Katalog

r w 1 (TİTAMİNLERİ KATIUIIŞ fegâne knw«t Bı 9 C9 D, GIOASI Vffal umhuri 26 ncı yıi Sayı : 9079 NADf Telgraf vt mektub adregd: Cumhuriyet, îstanbul Posta kutusu tstanbul No 248 Telefonlan Umuml Saatral Numano: 24296. Yan I&leri: 24299. Matbaa: 24290 tstanbul Ünlversitesi tktisad Fakültesi Büyük ikjjsadçıların TEMEL EK3CTRİNLERİ Bugünün insanlan^ alâkalandıran fikirler nelerdir? Sualinp cevab olarak NewYork Üniversitita sosyoloji profesorlerinden John W ^ . Connell tarafından yazdmış, lisanıSffl^ Maliye Müfettişi HURŞİT ÇALIKjft. tarafından çevrilmiştir. 390 sahife 585 kuruş. Satışa çıkaranj HAK Kitabevi Beyazıd . istanbul ^ '^ > Pazar 20 Kasım 1949 Komplo meselesi Necliste yarın konuşulaca D.P. Başkam Celâl Bayav dün savcıltğa bir dilekç e sunarak kendisine atfediten bazı sözlerin varid olmadığtm bildirdi İstanbul Badyosunun dünkü dıs görünüsü v« Ahmed Şükrü Esmer bitabesini irad ederken Istanbul Radyosu dttıt akşam resmcn açıldı Cumhur Başkanınm bu münasebetle irad edip Ankarada plâğa alman bir hîtabesi ilk olarak yayınlandı Reşad Aychnlı Karma Komîsyonun son toplantısında bulunmağa karar verdi, Sadık Aldoğanm da bulunacağı bu toplantı alâka ve heyecanla bekleniyor Ankara 19 (Telefonla) Bir ihbarla ortaya çıkan komplo îareketinin birinci safhası karma komisyonun karanna kadar devam edeceğe benziyor. Meclisin kararı ise ikinci safhayı açmı? olacaktır. Dün geç vakte kadar süren görüşmelerin sonunda mevcud delillerin tetküine imkân verilmesi için iş veniden hazırlama komisyonuna havale edilmisti. Anlasıldığuıa gore savcılık ihbarla alâkalı mahiyette evrak, vesaik veya delilleri peyderpey komisyona tevdi etmektedir. | Adalet ve Anayasa komisyonlarından müteşekkil karma komisyon bu delillerin mahiyetine göre, karara varacakür. Meselenin Meclis umum! heyeünde pazartesi günü görüsülmesi muhtemeldir. Ancak iş henüz inceleme safhasmda olduğun Arkası Sa. 3, Sü, 2 de Sovyet• Yugoslav gerginliği Bugün karşılaşacağunız Suriye millî talcımınm oyıuıcularmdan dört tanesi Georges Mardeni Raymond Bsilis Hamazofb Arzoumanian Agob Afariaa İkiııei ses ün aksamdanberi islemeye açılan İstanbul radyosu ile memleketimiz yeni bir ses kazamyor. Bunu söylerken uzun yıllardır ban devletlerin pek merak sardıklan dıs politika kaygüannı aklıma getirmediğimi söylemeliyim. Ankaradaki büyük kardesi gibi, İstanbul radyosu da şüphesiz milletlerarası propaganda savaşma uzak duracak. bütün varlığı ile yalnız memleket kültürüne ve dünja barışına hizmet etmeğe çahşacaktır. Yirminci yüzyıl medeniyelinin nimetleri arasında radyo bugün deferi biçilmeı bir yer tutuyor. Cemiyet içinde oynadığı ve oynıyabileceği rol bakımından onun kadar mUhim bir başka vasıta bulmak güçtür. Haberleri en kısa zamanda en geniş halk kütlelerine ulastnması itibarile radyo bir nevi şifahî gazete sayılabilir. Öjle bir gazete ki, bir saniye içinde milyonlarca dinleyici ile temasa gelir, sırasma göre o milyonlarca insan arasında birleşik duygular ve düşünceler yaratır. Millî sevinç veya acı günlerimizde, hattâ daha basit vesilelerle bunu hepimiz tecrübe etmisizdir. Dıs tehlikelerden bahseden bir haber gibi, bir büyük şairimizin mısraları veya bir halk tiirküsü de Erzurumu Muğlaya, Adanayı Istanbula bir anda bağlayıvjrir. Radyomuzun basmda çok defa, bir elcktrik dalgası hızile bütün yurdu içimizde duyduğumuz olur. İyi niyetli ve akıllı bir yayın politikası güden ellerde radyonun sosyal kesafet yarahcı kuvveti sınırsudır. Bundan on dort yıl önce, Ankara radyosu henüz yeni kuruldıığu sıralarda, yurdumuzda radyo dinleyicilerinin sajısı pek azdı. Şu dakikada önümde bir istatistik eetveli yok ama, 7annedersem öteki Avrupa memleketlerine kıyasla biz sonuncular arasmda geliyorduk. 1939 yılında, ohız milyon nüfuslu Polonyada üç yüz bin kadar radyo dinleyicisi varken bu rakam Türkiyede galiba 70 bini pek asmıyordu. On yıl içinde bu bakımdan büyük bir ilerleme ka> detmisizdir. Bugün memleketimİ7deki radyo abonelerinin sa>ısı 300 binin her halde çok ü'tündedir. Ve bunlarm jıldan yıla mütemadiyen artacağından hiç şüpheır.iz olmasın. Kadyodan bekleyebileceğnniz hizmetler sonsuzdur. Hele bizim gibi yollan bozuk, nakil vasıtalan iptidaî, okur yazan az, bütün sahalarda oğrenmeye. hem de çok bğrenme>e muhtac bir memleket için bu medeni\et vasıtası gerçekten her derde deva bfa nimettir. Asü fonksivonu olan haber verme ve eğlendirme karakterini kaybettirmeksizin radyoya öğretici ve birleştirici bir malmet venneyi ihmal etmemeliyiz. Bunun icin de daha tecrübeü memleketlerin bu hususta elde ettiçi sonuçları yakından incelemeli. onlan kendi bünyemize göre ayarlamalıvız. Bugün yalnız Avustral>a ve Kanada gibi nüfus dağıtınıı bakımından az çok bizi andıran yerlerde değil, hattâ Ingiltere ve Belçika gibi kültür seviyesi yüksek memleketlerde bile radyo bir eğitim vasıtası olarak kuUanıhyor. (Radio scolaire) dedikleri okul çocuklanm hedef tııtan yayınlarla bir hizada yaşhlarm da bilgisini arttırıcı çalısmalara çok ehemmiyet veriliyor. Haftanm belli saatlerinde radyo basma geçerek bir kaç ayda bir yabancı dii öğrenmek bugün artık mümkündür. Radyonun sosyal kesafet yaraüeı, yani vatandaslar arasında duygu birliğine yol açıcı vazifesinden bahsederken, bu müesseseyi parti potitikacılığından daima uzakta görnıek isted:ğimİ7İ sövlemcliyizRadyolarımız hiç bir partinin malı . NADTR N \ D İ mekte büyük bir haz duyuyorum. 1938 yüındanberi çalışan Ankara Radyosunun yanında, bugünden itibaren İstanbul Radyosu da yer almış. bulunuyor. Bu artışuı verimli neticesini, yurd içine ve vatandaş hizmetine yönelecek radyo yayımlanmızın zenginleşmesinde görmekle iftihar edeceğiz. Radyo dalgalarile sesi en uzak bölgelere ulaştırabilme imkânımn, Cumhur Başkanının hitabesi millî ve insanî ideallerin gerçekleşmesinde oynadığı rol büyüktür. «Aziz vatandaşlannı; Memleket radyo tesislerine yük Haberleşme hürriyetini sağlama sek güçte ikinci bir millî postanıu yolunda atılan adımlara en başta Arkası Sa. 3, Sii. 6 da katılmış oldugunu sizlere söyle Bir müddettenberi tecrübe y«ymlanna devam etmekte olan orta dalga istanbul Radyosu dün saat 19 dan itibaren normal progranüa resmen çaJıjmağa bajlamiîtır. Açılış törenine İstiklâl marjile baslanıruş ve istasyonun açılısı münasebetile Cumhur Baskanı Ismet İnönünün Ankarada plâğa ahnarak getirilen aşağıdaki hitabesi yayınlanmışür. Ankarada bugünkü mühim millî maç Türkiye 19 • Suriye takımlart' saat 14,30 da Nayıs stadında karşılaşacaklar Yurdun muhtelif yerlerînden bînlerce meraklı Ankaraya akın etti, Istanbuldan giden Universiteliler geceyi trenlerde geçirdiler, Gündüzün antrenmanda ayağı sakatlandl Ankara 19 (Hususî surette gönderdiğisıiz arkadaşımız Cem Atabeyoğlu bildiriyor) Ankara, yannM büyük maçın heyecanüe çal? kalanmaktadır. Maç biletleri şimdiden tükenmiş vaziyettedir. Karaborsada dahi bilet bulmak imkânsızdır. Hattâ stadm istiab haddinden fazla bilet satışa çıkarılmak lürumu hasıl obnuştur. Binlerce meraklı yurdun her tarafından Ankaraya akm etmiştir. Otellerde yer bulmak lmkânsız gibidir. Nitekim bu akşam 17 de buraya gelen 1000 küsur kişilik Üniversiteli kafilesi gecıyi, kendilerini Ankaraya geti Arkası Sa. 4, Sü. 8 de Iki hükumet arasında yeniden notalar teati edildi Londra, 19 (B.B.C) Rus Yı*. goslav mıinasebetlerinin çok gergia bir safhaya girdiği bıldirilmektedir. Belgrad hükumeti bundan bir kaç gün evel Rıısyaya verdiği bir aotada Yugoslavyada bulunan 3 Sovyet diplamatının geri çağırılmalarım istemiştir. Tito'nun casusluk yapmakla itharn ettıği bu diplomatlar arasmda Zagreb'deki Rus konsolosu, Belgraddaki Rus askerl atase muavini ve basın temsilcisi bulunmaktadır. Bu sahıslar Yugoslavyayı terketmişlerdir. Bu notaya dün cevab veren Kremlin Yugoslavyanın Moskovadaki işgüderini casusluk yapmakla itham etmiş ve derhal geri cağırılmasını istecnistir. Belediye zabıtası için bir mekteb acılacak Vali Ankaradaki temaslan hakkmda verdiği denıeçte, Belediye suçlan için ayn mahkeme kurualcE" M söyledi Ankara, 19 (a.a) Salı günündenberi şehrimizde bulunan ve bu ak=am Ankaradan ayrılan Istanbııl Vali ve Belediye Başkam Dr. Fahreddin Kerim Gökay, hareketinden evvel bir yazarımıza çeçitli konular hakkında aşağıdaki malumaü vermiştir: < Emniyt ve Belediye zabıtası üzerinde İçişleri Bakanı ile yaptığım temas neticesinde, İstanbul ia, Belediyenin Vilâyetten ayrılacağı, göz önüne alınarak, Belediye zabıtası yetişüımek için bir mekteb açmaya karar verdik. Bu suretle Belediyecilik, bilgi ve tecrubeye dayanan bir meslek olarak ortaya çıkacakto. İtfaiye ve Belediyeci mTİdürler yetiştirmek üzere Avrupaya bir kaç kişi yollamak IÇİD Belediye Meclisine teklifte bulunacağım. Ekonomi ve Ticaret Bakanlığı ile Avlonya yasak bölge edildi Bu bölgeye yalnız Sovyet diplomatlan girebilecdder Paris 19 (R.) Tirandan gelen haberlere göre, Enver *îoca hükumeti Avlonya limanı ve çevresini yasak bölge ilân etmiştir. Bu yasak bölgeye Sovyet diplomatlanndan başka kimse girememçktedir. Belirtildiğine göre, Rusların gizli bir denizaltı flssü yapük'an söylenen Saseno adası Avlonya körfezi karşismda bulunmaktadır. Ruslar bu bölgedeki faaliyetlerini gizlemek için ellerinden geleni yapmaktadırlar. ShinveH Belgraddan bildırildiğıne göre, geri çağrılması istenen Yugoslav işgüderi şu anda ızinli olarak Belgradda bulunmaktadır. Arkası Sa. 3, Sü. 4 te Amerikada denizaltı komandoları Su\un üstüne çıkmadan sahtle yakiaşan maskeli komandolaz son manevralara iştirak ettiler Suriye milli takun kaptem Abdullah Tavil Arkası Sa. 3, Sü. 7 de İrana Amerikan yardımı arttırılacak Vaşingtonda Şah taratından ya*ulan tekliHer mfisaid karsüandı Washington 19 (AJ>.) Truman idaresınin İranı, batının kuvvetli bir sağ cenahı şekline sokmak imkânlarını esaslı bir surette incelemeğe girişmiş olduğu bildirümek tedir. Rusyanm stratejii önemi haiz komşusuna, 1,310.000,000 dolarlık yabancı silâh yardııru programından daha büyük bir hisse verilmesi düşünülmektedir. Büdirildiğine göre, Şah. Truman'ın ileri gelen müşavirlerinden bazılarının üzerinde müsaid bir tesir bırakmıştır. İran Şahının Amerikadan ayrılı Arkası Sa. 3, Sü. S da Toeavüze karşı tedbirler Ingiliz Savunma Bakanı tecavüz ihtimaline karşı sıkı tedbirler abnacağını açıkladı Londra 19 (a.a.) Bugün yapılan bir merasim sırasında demeçte bulunan Harbiye Bakanı Shinvell Leh makamlan bir Fransız ezcümle çunları söylemistir: <• İtimadla iddia edebilirim ki, diplomatıru tevkif ettiler ne tngiliz ordusunda, ne Amerikan Paris 19 (R) Fransanm Stetordusunda kimse tecavüz düçüncesinde değildir. Bununla beraber te tin konsolosluğunda diplomatik pacavüz halinde karşı koymak için saportu hâmil memur Andre Rogereken sıkı tedbirleri almak ka bincau, Leh makamları tarafmdan Arkası Sa. 3, Sü. 4 te ranndayız.> Varşova ile Paris arasında bir hâdise Artakalan harb malzemesi için Nolotov ve Mikoyan'la pazarlık YAZAN: BedeU «Opera Mundi'den satın alman bu iatıralartn Türkiyede neşri hakkı Moskovada karşılaşüğunız en mühim meselelerden biri de ev meselesiydi. Amerikan elçiliği binalarını görür görmez düştüğüm teessürü tarif edemem. Büyük elçinin ikametine tahsis edilen Spaso Konağı, vaktile zeıgiıı bir Rus tüccan tarafından ya\rtınlmış ve htilâlden az evvel bitirilmişti. Spasopeskovskaya Meydanuıdadır ve adı da oradan gelir. 1933 te Amerika ils Sovyetler Birliği arasında diplomatik münasebat başladığındanberi Amerikan büyük elçilerinin ikametine bu bina tahsis edilmiştir. Binanm harb S'îneleri zarfında tamirine, hattâ iyi pıuhafazasına bile imkân bulunmadığı, bu bakımyalnız «CUMHURİYET» e aiddir.» Moshovada J yıl: 14 Smith bu yakınlarında Amerikan ve Kanada denız birlikleri arasında müştereken yapılan manevralarda ilk defa olarak su alündan gelen komandolar kuüanılmıştır. Büdirildiğine göre, büyük denizaltılar sahile yaklaşmışlar ve bun lar su üstüne çıkmadan içierinde bulunan komındoları salmışlardır. Yüzlerinde maske ve ayaklarm'la lâstıkten kanadlar taşıyan komandolar suyun üstüne çıkmadan yüzerek sahile yaklaşmış ve istilâya başlamışlardır. Labrador sahülerinde yapılan bu manevralerda gayet iyi neticeler elde edildıği bildırılmektedır. Ilâve edildığıne gore, bu çıkarŞehir Tiyatrosn için yeni bir ta sanatkâr Vasfi Rıza Zobuyu, dün, malarda kullanılan denizaltılarda limatname yapüdığı ve bunon san tiyatrodaki çalısma odasında ziya 250 komando bulunmuştur. atkirlar arasında bir ikllik mey Arkası Sa. 4, Sü. 1 de Sa. 3, Su. 7 de dana getirdiği bir kısım sanatkârların imzalanması lâzım gelen kontratlan imzalamadıkları, böylece filen tryatrodan ayrılmıs vaziyete girmeyi tercih ettftleri malumdur. Tiyatromus hesabuıa teessüf ve teessürle karşılandığma ffiphe bulunmıyan bu hâdisenin içyüzünü anlayıp efkân umumiyeye anlatmak üzere ikl tarafı da, yani yeni talimatnameyi imzalayan ve beğenenlerle beğenmeyip imzalamıyanlan ayn ayn dinledik. Aşağıda söy lediklerini bulacaksuıız: Vasfi Bıza ne diyor? Muvafıkların basında bulunan Şehir Tiyatrosundaki aynlıflın içyüzii nedir? Iki tarafı da. dinledik, noktai nazarlarını aynen kaydediyoruz Ottawa 19 (Nafen) Kuzey kut sevkedilecek Tekaüde memurlar 1 ocaktan sonra yalnız Belediyede 45 memur emekliye aynlacak Yeni Emeklilik kanunu 30 yıl hizmet müddetini doldurup badema hizmetlerinden istifade edilemiyecek olan memirrlarııı, daire baskanlarının gostereceklen luzum üzerine tekaüde sevklerini âmir ^ ArJcsst Ss. 3, Sü. 5 tc Arkası Sa. 2, 5ü. i de Kremlin'in nTaktM>> görüuü^u • Arkası Sa. 3, ıSuTs te Kocam aklını kaybetti! Dur, telâşlanma... Zinnitrti büsbütün kanştınyorsun... Seoia kocan seyrüsefer ouitehaseuı değil mi idiZ