Katalog

umhuriyet 26 ncı yıl Sayı : 8954 KURUCUSU: YUNUS NADÎ Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, îstanbul Posta kutusu îstanbul No. 248 Telefonlar: Umuml Santral Numarası: 242S8. Yazı İşleri; 24299. Matbaa: 24290 r Bütün in?asjfe<?a faıllanılan C E L 0*1 E X tecrid levhalar:^* geimiştir. Türkiye Satış Merkezi: SERATTAR îfHALÂTİHRAÇAT T.A.Ş. Sirkeci, Kayseri Han No. 567. İstanbul. Telefon: 21719 Perşembe 14 Temmuz 1949 i parti arasmda tekrar Ingilteredeki liman sert tartışmalar işgilerinin grevi Aydında muhalefete hücum eden Başbakan Yardımcısına Demokratlar cevab verdiler Myet O ngı.uce Economist Dergisi bize dair bir >.azı yajınlamış; henüz goremedık. Anadolu ajansının \eıdiği kadarma bakılırsa yazar. memleketimizdeki demokratik gelismeleri lakdirle karşılamaktadır: «Geçenlerde toplanan D.P. büjük feongresi hararetli olmuş, bir çok hatibler iktidara şiddetle çatmışlardır». Muharrir ilâve ediyor: «Bu hal gerçekten demokrat olan her memlekette vuku bulan bir şeydir». Sonra ne olmuş? Halk Partisi ş/izcüleri de buna mukabele ederek Demokrat Partiyi tenkid etmişlerdir». Bu da her yerde olağan bir $ey. Fakat asıl enteresan noktaya çimdi geliyoruz. Yazar düşuncesini şöyle açıkhyor: «Bununla beraber bu anlaşmazlıklar siyasî ha\ayı zehirlemek şöyle dursun, sadece memlekette istikrarın bir alâmeti oltnuştur ve demokrasinin doğum sancılarına dahil bulunmaktadır». Dediğimiz gibi yazının bütününü okuyamadık. Ajansın yaymladığı kısa parçadan yukan çıkardığımız son cümle de oldukça lâstikli bir mana taşıyor. Muharrir, iktidarla muhalefet arasuıdaki tartışAydın 13 (Hususi) Şehrimire gelen Başbakan yardımcısı Nıhad Erim 12 temmuz beyrnnEmesinin yıldönümü münasebetıle dun s':şam halkevinde bir konuşma yapmıştır. Bakan, 12 temmuz 1947 beyannamesının sıyasi hsyaiımızda bir dönüm noktası olduğuna ışaret ettıkten ve bazı izahlarda bulunduktan sonra demistir ki: « Bazılannın göstermek 'stedıği gibi 12 tcmmuz bevannamesi tek taraflı bir sened değildir. 12 temmuz beyannamesi Tanzımat ferrnanı gibi bir ferman da değildir. Bu vesika Devlet Reisımn partiler arasmda hakemlik ederek salim istikameti ilân eylemesidir. Eğer 12 temmuzda herhanği bir taahhüd alınmış ise bu taahhüdü Cumhur Başkanının gahsında değıl, taraflar kendilerinde aramalıdırlar.» Nihad Erim, bundan sonra, D.P. nin son kongresıne temas ederek şunları soylemiştir: Arkası Sa. 4, Sü. lde .J İşçiler, askerlerin boşalttıklan eşyayı taşımak istemediklerinden vaziyct fenalaştı Avam Kamarasında beyanatta bulunan Attlee: «İşçilerin 12 Temmuz beyannamesiniıt yıldönümü münasebetile konuşan Nihad Erim: "Demokrasi davasım bu hareketi memleket için vahim bir tehlikecHr» dedi, samimî surette yürütmekte, bugün maalesef yaltıız kalmış gibiyiz,, dedi muhalefet fevkalâde ahval ilânı talebine itiraz etmedi Londra 13 (B.B.C.) Başbakan Attlee bugün Avam Kamarasında 13,528 limari işçisinin yapüğı grevden bahsetmiş ve Ingilterenin çok" nazüe bir tarihî devir geçirdiği bir sırada vujtubulan hu hareketi «memleket ıktisadiyatı için vahim bir tehlike» sayHığını bıldirmiştir. Arkası Sa. 3, SiL 3 te D Yeni pamtık mahsulü çok bol olacak Alâkalılar, pamuk mahsulünün bu yıl yegâne döviz kaynağımızı teşkil edeceğini belirtiyorlar Cumhur BM^IPUU Tokadda Uîr kadm vatandasla görü$ürken meselesi Britanya tmparatorluğu Maliye Bakanlan dün toplandılar Londra 13 (B3.C.) Britanya İmparatorluğu Maliye Nazırları kon feransı bu sabah Mr Attlee taraimdan açılnustır. Konferans sterlio bölgesi memleketlerinde dolar b t llgınm ortaya çıkardığı meseleyl halle u|raşacaktır. Arkast Sa. 3. Sü. 5 te kıtüğı Dolar fcftyledikten sonra bunları demok rasinin doğtfm sancılarına benzeti j or. Bu son ifadeyi birinciye eklerken ortaya çıkan tezadı görmemezlik edemiyeceğiz. Bizde de her hürriyet diyannda olduğu gibi partiler karşılıklı birbirlerile mücadele edebiliyorlarsa Türkiyede demokrasi var demektir. Fakat bu vaziyete doğum sancıları admı verirsek o zaman demokrasi derhaJ bir meçhul hal alır. Malum ya, doğum sancısı henüz ortaya çıkmıyan varlıklar uğruna çekilir ve hâdise tamamlanmadan, yani doğum vaki olmadan once dünyaya gelecek nesneye dair kesin hükümlere varmak da tehlikeli değilse bile pek de güvenilir bir hareket değildir. Adanada pamuk tarlalarından bir gorünüş Bununla beraber biz ancak bir kısmım okuyabildiğimiz yazıya bir Ankara, 13 (Telefonla) Bir metin, Kanadadan 300 bin ton buğiyi niyet duygusunun hâkim oldu müddetten beri memleketimizde day ithaline karar verdiği roağunu inkâr etmiyoruz. Yazar her umumî bir endişe mevzuu olan lumdur. halde bir Tiirk dostudur. Üç dört hububat azlığı karşısmda, Hüku Arkc Sa. 4, Sü. 8 de yıldır başladığımız yeni demokratik gelişıneyi bir an önce tamamlamamızı dilemekte, son hâdiseleri de hayra yormaktadır.Bu noktada gerçekten ümid verici belirtiler vardır. Demokrat Partinin Ankaıada açılan ikinci büyük kurultayı umumiyetle iyi bir hava içinde geçmiştir. Bir defa, partiyi içindeD vurmak isti>enlerin >enilgiye uğraması başlıbaşına bir kazancdır. Öyle bazılarının korktugu gibi teşekkül ikiye üçe ayrılsa ve parçalanıp dağılsaydı içine girmeğe çalıştığımız hürriyet rejüni elbette hazin bir akibete uğrardı. Bunun dısında toplantılara zaman zaman hâkim olan miting havasına rağmen, kongre, umumiyetle iyi çahşmış, cnerjik ve realist bir yol tutmasını bilmiştir. Ingiliz dergisinin de yazdığı gibi iktidar hakkında söylenen eözler, hükumete karsı yapılan hürumlar, gerçekten hürriyetle idare oltınan her memlekette olağan saytlısjımız seylerdir. 2 Yazılar 1 000 keümeyi geçGazetemiz, 19491950 yılı YuGerçi karşı taraf bu vaziyeti bir miyecektır. Daha kısa da olabılir. nus Nadi Mükâfa.tı için mevzu 3 Bvı yazıların daha evvel ganralık yadırgamış, «aman fazla ileri olarak «Bir Yurd Yazısı > nı seç zete ve dergılerde lntişar etmemış gidijoılar. Dur şunlara hadlerini olması şarttır miştir. bildirelim» der gibi bir hal almış4 Yazılar, behemehal daktilo tır. Economist vazarınm doğum san«Bir Yurd Yazısı • ndan makedılmiş olarak gönderilecek, muharcısına benzettiği hal de belki busad, memleketin herhanği bir rırınin sarıh adreslrti ihtiva edecek. zarfların uzerıne «Yunus Nadi Mudur. Çünkü böyle bir zihniyeti deköşesini tabiî güzellikleri, tarihi, kâfatı» kaydı konacaktır. mokratik prensiplere yakıştırmak an'ane ve âdetleri, hususiyetleri, 5 Müsabakaya iştırak müd<1eti güçtür. derdlerile anlatan bir makale, 15 temınuzdan şubatm birincl gu Toplan, konuş, tenkid et. Fa bir röportaj, bir mektub veya bir nune kadardır. O günden sonra kat fazla ileri gidip beni sinirlengelen jazılar müsabakaya sokulmıhikâyedir. (Şiir haric) Yazılsr, d'rme. Yoksa aliınallah mahvedeyalnız tabiî güzel'iği ele alabile yacaklardır. 6 Yukarıdaki şartlara harfi riııı. ceğı gibi, yalruz an'ane ve âdetharfine riayet etmıysnlerin yazılsn. Iktidarın bu afızla konusabildiçi leri veya diğer husuîiyetleri kıvmetlen ne olur=a olsun, mıısabadivarlarda belki bir ağalar demokkaya gırmek hakkını hıçbır zaman mevzuu bahs etJneleri de kabilrasisinden hattâ en doğrusu bir ikiktısab edenııyecektır. dir. Mesele, sadece bir ytırd par7 Gazeteje gıren her yazıya tidar demokrasisinden bahsedilebiçasına aid güzel bir yazı yaz10 lıra tahrir ucreti verilccektır. lir; fakat mekteb kitablarında okumaktır. 8 Mıısabakada birinciligi kazafluğıımuz, batı memleketlerinde de nana 1 000 lıra verilecek ve ikinriBununla istidadh amatör genc«rppklerini cort'iıjümüz millî de>e. uçuncuye de münastb hediyeler leri teşvik etmek gayesini jrutmnkrasi oralarda bir hayal olarak takdım olunacaktır. tüğümüz gibi, yurdumuzu, muhkalır. Bu çekilde yollanacak yazılar. telif köşelerini hususiyetlerile Şükürler olsun ki hükumetin yaYazı İşleri Müdürlüğümüzde bilmiyenlere tanıtmak gibi bir ymladığı tebliğ böyle bir dil taşlmütefekkil bir heyetçe beğenihizmettp bulunacağımızı da dümıyor, sadere kamın dısı hareketlirse gazeteye konacak, neticeşünüyoruz, lere müsaade edilmiyeceğini vatande bir eleme komisyonu taraiuı.daslara bildiriyordu. Bir bakıma 1949 1950 yıh Yunus Nadi dan ayıklanacak, BüyükHaiem J gerçi bu teminata lüzum yoktu Mukâfatmm şartiarı şunlardır' Heyetinin ekserıyetle i;*i ıaz 1 Müsabakaya herkes iştırak Yurd içinde kanun hâkimiyetinı edeceği kararla ca birinci, ikinedebilir. Yalnız matbuatta lmzalasağlamak ve korumak her iktidann ci ve üçüncü tesbit ve ilân edirıle yazı yazarak tanınanlsr girelecektir. NADtR NADİ mtzler ((Çorum)) yangını tahkikatı Vukuf ehli dün de vapurda tetkikler yaptı Çorum vapuru fadasına aid tahkikata nnjhtelif ccphelerden devam edilmektedir. Hâdiseye elkoyan Savcı Muavinlerinden Tarık Onan, dun de butün giın tetkiklerde bulunmuş, vapurun ambar memurile, kâtibini ve gemi adamlarından bazılarını sorguya çekmişür. Savcı Muavini, faciaya tekaddüm ed«n anlarda 3 numaralı ambarda tüccar eşyası konulabileceğini gözönünde tutarak, bu tahmil sırasmda müstahdemlerden kinılerin bulunduğunu tesbit etmiş ve bunların da ifadelerini ahnıçtır. Arkası Sa. 4. Sü. 6 da Yurd gezîsinden döaen İnonünün intıbaları "Her yerde vatandaşlarımın kendilerine, vatanın haline ve istikbaline itimadlannı aşikâr bir surette farketti«^ Ankara, 13 (a.a.) Bugün yurd ezisinden dönmüş olan Cumhur Başkarumız İsmet İnönü, tetkiklerinden edindiği intıbalar hakkında Anadolu Ajansına aşağıdaki beyanatı lutui buyunmışlardır: «Geçen yıl ve bu yıl sel âfeti geçirrniş kasabalarımızı ve ora'.arda yapılan işleri gönnek vesilesile yola çıktrm. Ve Erzur\ıma kadar dolaşarak geldim. Afete uğrayan yerlerimizin kalkmması için vatandaşların memnuniyetle bahsettikleri Arkası Sa. 3, Sü 2 de Atlantik Paktı Amerikan Âyanında şiddctli münakaşalar oluyor ÂDIn Nuhun gemisini ii arayanlar Cumartesi gününe kadar arama müsaadesi verilmezse heyet Amerikaya dönecek Sinan TekeHoğlu Eğitim Şurasında görüşülecek meseleler Gündeme gore, toplantıda, bilhassa liselerin programı üzerinde darulacak Millî Eğitim Şurası, önümüzdeki ayın ortalanna doğru Ankarada, Millî Eğitim Bakanı Tahsin Banguoğlunun başkanlığında toplanacakbr. Şurada görüşülecek olan meseleler bes madde üzerinden hazırlanmışür. Gündemde ders programlannın incelenmesi, llse ders konulannın dört yıl üzerinden tertiblenmesi; ortaokul ve liselerle öğretmen yetiştiren Eğitim Enstitüleri ve yüksek öğretmen okulu teşkilâtlanmn ihtiyaca göre düzeltilmesi ve öğretimde dayamlan demokratik esasların gözden geçirilmesi meseleleri mevcuddur. Bundan başka, lise olgunluk imtihanlan üzerinde de durulacaktır. Bu toplantıya İstanbul Üniversitesi, İstanbul Teknik Üniversitesi Âyandan Taft ve Ankara Üniversitesi Refctörlerl Washingtwı, 13 (a.a. Unitedl de Şuraya davet edilmişlerdir. l i selerin ıslahı hususunda İstanbul Press) Âyan azasından John Üniversitesinin hazarladlğı raporu, Foster Dulles, Atlantik Paktına Arkast Sa. 4, §ü. 8 de Arkan Sa. 3, Sü. 4 te "Bir yurd yazısı,, yazmanızı istiyoruz Müsabakaya iştirak müddeti yarııı başlıyor. yazınızı bekliyoruz C.H.P. li bir milletvekilinin konusması Sinan Tekelioğlu, «Adliyemizin istiklâli için Adalet Bajcanlığının kaldınlmasına çalışacağım.» diyor Amerîka Avrııpa baskctbol maçı Amerikaya karşı oynıyacak Avrııpa takımında üç gencimize de yer verildi ^^ Ceyhan 13 (Telefonla) Seçim bölgesinde tetkik gezisine çıiaD Seyhan milletvekillerinden Sinan Tekelioğlu, burada yaptığı bir top Arkası Sa. 3, Sü 2 de Levend gemisinin Türkiye Genoler macerası Derneği kendi kendisini feshetti Dün beyanatta bulunan Profesör Smith Arkası Sa. 3, Sü, 5 te Ankara 13 (a.a.) Ağrı dağında Nuhun gemisini aramak üzere memleketimize gelmiş bulunan profesör Aron Smith ve arkadaşları bugün kendilerile göriişen bir muhabirimize şu beyanatta bulunmuşlardır: ' Bildîğiniz gibi memleketinize Asrı dRçın,]a N'hun gemisini aramak için gelnv'ş b'j'unuyoıuz Memleketinizde rıkan bazı gazertelerde Nuhun gemisının Ağrı dağında de Arkası sa, 4, Sü. 2 de Filistin makamlannca tevkif edilen bu gemiden eski bir hetabı kapatması isteniyor Dernek bu kararı verirken bir beyanname yayınladı Ankara 13 (Telefonla) Bun dan bir rnuddet evvel şehrimizd kurulan «Turkıye Gencler Derneği> ikinci genel kongresini yapmış ve kerfdi kendini feshe karar vermiş Arkası Sa. 4, Sü 3 te Bir Türk vapuru geçen sene Filistine götürmek üzere İstanbuldan yüklediği yumurtalan Yunanistanda kaçak olarak satmıştı. Bu hâdit se o zaman Yunanistanda bir skanHüseyin Öztürk (sağfda) bir ecnebi temasında muhasım takım dal mahiyetini almış ve Yunan Tikaplanına buKet veriyor caret Bakanının istifasma sebeb olmuştu. Son günlerde, Filistine giÖnümüzdeki sezon yapılacak olan ile Amerika millî takımı arasmd% den Levend vapurunun İsrail ma büyük bir .basketbol maçınm ha olacakür. İagıltere milîî takımı ila kamlarmca tevkif edildiği hatırlar zırlıklarına geçilmiş bulonmaktadır Avrupa muhtelıti arasındaki futboi Arkası Sa. 4, Sü. 7 de Bu karşılaşrna, Avrupa muhteliti Arkası Sa, 3, Sü. 6 da J r i