnavî Şam 19 (B.B.C. nin hususî muhabiri bildiriyor) Suriyenin eski Cumhur Başkanı Hüsnü Zaim ile münasebetleri gergin olan Ürdün hükumeti, Suriyede kurulan yeni hükumeti taîiınııştır. Irak da yeni Suriye hü.îumeüni çok iyi karşılamış bulunuyor. Yalnız Mısırın durumu henüz açıklanmamıştır. Mısır, şimdiki Suriye hükumetinin dahilî siyasetini de, Arab âlemindeki siyasetini de tasrih etmemiş olduğunu ileri sürerek daha fazla Arkası Sa. 3, Sü 2 de beyannamesi Bundiı, Cumhur Başkanının son konuşmalanna cevab veriliyor Millet Partisi genel kurul üyeleri il« milletvekillerinin sehrimizde yaptıkları toplanülar sona ermiş ve bir beyanname neşredilmiştir. Bunda, üç gün süren toplantılarda vanlan kararlar açıklanmaktadır. Parti ileri gelenleri, memleketia genel durumu ile Cumhur Başkanmın Ege seyahatini incelemişle?dir. Varılan neticelere göre, memleket islerinde her sahada bir kararsızlık ve kifayetsizHk hüküm sürdüğünden, emniyet ve itimad da sarsılmış bulunmaktadır. C J î P . ve hükumeti ise, biınlara çare bu Arkası Sa. 3, Sü. 6 da Millet Partisinin Meseleyi tetkik için seçilen komisyonun raporu bugün görüşülecek İç İşleri Bakanı sısnyor, Vali ise «bu haberi ilk defa sizden duydum» dedi İstanbul Valisi Dr. Lutfi Kırdarın Şam elçiliğine tayin ediîeceği, yerine de Ankara Valisi AiTıi Doğanın getirileceği ve bu husustaki tayin kararnamesinin, Cumhur Başkanı Inönüye, Ankaraya avdetinde, sunulacağı şayi olmuşrur. Esasen bu haberler bir müddettenberi dolaşıp duruyordu. Veliefendi koşu mahallindeki hâdise ve onu takiben ekmek buhraıu dolayısile ev'V'elâ İç İşleri Bakanı, müteakıben Ticaret ve Ekonomi Bakanı ile Vali ve Belediye Başkanı arasında şiddetli münakaşalar olduğu şayiaları çıkmıştı. İç İşleri Bakanı. koşu hâdisesini mahallî tedbirlerin alınmamasma atfetmiş, Vali ise sebebin daha geniş ve mahallî olmaktan uzak bulunduğunu sb'ylemiştir. Kezalik ekmek meselesinin de, hükumet meselesi olduğunu söyleyen Vaîi, bugünkü yanm tedbirlerle belediye murakabeşinden bir fayda gelemiyeceği iddiasını ortaya atmıştı. Bunlardan başka, Valinin değistirilmesine, yaklaşmakta olan seçimler de sebeb olarak gösteril Arkası Sa. 4, Sü. 8 de r Ordu atlelleri Paris yolunda I Zelzele fasıla ile devam ediyor Felâket mmtakasına yiyecek, sağlık ekipi ve ilâc gönderildi Erzurum, 19 (Hususi) Zelzele, Erzurumun bilhassa Çat bucağına bağlı 26 köyde hasar yapmıştır. Bu köylerde şimdiye kadar 16 ölü, 12 yaralı tesbit edilmiştir. Ağır yaralılar, Memleket hastanesine getirilerek tedavi aHına alınmışlardır. Ağaköyü ile Keseler köyü tamamen birer harabe olmuşlardır. Arazisi kaygan olduğu için Ağaköyünde yapılan binalar birkaç sene içinde çatlar ve yıkıludı. Ankaradan gelen bir jeolog heyeti. 88 hanelik olan bu köyün, toprağı ssğlam bir yere kaldırılmasmı uy•gun bulmuç ve kararmı alâkalılara bildirmişti. Sağlık ve SoEyal Yar Arkası Sa. 3, Sü. 7 de istanbul Universitesinin kurmaya uğraştığı Enstitü hakkında şayanı dikkat izahat * Gazetecilik Enstitüsü •• Maarif Pazartesiye toplanacak olan Şurada. kanunsuz muameleler şiddetle tenkid edilecek Ankara 19 (Telefonla) Millî Eğitiın Şurası, cnümüzdeki pazariesi günü 'îaat 10 da Dil Tarih Fakültesinin biiyük salonunda tcplanscaktır. Bir hafta süreceği tahrr.İ!i edilen Şurada, bu sefer hararetli gürüşmeler olacağı sanılıyor. Şura gündeminde, ilk ve orta öğretira, müfredat programlarıi.pğret Arkası Sa. 3, Sü. 6 da Harice 361 kilo altııt sattık Bunlarm, buğdaylar için Kanadaya verildiği anlaşalıyor Türkiye, ilk olarak dün harice 361 kilo 143 grarn altın satmıştır. Bu altınların değeri 1.137.888 iira tutmaktadır. Boylece dışarıdaki altın stokumuz 72 ton 137 kilo 653 grama düsmüştür. Satılan altmla Arkası Sa. 3, Sü. 5 te Tiirk ordusıı atieüen htanbuîdan hareketlerinden önce' Paristeki Orduiararası atietızm mü ne perşembe günü başlandığı ma cı, Sv. Yzb. Ekrem Birgören «Zeysabfkalarına katılacak oîan Türk lumdur. bek» ile ikinci. Sv. Yzb. Tevfık ordıi5u atletleri diirikü Trabzon vaİlk günkü konkuripik dresaj kıs Yücel «Yalçm» ile üçüncü olmuşpuıile hareket etmişlerdir. mı' yarışlarına 22 süvari katılmış lardır. ve neticede süvari yüzbasısı Salih Dün. Maslak yolu üzerinde AOünkü atlı yarışmalar Arkası Sa. 4, Sü. 7 de 1949 yıü İstanbul konkuripıklerı K09 «Aşkiu» aduadaki aü ile birin Profesör Dr. Reüi Şükrü Suvla muharririmide görüşürken (Yazısı 4 üncü sahiiemizd&l