Katalog

CUMHURİYEk. 15 füEat İldnci Dünya Harbinin en Heyecanlı î*rgüzeşti Royal Nasıl Batmldı ? HAZIRLIK 13 ekim 1939 geces;, Almanyamn en genc ve en cüretkâr denizaltı kumandanlarından Gunthp Prien, denizaltısmı Anavatan Ingilteresinın en büyük deniz üssü olan Scapa Flow'ya sokarak, Ingilız saffı harb gemisi Royal Oak'ı torpillemişti. Fakat hâdısenin bundan dzha muhim olan tarafı. Ingiliz harb gemilerinin birbirine yakın bir surette demir atarak, girilmez ve çıkılmaz bir hale soktuklan bu üsten bu denizalünm kurtulabilraesidir. Bu hareketten bir kaç saat sonra, muzaffer kaptan, Berlinde Unter Den Linden'de at üzerinde bir geçid resratne iştirak ediyordu Dört köşe çeneli, hayatmdan memnun olan bir Alman olan Gunther Prien bu suretle Uçüncü Reich'm ilk kalıramanı olmuştu. Ingiliz aslanınm kuyruğuna Gikı bir düğüm yapmağa nauvaffak olan bu küçük bahriyeli kadar hiç bir düşman, Ingilterede popüler olmamıstır. Ingilizler cesareti, hattâ düşman cesaretini daima takdir etmişlerdir. Mr. Churchill, bu bahriyelinin hareketinin «bir cesaret harikası sayılmak lâzım geldiğini kabul etmişür. Ancak 9 sene evvelki bu gecedenberi, Prien'in üzerine binbir hurafe perdesi kaplanmıs, hattâ bu başansı bile ağır bilgisizlik kefeni altında gizli kalmışür. Hususi bilgilere dayanmadan, norma] büyüklükteki bir denizaltunn, karma» karışık Scapa Flow müdafaasım yaracak bir manevra yapabilmesi mümkün değildir. Bu müdafaalarda bir çatlak bulunduğunu, acaba Gunther Prien nan l biliyordu? Hele bundan daha garibi, Royal Oak istikaraetine rahat rahat 6 torpil attıktan sonra kendini nasıl kurtardı?. Fakat hâdiseyi kaplayan sis, bundan sonra daha kesifleşiyor: Bundan sonra Gunther Prien'e ne oluyor? Acaba nazilerle vaziyeti nasıldı? Bugün yaşıyor mu, yoksa o da akıbeti bilinmiyenlerin esran arasına mı gömültnüştür? Sehir ^ Oak Zırhlısı haberleri Irade Adılâne yapılamıyan bir iş i NALINA İstanbul Ticaret Odası, 600 ton saçı «âdilâne» şekilde dağıtamıyacağmı bildirdi Sunıc. uajık Genel Mudurlüğu, Lstanbulda bulunan iır.alâtçılara yedi bııı ton ithal malı sae tah^ıs etmış ve bunu'i büyuk bir kısmmı şearıır.izdeki Tevzı buro^u vasıtasıle dağıtmıştır. GaKanız eşya imalâtında kullanılan bu saçlardan faydalanmak için kendilerıne bir türlü sıra gelmediğmi gören ımalâtçılar. nıhayet Sümerbanka müracaat etmek z.orunda kalmışlardır. Sünıerbank, bu müracaatten sonıa Issnbul Ticaret ve Sanayi Odasına bir •azı gbndermiş ve elde kalan 600 ton ıt::al malı saçın 'ımalâtçılara .adilâne> uretle dağıtılması için Odadan yardım istemiştır. Vaziyeti inceleyen Ticaret Odası, tevzıat şeklini beğenmemiş \e Odaıım u i «adilâne> yapamıyacağı neticesino armıştır. Bununla beraber Oda, Sümerbanktan 7 bin ton saçın şimdiye naRoyal Oak'ın batırıhşuu gösterir kroki dar kimlere dağıtıldığım sormuş ve unların bir listesini istemi.;tir. Bu liste bir hava tijeği gibi, birdenbire yüksel aradan uzun zaman geçtiği halde Ticadi. Alman denizaltı filolarırun, gizli et Odasına gönderilmemiştir. şeyleri kolayca kesfetmekle manıf, kumandaru Amiral Doenitz, emri alunda Perakendeci kasabların yapılan hareketlerin en tehlİKelisi olan hayırlı rekabeti Scspa Flow'daki Ingiliz Anavatan harb Perakendeci kasablar, et işınde Ticaret filosuna hücum etmek işini vermek üOfisile rekabete g;rişra.şleıd:r. Bunlar dagzere Prien'i secmişü. lıç, kıvırcık veya buna mumasıl koyun Ekim ayuun başlarında Doenitz, tini, Ofisin karaman fiatına satmaya bajlaPrien'i yanına çağırdı. Denizalü komu mışlardır. Her iki Urafın etlerı de satıl tanı, âmirini Orkney adalannı gösteren maktadır. Zira 70100 kuruça bır kılo sebalır.aktansa. 240 kuruja bir kilo et almak bir duvar haritası önünde buldu. halka daha hesablı gelmektedır. Bu itıbarla Doenitz kendisine Scapa Flow'a girile Ofisin et işinde nâzım rolünu oynanıası cek 7 geçidi gösterdi. Ingiliz müdafaa faydall olmuştur. Eğer Ofis olmasa idi. teşkilâtının bulunduğu mevkıleri tesbit >ugun eün kılosunu 380400 kuru;ian aşağı etti. Birinci Dünya Harbinde bir bas em»nin imkânı olmıyacaktı. MahaHınden lınan haberlere gore. ihrac bolgesı olan kın yapmak teşebbüsünde bulunurken, :enub vilâyetlerinde dahi bir kıio et .!20 kuöldürülen ve Alman denizaltı kuman uştan aşağı değildir. danı Emsmann'ın mezarı olan noktayı Alacaklı olanlara kömürlcri anlatb. Geçenlerde BuI IJ yük Millet Meclısinde iki meczubun okuduğu ezanlar çok çeşıdli olan irade garabetlerinden birı olarak görünüyor. Ezan korkusile el sıkamıyan, dışarıda birşey nerede okunur, ne vakit okunur, bun içemiyen, sokakta ağızlarına gazete veların duşünulmediğinı (bir kasıd ve ya mendil tutanlar, ekmekleri ateşe ta>mım \oksa), ondan sonra da yükseK tutmadan yiyemiyenler var. Bun'arda sesle okunmak üzere harekete geçildi iradelerinin bir kısmı marazî korkularğını gosteren bu vakıa, gerek düşünce la tutulmuştur, evvelkiler de yapma ve gerek hareket iradesinde çeşidleri iradelerinde koymalar. kesiklikler olupek çok olan anormalliklerden biri iıe yor, hareketler aynı gerginlikte devam iradenin türlü bozukluk ve garabetleri edemiyor, demektir üzerinde durmamn sırası gelmiştir. Ikide bir kendilerini tutamıyarak airadenin normal olması şuurlu olma ğızlanndan garib sesler çıkaranlar ve sma yani bilerek ve istenerek yapılma birdenbire geldiği için bir türlü zaptesına bağlıdır. Iradeye muhtac ve bir iç demiyenler var. Mukavemet edemedikleri içtepileriirade tezahürü olan dü§ünme için de aynı, .«jy söylenebilir. Ne düşündüğü nin kendilerinden değil de başkalarınmuzü bilerek ve ıstıyerek düşunmek dan geldiğini sananlar, kendilerinde dev noımal bir düşüncedir. Gerek iç ve ge kuv\eti görenler aynı zamanda bu kuvrek dışta beliren normai iradelcrin vetlerinin uzaktan da tesir edeceğine muhtevaları iyi, kötü, doğru veya iğrı inananlar, hattâ dünyayı değiştirecek olabilir. iradenin anormal ve marazî bir kadar fevkalâde işler yapacaklannı lıa! alması rauhtevasından değil. şuura sananlar var Bu vehimle demirparnisbetle olan halinden, tahakkuk et maklıklara saldınp koparmağa sav^şanmek için uğrad;ğı mukavemet edilemez engellerden, durdurulamaz bir surette frclen iç tepileri Hlcalar) nden dolavıdjr bozukluk ve garabetleri D ,.^,. ^.. Yazan Ord. Prof •.••«• ^^ lar, bütün ordulara Niifusumuzu aritırmak davass M. Sehib Tunc kumandan olanlar, nihayet mevlâ derecesine kadar yükselmiş olduklarma inananlar görülür. Bunlarda istekler anormal bir derecede şişmiş, fakat icra yerinde sayıyor. Çünkü iddia ettikleri fevkalâde irade kudreti sadece sözde kalmaktadır Söz söylemekle iş yapmak arasındakı mesafenin ne kadar büyük olduğu burada da görülüyor. Hattâ sadece inanmanın da başlıbaşına bir kuvvet olamıyacağı anlaşılıyor. #** Insan ruhunun en yüksek iktidarı düşünce ve iradesinde toplandığı için bu ruhun hastalanmalannda da en tipik ve karışık bozukluklar düşünce ve iradede beliriyor. O halde ki bir yandan çeşidli garib bozukluk ve çöküntü halleri gösterirken bir yandan da mevhum şişkinlikler şeklinde tebarüz ediyor. Dikkaf edilirse bunlardan bir kıstnının çok hafif ve geçici şekilleri rormal hallerde de görülebilir. M. Şekib TUNÇ Doenitz çok sürath ve aldatıcı akınKömür sıkıntısı yuzunden ıstıhkakının tılara rağmen, azim ve cesaret sahibi I ncak yansını veya dortte b.rını alanlara Şimdi ilk defa olarak. bu hikâye an bir denizalti kumandanının buraya nüalacakları numara sırasıle birkac latılabilecektir. Bütün bu heyecanlı fuz edebileceğine emin olduğunu da mutebaki gundenberi verilmektedır. hikikat parçalan, Müttefiklerin zap tebariiz ettirdi. Pek ve Derince şilepleri dun komur yuklu tettikleri vesikalardan, U47 denizaltısıoldukları halde ümanımıza gelmişlerdir. ŞıSonra emri altındaki subaya sordu: leplerin getirdikleri komurler, Kcmur Tevzi mn rota defterinde, o gece turulan notlardan ve Alman denir personellerile «Bu hususta fikrin nedir; Prien?. Sen ve Eatı; Muesseses.ne aıdd.r. yapılan mülâkatlardan alınarak, birbi den derhal bir cevab beklemiyorum. Tartuffe'dan bir sahne Yüksek tahsil talcbelcri için vine eklcnmiş ve bu harikulâde sergü Boş vaktinde bu meseleyi, güzelce düAnkara, S ju'oat. aşevleri açılacak rr.ak MolıPre in eserıne ve kahramanına şün. taşın. Haftaya kadar bütün maluAynı plânda. 1946 da bütün yurddaki seşt mcydana gelmiştir. llı.lı Eğıtun Bakanlığı, yuksek tal.sıl gencAnkaranın talıhı bu yıl galiba kardan tdeta yeni bir Üshib' vermektir. Bu da çccuk hastaneleıindeki yatak sayısmın matı topla; herşeyi dikkatle hesab et:. n.emnun bırakan bir kanun taöarısı içıldı. MübarcK yagdıkça yağıyor. . s.ıhıldıjı kadar kolay bir iş değildir. Cevabını çarşamba günü öğleyin ala lerini 240 lan vc doğum evlerindeki yataklaPrien'in hayatı hazırlamaya başlftnıştır. Bu tasarıya gore. Haftalardanoerı hep sıfınn alunda docağım.» Bize ö\le geliyor ki Tartuffs rcjisorü rın 355 tcii ibaıtt ve çocuk yuvasmm Gunther Prien buhran devrinin bir yuksek tahsıl U=lebelerınin baunma.>ına nıahlaş<»n ve başkentın asfaltlarını, yayakal ve bu ağır rolü yüklenmiş olan Saım Mı'ır ol'.Uığıı kajdcdilmcktc ve bunların çocuğuydu. Dul annesi, enflasyonla Buz gibi soğuk bakışlar, Prien'i bir sus yerr.ekli ve >emeksız yurdiar ve asevlerı oırımlarını kalın bir buz tabakaâile Ajpago (hattâ Domic ı oynayan Surc; 10 yıl içinde raütennzırEn 700 1745mahvolmak derecesine geldikten sonra dakika tetkik etti. Beni iyice anladığı açmaya, bunları talebe teşekkuüerı ve 4erkaplayan karakış, demir atmış gibi bir ya Taşer) iki yıl önce msmleketimızi 2540 yatak olarak arttırılacağı bildirilnckıcri ehle ışletmeye. Bakarlık salâhıye'lı büyük bir fakrü zaruret içinde orta sı nı ümid ediyorum, Prien» dedi.» .Kara olacaktır. Afevlerının gclirı talebelerd'n türlü gitnıek bümiyor. Istatistik merak ziyaret eüniş olan Jean Marchat ila ar mekteydi. nıf vakar ve haysiyetinden geriye ne rmda serbestsin. Bu teşebbüsün böşarı chnacak üeretler. yaraımlar ve bağısla:!3 lılarının soyledıklenne gore bugün kadaşlarınm oynadıklan Tartufîc un 10 yıllık sağlık plânmdaki kurumlann kalmışsa, bunları kurtarmâğa çalışmış lamıyacağına kanisen, bunu bana te karşılanacak'ır. Şimdi bun'ardan en tipik ol?r.!arı Ankarada kaı kalkmıyalı yetmış küsur kuvvetli tesiri altında kalmışlardır. tejis musraflarilc idame masraflan ontı. Prien ailesı Leipzig'de yaşıyordu reddüdsüz anlat!. Bundan dolayı sana Levcnd Çiftlijjinde 1.500 e\ gorelim. Bunlar bır SGçimi. bir kararı gün olmuş. Kcndıliğınden kalkmadıgıJean Marchat Tartuffe'ü kendine mah lar hanesi de yosterilerek şöyle hesabUç çocuk, hayat derslerini çok erken hiç bir leke gelmiyecektir. Sen bizim yapılacak yaşıyamadan harekete geçmek zorunia na, Belediyede de kaldıracak hal olsus bir interpretation'la. şehvct düşkü lanmıştır. öğrenmeğe başlamışlardı. için her vakit aymsın.» Emlâk vo Kreclı BarkaMr.da dun Vaiı vc kalmış çaresizlerdır. Işte bir hasta ki mcdığına gore bu davetöu mısaüıe danü, haris ve düzembaz bir haydud haTcsis maîrafları: 623.796.325 lira 1923 te on be§ yaşında olan geno Beledıye Bajkfnı Lutfi Kırddiia Belctiijo Doenitz, Prien'le el sıkışü. Subay Başkan Muavını Saıd Koçak. Be!edıye Fen bır nehrin yanından geçerken evvelce ha bir hayli zaman katlanmak icab ede linde oynuyordu. Onun Tartuffe'ü OrIdame masraflan: 99.345.475 » Gunther Prien iktisad edebildiği parabir şey dıişünmemisken «sen bu rehri ctktir haritaları ve notlan beraberine aldı; â Keyetı Muduru Nuri %e Karıta Mudi.ru L,agon gibi bir sofunun evine duştüğü için Sağlık ve Sos>al Yardım Bakanı Dr. ları alarak, Finken Waerder'deki Alman plbiselerinle yuzerek geçmeliçin» d'.ve mirini selâmlayarak odayı terketti. lıb ve Banka ileri gelenlerinln iştiraki'e Ankaranın çoğu saliinlerı, ktanbullu, evliyalık taslayan bir sabıkalıdır. Yuz Kemali Bayizitin hayalî olarak vasıfgeraici okulunun üç aylık kursuna yakafssına acavib bir fikir saplanıyor ve yani denız kıyısında, mutedü ıklimde Acaba Doenitz niçin Prien'i intihab bir toplrr.tı yapılmıştır. Levend yıllardanberi klasik ölçüler içinde sıkızılmıştı. O, bu paralan Isveç ziyaretçiıle Karlıces hiç düşünmeden hemen suya atıinvr. y^şamağa alışmış kimseler oldukların şıp kalan ve yeni ifade imkânları ara landırdığı bu muazzam plânda çocuk etmişti? Onun küçük hal tercümesi ki inşa edüecck haik tıpi 1500 ev 1 lerine Leipzig fuannda rehberlik yapaolümlerini korv.mak için ileri süriilen medeki a^aya yapıiacak ba * evlcrı uzeS'ivun ıslakhk ve soğuklufiunu duyunea tabında, kendisinin fanatik denilecek c'.an bu devamlı kış, o yetmiycrmuş ,ji \ an Batıh komedyenler için, hele tcdbirlc.dcn ne kadann;n yapıldığını lak kazanmıştı. Bundan sonra eski rinde goriışulmuştur. y;ptığı iş'n abeclieini ^.nlıyor, hemen bi bir de ^algın halını p.lan gıip herkes) kadar sadakatinin bu hususta rol oyMoliere'in torunlan için bu gibi dene bilmij orum aına. Istaııbulda yapılan Hamburg gemisinde kamarotluk yap«Kadeş» bugün gidiyor kaıaya çıkıvor. nadığı anlaşılmaktadır. Bununla bera! e.ine, hattâ yatağına mıhlamış gibidir. meleri, araşürmaları tabii gorürüz. F E 100 jatakh Ilaseki çocuk hastanesiîe 70 mıj, ilk seyahati çok heyecanlı geçmişK.»d»;> vfcor'j bu sabah saat 11 de Dober, Doenitz, Scapa uzerine yapüacak ğ'j Akder.ız seferinç çıkacaktır. Gcmı. roHiç bir şeye alâka duymadığından tCaıda yuıümesini pek seven Yenişe kat MoliÇre'ın escrlerinı kendi klaiik jatakh Süleymaniye Doğumevi dışında tir. Gemisi Dublin yakınında karaya bir baskmda, ihtiyac duyulan mümey Urını kısmen telâfi etmek için İzmir lima hic bir «ey istcmedik'.crindcn şıkA'e! hirli hammlar bile, buzda kayıp düş üslubları içinde hslka tanr.mak oturmuş, Pensacola açıklannda bir yanvaziyciiii e^ki haınam e^ki tas olduğuyiz vasıfların Prien'de bulunduğunu iinıda geceleme>ip avnı gun Pıreye hareke*. edenler, her;eyi boş görenlcrin dı nıek korkosundan sokağa çıkemaz oi larını henüz bulamamışken, *cdricî tegın tehlikesi atlatmıştı. Dönüşünde sunu tahmin etmek kabildir ve bu hayatî hissetmişti; bunlar tazyık altında kalın edec'it:r. dular. Bu yüzdcn tiyatrolarla sinemaıar dukları bir irade durgunluğu i^nde ; kâmül merhalelerini hiçe sayarak bir baylığa namzed olmuştu. 1932 de imtidavavı ele alarak birşeyler yapmak zadığı zaman, âni olarak büyük cüret Çöpleri sokağa atanlardan rica şıyan hastalar var. Bunlara ne kadar da çoğu akşam hemen hcmcn boş kalı hemlede en yeni ve henüz şüpheli tcfhanlannı güzelce geçirmiş, fakat buhıureti de aşikârdır. göstermek ve tedbiri en yüksek dereceValı ve Beledıye Ba;kanı Lutfi Kırdar iyi şeyler teklif etseniz alacağınız ce yor. sirleri benimsemek, daha ilk adımlarmı ran dolayısile, deniz ticaretinde iş budun Temızlık işleri Muduru Tevfık ile bir vab: €Ne yapacağım. ne olacak ki.. sine kadar çıkarmak gibi hassalardı. lamami}ü. Başarısızhğı tamdı. Elindeki Buna rağmen bajkentm tek zavalj atan Devlet Tiyatrosu Tatbikat Sahnehkte şehnn temızük durumunu tetlt'k etPrien'in hayat hikâyesinde bu iki miştir bütün parayı bitirmişti. Leipzig'e dönB?zı yerlerde halkın çop teneke den ibarettir. Çünkü bir sey istemeden liyatıosu. yani >Küçük Tiyatro» faali si için pek isabetli bir hareket olmasa bo^alttıkları gb'rulmustur. kesilmiş inşanlardır. Bunların yanında yeünı hiç sekteye uğratmadı. Dram, gerektir. dü. Orada en adj işlere kadar herşeyi meziyete aid deliller hiç de az değildi, lennı snkaklara Yunanistana gönderilecek mallar kabul etti. Onun ve kendisi gibi ij bu o, genciiğinde iki defa denizin çağırışı Çop ksmvonları g^hnceye kcdar çopleıı so bir şey yapamamaktan. l;3rar vereme opera ve çocuk temsilleri, hattâ konser•** dokmemeleri için halka ricada bu mekten şikâ;et edenler. irade hareketlamıyanlann derdlerine karşı Nazi par na koşmuştu. Fakat bunlar, hiç de ser kaklara stok edilijor ler eskisi gıbı aynı inüzamla devam Temsile gelince: Dekor ve kostümler lunulacaktır. leri tutkun olanlar vardır. Mektub yaztisi alâka gösteriyor, daha iyi bir hayat güzeşt ruhile yapılmış hareketler değilediyor. Bu arada yenı eserler de çıka Moliere'in üslubuna ve devrine uygun Yunar.iscanla yapılacpk ticaret anlaşraamak ister. yazamazlar, ev değisürmek Belediye, süt işini tekrar tarzı vadediyordu. 1932 yazında partiye di. Her defasmda da, o, kendine devamfî nlıyor. Meseiâ Shakespeare'ın On olmakla beraber roller arasmda tam bir sını muteakıb bu me:nlekete ıhracatın arister, deeiştiremezler; bir iş yapmak isiş bulmak için, bu işleri düşünerek, tacağmı aniıyan tacirler, bazı malları daha ele aldı kaydedildi. ikinci Gece'sinden sonra, geçen hafta ahenk tsmin edilememi;tir. Meselâ şımdıden stok etmeye baslamışlardır. Buntam bir kararla seçmişti. O, hayatmdan Beledıye süt ifinı tenrar ele almijtır ter. yapamazlar... Bunların içinde veh Moliere'in Tartuffe'u sahneye kondu. Tartuffe'ü oynayan Saim Alpago can lar. bılhassa yiyecek maddeleridir. BıünPrien'in ikinci hareketi, parti üyeli bahsederken, işin sergüzeşt ve delifi Şımdılık 11 yerde sut merkezlerı teşkil edi ham olanlar da vardır. Yapmak istedikBu vesile ile «Küçuk Tiyatro» nun lcndırdığı şahsın karakterir.deki s?hte dipı gibi. bu ır.emlekete bır sene içinde 12 sut'.en burada leri halde yapmamalsrının sebebini bir ğindeki ersatz nev'inden arkadaşlann şeklik kısmma, pek az ehemmuet ver lecektir. Toptancıların dan daha sert ve . daha mukavemetli miş. denizcilik hayatının disiplini üze veterınerlerin neaareü sltında perakende belâ veya musibetin gelmesi ihtimaline aktüaliteyi pek yakından takib et liği, mürailiği lâyıldle belirtemiyor. hat milyon dolarhk mal ihrac edüecektır. cilere tevzi etmeleri ve sutlerın tahlili ış atfederler. Hakikatte ise yapamadıklan tiğini söyleyenler var: Geçenler tâ müellifin, bu noktalan daha iyi beham maddeden yapılmış olduğunu is rinde fazla durmuştu. ıle. Bak'erıyoioıhanenın meşgul olması kade tekrar oynanmağa ba§layan La lirtmek için aktore söylettiği bazı pek nunda kutlanncak bu yıldönümü için için yapmıyorlardır. Daha fenası istekpat etmek oldu. Vogtsberg'deki bir göT?şkılâta hemen başlanacak önce Ankarada. sonra Istanbulda birer Şurası çok ehemmiyetlidir: Onun ü rarlaşmıştır. lerile birlikte kararlan da tutuk olan Boheme operası tam verem hafta rr.eşhur replikleri bile hakkile de.îer büydk müsâmere tertib edilecek ve bu nüllü çahşma kampma kaydedildi. O zerinde en çok tesir bırakan hâdise lır. sına raslamış. Malum ya, bu opelendiremiyor. Saim bütün oyunumı vesile V.s, uzun zamanclanberi Rejisör lar. günler. aylarca içlerine kapanmış Vakit 24 yaşında bulunan Prien, daha Weser nehrine yaklaşırken. başka bir İşçilcriıı talebi olarak hiçbir şey istemeden ve birşey ranın kadm kahramanı Ivlimi de verem dördüncü perde de. Elvire'e sahib ol Muhsin Ertuğrulun zorundan sahneye büyük y?şlard.,ki'erin yaptıklarını gö vapurla çarpışması olmuştur. O. nefsî Kartal Çımento Fabrikası amelesinin Şırdir, hattâ bu hastahktan kunulamıya mak için sofuluğu elden bıraktığı mayarjmadan yaşıyanlar da vardır. nüllü olarak başararak. kamp kuman hâdise dolayısile değil, onun bu kadar ketten taleb ettiğı zammı tetkik eden hakem rak, son perdede, sevgilisinin kolları hud sahne üzerine teksif etmiş gibidir. çıkacak vakit bulam^ysn komedyen danı Lamprecht'in dikkatini çekti. güçlükle elde ettiğı dördüncü süvarilik heyetı, dun Vılâyette toplanmış ve luzumlu Bunlardan başka hiç bir şey duymasrasuıda olur. .Garib bır tesadüfle Tar Fakat daha evvel. gene Elvire'le olan Muhsin E/tuğrul tekrar sahnede görüPrien'i ilkin takım lideri, sonra alay li sertifikasını kaybetmek ihHmalıle üzül bazı malümatın almması için kararı çar lecektir. Bu müsamereler için gerek dıkları halde kımıldanamıyan ve ken tuffe'ün temsilleri ae Mecliste arabca deri ve nihayet kendi muavini yaptı nıüştü. sahnesini pek canh oynamadığı için Ankarada, gerek Istanbulda birer tergjnune tehir etmiştir. dine sahib olarak konuşamıyan, bir ezan okunduğu günlere rasladı. Hani O sene içinde Alman bahriyesi, eski de4 üncü perdedeki o âni ve ihtiyatsızca tib komitesi kurulmak üzeredir. Sabahaddin Ali meselesinde Doenitz. onun hakkında, dana fazla sarhoş tesiri verenler vardır. Kendile bu hâdisenin meczub kahramanları Evniz ticareti mensublarını davet etti. taşkınlığı yadırganıyor. dün ifadclcri alınanlar şeyler de biü; crdu. Prien'in genclik Şirndi okuyuculanmız, 40 ncı sanat rile alay edilince darılır. fakat hiç bir kaf apartımanının altında oynanan oPrien, bunların arasına kaydedildi ve Orgon'u oynayan Ragıb Mayku da yılı kutlanacağı gece, Muhsin ErtuğruSabahaddm Ali hâdısesi etrafmda Sultanörgüsü içmde âni tehevvürlerin, isyancevab veremezler. Hafızaları durmuş. yunun sofuları alaya alan bir komedi rolüne iyice nüfuz edememiş. Bu tipik tekrar kendisini, subay namzedi olarak. larm dokumalarını da bulmak müm £hmed Binnci Sorgj Hâkimliği tarafından sunrlan yerindedir. olduğunu bilseler, kamet çekmeğe bel aşırı sofuluğunu Tartuffe'ün murailıâı lun hangi piyeste rol alacağını hakh bahriye merdiveninin en aşağı basamayapılan istinabelere dun de devam edilmiş kundü. O: kamarotken bile, kaptanla ve Esad Âdıl, Azız Nesin, Mustafa Uykusuz Oyleleri de var ki birşeyi düşunmek is ki de «Kuçük Tiyatro» dan başlarlardı. ne körükörüne inanmakta gdsterdiği olarak merak edeceklerdir. Bu hususğında buldu. Fakat nefsine itimadı, ona ycmeh^crin fenahğı yüzünden atışmış ve Mehmed Ali Cimcoz dinlenılmişlerdir. tedikleri zaman düşünceleri birdenbire Bereket versin Moliere'i tammıyorlar. saflığı, kendisinden beklediğimiz canh ta şimdiden kesin bir şey söylemek mevkiinde sağlam bir vaziyet temin ettı. Çahşma kampındayken, bir hırsızlık mümkün değilse de, Ankaranın iyi haİki otomobil çarpıştı ti. Kursunu bitirdikten sonra, bir dekayboluyor, tekrar getirmeğe savaşınca hkla ifadelendiremiyor. Dorine rolünde *f* ^S* •»• ber alan sanat çevrelerine söre Muhsüı Şoför Hasaaın idaresındeki 1S39 plâka sa bir başağnsıdır tutuyor; kendini zorlanizaltıda larassud subayı olarak denize kâdisesi dolavısile çıkan bir isyanı sırf Şaka bir yana, cKüçük Tiyatro» da Süreyj'a Taşer umumiyetle rahat oy Ertuğrul bu defa. tahmin hilâfına, yepj ılı otomobil. Şehremmınde şoför Saimin açıldı. 138 sonbahannda bir subayın çabuk davranması sayesınde bastırmışü. kuUandığı dıkça da başağnsı artıyor. nuyor, fakat ellerine hiç hâkim değil... oynanan Taatuffe'ün en mühim eksiği bır taksl ile çarpışmıştır. Mu>eni ve tercüme bir eserde rol alacakk'zile evlendi ve kendi tahtelbahirinin Bahri' ed? onun herkssce tanınmış sademe sonunda otomobüîerde bulunan yolBirşey yazarlarken bazan cümleleri de gerçekten yaratılamamış olan dinî O kadar çok el hareketi yapıyor ki, re tır. O kadar yeni ki tercümesi bile hekumsndanı oldu. O. o vakit otuz yaşın ikinci isrni. Küçük harut fıçısı idi. culsrdan Ekrem, Kemal ve Celâl muhtolif tamamlıyamıyan, arada boşluklar bırak havasıdır. Bu eserin sahte zâhidlerin jisörün provalarda olsun bu istidadlı nüz tamamlanmamiftir. Gene aynı çev(Deva.nı var) verl?riııc'en jaralar.arak îedavi a'.tına alın madan yazamıyanlar, mikrob alacak içyüzünü, onlara inanmak da kumandanlık kudretini nefsinde hisgafletini ssnatçırun ellerini bağlamadığma adeta reler Î.Iuhsin Ertuğrul G. Mauptmı^lnrdır. seden bır bahriyeliydi csef ediyoruz. Madam Pernelle rolünde gosteren safdillerüı akıbetini göstermek mann'ın pek sevdiği Gün Batarken. yaOkullarda hastaîık duruınu için yazılmış bir hiciv komedisi olduğu Meliha Gökçen, Elvire rolünde Nermin Prien hiç bir vakit Nazi partisini bıAyhk KÜÇÜK HABERLER yeniden inceleniyor Elgüzel, Mariane rolünde Refia Şenbay, hud da St G. de Bouhelier.nin Maskadüşünülürse bu dinî havanın ehemmirakmpdi. Göbbels sonralan bunu istisCleante rolünde de Agâh Hün temsi ralar adh eserlerindeki rollerini tekrar Şehıın:ızdekı g..p salgını normal seynni yeti daha iyi anlaşılmış olur. mar etmiştir. Harb başladığı zaman takib • * • IÇ İşleri Bakanlığı, arabacı esnafı için etnektedir. Vakalarda bir eksılme helin 6a muvaffak olan sanatçılarıdır. Ue oynaması ihlirr.alini de ileriye sürüyorDin maskesi altında dünya nimetleriPrien'le dsnizaltısı. Almanlarm dediği nuz kiydedilraem.ş 'julunraaktadır. Sıhhat bır talınıatname hazırlanrr.asını Belediyeye çare ki bu roller hep ikinci derecede lar. Hangi eserı oynarsa oynasın, uzun Dergisi ni doya doya tatmaktan başka bir şey gibi dorri'z gemisi. Atlantikte uzun bir Meclisı kararile grij sa'gınını onimek mak b'ldınr.ıştir. Bu taumatname, yuk arp^alarollerdir. Tartuffe'le Orgon, bir de Do bir fasıl?dan sonra Muhsin Ertuğrulun nnın iokelelerini, iş alma ve çalışma şekıldüşünmiyen Tartuffe'ün bir murai ve sadlfe okulların bır hsfta müddetle tatıl tnrned» ^ulunuyordu. Scapa Flow serBütün satranç ve dama metekrar sahneye çıkması şüphe yok ki bu bir günahkâr olduğunun apaçık göru rine mükemmel oynanmadıkça eseri I y ılm en mühim güreştinc'en sonra neşrettiği, hal tercü edildigi malumdur Derslere dan sabahtan le: ni tesbıt edecektır. raklılarmın sabırsızlıkla beklehâdiselerinden it «IKBAL» gılepı, dun sabah Topıak Mahkurtarmâğa pek imkân tasav\Tjr edem.iıtibaren başlanmıştır. Milli Egıtım Mudurnebilmesi için bütün temsihn bır kilise ms?ine aid kitabmda, onun ikinci Dündiği bu mecmua İstanbul Türk lüğu. okullara gonderdiği bırer tanumle. sullcrı Ofısıne aid 2105 ton arpa harr.uleyoruz. Bu bakımdan Ragıba Tartuffe. biri olacaktır. 40 yıldanberi Türk tiyatve manastır havası içinde oynanması, ya Harbinin koptuğunu bir Alman rad sah ve cuma gunleri bütun sınıflarda yok sıle Iskepderundan lunanımıza gelmi;tir. Satranç Kulübü tarafından nerosuna büyük hizmetler ifa etmiş olan belki biraz mübalâğalı, biraz safça, fa Salihe Orgon, Meleğe de Dorine rolüyo haberinden duyduğunu öğreniyoruz. lama japılmasırn bildirmistir. Bu sureüe, • * AKARYAKIT gemisi «AKAR», Abadanfis bir tabı ve zengin mündereMuhsin Ertuğrulu. 50 nci sanat yılında nün verilmemiş olmasma. Moliere nakat samimî bir sofuluk gayretinin OrFakat o, çalışmak istediği sahayı pek okullardakl ademi devam n:sbetı kontrol dan 3785^ matrık ton gaz. 1514,5 matrlk catla satışa çıkanlmıştır. Fiatı: da gene sahnede ve vazife başmda aledilecektlr. Eğer tatilden evvelkl durura ton motorin ve 100 ton asfalt yükliyerek gon'un, Madam Pernelle'in her harekeiyi biliyordu. üzülmemek elden gelmiyor. 75 kuruş. Abone için: Satranç kışlamak candan dileğimizdir. Türkiyeye müteveccihen mevzuubahs olursa. yeniden bir tatil kararı J2 şubat akşamı tinde, her sözünde belirmesi ve öteki Son olarak Orhan Velinin tercümesi Kulübü, Taksim Beledıye Gazihareket etmiştir. îi sefer iyice hazırlanmışh verilecektir. Lutfi AY şahıslan rahatsız edecek kadar bütün (arasıra kulağımıza çarpan ve adapif SANAYI Bırlığının umumî heyet toplannosu adresine müracaat edilmesi Prien'in ilk batırdığı gemi, bir Yunan Wührer'in ikinci konseri esere hâkim olması icab eder. tasyona kaçan «Aftos, hacı hoca, paşatısı dun. ekseriyet hâsıl olmadığından : akeeste gemisi idi. Bir Alman limanına tlk konserie sanat derecesıni isoat etmiş pıîanısmış ve onımuzdeki cuma gunur.e Tartuffe'ü .Küçük Tiyatro» da sah cjğım» gibi bazı kelimelere rağmen) gidiyordu. Bundan sonra. harbin üçün olan Viyanalı Prof. Frederich VVuhrer. ıkln tâlik edr.ır,,;ur. • DİN REHBERİ « neye koyan genc rejisör Nüzhet Senbay zevkle dinleniyor. Orhan Veli Mociı günü, denizaltı Glasgovv'a giden, kü ci ve scn konserlni salı günü saat 18.30 da + DARÜŞŞAFAKALILAR Cemiyeti, 253eserin mihverini teşkil eden bu umumî liere'in büyük güçlüklerle dolu olan Nushası İU kuruştur Prof. Wuhrer. bu 1949 da Tokatlıyan salonlarında Kurum menKüçük, büyük, kadın erkek kürt yüklü bir Ingiliz gemisini baürdı. Atlas» ta verecektir. havayı yaratmağa lüzum gdrmemi} ve nazmını akıcı bir dille çevirmeğe muHarle her Muslümana hocasız dini öğikinci Dünya Harbinin ikinci ayında konserinde «Chopin'in Hayatı» iılminde çal faatine bir balo tertib etmiştir. Abone şeraiti l"'jrKfye mış olduğu Chopln'in eserlerinl çalacak ve için sadece baj rolü yeni bir anlayışa göre vaffak olmuştur. ido reten bu eşsiz kitab çıkmıçtır. idi ki. Prien'in mukadderatınm yıldızı, bovlelikle bir Chopin gecesi ya^atacaktır. ] Bil aylık oynatmağa çalışmakla yetinmiş. Bunda 800 Kr. 600 Kr. REBİÜL'ÂHIR 16 SALI Her kitabcıda bulunur. da tamamile muvaffak olabildiğini san800 • 160ü • Müellifi: Kemal Pilaioğlu'dur. Okuyucuîarınuza ilgi duyacaklarını Üç «ylıi a mıyoruz. Zira Tartuffe gibi büyük bir tahmin ettiğimiz bir havadis vererek AltJ cyhk 1500 • 1900 • 5 Sualli ve cevablı olarak hazırlat c eserde ve rolde yenilik yapmağa kalkış yazımızı biürelim: Ikı yıld?n':rıi Dev Senellk 1800 • M00 • nan bu mühim eseri tavsiye MECMUASININ ŞUBAT ATINA ATD 8 ncı SAYKI mak hayli iddialı bir harekettir ve bu let Tiyatro ve Operas:nm baş:na getirilcderiz. Hediyesi 5 liradır. ü I K K A I zengin münderecatla satışa arzolımdu. nu başarabilmek ancak büyük çapta miş olan değerli tiyatro adamımız MuhVasaH S,57 12,28 1522 17,42 19 13 5,17 Tevzi merkezi: Gazetemıze gonuenlen evrafc ve yaulaı sanatçılara vergidir. Çünkü bahis mev sin Ertuğrul bu yıl sanat hayatının P. K. 1829 Galata İstanbul Ezam 1,15 «,46 9 39 12.00J 1.32 11,35 Kültur Kitabevi İstanbul zuu olan şey bütün bir geleneği yık 40 ncı yılmı idrak edecektir. Nîsan soHanlndan n»«nlîytrt kabul «dllmez. veriliyor Hareketlerımizin en iptidaî ve basit ştkli tepkilerdir. Şuura şöyle bir temas eder, gayeden bihaber olarak sadır olurlar. Ruhî bir ıdrakten ziyade hayati bir duygunun eseri olarak korunmaya mahsusturlar. Bu hareketlerin daha karışık bir şekli olan içgüdüler (insiyaklar) de iradî olmıyan hayatî hareketlerdendir. Irade hareketler bunlardan sonra ^elir. Bütün içgudülerinin şuuruna sahib olmadan. bütün bir hayaü, yapılacak hareketin neticelerini ve şahsiyetın tanıdığı kıymetleri düşünmeden yapılan hareketler iradi olamaz. Iradî hareket bütün bunlan gözönüne alarak verilen kararlann bir ifadesidir. Hareketlerimiz için bir çok saikler olabilir. bunlardan herhangi birine uluorta sürüklenmek ihtimali daima vardır. Fakat di'şünüp taşınmak iktidarı elde oldukça bu ihtimalleri tartaak bir seçim vapmadan karar vereme•iz. O halde iradenin normal olarak ışlemesi için düşünme ve yapmada serbest olmamız lâzımdır Istediğimiz halde düşünemez, vapmak islediğimiz halde yapamaz bir halde bulunursak veya hic düçünemez ve kendimizi tutamaz gibi olursak hiç bir şey seçmiş olmad]°ııni3 gibi hiçbir karar da vermiş olmadığımız icin yapüğımız hareket bir irade hareketi olmaktan çıkmıstır. Bunlar da olur mu, diyeceksiniz? Normal bir iradeye öre hakikaten anlaşıimaz haller. Fakat insen ruhunun olmadık ne garib hallere tutulduğunu görmek için ruh hastaarıra birazcık olsun tanırmk lârımiır. rade b^ruklııklarının bunlarda aldi^ı ckillcr şpsılacak Kadar çeşidlı \e acıkhd:r. TIYATRO Ankarada Tartuffe Muhsin Ertuğrulun 40 ıncı sanat yılı Yazan: Lutfi Ay ünkü Cumhuriyet'te Türkiyede doğum nisbetini, aynı zamanda çocuk ölümunü gösterir bir haber vardı. Buna göre, memleketimizde doğum nisbeti bmde 45 imiş. Böylece nüfusumuzun yılda 800 bin kişi artması lâzım geliyormuş; fakat çocuk ölümünün çokluğundan yılda yalnız 250280 bin ki§i artabiliyormuşuz. Demek ki velud Türk kadını bol bol çocuk doğuruyor; fakat bilgisizlik, bakımsızlık, hastalıklar yüzünden her yıl doğan 800 bin çocuğun 520550 binini Azrail alıp gidiyor. Bizler de, çocuk ölümünü, asgarî hadde indirmenin çarelerini arayıp bulacak yerde, nüfusumuz artsın diye beklejip dunıyomı. Şimdiye kadar yaptığunız dört sayıma göre ber beş senede bir nüfusumuzun artışı şöyledir: Yıl Nüfus Artış nisbeti 1927 : 13.648.270 1935 : 16.138018 22,9 1940 : 17.820.950 18,0 1945 : 18.861.609 11,7 1927 ve 1935 sayımları arasuıdaki artı^ nisbetinin fazlalığı iki sayım arasmda geçen müddetin 5 yerine 8 yu kadar olnıasından ve birinci sayımda muhtelif sebeblerle gizli kalan nüfusuo ıkincisinde yazılabilmesinden ileri geluıiştir. Onun içindir ki daha fazla bir a;t;ş nisbeti beklediğimiz 1945 te bu nisbct 11,7 den ibaret kalmıştu. 194045 yıllaıı arasında nüfusumuz 1.040.659 liiji artnıı^tır ki 5 sene>e taksim edince ber jıla 2?0 bin kişilik bir artış düjnıektedır. Uzun lâfm kısası, artıyoruz ama istediğimiz v» umduğumuz kadar fazla değil! Nüfusumuz, yılda 280 bin kişi artarsa ancak 10 jıl sonıa, 2 milvon 800 bin kişilik bir artışla azamî 21 milyon 700 bin kişi olacağız demek. Sağlık ve Sosjal Yardım Bakanlığınca hazırlanmij ve Yüksık Sıhhat Şuraiiııın 15/16 kasım 1946 tarihli toplantilarında incelenerek kabul edilmiş olan .Birinci 10 Yıllık MiIU Sağlık Plânı. nda çocuk bakımı hakkında şöyle denlliyor: • Bir çok imkânsızhklar yüzünden çocuk ijyeni memleketimizde ehemmiyetle ele aiınamamıştır. Bu sebeble doâan çocukların buyük bir kısmı ölmektedır. Halbuki ana kamında bafhyan ve doğumdan sonra devam eden koruyucu tedbirlerle bu öiumlerin bır çoğu önlencbilir. Bu takdirde nüfusumuz eskisine nisbetle dcha çok aıtar. Bunların temini makE~diIe de yurdan çeşıdli yerlerinde çocuk yuvalan, doğum evleri, çocuk hastanaleri ve kimsesiz çocuklar yurdları açılacak, süt ve dığer çocuk gıdaları işlerile de ciddî bir şekilde uğraşılacaktır.» SATRANÇ CUMÜURIYET SOSYAL HUKUK YE IKTİSAT J i!ı f 1 î