Katalog

li. Kasım 1949 3YIL Stalin, Batı dünyasim niçin anlamıyor ve anlıyamaz? Mazut f iatları Baştarafı 1 inci sahifede «Harbin bir kaza eseri veya bszı devlet adamlarının hatalan neticesi cıktığım düşünmek yanlış o'.ur. Vâkıa bu gibi hatalar vardı. fakat harb hakikatte dünya iktisadî ve siyasî kuvvetlerinin inhisarcı kapitalizm esası üzerinde gelışmesinin mukadder neticesi olarak çıkmıştır. Bizim marksistlarin dedieine göre, dünya iktisadiyjündaki kapitalist sistem buhran ve hsı b unsurlarmı ihtiva eder; d'irya kapitalizmi müntazam ve müstakar bir cereyan takib etmez, tuhranlar, felâketler arasmda üerler. Kapitalist memleketlerdeki fcu gsyrimuntazam ve gayrimüstakar irikişaf zarnan zaman birbir'.eri arasındski müııasebatta karışıkhk yaratır, ham madde ve ihrac pazarı bakımından kendilerini lâyıkile tatmın edilınemiş gören memleket'.er umun?iyetle bu vaziyeti silâh kuvvetile lehlerinde düzeltmeye kalkar'.ar. Bu âmillerin neticesi olarak da kapitalist dünya birbirine düşman iki kısma aynlır ve aTalaruıda hsrb çıkar.» Muammanın anahtarı ' Stalin'in yabancılara söylediklerile kendi milletine söylediği sözler mukayese edilecsk olursa şu neticeye varmamak kabil değildir: Stalin'in evvelce söylcdiklerinin tamamile zıddını scylemesi, hattâ bazan karşısındakini bile bile hayal sukutuna uğratması kabildir. Bu bakımdan bugünkü Rusysyı ar>lıyabilmek için Stalin hakkındaki bazı noktalan bilmek lâzımdır. Evvelâ, Stalin Fus değil, Gürcüdür. Ne tuhaftır ki tsrihte sık sık, büyük milletlerin, kendilerine önder olarak hudud memleketlerden gelme bazı karanlık ve silik şahıslan kabul ettikleri görülmüştür. Sta'.in'i hiç olmazsa bu cihetten Napoleon'a ve Hitler'e benzetmek kabildir. İhtimal ki Stalin kendisini arük Gürcü sahmıyordur ve hakikaten Rusyanın millî simalarından biri oîmuştur. Fakat, mensub olduğu ırkın, iyi ve kötü, bütün hususiyetierini hâlâ muhafaza etmektedir. mücadele yalnız istibdad idareleriBu hal, hayat pahahhğını nin değil, diğer idarelerin de siyadoğuran sebeblcrden birini set hayatında mühim bir rol oynar. Bu böyle old.ığuna göre, gizli kateşkil ediyor paklılığın. şüphe ve vesvesenin hüHayat pahalılığını önlemek için küm sürdüğü Rusyada bu halin çok Ankaraya gelir gelmez Beledidaha hararetle cereyan ettiği mu tetkikler yapan ilgililer, mazot fi yecilik Derneğinîn kongresi deatları üzerinde de durmaktadırlar. vam etmekte olduğunu öğrenhakkaktır. Stalin'in Batı dünyasından biha Mazotun tonu Amerikan limanlî dim. Öyle zannederim ki İstanber olması, Gürcü olduğu için her rmda 38 liraya, Akdeniz limanl^ bul gazeteleri bu toplantılarla şeyden şüphe eder ve vesveseye rmda da 4550 liraya satıldığı hai pek alâkadar olmadı. Halbuki düşer bir huyda bulunması, gerek de, memleketimizde mazotun to Kongre, Ankarada ziyafet ve ziiç, gerek dış dünyadan uzak yaşa nundan yalnız 60 liradan fazla güm yaretleri, nutukları ve raporları ması dolayısile etrafmdaki bir kaç rük resmi ahnmaktadır. Başhca ile hayli bir mevki tuttu. Böyle : siyasî müşavir n onun üzerindeki limanımız olan İstanbulda Beledi nice nice dernekler, kongreler tesir ve nüfuzu muhakkak ki çok ye, mazotun beher tonundan 15 li görmüşüzdür. Fakat ne de olsa büyüktür. Onun için, Rus dış si ra istihlâk resmi almaktadır. Ay memleketin havasında bir hareyasetinin gerek Amerika, gerek rıca, mazot fiatlarma ilk ay için ket yapan bu toplantılardan inBatı Avrupa karşısmda insanı 75 lira. müteakıb aylarda da mu san her defasında değişik bir cidden hayrete sevkedecek bir ta ayyen bir miktar ardiye resmi bin fayda bekliyor. Bilhassa kongrevır takınmasınm sebeblerini, bu mektedir. Bu suretle Napolide 45 yi kapıyan reisin dediği gibi müşavirlerin hüviyetlerinde ve liraya satılan bir ton mazot şehri her yerde halk idaresinin ve Stalin'le olan münasebetlerinde mizde 160 liradır. Büyük tonajda Cumhuriyet rejiminin en büyük ki gemilerimizin çoğu mazotla işaramak lâzımdır. mesnedi olan» belediyeler elbetPolitbiiro nedir ve ne iş görür? lediğinden bu hal nakliye ücretle te ki demokrasi idarelerinde halrine de tesir etmekte ve hayatın Rusyada yalnız Politbüro azası ka en yakın ve onun hâkimiyebütün memleketçe tanınmış siyasî pahahlaşmasına sebeb olan âmil tini en kolay hissettirecek müşahıslardır. Rus milleti kendisini lerden birini teşkil eylemektedir. esseseler olmak lâzım gelir. Bu vasıtalarımıza hissettirme tarzı, şüphesiz ki, sodare edenleri pek nadiren gördü Deniz ulaşturma ğü, onları sadece resimlerinden, beynelmiiel piya=a fistüe mazot te kakta geliş gidişi tanzim, esnafın şenlik günleri umumî binaların ü darik edildiei takdirde uzak mesa nsafa getirilmesi için kontrol zerine asılan fotograflarmdan ta felerden getirilecek mallar şimdi işlerine, parklar, »meydanlar, nır. Politbüro azasmdan olmak ise, kindan daha ucuza mal olabilecek caddeler açılmasına, lüzumlu lübu gibi resim sergilerine dahil e tir. Ayrıca, yabancı gemiler lim?. zumsuz yerlerde heykeller didilmek için lâzım gelen ilk çart nımızdan ihrakiye aldığı zaman dö kilmesine, yahud en tarihî bir ardan biridir. Onlardan daha az viz temin edilmiş olacaktır. beldemizin en tarihî seddi üzemühim olan siyasî kjmseler, kabi Bu bakımdan mazota konan rine sekiz katlı ve modern migümrük resminin indirilmesi ilgili neye dahil Bakan bile olsalar, onmarili bir bina yapılmasına, düncak şu veya bu bölgede meşhur çevrelerde çok lüzumlu görülmek yanın en nefis eserlerinden biri tedir. durlar, onları halkın yalnız bir kısolan Süleymaniyenin önüne müsmı tanır, memleketin diğer taraftekreh bir Enstitü binası kurulİstanbul cihetine bugün ları için mechuldürler. masına fi'len müdahale ederek öğleye kadar su verilmiyecek bu işleri aîkışlamak veyahud Bana kalırsa, Amerikahların bir Sular tdaresi tarafındaa verilen ma tenkid etmekten ibaret değildir. çoğu Politbüro'yu alelâde kabine lumata göre. şehrin İstımbul yakasını Yalnız böyle hareketlerden ibalerden daha üstün bir teşekkül. besliyen anaboruda bir Arıza olmu?müstebid bir hükümet idaresinin Uır. Bu irıza dolavısile bu gece ya ret olsaydı ona başka bir isim ve zirvesine kurulmuş bir mekanizma nsından yarın öğleye kadar İstanbul mâna vermek de kabil olurdu. Fakat bu işlerin hepsine müesolarak tasavvur etmektedirler. Bu cihetine su verilenniyecektir. sir bir surette karışmanın bir teşekkül memleketi Stalin'le beYeni Gümrük Kanununun tek yolu vardır: Seçim. Seçim raber idare eder, fakat aslında ona tatbikatına geçildi tâbidir. Yenl Gümrük Kanununun tatbikına deyince milletin gene büyük bir Geniş ve umumî bir manada bu dünden itlbaren başlanmıştır. İlk tat zahmete koşulacağını düşünengünü olması dolayısile dün oazı ler olabilir. Fakat ne yapalım ki telâkki doğrudur. Çünkü, hakika bik güçlüklerle karşılasılmıştır. Yeni katen, Rusyayı Politbüro azası idare nuna göre, her vapurun başında em bu gibi zahmetleri yalnız hükueder. Fakat bu görüşle hakikat a tısyı gümrüklere teslim edecek bir mete bırakarak uzaktan seyirci puvantorle bir komiserin bulunması kalan yani Goethe'nin dediği girasmda bir çok farklar vardır. icab etaıektedir. Aynı şekilde bir de bi hürriyetini her gün yeniden Ev^'elâ, Politbüro, Sovyet hüku gümrük puvantörüne ihtiyac hâsıl ol zaptetmeğe alışmamış olan milCesurdur, fakat ihtiyatkârdır; metinin değil. komünist partisinm muştur. Kadro, takviye edilmediği letlerin elleri boş, gönülleri hüstahmil ve tahllye dün pek güç herkesten şüphe eder, kin güder, bir koludur. Yalnız bir tek partiye için. olmujtur. Kadronun takviye edilnıesi ran ile dolu kaldığını her vakit müsaade edilen bir siyasî nizamda çabuk öfkelenir, fakat amansız kagördük. icab etmektedir. rarlarım soğukkanlıilıkla verir ve bu fark hakikî olmaktan ziyade an Tedavüldeki para miktarı hiç acımadan realist şekilde hare cak nazarî bir mahiyet taşır; fakat Bir çok şehirlerimizde tek paryu.'iseliyor ket eder; hed»fini vazıh bir şekilde ne de olsa mühim bir farktır. ti zamanında seçilmiş belediyeMerkez Bankasının son yayınladığı ler, muhtarlar iş başındadır. Agörmeye b3şla h mı tasavvurlarını Bolşevikler, iktidarı ellerine gegore. tedavcüîdeki para mtkderhal ve kat'i surette tatbik mev çirdiklerindenberi, nüfuzlarını par bültene tarı, 7.100.000 lira artmıştır. Böylece rada bir herhangi bir suretle yekiine koyar, fakat vaziyet karan ti mekanizmasile değil, doğrudan tedavüldeki para miktarı 916.932.^52 nilenmiş intihablar olabilir; falıksa sabırlı ve ıhtiyatkâr davranır, doğruya hükumet mekanizmasile liraya çıkmıştır. kat umumiyet itibarile beledihr ! *â sözündsn drner. icra etmek arzusunu göstermişlery.dec.çsly. kajauna, göre guya Şehir Meclisinin fevkalâde Tecrübeü subaylarımdan birinin dir. 1947 de çıkan «Tahrikçinin Kınalkrn en yükseK iştiraki (!) sutoplantısında görüşülecek dediği gibi «Stalin, tam manasile lavuzu» da bunu şu şekilde ifade retile vücude gelmiş heyetlerdir. meseleler bir Gürcü kahramsnı gibidir: İn etmektedir: Şehir Meclisi, fevkalâde toplantısını Fakat o zamanki en yüksek işsana ya büyük ve iyi bir dost olur. • Bolşevik komünist partisi Sov aralık ayının Ikinci haftaçında yapa tirakin ne demek olduğunu biy.hud amansız ve teh'.ikeli bir yet hükumetinin teşkilât ve idare csktır. Bu toplantıda Belediye nas liriz ve umarız ki yeni seçimde düşman kesilir. İkisi ortası davran kuvveti, milletin kalb, kafa ve u tane paviyonlarından bir kısmının böyle yüksek iştiraklerden ziÜniversiteye tahsisi meselesl ile Sular yade halkın gönlünden kopan masma imkân yoktur.» hu, işçilerin önderi ve hocasıdır.» ve Tramvay İdareleri bütçeleri konuDünyadan habersiz Bu bütçelerin müzkaeresi reylerle az iştirak, çok iştirak, faGELECEK YAZI: Molotov'un Dış şulacaktır. İkincisi, Stalin. yabancı dünya İşleri Bakanlığından alınmasın.n esnasında Üniversite öğrencilerinin kat samimî iştirak ile belediyeotobüslerde tenzilâtla seyahatleri işi ler teşekkül etsin. Bu temenniyi dan ve hattâ kendi milletindeıı tce esrarı. de görüşülecektir. tahakkuk ettirecek olan tek varid edilmiş vaziyettedir. Lenin sıta yalnız ve yalnız yeni seçimSirkeci istasyonunda yıl'arca. mem'.ekette serbestçe dolerdir. İşte bunu düşünerek konfeci bir kaza •laşmış, köylülerin, işçilerin araMEDİHA ÜLKÜLÜİ\ Dün saat 14 te Sirkecide leci bir grenin son içtimamda raporların sına karışmış ve hayatı herkesın ile kaza olmuştur: müzakeresini gazetelerden takib gördüğü şekilde görmüştür. Sirkeci Istasyonunun Marşandizler ettim. Ne yazık ki gelecek sene ŞEFİK AK'İL Stalin, iktidarı eline aldığı günk'.smında bir traktrtrü vagona yükle yenilenecek olan Büyük Millet mekte olan. Uzunköprünün Balaban Meclisi seçiminden evvel beledenberi, bunu bir kere o'sun yapNişanlandılar, köyünden Mehmed Arda İle şoför 4149 mamışt'r. Kremlinle şehir dışınEmin, traktörün birdenbire gertye <loğ diyeler seçiminin yenilenmesi idaki <daça» sına daima sıkı bir 11/11/949 ru kaymasile altında kalarak feci su çin raporlarda bir satırlık bir muhafaza altında bulundurulan rette ezllmislerdir. kayda, müzakerelerde iki keliyoldan gider gelir. Emniyeti için Derhal Esnaf Hastanesine kaldınlan melik bir söze tesadüf edemeo kadar sıkı tedbirler alınmışür kı yaralılardan Mehmed Arda çok geç dim. Halbuki kongreyi teşkil emeden ölmüştür. Şoför Eminin sıhhî bugün milletini ancak başkalarmın den ve bazıları Avrupa belediyedunımu da ağırdır. anlattıklarile tanıyscak hale gelleri tarafmdan yer yer dolaştıFırtına yüzünden bozulan miştir denilebilir. rılan muhterem azadan böyle telefon hatlan Bu böyle olduğuna göre, Batı sözler, sozler değil özlü raporlar Fırtına yüzünden şehirdeki bazı tedünyası hakkmda ne kadar cahil nm son sayısı Atatürkün hatırabaşka lefon hatlan bozulmuşrur. Bu ara beklerdik. Çünkü kendini debir halde bulur.duğunu anlamak sma ayrılan yazılardan daha bir çok yazı ve resimlerle da Köprüdeki Boğazlfi, Kuruçeşme, mokrat sayan bir memlekette zor değildir. Adalar, Bostancı iskelelerinin ve Şe demokrasinin ilk tezahürü anStalin'in delikanlıhk ve genclik çıktı. hir Hatlan İşletmesi Müdür Yardım cak belediye seçimleridir. Onlar cıs.'nın telefonları da bozulmuştur. yılları ihtilâlcilerin suikasd hayapılmadan büyük intihaba givası içinde geçmiştir. Hayatıtun Üsküdar ve Kadıköy dilmek milletin kendi mukaddebüyük bir kısmını ya gizli faaliyet araba vapuru iskleleri ratına kendinin sahib olması icinde. yahud ds sürgünlerde geÜsküdar ve Kadıköy araba vapuru hakkmın en düz yolundan sapaçirmiştir. Böyle geçen bir hayatta iskelelerinin inşaatl bu ay sonunda rak, demokrasinin heykelsiz, da düşünce tarzmdski Asyahlığı bitocek ve iskeleler işletmeye açılacakfakat güneşli şan ve şeref meytır. biraz olsun değiştirmeğe gayet taAyrıca. Üsküdar yolcu vapuru iske danına varan caddeyi gözü kabiî clurak imkân bulamamıştır. lesinde yapılacak tadilât projesi Be palı aramağa benzer. Bir iki deOnun için, brtı dünyasının dülediyece tasdik edilmemiştir. fa yazdım ve vazifedar olanlarşünce tarzını arJsması, AngloSak«Nâzım Kaptan» vapurunda dan sordum, fakat bu belediye son medeniyetinin muhalefete seçimlerinin yenilenmesi işine ne bulunan eşya karşı gösttrdiği müsamahayı kab".l Dünkü sayımızda «Nâzım» vapurun iktidarvn, ne de muhalefetin eetmesi imkânsızdır. Millî ve milletda gümrüksüz eşya bulunduğunu yaz hemmiyet verdiklerini göremelerarası mahiystteki büyük meselemıştık. Bu eşyanın «Nâzım Kaptan» dim. Nitekim Belediyecilik Konleri bunler kendisine en fazla ıtivapurunda bulunduğu anlasılmı;tır. gresinde de belediyelerde yeni mad ettiği diolomatik mümessiCeıi Köprünün açılış saati ruhu yaratacak, millete «şehrin, tarafmdan lâyıkile izah edilse bileİstanbul Belediyesi, Köprünün daha AHMET AĞAOĞLU mutedil bir şekilde karşılaması da erken açılması hakkınd&ki dilekleri kasaban senindir» hükmünü deHalkm heyecanı karşısmtetkik etmls. fakat herhangi bir kaza ğilse bile zehabmı verdirecek bu gene bunun için kabil değildir. ihtimaline karşı, açılış saaUnde d< yeni seçimden bahis bile edilmeda idarenin kurduğu tuKaldı ki, Rusyanm dış memleketğişiklik yapılması doğru görülmemls miştir. Hattâ hâlâ bir çok belezaklar... lerdeki mümessillerinin mese'.eleri tir. diyelerimizin üzerinde gördüğüYunus Nadi Bey Gaziye or.a lâyıkile ve objektif bir şekilde İran Şehinşahınm meydan okuyor... anlattıklarma da pek ihtimal veriAmerika seyahati Gazi ile can sıkıcı bir lemez. Çünkü bütün Rus resmi müz «Türkiye Cumhuriyeti İran Saray Nâzırı ve eski Basvekili Belediyesi» levhasının millî iş•ofra sohbeti... şahsivetlerinin görüşleri parti taAbdül Hüseyin Hajir'in bir suikasde rafmdan hazırlp.mr ve bu o kadar Celâl Nuri ve Vasıf BeykuTban gitmesi üzertne, İran Şehin lerle beledî işleri birbirinden aince teferruatına varıncaya kadar erin entrikaları... şahının Amerika seyahatinin geri bı yıran zihniyete ne kadar aykırı yapıhr ki o zr.tın bütün müşaherakıldığı hakkında söylenüler çık olduğunu bile hissetmiş değiliz. Fethi Beyin ithami... mıştı. Dün İran Konsolosluğundan deleri aynı renğe bürünür. Bu suVicdan azabı duymıyanŞunu bilelim ki velev ki beverilen malumata göre. bu seyahatin retle de, Stalin'in bütün düşünce, lara.. Şeker inhisarı... muayyen tarihte yapılacağı ögrenilmis lediye meclisleri vakitlerini hebilgi ve görgüsü hemen hemen taParalar nerede?... nüz tamam etmemiş olsalar bile tir. mamile. Kremlin duvarları içintieComedinin içyüzü... intihabları yenilenmeden gidileki bir kaç yakın arkadaşına ve mücek Büyük Millet Meclisi seçimi Küçük Haberler Çıkaron : şavirine bağh kalmak zorundadır. muvakkat sergileri süslemek için Stalin'e tesir edenler + DEMİRYOLLARINA aid Nafia taraf taraf dikilen köksüz, sun'i NEBİOĞLÜ motöründen bir haber alınamadığını ağaçlardan başka bir şey değilDevlet Başkanımn yakınına soWINEYİ yazmıştık. Motörün fırtına yüzünden dir. Çünkü seçim fidanının ve kulmak ve haber kaynaklarım v Herkitapçıda bu/u..ur yoluna devam edemiyerek, Bandırma dolayısile demokrasi ağacının kendi kontrolları altma almak İÇJI ya döndügü ögrenilmlştir. şahısların giriştikleri mütemadi • VALt ve Belediye Başkanı Fah kökü belediye intihablarıdır ve reddin Kerim Gökay, dün İstanbul işte bu sebebledir ki hususî br Halk Bankasına giderek, Banka m derneğin kongresinde olsun bu dür ve idare heyetile Bankanın faa seçimlere dair bir ses, bir nefes liyeti ve halka daha verimli olması bekledik. Fakat son yıllarda pekNeşeden, zevkten yaratılan, aşkla süslenen bir film^daha hususlarını görüşmüştür. âlâ öğrendik ki ümide kapılıp Muharrem 21 Cumartesi ) beklemek bir işe vasıl olmak değildir. Evvelâ iş başında olanların bu fikri münakaşaya başlamış 3 § 2 H olmalarını görmek veyahud mu« WOMAN HATER » § halefetin yer yer söylediği nu3 İ * m tuklarda bir satırla olsun bahis V. 6.44 11.58 1 « 7 16.54 18 28 5.02 EDVVIGE FEUİLLERE STEWART GRANGERin mevzuu ettiğini işitmekle deE. 1.50 7.04 9.43 12.00 1.34 12.08 mokrasinin ana temeli olan bu Bu yü yarattıklan ilk film. ^ ^ ^ ^ H H =haberleri Belediye seçimleri ye L istanbul Belediyesi { | GÖRÜŞLER DÜŞÜ]\CELER | MiHiNA Tepkili av uçakları çok yiiksek Bizim Dünya 1930 r E L H A M R A Sinemasmda KADIN DÜŞMANI f hondra, 7 Kasım ondrada, bazı güneşli ve açık havalı günler vardır. Meselâ iki gündür, sabahlan sema berrak, bulntsuzdu. Batıya doğru, beyaz bir tabak, yahud da yüzlerini bembeyaz boyayan palyaçoların çehresi gibi duru beyaz ve ablak bir ay. doğuda ise, sarımürak kızıl bir giineş karşdıklı birbirlerini seyrediyorlardı. Buraya geldiğimdenberi nadir BELEDİYECİLİK KONGRESİ MÜNASEBETİLE ohnakla beraber, böyle açık havaı bulup hayatını kurtarmak için o lar oldu. Bazı günler gökyüzünde Y a z a n: » ^ ^ ^ ^ ^ ^ muazzam beldeye yollıyan ve so cetvelle çizilmiş gibi beyaz ince bir kaklarmı geçilemez hale, hasta bulut yahud da, içiçe kabn halkanelerini kârvansaray şekline ge lar teşkil eden daire şeklinde butiren şehirler mümessillerinden lutlar göriiyor; hendesi şekillerdede bu güzel, fakat bir iki cad ki bu acayib bulutlan. merakla desi ve yokuşu müstesna başka seyrediyordum. Yalnız ben değil, siyasî ve içtımai hâdıseye lâyık ve manen garbe en yakın bir bü sokaklarının pisliğile asıl sâkin kadın erkek, hızlı bızlı işlerine giolduğu ehemmiyetin verildiğini yük beldesinin, yani îstanbulun lerinin boynunu açhktan , çöpe den soğukkanlı İhgilizler bile bu hissetseydik ne olurdu? Ufukta demokrasi rejiırnne uygun bir döndürecek hale getirmeğe doğ bulutlan seyrediyorlardı. bugün böyle bir belirti bile yok belediye şöyle dursun, hiç bir ru giden pahalıhğı ile bedbaht Bir gün Sefaret hava ataşe yarkudrete, müeyyid kuvvete malik olan şehrin idaresiz, salâhiyetsiz tur. dımcısı olan damadım hava yüzSeçim işinin tekâmül yolu o olmıyan bir heyet vasıtasile tem bir şehir meclisinin havalelerini başısı Ali Enverle beraber, Lonsil edilmesinin en hafif tâbirile lan muhtarlar ve belediyeler ve nazarı dikkate almağa kendini dranın etrafında. sonbaharda bile Millet Meclisi seçimi merdiven yakışıksız bir iş olduğunun söy asla mecbur görmiyen vali kı yemyeşil olan köylere gitmiştik. lerini derece derece tırmanmak lendiğini gazetelerin havadisin yafetindeki belediye reisine bı Hava soğuk, fakat güneşli idi. Otan ise tabiatin bu büyük hayat den öğrenmek kabil olmadı. A rakmak reva olmadığını müda tomobilden inerek biraz yürüdük. kanununu hiçe sayarak ve yeni zadan biri çıkıp da «Hepiniz in faa etmelerini beklerdik. Bu iki Gökyüzünün bu acayib bulutlarla fiziğin sıçrama kanununa uya tihab edilmiş belediyelerin, in mühim demokrasi meselesi yeri süslü olduğunu gördüm. Ali Enverak merdivenin alt başından üst tihab edilmiş reislerin elile şeh ne bina yaptırılmasını teşvik gibi re sordum: başına sıçramağı düşünüyoruz. rinizi, kasabanızı idare ederken pek faydah ve lüzumlu raporlar Bu tuhaf bulutlar nedir böyFakat merdivenlerı bir solukta irfanile, nüfusile ve millet hazi ve kararlar yanında hükumetten çıkanlar en gencler bile olsa üst nesine döktüğü geliri ile, tabii alman bol tahsisat ile çıkarılan le? başta kalblerinin fazla çarptığı mcvkiimn müstesna güzelliğile ve bedelsiz dağıtılmasını mütea Tepkili uçakların bıraktığl nı, nefeslerinin daraldığını nasıl Türkiyemn idare merkezi mâ kıb bir tarafa konulmaktan baş beyaz izlerdlr bunlar. 1000 kiloduyarlarsa muhtar ve belediye nasına olmasa bile gene her va ka bir mazhariyeti olmıyan «Der metre süratle uçan tepkili uçakseçimine gitmeden Millet Meclisi kit başşehri olan İstanbulun ida gi» nin ıslahı hakkındaki hara lara tngilizler Cet uçaklan derler. seçimine sîçrayanların da başla resinin tek parti zamanında de retli münakaşalar bütün ateşine Hani İstanbul ve Ankaraya gelmiş rının döneceğini tahmin etmek mokrasiye en muhalif bir tarzda rağmen sönük kalmış olsa ge olan kırnıızı uçak gibi. Av uçağı pilotu olan damadımın pek yerinde bir tahmin olabilir. seçilmiş, eline ancak çocuk göz rektir. Ankarada o kırmızı uçakla uçrulerini kamaştıran parlak oyunHer şeyi bir tarafa bırakalım, Bu vesile ile hükumetten, İs ğunu biliyordum. milletin ilk hâkimiyet hakkını caklar gibi bir takım çürük sa tanbul Belediyesinin Vilâyetten L'çaklar Körünmüyor, sesleri lâhiyetler verilmiş ve ancak temsil eden belediye seçimlerini aynlıp şehrin idaresini halka de gelmiyor, dedim. yenüemekten milleti mahrum «Makam» denilen yere kâğıd ha teslim edecek kanunun iki sene Çok yüksekten ve uzaktan etmeğe ne gibi bir sebeb vardır? valeciliği ile ömrünü israf eden denberi hâlâ bitirilememiş olma uçuyorlar; seslerini tam üstümüze Halkın serbestçe gizli rey, a\e bir heyet tarafmdan idare edil sını neye hamletsek acaba diye geldikleri zaman duyarız. Tepkili nî tasnif usulüne uyarak yapa mesine nastl razı olursunuz?» sormak hakkımız değil midir? uçakların motörlerinden gerlye doğcağı bir intihab ile gelecek be diye sormamalı mıdıydı? Vâkıa Büyük ekseriyeti muhalefet sı ru fırlıyan çok sıcak hava. gökyülediyeleri iş başında görünceye hususî bir cemiyetin kongresinde ralarında yer almış olan İstanbul zündeki soğuk hava tabakalan kadar demokrasinin köksüz ziy sorulacak bir sualin buz üzerin milletvekilleri arkadaşlarım öy içinde, böyle bulutlar teşkil eder. net ağaçları manzarasım gözler deki yazı kadar bile devamı ve le umarım ki artık bu sene hü Dümdüz giderlerse bulutlar cetvelden ve gönüllerden ırak edeme tesiri olamıyacağını biliriz. Fa kumetten kanunun «üzerinde le kcsilmiş gibi ince uzundur. Dakat İstanbulun Belediyesi yalnız yiz. onun mümessilleri tarafmdan de durmaktan» ziyade onu Meclis ireler çizerek uçarlarsa bulutlar Memleket çapındaki bu mese ğil, sağını, hastasını, eğlence ve semtine doğru yürütmesini iste halka şeklindcdir. tçiçe halkalar, bir leden başka Belediyeler Kon ya tedavi için, zenginini daha zi mck hususunda bu âciz arkadaş kaç uçağın berabcrce uçtuklannı gresinde memleketin en çok nü yade para kazanmak, fakirini iş larına iltihak edeceklerdir. göstcrir. fuslu en münevver ve maddeten >'Ümid iledir cihanda her hal» Uçaklardan biri, arkasında bir kuyruklu yıldızın kuyruğu gibi upuzun ve ince bir kuyruk bırakarak bizim üstümüze doğru geliyordu. Uçağın kendisi gözle görülmüyordu. Bir müddet sonra sesi bir homurtu halinde işitilmeğe başladı. Damadımın havacılığa aid kitabları arasında, harbde Ingiliz hava or dusunda bizmet eden bir Fransız av pilotunun hatıralan vardı. Bu hatıralara göre. Almanlar, 1942 den itibaren yani İngilizlerle Amerikahlardan çok evvel Me262 ve Arado 232 dedikleri bu tepkili uçakları kullanmağa başlamışlardır Fransız pilotu, Me 262 av uçafınuı, AngloAmerikanlann 194647 de yaptıkları tepkili uçaklardan daha mükemmel olduğunu ve 925 Her suçlu plânında muhak denin bu tarafında da Rusya ta tirilmeleri gibi tehlikeli bir şeyi kilometre süratle uçan bu Alman kak bir nokayı unutur ve bu rafındaki kadar malum ve mü göze almak için de ortada mü uçakları çok miktarda faaliyete noksan en nihayet onu ele ve terakki birer ilimdir. Şuuruna him bir sebeb bulunması icab e geçtikleri zaman. müttefiklerin çok rir, derler. Bu, siyasi cinayetler sahib bir insanın istenilen itiraf der. Vakıâ Tito demecinde yal endişelendiklerini yazıyor. Filvaki de de böyledir. Suçlu, önünde, larda bulunmasını temin edecek. nız Rajk'ın ismini zikretmiştir, 1945 roartında 6 tane Me 262, bir sonunda, bir hata işler ve, ilk kimyevî bir maddenin mevcud fakat onunla beraber diğer maz tek uçuşta 14 ucarkaleyi düşürmüş bakışta ehemmiyetsiz görünmek olduğunu şimdiye kadar hiç bir nunların da Moskovaya götürü lerdir, le beraber, bu hata nihayet onu ciddi âlim kabul etmemiştir. lüp getirilmedikleri ne malum? Bu yazıyı yazarken Cumhuriele verir. Bizce, itham edilenlerin hepsi bir Diğer bir iddia da şudur: yet'in 31 ekim tarihli sayısı geldi İşte, Ruslar bu hatayı işlediCasusluk ve ihanet suçlarile müddet için Rusyaya götürül ve Türk hava kuvvetleri için 4550 ler. itham edilen Rajk ve arkadaşla müşlerdir ve kendilerine, ka tane tngiliz tepkili uçağı Vamşey Geçen hafta Belgraddan veri rına «lobotomie» ameliyatı ya naat getirmeleri için, bir jpire'in satın alınacağı müjdesini len bir haberde Mareşal Tito pılmıştır. Bu ameliyat beyin ü gösterilmiştir. I getirdi. nun şu beyanatta bulunduğu bil zerinde yapılır ve insanın hareOnlara verilmek istenilenkaSayın okuyucularım bilirler ki diriliyordu: ketlerini kontrol eden ön kı naat şudur: İddia makamır.ın ilebu satırlann mubarriri, Türk hava «Eski Macar Dış îşleri Bakanı sım, beynin diğer kısmından ke ri sürdüğü suçları kabul edip bu Rajk Laszlo haziran ayında tev silip çıkarılır. O zaman maznun yolda «itiraflar» da bulunduk kuwetlerinin tepkili av uçaklarile kif edildikten sonra Moskovaya kolayca tesir altına alınır ve is ları takdirde, sağ kalacaklardır. teçhizini Amerikah dostlarımızdan isteyip durmuştur. Anlaşılıyor ki götürülmüş ve orada kendisine tenilen «itiraflar» da bulunabiKomünistler birbirlerinin sönasıl itirafta bulunacağı öğretil lecek bir hale getirilir. Meşhur züne inanmazlar. Onlara göre en Amerikan askerî yardımmdan vemiştir. Rajk'ın muhakemesi mu Moskova temizleme muhakeme mühim şey siyasettir. Siyasette rilmiyen bu uçakları İngiltereden ayyen bir usule göre hazırlan lerinde bu usule başvurulduğu söze ancak küçük burjuvalar ve almağa karar vermişiz. Buna memnun olmamak kabil değildir. Çünmıştır. Maznunların kendi kendi ileri sürülmüştür. tedennî etmiş insanlar kıymet kü havacıhkta istikbal, tepkili uçaklerini itham etmeleri nasıl temin Fakat yaptığımız tahkikat gös verir. Onun için Rajk ve arka lardadır. olunuyor, bunu bilmiyorum; fa termiştir ki, «lobotomie» tecrü daşlarına «partimizin her şeyden kat bunun için korkunc bir usu besi 1935 de Lizbon'da profesör üstün olan menfaatleri bakımınle başvurulduğu muhakkak.» Egaz Moniz tarafından yapıl dan bizim istediğimiz şekilde Tito'nun bu sözlerindeki en mıştır ve bu usul, ilk büyük ko itiraflarda bulunmanız zaruridir, mühim nokta hangisidir? Rajk'ın münist davalarmdan hayli sonra bunu yaptığınız takdirde sizi anBir tramvay arabası tevkif edildikten sonra Mosko tatbik mevkiine konulmuştur. cak görünüşte idama mahkum yoldan çıktı vaya götürülmüş olması. RuslaMaznunların, aileleri efradına edeceğiz» diyenlerin, bu sözleriVatman Arifin idaresindeki .•Harblrın, kendilerini ele vermek hu eziyet ve işkence edileceği kor ni tutacaklarına dair kat'î ka ye Fatih» tramvayı, e\^elki gece susunda işledikleri hata da bu kusile hareket ettikleri iddiası naat vermeleri lâzımdır. Sirkecide raydan çıkarak manifaturacı Kaydann dükkânına çarpmış ve dur. AnJaşılan, komünist polis bazıları için kabul edilse bile Komünistlerin türlü hilelerine, k^penklerini hasara uğratmıştır. ieşkilâtında ufak bir gedik var hepsi için edilemez. Rajk ve ar akla gelmedik ince desiselerine dır ve bu hâdise tamamile gizli kadaşları arasında, hiç bir aile abşık kımselere bu kanaat nasıl yapılamamış, başkaları tarafm bağı olmıyan, binaenaleyh hı verilebilir? dan duyulmuştur. sımlarına işkence edileceğinden Bunun için bir tek yol vardır: (Etikete dikkat) Rajk'ın Moskovaya götürülüp korkusu bulunmıyan en aşağı bir Vaktile, idarrr edildikleri bilgetirilmesi niçin mühimdir? iki kişi gösterilebilir. dirilen kimselerin hayatta olMühimdir, çünkü bizce eski O halde, itham olunanların, duklarını göstermek. Macar Dış İşleri Bakanı Mosko kendilerine isnad edilen en âdi İşte, kanaatimizce, Rajk ve vaya kendisine bir şey söylen suçları istisnasız hep birden kaarkadaşları Moskovaya bunun mek üzere değil, bir şey göste bul etmeleri için başka bir seiçin götürülmüşlerdir. Orada, rilmek üzere götürülmüştür. beb vardır. eski davalarda «kurşuna dizilen» * * * Diğer taraftan, onların Maca veya «asılan» mahkumların haEvvelâ, burada biraz duralım ristandan kaldırıhp tâ Rusyaya kikatte idam edilmediklerini ve ve maznunların neden istenilen götürülmeleri ve tekrar geri ge halen sağ olduklarını gözlerile şekilde itiraflarda bulunduklarıgörmüşlerdir. nı izah için ileri sürülen tefsirRajk Moskovadayken bir gün leri birer birer gözden geçirelim. hapishaneye Stalin'in gelip oBU SAYIDA: Arthur Köstler'in «Sıfır ve nunla görüştüğünü iddia edecek Bilmediğimiz şeyler Resimle sonsuzluk» isimli eserindeki teolursak hiç bir şeyi izah etmiş Hafta aktüalitesi Ege gezisinSinemasında ze uyarak farzedelim ki Rajk'a olmayız. Fakat Rajk'ın meselâ den notlar (Yedekçi) Bir har Renkli filmlerin en güzeli kendisini alçaltmanın partisini Buharin'le veya «kurşuna dizil bi durduran adam Rusya nereyükseltmesi için zarurî olduğu miş» sandığımız fakat hakikatte lere atom bombası atabilir? kabul ettirildi. Fakat, bunun için ara sıra mühim bir rol oynamak Meclisimizi rrrllet bünyemize gö onu Moskovaya götürmeğe ne üzere sahneden çekilmiş olan re geliştirmeliyiz. (Taksim Delüzum vardı? Bu işin Rajk'ın daha başka meşhur şahıslarla miray) Katiüni ele veren ruh. eski arkadaşları tarafmdan ve yarım gün geçirdiğini kabul e (c.c. Cem) Mahpuslarm sevdikendi dilile yapılması daha manGENE KELLY decek olursak bütün muamma ği kitab Cenub kutbu kimm tıkî ve daha tabiî değil midir? JUDY GARLAN halledilmiş olur. olacak? Dünyanın gidişini deGerek Rajk'ın, gerek onunla Aşk Renk Heyecan. İşte, Mareşal Tito'nun deme ğiştiren adam Paris niçin moberaber tevkif, muhakeme ve Nefis ve muhteşem sahneler cinde işaret ettiği noktanın bizce da merkezi oldu? Japon gençmahkum edilenlerin, gerekse Seanslar: 2.15 4.30 en doğru izah şekli budur. l:ği komünist mi oluyor? Dünbundan evvel komünistler taraİ ^ ^ B 6.45 9.15 « B H (L'İlluslre'dev) j yada sarışınlar azalıyor Âdem fmdan itham olunanların, iddia ile Havvaya bir pasaport lâzımmakamile işbirliği etmiş gibi Halk için savaşan kahramanların, Sanatkâr ve propaganda Dünkendi kendilerini suçlu gösteraşk uğrunda dökülen yaşların filmi yanın me'hur kadınları Amemeleri ve bütün tafsilâtile itirikada erkek kıtlığı İdealimizraflarda bulunmalan, bazıları | deki yuva Frengi 24 saatte tetarafmdan da, esrarengiz bir ilâ( R E N K L İ ) I davi ediliyor Himlerin hazinecın eseri olarak izah edilmektesi aranıyor 3 roman, 3 hikâye, dir. 10 karikatür, 20 fıkra, bilmecs Hakikaten, ortada böyle bir vesaire... «itiraf ilâcı» bulunsa bile, maz•ALBUQUEKQUE» Fiatı 50 kuruş. v'karan: nunların Moskovaya götürülmeRANDOLPH SCOTT BARBARA BRİTTON'un TÜRKİYE YAY1NEVİ sine gene lüzum yoktur. Kaldı ki, eczacüık ve tıb demir perAşk, mücadele, heyecan dolu filmleri A. Adnan Adsvar I K T I \ S L A K Rajk ve arkadaşları idam edilmediler mi? Adalet Batlaniyesi İATLAS KARA ŞEYTÂN L SAYISI ÇIKTI. Bugün L A L E ' de ALBUKERK FATİHİ