Katalog

TANRI HUZURUNDA Maurice Maeterlinck Tann huzurunda Ölülerin hayaü Mısırlıların su saati Tanrı sözleri Muhtelii notlar Deliler Ük veya son varlıklar adlı baHslere ayrılan, müellifin yüksek bir değer tasıyan bu felsefl eserini Ferid N. Hansoy dilim<» çevirmiçtir. Fiatı 150, Cildlisi 200 kuruştur. umhuri 28 ncı yıi Sayı: 9080 KURUCUSU.'YUNUS NADf Telgraf vt mektub «dreai: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu Istanbul No 246 1 Telefonlar: Umuml Sastnd Nnmans: 24298. Ya» İaleri: 24299. Ma* ™»' 24290 OMRUMUN TEK Esad Mahm INKİLÂP KİTABEVİ Pazartesi 21 Kasım 1949 Tefrika olarak n güzel roman kitab Fiatl 250, CUdlisi INKİLÂP Aydınk Komisyonda bııgun dinlenecek Komplo meselesinin Mecliste çarşamba günü müzakere edilmesi muhtemel Hazırlana Komisyonu Sadık Aldoğanın tesrii masnmyeti mcvznnnda dfin de incelemelerde bulondo, {akat bir neticeye varanadı Vilâyet ve belediye nkarada şehre aid işleri gördıikten ve görüştükten sonra İstanbula dönmüş olan Sayın Vali Dr. Fahreddin Kerim, İstanbulda girift olarak çalışan Vilâyetle Belediyenin yakında hirbirinden aynlacağını bir vetile ile bildiriyor. İstanbul şebıi için çok mühim bir hâdise teşkH edeceğinde şübhe • olmıyan bu aynlma isi üslünde konuşmak faydasız değildir. Memlekette demokrasi ve onun lcabı olarak yapüan işleri herkesin, fcer salâhiyet makamının beğenip ta.svib ettiğini zannetmek safdillik olur. Hiç kimseyi kasdetmeden yüzde muayyen bir nisbette «istemiye istemiye» atılmış adımlar bulunduğunu kabul etmek lâzımdır. İstanbul Valiliği ile Belediyesinin 4e birbirinde aynlmalan fikri bunlardan biridir. Hartâ Ankara çehrinde de tatbik edilnnş olan bu ayrıiık da bunlardan biri idi. Mevcud durumu muhafaza tarafdarlan, (esprit de eonservation = korunma şuuru) ile mümkün oldujfrı kadar haü değiştirmemeye çalışırlar; fakat buna muvaffak olamayınca o şekilde değişmesine yol açarlar ki netice müsbet çıkmaz. Değistirdiğiniz eski şekil bugünkünden daha i>i idi! diye geriye dönme imkânlannı hanrlarlar. Biitün bu mülâhazalan göz önünde tutarak, İstanbul Belediyesinin de bugünkü halini aratmıyacak şekilde • Vilâyetten aynlmasuu saşlamak lüzurauna işaret etmek îsliyoruz. Eğer İstanbul Belediyesi Vilâyetten aynlınca bir vekilin dediği gibi Türkiyede mevcud 63 vilâyet belediyesinden biri gibi mütalâa ve a hükümlerle idare edilecekse şübhesiz eski hayraö arataeaktır. Çünkü bütiin bu vilâyet iKlediyeleri, Valinin «nri altına tabi birer idaredir. Biitçesini bile Vali tasdik eder. Biz İstanbul için böyle bir Belediye istemiyoruz. Eğer Belediye Vilâyetten aynlacaksa, salâhiyetleri ve şehir islerindeki tasarruf imkânlan demokrasi telâkkilerine uypun bir şekilde tevsi edilmek sartile ayrılmalıdır. Bugünkü Belediye kendi memurlarını kendisi ta>in edemeı. Şehir plânı üzerinde en ufak tasarruf yapamaz. Biitçesini İrisleri Bakanhğında birimiz istediği şekilde çizer, bozar. Yani merkeze sormadan öksürmeler bile giıçtür. Bu halile Belediyeyi Vilâjetten ayırmak, şehre fenahk etmek olur. Çünkü bugün Vilâyet kuvvetile yanılmakta olan bir sürü Belediye hizmeti o laman kudretsiz ve salâhiyetsiz fakat ayn bir Beledivenin omuzlarına çullamr. İstanbul halkı, BelediyenİB Vilâyetten aynlmasını ancak müstaİtil, kuvvetli ve salâhiyetli bir şehir idaresine malik olmak için ister. Bu sart temin edilmedikçe Belediyeyi Vilâyetten ayırmak günün birinde bnnlan hirbirlerile daha sıkı bağlamak için: Gördünüz mü? Yürümedi işte! diyebilmek gayesinden baska neye yorulabilir? CUMHURTYET Ankara, 20 (Telefonla) Suıkasd ıhbarını yapan Reşad Aydınlının 20 daktılo sahıfesı tutan bir ıst:da ile Cumhurıyet Savcısına müracaate karar verdiğı bu akşamki Ankara gazetesınde yazılmıştır. Sdylentıye göre, Aydınh, ıhbarını bu suretle tafsılâtile teyid edecektır. Bununla beraber aynı haberde Denızli milletvekilinm iki gündenberi ortadan kaybolduğu da ileri sürülüyordu. Tegayyüb haberi, akşam üzeri şehirde rivayetlere yol açmış, hattâ MılletPartisine istifanamesini sunk üzeregıttiği sırada bir odaya kilıdlenmiş olduğunu yayanlara bile tesadüf edılmiştır. Başka bir tahrnine nazaran da bir gazetecıye: «Beni sokakta öldürtmek mi istıyorsunuzî Söylediklerimi gazete sütunlarma aksettirmemeli idınız.» demesi, Reşad Aydınlının ihbar edilenlerin taraftarlarrndan ürktüğünü göstermektedır. Ortada görünmek istemeyi§inin sebebi de budur! Bu gece kendisile görüştüğüm Denizli milletvekili: «Aydınh nerededir? Mademki merak ediyorlar. Haber vereyhn.» dedi. Ve şöyle ı Arkast Sa. 3, Sü. 2 de , Türkiye Suriye M 1 H 1 arasında dün Ankarada yapılan maçtan bir enstantane Komplo hakkındaki tahkikat Reşad Aydrhlının parti içi faaliyetine dair savcıkğın sorulanna Millet Partisi cevablar verdi Ankara 20 (Telefonla) Ankara Savcılığı komplo hâdisesi tahkikatma devam etmektedir. Savcılık, Mıllet Partisine bir tezkere gondererek Reşad Aydınlrnın parti 'çi faliyetile partidekj aon ,iiurttatt hakkında baza malumat Istemiş v» sorulan hususata dair cevablar Millet Partisi tarafından Savcılığa bildirilmiştir. Evvelce de yaaldığı gibi, Reşad Aydınlı, partıden ihraa talebüe inzıbat divanına verilmı^ boılunuyordu ve rivayetlere göre ihbar keyfiyeti Aydınlının inabat Arkası Sa. 3, Sü. 3 te Millî takımımız dün Suriyelileri 7 O yendi 30 bin seyircinin takib ettiği maç, baştan sonuna kadar Türk takımının hâkimiyeti altmda cereyan etti I Galatasaray, Fenerbahçeye 20 mağtub oldu Amenkan atom uzmanlannm Washington'da yaphklan toplantı ' Âtomuzmanlar ının gizli konferansı Almanyada yapılacak toplanfılarda Amerikan askerî şefleri de bulunacaklar Frankfurt 20 (AP.) Amerikan ordusuna mensub resmi memurların büdirdiklerine göre, Amerikan ordu liderlerile atom uzmlnlan bu ayın sonlarına doğru Almanyada atom enerjisi hakkında gizli bir toplantı yapacaklardır. Atom uzmanlan bu konferansta atom enerjisinin inkişafı hakkında ordu liderlerine izahat vereceklerdir. Fakat Washingtondan gelecek olan atom uzman heyetinin kimlerden ibaret olduğu bilinmemektedir. Arkası Sa. 3, Sü. 2 de Arnavudlukta Sovyet birlikleri Arnavudlukta 15 bin Rus askerinin bulunduğu bildiriliyor Ingütere ve Avrupa Birligi lngiliz Maliye Bakanî: «Daima Bah Avrupaya merbut kalacağız» dedi Belgrad 20 (AP.) Salâhiyetli çevrelerin bildirdiklerine göre, Rusya Amavudluktaki Sovyet bir Arkası Sa. 3, Sü. 7 de f Fransız Leh mttnasebatı gergin bir safhaya girdi Londra 20 (B3.C.) Polonya bir kaçı casusluk suçile muhakeme hükumetinin bugün Fransaya ver edileceklerdir. Diğer taraftan Vardıği bir notada açıklandığına göre Sovadaki Fransız elçiliğinin iki meFransız konsolosluk memurlanndan Arkası Sa. 3, Su. 8 de Rusyada yabancılarla yerli halkm iemasına nasıl mâni olunuyor? «Opera Mundi'den satm alınan bn hatıralann Türkiyede Rusyada yabancılarla memleketl halkı arasındaki temas yasağını Moskovadaki gazetecilerden biri şu alaylı sözile gayet güzel anlatmıgtır: « Rus milletini tanımak ve anlamak için yapüğımız teşebbüslere mâni olmak üzere etrafımıza hakikaten bir duvar çekilmiş olsaydı daha iyi olurdu. Her teşebbüsümüzde başımızı bu duvara çarpardık, bu suretle elimizde de maddl bir delil bulunurdu: Meselâ ahumızda bir şiş veya kanlı bir yara izi. «Bugünkü şekil daha fena; çünkü insan başım tekrar tekrar bir fikir boşluğuna çarpıyor. Bu sarsıntile arkaşı üstü yere yıkıldığı zaman ve elinde bunu isbat edecek bir deîil bulunmuyor.» Rus milletile temas kabil ohnadığını gören yabancılar daima kendi aralarında yaşamak mecburiyetini duyuyorlardı. Beraber çalışıyor, beraber eğleniyorduk. Aynı ga zetedeki makalelerin a;nı tercumesirti okuyor, birbirimize aynı mü Moshovada J yth Amerikanın Kızıl Çine ültimatom vermesi isteniyor NewYork, 21 (a.a.) Amer kan Lejyonu Başkanı Georges Craıg, bugün beyanatta bulunarak Amenkan Başkonsolosu Angus Ward ile 4 arkadaşının derhal serbest bırakılması için hükumetin Çın komünistlerine bir ültimatom vermesini istemiştir. Komünıstler bu ültimatomu müsaıd şekilde karşılamadıkları takdırde Am^ıkan Lejyonu, sözü geçen dıplomatlann kurtarılması için Çıne askerî birlikler gönderilmesini tavsiye etmektedır. Milliyetçi Çinliler arasında İhtilâf HongKong 20 (a.a.) Bağımsız çevTelerde, Ti Tsoung'un HongKong*a gelmesi, ÇanKayŞek ile kesin olarak münasebetini kestiği şeklinde tefsir edilmektedir. Londra 20 (a.a.) Bu akşam «B.B.C.» radyosunun «Avrupanın mukadderaü» yayını sırasmda In Sovyetlerin böyle bir kanal giltere Maliye Bakanı Cripps şu açmak için hazırlıklar yapüklan demeci vermiştir: söyleniyor Sofya, 20 (a.a) Rabotnichesko € İngüterenin sterlin bölgesi gazetesi, kamünist partisi yetkıli dahilindeki durumunda, Batı AvruLondra 20 (Nafen) Baltık depa iktisadiyatının düzenlenmesinde iTini Oder ve Tuna nehirleri va makaımlanna kabilyetsiz ve mesulirolümüzü tam oynamamıza mâni tasile Karadenize bağlamak için yetsiz kimselerin getinlıniş olmaolacak hiç bir şey yoktur. İngiltere uslarm bir proje hazırladıkları smdan şikâyet etmekte ve partinin hükumeti adına söylemiştim, tek soylenmektedir. Buraya geien ra bütün teşkilâtının ihmal, uyuşukluk Arkast Sa. 3, Sü. 6 da Arkası Sa. 3, Sü. 4 te ve tam bir lâkaydi buhranmdan ınuztarfb olduğunu yazmaktadır, Bulgaristan kana boyanacak Belgrad, 20 (a.a) Yugoslavya Milletlerarası Siyasî ve İktisadi Endüstirisi Müdürü M. Karaivanof yakmda Bulgaristanda yapılacak olan seçimlerden bahsederek çıınlan yazryor : Bulgaristaadakl rejün, her töriü muhalefeti yok etmek için, memleketi hakikî bir kan deryasına baümıaya hazırlanmaktadır. Bulgaristanda görülmemjş derecede geni? kütle halinde tevkifler devam etmektedir ve kurbanlarm çogu, Dimitrova yardrm teklif etmis clan komünistlerdir. Diğer taneşri hakkı yalnız «CUMHURIYET» e aiddir.» raftan belirtildiğine göre millet• 1 J talea ve haberleri naklediyorduk. lerarası siyasette Sofya idarecileri, = Toplantılarda, ziyafetlerde, sinemalarda hep birbirimizle konuşuyor, aynı balet, opera ve piyesleri seyrediyorduk. Büyük elçiliğin işleri münasebetile, Rus resmi makamlaruu temsü eden kimselerle resmî temaslanmız, ortalama olarak, ayda iki veya üçü geçmiyordu. Onlarla cemiyet hayatmdaki temaslanmız ise bundan da azdı. Hizmetçi ve uşaklarımız müstesna, diğer Ruslarla temaslarımu umumiyetle pek resmî bir çerçeve içinde, meselâ Sovyet hükumetinin tertib ettiği bir merasimde veya bir yabancı elçiliğin verdiği bir kokteyl partide cereyan ediyordu Bu gibi toplanülara Sovyet hükumeti gayet dikkatle seçtiği kımseleri gönderirdi. Moskovada demir perde Bununla beraber, vakarımızı muhafaza etmek şartUe, Ruslarla cemiyet hayatındaki temasımızı arttırmak hususunda bütün Arkan Sa. 2, Sü. 1 de Baltıh Karadeniz Bulgaristanda kızıllar kanah Milli takımımız sahada halkı selâmlarken Ankara 20 (Milli maçı takib et kupası maçlannın ilk karçılaşmamek üzere Ankaraya gönderdiğimiı sını, bugün 19 Mayıs stadında Suarkadaşırruz Cem Atabeyoğlu bil riye milli takımına karşı yapü. 30 diriyor) Türk milli takımı dünya Arkası Sa. 4, Sü. 4 te Vali dün Ânkaradan döndü Gökay, Şehir tiyatrosu talimatnamesbıin şhndilik değiştirilemiyeceğini siryledi arasında anlasmazlık harb havasmı kamçılamak için huBir müddettenberi Ankarada budud hâdiseleri ve hudud boyunca lunan Vali ve Belediye Başkam tehkimat yapmak gibi tedîbirlere Fahreddin Kerim Gökay dün sabah baş vurmaktadırlar. » Sa. 3, Su. 8 de DÜNKÜ MAÇTAN NOTLAR Ankara, millî maçı nasıl seyreîti? 90 kuruşa Ankara seyahati {ki park palas Bu ne ne biçim maçtı, sahaya ayva bile atılmadı Karaborsaya karjı bulunan çare.. Ankara 20 tTelefonla) Mazbut olmasına mazbut jehir, şu Ankara.. Oyle sokaklarda yotanlara, bahçeîerde geceleyenlere pek rastlanılmıyor. Ama bilmiyorum, Gençlik Parkının bekçileri, dün gece vazifelerini iyi yaptılar mı? Eğer yapmışlarsa mutlaka, Ankaranın bol yıldızlı seması altında, «gece hava Arkası S a . 4, S u . l d e Kremlin'de bir kabul resmi