Katalog

r P/NMr/FiDMAHIZIN HICBU SUKTTE.MltEr/, vı.şuBzsı, YOHTUB.ALIIKEN VALNIZ 'APİKO6LU>İSMI««. SINA DİKKAT EDİNİZ. 24 üncü yıl Sayı: 8422 umhuriyet Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta fcurusu İstanbul No. 246 Telefonlar: Umumi Santral Numarası: 24298. Yaa İşleri: 24299. Matbaa: 24290 TEGE T SURUBU :\jmm Genel zafiyette, nekahat hallerinde dermansızık ve sınır zafiyetlerınde kullanüan bir kuvvet şurubudur. KURUCUSU: YUNUS NADİ Pazartesi 26 Ocak 1948 Ingiltere ve Amerikanın Yardım plânı Türkiyenin hassasiyeti Akdenizde yeni tedbirleri Genelkurmaylar arasında cereyan eden müzakereler şonunda Akdenizdeki denîz kuvvetlerinin takviyesi kararlaştı Bevin'in demrcindetı sonra Amerika ile İngilterenin daha sıkı bir müdafaa siyascti gütneleri noktası üzerinde ısrar ediliyor Maliye Bakanı ve Muhalefet Lideri, muhtac olduğumuz malzemeyi peşin para ile alamlyacağımızı belirttiler Dcst Amerikadan istediğimiz ve beklediğimiz üniin en mühim mevzuu, şüphesiz, Marshall'ın Avrupaya yardun plânından bizim istifade edip edemijeceğimiz meselesidir. Bu meselenin, dahilî ve haricî olmak iizere iki cephesi vardır: Dahilî cephesi, kendini daima hükumeti tenkid etmekle mükeHef sayan muhalefetin, bu vesile ile de iktidara hücum etmesidir. Muhalefete göre bu netice, Cumhuriyet Halk Partisi kabinelerinin hatasmdan ve beceriksizliğinden olmuştur. Paris konferansına alelâcele eksik malutnat verdiği iddia edilen kabine Reecb Peker kabinesi ise de, saym Hasan Saka o hükuraette Dış İşleri Bakanı idi ve Maliye Bakanı saym Halid Nazmi Keşmir de, o kabinede aynı makamda bulunuyordu. Muhalefetin, bilhassa muhalefet lideri sayın Celâl Bayann: « Bir, bu halimizle, hastahğırMzin jarkında olmıyan bir veremliye benzıyoruz.» n Hiikumetin bv. mesele üzerindeki hareket tarzını tavsif etmek içtn kelıme bulamıyorum. Üç çadtrlı bir aşiret beyi dahi bu derecede sakat iş «12 temmuz beyannamesi şu veya bu şahsa karşı gcreme*.» Şeklindeki tenkidleri çok serttir. girişilmi} bir taahhüd senedi değildir. Devlet Reisine Buna mukabil, Paris konfcransı böyle bir hareket atfetmek kanaatimce hatadır.» müzakerelerine Türkiye delegesi olarak iştirak etmiş bulunan Konya milIzmit 25 (Telefonla) Kandıra Halk letvekili Ali Rıza Türel de gazetePartisi ilçe kongresi, Koeaeli milletve» lere verdiği uzun beyanat ve izahat» killerinden Ali Dikmen, Cenab Aksu ve ta, Amerika hükumetince alınan kaNihad Erim hazır bulundukları halde rann, davamızın Paris konferansmda bugün yapılmıştır. Kandıralılar NLhad iyi müdafaa edilmemiş olmasındnn Eüimi tezahüratla karşıladılar. Kongreye değil. bilmediği başka bir sebebden Izmit Belediye Reisi başkan seçildi. ileri geldiğini söylüyor. Kongreye tahminen iki bin kişi iştirak etmıştir. Kongrede köylü vatandaşlarm Bu münakaşa böyle devam edip dilekleri Orman Kanunundan şikâyet gidecek; muhalefet fırsattan faydalaetmeleri dikkati çekmiçtir. Bu arada bir narak hükumeti ve iktidar partisini çok memleket meseleleri çok açık kobeceriksizlikJe itham edecektir. Hünuşulmuştur. kumet ve iktidar partisi de kendini Sadık Aldoğana hücum müdafaaya çahşacaktır. Fakat bizim Kabalar köyünden Sadık Özkurt. Aiiç politika icabı tartışmalanmız, bu yon milletvekili Sadık Aldoğana hücum bii\ük davayı halletmez. Asıl mühim ederek demiştir ki: «Bu partiyi Ataolan. tr.eselenin haricî cephesidir ki türk kurmuştur. Sadık Aldoğanm kılıcı, bu da. Marshall plânından bizim de Arkası Sa, 4, Sü. 6 da Nibad &im nutuk söylerken istifade imkânlarımızı arayıp bulmak ve iktisadi kalkınmamızı temin etmektir. Ondan ötesi lâftan. esldlerin dedikleri gibi «güzafı binihayet» ten ibarettir. Biz. iktisadi kalkınmamız için Marshall plânına çok bel bağlamıştık Malie Bakanının ve Ali Rıza Türelin yaptıklan beyanat da, bunu gösteriyor Fakat şimdi ortaya atılan haber, bu sıcak ümidlerimizin üstüne bir soğrak, hattâ buzlu su duşu tesiri yapmıştır. Türkiyede bulunan veya memleketimize gelip giden Amerikalılara, dofar kıthğından ve bunun sebeb o'.duğıı iktisadi buhrandan bahsettiğimiz zaman: Ticaret ve Sanayi Odalarının bugün i'akında Marshall plânından ku durumlarile tüccan tatmin etmediği faydalanacaksınız. Birkaç milyonluk anlaşılmaktadır. İstanb\ıl Ticaret Odadeğil, birkaç yüz milyon dolarlık sma kayıdlı 11297 tüccarm büyük bir kredi ile iktisadi kalkınmanızı sürat kısmı, Odanm faaliyet sahasının genişletilmesine ve Odaya aid kanunun tadil le başaracaksımz, diyorlardı. Halbuki şimdi öğreniyoruz ki Ame edilmesine taraftardır. Ticaret Odalarının bugünkü hali ile rika hükumeti. iktisadi kalkınmamız için muhtac olduğumuz malzemeyi tüccarı niçin tatmin etmediği İstanbul Ticaret ve Sanayi Odası idare meclisive ham maddcleri kredi ile değil, pe nin cumartesi günkü toplantısmda bile şin para ile alabileceğimizi muvafık tam manasile tebarüz ettirilmemiştir. görnıüştiir. Bunun, hiç de büyük bir Burada söz alan üyelerden bazıları Okendi lutuf olmadığı meydandadır. Peşin daların lehinde konuşmuşlar, para verdikten sonra, Amerika iste hallerile Odanın tüccara faydalı oldudiklerimizi bize değil, hattâ belki ğunu belirtmişlerdir. Bakanın beyanatmdan da anlaşılacağı veçhile, Odalar Sovyet Rusyaya bile satmaktan çekanununur tadili yolunda yeni bir kakinmiyecek kadar «businessiş» yap nun tasarısı hazırlanmaktadır. Tasarı, mayı bilir ve sever. Meclise sevkeclılmeden önce hangi nokDost Amerikaya şu hakikati açık tdaıda dıkkatle durulması gerektiğini ve sarih olarak bildirmek lâzınıdır ki tetkik ettik. ;Mııharririmiz, bu hususta Türkiyenin askerî kudretini arttır malumat sah bi, salâhiyetli kimselerle mak için sarfettiği milyonlar ve gay \3ct121 göri'=;mevi şövle anlatmaktadır^ istanbul Ticaret ve Sanayi Odası CUMHURİYET Arkan Sahlje 4, Sü. 6 da Ahmed Kara Arkım Sa. 3, Sü. 4 to Londra 25 (a.a.) İngiliz ve Amerıkan Genelkurmaylan arasında cereyan etmiş olan göruş teatileri esnasında, Akdeniz havzasına yapılac3k herhangi bir tecavüze karşı tedb«r'er ahndığj tahmin olunmaktadır. 1. Akdenizdeki İngiliz ve Amerıkan kuvvetlerinin takviyesi. 2. Kuzey Afrikada bir sürü hava üssünün tesisi, 3. Yunanistanda durum vahamet kesbermekte devam ettiği ta*dırde buraya İngiliz asker ve havacı • larile Amerikan deniz piyadelerınin gönderilmesi, 4 Kıbrısta bir İngılız rskerî üssünün tesisi. Daha sıkı bir müdafaa sistemi Londra 25 (a.a.) Hava Komodoru Payne, Daily Telegraph'ta neşrolunan bir yazısmda, Bevin'in Avara Kamarasmda geçen perşernbe yaptığı demeçte, Amerika ile Ingilteremn daha sıkı bir müdafaa siyaseti rtt meleri icab ettiği noktası üzerinde ısrarla durması Akdeniz fi'.osuna hususî bir ehemmiyet verilmesine yol açmıştır, dem^ktedir. Bu meselenin yakında parlâmentoda görünıleceği zannolunmaktadır Ortadoğu uzun hava yollarında se ferler yapan Amerikan harb hava nakliye servislerine İnşıltere hükumeti İngnlız uçak alanlanndan istifade etmeleri müsaadesini vermış bulunmaktadır. Zikro'unan alanlar mpyanında Trablustaki Castel Benito Bingazideki Benina, Tobruktaki EiAden alanları da bulunmaktadır. Komodor, yazısma şöyle devam etmektedir: «Amerikan makamları Trablusun batısmda bulunan Mellaka uçak alanını kullanmak imkânmı sağlamakla Arkas* Sa. 3. Sü. 2 de Halid Nazmi Keşmir: «Vaziyetimiz, olduğundan daha iyi gösterilmemiştir)) diyor. Celâl Bayar ise malîyecilerimizi beceriksizlikle itham ediyor Maliye Bakanı dün muhabirimize durumu açıkladı Ankara 25 (Telefonla) Türkiyentn Marshall plânı gereğince yardım görecek memleketlerin dışmda bırakılmasının uraumî efkâr üzerinde uyandırdıgı tesir devam etmektedir. Bu ve bu gibi hâdiseler dolayısile haber alma hizmetlerimizin işlemediği bazı çevrelerde ileri sürulmekte, dış teşkilâtm biraz daha enerjik çalışması lüzumu belirtilmektedir. Bu mevzuda yapılan bazı neıjriy£tta bu vaziyette iktisadi durumumuzun yanlı? aksettirilmesinin sebeb olduğıı da iddia edılmişti. Alâkalılar bu cihetin varid olmıyacağı fikrindedirler. Paris konferansında ikinci murahhasımız olan Ali Rıza Türel de dünkü konuşmasında, bu şekilde tenkidlere meselenin iyice bilinmemesinin sebeb olablleceğini anlatmıstL fi. 5 te Celâl Bayann tenkidleri D.P. Başkanı, Marshall plânı hakkında görüşlerini anlatıyor Celâl Bayar, Demokraflann bir toplantısmda konusurken Eskişehir 25 'Hususî surette giden I arkadaşımiz Ferdi Onerden telefonla*| Eskişehir D.P. il kongresi bugün yapıl" mıştır. Kongrede, genel başkan Celâll Bayar da bir nutuk söylemiş ve hita| besi aragında, son giınlerde Türk kârı umunıiyesinin şiddetle ve yakinen alnkasiriı ~fiWrfnde toplıyan Harsîalt" planınm memleketmıize taalluk edetı kırmına temas ederek şunları sbylemiştir: < Buraya geîirken gazeteci arka. daçlar, Marshall plânının memleketimiri Ugilendiren kısmından beni haberdar ettiler. Bu plânın umumiyetle nasıl bir siyasî ve ne gibi bir insanî gaye takib ettiğini burada tahlil edecek değılim; yıkılmış, yanmış ve felâkete uğram'.ş Avrupa memleketlerine ve halkına ne derecede fayda sağlıyacaSıru mütaleaSalon il, ilçe ve bucaklardan gelen dele Arkası Sa. 4, Sü. 3 te gelerle doluydu. Edebî Şef Atatürkün ve ölen D.P. lilerin ruhlarını tazizen yapılan ihtiram sükutundan sonra, Eskişehir İl başkanı Dr. Muhtar Baş Arkası Sa. 4. Sü. l d e "Vadesi geldiğinde ödenecek bir sened,, Celâl Bayann 12 temmuz beyannamesi hakkındaki sözlerine Nihad Erim dün Kandrada cevab verdi Eskişehir kongresinde görüşüÜn meseleler Kongrede, devletcilik, iktisadi ve malî meseleler etrahnda görnşmeler yapıldı, Celâl Bayar izahat verdi E3kişehir 25 (Hususî surette giden arkadaşımiz Ferdi Onerden telefonla) D. P. Eskişehir H Kor.gresi bu sabah. saat 9 da, Goksü gazinosu salonunda açıldığı zaman Eskişehir milletvekillerinin d« kongreyi takib ettikleri görüldü. Maliye Bakanı Halid Nazmi Kişmir Devlet daireleri vejıalk Halk Partililer, Ankara ilçe kongresinde şikâyetlerde bulnndular Kongrede bulunan Başbakan şikâyet ve dileklere cevab verdi Ankara 25 (Telefonla) C E P . r t o bu sabah toplanan merkez ilçe kongresinde, Başbakan Hasan Saka, İç İşleri, Milîl Eğitim, Ulaştırma Bakanlan, parti genel sekreter yardımcısı v« Ankara milletvekillerinden bir kısmı bulunmustur. 250 kadar delege, birçok meseleler üzerinde mütaîea ve temennilerde bulunmuşlar, bu arada halkın devlet dairelerinde sıkıntı çektiğinden ve işlerinin geciktirildiğinden de şikâyet etmişlerdir. Başbakan, yaptığı konuşmada, Be'.ediyeîerin bütçe imkânsrzlıkları mevzuunun ehemmiyetle gözönünde tutuHn meselelerden biri olduğunu söyliyerek. Ankara Belediyesi de dahil olmak üzere hükumetin yapacağı yardımları artüracağım vadetmiştir. Başbakan, devlet dairelerinde halkın îşlerinin vaktinde görülmesi konusunun da, hükumetin birinci derecede ele aldığı ve üzerinde hassasiyetle durduğu mevzulardan biri olduğunu söylemiş, bunun temin ve işleri takib ederek, yapılan şikâyetleri incelemek için de ayrıca bir büro kurulacağmı bildirmiştir. Rusyada isyan Çin haberlerine göre, Ukraynada başgösteren büyük bir isyan, bütün dehşetile devam ediyor Washingtotıda yapılacak teşebbüsler Hazine Umum Müdürü bugün hareket ediyor Çin haberler servisinin bildirdiğine NewYork 25 (a.a.) (Reuter) New Ankara 25 (Telefonla) Hazine U" york'ta çıkan The Journal Amenkan göre, Sovyetler Birliği tarihinde ilk mura müdürü Said Ergin bugün Ankagazetesinin Nanking muhabiri telgrafla «büyük isyan», halen güney Ukrayna radan hareket etmistir. Yarın İstanbul Arkast Sa. 3, Sü. 3 te bildiriyor: Arkast Sa. 3, Sü. 3 te Ticaret Odasmdan tüccarm şikâyetleri Dünkü lik maçlan Fenerbahçe Vefayı 2 0 yendi, Galatasaray Kasımpaşa ile 2 2 berabere kaldı Alâhadarlar, Ticaret Odalarımn bugünhü hâlile, tüccarı niçin tatmln etmediğini anlattyorlar Yeni bir parti şayiası Izmir 25 (Telefonla) Iznuıdeki bir =ayiaya eöre, Mareşal Çaknıak. Kenan Oner, Rauf Orbay, Osman Bölükbası Dr. Mustafa Ali Kentli, emekli genera' Rasim Aktuluğ, ve Hamdullah Suphi Tanrıöver .Millî Demokrat Psrti» isimli bir parti kuraeaklardır. Dün lik maçlarına devam edilmiş. Vefa stadında Fenerbahçe Vefayı ı^ıncı devrede attığı 2 golle mağlub etmistir. Şeref stadtnda oynanan maçta Galatasaray Kasımpaşa ile güçlükle 22 berabere kalauştır. Resim. Fener Vefa maçından heyecanlı bir sahneyi tesbit etmektedir. (Dünkü maçlar» aid tafsilât 2 nci sahifemizdedir.)