Katalog

C NESELELER ve o tatbik etti. O umhuriyet bayramı gibi bühükumetin kanunyük milR gün]erin;İ7.de, la hukukî adı koAtatürkün Nutuk adıru vernulmamıştı, fakat o rejim mükemmel diği eserini bir daha okurum. Dün de Heniiz resmî neticesi ilân edilmiş ol okuma salonu istenmektedir (şartlaşma, Millî Eğitim Bakanı, dün ve demokratik bir bu kitabı açtım ve Cumhuriyetin ilamamakla beraber 147947 tarihmde Is sahife 4). Mükâfat ve mansyon alan daha muvafık bir rejim de bulunama cumhuriyetti. Onu Birinci Türkiye nına aid olan kısımlarını tekrar okuprojeler içinde bunu tam yapmıyan vetanbul Universitesince açılan ve UniMuallimler Birliği azasile dum. mıştır. Büj'ük Millet Meclisi kurdu. Onu kiversite merkez binasile Süleymaniye ya küçük salonlara ayırarak halledenler 28 ekim günü, Atatürk, •rkadaslarını Demokrasi kelknesi türkçede pek uzun bir görüşme yaptı tablaştırmak, kanunlaştırmak da İkinci camii cihetindeki hudud duvarı arasına, var. Mimarî program bahis konusu oakşam yemeğine davet ediyor. Bu tayenidir. Fakat ifade ettiği mefrmm ve Büyük Millet Meclisine nasib oldu. Tamevcud binalara dokunmadan, yapüa lurıca bir tane 800 kişilik salon demek, karakter Türkierin rrjzacında oldum rihte bir çok cumhuriyetler, mağlubi rihî yemekte Ismet Paşa, Kâzım Paşa, Şehrimizde bulunan Millî Eğitim Bacak olan Hukuk ve Ekononü fakülteleri meselâ 4 tane 200 kişiiik salon gibi müolası vardır. Yerli ve yabancı tarih ki yetlerin tepkisidir. Bizde zafer millî Fethi Bey, Rize nıebusu Fuad Bey, ek bınalarına aid müsabaka 309947 talea ediîemez. Nitekim hiç bir müsa kanı Pıeşad Şemseddin Sirer, Eminiinü tablaruıda demokratlık, Türk hayat ve hakirr.iyeîin eseri. cumhuriyet de zafe Afyonkarahisar mebusu Buşen Esref tarihinde kapanmış, jiiri de toplantıla bakacı 1000 kişilik anfiy: ikiye bölüp Haîkevine giderek, Muar.imler Birliği cemiyetinin karakteristik bir harikası rin nimeti ve ganimeti oldu. Türk mil Bey, Kemaleddin Satni ve Halid Paşa. aza'.arile uzun bir görüşme yapmıştır. rmı 1710947 tarihinde tamamlamıştır. iki tane 500 lük anfi yapmamıştır. Bu lar bulunmuştur. Nutuk şoyle diyor: olarak gösterilir. Birlik azaları, bu görüşme esnasında leti iki asırdır kahrını çektiği ihanetMükâiat ve mansyon alan projelerin bakımdan okuma salonunun parçalan«Yemek esnasında, yarın CumhuriFüozof Kayserling, Türkîerin bu vabirçok dilkeler ileri sürmüşlerdir. Bu lerden, nankörlüklerden, içte ve dışta halka teşhiri de 2110947 salı akşamı ması bazı teknik noktalardan doğru olBiflarmı tahîil ve misallerile ispat eder uğradığı kötü muamelelerden, haksız yet ilân edeceğiz, dedim. Hazır bulusa bile şartiaşmaya aykırı düşmüştür. arada bir aza. birliğin faaliyetini idasona ermiş bulunmaktadır. nan arkadaşlar, derhal fikrime iştirak ve pek çok över. lıklardan, istiklâlile beraber varhğmı Türlü konulara aid yeni yapılarm Müsabakacının ve jüri üyelerinin bi me ettirebilmesi için büyük bir binaya ettiler. Yemeği terkettik. O dakikadan ihtiyac olduğunu, bunv.n için de AlayCumhuriyet kelimesi türkçede daha da kemiren kapitülâsyonlardan kötü Türk mimarları arasmda müsabaka ile rinci vazifesi yanlış dahi olsa şartnameitibaren, sureti hareket hakkında, kıköçkü binasmm müsaid bulunduğunu yaşlıdır. Fakat Abdülhamidin vesvesesi huylu, kötü maksadh, kötü idarelerden dağıtılışı son yıllaruı çok gelişmiş iyi ye uygun hareket etmektir. sa bir program tesbit ve arkadaşları söylemiştir. bu kelimeyi yazı dilinden kovmuş, lu o sayede kurtuldu. Türkierin cumhuâdetlertnden biri olmakla beraber tam 6 Programda, hol, gardrob ve W. tavzif ettim. Söz alan Millî Eğitim Bakanı demışgatlerden, kitablardan silmişti. riyetin ilân edildiği günü millî bayve ruhuna uygun yapılamıyarak, jüri C. ler 2000 kişi düşünülerek istenmiş«... Cumhuriyet ilânma karar vertir ki: Meşrutiyet ihtilâlcilerl cumhuriyetçi ram yapmalarınm ve o günü krutlamalerin bütün medenî memleketlerde usul tir (şartlaşma, sahife 3). Haibuki prodeğildiler ve düşünmeğe de vakit bul larınm manası, o derin ve tehlikeli ya mek için Ankarada bulunan bütün a r « Arkadaçlarım, bir takım dileklerden olduğu halde önceden ilân edilme jeler bu bakımdan adeta hiç gözden geEskiden türkçede de cumhur kelime. madılar. Türkiyede cumhuriyet, Türk raların şifa bulmasma dayanır, Bu kadaşlarırru davete ve onlarla müzake. mesi veya şartnamelerin jürilerce ihmal çirilmemişe benziyor. 3700 öğrenciyi bir de bulundular. Bu arada kırk dört yıl günün ve yarınm tehlikelerinden ko re ve münakaşaya asla lüzum ve ihtiedilmesi gibi mühim sebeblerden dolayı, araya toplayan bir blokta 12 tane W.C. hizrnet gören bir öğretmenle on yıl ça si kalabalık ve cemaat manasmda kul ierin hayat ve haysiyetlerini ve binyavaş yavaş umulan neüccleri vermiye yerleştirmiş, gardrobları çok ihmal et lışan bir öğretmenin kırk lira üzerinden lanıhrdı. Konuşmalarda cumhur ce lerce yıllık ana topTaklarını kurtarmak runmak gene o cumhuriyet sayesinde yac görmedim. Çünkü, onların zaten ve cek bir isükamete yöneimiş gibi görü miş ve derslerden çıkış saatleri muay maaş aldıklarını ve bu hususta Bakar.iı maat denildiği gibi yazılarda da izafet İçin her şeylerini feda ederken sarayın mümkün olacaktır. Türkiye Cumhuri tabiaten benimle bu hususta hemfikir nüyor. yen olduğuna göre, aynı zamanda kori ğımızın muzaherette bulunmasını iste terkibile cumhuru nas, cucnhuru ulema devamlı ve inadlı hıyanetl üzerine yeti, elbette inkılâbını tamamlamış ve olduklarma şüphe etmiyordum. f... O gece birlikte bulunduğumuz arMillî Mücadele ve Kurtuluş savaşları idealine varmış değildir.' kalabalığın diler. Arkadaşlar! Öğretmen maaşlarınm denildiği de vardı. Bu intıbaım, yeni Fen fakültesinin dorlara yayılacak büyük Yirmi beş yılda, bu kadar Inkılâblar kadaşlar, erkenden beni terkettiler. fizik kütübhanesinde teşhir ediltnekte sirkülâsyonunu, pek çok mühim oldu reuvazenei umumiyeye ^eçmesi mese'.esi Kelimenin cumhuriyet şeklinde isim nın kanlı günlerinde doğdu. Türk tnilolan ve yukarıda adı geçen projelerden ğu halde, hemen hiç düşünrnemiş pro bugünlerde Büj'ük Millet Meclisinde leştirilerek republique tabirinin karşı letinin kurtuluşunun ve yaşayışmm yapan ve tarihin meşum gidişini değiş Yalnız Ismet Paşa Çankayada misafir mürekkeb sergiyi gördükten sonra daha jeler, gene mükâfat ve mansyon veri görüşülecektir. Bu kanun tasarısı kabul lığı olarak türkçe ne zaman ve ilk de şanlı bir remzi ve zarurî bir regimi ol tiren bir millet ve onun vekilleri el idi. Onunla yalnız kaldıktan sonra, bir edildikten sonra, öğretmen'.erin maaş fa kimin tarafmdan kullamldığı belli du. bette bu noksanları da tamamlarlar, kanun lâyihası hazırladık. Bu müsvedlen projeler arasındadır. da kuvvetlenmiştir. Burada en az 6070 mimarm ve en az 7 Şartlaşrnada istenilenlerden baş muvazenesi meselesini ele alacağız. Oğ değildir. Esasen bunun bilinmesinin Birinci Türkiye Millet Meclisine ve bu mil'.eti lâyık etnniyete refah ve sa dede, 20 kânunusani 1337 tarihli Teşkilâü Esasiye Kanununun şekli devleti tesbit bu kadar yardımcının iki buçuk aylık ka, resim, e\Tak, (belge), gönde rermenlerin yurd içerisinde ucuz seya faydası sırf akedemiktir. Bugünkü di onun hükumetine ister asi, ister ihti adete kavuşrururlar. eden maddelerini şu suretle tadil etmişhat yapabilmeleri meselesine gelince, Var olsun Türkler, ve kutlu olsun limizde cumhuriyet; milll hakimiyetin lâlci denilsin, isterse Fransız ihtilâlinin fikri ve bedenî çalışması vardır. Böylece rilraemesi açık olarak yazıh olduğu tim; Birinci maddenin nihsyetine «Türbu çalışmaları para Ue temine çalışırsak halde (şartlaşma, madde 9) bir projeye öğretmenlere bu seyahatlerde nakil va cari ve devlet reisinin intihabla seçil konvansiyon meclisine benzetilsin; onlara Cumhuriyet bayramları. kiye devletinin şekli hükumeti, Cumhubusünkü hesablara göre biç olmazsa Üniversite merkez binası ve civarının sitalarmda azamî kolaylığm ve ucuziu diği devlellerin adı ve sıfatıdır. Türkiyede millî hakimiyeti ilk o kurdu Şükrü KAYA riyettir» cümlesini ilâve ettim.» ğun gösterilmesi mümkündür: b\l seya5060 bin lira sarfetmsk icab eder. büyük fotografileri eklenmiştir. Eski Yunanhlar demokrasiyi aristokhatler tatil zamanlarma tesadüf ertiri29 ekira 1339 (1923) paıartesi yünü, Haibuki mükâfatlarla bu miktarın ya8 Şartlaşmada projelerin yalnız lirse, öğretmenler gittikîeri okul bina rası, (asillerin otoritesi z= hükumeti) evvelâ fırka içtimalan yapılıyor. Bu iç« nsı bile çoğu defa zor dağıtıhr. plutokrasi (zenginlerin otoritesi hüçini veya ^'olf (kömür kalem) ile larmdan da istifade edebilirler.> = timalarda cereyan rden rnüzakere ve kumeti), oligarşi (azlığuı hükumeti) Bütün bu emeklerin karşılığı tarafsız yapılması tasrih edibıüşken (şartlaşma, nıünakaşalar sırasında Istanbul mebusu Reşad Şemseddin Sirer, bundan sonra kelimelerinin tam zıddı olarak nalk ve olgun bir jürinin âdilâne ve öğretici madde 9) renklenmiş veya renkli çalımerhum hocam Abdurrahman Şerel «yardımcı öğretmen> mevzuuna ternas otoritesi, halk hükumeti manasında kararlarile ödenir. Çünkü Konkur sa ŞII.TIIŞ projeler vardır. Bey, söyle söylüyor: ederek şu izahatı vermiştir: kullanmışlardır ve halk hakimiyetine dece bir isi alarak para kazanraak Için Bütün bunlar şartnameye yazılmış t Eşkâli hükumetin tadadına lü< tstanbula bu yıl 350 öğretmen t r dayanan demokrasinin en mükemmel değil, fortnunda kalara müsabakanm olduklarmdan dolayı mühim ve uyulzum yok. Hakimiyet bilâkaydü şart mil» »ducatif değerinden faydalanmak için de ması lüzumlu noktalardır. Plânşlar üze kadaşı nakletmeyi düşündük. İstanbulda şeklini bulmuşlar ve detnokratik prenletindir; dedikten sonra, kime sorarsayapılır. Böyle çalışanlar için de en bü rine yazılacak beş rakamlı nımuzların türlü hizmetler için kolaylıkla yardımcı siplerden ayrılraadan yüz elli yıl yaşatnız sorunuz, bu Cumhuriyettir. Doğan yük hayal sukutu jürinin nizamh çalış bile çerçevesini tahdide lüzum gören srkadaş bulabildiğimiz halde. memleke mışlardır. Fakat Yunanistanda tüccarrnaması ve konkurun ruhunu, tnesele bir şartnamenin tatbikatmda hiç birtin diğer taraflarında bu arkadaşları bui ların, askerlerin idare ettiği demokraGeçen akşam, Cemal Reşid Rey ida en aşağı, 3000 4000 dinleyici gelmek çocuğun adıdır. Ama bu ad, bazılarına nin neyi kavradığını anlıyamadan şa noktanın ihmal edilmemesi ve bu şart mak zor oluyor. Biz. yardımcı öğret siler de vardı. Montesquieu, cumhuri resindeki senfonik orkestranın, bu istediği halde, bunlardan ancak 1200 ü hoş gelmezmiş, varsm gelmesin.» Fırka içtimaı bittikten sonra, derhal yetle demokrasi arasında bir fark gözemenleri ikiye ayırıyoruz. Bunlardan biflrtıcı kararlar vermesi olur. mevsimi açan ilk konserini dinlerken, yer bulabiliyor. lara uymıyan projelerin konkur dışı Meclis toplanıyor. Atatürk Nutkunun terek «Eğer halk heyeti umumiyesile rincisi yüksek tahsil mezunu olanlar, şehrimizin musiki severleri, iki, üç sene Şehrimizin, bir konser salonuna olan Mimarl müsabakada, is verenle yahud ediimesi gerekirdi. Veyahud işin başınbu kısmında şöyle diyor: daha doğrusu müsabakayı açanla bü dan düşünülüp böyle noktalar şartlaş diğeri de henüz tahsilde bulunanlar. egemenliği (saltanat kudretini) elinde evvel ancak bir iki ayda bir verilen ihtiyacını, çoğumuz Belediyenin karşı« Saat öğîeden sonra altı idi. Tektutuyorsa o cumhuriyet demokrasidir. Tahsil çağmda bulunan yardımcı öğretlamasını bekliyoruz. Fakat bu işi husıısî konserleri ve buna rağmen gene yarıtün müsabakacılar arasındaki anlaşma maya konmaz ve mimar tamamen sermenler, salâhiyetsiz tedris elemanları Eğer hakimiyet halkın bir kısmmın yarıya boş kalan salonlan muhakkak ki teşebbüs sahibleri de pekâlâ yapabilir lifi kanunî, Kanunu Esasî Encümeni tamüsabaka şartlaşmasıdır. Bu mukave best bırakılırdı. aır. Bu yıl bu vaziyette olan arkadaş elinde ise aristokrasidir> diyor. hatırlamışlardır. İki sene e\r\'eline git ler. Zenginlerimize akıl vermek gibi cl rafmdan usulen tetkik edilerek, mazbale gibidir. Bunun herhangi bir maddeBütün bunlar jürinin şartlaşma ahtası hazırlanırken, Meclis, sair bazı meöğretmer.lere vazife vermedik. Yalnız Cumhuriyetle demokrasi mefhumla tiğimiz zaman Şehir Tiyatrosunun sah masın ama, bence bundan daha iyi para sinde yapılacak değiştklik olursa önce kâmma uymağa lüzum görmediği veya sail ile iştigal etti. Nihayet makamı r i den adresi alınmiş her müsabakacıya mühimsemediği için uymadığmı veya rratematik, fizik. kimya ve lisan dersle rını ve karakterleri birbirine karıştır nesini yarıyarıya kaplayan bir yaylı yatırılacak bir iş olamaz. Filârmoni derneğinin başlıca gaye yasette bulunan Reis vekili Ismet Bey bildirilir. Bir müsabakacmm bir sora görüp de kendi kendine şartname dışın rini r yurdun diğer yerlerinde okutmak ır.adan mütalea etmek rnüşterek ve zıd sazlar orkestrası, fakat salonu hıncaMeclise, şu malutnatı verdi: <Kanunu cağı olursa ona verilecek cevab haksız da bazı şeylere karar verdiğini göste istİ3 en salâhiyetsiz yardımcı öğretmen vasıflarını vüzuhla ayırmak güç bir hmc dolduran bir dinleyici kütlesi gö ierinden biri de budur. İçinde bir konEsasî Encümeni, Teşkilâtı Esasiye K a leri aslî kadroya almak için bir teşebser salonu ve çalışma stüdyolan buluzümüzün önüne geliyor. mevzudur. Tarihte meselâ ortaçağ lık olmasın ve her müsabakacı aynı rir ki ikisi de hatalıdır. Çünkü jürinin nununun tadilâtına'dair lâyihanın müsbüsümüz vardır.> nacak büyük bir bina kurulduğu zaItalyasında kâh halkın, kâh aristokratbilgi ve sartlarla çalışsm diye hepsine birinci vazifesi şartlaşma hükümlerini İşte, şehrimizde musiki hayatı o yaylı man, orkestramız, bütün dünyanın bü tacelen ve derhal müzakeresini teklif larm, kâh askerlerin, kâh tüccarların, hemen bildirilir ve müsabaka bu şart gayet titizlikle tatbik etmek, bu esaslar Bakan, dün akşam Ankaraya hareket sazlar orkestrasile canlandı, diyebiliriz. ediyor.> (Kabul sesleri) üzerine, mazhattâ bir ailenin ve bir şahsın idare et Çünkü, bugün gördüğümüz hareketli yük şehirlerindeki orkestralarla boy öllara harfi harfine uyarak hazırlanır. etmiştir. içinde seçim yapmaktır. çüsebilecek bir inkişaf gösterebilecek bata okundu. Teklif veçhile müzakere tiği cumhuriyetler vardı ki o güne musiki faaliyetini, muntazam konser9 Henüz gayriresmî olarak ve herMüsabaka cnüddeti bitince bu sefer edildi. Nihayet, kanun, bir çok hatibgöre hepsi de birer nevi d#mokraük ler tertibini temin eden Istanbul Filâr tir.» Valilik ve Belediye Reisliği jürinin çalışması başlar. Burada da esas kesçe bilinen jüri üyeleri arasmda gene lerin (Yaşasm Cumhuriyet) sadalarile Bu sene gelecek sanatkârlar Kurban bayramını Yalovada geçlren Vali idarelerdi. Bugün de başlarında «Tan moni Derneğinin temeli, mahen, bu 20 gene bu şartlaşmadır. Müsabakacının şartlaşma gereğince Üniversite Rektöralkışlanan hitabelerile kabul edildi. ve Belediye Başkanı Lıitfi Kırdar dün akçam rının iradesile» sülâleden gelme taclı kişilik orkestra ile atılmıştı. Filârraoni derneğinin geçen sene terhangi şartlara uyarak veya uyması lâ lüğünden üç uzman (şartlaşma, madde şehrimize dönmüştür. İstanbul Valiliğile Bele«Ondan sonra, Reisicumhur intiham sam gelerek çalıştığını bilemiyen veya 11) bulunınası gerekiyor. Mimarî . bir öij'e Başkanhğının ayrılmasl ve bunlarJan hükümdarları bulunan hakikî demokCemal Reşid Rey, orkestra idare edi tib ettiği konserlerde dünyaca tanınmış için Meclisin reyine müracaât olundu. rasiler olduğu gibi bnşlarında kralları bir çok sanatkârları dinlemek imkânını şartlaşmayı diledifi gibi tefsir ve tatbik müsabakada uzman ancak mimar ola hangisini tercih edeceğini soran muharririşindeki o hassas dikkat ve rikkatin küolmadığı ve kendilerine cumhuriyet çük bir minyatürü olan nazik tavır ve bulmuştuk. Bu sene de, mevsimin iik Toplanan âranın neticesini, Makamı Rieden bir jüri vazifesini yapmamış ve cağına göre fikirlerinden her zaman mize Vali Lutfl Kırdar: yasette bulunan Ismet Bey, heyeti umu« Valilikle Beledi;e Başkanlığının ayrıl dedikleri halde hiç de demokratik haksızlık etmiş olduğu kadar da yanlış müşavir olarak istifade edilebilecek ze ması hareketlerile bize bunu su şekilde an konserine, solist olarak meşhur İtalyan hükumetin programına dahildir. Bu hukeman virtüozu Pina Carmirelli iştirak miyeye şu suretle tebliğ eyledi. kararlar verir. Bunun bir çok tatbikaü vatın Rektörlükçe jüriye uzman olarak 6usta bir kanun tasarısı hazırlanacaktır. An vasfına lâyık olmıyan memleketler latıyor: etti. Dernek bu mevsim içinde on beş « Türkiye Cumhuriyeti Riyaseti görülmüştür. Fakat nedense mutad yu yollanması da bence şartiaşmaya aykı cak bunun hazırlanması, Meclisten geçmesi vardır. « Bundan dört sene evveldi; memiçin yapılan intihabat ârasına, yüz elli muşakbaşlılığımızdan clacak, kimse bu n düşmüştür. Hukuk veya iktisad ko epey bir zamana mütevakkıftır. Bunlardan Anayasa hukuku âlimlerile demokra leketimizde musiki sanatkârlarının hu kadar konser verecektir ve bu konsertercih edeceğime gelince; Vali olalerde senfonik orkestraya iştirak edecek sekiz zat iştirak eylemiş ve Cumhurihususta, ne bir konuşma yapmış, n s de nusunda yazılmış bir eseri mütaleasmı hangisini si idealistleri cumhuriyetleri tarifte ve kukunu korumak ve musiki kültürünü rak bulunuyorjm, O zaman Belediye Başkanyet Riyasetine yüz elli sekiz âza müttebir yazı yazmıçtır. Haibuki müsabaka ve reyini almak üzere uzman bir milığı seçirale yapılacaktır. Binaenaleyh tercih detnokratik prensipleri tayinde birleş ysymak maksadile bir cemiyet kurul yabancı sanatkârlar şimdiden temin efikan Ankara mebusu Gazi Mustafa lardan sonra sergiler tertibi jüri karn mara tetkik ettirmiyecekleri gayet ta meselesi bahis mevzuu değildir. Belediye meğe ve anlaşmağa ne Kadar gayret ması fikri üzerinde, bir kaç arkadaşla dilmiştir. Bunlar arasmda Alfred CorKemal Paşa Hazretlerini inühab eyletot, Bernardo Segall, Nicole Henriot, Meclisi kimi seçerse başkan o olur» demiştir. biidir. rırıın, daima uyanık olan utnumî efkâederlerse etsinler tarihin ve bugünün konuşmuş ve böyle bir teşebbüse geçmişlerdir.» ra a r n demektir. Bu Itibarla sergiyi gödemokrasilerine objektif olarak bakı menin zamanı gelip gelcnedigini düşün Dell'Agnda, Monique de la Bruchollerie Şimdi bunların dışmda, şehircilik v e Şehirdeki sıKbi teftişler Bu seçimden sonra, Atarürkfin söygibi meşhur piyanistler, Rene Benedetti ren bir insanm, meslekten olsun, olma yapı tekniği bakımmdan bazı hususilırsa anayasaları birbirine en yakın Sağhk ve Sosyal Yardım Müdürlüğone meğe başlamıştık. Bu arada, Halid Zisın, şartlaşma hududlan yani jürinin yetlerin de, seçilen projelere bakarak, bağlı sağhk ekipleri dün Balıkpazarındaki cumhuriyetlerin bile demokrasiyi anla ya Uşaklıgilin akrabasmdan Emel Bey Ida Haendels, Vaşa Prihoda, Gabriel lediği teşekkür nutkundan şu parçaları içinde kalarak çalışmağa mecbur oldu jüri gözünden kaçmış olduğuna hük dükkânları. Halicdeki Eandalları ilâclaır.ıç yıştâ ve prensiplerini tatbikte birbirine adında bir zat da, bir musiki cemiye Bonillon Wolfgang Schneiderhalm gibi alıyorum: «... Türk devletinin, zaten cihanca viyolonistler vardır. ğu hududlar içinde kalmak ve bunları metmek icab ediyor: Üniversite avlusu lardır. Mudür Dr. Faik Yargıcı da, dun ani benzemedikleri görülür. tinin kurulması lâzım geldiğini düşüolarak talebe yurdlarını teftiş etmiştir. Geçen sene zarfında şehrimize gelrciş malum olan, malum olması lâzım gelen da gerektiği gibi anlarnış olmak şartile merkez binadan itibaren dört tarafa Böyle olması da tabiî ve zaruridir. nerek bir nizamname hazırlamış bulu olan yabancı sanatkârlar, Cemal Reşid tnahiyeti, beynelmilel maıui unvanile Bir uçağımız, yolcularını İzmire Istediği tenkidleri yapması ve görüşünü doğru alçalan bir tepecik üzerinde ve Çünkü ya demokrasiler eski Atina, nuyordu. Bu arkadaştan başka, Kon Rey idaresindeki senfonik orkestrayı yâdedildi. bıraknıadan geri döndü bildirmesi, medenî bir hareket olarak, kenarlar doldurularak teşkil edibniştir. şimdiki İsviçre gibi tarihin ve coğraf servatuar Müdürü Sadeddin Arel, Bedgayct tabiidir. Işte ben de yukarıda zik Bu alçalma, Beyazıddan Süleymaniyeye Evvelki gün saat 16 da Yeşilköyden İzmire yanın icabıdır, yahud da İngiltere, A ri Nedim Göknil, Adnan Kaptanpaşa çok mükemmel bulmuşlardır. Bu ara <... Milletimiz haiz olduğu evsaf ve rettiğim Üniversite ek binalarına aid giden Takvimhane caddesi ve Beyazıd hareket eden uçağımız, İzmire kadar gitmiş, merika, Fransa, Rusya ve Türkiye gibi zade ve merhum Halid Ziya Uşakhgil dr, geçen seneki ilk konsere solist ola liyakatini, hükumetinin yeni ismile, cisergiyi dikkatle gezdikten sonra şu nok tarafında ortalama 22.5 metre olmak fakat hava meydanına inmeden birdenbire ihtüâllerin iç ve dış harblerin netice de bu teşebbüsümüze iştirak ettiler. rak iştirak eden meşhur Fransız viyo hanı medeniyete daha çok sühuletle havanın bozması üzerine Yeşilköye dönmüs talan kaydetmekten kendimi alamadım, üzere az, Süleymaniye ve Saraçhane ve 18.52 de Yeşilköy hava myedanına inmiş/jr. sidir. Fakat hepsinin iklimi, halkının Fakat Halid Ziyarun vefatl üzerine, lonisti Robert Soötens «senfonik orkes izhara muvaffak olacaktır. Türkiye tranın büyük bir değer teşkil ettiğini» Cumhuriyeti, cihanda işgal ettiği mevUmarıın ki jüri bunların cevabını tarafında da ortalama 10 metre kadar bünyesi, itikadı, itiyadı, ihtiyacı, kül temaslarımız ve görüşmeler yarim kal bildirmiş, Çek piyanisti Paleniçek de Bir terfi kie lâyık olduğunu âsarile ispat edecekkendi kendine verebilmiş olsun ve vic olmak üzere çoktur. Onun için büyük türü bilhassa ekonomik şartları başka dı. Cemal Reşid Reyin «hem Türkiye, hem tir. îstanbul Asliye Birinci Hukuk Hâkimi Ali danen müsterih bulunsun. ve ağır binaların tnerkez binaya naza Kafadar mümtazen terfi ettirilmiştir. Adalet başka ve birbirinden çok ayrı hattâ baEvvelki sene sonbaharında Konser de bütün Avrupa için büyük bir san «Arkadaşlar; b u müessesei âliyeyi vatuar yaylı sazlar orkestrasmın gördü atkâr> değeri taşıdığını kaydetmiştir. vücude getiren Türk milletinin «on Şartlaşmanın tatbik edilmemiş madde ran doğuda yer alması fazla ve belki de Bakanlığınca takdir edilerek üstüste iki kere zıları da aykırıdır. T zor temel işleri ortaya çıkarabileceği mümtazen terfie lâyık görülen gene hâklleri olarak şunlan buldum: Inkılâblar fikirlerden doğar ve ekse ğü rağbet bizi tekrar bu fikir üzerinde V ergi yükü dört sene zarfında ihraz ettiği zafer, için mahzurludur. İstanbulun, bilhassa mimizi tebrik ederiz. düşünfneğe sevketti. Bu küçük orkesriya zorla yapüır ama, onların milletin 1 Programı verilen sekiz eusütünün Filârmoni derneği, bir kaç hafta ev bundan sonra da bir kaç misli olmak Anatomi Enstitüsü de ileride kaldırılaİki motör bath tranın, çetin parçaları başarmakta gösvicdanında gelişmesinin ve siyasi bir dörder dörder iki blokta toplanması isüzere teceliiyatmı gösterecektir. cak olursa, en çok görünen bir yerinde Evvelki eün ansızın bir lodos fırtınası itikad halinda yerleşmeslnin ve mem terdiği gayret ve fedakârlık, memle vel yaptığı genel kurul toplantısmda, teniyor. (Şartlaşma, sahife 3) Haibuki «Türkiye Cumhuriyeti mesud, m u derneğin, umumî menfaatine yararh teşkil edilecek bu büyük binaların mer çıkmıj ve ba*ı t&hribata sebeb olmuştur. Bu lekette de devamlı bir müessese olarak kette hakikaten teşvika muhtac ve komükâiat ve mansyon verilen projelerde kez binayı örtmesi ve o mıntakada Sü ara Şile limanma bağlı olan 35 tonluk bir yaşamasınm şartları, halkın anlayışrna runmağa lâyık sanat unsurları bulun oemiyetler erasma ithali için, hükume vaffak; ve muzaffer olacaktır.> bu nokta aranmamıştır. Büyük Atatürk, 24 yıl önce bngün, leymaniye ile merkez bina arasmda motör Pendikte Madalyon bahçesl önünde ve muhitin icabma göre değişir. Şekil duğunu ve bunların çalışma sahalarmı te müracaate karar vermiştir. Gayesi 2 Programın ikinci derecede büyük büyük bir blok teşkil etmeleri itibarile kayalara vura vura batmıştır. Cumhuriyeti ilân ederken jzhar ettiği «memleketimizde musiki kültürünün genişletmek lâzam geldiğini ispat ediKaptan Kâmilin idaresindeki Erdek llma leri ve neticeleri baskalaşır. •lemanlarından olan beş yüz öğrencilik şehircilik bakımmdan da uygun bulunbüyük ümidlerde asla aldanmanustı: yükselmesine, sanat musikisinin nına bağlı Boztepe» motörü de kum ve çiüç aniinin ikisi bir katta, üçüncüsü di nıamaları gerekirdi Bu ayrılıklar federal İsviçreyi teşkil yordu.> Türkiye Cumhuriyeti mesud, muvaffak mento yüklü olduğu halde evvelki gün, Yeve tamimine, Türk kompozitörlerini teş500 liralık mükâfat ğer katta isteniyor. (Şartlaşma, sahife Amerikanikapı açıklarında alabora olarak batmıjtır. eden kantonlarda, Birleşik vik ve himayeye> çalışmak olan bu ve muzaffer oldu. İşte bütün bunlar ortada bulunan 0ç kişilik mürettebat etraftan yetişenler ta nın devletlerinde de vardır. Bu suretle, bir taraftan yayh sazlar 3) Haibuki mükâfatlann birinde ve Bu bayram gününde Onun adını h ü r . müessese şüphesiz ki, umumî menfaate onansyonların bazısında hepsi bir kata şartlaşmadan, teşhir edilen ve bilhassa rafından kurtanlmışt;r. Cumhuriyet yalnız bir sehirden iba orkestraa senfonik orkestra haline hizmet eder mahiyette bir teşekküldür. metle ve tazimle anarak birbirimizi topalnmıştır. Bu yeknazarda ehemmi mükâfat ve mansyon verilen eserlerKadın kıyafetine giren şoför ret olsaydı demokrasinin manası ma konulurken, diğer taraftan da bu bü Öyle olduğu halde, bu gayelerini temin kutluyalun. yetsiz bir problem gibi görünürse de den elde edilmis neticelerdir. Benim Şoför Muhtesem admda birisl, Emrazı Züh halleden mahalleye, semtten semte ge yük orkestraya faaliyet sahası açan İs için tertib ettiği konserler, resmen eğc kompozisyon bakımrndan fevkalâde gbrüşüme göre de şartnamenin tatbik reviye Hastanesinde tedavide bulunan «e\' ne değişirdi. Nitekim eski Atinanın dağ tanbul Filârmoni Derneği teşekkül edilence» sayıhnakta. ve o şekilde vergiye gillsi Aysell görmek İçin, kadın kıyafetine ediknemiş, yani jürinin iyi çahşmamış önemlidir. aristokrasiye yordu. Bugün Derneğin 250 aslî, 400 tâbi tutulmaktadır. Bu verginin ne kagirerek dün hastanenin kapısından kolaylıVia köyleri, batı mahalleleri 3 Büyük sınıflara hocaların ayrı olduğunu gösterir kâfi delillerdir. içeri girmistlr. Fakat, bir müddet Bonr», ken meyilli, doğu mahalleleri, çarşı halkı, den fazla yardımcı olmak üzere, 650 dar ağır olduğunu da şu rakamlar en kapılardan girmesi istenmiştir (şartlaşJüri kararları, gerek müsabakacı ve dislnden süphe edilen çoffir yakalacarak la yahboylular, demokrattılar. Zaten de azası vardır ve günden güne de artbeliğ bir şekilde göstermektedir: Konma, sahife 4, not 2). Haibuki bu nokta gerekse işi verecek idarece ancak şart bıtaya teslim edilmiştir. maktadır. Geçen sene, aza ve iane kaymokrasiyi Atinaya getirenler de t ü c ser salonu tamamile dolduğu takda projelerde aranmamış ve bir çokla name çerçevesi içinde kalmış oldukça carlar ve gemicilerdL Bütün bu a y n dı için yapılan on beş günlük bir kam dirde 4000 lira kadar bir gayrisafi vaMillî Piyango bugün çekiliyor Yanmaz filmlerle evlerd* ucuz pro« rında temini imkânı olup olmadığı da muta olacağına göre böyle çalışmamış Milli Piyangonun 29 eklm çekllisl bugün lıklara rağmen demokrasilerin müş panyada Derneğe 8000 lira temin edilridat getirmektedir ki bunun 1500 lirası jeksiyon yapılır. Filmlerin ve program saat 14 te Ankarada yapılacaktır. İkramiye düşünülmemiştir. bir jüri kararma, mucib sebeblerile ititerek hukukl vasıfları ve tnüşterek miştir. Bu arada, ismini vermiyen bir vergiye gitmektedirl kazanan numaralar Ankara radyosile bugün 4 Talebe kantini programda 800 raz etmek hem müsabakacının, hem de 2.1 zat, Dernek namına her sene verilmek sosyal idealleri vardır. broşürünü TANTT Bürosu, Beyoğlu te, yarm da 14 te yayınlanacaktır. Salon kirası, yabancı sanatkârlara vekişilik olarak tasrih edilmiştir (şartlaş şartnameye uygun iyi bir eser seçilmesi Bugün saat 14 ten sonra yurdumuzun hiçMüşterek vasıflan memleket idare üzere 500 liralık bir mükâfat üıdas et rilen ücret, reklâm vesaire masrafı da Kuloğlu sokak 6/4 (İpek Sineması karma sahife 3). Haibuki mükâfat verilen için müsabakayı açmış olan Istanbul blr tarafında bu çekillse aid bilet eatışı ya sinde milli iradenin hâkim olması. İde miştir. Geçen seneki mükâfat, 9 yaşınçıkınca^ orkestranın ve durneğin eline şısında) n alınız. projelerin birinde ancak bunun yansı Üniversitesinin vazifesidir kanaatinde pılmıyacaktır. alleri de daha çok sayıdaM yurddaşla da olduğu halde büyük bir sanat istine kadar az bir para kaldığmı hesab kadar öğrenciyi alacak yer vardır ve yim. İskenderiyeden gelen Güneysu rm daha ileri bir medeniyette daha zd dadı gösteren Suna Kana verilmiş ve 1 ^ BOĞAZ1N İNCİSİ Wt\ etmek güç değildir. Bilhassa sinemaların bunu düzeltmek imkânı da yok gibidir. bu para ile kendisine bir keman almÖyîe umuyorum ki kâfi bir olgunluğa vapuru tecrid edüdi yade emnlyet ve refab. içinde yasamakân gözönünde bulundurularak tesbit 5 Girişi tamamen ayrılabilecek ve eriştiklerine inandığım mükâfat ve Güneysu vapunı dün on altı yolcu İle ts ları yurddaslar arasında istisnasız hak mıştır. Dernek, bu küçük sanatkârın kenderiyeden limanımıza gelmiş ve Moda öğrencilerin daima, hattâ gece bile, tnansyon verilmiş arkadaşlanm da bu yetişmesi için bütün gayretlerl göster edilmiş olan tiyatro, sinema ve emaçıklarında demirlemiştir. Gemldeki on a!tı ve imkân esitliği, sonra hepsinin üsiçinde çahşabilecekleri 800 kişilik bir mütalealara iştirak edeceklerdir. meğe ve tahsil için Avrupaya gönderil sali gibi «lubiyat» vergisinin konserlere tündede fikir, vicdan, yaza v« söz yolcu, Sağhk Müdürlüğü tarafmdan portör mesine yaıdım etmeğe karar vermiştir. de teşmil edilmesi, şüphesiz ki, memlemuayenesine tâbi turulmak üzere Kavaktakl hürriyeti, fakat sosyal adalet olmadıkkette teşvike muhtaç bir sanat şubesitahaffuzhaneye sevkedilmişlerdir. Öğrendiği ça maddî refah ve saadetin tam; insanZenginlere tavsiye mize göre, Mısırdan ttalyaya sefer yapan tlnin, tahammül edemiyeceği bir yük teşların bünyelerinin teşekkülünde, • fikBugün, senfonik orkestra 66 kişilikSÜRPRİZLER HER GÜN Lokanta ve Gazinosu bucaret ve yolcu vapurlarının iyt kontrol edilkil etmektedir. memesi yüzünden İtalyada tektük kolera v« rinde, vicdanında, irfanında, kültürün tir. Cemal Reşid Rey bunu da az buluYENİLİK Filârmoni Derneği, hakikatte olduğu günden itibaren Kış kaları görülmeğe başlamıştır. de müsavat olmadıkça hak, teşebbüs yor ve diyor k i : IngflizPransız « Orkestramızm en aşağı 7580 ki gibi resmen de umumî menfaate yararMekkedeki hacılann sıhhî durumu ve imkân eşitliğinin kabil olamıyacaSezonuna başlıyor. Süudl Arabistan Sıhhat Umuro Müdüriü ğından; ükirlerde şahsî menfaat ve ih şiden mürekkeb olmasını istiyoruz. Fa îı bir cemiyet olarak kabul edildiği takRodier Deseni ğünden a;a£ıdaki malumatı aldık: dirde, bu vergi yükünü üzerinden atatiraslarm zincirleri gönüllerde tarihten kat bugünkü halde, herşeyden fazla, Şöhretli fabrikaları «Muna ve Arafatta, hac işîerini idare t t kalma ananelerin kayıdları, vicdanlar bir konser salonuna öıtiyacımız var. rak, kısa zamanda büyük inkişaflara YERLİ en son desen mekle mükellef sıhhî heyetin son rsporlada da çeşidli itikadlarrn türlü türlü Mevcud salonların akustik tertibatmdan eriseceği muhakkaktır. Bu mevsimin her rına göre (7 Zilhicce ile 10 Zilhlcce 1Î66, yani Fantazi (TAYYÖR Canlı müzrk Nefis balık zengin renkli düğücnleri çözülmedikçe hürriyetlerin mahrum oluşunu bırakın, sahneleri or haftasını canlı bir musiki faaliyetsle 22 ile 25 ekim 1947 arasında) hacılar içinde (ROPLUK hiçbir sarî hastalığa veya şüpheli vakaya te de engellerden kurtulamıyacağmdan kestraya dar geliyor. Bundan başka, doldunnayı vadeden Derneğin bu inve yemekler. sadüt ediîmemiştir. YÜNLÜ korkanlar çoktur. Bütün bu zincirlere, salonların küçük oluşu da, konserîere kişafını görmek, memlekette her sanatYÜNLÜ Allah sayesinde, bütün hacılar tam sıhhat düğümlere, engellere; hattâ gerek koşanlarm meyus bir şekilde geri dön severin en büyük arzusu olmalıdır. ve âfiyettedirler. Ancak bütün bu hacılar ihtirasları, gerek melerine sebeb oluyor. Her konsere KUMAŞLAR BAYAN arasında. altısı ihtiyarlıktan, birisl de adi menfaatleri, gerek Vahdet GÜNTEKİN ilerbir hastalıktan olmak üzere, yedi hacı velat kanaatleri iktizası demokrasinin Husus! etmiştir.» lemesine sözlerile, yazılarile, hattâ kıKüshası 10 kuruştuı KUMAŞLARI Kalite İpeklileri lıclarile mâni olmak lstiyenlere rağBartt Davet Abonc Şeraiti lçlr, \ Türkiye Haıb Malulleri Birliği tstenbul fu men insanlık idealine hergün daha ziFANTAZİ Bir aylık 300 Ki. 6oı Ki. besi başkanhğmdan: yade yaklaşmaktadır. L'c aylık 800 • îeoı • Cumhuriyet bayrammın 24 üncü yıldönüMANİFATURA MAĞAZASI Altı aylık 1500 » 280C • Ordu Sırmacısı münü kutlamak üzere bütün üyelerimUin Şimdiye kadar bulunan hükumet Senelilc 2800 • MOC • svıbay ve er koyu renk elbise ile 29/10/947 tarzları ve sistemleri arasında insanKahraman Ordu mensublarmm Cumhurij'et Bayramını candan Sultanhamam No. 11 13, Tel: 22974 çarşamba gıjnü saat 9 da Taksimde Jandnrma D I K K A T kutlar, sıhhatler düer. Komutanlığı binasî önünde bulunmaiarı rica Iarın hakkma, rnenfaatine, haysiyet ve Gaze^mize göDderilen evrak «• jrmzılu . serefine cumb.uıiyetlerderi daha lâyık. J o.unuı. ncşrediliLa edümesln Iad« ohmmaa. Bir mimarî müsabakası hakkında düşünceler YazanÎ Prof. M. Gökdoğan Sehir ( j Ü N Ü N MEVZULARI haberleri Cumhuriyet ve Demokrasi Öğretmeıtlerin dilekieri Bizde yet» fransızca «ReJ publique» kelimesi1 nin karşılığıdır. L â | tincesi «Respublica» dır. Lugat manasijl da; kamu (âmme) malı ve her nevi hükumettir. J. J. Rousseau «Hükumetlerinin şekli ne olursa olsun kanunlarla idare olunan her devlete ben cumhuriyet derim» diyor. Romada cumhuriyet yıkıldı, imparatorluk kuruldu. Fakat Roma devletine cumhuriyet denümekte cevam edildi. Napoleon'un 1804 te ilk bastırdıgl paralarm bir tarafında «İmparator Napoleon», öbür tarafında da Fransa Cumhuriyeti yazılıydı. 17 nci asırda Osmanlı İtnparatorluğunu gezen bir Fransız papazı galiba Abe Mişo, yahud başka bir Abe krala verdiği seyahatnamesine «Türk Cumhuriyetini nasıl yıkmalı» başlığını koymuştur. CLMHUKlKKl 29 Ekim lf'7 NALINA I MIHINA 1 Türkiye Cumhuriyeti raes'ud, muvaffak ve muzaffer olmuştur Yazan: Şührü Kaya MUSJKI: Filârmoni Derneği Yazan: Vahdet Gültekin Hususî Sinema CANLI RALIK HERGÜN CUMHURİYET Ş. KENAN EOYLA