Katalog

28 Haziran 1948 GUN'UN MEVZULARI f I M.T.A*: Genel Müdürünün Gazeteeilik c^vabına cevab Yazan: Pelroi Yüksek Mühendisi Tevfik Sadullah Petrol ve komur meseleleri uzeıınde orta; a attığım memiekpt rlavasına karşı MT.A. Umum müdiırü sayın Ih;an Ruhi Berent yeni bır ce»'ab vermış ve berum teknik iddıalarımı, kendme gore, çürüttükten sonra ayrıca şshsıma karşı cirkın ve haksız bır hucjrr.a geçmış Hulunujor. Ben, sımdıye kadsr yazdıklarımda, şalısiysfla oynamamağı sıar edınmı: bulunuyor. bu şisrımdan vazgeçmek iç;n de bır sebeb gormuyorum Bu itıbarla şahsıma karşı yapılan hucuma cevabımı, bunu neşretmış olarak gazetelere gondererek, sayın Umım mudıirün «teknik> ve tatmın edici olduğunu tevehhum ettiğı iddialarını cevablandırmakla iktifa etmeği uygun goruyorum. Aksi ispat olunabildiği takdirde diplomalarımı iade edeceğimi taahhüd ettiğım be? iddıam haürlardadır. Saym İnönuye ve gerek doğrudan drğruya, gerekse bılvasıta bu millete Raman petrolu hakktnda kat'î rakamlar verılmış ve ben buna imkân olmadıgını bclırtmıştim. M.TA. Umum mudıru bu bırmcı iddiama karşı sayın EkonoTnı Bakanının «jans vasıtasde yayınladı^ı tebliği ıleri püruyor ve bu tebligdekı «yapılan tecrubelere nazaran kuyunun halen gunde 4050 ton kadar ham petrol verıroinde olduğu hesablanmıştır» cutnlesile csarih ve kat'i bir cevab> verdıği neticesıne, kendı kendme vanyor. Evvelce yazmış olduklarımın unutukiuğu eannolunuyorsa, bu kabıl cevablar karfiaında, iddıalann daima telcrar edıtebileceğıni hatırlatmak, isterım. Savın Devlet Başkanına yazdığım bırınci açık ınektubda kuyunun verimi hakkmda tecrübe ve hesab yapmanm o zaman için mümkun olmadıgını gucümun yettigi kadar lzah ettim. Bu itibarla «ancak kendisine verilen malumata istinaden konuşmak durumunda olduğunu* tasrih ettiğim sayın Ekonomi Bakanının tebliği de, gene yazunda Izah ettıgim gibi, «halen» dive altı çizılerek gbze çarptırılan o zamanki dorumu ifade edemezdı. Diğer taraftan sayın İh=an Ruhi Berent, her halde yazılarımın tesırile ola« k ki, cevabmm son kısmında bu miktar için evvelce bir taahhüde gırismediğini, petrol taşıyan tabakaların verım kabiliyeti ne ise alınacak neücenin de o olacağını ifade buyuruyor. Halbukı gene kendisi, gerek 9 numaralı kuyu ha\adısi gazetelere intikal ettiği sırada, gerekse Amerikaya hareket etmezden evvel verdıği beyanatla, bu miktarm • asgarî 50 ton» olduğunu kat'iyetle söylemıstı Bu hususu da kendısine bir kPie daha hatırlatırıra. «.Memleketin petrol davası halledilrrijtır* cumlesı, sayın Devlet Baskanıle sonda] muteahhıdı fırmanın mudürlerinden Mr. Clayton arasında cereyan euen muhavereye, berura takdir hassanıın eksıklıği yuzunden verdığim bir m.ına olarak go'sterilmektedir. Bu muha\erede, bugunkü iddıalarım karşısındo, Mr. Cla>Hon'un sozlerine baska mana verenler büâkis gene kendılendır. Bu muhavere, o sırada muhabirleri Adanada hazır bulunan gazetelerde bınncı sahıfeden ve buyuk manşetlerle verilmiş ve: «Bu memleket, Ihtiyaclan için artık hrjıcden petrol almıyacaktır» cumlesi her gazetede aynen intışar etmıştir. Nerede olursa olsun: «Petrol bulundu» demei, her bangi bir kuyudan bir rruktar petrol çıktı demek değildır. Bu çıkan petrolun gerek miktar, gerekse evsaf baiunınâan iktisadî olması şarttir. 9 nurnarah kuyu veriminin kuyu masraflarını karşılayacak şekilde uzun zaman devam edıp etmiyeceğini kestirebılmek ıçın vakit henüz çok erkendır. Diğer taraftan, sayın İnbnünün petrolun 9 numaralı kuyudan aktığıni bizzat gordukten sonra Mr. Clayton'a stıal sorarken: «Benım akarken gdrdüğüm petrol muydu? Yokaa başka bir şey miydi?> demiyeceğine ve bittabi demediğine gore, «Ramanda petrol bulunduğunun kat'i ve muhakkak olduğu> cümlesinin tek manafi Raman sahasıtun ıktisadî miktarda petrol ihtiva ettığinin iddia olunmasından ibarettir. Filhakıka Mr. Clayton, sayın Devlet Başkanına «Türkiyenin lhtiyacları arttıkça RaP'nn istihs^li de artacaktır» denrmştir ve bu kat'î sözleıe daymarak aa'in Devlet Ba^karu Ankaraya dönüşünde BU PCTROL memleketin ihtiyacını kaşıhyacaktır, ifade buj'irmuşlardır. Ben. bir mühendis sıfatile hu dereee kat'î konu?manuı, bilhassa bu devletin Başkanına veıilen izahatta bu dereee kat'i koi'uşmanm ye^sizlıSıne işaret ettim; pek kısa bır zaman ev\el, gene Ramanda bu millete aynı kat'ıyetie soylenen sczleıin sonradan hayal sukutuna sebebıyet verdı^ıni hadrladım ve hatırlaUım. Rar.ıan strükturü, bu memlekette <petıol ıbtr a etmesı muhtemel» struktiıri°ıİT en bajında gebyor. Fakat on se.?dır uzeruıde çaaştığımız bu sana hskl nr|p kat'i malumatımız yoktur. Acabd hdhada «petrol ihtiva eden. tabsksr.ın bo\ u necıir? Eni nedu? Kalınlıâı nedır 9 Bılıni'oruz Ramanda «petrol ilıtiva eden> tabaka tek midır? Muteaddid michr0 Biln^voruz. Ramanda petrol ıhliva cden tabaka veya tabakaların petrol muhtevrsı ve v«rımi iktisajî midir, yini Kamanda hakıkî manasile petrol vdC mıdır? Yok mudur? Bılrruyctuz ve en nihayet Ramanda hakiki mana=ı e petrol ihtiva eden tabaka n= dpriniı t?dır? Y?ni 8 ve 9 numaralı kuyudakılerden daha derinde, daha zengin tabakalar var mıdır? Yok mudur? Bılmıyoruz ve, butun bu bılmedikleıi'nize raâmen, bu bılmedıklerımizi de bilmiyen bır Amerıkalı sayın Devlet Başkanına ve bılvasıta bu millete «aıtık ihtıyacınız icın harıcden petrol slmıyacaksınız!» diyor, yani «petrol davanız halledümiştir» dıyor ve bu bir hakjkat ifadesi olarak kabul ediliyor. Buna karşılık biz, «maazaîlah tekrar hr.val sukuturta dü s m'' elitn KP''Î spvıiphılpcpk bır netice alrrtaâı bekl'\elım. dıvoruz. <Acsba malcsadı nedır 0 », «Ne gıbi bir sonuç aradığını kestırmek guçtur!» dı>re bea1 î n iîi r m i a 11 ;Tnı nTfniTinı ı • vrı ı; ı . iTT!Tf nTit ı m r n n ! ı • Vahideddın bile hal 1921 de Kastamo..!. ^•••^i••^^> Y a z a n : yatını emniyette goI nudakı «Açıksoz» remİ3'erek Ingıliz başmuharrirhğıni >a drednotuna iltıca eden, ıyı nıyetlerımden çuphe edıyorlar Yeni Mphmud kurulacak enstitünün parken dıp gitmişti O zaman Bra\o... Esadın Ankaradaki hangi fakülteye bağlanacağı • Yeni Gto» anîad:k ki İstanbuıu Sayın Ihsan Ruhı Berent vurd ıçınde de petrol bulmağa bir suç mahı* etı verriıçıkan yazıları vesilesıle bırbınmız hak ^anlaı, ıçınde benım de «Esır Melıke> hakıkaten ıçınden fethetmışiz düşünülüyor O a\ ın sonunda Yunus Nadi benı ğımı ıddıa edıyor. Benım \azılarmrian kında bir şe.ler yazdığımız içın iki ga adlı bır j azım bulunan, «Izmır Yurdu» boyle bır mana çıkarmak. bana isn.nl İstanbul Ünıversıtesıne bağh olarak zete arasında bir nevı fıkır bağlılığı ısmile bir matem mecmuası çıkardığı idarehaneye çağırarak gazetenin edebî ettiğı gıbi benım değil fakat a>nen bu vıl faalıyete ger^soek olan Gazete meydana gelmıştı 1922 başlarmda o za mız gıbi o gece Fresko gazinosunda bu muharnrhğıni teklıf ettı. Bırincikânun kendı cumlesı'e kemisimn takdır has Cıiık Enstıtu^u Nızamnamesi etra man «Sultani» denen Ankara Iısesinın ce zengin bır musamere tertıb etmıştık. başlanndan ıtibaren «Hergun bu dusasını ılgılendınr. Yr.iruz, .suç. kelune fındaki hazırhklar =on çeklım almıştır edebıjat ve felsele muallımhgıne taj ın Gazi Mustafa Kemalın de şeref verdığı şunce» sürununu yazıyorum. Aynı rasınden curura ve kabahat msnalarui! Ünıversıte Senatosu önumüzdeki hafta edıhp 1 martta Ankaraya vardıgımm bu musamerenin en pariak numarala manda «Zafer abidesi komıtesi. taraeıtesi gunü .Yenı Gun» ıdarehanesıne rından bırini gene bir kinkatürıst gos fından Umumi kâtib seçildım. Bu abiayırdıktan sonra, so' Uye\ ım kı mıktaicensinde Rektor Ord. Prof. Sıddık Sagıdıyorum. Karaoğlandan Hacıbayrade ışı Yunus Nadinin en hayırlı bır eserı olçulmeden «asg^ri 5ü ton» demek mı Onarın baskanlığmda yapacağı bir ma saparken sol tarafta. ahşab. boyasız, termıştı. Sıyah tahtaya tebeşırle ânı ri oldu. Ankaranın Ulus meydanındakı kabahattır. top'fnnda, Enstîtunun hangi fakülteye ırı bır japının ıkı kanadh geniş kapısı denece'< bır çevıklik içınde o zsmank; atlı heykel o hımmetln mahsuludur. Saha hakkında kat i malumat almaAnkaranın kalburustu sımaîarından bı1 âve edibnesi meselesıni gon.ı=eceKtır ustunde gosterışlı bır «Yenı Gun» le\dan dışarıdan petrol ıthal etmıvecegız rmın poıtıesını çızı\erıyor ve ıerrrun Kırk kışılik komıtenın başkanı o zaman Bır kı=ım profesörler. Gazetecıak Ens ! hası asılı. Bırmcı kattaki Başmuharrırdemek kabaaattır ve en nılıa.\et, uzealtına onun isminı yanvordu. Me^huı Mıllet Meclisi ikinci reisi olan Ah Fu1 nnde on senedır çalışılan bır saha hak tıtüsünun Edebiyat F?kultesine bır kı lık oda?ına giımeden daha sofada guzel Romalı Katon'un her nutuktan sonra ad Paşaydı. Ilk toplantıda harareth kında ızahat \erırken. rruşterek emek sırr profe^örler de Hukuk Fakultesine jbır surprızle karşılaştım: «Vay hocam» «Kartaca yıkılmalıdır» sozunu tekrarla munakaşalar oldu. «Hayatta olanın heylerı unutup eğer muvatfakıyetse bu bağlsnma«ını istemektedırler Dığer ta dıye elıme sarılan Kcmal Salıh meğer ması gibi Yunus Nadi de her makalesı keli japılmaz» diye mutalealar ileri sunun bufun ş?n ve şeref'nı krnriıne ın rs>f*»n haber aldığımıza gore, En=titüd« «Yenı Gun» un tahrir müdiriymış. nin sonunda «Duşman yıkılmahdır» de ıulu%ordu. Içtimadan çıkarken Yunus hısar ettırerek .Aıtık o'sem de garn kı derslerm mul.ım bir k.'=mtnı şehnm^yı kaıde edınmıştı. Karikaturcu onun Nadi bana: «Yalruz abıde yapmış olKendısı Kastamonu Sultamsınden tam:zde ıntışar eden bazı eazetelenn başjcmem. detnrk kahahattır. lebemdi Bir vazi/esinin altına: «Mev portresı altına, ısmı yerıne, sadece o ikı mıyacağız. heykel yapılamaz zıhnıyetiSayın Umum muourun komur son muharrırlenle yazı ışlerı müdürleri v» zulan ışlejış tarzından senın bır gaze kehmc^ ı yazıvetınce »utun salon da nın de tedfınını yapacağız» dedı. Enstıtuje devam edecek dajları bahsıne a>d ıddıalarmın da bt"\ ıeeekierdır Umumi kâtıb sıfatile vazıfem, milleteci olacağın anlaşılıyor» yollu bır şey kıkalarla alkış tufanı ıcınrle kaldı. O lı«e mezunu bul'jnmalaıı tatmın etmedığını açıklamak ıler,m oğrencılenn yazmışım. Beraber Yunu« Nadıhın va bâdiseyle kutlenın Yeni Gitn Başmu tin hamiyetme müracaat eden «Yeni Yalnız bu me\zuu, bır daha uzeıine ve olunluk imtihanım vernvş olmaları nına gırıp bıraz hoş beşten sonra Ke harrırıni ne kadar ıcten sevdığını en Gun» e gelecek mektublan cevablanGazetecıhk Enstıtusu ^ıki j : l donülemıyecek bır şekıfde izah edfhıi jarttır dıımak teşvık fıkraları yazmak, bu mai Salıh kendısının hocası olduğu canlı şekılde anlamıştık. mem içın, bueunku yerımın kâfı gelmi olacaktır mu so> lıyerek çalışma odasına çekııınTemmuz bsşlarında lıse ımtıhanları ışın butun muhaberelermi ve reklâmyeceği muhakkaktır. Bu itibarla, başlıce «Yeni Gun» ün schıb VP Başmuhar b:tmı§ Tekıaı Kastamonuya gıdeceğun larını tanzım etmektı. Ayrılacağımız Hilnıi Uran Ankaraya dondü # başına bır derd olan komur sondaıları rın tsth bıı kahkaha>la «Demek bun Fakat Ankaradan ayrılmadan once Ga zaman bana: «Ben ılk yazı ile yann Bes gundenoeıı Kartalaa \enı *aprdıeı meselesım başka bır yazıya bırakı>odan sonra hoca ve talebe Yenı Gun He zı Mustafa Kemalle ÇankE} ada bır ,nu meseleyı lânse edev ım de artık ondan kr=kte ıstırahat eden C H Partısı Genel Başrum. sonra ışe sen bakarsın» demişti. O akVan Vekılı Kılmı Uran, dun akşam Ankaraya beraber çahşacaklar» dedı. Bu nuktelı lâkat japtım. «Paşanm koşkunde» başSayın Umum mudur. Amerıkada çı nareket ermt{tır teJmıhle artık kendı eazetesınde mu lığını taşıyan yazı>T poştaya vermeden şdm bu ılk yazı geldi. Kemal Salıhle kan bır yaasının, başlıgı ıle ılgıli olbarrırlık yapmamı tcklıf etmiş oluyor önce, gosterdığı arau uzerine. Yenı Gun beraber okuyoruz. Yazının ba? taıafı Sağlık Müdürünün tefti^leri madıgını iddıa ve ıspat edıvor. «Memdu. idarehanesinde Yunus Nadıye okuyo çok şiddetli. Anlaşılan komıte ıçtımaınSağlık ve Sosval Yardıın Muduru Dr Ttık leket petrolunun dış pazarlara suıulrum. O jazı o zamanki Yunan Başku dakı havadan sırurlenmış olacak. HeyHalbukı ben Ankara lısesı mualhm| Yarfıcı. dun janında sağl'k ekıpler: oldumedığım» ogrenmekle ben, bır vstan I cu halde Ahırkapı ve \enıkapıja giderfk lığını kabul etmekle beraber «Açık Soz» mandanı Hacı Anestıve hıtab eden şu kel yapılamaz dıj enler kellelerle oynudaş sıfatile bittabi bu>uk bır memnu buraların sağhk durumlannı «jo^den ge;ıryorlarmış. onlar muzaffer Turkiyenın başmuharrirhğıni bırakrrmacagımı, ikı satırlarla bitnordu (O Zamanlar, S nıvet duyarım Yalnız, iddialarımın bir mıstır Yemkapı>a lâğımlprın dokulmesıne ne demek oldugunu bilmıyorlarmış. 150) «Ah, Haci Anestı, eğer sen de o si de talehem olan gazetenın sahıblerı, tekının aksı ıspat olunduğu takdirde ragrren halkın burada denıze gırmeMne SagFakat onlar... Husnu ıle Hamdı\e temın ederek baş anda bu gozlerı gorsen \e o gozler diplomalanmı iade edeceeımi taahhud hk Mııriur'ugtı mânı olmak uzere bırtakım Kemal Salıhe yazının çok şiddetli oiçindekı manayı okusaydın elındekı ortedbırler almiîtır Dr Faık Yargıcı, bun mskaleleri Ankaradan jollayacağıma ettiğime gore, içaret etmek isterım kı. oan soıııa. gazoz vapan ımalâthanelerı »nl soz \ermıştım. (Husnu alüncı devrede dunun akıbetıni beklıyen kat i uçuru lan bu ılk kısmını çıkaralım, dedutı. benım ıddiam. «Turk petroiunun araş niarak teftıs etmıj ve bu »rada noksanları Kastamonu mebusu iken beym hastah mun derınliğıni gorur; görur ve urpe Tabiî o kendı pauonunun yazısına dotırma ve ^letmesini ecnebi sermayeye corulen ımalâthanelere noksanlarım tımımğından vefat etti, Hamdı Çelen yedınci rirdin.» Yunus Nadi ayağa kalkıp elımı kunamazdı. Umumi kâtıb sıfatile mesudevrermek memleket menfaatı aleyhı lamalan ıcın muhlet vermıstır devTedenberi Kastamonu mılletvekih sıkarak: «Bu satırların doğruluğunu ın h\ etı uzerime alarak yazıdan o kısmı ne» olacagı yolundadır. Bu iddıamı ise Amerikadan malzeme getirccek dir.) Yunus Nadıye bu cıheti anlatınca şallah bu yaz içinde goreceğız» dedi çıkardım Ertesi gun Yunus Nadi o sayın Ihsan Ruhi Berent zımnen tasdik' şileplerimiz dedı ki: «O zaman iş değişir. Yalnız ŞU Benım yazdığım bır dua idı, Atatürkün kendıne mahsus babacan tavrile guleetmektedır. Denı^yolları Idaresının Çoıuh şılepı. New nu unutmayınız ki uzaktan başmuhar en yakın arkadaşlarından olan Yunus ıek bıze: «lyi kı jazının baş tarafını çıPetrol yuksek mühendisi Ynrk"an afkerı malzeme juklıyerek memle rirlık yapılmaz. Başmakaleler aktuel Nadinin soylediğı ise, bır buçuk ay son karmışsınız» dedı ve bunun mucib seTevfik Sadullah ketımıze m'iteveccıhen hareket etmıstır olmak lâzımdır. Postayla dort beş gun raki Dumlupınarla anladık ki, yalnız beblerini de gene kendı ızah ettı: «Daha 4.000 ton krnml» Fılidelfıyaya gıden Kastamonu şılepı de, \ukunu boşaltıp New de Kastamonuya gıdecek yazılar olsa dua değıl, aynı zamanda malumatmıj. heykel olamaz diye itiraz eden yok ki Ders yılı başlayınca tekrar Ankara onlara meydan okuyoruz. Eger itiraz Ynrk'a varmiftır. Bu gemiye de askeri mal olsa roportaj cmsınden olabılir.» Dığer taraftan Petrnl ya geld'm. 1922 birincıteşrıninin son edenler olursa öylelerıne o yazı hafıf Petıol \uksek mühendisi Tevfik Sa zeme ıııklenecektır Ne kadar doğru söylemiş. Mart başınOfı* he«3bın? akaryakıt almaja gıden Kocagelir, o zaman daha şıddetlısıni yazadullahm 'Raman petrolları hakl dan temmuz ortalarına kadar dort bu gunu Vunus Nadi beni Yeni Gun'e çaelı Tankerı. Abadana varmıjtır rız. Yok itiraz eden oımazsa boşluğa ve ğırtarak: «Yann cuma olmasına rağmen «aretemizde yaptığı açıklamalara M. çuk ay kaldığım Ankaradan «Açık Milli Kalkınmacılar toplanamadı boşuboşuna neye kılıc sallamalı?> Onun T. A. Umum muduru Ihsan Ruhı BeSoz» e ancak beş, altı yazı jollayabıl Meclıs toplanacak. Mutlaka gel, çok ne kıvrak bir gazetecı ruhuna sahib olMıllı Kalkınma Partı'ınm ihtılaflı içtımJiı tarihi bır gun goreceksin, not al» dedi. rentin verdıği ce\ab sudur: dım. Bunlar da «Meclisin yılddnümu», .Sual 1 Sa^•ın lnonu Ramanda iken ken dun >rfbah saat in da Şehzadebaşındakı eskı «Iki Ankara», «Ankaranın panoraması», Ertesi gun. ıkınciteşrimn bırı, saltana dugunu o gun bir daha anlamıştık. Dsruttalım salonundı yapılacaktı, Bu kon«Yeni Gun» e yığın yığın mektublar tın lâğvı, benım muhtelit encümenleruı ı s ine 9 numaral. kuyu»un v«.m. » » « ' " a^ari g.bı kayıdlarl. kat I bir netıce gre, ekserıyet g'lmedıği için yapılamamıstır «Gazetecıler sohbetı», «Paşanın koş toplandığığ odaya gızlice gu~ıp Kılıc akıp her sınıf halk tabakasından akın a kunde» gıbi jaalardı ve başhklanndan Kalaysız kabdan yemek yiyenler vermeğe .mkan >oktu. B*^a7ldda. Ordu cadde«.ınde 71 numarah da belli kı hepsi Nadinin dediği gıbi Ahnın arkasına saklanarak sonuna ka akın iane yağıyor. Her akşam Yunus p a n ,,n daCmd. 9 mımırıh lcuvud. prtrol hulundugu aman Ekoncmı Bakanlıjı aSa [ T T O J çalıçan Nıreddın ıle Ibrah.m kalav. roportaj cinsinden şeylerdi. Bu yazılar dar o tarihi sahneje şahid ^uşum Nadıye gunun bılânçosunu anlatıvorum. M7 kabdan î'edıklerı >emekten zehırlenerek dan bır tanesı de «Iki bahar ve iki ga (.Saltanatı nasıl atmıştı?» başlıklı o ta Keyfine son yok. Mustafa Kemal Sa.Ramandag. m.ntak«md» » numaralı ku Cens'ıpa;a hastanesıne kaldırılmı^lardır. zı« isrruni taşımaktactır. Yazı 20 nısan rıhi yazı hakk.nda «Atatürk ıcın» kita karyadan sonra Ankaraya donunce avuda 111947 tarıhmde baslıyan ve 1..S8 Milli Cğitimde bir tayin 1922 de yazılmıştı. Açık Soz e yollamak bına bakılması. b: 13171 Mechsten çı yagının tozıre, kendını karşthven aıka•netre oermlıge inen «mdaj üm.dh ve «eT»kırctsg Mıttt Eğıfım Mudurtugune tavın karken Yunus Nadıyı fiordum. Bana dâşlarına, ılk soz olftrak. «Bu ınılleUe. vnnd.r.cı retıceler vrrmıstır. Yapılnr. lec fdılen Nureddın Atasayarın yenne. sehnm ıçın postaya vermeden onre yazıvı Ma «Istanbulu ıçınden fethettık» dedı. neler yapılmaz» demış. Zafer abidesi mbelere n«aran kuyunun h.len gundf 40 Mılll Egıtım arıi Vekâleti Kalemi Mahsus muduru Mudur ytrdımcılıgına Antaha l0 ton ksdar ham petrol verınımde oldugu Milli Eğıtım Muduru Ibrahım Hakkı taym Vasıf Çınara okuyordumBu\uk zafetdenberi ıkı aydır hepimi ıçın halkın hamıyetı coştukça Yunus he.ablanmiftır Tecrubeler ve tekmk tncezın derdi hâlâ Itilâf devletlennın işgalı Nadi de coşarak: «Gazmın hakkı var, me ve tahlılleT devam etmektedır. Aynı edılmırtır. «Iki bahar» dan maksad. 25 yıl oncealtında bulunan Istanbulun vazıyetıydı. bu mılletle neler yapılmaz» deröi. Mac Bride, Çorludan geldi holgede yenıden ikı kuyu a<rılm»k üxere haki bahara tesaduf eden Domeke zafeJTç dort ay sonra Yeni Gun namına Donanmaları orada. Istanbula na?ıl giAmeııkan Yardım Heyetı Baskanı General zırliklars baslanmıstır. A.A » Mac Brıde. b»rabenndekt T»vatl> dun labah rile ondan çeyrek asır sonraki Sakarya rebileceğİ7? Hepimizin ıçı bu endışeyle Gazi ıle Adana seyahatı. ondan sonra Bu tebliS, yukarıva »Hnan bınnct «usle zaferıydı. «Ikı gazı» den maksad da n7ijmu" kadar sar.h bır cevab teskıl olomobılle Çorludan şchnmııe gelmıştır. burkulmaktadır O sııalarda Ah Ke vazdığım Turk teceddüd edebnatı» nın CHmanlı devletinın kurucusu Osman ve «ualle k.rsıİMtırıM* Ukdrf. İthalâtçilar. takas ve sterlinle malın gupegunduz kaçırılıo Izmıte ge müsveddelerıni Yunus Nadıve verışım, Gazı ile yeni Türkiyenin kurucusu Gazı herhanr venl b.r nofct* 1 > ' "«"" ' tl,ramu 1 1 ır tırılerek orada halk tarafından lınç edı «Cumhurıvet» gazetesinin çıkma karainşnat malzemesi «retirtmeğe külmıvar,* »k,lde t e " ^ , " * Mustafa Kemaldi. O vazı şoyle bitıyorUl7um 5 lışı Istanbulda, mıllî da\ ava kaışı cep rı, onümdeki pembe hul.va. bir nutuk çalışı>orlar n,ahnet ta^maktad.r. Bu ,( barUdır kı du: (Altı, yedı asırlık bır zamanın ikı recm bir ksr=ıkter ya;ıy»n bu 1eblge ragmen Scn zamanlarda pı>asada ınsaat malzeme ucundakı bu iki gaziden bınncısı ikın he alanlar arasmda müthış bır panik vüzünden başıma gelenler, Yunus Nadi s n« buyuk ıhtijac hısseaılmekte. buna ragyaprmstı. Hurriyet ve Itilâf kodamanları ile Ankara safhasının kapanısı . BunBa7 telerde 5u veva bu zamanda ınliîşr etcısıne hitab edivor: « Tarihi kurtardm, ba7' havad.slen Eo7orunde tu^rak v men n al peK az bulunmak'adır. j a kaçtılar, ya lngihz sefaıethanesine Isrı avrı bir yazı ile konuşmak gerek. m « Bılhsssa ınşaat mevsımı başhjalı hırkaç turbemı Yunandan, Izmırı mavı beyaz sığındılar. 17 ikıncıteşrınde P?dışah 'a'toblfiden tamamen tegaful ederek mutaKın.ııt HRbıb S t \ l'K l^alar M.rutmenm ıvı bır n.yetle telıfı mum a\ olduğu halde aranılan malzpmenm bu dan, Istanbulu son haiıdımden ne zahrnmnjışı fena tesır etmekte, ışler agır kun olamaz. m?n kurtaracaksın?» Ikinci gazinm • > Bu kuvunun verimıne bakıp aa gıtmpktedır. Bu arada madenl eş>a da çok verdıği ve vereceğı cevsbı hep bilıyos,,j,) YAŞLILARA vcACEMİLERE MUJDE» aranmaktadır. Evvelce Belcıkadan gelen her .Memleketin petrol divası halledılmıştır.. turlu madeni alAt ve ede\ at. çelık borular ruz. « Kımbilır belki yarın, belkı yadtmege ımkan M>ktu' Dünyariuı en meşhur yazı üstadı demırlerı. ou memlekette In^ılız nndan da yakın.» SPMH Dev't Ba;kanı ıle Amerıkalı Uzman vc ınşnat uzerınden sa1ı? vapılamamacı \e ııiıaMr Cla>ton »rssında Adannda «eçen ve lırssı Bu yazı postaya verıLp Açık Söz'e da dolar kıtlıgı çekmelerı >jKayışzade Hatiat Haiız Osman merhumun yazdığı matbu?1a intikal «tm « olan konusmada. «u lâtçılarımızın zunden getınleınemektedir. Fransa ise harb gideceğıne elımden alınıp ertesi gün alde ıf?de edildıâı sekılde .Memleketin pet den «onra bu ne\ı maüarı ihrac edebılecek Yeni Gun'de başmakale olarsk çıktı. rol davaM hall»dılmi5+'r. »b> bir roz rehenuz gelmemıştır. Ingıl'erenın ise Hâdisenin r\as\\ olduğu 1937 de, yanı revan etmemistır. Mr ClaUr.n'un ™ ledıklen cururra kendl ihtiyaclarını karsılr abıldığı Yunus Nadinin vefatırıdan sekız sene Ttirk^ede petrol bulunmuj olmasırıdan do ancak Maarif Kitaphanesi tarafmdaıt fotoğrafla alınarak belırtılmektedır. Bu ıtıoarla a«nd,kı halde l»,ı tebr.ke taalluk etmekte ve F»™»'*» bu malıara aıd ıhtıyaclarımız Amerikadan evvel çıkan «O zamanlar» da (S: 129) çok nefîs bir surette 25 santim boyunda basılmıştır. petrol mumdutumın k»t i ve muhsykak c temın zaferden heedılmek'e dolar ı^e «7 nlduğundan şoyle anlatılmıştı: «Büyuk du>t'i. Trk.vrnın artscak ıht^acına karsı frzu etılen Hediyesi kalın beyaz lcâğıtlı 700, kalın kaymak kâğıtlı miktarda mal ahnamamaktadır. niız üç, dort ay ev\ el yazılan bu maTurkıvede petrol l«ıhSalm.n de .rtacaîı Sımdı ıihalâtcılar. takas ve sterlınle msaat hu«b«larına t«ı«< eylemektedır. Memlekette ıvalzpmesı getırtmek çarelennı araştırrr.ak kaleyı o zaman Maarıf Vekâleti Kale820 kuruştur. küçük boyları da vardır. Orta boy 200, mı Mahsus muduru olan rahmetlı Vapetrrl.for bır tabakanın bulunduju manasmı tadlrlar. Büyiicek boy 350. daha büyük boy 450 kuruştur ifade eden bu sorlrre b.r petrnl mııhendı^ı sıfa okurken rahmetlı Samih Rifat dam,mleket»e petrol d»v»sımn h«Hedıld«ı nwCihanffirin bir tiirlü tamir Yeryüziinde eşi ve emsali olmıyân bu Kur'ânı iıeden ıgeri gıriverdı. Yeni baştan otJ/anıraım eder b.r huvıvet vermek n a ,,m ediJemiyen caddesi kumağa başlacîığım makaıeyi bitırır biKerimin sonunda Kayışzade Hafız Osman'adile isti' <vsa bu hıısu» anc?k onun takdi' ha!Cıhsngırde oturan okuvucularımızdan al tırmez hemen elımden aldı, doğru Yu«asını ilei'end.nı B.n»«p»levh. pı «arahat Maarif Kitaphanesi adresme dikkat etmelidir. dıgımız mektublarda, urun zamandanberı bır kar' 'inda ve En«tituee herh»nei bir mernus Nadiye görürmuş; yazı ertesi gun .e bs'kara bır mntalea aıredılmemıs oldugu derd kajnağı halıne gelen Karadut cadde^ı Yeni Gun'de başmakale olarak çıktı ve Posto Ğcreti «.iınmazr muvacehesınde bİ7e nsnad edılen ıddıanın nm. vaıdıere rağmen hâlâ tamır >uzu gor Yunus Nadi, makalenin en sonundakı rcedıgı bıldırilmektedır. Hakıkaten Sıraser«arabt. ızrıode daha faıl» dıırmayı luvıler asfaltının bıttığı yerden baîlayıp, de telmihi makaleyi yazana gdstererek: ZIIIUIB f,ıvari7. l s ZonpıMakta tamamıle «»vTİIk mz ta^afına doğru uzanan, bu sozum ona «Yahu, sen saltanatı maltanaü da atıSua ıkı tarafmdakı guzel apartımanlara yorsun galıba» diye şaka etmışti. Metıjodî bır tarrda sordajlar vapılmak'adır cadde. rağmen, bır kostebek yuvası hahndedir. Bu Bu smıd.ıtiardan alınan netıceler ise tatmın >uzden ne otomouıller, ne de otobusler bu ğer o şaka çok geçmeden parlak bir edıcı değılriir. radan geçernemektedırler. En âdı araa\ud hahikat olacakmış.» ZnrıBijlılakta vapı'makta olan tondajlsr ve kajdmmndan dahi mahrum olan bu «cadde». 15 mayıs 1922, Izmir işgalinin übu sordsilardan plıran neticeler lamamen yeni ve guzel bır «emt olan Cıhangırde tatmın edıcı msh yettedır. Derhal ilŞve et çıbsn gibi durmaktadır. çüncü yıldönümü. Başta rahmetlı n'elıî ım kı b.~hı« mevzuu olan sondailar 11Necati ile Vasıf olmak üzere BaCıhangırlılerın butun rıcası Vali Dr. Lutfı mi heye»le'in derin tetkiklerl tonuncla pro«Izmire Doğru> da çahtokollsrts k?rar verdıklerı 'slcrd r. Bu ış Kıraarın bir tek defa, amma nadeee bır tek lıkesirdeki Yazan: Galatasara.v Tarih Ojrrernreni, Eslri Maaril Ndzın Rasid Bret '•nn (seıck taibık wvrı ve gerek'e netıreleı defa. otomobılıle olsun bu yoldan gecerek Haclı »eferlerinin hakiki sebeblerıru ve Haçlıların Anadoluyu baştan halın fecaatını gozlerile gorme«ı ve lazımgenc svnı hevetlenn tetkıkıne intikal etKim olursamz ^™ başa nasıl yakıp yıktıklarını, Turkluğıi nasıl mahvetmsge çahştıklarını mektedır. Tafslata girr okuvuti'lan yor gelen emırlerı bır an evvet vermesidır. Zavallı Metin! kendi kaynaklaruıdan dfliller eostererek vazılan bu esere, Turklerın mpian her vatıt munaksaîina hazır olduolunuz ğumuz bu teknik mevzuda şu noktanın da Kuruçeşmede. Öksuz çocuk sokağmda !8 Anadoluya nasıl yerleştiklerı hakkında şımdıve kadar neşredılmemış bupcıklprmnii mu'afık oluj ki ZtmKuldak*a numaralı evde oturan Metin ve Ereumend çok vesikalar da eklenmıştir. Tanesi 150 kuruştur. Hayatınızın en büyük hâlen vanılmakta olan sondailardsn daha ?41?rında iki arkadas. mustereken levdıklerı evvel genp Zonguldak+a vamlmış bulunan bır kız yuzunden kavgaya tutuşmuçlar; netıA H M E D HALİD K İ T A B E V ] kör düğümünü çözen aramslar Kfizlu etajı dedığımız t?bakalar cede Ereumend, Metmi bıçakla ağır surette ıceris.rden gecmıştır Haib'iki jımdı yaptı yaralamıştır. Demirman'ın âımız sondaı »'< defa olarak Karıdıllı etajı te^m.ve edebileceğımız bır serı tabaka içınC KÜCÜK HABERLER ^ r>e çai>"=msktPdır k,, bu tabakalar hakkında da aı:r?k \t tabıatıle venı yenı malumat saEDEBİYAT Fakultesı Coğrafj a Bolumıı hıbi olmak ımkânını elrfe etmıs bulunmakta ! ve bu nıslümatın ve tecr\ıhenın ışığı pltında mezun ve oğrenc leri 30 Hazıran Çarsamba luzıımlu tpdbırleri ve te'ebbvısleri »lmakts pjnu Burgaz adasma bır gezıntı tertıb etmışvız. Buna meselevı «ordaj makinesı ısı de lerri.r Birınci baskısı 3 ayda kapışılan ve Rus cennetinin içyüzunu butun • » BORIS adında bır jahi'. Taksimdekı jSı! ser+ uclıı ve elma«H makkablarla çalısçıplaklığile anlafan bu kıtabın 2 ncl baskısı Kravchenko'nun Ameııkan mak gerrktıeı şeklınde mııtalea ettıgımızı Krı=tal gazınosunun reklâm ampullerini çaSenatosuna vermi? olduğu gizli raporunda ılâvesıle piyasaya aı zedilmıstır. larken yakalanmıstır. ıld\e evlemek ıcab eder. Sııal 4 M T A. Muesseses* bugımkr Flatta fark yoktur. Karton cildli 5. Cildli 6. Liradır. fıalıle halkın nazarında haklı olarak kb+ıı fındnn değışt.rılmı; olmasından dolayı tees«ujrıınu ifade etmektedır. bır durumdadır Bunun a;ıkir »ebeblerı Pava, petrol aıama davası ise iftıhar ve BERKALP KtTABEVİ Ankara. vardjı. V T A. Enstıtusü, bır devlet muessesesıdir serefle ve en salahıjetlı ağız olaraK pe'rol n»\'cın knyduğu kanıın ve nizamlarla fdare bııluiıi'umuzu bıldınrız. Mıktar itıbarılc. edıln ve her vakıt teftıs ve mıırakabeye \aptimmiz oiçulerden aldığımız netıceler efkârı umumiyeye arzedılmıçtı. Bu mıktar acıktır Sual S M.TA Umum Mudurunun bir için n* ev\elce yapılmıj bır taahhudumuz Amer.kan meemuasında çıkan yazısından vardır, ne de bundan «onra boyle bir taaheseri sldn de , Ö Z E L S A Y I S I ^âıeid'ğımTze pore. dış pazarlara arzolunan hude g.rmek he\ esmdeyız. Petrol tajıyan Tıırk petrolunun *ra;tiıma ve İ5İetme«ını t^bakaların verim kabılıyeti ne ise. alınacak Vergi ve muhasebe meçeleleıinı tetkıke hasrettıği 1 cildmın son üc ^c>ebı ^erma>e\e devrermek memleket men netice de odur Ve bız bu netıcelen en sad^ say'ısı olan 10, 11, 12 SAYILARI bır aıaaa zensın mundsrecatla PEK bır şek'Ide Kavdetmekten başka harekette faatı s'e\hınedır YAKINDA NEŞREDILECEKTIR Muamele ve dığer vergıleıımız uzeriOıl Fnrum namındaVı dera^de pp«rett»epm bulunamayız. 1 Arcak teknığm butun ımkânlarının da kulne «sash etudler Veıgi cezaları ve davaları Muhasebemn vergı baazı ]14S sejie^ı ba^'annda >azdıgım ve vazıTıejkur öe'gırun Şubst nu^hsoinda neşredılen lanarak verımı srtırmak içın çalıjmak kımmdan revızyonu Yenı muhasebe uaulleri vs, bu 5ayıdan bazo 1 makal» rlsa gerektır Bu makale tetkık femızdır. Tatbik ettığımız «asıdleme » buryazarlar : okuyup ta bir tarafa atamıyaedılo'ı^ı vakıt goruleceğı uzere. ancak En= lardan bındır Luzum gorduğumuz takdirde cağınız tek kitap. AJi Alajbek Ord. Prof. Dr. F Neumark Prof Resim Sajdar tıtunun umuml faalıvetlerınden bahsermek benzerlen uzennde çalışmaktam bizi kunse Ord. Prof. Dr. A. Isaac Pıof, Oman Fikref Aıkun. •ed r Makalen'n başhSı ise tarsfımdan ko menerjemez Elde ettığımız ve edeceğımız soBuyük kıtabcılara dağıüldı i nıı'mu* olan başlık ri»Sıldır. Bu «ebehle m»z nuçlar ise mutlaka derin tetebbu ve ilmı Sayısı .50 Kıs 3 SAY1 BTE ARADA 1 >(' rirş Tevriat Posta Kurusu 387 Vı r deıaı bRTTiıınan nıııden va/ı\eî ı^ti7.ah f ttkıHer mah^ulu oiup muhendı'îımızın ıdP. K < > 3 7 Ist. Umumi Tevzd vt Saii' Ycrı. Tııı! ı; • • Yajır.cvı Arıitara S Yaj Tstanbul ZUHÂL Yayınlatı HIITIIJ . t> aiın^n cpıpbın fota^tat î\op\3^j fi rıa etttsı gjbı >alni7 şan« ve tesaduf eseı Cadde=ı. Az miktarda basılacak olan ozel Scyıyı şınulıden bayıleıınızf 250 kuıuş. k»n urr"imıv»\e srzedılnek uzeıe ilıhrıl degıldıı » ı.marlayınız M.T.A Gensl Dırektoru "ujt'r Bıjrada gonıiecefi ve^hie rn»ıku* t E. Berest dsrgı bajrnuharrırl bajhiiü kecdüerl tıra iıaberleri Ankaradaki Yunus Nadi Enstitüsü [ İsmail Habib Sevük Ölümünün üçüncü yıldönümü münasebetile HEM NALINA MIHINA Ya bu maddî ve manevî zararlara ne buyurulur efendim? umhuriyet'in 17 haziran tarihll »ayısında. Başmuharrinmiz Nadir Nadinin «Anadoluyu gezerken» başlıklı bir başyazısı çıktL Bir haftadanberi Anadoluyu dolaşüğını soyliyen Nadir Nadi yazısının bir yerinde foyle diyordu: «Daha seyahatın ilk adımında, ben kendı hesabıma, az daha ümiduni kesecek. tersyüzü geriye dönecek gibi oldum. Sabaha karşı Afvon is+ssyonunda vagon değiştirmek gerektiğı zaman yer bulamad.m. Yer bulamadım derken oturacak yer. rahat edılecek bir koltuktan bahsettiğimi sanmayıruz. Karşımdaki tren yoicu ti§ımıyor, sanki Dante"nin cehennemine kurban yetiştiriyordu. Vagonların ıçı dışı tıklım tıklım insanla dohnuştu. Koridorlarda, ba«amaklarda şoyle ilişılecek bır yer yoktu. Ayakyollarına varıncıya kadar her taraf yolcuların istılâsına uğramıştı. 1939 yılınm seferberlık gunleruıde Varşovadan Bukreşe seyahat etmış, harb sonu devnnuı perişan Italyasıru yakmdan gormuş bır adam sıfatile sojlu\orum, boyle cehennemi bır manzaraya hıç bır yerde raslamadım » Nadir Nadi, MilIeU ckilleri kompartimanlarının, kutsal bir mabedmi; gibi • bomboş» olduklarını kaydettikten ve kendisile beraber bir kaç gazeteci arkadaşt «pırıl pınl kadife koltuklu milletvekili kompartünanlarından' birine almağa lütfen razı olduklarını sb.\ledikten soara, jazısına joyle devam ediyordu: «Fakat oraya ksdar nasıl gıtmelı? Dediğım gibi basamaklar ve korıdorlar feci bır halde. Adım atmağa imkân yok. Bır deneyelim dedık. üçüncü adımda cesaretımiz kırıldı. Kadın feryadları, çocuk ağlamalan arasmda yaptığımıza buı pişman aşağı indık. Ne olacaktı? Afyon garında sabahlayıp ilk trenle Ankaraya geri mi donecektık? Allah razı olsun bize acıyanların yardımı imdadımıza yetışü. Bır merdıven buldular, milletvekili kompartunanının penceresine dayadılar; oylece birer birer nnerdivene tırmandık. haydudlar gibi pencereden içerıye daldık. Koridordaki manzara vicdanımızı sızlatıyordu. Kadın erkek, çoluk çocuk vatandaşlar birbıri üzerıne istif olmuş kıpırdanamadan duruyorlardı. Sefaletle karışık bir ter kokusu camlarda buğulanmış, adeta gozle görülur bir hale gelmişti. Içimizden bıri perdeleri çekti ve biz aklımız sıra vıcdanlarımızı rahata kavuşturduk.» Şimdi bir de. bir başka başmuharririn evvelki gun yazdığı «Acı bir hikâje. başlıklı makalede, ele aldığı bir meseleyi hulâsaten arzedeyim: Amerikan Ithalât ve Ihracat bankası. bize bir kredi açıjor, bununla Amerikan fahrikalarına 135 lokomotif ısmarh\oruz. Memleketin lokomotife «iddetle ihtiyarı olduğu için ajrıca fazla ucret vererek lokomotifleri suratle japtırı>oruz. Lokomotifler lin\it yakacağı için. komurden de tasarruf temin edilecektir. Bu lokomotifler bir ienedir Amerikada hazır duruyor: fakat bir taraftan kırtasiyecilik, diğer taraftan i; gorme ve başarıctlık mesuli\etini kabul etmemek cesaretsizliği juzunden lokomotifleri gctirtemijoruz. Bir Amerikan gazetesi. üzerlerindeki av >ıldız işaıetleri goze çargacak bir sureite resimlerini aldırdığı bu hareketsiz lokomotü* jığınlarını tcşhir edi\or; işin bütün acı hikâyesini anlalnnr. Her tarafta ale>himİ7de cerejanlav ve şikâ>etler başlıyor. Amerikan ga/»tr'eri, hukumetlerine hucum edi\orlar, «kenduniz lokomotife muhtac iken. butun dunja nakli>e tasıtaları üıii^acının suratle temin edilmesini beklerken Türkive için 135 lokomotif japıluor; bunlar bir scnedir muattal duruyoT. Bu. ne haldir?» di>orlar. Bu tarızler karjısında Amerikan hukumeti o kadar rahatsızlık du\u»or ki mc s e!e, «.untle halledilirse meıtınun olacağını. naük bir şekilde bize ıhsas edijor. Bu acı hikâ\cji aniatan başm'ilr'iı ir, «adeta bir rezalet mahi>etini alan bu ijlerin mesulleri kim? die soıujor \e bu lokomotif meselesinin mcp'irÂet işlcrüıde idare tarzımn mutad şekb ol(lıiğunda» karar kılıvor. Bu lokomotifİPiin mjm'ekete çetırilmesi mefeîesine ben de. bir kaç defa temas etmiştim. Bunları sekL?er sek'zer nakletrnek irin elimizde iki Victor> tipi silep vardır: fakat ağır oldukları için şileplerdcn çıkaracak kudrette marımamız >oktur. Biııacnalc>h buiları, l<»komotif nakline mah&us mahdııd Mlepleıle naklermek lâzını gclmek'edJr. Lokornrttifleri ısmarl.»>an Fuad Zinrirkıran he.teti, hu mı.runayı da tedatik elmejji du^ünmıts: fakat evıelce 8nlattığım gihi dedikndular. hFcsriksizli'^lfr icinde \uzen Dc\let Deniz»o!'arı 'daresi. fi jolcu gemi:üıiıı tamiri, 12.000 tonluk >uzerha\uz. makine »e nıntbr atol>esi gibi, bu maçunaM da tedarik edememiştir. 135 lokom"tifin nakli de. bunları taşnacak vapuılar icin fazla ııcrct istenildiğinden d"la>ı. m«r»!i\et Uorkusile buzune kadar hî)';^rılamanıı<;tıı Yeni lll~stı;ma Cakpnı Ka'im Oıılek bu i»i elr alnıi"tıı S<mdı: \a bu maddî \ P nıpn«*tı zararlara ne bu'imi''«ı efrndim? dı>e *onıia^a lıakkım ^ok mu'' Ejer hakkım \ı>ksa •ul'en so^ leı iniz M, T. A. nın cevabı Büyük Ktırdm Kerim TÜRKLERE KARŞ! HACLISEFERLERI HÜRRİYETİ SECTİM MAHYETİZM VİCTOR KRAVCHENKO . MUHASEBE ve MALİYE MECMUASI PER1ZAT ARDAMAN ile Dr. SEMIH SINDIB Nışanlandılaı. 27'6'948 Kariıkov ARABINIZI uyandıracaktır» CUMHURİYET Nubhası Bu ayıı* Üç ayJıli AM aylu 10 kurıtjtut AboneŞeraiti ^tçlr 300Kı •İW . 1500 ^ MIU tU ıBUt . i9(Kı . nsşr »(«' • M0« . Ü I h K 4 1 ="' f Kn lo j ivra» vt T&zıtaj edıimesıo lada olunmaz.