Katalog

DENİZCİLİK BÂHİSLERİ Birleşik bize verecegs muStribler Yazan: Âbidin Dav'er Sehir = Âfnerikanm haberleri Tekel Genel Mudurunun ilk demeci CUMHURIYEt 5 EJdm 1948 Kttltür Meı^eleleri MIHINA Amerika hükumetinin, Türkiyeye ya I 1630 ton, tam yükle 2060 tondurlar. >r: yor: ıslahı aleyhinpılan askeri malzeme yardımı faslından Süratleri ve silâhları Bensonlarm ayruYeni Umum Müdür, Kulüb ve leDil «18 martın galib ve gazi toplan, görsöylenen fikirleri bize 4 rauhrible 2 denizaltı daha vere 1 dır. On yedinci asırda seniz ne perişan halde! Mütarekede kl! hulâsa ve tahlil etceğini bir kaç gün evvel Cumhuriyet | Birinci nevi sigaraların düze]Fransızlar, medeniGridley sınıfı: minin namlılan parçalanmış yerlerda mr;den önce medenî yazdı. Bu^ 2 denizaltının, bir müddet yetçe ve Bu muhribler 193840 yıllarında hiz' | tilmesine çahşıldığını söylüyor milletlerde «ilim dievvel sularımıza girerek hizmete giren mete girmişlerdir. Harbden sonra 17 Almanlardan üstün yatıyor, kimisi kundağı önüne serilmi$. li» yaratma tarihi4 denizaltının eşleri olacağı muhakkak tane kalmış olan bu gemilerden 8 tane i bir durumda idiler. Bunlar en canlı tarih ve zafer vesikaTekel Umum Müdürü Yusuf Ziya tır. İlim dilinin şuurla yaratıldığını isbat Bunun netacesinde Alman edebî ve ilmî larunız değil mi? Biz tefcnik üstünlüğe si 1946 da atom bombası tecrübelerinde Erzin vazifesine başlamış bulunmak r.ın ana hatlarmı hatırlatmak faydall için tarihî büyük. milletlerden banla diline sayısız fransızca ktlimeler gir iman kuvvetini siper etmenin sırnnı 4 muhribin hangi tipten olacağı he kullanılmıştır. tadır. Yeni Unura M" tîün ken olacsğı kanaatindeyim. bunlarla ispat etmedik mi? Bu toprak Halk Dili Bütün büyük medeni rının ilim dili yaratma tarihinden bir mişti. nüz malum değilse de, bunların açık 1500 ton, tam yükle 1725 ton; 50,000 disile görüşen bir muharririmize a deniz muhribleri olacağı daha evvel beygir kuvvetinde çift makine ile 36 şunları söylemiştir; milletlerin işlenmiş dilleri iki tabaka. kaç misal alalım. Almanyada resmi ve ilmî dilde fran tabyaların, bu parçalanmi} topların zahaber verilmişti. Solon 'm.e. 640559) dan sonra Yu sızca kelimelerin sayısı «Osmanlı. li ferimizde hissesi yok mu? Niçin bunlar mil sürat; 400 ton mazut alırlar ve 15 « Selefimin takib ettiği proğra iki zümre kelimelerden terekküb eder. Amerikan donanmasında DD marka j mil süratle 6000 mil mesafe katederler. mın tahakkuku için çalışacağım. Si Birinci tabaka, tâ tarihten önceki ât îianistanın Atika kısmtnda kesif bir me sanında arabca ve farsça kelimelerin ayak altında? Bu toplardan bir kaç tanesini (meselâ batan zırhhlara tam isavirde bütün halkın türlü derecede işti JenJeşme devri başhyor. Nisbetle kısa miktarına yaklaşıyordu. sile gösterilen açık deniz filo muhrib 4 tane 127 lik çift maksadlı top, 4 tane <• .A K:.* '?r:nin bozuk olduğu söyleri 130 tanesi hizmette, ötekiler mum 40 lık, 3 tane 20 lik, yahud 7 tane 20 lik lenmektedir. Bu iddia doğru değil rakile yaratılmış kelime hazinesidir. Bu bir zaman içinde Atinada pek çok âlimResmî dilde ve ilmî eserlerde fransız bet yapanlarını) Askeri Müzeye (o da yaİEnmış vaziyette ihtiyatta olmak üze uçaksavar taşırlar. 3 gemide 16 tane dir. Sigaralarımızın kalitelerı iyidir, devirde kelime ve gramer şekillerinın ler yetişiyor, yeni «iüm> ler teessüs edi cadan almmış fiillerin sonuna, masdar kayıblarda ya) taşısak; Gülhane parkınre, 353 tanedir. 533 lük kovan, ötekilerde ise 5 tane ko Ancak sigara ve bıra fabrikalarımız yapıimasında bütün millet ferdlerinin az yor, medeniyet seri oir tempo ile yük lık alâmeti olan ieren» lâyihasını ilâ da bir şeref yeri yaparak buraya da baj Okuyucularıma Amerikan donanma van vardır. Havan ve grenadıirlerle de eski tesis olduklarından imâl kabı çok his^esi vaıdır. Az çok diyorum, seüyor, genişliyor ve derinleşiyor. ve ederek herhangi bir fransızca fiili ka tabyaların, meselâ Dardanosun topBu yeni ilimlerdeki yeni mefhumlacı almanca bir kelime gibi kullanmak caiz larını koysak. Istanbulu müdafaa edersının muhtelif tipte yeni muhribleri teçhiz edilmişlerdir. Mürettebleri 250 liyetleri zaafa uğramıştır. Maamafıh SÜnkü tarihten evvelki halk dilinin yahakkında malumat vermeği faydah bu kişidir. bu fabrikalann . ..lenmesı için lâ radıhşında dahi, başkalarından daha i.ade için Yunanlılarm halk dilinde ta sayılırdı, resmî dilde ve ilmî eserlerde: ken şehid düşenlerin adlarım bir merluyorum. DEFEND IEREN, ACCORD IE mer plâk üzerine yazsak. Kitabda okuzımgelen teşebbüslere girişilmiştir, îeki, daha büyük buluş ve icad kudre bü, hazır ıstılahlar bulunmuyordu. ÇünDiğer sınıflar: iıne malik olanların daha büyük rol oy kü teessüs eden ilim yeni olduğu için REN, CONTINU IEREN, ATTAQU nan tarihin yarubaşına canlı vesikalan Fazla rağbet gören birinci nevi ve Gearink sınıfı: Amerikan donanmasında sayıları anamış olduğu şüphesizdir. Bu bütün halk dilinde hazır ıstılahlar bulunmasına IEREN, AVANC IEREN, CONSIDER da koysak, milli mefahirimizi biraz daha Bu sınıf muhribler, 1942 ağustosun zalmış ve harbden evvel yapılmış üç kulüb sigaralarının kalite bakımınmillet efradmın iştirakile, ekseriya ta iı.ıkân yoktu. Ne yapmalı? İşte o zaman IEREN, CONSULT IEREN, PERIC canlandırmış oluruz. dan itibaren sipariş edilmişler ve 1945 sınıf muhrib daha vardır: Bunlardan dan daha iyi olmaları için çalışıl rihten (herhalde yüksek medeniyet Yunan âlim münevverleri şuurla ıstı LET IEREN, SECUND IEREN, AGeçen martta Bursa Halkevi 18 mart 46 yıllannda hizmete girmişlerdir. 104 1937 de hizmete girmiş Porter Somers maktadır. devrinden) öneeki devirde yaratılmış lah yaratmağa başladılar v'e büyük ce SIST IEREN, RETIR IEREN, EX zaferini anmak töreni yaptı, buıada iki .tanedirler. Umum Müdür, Tekel maddelerine kelime hazinesile an'anevî gramer kai saretle ve büyük muvaffakıyetle Yusınıfı 1850 tonluk ve 36 mil süratli geCUS IEREN, ACCUS IMIT IEREN kahramanı tanıdık: Birisi Buve zırhlı2400 ton; 60,000 beygir kuvvetinde miler olup 7 tanedirler. hcrhansi bir zammın bahıs mevzuu dclerine «Halk dili» denir. nanca kelime köklerinden her ilim için gibi fransızca fiillerle dolu idi. Bundan sına tam isabet yapan topun nişaneısı, çift makine ile asgarî 35 mil sürat; 6 193738 de hizmete girmiş olan Mahan olamıyacağını sözlerine ilâve etmışHer milletin halk dili aynı kıymeti binlerce ıstılah yarattılar. Bu sayede başka herhangı bir fransızca zat isim yetmişlik Aliş Ağa, diğeri, Türkuaz detane 127 lik çift maksadlı top, 12 tane Dunalp sınıfı 1480 tonluk ve 36.5 mil t:r. haiz değildir. Çok zengin halk dilina Yunan lLsanı beçeriyetin en zengin bir lerini olduğu gibi kullanmak dahi caiz nizaltısını batıran Müstecib Onbaşı, iki40 hk ve 10 tane 20 lik uçaksavar, 10 süratii gemilerdir; 8 tanedirler. Dığer taraftan Yusuf Ziya Erzin, malik milletler olduğu gibi, halk di! ilim dili oldu. addediliyordu. Hulâsa resmi ve ilmî si de konuştular, Müstecib Onbaşı dino veya 5 tane 533 lük kovan taşırlar. Ko1934 35 te hizmete girmiş olan Far Dcı.zyolları Um.^n Müdürlüğüne de, çok fp.kir olan kavimler de vardır. Halk Romah âlimler de aynı tarzda hare Alman iisanı osmanlıca gibi bir hali ve ateşli, belli ki bugün bile düşmana vanlar beşer beşcr tabya edilmiştir. 2 ragut sınıfı 5 muhrib de 1345 . 1395 ton yeni bir umum müc ar tayin edilindilinin zenginliği, milletlerin tarihten ket ettiler. Romahların ilmi ve felsefî tavî lisan şeklini almıştı. Alman lisan namhnın içinden bakacak durumda. tane grendör yani su bombası atıcısile luk ve 36 mil süratlidirler. ceye kaiar vekâleten h ' ktır. onceki medeniyet seviyelerine bağhdır, mefhumlarıtı hemen hepsini Yunanlı müverrihleri Alman dilinin bu devrine Topçular hâlâ sağ, toplar yerlerde pe68 tane su bombası havanı ile mücehTekel Bakanının tetkikleri Bu üç sınıf eski gemiler olduklan ıçin Her millet için halk dili (halk dilindeki lardan aldıkları malumdur. Buna rağ «Alamodische Zeit» (Ala mode'luk dev rişan, bu topların ve tabyaların dilleri hezdirler. Mürettebleri 350 kişidir. Şehrimizde bulunan Gil v.rük ve kelime hazinesi ve an'anevî gramer ka men Lâtin ilim lisanında yunancadan bize verilecek muhriblerin bunlardan olsa bize çok acı şeyler söyliyecekler. Torpido kovanlarının bazı gemilerde olacağım sanmıyoruz. Tekel Bakar.ı Emin Erişirgil, dün, ideleri) mukaddes bir millî ser\rettir jlınmış ilmi ıstılahlar çok nadirdir. Ro ri) diyorlar. Tarih yapan milletiz; niçin onu saklar Almanyada bu dil anarşisi, birbirin10 yerine 5 tane slması bunları AmeriTr'. ! Genel Tıüidürlüğünde daire Hiç kimse bu sahada keyfî iradesile bir malılar da bütün ilmî mefhumlar için *«* den tamamen farklı iki dilin bu şekilde masını bilmiyoruz? Nerede o on kero kslıların hava hücumlarına karş: vapamaz. Halk dilini değiş şuurla kendi lisanlarındaki kelime kökYukarıda hulâsa ettiğimiz muhtelif müdürlerile görüşmüş ve Tekel mü«gayrimeşru» birleşmesi, devam ede gazi alay sancaklarımız? Nerede Istiklâl «Picket destroyerler. dedikleri yenı bir sınıf muhribler arasmda bize hangileri esseselerinde tctkikler yapmıstır. tirmeğe kalkışmak milliyetin esas unsu lerniden ilmi ıstılahlar yaratmışlardır. mcdi ve edemezdi. Alman milletinin Harbinin yadigârları? tip «keşif muhribi> haline koymuş ol nin verileceği henüz ilân edilmemişse ruru tahribe yeltenmek olur. Romahların ilmî terim yaratma işinde milli şuurunun inkişafı neticesinde bu Bu gazi toplar yarın bir hurdacmın malarmdandır. Beşizli kovan gruplarm de, denizcilik çevrelerimizde en ziyade İstanbulun kurtuluşunun yıldönümü jşfe dillerin sabit olan ve sabit t^kib ettikleri usuller bütün diğer mil cereyan durduruldu. Çünkü Almanlar eline mi geçsin, Çanakkalenin muzaffer dan birinin yerine sehpa şeklinde hafif ihtimal vrilen gemiier, Purdy ve Brisyarın kutlanacak kalması lâzım olan, bir şahjtn veya lellere örnek olacak mahiyettedir. Bu için yazılan yazılarda aimanca olmıyan toplarının bir izabe fırınında eridiğini hir direk konulmuştur. tol gibi bazjları Hmanlarımıza gelraiş Yarın. İstanbulun isgal altından kurtuluşu zümrenin iradesine göre değişmiyen mdkalenin çerçevesi bu usuller hakkın kelimeleri kullanmanın hiç bir türlü duymak düşüncesi tüylerimi ürpertiolan Sumner sınıfı mükemmel muhrib nun yıldönümü kutlanacaktır. Hazırlanan •unsurlan bunlardır: Halk dilindeki da tafsilâta girismeğe müsaid değildir. Sumner sınıfı: makul bir esasa istinad etmiyen, mana yor. Bu sınıf Amerikan muhribleri 1942 lerdir. programa göre. bütün muessesat v€ binalar fceZime hazinesi ve ananevi millî Mifal için bir tek ıstılahın menşeini sız, milliyet bakımından zararlı bir ipMuhterem Beyefendi, bu derdler siağustosundan itibaren sipariş edilmiş ve Filhakika 2200 ton,' tam yükle 2900 bayrakla donalılacaktır. Törene iştirak edecek gramer esasları. gö.îtcrmekle iktifa cdeceğim: Romahlatilâ olduğunu anlıyan Almanlar eksik askerî bjrlikler, saat 9.30 da Sultanahmed zin kaleminizle belki şıîa bulur.» 19441945 yıllannda hizmete girmişler tor. clan bu Amerikan muhribleri, gerek Lisanlar şunun veya bunun iradesile rın eski an'anevî Lâtin dilinde akıl <inmeydanında. sivil okullar da Galatasaray LiÇanakkaleyi müdafaa eden o muzafsilâh, gerekse sürat bakımından. fikri sesinde loplanmış bulunacaklardır. Saat on yapılmaz, lisanlar kendi kendine inki sanın idrak kuvvetil manasmı ifade e değildi. Almanyada Alman dilini «yadir. 54 tanedirler. bancı kelimeler boyunduruğundan kur fer topların mütarcke sırasında mağ2200 ton, tam yüklü olan 2900 ton; mizce de en iyi gemilerdir. Bilhassa da. şehidler için, btr dakika ihtiram vazi şaf eder. şeklinde ifade edilmij vecizeyi den bir kolime vardı (İntelligentia), tarmak» gayesini istihdaf eden bir çok liıbları tarafından sanki intikam almâk 60,000 beygir kuvvetinde çift makine ile s^rat itibarile bunlar, Amerikan donart yetindi? durulacaktır. ortaya atmış olanların kasdettiği lisan. fakat lâtincede Yunan âlimlerinin ciBundan sonra Sultanahmedden hareket e bu halk dilidir. Hakikaten millî halk hanşümul akıl. mücerred akıl manasın cemiyet kuruldu. Bunlar arasında en ister gibi parçalanmış olmaları ne ka38 mil sürat (bu gemiler tecrübeîerin rnafinın en hızlı muhribleridir. Noırrul de 42 mil yapnaışlardır) 6 tane 127 lik olarak 38 mil yaptıklan halde tecrübe decek olan alay. Taksira meydanına gelecek dili muayyen şahısların iradesile yara da kulandıkları «Logos» manasını ifade meşhuru «Yeişli dernek> (Eruchtb dar acı ise. bizim de bu tarihî toplara tir. İsiiklal marşı ve bayrak çekme törenini ringende Gesellschaft) adlı cemiyet idi. hiç bir kıymet vermeyişimiz o kadar. çift maksadiı top, 12 tane 40 hk, 10 tane lrıinde 42 mil gitmişlerdlr. edcbilecek bir kelime yoktu. Logos'un nmteâkıb Cumhuriyet âbidesine çelenk kona tılmsz, şuurla değiştirilemez, Alman milletsever münevverlerinin hattâ çok daha acıdır. Silâhları da çok kuvvetlidir: Hepsi cak. genciik ve sehir namına birer zat ta20 iik uçaksavar; 10 tane 533 lük koBiz Türklerin halk dili tâ tarihten '.âtince mukabilini yaratan Çiçeron olçoğu bu derneğin azası idiler. Bu derBöyle tarihî kıymetleri takdir etmevan; 2 grenadör, 68 havan; mürettebat uçaklara karşı kullamlabılecek 28 top rsfından soylevler verilecektir. Söylevlerden önceki Hevirde tamamen teşekkül et mustvr. Bu âlim, lâtincede eskiden annek Alman iüm ve medeniyet dilini ya yişimiz yüzünden bir çok tarihî harb le bcşizli tabiye edilmiş 10 tane 533 lük sonra geçid resmine başlanacaktır. 350 kişi. mi bir lLsandı. Tâ tarihten önceki de csk, hesab sayma. hesablama kudreti. Öğ'.eden sonra saat 15 te Belediye merkez virde o zamanki medeniyet seviyeîi p!ân, münasebet gibi manaları ifade e bancı kelimelerden ayıklamak, halis al gemilerimizden bugün eser bile kalmaSarnıçlanna aldıklan mazutla 30 mil kovan, 2 grenadör ve 68 su bombaii binasmda toplaracsk bir h?yet. Ordu Mufetsüiatle 1260 mil, 15 mil süraüe 6000 mil hıvanı ile bu muhribler, top bakımın tişliğine giderek İstanbısl balkının şukra icinde lâzım olan bütün şey, hal ve dcn «Ratio<> kelimesini «Logos» m?na manca kelime köklerinden bir medeni raıştır. Çünkü onlar, hep bozucuya samesafe katedebilirler. 127 lik toplar dan küçük birer kruvazör. torpido ye nını Ordu Mufettişine ar7edecektir. Gece, mefhum'.ar için türkçe kelimeler tesbit s;nda kullanmağa başlamıştır. Bu keli yet dili yaratmak için şuur, metod ve tılmışlardır. Bunların bir tanesini sakhatüçe zırhh taretlere çıfıer çifter ko sllâh; bîkımmdan çok kuvvetli birer sehir donanacak, Tak^im nı?ydanında Şehir edilmiçti: gramer kaideleri de tebellür» nıenin Logos manasmda istimali diğer sebatla çalıştı. Bu cemiyet bugünkü ge larhak bile aklımıza gelmemiştir. Yamuhrib, grenadörleri ve havanları ile de Bandosu çalacak. Vali ve Beîediye Başkanı etmişti. t?âmiyettcn önce Orta Asyada âlimler tsrafından dahi kabul edilmiş lişmiş, öz almanca kelimelerden yapıl rın Çanakkaleyi müdafaa eden gazi nulmuştur. zorlu birer denizaltı avcısıdırlar. 127 lik taraf:ndan bir ziyafet veriîecektir. kurduğumuz devletler devrir.de bu halk ve bu suretle. Ratio •Logo?> (cihanşü mış müstakil almanca ilim dilinin yara topları da topyekun bir hurdacıya saFletchcr sınıfı: topların hafifçe zırhh taretlerde bulunMilli Esfitinı Bakanı. talebe dili 7enginleşmiş, ve devlet idaresine aid mul akıl) manasında ıstılah olmuş git tılmasında en mühim amil oldu. «Ye tarsak, Çanakkale savaşlarınm büyük 140 haziramndan itibaren sipariş edilması da ayrı bir avantajdır. utılahlar sahasında dahi pek çok yeni m.ştır. Bugün Lâtin milletlerden Fran mişli» cemiyetinin Almanyadaki dilde hatırasına hürmetsizlik, hattâ ihanet etyurdlarile meşîîtı! oluyor miş ve 194244 yılları arasmda hizraete MİİTİ Eğitinı Bakanı Tahain Bangııoğlu, Bu muhribler, sarnıçlanna aldıklan kelimeler yaratılmıştı. .Raison». İtalyanlann «Ragi kozmopolitlik hastahğı ile mücadelesi miş oluruz. O parçalanmış toplarm . girmiş olan bu muhriblerin birinci sed'lm sabah Teknik fjnîversıteye giderek Tahepsi birer tarihtir ve Askeri Müze bimazutla 30 mil gitmek şartile 1260 mil> şeklinde kullandıkları kelimelerin gerçekten de «yemişii» olmuştur. Bu «Halk dili, (Türk dilinin esaî risinde 101, gemi vardır. Ikinci seri 1941 lebe Yafı Yurdu iglerüe yakından alâkadar Lisan ıslaht, ilmi düi yaraöna hâdi | ; ^ m " " s n ü ı S " e " d u r . n sağİam eski top15 mil seyretmek şartile de 6000 mil memenşei b'.ı lstince «Ratio. kelimesidir. unsurları^ bize olduğu gibi vâ=ıl olyılının son ayından itibaren sipariş eolmu?tur. Fakat Almanlar bu kelimeyi almamış sesi ancak büyük milletlere mahsus bir ların çoğundan daha kıymetlidir. Fakat müçlur. Bugünkü halk dilinin esas undilmış ve 194344 yılları arasında hiz safe katebilmeleri itibarile, bizim için Okul kitabları biçilmis kaftandırlar. Bu kadar uzun lar. kendi bssnlarından buna muadil bir hâdise değildir. Nisbeten küçük mil biz bövle tarihî hatıralara kıymet verçurlan (kelime hazinesi ve gramer kamete givmiş olup 53 gemidir. Okullann açılması münasebetiie Babıâli n'üddet denizde kalabilmeleri. onların ıstılah yarstmışlardır (Vernunft). Keza letlerden Macarlar, Çekler ve Finlan meği, onları toplamağı, iftihar ve gurur2050 ton, tam yüklü olarak 2800 ton; piyasası canianmış. okul kitablarırıın Batışı idcleri^ As.yadaki seleflerimizin yaratpasifik gibi uçsuz bucaksız bir OkyaRusîar da bu mefhum için kendi dille dijalılar da ilim dillerini şuurla yarat la ziyaret etmeği, hâlâ tam manasile mı şolduklar. unsurlardır. Uzun asırla hararetlenmiştir. Uzun yıllardanberi İlk de60,000 beygir kuvvetinde çift makine nusta devamh harekâtta bulunmak içın rinde bir kelime yaratmışlardır IRa mışlardır. içinde ne kelimeler değismiştir ve ne de fa olarak bu yıl okul kitablarının noksansız öğrenmiş değiliz. Onun içindir ki harb ile 38 mil sürat (tam yüklü olduklan Görülüyor ki, «Lisan ıslah edilmez, tarihimiz çok zengin olduğu halde, »ramer e?Esh bir istihaleye uğramıştır zum>. zaman 35 mil) 5 tane 127 lik çift mak yapüdıklarını gösterir. İlk bakışta, bi ve boî olduğu memnuniyelle görülmüşrür. Amerikanın Atina Elçisi, Biz Romahlar, Almanlar ve Ruslann j lisan kendi kendine inkişaf eder. şek Askerî Müzemiz de. Deniz Müzemiz de Ancsk bazı kelimelerin telâffuzu biraz sadlı top, 10 tane 40 lik ve 8 tane 20 lik zim dar ve kapalı denizlerimizde bu şehrimizden ayrıldı yurr.usamıştır. (Meselâ k:şlak, kışla. gittiği yoldan gitmemişiz. Kendi dili linde ifade edilmiş vecizeyi ilim diline bu nisbette zengin değildirler. uçaksavar; 10 tane 533 lük kovan; kiidar uzun zaman denizde kalacak geBir müddet istirahat etmek üzere çehrimi yaylak, yayla .yalgan, yalan olmuştur.') mizde zaten mevcud olan «us» kelimesi tatbik yanhşür. Bu vecize halk diiinde 2 grenadör 6 havan. Mürettebleri 21 miye ihtiyaç yok gibi belirse de hiç de öyle değildir. Bizim İstanbuldan ve ze gelmiş olan Birleşik Amerikanın Atina «logos. manasmda isülah yapacağı mevcud kelime hazinesi hakkında söyBıısünkü Türk dili il". sekizinci asra subay, 332 erbaş ve er. Çanakkaledc oturan Sami Erkan adlı Gölcükten baska hiç bir yerde deniz Büyük Elçisi Mr. Henrj Grady, dün askeri lenmiş bir fikri ifade eder. Bu vecizeyi Sarnıçlaıına aldıklan mazutla saatte üssümüz yoktur. Bir harb halinde, Ka bir uçakla âni olarak Atinaya hareket et aid Orhon kitabelerindeki dil arasında mıza arabcadan «Akıl. kelimesini almı ilim diline tatbik teşebbüsleri lisaniyat bir okuyucumdan aldığım eski harflcrle 30 mil gitmek şartile 1260 mil, 15 mil radenize çıkan gemilerimiz, mümkün mistir. Mr. Henry Grady, aynı zamanda A tclâffuz ve »ramer bakımmdan husule şızdır. Eski türkçede insan aklını, inyazılmış 8 büyük sabife dolusu ve 27 la hiç uğraşmamıs olan, ilmi lisanların süratle de 6000 mil mesafe katedebilir olduğu kadar fazla müddet denizde kal merikanın Yunanistan Yardım İşleri Başka gelen taha\TÜ!ler de çok ehemmiyetsiz sanın idrak kuvvetini ifade eden kelimaddelik şikâyet ve dilck mektubunda teşekkülü tarihine de kâfi derecede vâdir. Bugünkü italyanca ile lâtince ara me «An. (ang), aklın yüksek şeklini ler. da şöyle deniliyor: mağa mecburdurlar. Onların mayinlerle nıdır. Mndaki vcyahud bugünkü farsça ile eski ifade eden kelime de «us« idi. Bizim es kıf olmıyan, lisan sahasında yegâne Adaylıklannı koyanlar «Çanakkalede müstahkem mevki kaBenson sınıfı: atluka edileceği muhakkak olan Kararehber ve kıstasları, Osmanlı devrinin fars (zend lisanı) arasmdaki fark gibi ki âlimler bu kelimelerin her ikisini emekli Niyazt Arnı İle İşçi rargâhı ile askeri hastane arasmdaki Bu sınıf Amerikan muhribleri birin deniz Boğazından içeri girmeleri, daima veSubayhktan Ciftçi Partisi adına Basri Ergün. Seçim değildir. ihmal ederek her iki mefhum için arab ilim lisanına bağlılık«ftn ibaret olan, yamacda bir «18 Mart 1915. yazısı varcisi 1938 mayısında, ikincisi 1941 de ol mühim bir m«sele olacağı için, bu ge BüTosuna müracaatle ıdaylıklarını koymuttıb, hukuk, fen veyahud edebiyat gibi Türk halk dilinin on iki asır zarfmda ca akıl kelimesini kullanmışlardır. dır. Bir zamanlar bu yazı çok bakımlı mak üzere iki ayrı seri halinde sipariş milerin 6000 mil katedebilecek kadar lardır. bu kadar az değişmi? olması, Türk diliArablar da Abbasî halifeler devrinde muayyen bir sahada bihakkin kazan idi ve tâ uzaklardan görünüyordu. Şimedilmişler ve 1940 ile 1943 arasında hiz kifayetli sarnıçlara malik olmaları, büAlhn fiatlan mış, olduklan isim ve mevki kendilerinin bazı hususiyetlerinden ileri gelmek şuurla bir ilim dili yaratmışlardır. yük bir meziyettir. Bu münasebetle mete girmişlerdir. 29 tanedirler. Dün, Reşad aflım 41.90. Gulden 37. Cum tedir. Biz bu makalede. +abiî, bu husune herhangi bir sahada dahi «kelâm. di etrafını otlar bürümüş ve yazısı yoArab âlimleri de Yunanlılar tarafinsun tutmuş. Çanakkale zafer destanuu 1620 ton, tam yükle 2030 ton; 50.000 kaydedelim ki deniz stratejisi bakımın huriyet 38.70, sterlin 55, külçe 5,71 den mu siyetlerden bahsedecek değiliz. dan yaratılmış ilimlerde kullanılan bü sahibi olmak hakkını bahşettiğine za şöyle bir hatırlatan bu yazıya da bir beygir kuvvetinde çift makine ile 36,5 dan Karadenizin en münasib bir yerinde amels görmüşrür. İlim dili Dillerin inkişafmda ikinci tün ilmî mefhumlar için Arab halk li hib olan âlim ve münevverlerin teşebYapı ve Kredi Bankasının nail sürat; 4 tane 127 lik çift maksadh bir üs vütrude getirmek zorundayız. Bir gerek. Bizim zavall safha Milletler medeniyet sahasında sanında mevcud kelime köklerinden is büs ve temayülüdür. Diyebilirler ki, bir Beyoğlu Şubesi açıldı • top, 4 tane 40 lik ve 7 tane 22 lik uçak üs ki en hayatî tesisleri yerin altma ilerledikleri .medeniyet ve kültürün tılahî kelimeler yaratabilmişlerdir. A doktor, bir hukukçu, bir fen âlimi, bir le abidemiz ve onun yanında mağlubYapı v« Kredi Bankasının Beyogiu Çubesi savar; 5 tane 533 lük kovan; 2 grenadör gömülü bulurjrun; fakat bu ayn bir meedib lisaniyata da vâkıf olamaz mı? ların Gelibolu yarımadasını dolduran dün torenle açılmıştır. Banka Umum Mü >üksek safhasına geldikleri zaman halk rablarm bugünkü güzel, münkesif, ilmî ve 6 havan. 12 mil süratle 6000 mil me sciedir. güllük ve gülistanlık abideleri ve medürü Kâzım Taşkent. bu münasebetle kısâ dili fne kadar zengin olursa olsun^ dili de «kendi kendine. yabani bir ot Olur niçin olmasın, fakat bir şartla: Bu safe katedebilirler. Mürettebleri 250 klyüksek medeniyet havası içindeki bütün gibi bitmemiştir. O güzel ilim dili de ilme, bu ise en azı on senesini hasret zarhklan!.. Bu da içler aası bir bahisl» Dost Amerikan devletinin bize vere bir konuşma yapmıştır. §iÇanakkaledeki o eşsiz kahramanlık eşya ve hâdiseleri ve bütün ilmî mef Arab âlimlerinin juurlu, itinalı içtihadı miş olmak şartile. eeği 4 açık deniz muhribmi, kudretli ve Denizyollannda bir tayin Hiç lumbuzsuz ypılmıs olan bu geml suratli Sumner sınıfından seçmesi çok Devlet Denizyolları Genel Müdilrlüğü Iş humları ifade için kâfi gelmiyor. Bü mahsulüdür. ilim lisanı ne «kendi kendine. zuhur mucizemize ve o mucizeyi yaratan şehidlerimize lâyık bir abide yapamadık. lerin bazılarında 10 tane kovan vardır. yerinde olur. Malum ya, biz Amerikarun letme Genel Müdürlüğüne. İdarenln Basmüyüksek medeniyet mahsulü olan şey Bu güzel ilim dilini yaratanlar Sibu eder ve ne de «kendi kendine. inkişaf ve demokrasi âleminin, medeniyet dün fettişi Muzaffer Özgök tayin olunmuştur. Ye ve rrefhumları ifade için halk dilinde ye, Asma'î ve Kisaî gibi ciddî lisan â eder. Eğer ilira lisanı «mürur zaman. Şimdi 18 Martı da mı unutuyor ve ihLivermore sınıfı: ni İsletme Müdürü. İdarenin 25 senelik eski mal ediyoruz? Bu tip muhribler 1939 martmda ve yas'.nm kızıl sele karşı ileri karakolu ve muktedir memurlarındandır. Kendisl, hazır kelime bulunmuyor. imlerile, Yunan ilmî eserlerini arabca sayesinde kendi kendine teşekkül ede1041 de olmak üzere iki seri halinde vaziyetindeyiz. Bu ileri karakol. kendi vazifeseverîiğtfle temayüz etmistir. 0 zaman medeni milletler için bir ya tercüme eden, hem yunancayı, hem bilseydi, bugün tâ iki bin senedenberi siparis edilmişler ve 1940 ile 1943 ara sinden beklenen vazifeyi yapacak kudilim dili yaratmak zarureti hasıl olu arabcayı mükemmel bir surette bilen malum olan Kürd (kardo) milletinin Sahne sanatkârlannın, Validen sında hizmete girmişlerdir. 40 tanedir rette olmahdır. yor. Huneyin binü Ishak, Yohanna binü bugün çok münkesif, bir ilim diline dilekleri ler. Her millette ilim dilini şuurla, mille Batrik, Ishak binü Huneyin, Kosta bi malik olması icab ederdi. ABİDİN DAV'ER Türk Sahne Sanatkârİarı Demeği adına Ilim lisanı bütün medenî milletlerde Raşid Hıza. Gallb Arcan, Sadl Tek ve ts tin münevverleri, âlimleri yaratır. nü Luka gibi hırisüyan Arablar olmuşEczacı mail Dümbüllüden mürekkeb bir heyet, dün Bir ilim dili yaratmak rriecburiyetinde lisan âlimleri veyahud millî dilin tariOKUL HATIRALARI NEVİN VARAL Vah ve Belediye Başkanı Lütfi Kırdarı 2İ olan millet âlimleri için iki yol vardır: ır. hine vâkıf, millî dilin inkişafı safhalaHarun Reşidin oğlu Ehnemun <813 yaret ederek. kendisinden, Sahne Sanatkârile 1 Kendilerinden evvel ilim dili yaİarı Cemiyetinin fahri başkanlığım kabul 833) Arablarm ilmi hayatını tanzim rını, millî dildeki bütün kelime hazineYüksek Mühendis etmesini ve teşekkülü himayesi altına alma ratmış olan bir medeni milletin dilin .çin «BeytülHikmet» ismile bir ilim sini, ve millî dildeki bütün lehçeleri deki hazır ıstılahları olduğu gibi almak. sını rica etmişlerdir. SELİM İTLGEN akademisi dihi tesis etmişti. Arab lisa esaslı bir surette bilen münevverlerden 2 Yahud halk dilinde mevcud olan nını «işliyen. âlimlerin şiarı şu idi: terekküb eden ilmî heyetler tarafından Meşhur bir keman virtüözü geliyor Nikâhlandılar. Kıymetli edibimiz Halide Nüsret Zorlutunanın bu nefis eserl bütün Meşhur İtalyan keman virtüözü Renato de Tiillî kelime veya kelime köklerini ter Müstakil bir milletin lisanı da müstakil şuurla yapılmıştır. 4/10 948 Kadıköy okulları, öğretmenleri, talebeyi. aileleri Ügilendiren bir kitabdır. Baştan Barbieri. İstanbulda ve Ankarada konserler kib veya tahsis suretile ilmî mefhumBu makalede son sozüm «darısı başısgna his. çocuk ruhu; öğretmenlik aşkı ile doludur. 100 kuruşrur. vermek üzere yarın îstanbula geîmektedir. an ifade için yeni ıstılahî kelimeler olmalıdır. Yunanhlar, Romahlar, Arablar gibi mıza» demlkten ibarettir. Kendisine konserlerinde İtalyan pjyanlsti yaratmak, millî dflde terimler icad etMe. Giuseppe Guastalla refakat edecektir. HeFransızlar, Almanlar, Ruslar da bir ilHADIYE KIPİLAY nüz 27 yasında olduğu halde dünya çapmda mek. mî ve edebî lisan yaratma devri geçirBayrak yanşı Medeniyetile şöhret bulmu? bütün diler. Bizim burada bütün bu milletlebir şöhre' yapmıs bulunan Benato de Barbiile üeküdar Halkevi Spor Kolu tarafından eri, konserlerini Yardımseverler Cemiyetl büyük milletlerin âlimleri bu son yolu I\'imler isimli meşhur eserin muharriri AndrS Maurois tarafandan in ilmî lisan yaratma tarihi üzerinde her sene tertib edilmekte olan mükâfatlı îsyararına verecektir. Tekel Baçekisper htiyar etmişlerdir, yani kendi dillerinde yaıılen bu roman, Ingiliz şatri Şelleyin hayatıru anlatmaktadır. Lord duramıyacağımız tabiidir. Fakat 17 nci tanbul Kurtuluj Bayrak Yarısı 6 ekim 94S E^nekli Subaylar Demeğinin mevcud kelimeler vasıtasile bir «Him Bayron da, 16 yaşmda başhyan bu aşk ve facia sahnelerine istirak etmekDAE BAYK.4L ısırda münevver Almanlarm ilim dille çarsamba günü faat 10 da yapılacktır. tedir. His ve ıztırab dolu bir eserdir. Sabiha Omayın tercümesi olup kongresi li. yar?tmışlardır. Mü?abakaya katılmak istiyen okul. kulüh Nikâhiandılar. rinden fransızca kelimeleri çıkarmak ve ıriüesseseler'ln sözu geçen snatie Üsküdar Emekli Subaylar Derneginin yıHık kongreikinci defa basılraıştır 200 kuruştur. Millî dilde ilim dili yaratmış olan çin yaptıklan mücadeleyi zikretmeden Halkevınde bulunmafarı. sl. dün saat 14 te Emlnönü Halkevinde ya bütün milletler, ıstüah yaratma İstanbul: 4 10 48 AHMET HALİT KİTABEVİ pılrmştır. Dernek Başkanı İhsan Kurt. toplantıyı aç aynı prensiplere istinad etmiçler, synı tıktan sonra kongre divan seç.imi yapılmış. metodları takib etmişlerdir. Terzi Şapkacı müteakıben iki yıllık yönetim kurulu ve Bu esaslar da şöyle ifade olunabilir: sağhk, sosyal raporlan okunarak kabul edil1 tlmi ıstılah halk dilinde m«vcud miştir. kelimel*r ve kelim* köklerinden yapılDaha sonra teçimîere geçilmiştir Fakst İNGİÜZ bu sahadaki münakajalar uradığından 6eçim malıdır. 2 Yapılan yeni terim jnilll dilin bugıine bıraJîilmıştır. FRANSIZ Paristen dönrr.üş ve 5 Ekimden ruhuna. bünyesine ve kelime yaratma itibaren müşterilerini kabule uygun olrnahdır. başlamıştır. Telefon 40SS8 C KÜÇÜK HABERLER j usullerine 3 Yeni ıstılah halk dilinin ruhuna, Mantoluk, paltoluk k BEDEN Terb'yesi Bölge Başkanhğın bünyesine uygun olduğu gibi, dilin dan: Mükâfat talimatnamesi gereğince gramer kaidelerine uygun olmalıdır. Pardesülük stadlara serbestçe girmek hakkını haiz 04 Yeni terim hem şekil, hem telâflanların kartları değiştirilecektir. fuz, hem âhenk bakımından da milletin Tayyörlük Eski kart hâmillerinin Bclge Spor Serviasatî zevkin* uygun bir kelime olmasine rr.ıiracaatleri rica olunur. Elbiselik, Yiinlü Nüshası 10 kııruştuı • * • NECAT ve Dumfupınar vapurlarının ıdır. l\ırkı.ve Haıic tamirde olması dolayısile bu hafta Mersin Abone şetaıtı içLc hattına İkb?l vaouru gidecektir. ICtD İHSAN GÜR 6a aylik 300 KJ 60U Kt Medenı Milletlerde İlim Dili Yaratma Tarihine Bakış Yazan: Ord. Prof. •*»»^ 18 Martın gazi topları ziz okuyuculanmdan Turgud Alp Kartaldan aldığım „ bir mektubda, Çanakkale mr Boğazmı Birinci Dünya Barbinde janlı, şerefli ve muzaffer bir gurette müdafaa ettikten sonra, mütarekede Boğazın i§gali sırasında, tahrib edümis, olan gazi toplanndan bahsedilerek şöyle denili Sadri Mahsudî f BENİN l\ KÜÇÜK DOSTLÂRIM A R İ E L i i\ ^İNBİRGECE ESVET Çeviren^FAT NİC1P rHilmî Kitobevi ile Dr. SAİM SAĞ 3/10/948 6.16 9.31 ! 12.00 ] 1,30 f 10,?6 Evlendiler. S T O K « NOVOTE CUMHURİYET KUMAŞLAR Ithalât satış fiahna S U L T A N H A M A M 11/13 Tel: 22974 Ü5 tyhk AJt a y l ı i S00 15O0 > » 1600 • 4900 • Seneilk £f00 • M O O • O I K K A I Gazetemlzt eor.aemer tvrai ve yazılaı nesredilsln edilmesuo lad< olunmat Üânlardan matuUjvt kabal «dilmca.