Katalog

4 VİTAMINLİ yegâne kuvvet GIDASI 24 üncü yıl Sayı: 8400 umhuriyet K U R U C U S U : Y U N U S NADİ Telgrai v« mektub. «drasi: Cumhuriyet tgtanbul Poett lcutusu: îsUtnbu] No. M6 TelefonUr: ümuml Saatral Nuanarası: 24298. ? a s t»lerl: 2429S Matbaa: 24290 SAHÎFEMÎZDE y t ~ ^ Euyuk romancımn en güîel eseri tnşladı! Esad Mahmyd Karakurl 4 ÜNCÜ SAHİFEMÎZDE Pazar 4 Ocak 1948 Demokratların hoşuna gitmiyen bir mektub Genelkurmay Başkanının Ismet Inönüye yolladığı yılbaşı tebrikinin ifade tarzı şiddetle tenkid ediliyor Fuad Köprülünün makalesi: > Türkiyeyi dahile ve harice karşı adeta şahsî rejimle idare olunan bir meraleket vaziyetine düşvren bn nektubun yazılmasına ve neşrine mfisaade etmekle Başvekil çok büyük bir siyasî hata işleniş bulannyor» Zaaf mı? Ku vvet mi? amdullah Tanrıöverin Halk Partisinden çekilmesi bazı gazetelerde bir takım şayialara yol açtı. Arkadan başka istifalar da olacağına dair havadisler yazıldı. Hâdisenin dedikodu tarafı bilâ yatışmış değildir. Gazeteler, ele aldıkları bahsi kurcalamaya dcvam ediyorlar. Haberleri yalanlamak lüzumunu duyan genel başkan vekili Hilmi Uran verdiği bir demeçte, sözii bu gazetelere geürerek: «Onlar bildiklerini değit, temenni ettiklerini jaayorlar» dcdi. Bu sozii ile, saym Lran, her istifayı Halk Partisi adına bir kayıb saydığını ima ediyor. Partiden çekilme şayialan hakktnda şimdiye kadar biz vakıâ hiçbir tahminde bulunmadık. Bu itibarla sayın genel başkan vekilinm sozlerin^ üzerimize alınmaya yer görmüyoruz. Her teşekkül gibi partilere de raman zaman bazı rnsanlar kaydolunur, bazılan da oradan ayrılır. Hâdisede olağanustü bir özellik aramamalıdır. Bununla beraber Halk Partisi içinde bir tasfiyc hareketi başgöstermesini temenni etmenin mutlaka partinin kötülüğiiriü bzlemek manasma gelcceği hususunda Hilmi Uranla bir değiliz. Bugünkü memleket şartlannı gözonüttde rutacak olursak, hattâ boyle bir hareketin faydah olacağına inananlardanız. Rejimünizin kuruluş yıllaruıda oynadığı hayırlı ve raüsbet rolü kirosenin inkâr edemiyeceği Halk Partisi, bugün gerçekleştinneye çalıştığımız ileri şartlara göre meydana gelmiş bir teşekkül değildi. Parti üyeleri belli sosyal ve eTconomik prensiplerden ziyade vatanî duygulann *oru ile bir araya toplanmışlardı. Koskoca bir imparalorluğun tasfiyesi pahasına millî varlık kurtanlmıştı Yeni hayatımızı bambaşka temeller üzerine oturtmak, geçmişteki sosyal düzenle ilişiğimizi kesmek gereki>ordu. Tarihimizde benzerine pek az rastlanan bir büyük kahramanın önderliği altında çetin inkılâblar başardık. Batıb manasile ileri bir demokrasiye birdenbire geçemediğimiz için de altı ok nazariyesini bularak yeryüzündeki başlıca ideoloji prensiplerinin bir sentezini kurmaya çalıştık. Bbylelikle ortalardan ve yanrn sağlarla yanm sollardan başhyarak aşın nçlara kadar her karakterde ve her inanışta insana Halk Partisinin bağrında toplanma imkânını verdik. \oksa bir Hamdullah Tanrıöverle bir J.R. AtajTn, bir Rasih Kaplanla bir Fuad Köprülünün. bir E. İ. Benice ile bir Necmeddin Sadağın bir araya gelip aynı hükumet programına yıllarca el kaldırması nasıl mümkün olabilirdi? Nitekim daha ileri bir hürriyet rejimine ulaşmak imkânları belirir belırmez yukanki topluluk da çözülmeğe başladı. Bugünkü muhalefetin baş kuruculan hep eski Halk Partililerdir. Başka türlü olması da beklenemezdi. Muhalefeti de dışandan ithal cdemezdik a! Münevver yahud cahil bütün politikacılar vaktile Halk Partısini tıklım tıklım doldurmuştu. Partinin fikriyati, mevcud ideolojilcr arasmda korunması gayetle giiç bir sentez muvazenesine dayanıyordu. Nitekim Halk Partisi, sağla sol arasında uzun ve derin çekişmelere sahue olnıuş, bir türlü kendine mahsııs orijinal bir idcolojiye kavuşamamışhr. «Mâni zail olunca memnu avdet eder» derler, parti kurmak yasağı ortadan kalkınca çeşidli siyasî kanaatlerin de kendi aralannda zamanla gruplanmalan beklenebilirdi. Yazılt ki bir mtıhalif parti Uurulmasına ve Halk Partisinden bazı istifalar görülmesine rağmen böyle bir harekete NAÜİR NAOI *• Arka9\ Sa. 3, Sü. 4 te Ve kara .doniz v . hava komutarî «subay Amerikanın Yugosiavya ve Buigaristana ihtarı Londra 3 (a a.) (Lps): BB.C. nin batına munzam kuvvctler katmak huWashıngton muhabirinin bıldirdıgme gö susundaki kararı Amerikada Diş ,İşleri re, Amerikan hükumetinin, Akdenız Bakan muavini Lowett'ın de büdırdıde bulunan harb gemilerirun miırette. Arkası Sa. 3, Sti. 2 de Akdenizdeki Amerikan kruvaıörlerinden Provldenee harb gemisi org >?n s a l i h omurtak Orgeneral Sallh Onıurtajpn Ismet Inonüye yolladığı jılbaşı tebrikinin Anadolu Ajansı Ankara 3 (Telefonla) Cumhur Başkam Ismet inönuye Genelkurmay Başkam tarafından yeni yılı tebrik vesilesile gönderılmış olan mektubdaki ifade tarzının bazı muhalefet çevrelerinde, demokratik gelişmeye uygun görulmediği anlaşılıyor. Daha ziyade millî birliği harice karşı da kuvvetle behrtmek maksadile Başkomutana karşı duviilan hissiyaü ihtıva etmiş olsa da, mektubun üslubu, bu çevrelerde tenkid edilmektedir. Gafletten gaflete Fuad Köprulü .Gafletten gaflete» ie yarınki Kudr«t gazetesinde çıkacak başyazısında bu mevzuu ele alnaıştır. Koprulü dıyor ki: «Şu son geçen yıl içinde bütün diktatorluk sıstemleruıın ana dusturu olan meşhur tek şef, tek parti, tek millet tekerlemesinin ortadan kalktığmı ve hükumet partisi tarafından çıkarılan gazetelerde dahi şeflik sistemi aleyhinde yazılar yazıldığını gormuş ve bunu, demokrasive doğru hayırlı bir adım olarak telâkki etmiştik. Hakikaten millî bayram günlerinde sokaklarda «tek şef, tek parti, tek millet» levhalanmn dalgalandığı, dtvîet dairelerine parti bay Arkası Sa. 4, Sti. 3 te bültenindeki sureti Akdenizdeki Amerikan harb gemileri mürettebatına kuvvetler katmak kararı Vaşingtonda muhtelif tefsirlere yol açtı «Rusların Yunanistandaki hedefleri bahsinde azimli bir hareket hattı takib etmek zorundayız» * Amerikada müthiş kar fırtınaları NewYork'ta borsa açılamadı, şimdiye kadar Amerikada ölenlerin sayısi yiizii buldu I^ondra 13 (a.a.) Bu asır içinde kaydedılen fırtınaların en şiddetlisi Amerikada cereyan etmektedir. Bardaktan boşanırcasma yağan yağmurlardan sonra içlerınde NewYork da bulunan 17 eyalete kar yağm&ğa başlam;ş, hava. demiryolu münakaleleri durmuş, fabrıkalar kapanmak rorunda kalmış, bir çok bolgelerle münasebat kesilmistir. NewYorkta binlerce kişi el<»ktrik cereyanmdan mahrum kataıştır. Yakacak da bulunamamaktadır. 100 kişi öldü NewYork 3 (a a.) Kar dolu ve sellfr NewYork'un faaliyetını ddn Je felce uğratmıştır. Texas hududundan itibaren New England'a kadar şiddetli bir fırtına hüküm surmektedir. Fırtma yüzünden şimdiye kadar 100 kişi olmüstür. Hasarlar da dört milyon İngiliz lirası tahmin edılmektedir. De\*ri!en vagoiiar vesair manıalar yuzunden beş büyjk c'emiryolu hattı kapanmış bir haldedir. Mannhattan'da yirmi senedenberi mısli gorulmemis dehşetli bir yangın çıkmıs ve altı büyük binayı harab ermiştir NewYork ve Chicago'da bir çok malî r^üesseseler havanm fenahğmdan doUyı m.iamelelermi durdurmuslardır. Fransada Schuman kabinesine hücumlar Arabistanda petrol bonılan göre bugünkü Attlee'ye Rusya Arabistan petrolları ve Sovyetler Arab memleketlerinde komünizmle mücadele arttı Nillî Mecüste yeni vergîlere dair tasarılar görüşülürken Schuman itimad meselesini ileri sürdü suıın bugunkü oturumunda Paris 3 (a.a ) M. Mayeı n müşterek bir harekete geçsn malî kanun tasamını muzakekomünist ve De Gaulle'cu mere etmek uzere olağanustü topbuslar, Schuman hükumeünm lantrya çağırılan Fransız Meeteklif ettıği yeni vergilere dahsi bu sabah ımızakerelere KCir kanun tasarısmı tadile temünistlerin Fransava yapılaşebbiıs etmişler, fakat Mec!L<: cak âcil yardım hakkında i~nbu teşebbüsü 262 ye karşı 32? zalanan FransızAmerikan anov'a akim bırakılmıştır. laşmasma karşı gıriştıkleri hucumla başlamıştır. KomünKt Bunun üzerine Schuman, lidsri M. Duclos dün imzaiürîerhal, küçuk dükkân sah'bnan bu anlasmanın dikk* * leri ve sanatkârlara konulacak vergi ile ilgili madde hakknçekmemiş olan ve Fransanm Schuman da ileri sürülmüş olan diSer cok aleyhinde bulunan bazı hukümleri ihtıva etmekte olduğunu söy 5 tadil teklıfl için güvenlik oyu istemiş lemış ve anlsşma metninîn derhal ya ve maddemn aynen kabul ediİTnemç«ı halinde hükumetin htifa edeceğini bilvırlanmasını istemıştir. Arîtast Sa. 3, Sü 3 te Paris 3 (A.P) Frarsız Millî Mec'i «Zümre imtiyazı Rusyada gittikçe genişliyor» Attlee, Sovj'etlerin emperyalist bir siyaset takib ettiklerini söyledi Londra 3 (A.P ) Bu gece radyod bir demeç veren îngiltere Başbakaı Clement Attlee ezcümle şunları söylı miştir: « Sovyet komunızmi. ciğer Av devletlerinin refah ve yajama tarzlarını Arhas\ Sa. 3, Sü. 2 de Birçok yerler susuz kaldı NewYork 3 (A.P ) Kar tıpısi dnğudan batıya doğru gittikçe Amerıkanın daha bırçok şehırlerini kasıp kavur Irakta j'eni kurulan bir teşekkül mağa başlamıştır Bu aıada. bırçok yerler elektriksız, telefon ve telgrafsız. hat Arablara uyanık bulunmalarını tâ susuz kaJmıştır. Trenler gecıkmis. taytavsiye ediyor yareler oldukları yerde kalmaya mahkum olmuş+ur. Bağdad 3 (a,a) Reuter Ajansının NewYork'ta bugün, hava şartiarı yü muhabiri bildiriyor: Irak parlamersto üyelerinin elliden zünden, borsa açılmamıı. birçok kiınseSa. 3. Sü 5 te ler i?e gidememiştir. Yazife başında vefat eden bir geiieraiimlz Türkiyedeki Rumenler ve Kral Michael I Verettıle Savaş Demekleri umıııtıı Sağlık Bakanı, dün mühim bir nutuk söyliyerek veremin yaptığı tahribatı ve ahnması lâzım gelen tedbirleri anlattı Ordumuzım değerli komutanlarınd3a Tümgeneral Şevket Pasin dün vazifssi başmda vefat etmiştir. Rumen Kralının Rus baskısı yüzün bir sistemin Rumanyada tutunamıyacaMerhum General 328 senesinde Mii« den tahtından feragati üzerine Türki ğına inananlardanım.» hendishaneden topçu mülâzrmi olarak yedeki Humen elçihği erkânuıdan bir Sa. 3, Sü. 5 te Arkas\ Sa. 3, Sü. 6 da kısnımın Krala sadakatlerirü ifade etmek için vazifelerinden istifa ettiklerini bîldirmiştik. Bunlardan Rumanya elçiliği birinci kâtibi, M. Constantin Dimitrio dün Ankaradan şehrimize gelmiştir. M. Constantin Mimitrio kendisile konuşan bir arkadaşımıza çunları söylemiştir: « • Ben de Krala sadakatimden dolayı vazifemden aynlmış bulunuyorunn. Bu benim için bir vatan borcudur. Kra] î.îichael( hakikî manada bir demokrattır. Ben. hakiki demokrasiden başka Diplomatların istif aları devam ediyor, şehrimizdeki Rumetı tebaası da vatanlarına dönmemeye karar verdiler Merhum Türogcneral Şevket Pasin Beşiktaş, Bratislavayı 1 0 mağlub etti Millî Eğitim Bakanlığı yangını Nezaret altındaki öğretmen Görgfü ve arkadaşlan îsparta. dan Ankaraya nakledilecekler Ankara 3 (Telefonla^ Millî Eğitim Misafir Çek takımile dün Beşiktaş takımı karşılaşmıştu. Stad kalabalık Bakanlığı yangını tahkikatına, yepyeni bir safhada devam olunmaktadır. Tah değildi. Maç neticesinde Beşiktaş takunı Bratjslava'yı 1 0 mağlub etmistip. kikatı idare eden Ankara Savcüığı baş Fakat oynadığı oyun galibiyeti hak eden bir oyun değildi. Maçrn tafsilâtını 4 ünctt • fortn 4 finefi tahiftde Arkan Sa. S, 5ü. i U SAİIİİ€SD1İZ<İC blilACâ^SUtt ~ ' "" Dünkfi kongrede Sağlık Bakanı nutkunu söylerkac