Katalog

GÜNÜN JLARI İkiyüzlülük Yazan: Hüseyin Erdoğan Setıir l haberleri anıtıa töreni CÜMHUBİYET 3w M M T 1949 J' I K T İ B A S L A R | [HEM NALINA M1HINA Orta Asyadaki Türkçüliik vvelki günkü Cumhuriyefte .Rusya Orta Asyadaki türkçülükten çekiniyor» başbklı bir haber vardı. Londradan verilen bu haberde hulâsaten şöyle deniliyordu: Sovyet Komünist Partisinden Yusupov (bu isim galiba Yusufun ruslasmışı olacak). Moskovada beyanatta bulunarak bilhassa bazı tarihçilere ve muharrirlere hücum etmiş ,onlan, So^'et veyahud Sovyet olmıyan bütÜB müslümanlann müşterek bir Türk kültürü ruhuna malik olduklan fikrini desteklemekle suçlandırmıştır. Yusupov'un bu arada hücum ettiği adamlan. yani türkçüleri kozmopolitlikle itham etmi$ olması da hayli gülüncdür. Kozmopolitin dikâlâsı miİliyetlerini, dinlerini, küliHirlerini ve farihlerini umıtarak komüDİmıln bayrağı altında birleşenkrdir. Londradan gelen haber, bu resmî dcnıecin Sovyet orta Asyasında türkçülüğiin hâlâ yasadığıııı gösteren bir itiraf telâkki edildiğini. halbuki umıuniyetle tüıkçülük ideolojisi liderlerinin 193738 katliâmında yokcHildîklerinin saruldığmı ilâve etmektedir. Demek ki liderlerinin yokedilmesine rağmen türkçülük imha edilenıemiştir. Sovyetier Birliğini teşkil eden bir siirü cumhuriyetlej içiııde Azcrbaycan, Özbekistan, Türkmenistan. Tacikistan, KazakUtan, Buhara, Harzem, Kırgızistan, Karakalpak, Tatar, Dagislan. Yakuristan veı^air cıınıhuriyetler vaıdır Harbden evvel Kırım ve Çeçcn cumhuriyetleri de vardı ama bolşevikler. lıarbde Almanlarla işbirliği yaptıkları bahancsile bu cumhuriyetlcri ve onlaruı lıalkını yokettiler. Sovyctlcr Birliğiue dahil ve halkı Türk olan cumhuri; ctlerin biıbirlerile anlaşmalarina meydan vermemck için bunların hepı^ine ayrı şekilde alfabelcr kahul ettiritmiş olduğunu Moskovada bir müzede görmüştüm. Bolsevikler 40 milyondan fazla olduklan tahmin ediktı, fakat mevcud Sov>et eserlerinde kaç milyon olduklan lıakkında ınalıımat vcrilmijen bu Türkleri birbirlcrile anlaşacak bir dilrten mahrum bırakmağa çalıştıklan gibi onlara miİliyetlerini, dillcrini ve dinleıini de unutturmağa, onları ruslaştırmağa, kızıllaştırmağa çalı^ıyorlar. Rus ihtilâlinin başında Lenin'in ortaya attığı vaidler unutulmuş. Rusyadaki Türk ve müslümanlar, her türlü tazyika, zulme tâbi tııtulmuşlardır. Sovyet Busyada kıtlık olduğu /amanlar, bunlaıın daylan cilerinden ahnarak açlıktan öldürülmüş; bazı bölgelerde Türk halkını açlığa mahkum ederek kırdırmak için. buğday ekimi yasak edilerek yerine pamuk ekmek mecburiyeti konulmu;tur. Sovyet Rusya cehennemindeki 200 milyon insan gibi ve onlaruı hepsinden fazla olarak ıstırab çeken bu Türk ve Müslümanları,' Allah kurtarsın demekten başka >apacak bir sey yoktur. Ache Atlantik Paktıttı iıah ediyor tiien mükellefiyetin ta kendisidir. Mr. Acheson manevî veya kanunî mükellefiyetten bahsetmektense. pakt ahkâmını bu şekilde mütalea etmenin daha doğru olacağını belirtmiştir. Sekız haftadanberi yalnız Fransayı ler rai, yoksa müstakil slyaseti dün na değil. istisnasız bütün dünyayı alâkadar ise mjgün de aynı olan Türkiye rai?> eden Krüvçenko davası nihayet sona d»ye sorulsa, acaba verecek cevab buTören, 8 nisan cuma günü erebildi. Kararı 4 nisanda öğreneceğiz I iabilirler mi. bilinemez, Kravçenko'nun dava ettiği komünist Dava malum: «Les Lettres FranSüleymaniyedeki Sinan türçsis^< • isimli komünist gazetesi. Krav • Lettres FrançaLses» dergisi de bundan besinde ve Teknik çenko'nun ^Hürriyeti Seçtim» adını ta üç yıl önc3, 26 nisan 1946 nüshasında hezeyanlarla şıyan meşhur kitabı dolayısile. bu eski riiemleketİTraz alej'hinde Universitede yapılacak komünist mühendisine neşren hakarette doiu olarak nesrettiği bir makalenin abulunmuç, o da bu dergi aleyhine dava dını «Tuı'quie aux deux visages. yani İstanbul Teknik Üniversitesi Talebe «İkiyüzlü Türkiye> koymuştu. Guya Birliği, Mimar Sinanın ölümünün 361 açmıştır. Davanın bütün dünya efkârmı ilgi Türkiyede iki ay oturmuş olan bir hu inci yıldönümü münasebetile büyük lendirmesinin sebebi. onun her yerde susî muhabirin imzasını taşıyan bu ma bir tören yapmağa ksrar vermis ve bu emsaline çok radanan neşren hakaret ksle, mpmleketjmizin siyasî hayatına işi tanzim için bir de komite kurmuştu. davası oluşu. yani hukukî mahiyeti de aayet az temas etmekle beraber, harb Komuenin hazırladığı pıograma göre, ğil geniş e'çüdeki siyasî mahiyetidir. esnasında Ankaranm iki türlü siyaset 8 nisoii cuma sabahı Süleymaniyedeki Bilindiği gıbi Kravçenko'nun kitabı ha güttüğünü iddia etmek gayretinden de Sinan Türbesinde ve öğleden sonra da kikaten âlemsümul bir şöhret yapmış, kendini alamıyarak, hükurnet merkezi Teknik Üniversite konferans salonunda nin meşhur lokantasında aynı zamanda iki anma toreni yapılacak ve muhte'if bolşevik Rusyada geçen hâdi?elerin ger Wilkie ile Von Papen'in, ayrıca Fransız hatibicr. Smanın yetiştiği tarihî muhit, çek mihiyetini bilrnek husuunda susamış elçisi ile bu Alman elçisinin, keza intl hayatı, sanat ve şahsiyeti üzerinde kobulunan dünya efkârı henıen bütün jhar etmiş olan Japon zimamdarlarından nuşacaklaıdır. Bundan başka, Teknik riillcre Çevrilmiş olan bu kitabt adeta ibezılarının yemek yemiş olduklarım, ksp:şınış ve böylece Sovyetlerin pres sanki gayritebiî bir hâdise imiş gibi Universitede Sinanın ve diğer Türk nümarlaı ının eser ve rölevelerini ihüti.ii"ie büyük bir darbe vurulmuştu. zikrefcmek marifetini! göstermiştir. TürBunun üzerine bütün memleketler kiyeyi her sahada ikiyüzlü bulan bu va ecen bir sergi açıklacektır. Sergi deki komünist partileri harekete geçe 'hususî rmıhabir, şöyle bir kehanette konıerans saîonundaki toplantıyı miitegezdirilecek ve bir vek kendi aazete ve mecmualsrında bolunmaktan da geri kalmıyor: «Türki skıb davetlilere Kravçerrko'yu sanki kendüeri değiller ye doğan bir memlekettir ve siyasî hafia müddetîe açık bulundurulacaktır. miş gibi kendi vatanı sleyhine neşr.yst büluğ devrinin buhranmı geçirmekte 9 ni«an cumartesi günü öfle namazmı yapan bir vatan haini olarak ilân et dir.. diyenlere ben bilâkis şöyle cevab müteakıb Süieymaniye oamiinde Sinan mişler, kitabm baştanbaşa «ıvdurma vs veririm: Türkiye batan bir memleket ve diğer Türk mimarları için Mevlid oîftira olduğunu iddia ettikten başka. ( •tir ve yirmi sene sonra 18 milyon nü kunacaktır. müellifin şahsına da olmadık hakarette fusu ve bir kaç mühim sehri dahi kalbu 1 unmuşlardır. mryacaktu.» İfte bunlardan biri olan «Lettres, Fr; . raises» dergisini dava eden Krav Üç senesi geçmiş olduğuna gore, saçenko, mahkemede bulunmak üsjere, yın muhabire nazaran, daha on yedi Parise gelmiş, bu yüzden lehte ve a senelik ömrümüz var demektirü. MühendU, yapı kalfası ve fen memurlan, Bir insan müstakil gahsiyet sahibi olteyhte nümayişler olmuş ve dava adeta dün Eminönü Halkevinde bir toplantı y»pbir komünizm meselesi olarak siyasî bir lınadığı takdirde, bağh bulunduğu mer mıslırdır. •tmosfer içiruîe çalkana çalkana tam kezden ne emir alırsa onu söyler, onu Kalabalık bir kalfa ve fen memuru kütsckiz hafta sürmüştür. Denilebilir ki yazar. Yukarıki makale de bunun bir letinin istirak ettiği toplantıyı. Cemiyet Baskam Mustafa Kara açmıjtlr. Bilihare dünya adliye tarihi Nürnberg davaii misali. Fakat böylelerinin emir aldığı merkez söz alanlar, Yüksek Muhendısler Birliği jnüstesna cihan efkânnı şiddetle alâtarafından hazırlanan ve kalialara insaat kadar eden böyle bir dava daha kay ikiyüzlü ise ne yapsınlar! Elbette kendi bakkııu meneden kanun tatarısı üıerinde yüzlerindeki karayı başkalarına çalmadetmemiştir. uzunboylu konujmujlardır. Hatibler,, böyğa kalkacaklar. Son harbin patlak ver le bir kanun kabul edildigi takdirde, ekBu adlî vakıa iki büyük devlet aram«sine Sovyetlerin ikiyüzlü siyaseti meklerinin ellerinden alınacağını, aile ocakEinda diplomatik ve politik hâdiselere ?ebeb olmadı mı? Kabak bütün ağırlı larının •önecegini söylemislerdir. Bu arade sebebiyet verdi: Kravçenko lehine ğile kendi başlarına patlayınca, soldan da, tasarının Büyük Millet Meclisince kaşahidlikte bulunan bazı Sovyet vatan geri çarkederek, müttefiklerin yardı bul olunmaması temenni edilmiştir. daşlarını Sovyet hükumeti vatana iha ( nunı celb için ikiyüzlülüğün en şahane Bundan (onra teçilen 5 kigilik bir komisnetten suçlu sayarak, bunların kendi.=i misalini vermediler mi? Harbden sonra yonun, bu hususları halletmek için çalışae teslimini Franstz hükumetinden iste tekrar. fakat bu defa sağdan geri çarket ması kararlaxtırılmı;tır. Komisyon, cumartesi günü ilk toplantısını yapacak ve faadi: fakat Fransa bu talebi reddetti. medi'.er mi? Onlara tâbi olanlarm du Uyete baflayacaktır. Hulâsa, mahiyeti itibarile basit, fakat rumları da bittabi aynı istikametleri İran Başkonsolosunun et: cyanı ve şümulü itibarile karışık ve takib edeceklerdir. Çok görmemeli. basın toplantısı çok cepheli bir dava!. Bunlar garb memleketlerinde çok yaİranııı İstanbul Baskonsolosu A. H. MefDcvatun cereyanı esnasmda her ; ki zıldı, söylendi. Hattâ vesikalaı la ispat tah, dün bir basın toplantısı yapmıs ve terafın birbirini ikiyüzlülük ve sahtecdildi. Fakat resmî bir devlet adamınm memleketine dair gazetecilere malümat verkarhkla itham etmeleri de ayrıca üzeağzından Uk defa olarak geçende gayet rnistir. rinde durulmağa değer bir raevzu. açıkça dünya efkârına bildirildi. Bir Mısırlı gazeteciler, kadın lıakinıAcaba hangi taraf sahtekâr?!. Böyle hafta önceki gazeteler, «Amerika Ordu lerimizin nasıl icrayı adalet ithamlara devrimizin milletlerarası oo Bakanının Rusyayı ikiyüzlülük ve sahettiklerini jpcclediJer litika âleminde de sric stk »asla'nlyor: tekârlıkla suçlandırdığını» yazdılar. İki Mısırlı gazeteci. Mısır Konsolosu ile Harb esnasında Almanlara hizmet e Saym Amerikan Bakanmm lâkırdıları, birlikte düh Adllyeye gelerek İstanbul Savden Bulgar matbuatı ve karikatür der «maîumu ilâm» kabilinden bir şey. Fa cısı ihsan Kokneli ziyaret etmişlerdir. Gagileri Türkiyeyi, 6 zama'riRuslîfra Vâışı kat çok manalı. Zira bunları söyliyen zeteciler, Mısırda kadırt hâkim buluftmadığı hasmsne hareket etmediği, batılı mütte zat, hem bir Amerikalı, hem bir Bakan, :çin memleketimizdeki kadın hâkimlerin naftklerle iyi gecindiği, fakat Almanlarm hem de asd mühimmi Ordu Baka sıl icrayı »dslet ettiklerini görmek irtemişler ve kadın yargıçlanmız tarafından bakımem'eketimize tecavüz etraelerine de nıdır. lan birkaç duruşmada hazır bulunarak, muhmeydan vermiyen feir siyaset takib etBakahm. devrimizin tarihinde hakikî teiif resünler çekmislerdir. rifi için ikiyüzlülükle itham etmişlerdi. ikiyüzlülük misallerinden d&ha kaç taDemiryollan Konferansının Şimci Ruslsra hizmet eden aynı gaze nesi açığa vunılacak? Acaba Kravçendünkii oturumu telerde böyle ithamlar eksik olmuyor. ko davası üzerine verilecek mahkeme Turk • Vunan Bulgar delegelerinin iştiOnlara «ikiyüzlü olan kim? Dün Al kararı hakikî ikiyüzlüyü dünya adaleti rakile Devlet Demiryollarının Sirkecideki manlara. b'jçün Ruslara uşaklık eden ht:zurunda teşhir edebilecek mi? Diiıasında toplanan Demiryollan Konferansı, dün de çalışmalarına devam etmiştir. Her üç memleketin nakliyat tarifeleri gözden geçirilmiştir. Konferar», daha bir müddet devam edecektir. Bir gencimizin Pariste kazandığı başan Paricte Yüksek Müzik Ekolü (Schola Cantorumi u en iyi derece ile bitrren talebemiz Emin Cenkmene diplomuı verilmiştir. Bu yıl redagoji kısmını da muvaffakiyetle umamLsdığı takdirde kendisine profesörlük ehliyeti verilecektir. Atlantik P«l;luım inızalaıınıak üzere nlduğu «u sırnlarda, Araerika Birleşik Oevletleri Dış İşleri Bakanı Mr. Acheson bir basın toplantısı yaparak Pakt merninin mııharrirlerin kafalannda tevlid ettiği suallere cevablar vermiş, bivs lece metni yayınlaıımak suretile Paktın gizlikapaklı bir diploınasi mantvrası olmadığını belirtmi? olan âkidler adıııa. resmî bir ağızla, gene açık hir surette gcniş izahatta bulunmuş, anlasıiması güç bir çok noktalan aydınlatmiijtır. Büyük bir cl'pmmiyeti olan bu koııferansta sorulan suallerle verilen cevablan sütunlarımıza iktibas ediyoruz. Yalnız. şunu kaydedelim ki. herhanfi hir zabıt yanlıshğı viizünden leride çıkması muhtemel anlaşmazhkIttrın mesulîyetini Amerika Dış İşleri Bakanlığına yüklememek maksadile, Mr. Acheson'un cevablarının. kelime bekelime kendine aid olmadığının işaret edilmesi şart kojulmuştur. Yapı kalfalarının toplanlısı maddesi sümulüne girerek silâhlı bir S. Paktın 4 üncu maddesinde 'ecavüz telâkki olunacak mı? bahis mevzuu olan meselelerden biMr. Acheson böyle bir hâdisenin si ri, bir memleketin siyasi istiklâlidir. ishh kuvvetlere. işgal kuvvetlerine kar Eğer bir memleketin siyasî istiklâli 51 bir tecavüz mahiyetinde olacağı ka dahilden tehdid edüir, faraza bir ihnar.tinde bulunduğunu söylemistir. tilâl vukua gelirse, Pakt âkidleri bu 5. Eğer bu tecavüz Sovyet böl mesele ile alâkalanacaklar mıdır?. gesi üzerinde cereyan etm\$se maMr. Acheson bu hvsusta âkidler arahiyeti değişmez mi? sında istişarelerde bulunulmasınm müm Mr. Acheson Amerika Birleşik Devletlerinin ötedenberi Yunanistandaki hâdiselerin Yunanistanın şimal komşuları tarafından mülhem, mücehhez hatiâ geniş mikyasta dirije olduğu görüşüMr. Acheson bu hususta kuvvetli bir nü benimsemiş bulunduğunu, bu iti temayül mevcud olduğunu belirtrm;, baıla, Yunanistandaki olayların «arafakat esas kararın pakta iştirak etmij hatle bir tecavüz hâdisesi telâkki edidevîetlerin umumi arzusuna tâbi oldu lebileceği kanaatinde olduğunu söyleğunu söylemiştir. Meselâ Ispanyanın miştir. pakta aza olabilip olamıyacağı sualine S. Şu halde, Pakt tahakkuk eder de bu hususta rey vermezden evvel İs ve gereken teşkilât kurulur kurulpanyanın paktta tesbit olunan prensip maz Yunanistan meselesi derhal müieri idame ettirscek duıumda olup ol zakcre mi edüecektir?. madığınm düşünülmesi gerektiğini söyMr. Acheson bu suale 'hayır> cevaSııal Berline havadan nakUyat lemiş, İspanya bahsinde şu anda birçok yapan tayyarelerden birine, Sovyet münakaşalar yapıldığma göre, lehte ve bın vermiştir. S. 10 uncu maddeden anlaştldıbölgesi üzerinden uçarken bir taar ya aleyhte konuşmanın mümkün olağı iiıere ileride pakta iştirak edebiıtz yapılsa, bu hâdise, Paktm 6 ncı cağmı beüruniştir. lecek devletlerin ancak Avrupa dev sıısundaki 10 uncu maddenin şartlartna göre askeri veya stratejik ehemmiyeti ne olursa olsun eğer bir vıemleket demokiasi ve şahsî hürriyet ve ilh. prensiplerini tatbik eimediği takdirde Pakîa iştirak edcmiyeceği anlaşılmaktadır. Bu tejsir doğru mudur?. rine müdahale etmek hakkuun mevcud olmadığını açıkça işaret etmiftir. Buna karşılık, meselâ âkidlerden herhangi birisi Yunanistan durumunda olur ve Yunanistanın yaptığı gibi yardım taleS. Pakta iştirak etmeğe hangi binde bulunursa, paktın böyle bir yardevletlerin davet edilebUeceği hu dımı mpnetmediğini söylemiştir. S. Sizce Yunanistanda şu anda cereyan etmekte olan hâdiseler bir silâhlı tecavüz mahiyetinde midir?. letlerinden ibaret kalacaklanna göre, kanaatinizce Akdeniz ve bilhassa Afrika devletlerinin de kendi bölgelerinde müdafaa tertibatlart almaları şayam arzu mudur?. S. Metinde: «Bu bölgede» tâbiri kullanıhyor. Mr. Acheson bunun herhangi bir de kün olduğunu belirtmiş., yalnız pakt jisiklik tevlid etmiyeceğini söylemistir. ahkâmmda bir memleketin iç meselele Mr. Acheson bu suale şu sırada cevab verebilecek durumda olmadığını söylemif, ileride bu mevzu üzerinde düşünmeğe çalışacağım ifade etmislir. M. Kenan KAN NewYork Times'den çeviren f KÜÇÜK HABERLER "^ SES OPERETI Her akşam 21 de KUYRUKLU YILDIZ Telif operat 3 perde Yazan: SADIK ŞENDİL Müzik: P. ÇİTRAS Senenin en neseli, eğlenceU Opereti. Tel: 49369. MILLI • ALEMDAR Bugün matinelerden İtibaren 2 fevkalâde filra birden ^^^^ Dâhi muharrir «PUŞK2N» in ölmez eseri, .Yüzbaşınm Kızı» romanından sinemaya alınan en muhtesem tarihî bir eser: KAFKAS KARTALI mmmm mmm ^ ^ TÜRKÇE SÖZLÜ . Ask.. On binlerce figüran, milyonluk filmi. thanet.. Kahramanhk. Bu muhtesem filme ilâveten: MASKELİ SÜVARİNİN D Ö N ÜS ü jHeyecanlı sahnelerJe süslü muazzam ve macera şaheseri aşk •k MİLLÎ Türk Talebe Birliği İdare Heyetı. dün yaptığı fevkalâde bir toplantı d a Birlik nizaranamesinin tadili mecelesini görüjmüstür. • 4880 tonluk »Ordikos isminde bir Amerikan (eınisi, mercleketür.''ze yardım malzemesi getirmi; ve Derineedt boş»ltmaya başlamıştır. * VİYANA Devlet Tiyatro ve Müzik Akademisinden meztm olarak memlefcetimize dönen Münir Cayttn. İstanbul Konıer\atu»n «sanv hocaiığına tayin edilmijtir. + DEMOKRAT Partiden bir heyet, Cumhur Başkanına hakıretten dolayı mevkufen rauhakemesi görülen İhsan Yurdoğluyu ve Talât Sumeri dün Cezaevinde ziyaret etmiştir. SUHÎYENİN Ankar» Orta Elçisi İhsan El Şerif, bir hafta kalmak üzere dün Ankaradan şehrimjze gelmi^ir. * MÜŞERREF Süngü adında bir kadınla Hasan Corbacı adında bir genc, »Çanakkale» vapurile Karacabey harasından damızhk olarak gönderilen 3 kafes tavuğu çalarisrken suçüstü yakalanmıjlardır. * İKTİSAD ve İctimaiyat Enstitüsünun leri konferanslarından biri, dün Doçent Ekmel Zodil tarafından «Gecekondular ve mesken derdi» mevzuunda verilmiştir. * MİLLt Eralik Umum Müdürü Geiâl Erçoklu. Belediye ile temsslanra bitirerek, dün akşam Ankaraya dönmüftür. * TÜRK Sahne Sanatkârlan Derneğindm: Tertib etmij oldugumuz konferans seristrinin < uncüsü 1 nisan 1949 cuma günü saat d» Şehir Tiyatrosu Dram kısmmda DerBaşkanı Raşid Rıza tarafından verflecektir. Mevzuu: «Sanatkânn ynrdımeı vajıfları» dır. Girij serbesttir. * EMNİYET Sandığı Memurlan Kooperatifinin yıllık kongresi, dün Emniyet Sandığı salonunda yapılmıştır. Kongre başkanlığına Mesud Eyisoy seeildikten sonra, senelik çalışma raporu ile 1948 bilânçosu okunmu» ve kabul edilmijtir. TÜRK Maibaaalar Cemiyeti Bafkanlığmdan: Yeni idare heyetini »eçmek ve bugüne kaâar yapılan işleri göriişmek üzere 5 nısan 1948 sah günü saat 15 te Cemiyet Meıkezinde yapılacak umum! içtimaı üyeleTİmizln teşriflerl rica olunur. it ŞİŞLİ Halkevinden: Nisanın birincl cuma günü saat 18,30 da Halkevimizde Dr. Ahmed Lebib Karan tarafından (Kadın ve erkeklerde saç bakımı) mevruurıda bir konferans verilecektir. Herkes gelebilir. + TÜRKİYB Kızılay Derneği Adalar 5«besi Bcjfcantıeından: Şubemizin 1949 yılı genel kunılu. 241949 cumarteıi günü saat 15 te Şube Merkez;nde toplanacağından, sayın üyelerlmiıin seref vermeleri rica ohınur. Cemazi} el'evvei 30 Çarşamba Mr. Acheson bu izahatı memnuniyetle vereceğini söylemiş, yalnız sözlerinin bütün bütün bir fikir kargaşalığt tevlid etmesi ihtimalini belirrmişUr. Mr. Acheson'a göre manevî mükellefiyetle kanunî mükellefiyet bahsind» lüzumsuz yere uzunboylu konuşulmaktadır. Meselâ îerdler arasuıdaki bir kuntrat icablarının yerine getirilmesi nasıl izah olunabilinir? Bu manevî bir mükeüefiyet midir?. yoksa kanunî bir mük*U«fiyet midir? Mr. Açhçson, §öyle Jbtr misal vermiştir: Tasavvur edin ki Mr. Acheson'la euali soran muharrir arasmda bir kuntrat vardır. Bu kuntrata göre Mr. Acheson ineğini satmağı, muharrir de ineği 100 dolara satın almağı taahhüd etrrüş'erdir. MuhaiTİrin ineği alârak 100 do;ar ödemeğe manevî bir mükellefiyeti mi vardır? yoksa bu, kanunî bir mükellefiyet midir? Şimdi, bu hâdisenin kanunî cephesi e'e ahnırsa, kanun olsa olsa, ineği muharririn satın almamasının Mr. Acheeon'a tevlid edebileceği maddî zararları muharrire ödettirebilir. Yoksa kanun, muharriri ineği satın alıp Mr. Acheçon'a 100 dolar ödemeğe icbar edemez. Mr. Acheson'un izahatına göre, milletler arasmdaki bir mukavele bahis mevzuu olduğu takdirde, bu mukavelenin ahkâmına riayet etmeği temin edecek bir merd yoktur. Demek ki bir bakıma, bir milletin akid ahkâmına riayet etmesi, manevi bir mükellefiyettir Mr. Acheson bu sözlerile bütün bütün vüzunsuzluk tevlid ettiğinin farkında olduğunu belirtmiştir. Kimsenüı kimseyi taahhüdünü yerine getirmeğe zorkyamıyacağına mukabil âkidler, taahhüdlerini yerine getirmek karanndadırlar. Şu halde taahkhfid ahkâmının neden ibaret olduğunu tetkik etmek daha yerinde olacaktır. Mr. Acheson demiîtir ki: Pakt ahkâmına göre, âkidlerden herhangi birine karşı silâhlı tecavüz vukuunda, bu tecavüzü kendimize karşı yapılmış gibi telâkki etmeği taahhüd ediyoruz, Bundan «onra, sarih, yazile tesbit edilmij bir gaye uğruna, yani Şimal Atlantik bölgesinin sulh ve emniyetini yeniden ;esis uğruna alınması gereken tedbirleri ve icab ederse silâhlı kuvvetler kulısnmağı kabul etmiş bulunuyoruz. Bu hususta karar vermek anayasamızın tayin ettiği yolda olacakür. Bu karan vermek mesuiiyetini üzerine aisnlar mükellefiyetimizin neden ibaret olduğunu sarahatle bilmektedirler. Bu mükellefiyet Şimal AÜantik bölfesinde sulh ve emniyet tesis etmek taahhüdüdür. Bu hususta alınması gereken tedbiri tesbit edecek olanlar, en doğru, en îaydalı yolu seçeceklerdir. Bittabi alınacak tedbirin ne olduğu hususunda en ufalî bir jüphe mevcudsa, ilk olarak en aşın tedbire müracaat edilmez. Bir sineği öldürmek için ele çekiç alınmaz. Buna mukabil, eğer meseiâ 1914 ve 1940 ta Fransaya tevcih edilen gibi silâhlı bir tecavüz karşısmda kalırsanız durup: rSulh ve emniyeti yeniden tesis için ne apmam lâzımdır?» diye düşünürsünüz. Eğer bu suale verilecek bir tek cevab •arsa, iste bu bir tek cevab size yükle S. Beşinci maddede bahsi geçen manevî mükellefiyet» (moral obliııtrıııııııııiMiMllfMIHIMIIIIIHI gation) tâbirinin, âkidlerden birine karşı taarruza mukdbele etmekte si'âhlı kuvvetler kullanmak yolundaki muayyen, yazı ile tespit edilmiş taahhüd ve mükellefiyetten farkını NewYork, Mart NewYork'un rin esrarlı hayaüru görmek izah eder misiniz?. plânı bir Fransız mühendisinin eseridir. içeriye geliniz.» Anlaşılan adamcağız o devrin eski dünyasının şimdi şaheserlerinin en güzelleri İtalyada, İspanyada kalan şehirlerinin dolambach dar sckaklanndan bıkmış yeni dünyaya yeni bir şehir yapayım demiş. O zaman ne şimdiki gibi şehircilik (Urbanisme} sanatı varrruş; ne de asasile Bizansın hududlarını ve sokaklannı çizen Roma İrhparaforu Konstanfin gibi Meıyemin ruhani hidayet ve ilhamıııa kavuşabilmiş. Düşünürken, taşmırken meraklıst mıydı ne? damatah'ası imdadına yetişmiş. Kimbilir belki o da Arşimed gibi «buldumS diye bağırmış ve hemen daraatahtasını önüne almış. şehrin sokaklarını gönye ile, cetvel İle dümdüz çizmiş, şehri dörtkenlere (murabba) ayırmış. buyurun size bir plân, demiş. Amerikalılar da nasılsa o plândan ayrılmamışlar. Bu acayib NewYork şehri böylelikle meydana gelmiş. Onun için NewYork caddelerinin hiç birinin şahsiyet ve hususiyeti. yani kişilik ve özelliği hattâ güzellisi de yoktur. Her «okak, her cadde birbirine benzer. İnsana muay>en ve mahdud bir daıre içinde hannan dönüyormuş hissini verir. Bıkürır, usandırır, başını döndürür. Fakat: bu sokak ve caddelerin hendesî intizamına isyan eder gibi şahlanan, hepsini çaprazlama kesen ve geçen bir Caddeikebir, bir Broodvvay var ki ınsana öbiirlerin yeknasaklığını da. şehirlerin eskisini de yenisini de unutturuyor. Mr. Acheson 6 ncı maddede «âkidlerden herhangi birinin Avrupadaki işgal kuvvetlerine karjı. bir tecavüzden bahsedilmektedir, cevabını vermiştir. Amerika Mektubları Broodway ve reklâm isterseniz Karşıda kocaman bir adam keyifli ve usta bir tiryaki gibi sigarasından halka ha!ka dumanlar çıkarır. Bu bizim baylarnı ve bayanların pek müptelâsı oldukları ve hasretini çektikleri Amerikan sigaralarmın Camelin, Csesterfield'in, Luky strikin ilânıdır. Şu köşedeki evin üst katandan kocaman bir aşçı resminin kırdığı yumurtalar a't katta ateş üstündeki tavaya akar ve pişer. Yan soka>;a göz atarsınız kırmizı ampullerle ışıklanmış kocaman bir istavroz. Bu da bir kilisenin ilânıdır. Karşıki binanın üstünde hakiki sanılacak bir şimendifer durmadan yüriir. Tünellerden, köprülerden geçer, sizi seyahate davet eder. Beriki harın üstünde dörtnaîa koşan bir at görürsünüz. Sizi yanşlara çağırır. Times Square denilen meydan, zengin bir dev çocuğunun oyuncak odasıdır sanki. Şimdi de yeni bir moda çıktı. Bir takım adamlar ve genc kızlar kocaman bir yatak çarşafımn dört ucundan tutnıu.şlar. avaz avaz bağırıyorlar, İsrail devletine yardım için dolar topluyorlar. Bu fazla aydınlık, fazJa şamatah, iğne ttsan yere düşmiyecek kadar kalabahk caddeden yorgun ve şaşkın eve riönersiniz. Radyoda güze! bir symphonie bulup dinlemeğe ve dinlenmeğe özenirsiniz. Bulursunuz da. Fakat tam ahengin ortasmda insafsız ve cırtlak bir ses Brahms'ın veya Mozart'ın o güzelim nağmelerini susrurur, filânca elektrik süpürgesinin veya bulaşık makinesinın faziletlerini. faydalarmı saymağa başIar... Ruhunuzu yükseldiği ilâhî ve temiz âlemlerden alaşağı eder, süpürgenin. bulaşığın hatırlattığı hayat ve mi denin en takazalı realitelerine atar. Eğer sakin bir gecede heveslenir de pencereden mehtabı, yıldızlan seyrc kalkışırsanız derhal gSkyüzünde yıldızlarla aranıza yeşil ve turuncu ışıklarla işlenmiş şu mahud «Coca Cola> ilânı yapan kocaman bir jeplin balonu girer. Iman etmişler efendim... İlâna iman etmişler. İnsan kafasile, gözile, midesile. hissile şu maddî hayata, ilânla ve reklâmla bağlıyorlar. İşin en fecii de, insanın pespaye de olsa yaşamak için ufaktefek bazı şeylere ihtiyacı olduğunu hatırlaması oluyor. gidiyorsunuz o musiki düşmaru süpürgeyi alıyorsunuz. Adi, mor ışıklarile o güzelim mehtabı. yıldızlardan sizi mahrum eden «Coca Cola» dan birkaç şişe ahp mutfağınızın rafına yerleştiriyorsunuz. O caddede insanın kafasını, gönlünü. zihnini, hissini, hele kesesini o renkli ışıkb reklâmlar idare ediyor velhasıl. B. K. Yeni Şehir Hattı vapurlannnzdan biri geldi Denizyolları Idaresinin Holanda tezgihlanr.da inşa ettirmit olduğu Şehir Hattı vapurlarmdan «Büyükada, dün akşam yedekt» clduğtı halde limammıza gelmiştir. Gene Şehir Hattı vapurlarından «Haydarp»şa*, Akdenizde fırtınaya tutubnuı, güverte aksamının bir kısmı ve camlarmdan birkaç tanesi hasaıa uğramıjtır. Genıi, bu akjam limammıza gelecek ve yarın havuzlanmak üzere İstinyeye sevkolunacaktır. Karadeniz hattında yaz tarifesi 7 nisandan itibaren Karadeniz hattında yaz tnr tesinın tatbıkına başlanıl.ıcaktır. Bu tarifeye göre. her hafta munUzaman bir Rıze ve iki Hopa postası yapıiacaıctır. İşsiz vapur Devlet Denizycüarının Başan. vapuruna uzun zamandanberi piyaiada ış arandıgı halde bulunamamıgtır. Bu yüzden gemi, Kabataş açıklarında beklen^ektedir. İçkili yer Lşlctenlerin kongresi İçkili Yerler İfletenler Cemiyeü dün »aat 13 te Loisr. Pal,.s ntclince ola£anii>l:ü bır toplantı yipmış ve bu toplantıda İîUnbul Vilâyetinin. içkili yerlerin tahdidi hakkındaki kararı görüşülmii^tür. Kongre. uzu:ı münakaşalardan sonra, hiçbir ka:sra varılamadan »at 18,30 da sona eıinistir. Sabahlara kadar açık dükkânlan, mağazaları, kafeberyaları, İtalyan lokantaları, oyun ve dans yerleri, irili ufaklt yüzlerce sineması ve tiyatrosu. karışık oynak ve kaynak kalabalığile, patırdısile, ışığile, insanı serseme çeviriyor, sarhoş ediyor. Işıklar umumiyetle bir kaideye göre yanarlar, sönerler. Güneş gündüz yanar, gecenuı karanlıklannı ya aya, ya yıldızîara bırakır. Evlerde lâmbalar ortalık kararınca yakılır değil mi? Broodway ne tabiaün, ne de ihtiyac ve iktisadın koyduğu böyle kaideleri tanımaz. Hattâ o estetik kaidelerini de ayaklar altma almıştır. Onun turuncu, mor, yeşil, kırmizı. san, mavi ışıkları sönmek nedir bilmez. Yirmi dört saat durmadan, dinlenmeden yanar. O Brodway öyle güleryüzlü, iyi huylu, vurdumdu>Tnaz, babacan ve hovarda bir sokaktır ki günün veya gecenin hangi saatinde geçseniz keyfinizin bozukluğuna, yüzünüzün asıkhğına, gözünüzün yaşma bakmaz; sizi patırdılı, neşeîi, eazibesine çeker. Zihninizi, alâkanızı kendisüıe bağlar, derdinizi, üzüntünüzü, hattâ hasretinizi de unutturur. Sinema kapılarının renk, ziya çağlayanlan akan kapılanndan geçerken meselâ şalvarlı, yaşmaklı dört beş kız hoplayarak, sıçrayarak önünüze çıkar. Arkalarındaki kapıda okursunuz <Harem!.. Daha böyle binlerce Şark perile Re8İmlerinizin iyi olması için FOTO SABAH'a G İD İN IZ . Beyoğlu Galatasaray. Tel: 40108 AŞKIHI, SiVDİGİ AMMIN 80YNUHA BİR ESARET ZİNCİRİ dİBİ GEC/RMEK İSTEVEN 9İH KAPININ ROMANI '.. FIYATI 5LIKA • ARlf BOLAT KlTAREVI Filistin yoleulan M A R M A R A SİNEMASINDA mm Kocaeli motoru dün aksvn 171 Yahudi Paris Enstitü azasmdan Bay Dr. muhacırla Filistine hareket etmijrir. Motör, François D E B A i Istanbuldan geçerİzmirden de bir miktar yolcu alarak Hayken 1 Nisan 1949 Cuma eünü saat faya gidecektir. 18,30 da (Taksim Fransa Konsoloshanesi) büyük kütüphane salonunda KONUŞMA TEDAVİDE TEKÂMÜL ^^^^ Bugün matinelerden İtibaren m ^^mmmmm Disi Kuş Aylık + Kadın ir Mecnıuası Ev işleri. elisleri. Modeller, biçki dersleri, Tecrübeli öğüdler. faydall bilgiler vs. vs. Dişi ku? Bütün Holivud yıldızlarmın iştirakile nefîs bir müzik ve mükemmel revülerle süslü Metro Goldvvyn Mayer filmi. AŞK « MÜZİK Judy GarlanrJ Van Johnson Frank Sinatra Robert Walker Bu muazzam «ah«««re ilâveten : DÜNKÜ ve BUGÜNKÜ ÇABELEB mevzulu bir konuşma yapacaktır, Münevver halk için kaleme alınmış olan bu konferans. bilhassa hararetle davet edilen saym doktor ve eczacılan alâkadar edecektir. Giriş serbesttir. CÜMHURİYET . . ün tyUJI t)c tyüt AJb «7lık Scnılik Nüshası 10 kuruçtuı . . rurKly* Harlc Abone şeraıtı ^^ »00 Ki. soc • İSOC • 2800 . ^e MO Kr. ıtov • »00 Uttl • . I Vasati Ezani ı yuvaya saadet getirir. falnnda Çıkıvor. Çıkaran: ARIF I AT KITABEVI ] 5.47J12.19 13^52 18.32"20.04 4.04 ]11.16| 5,47, 9,20 12,00 1,33 9.34 AT HIRSIZLARI Baştanbaşa aşk, müzik ve eğience filmi D I K K A I Oazctemtze gönderilen tvrık »• yasılaı >:t ^ '~ edılmeslrj lade olunntt mesullyet