Katalog

1948 ULUĞ TAKVİMİ RAGIP Çıkmıştır. Ansiklopedik malumatile 25 YILDANBERI sayın halkujuzm takdirini kazanan bu eeb takvimi, nefis bir halde ve bez kapb olarak satışa çıkarümıştır. Ratı her yerde 125 kuruşrnr. Yayan: KANAAT Kitabevi, İstanbul umhuriyet 24 üncü yıl Sayı: 8385 K 1 I R U C U S U : Y U N U S NAOÎ Telgraf ve meJrtub tdrasi: Cumburtyet, tstanbuj Posta kutuau: Istanbul No 246 Telefoalar: ünsumJ Santral Numaran: 24298. Vaa Ifleri: 24299 Matbaa: 24290 En kültürel yılbaşı hediyesi TEVFİK FİKRETin Açık bir üsarla yiıksek, insani duyguları anlatan eserleri: Şiir meraklılanna, butun genc okul RUBABI Ş |PŞXE FL 5 Lira Fi. 3 0 Krs. BUBABm qP | i . Fi. 1, Lira HALUK un DKFTFjfİ Haarlıyan. HJ İ I » T A H R İ OZAASOY Satıs merkezı: Ist^Ankara Cad. 121/1 A R I C A N KİTABEVİ Cumartesi 20 Araiık 1947 "Bu açıklamayı okuyanlar cıkan yazılarla Nesele dün Nillet Medisi Millı kıyaslayınca hakikatin çehresine ne feci bir Eğitim Komisyonunda çok şiddetli makiyaj yapılmıs olduğunu göreceklerdir,, Dil Tarilı Faküitesîndeki sol temayüllu hocalar ve heyecanh müzakerelere yol açtı Su motörii bir düzeltsek V Bazı milletvekilleri Fakültenin derhal lâğvını teklif ettiler, MiDî Eğitim Bakanının görüşmelerin gizli olması teklifi reddolundu, neticede talî bir komisyon kuruldu «12 Temmuz beyannamesinm neşrinden sonra Nihad Erimin makalesi üzerine başlıyan anlaşmazlık, ağustos başlannda son haddini bulmuştu. Ağustosun dördünde Florya Köşkünde Cumhur Başkanımızı ziyaret ederek hükumet mesuliyetinin başka bir zata verilmesi için maruzatta bulundum. Istifamı arzettiğim 4 ağustos ile Grupa girdiğim 26 ağustos arasında genişliyen anlayış havası mevcud anlaşmazhğı silerek ortadan kaldırdı. Güven oyu istemek üzere Parti Grupuna girdiğun zaman Devlet Reisile hiç bir ihtilâf halinde değildim.» Bir kaç gündenberi ?ehrimizde bulun«n Receb Pekeri Sultanahmeddeki evinde ziyaret ettik. Bafbakanlıktan istiası sebebini soran bir delepeye cevab ılarak Parti Kurultayındaki konuşması münasebetile Kocaeli milletvekili Nıhîd Erimin Ulus gazetesinde yazdığı yanlar üzerine bir diyeceği olup olmadığını sorduk. Pekerin cevabını aşağıya geçirioruz: « Çok eiddî sebebler olmadıkça gün tartışmalanna katılmak istemiyordum. Nihad Erimin yazıları ben Ankarada iken henüz bitmemişti. Hepsini birden mütalea ettikten ve bu yazılann akislerini de az çok gördıikten sonra lüzum görürsem fıkirlerimi açıklamayı ddçündüm. Gerçi Ulus'ta çıkan uzun yazıar beni, ksmu oyunu aydınlatmak vazifesi karşısında bulunduruyor. Nihad Erimin hatalı hareket tarzı Fakat Nihad Erim, Devlet Beisi üe • zamanki Başbakan arasında başbaşa apılan gorüşmeleri büen bir adam tavrı takmarak ve bizzat bilmesine tabiî suette imkân olnnıyan sahneleri yarun amalak anlatarak, hükümlere vartyor e Çankajanm sözcüsü edası ile de ouyanlar nezdinde sözlerinin kesinhğ'ni ağiaraajc istiyot» flpvjet Reisi ile aramızda varife icabı bir çok temaslar olmu?tur. Bunlarm bir çokları biıbirme ağhdır ve birbirini tamamlar. Bütün unla#ı bilmiyen bir insanm benim harcketlerim hakkında doğrj hükümlere arması elbette mümkün değildir. Işts Nihad Erim böyle hareket etmektedir Ben kendimi bu yanlış hükümlerin doğru şekillerini sebeblerile uzun uzadıya nlatacak vaziyette görmüyorum. De'/İ3t Her meseleyi herkes bir başka türlü düjünebilir ve her vatandaş, bir vaztfa sahibinin hareketlerini tenkid edebilir. Salim düşünen vatandaşlar hakikati görürler. Fakat yazarm, bir kısmı kulaktan dolma, devşirme, işitmelere ve yanlış bilgileref bir kısmı da uydurma esaslara dayanan hükümlerinı düzelhnek faydah olacaktır. Bana bu fırsatı verdiginiz içia sıze teşeklcür ederim. Ulus yazılannia düzeltilecek noktalar kısaca şunlardır: DUzeltibnesi lâzım noktalar 1 12 temmuz beyannamesinin yayılmasmdan evvel Cumhur Başkanı ile sıla çalışmalarımız olmuştur. Fakat bu, E* nmin dediği gibi zorluk çıkarma manasında bir hareket değildir; vazifesiai ciddiye alan mesul adamlarm tabıî ça" lıpnası mahiyetindedır. Neşrinden önca bızzat kabul ettiğim beyanname hakktuda ben iddia ettikleri gibi sonradan ihtirazî kayıd kullanmadım. Yayınlanmı? olan Grup nutkumda şöyle söyledıml Büyük Millet Mechsine karşı sorumluluk icabı olan vazife anloyışı yanmda bu beyannamenin asil manasmı tatbikatta dikkat gdzü önünde bulunduracağız.) Bu ifadeyi kullanmakla, sorumsuı Devlet Reisi, tarafmdan yayılmışolan bir beyannameyr Saşbakan sıfatile 'nöKumetin mesulıyet yükune ekbyerek onu kuvvetlendırd ım. 12 temmuz beyannamesi, o günlerin politika hava5uıı yumuşatmak ve ilgüiI«re tevsiyelerde bulunarak çok partili hayatın güç devresi için umumî bir isü* kanıet gostermek maksadile yazılmıştır. Asü ihtilâf, bu beyannameden değil. bu* Arkas\ Sa. 2, Su. 4 te I ani bazı çakar almaz motörler vardır. Bin zahmetle harekete getirirsiniz, birkay dakika işler; tam yola giriyer sandığuuz bir anda bir de bakarsınız zınk der duruverir. Hadi yeni baştan paçalan sıvayıp îşiniz yoksa uğraşın, terleyin. Benzetişte kusur olmasın ama bizün demokrasi kervanı da işte o çakar almaz motörlerden pek farklı değil gibi görünüyor. İki buçuk yıl içinde bu kaçıncı bozuloş, kaçıncı diizeliştir? En garibi, partiler aıasındaki münasebetler kötii gittiği zaman da, iyileşir gibi olduğu zaman da taraflann hep aşın yollara başv urmalandır. Bir adam kallayor, ileri geri sözler sarfediyor. Berl tarafta derhal kendini kaybedercesme bir sinirlenme, bir hiddetlenme ve arkasından yan kapab bir korkutma: «Gene mi ihtilâl tnetodlanna «apıyorsunuz? Bakın sonra sizi mahvcderiz ba!» der gibi ölçüsüz ve jiddetli ihtarlar. Muhalefetin ileri sürmeğe .niyetlendiği bir kanun tasansma karşı iktidar partisi biraz isteksiz mi davrandı? Mesele daha Meclis komisyonlannda göriişülmeden berikilerde derhal şiddetU bir tepki: «Vay, antidemokratik kanunlan hâlâ kaldırmaya yanaşmıyacak mısınız? Öyleyse biz de Meclisten çeldlelim de görürsünüz!» İtiraf edelim ki ba şekiide bir demokrasiye yeryüziinün hiçbir memleketinde rastlanmamıştır ve galiba rastlanamaz da. Demek yirmi beş yılIık gayretlerden sonra tamamile kendimize mahsus bir rejim yaratmış bulunuyoruz. <Biz bize benzeriz» vecizesinin derin manası acaba bundan mı ibaretti? Gönül böyle geri ve çocukça bir manzaraya doğrusu inanmak istemiyor. Ne yapıp yapmalı ba halden kurtulmsmn bir yolunu mutlaka bulmahyız. Zannımızca en hüyük hatamız, hâdiselerden ve zihniyetierden ziyade şahıslara ve kendi kendimize ehemmijet vermektir. Bir adam kalkmış, ağzına geleni söylemiş. Söyler a. Bir başkası da kalkar arkadaşuu bıçaklayıverir. Bir cemiyet içinde yaşayan insanlann bilmem ne modeli otomobiller gibi hep aynı ripten olmasını nasıl istiyebiliriz? Ortada bizi idare eden kanunlar vardır; onlan tatbikle mükellef bağımsız bir adalet cihazımız vardır. Şiddetli imalara, açık korkutmalara lüzum ne? Bir vatandaş sözlerinde veya yanlannda kanun dışına çıkarsa. mahkeme onun eezasını verir, olur biter. Bir adam arkadaşını bıçakladı diye nasıl bütün bir şehir halkını anarşiye kaynuş olmaktan fcuçlandıramazsak, bir siyasî parti üyesi şöyle bir söz ettiği için • partiyi baştan aşağı onunla ağız ortağı farzetmeğe de öylece hakkımız yoktur. Sonra «ihtilâl metodlan kullanıyorsunuz» töhmeti pek ağırdır. Bıınun mantıkî neticesi • metoda baş vuranlan hapse atanz, asanz. kese riz, demeye kadar vanr. Peki, Damokles'in kılıcı gibi tepesinde böyle bir silâh asılı duran bir muhalefet memlekette normal olarak nasıl vazife görecektir? Bir partinin ihtilâl metodu ile mi yoksa kanun metodu ile mi çalıştığını takdir hakkı iktidardan ziyade adalet cihazımızın elinde olmak gerektir. Bir memlekette hükumet, olur olmaz söz ve yanlan bahane ederek, başı sıkıştığı zaman «Vay îsyan ediyorsunuz, alimallah sizi imha ederim» diyebilirse • memlekette hürriyet rejimi hiçbir zaman Imnılamaz Te yürütfilemez. Meclisten çekilnıe tehdidi de çirkin bir şeydir. Bir parti adına milletveNADİR NADİ • Arkun Sa, 3, Sil 4 t* ~ Emin Soysal Dünkü müzakerelerde konuşanlardan N'nreddin Ünen Tahsin Bangaoğla a Fahri Kurtulu? Ankara 19 (Telefonla) Dil . TarLh ve Coğrafya Fakültesindeki »ol temayüllü hocalar meselesi, Meclis millî eğitim komisyonunda btıgün çok şidde+li ve heyeeanh müzakerelere yol açmıştır. Saat 10 da toplanan komL<iyon, 14 e ka dar çalışnnş ve kamutaydan sonra tekrar içtima ederek gece 21 e kadar bu mevzu ile meşgul olrnuştur. Baa ınilletveküleri, DilTarih ve Coğrafya Fakültesinin derhal lâğvını teklif etmişlerdir. A r h a s \ Sa~ 4 , SU. l d e Başbakanm işçilere aid soruya cevablan Mediste Hasan Saka ile soru sahibi arasında verilen rakamlar uzerinde kısa bir tartışma oldu ne yakın işçinin durtunu üzeAn&ara 19 (Telefonla) rinde yaptığı tetkikler sonunda Başbakan Hasan Saka, Eskişeboyle bir önergeyi Meclise hir millehekili Hasan Polatâunrnağa lüzum görmüstü. kanın sözlü sorusuna cevaben 8aşbakan, sorulan mevzular Meclisin bugünkü oturumunda ızerinde, alâkah müesseseierbeyanatta bulundu. Mevzu, lşden aldıfı malumatı bildir'ii. çilerin ücret, iskân, vergi vç 8u arada, Eskişehir Devlet tekaüdlıik durumları idi. BsşO«miryolları atelyesinde sicil« bakamn izahlan kadar, Hasar, kayıdlı daimi işçilere, memurPolatkamn bu izahlan taiib larınki gibi aylık verilmekte eden açıklaması da büyuk bir Hasan Polatkan Dİduğunu. ustalarm 190250 alâka ile takib edildi. Polatkan, Devlet Demiryollarmın Es işçilerın 130175, işçi yardımcılarm'ıi tişehirdeki yer ve yol atelyelerinde. tay 110125 lira aldıklarım, gunde birer öviin are fabrikasında. şeker fabrıkasında ve parasız yemketen baska çocuk zanvnı, Arkası Sa. 3. SiL 2 de Kırık':a1edelri askerî fabrika'arda 12 bi Receb Peker, C. H. P, Kurııltayında «Ulus. un nefriyahna sebeb olan demeciııi verirken ışleri uzerinde Cumhur Başkanı ile yaptjğım konuşma sahnelerıni, sözlü ve yazıh temasları bir taraflı olarak şimdiden açığa vurmak benim için de doğru bir •jey değildir. Bu, yapılrmç blr tesirine kapılarak irtikâb edilmiş bir vazife kusuru olur. Ulus'taki yazılann fikir olarak benim düşündüklerüce uygvın olmıyan tarafları yani akademık tartı?hskkmda ba çey diyecei de^üiıa. Pekerin demecinden parçalar Bir kısmj Inılaktan dolnıa, devşirlüzumu lehinde ön safta çahsacak me işitmelere ve yanlıj bilgilere, vatandaşlar arasında bulunacağım. bir kısmı da ujdurma esaslara da 'ATürk Anayasasında Devlet Beisijanan hükümleri düzeltmeliyim. nin yiiksek hakemliği için ne sanh Ben kendimi bu yanlış bukümlerin ve ne de kapalı hiçbir mesned yokdoğru şekillerini sebeblerile uzuntur. Kelimelerin manaJannı kâh çeuzadıya anlatacak vaziyettr görmükip nzatarak ve kâh kısıp daralyorom. Devlet işleri üzerinde Cumtarak her günün icabına ve her hur Başkanı ile yaptığım konusma şahsa gore Devlet Reisinde ayn sahnelerini, sözlü ve yazıh temasyetkiler tasavvur etmek yazarm lan bir taraflı olarak şimdiden açıgünlük politika iştihasını tatmine ğa vurmak benim için de doğru bir yarasa bile bu, menıleket hesabma şey değildir. en bü}ük bir günah olur. «Pekerin muhalefete karşı ne gibi •jf Evet iyi biliyorum ld yakın ve uzak geçmişin bütün kusurlannı kendi, hisler beslemekte olduğnnu yazüzerlerinden aşırıp başka birisine mak istemeyiz» deniyor. Başka bir aktarmak ve bu yoldan gibıün hürgnzetenin daha önce «Atlaulmış riyet kahramflnlan arasında yer altehlike» yazılanndaki efsanelere mak modasının alabildiğine hükiirapek benzettiğim bu ithamın umumi ran olduğu bir devirde yasıyoruz. efkâr önünde açığa vurubnasını beklerim. İT Daha dün hürriyet kavgasında birbirinin saçını başını yolanlarm buEğer istikbalin meçhnl şartlan gün benim aleyhimde birlesmiş oliçinde bir gün herhangi rümre malarını kendim için talihsizlik tek parti sistemini müdafaa ederse sajmıj orum. ben o zaman muhalefet partisinin Marshall dün Amerikaya dondü Dün, Beyaz Sarayda yapılan toplantıda Londra Konferansmm akamete uğraması üzerine hasıl olan durumla Amerikan Rus münasebetlerinin gözden geçirildiği tahmin ediliyor Mr. Brewester Amerikalı senatörün basına demeci Misafir Amerikalı, bugün limanda tetkiklerde bulunacak Otobüs ve Seyrüsefer Komisyonlarııtm kararları Şehir hatlarında hususî otobüs işletmek için yapılan 55 müracaat reddedildi. 67 kamyon ve 18 taksinin plâkası söküldü men bütün müracaatierde, hat mebdei olarak Şişli gösterikniş olduğundan, sefere .başlayacak bütün bu otobüslerin şehirde seyrüseferi çok güçîeştireeeği mülâhazasile gerekîi müsaadeyi verme Arkasi Sa. 4. SüTuv 7 d « Mr. Fliegers Diinya çocuklarına yardım teşkilâtı Memleketimize gelen mümessil Ankaradaki temasîarından çok memnun Birleşmiş Milletler, dünya çocuklanna yardım (tTNAO teşkilâünın mümessili, bir kaç gündenberi memleketimizde bulunmakta ve Ulusîararası olan bu teşkılâta Türkiyenin de katdmaa için temaslar yapmaktadır. Mr. Fliegers, aynı zamanda mühim Arkas\ Sa. 3, Sü. 5 te Şehrin seyrüsefer i^lerini görüşmek üzere dün sabah Belediyede, reis muavini Said Koçağın başkanlığında, otobüs ve seyrüsefer komisyonlan bir Şehrhnizde bulunan Amerikan Cum toplanü yapmışlardır. Bu komisyonlar, huriyetçi senatörlerinden Mr. Brewester, Seyrüsefer Müdürü Kemal Aygün, Edün Park Otelinde bir basm konferan lektrik, Tramvay, Tünel Idaresi Umum sı tertib etmiştir. Toplantida yerli ve Müdürü, Tramvay Hareket Dairesi Reyabana basm mensublan hazır bulun isi, Makine Sanayi Şubesi Müdürü, mujlardır. Beyoğlu Kaymakamı ve seyrüsefer i§Memleketimize ikinci defa olarak gel lerinde salâhiyetli şahıslardan mütediğini söyleyen senatür, Avrupaya yar şekkildir. dım konusu üzerinde çalıştığını, bu aOtobüs komisyonunda, şehir hatlarada Türkiyede de bazı tetkikler yapa nnda çalışmak için yeniden müracaatte cağını belirtmiştir. Mr. Brewester, başlıca bulunan 55 otobüs sahibinin dilekleri iki gayesi bulunduğunu, bunlardan bi görüşulmüştür. Komisyon azaları, herincisinta, havacılıktaki inkişaflan ve bu sahada yapüabilecek kolaylıklan, ikincisinin de Amerikanm diğer memleketlerle ticarî münasebetlerini tetkik etmekte olduğunu söylemiştir. Arkası Sa. 3. Sü. 5 te Pâkistan, Türkiye ile ticaret yapmak istiyor Londrada bir ziyafette Marshall ve Molotov karşıhkh kadeh kaldırırlarken Washington 19 (a a.) Başkan Truman General Marshall'ı uçaktan inişinde karşılamış ve Londradaki vazifesini hak^îile basarmasmdan dolayı kendisini tebrik etmiştir. Başkan, bııtün kabine üyelerinin hazır bulunduğunu görerek resim çektirmek üz»re fotografçıların karşısmda durmuştur Başkanla Marshall hava meydanından doğruca Beyaz Saraya hareket etmişier Yeni bütçe Oliimle biteıt yangın Şahidlerden birisi, dün gözyaşları arasında şehadette bulundu dir. Görüşülecek mevzularm şunlar ol Hükumet yılbaşma kadar Meclisten çıkmaması ihtimalini düşünerek bir duğu kuvvetle tahmin edilmektedir. de avans tasansı hazırladı 1 Londra konferansmm akamete uğraması üzerine hasıl olan durum, Ankara 19 (Telefonla) Komısyon2 Birk«ik Amerika için her mev dan çıkan butço tasansı ba.sılmaktad.r zudan daha ehemmiyetli bulunan haır. Yarın azaya dağıtılacaktır. Butçeyi zamadde fiatlarının kontrolu ve İstikr3rı manında çıkarmak için ıcab ederse gecelerı de toplamlması dusunulmekle bemeselesı, 3 Birleşik Amerikanın umuml dı? raber müzakerelerin fevkalâde uzsması Arlam Sa. 3. Sü. 4 te siyasetil* RmAm«rikaa mu&asebetlezl Haziran ayının 24 üncü günü gecesi sabaha karşı Beyoğlunda, Isüklâl caddesını Tepebaşına bağlayan Kallavi sokağında bir yangın çıkmış ve dort ka*lı bir ev içinde bulunan üc kişi ile yanıp kul olmuştu. Otedenberi, yangında olen kiracı Mi Arfeut Sa 4, Sft. 6 d* Pâkistan delegesi, muharririmide konoşuıken Yazın 4 üncü