Katalog

CUMHURÎYET 20 Eylul 1946 ===== Kendi DaValarımız f f a Tehlikeîi oîan hürriyet Yazan: Ahmed Hamdi BAŞAR f ir alev, ölüm ve tahrib ka. sırgası halinde beş yıl müddetle dünyanm üstüne çulMuhalefet, yaşayan ve huzursuzluk doğurunca ve bütün gayretlerimize ve Ali Haydar MitEcnebl Kortu lanan İkinci Dünya Harbine Allaiıa veren realiteleri yeni realitelerle de isteklerimize rağmen hiçbir şeyin değişhat, hatıralarmı, bir ya serbestlik şunun şükür. girmemiş olmakla beraber, bu ğistirmek için doğar ve mücadele eder. mediğini görünce bundan ümidsizliğe kitab halinde neş. için denir ki: MlUe harb yüziinden b a a kayıblara uğramaMuhalefete karşı bir memlekette gös düşmemek nasıl mümkün olsun? Bu retti. İlk meşrutln malını münase dık da değil! Bu kayıblar arasında Aterilen sempatinin büyük olması, hu hal bu şeyîerin tabiat ve Allah emri oltiyet kahramammn betsiz ve faydasıa tılay denizalb çemimiz de vardır. zursuzluğun da büyük olduğunu gös duğuna halkı inandıracak kadar kuvoğlu, babasınm şeyerlere harcarlarsa Halic tersanesinde yapılmıs ilk de. terir. Fakat kendisinden beklenen fikri vetli değil midir? Bu durumda ya onhadeti sırasmda, henüz on iki yaşmday niz. Çok rica ederim, programda Avus ve kanunda müsavat icra etmezlerse. nizaltı olan Atılay, harb içinde, bir kagetirmeden sadece yaşanaru ve yaşan lara uymak ve teslim olmak, yahud da yapıldığını millet gazeteleri vasıtasile bağırır, çadı; fakat gördükleri ve duydukları göz turyalılar lehine bir fark za netieesinde batnuş ve çıkanlama. mışı kötüleyen bir muhalefet davaya mütemadiyen şahısları mesul tanıyıp lerinde ve hafızasında hâlâ tazeliğini kimseye duyurmayınız; boş yere bir ğırlr. İşte hükumet bundan sakmıp, raıştı. O zaman, geminin Çanakkale Bn. ihanet ve istibdada hizmet eder. Yüz onları değiştirmek üzere cemiyeti humuhafaza ediyor. Gencliği Abdülhamid mesele çıkarmağa kalkışırlaı!> milletin bir pulu münasebetsiz yere ğazı dışına dökülen nayinlere çarparak senedenberi böyle olduğu ve yalnız kop zursuzluk ve şuriş içinde bırakmaktan 6arfolunmaz ve kimseye haksızlık edi. devrinin tarassud ve takibatı arasında battığı kanaarine varılmıştı. Denizaltıye bir hürriyetçilik fikrile muhalefet ya başka gidilecck yol kalmıyor. Muhterem Ali Haydar Mithatın hatl lemez. geçti. hâlâ yaşamasını, belkl de bu talara karşı Boğazın hemen ağzına, karapıldığı için gün geçtikçe baskı rejimkibattan sıyrılarak Avrupaya kaçmak ralarında, bahsi gçcen bir matbuat daEfendi Demek oldu ki millet ser sularımızın belki içine ve nihayet bu Cemiyetimizde ya uluorta tenkidin ve lerinin kuvvetlenddğini, bundan evvelki vası, yeni matbuat kanunu Meclüte imkânını buîmasına medyundur. Membest değil, gazeteler serbest... Ben îa snların ucuna atılan bn mayinleri kirn yıkıcıhğın, yahud da kayıdsız ve şartsız yazılarımda, belirtmiştim (1). sırada okuduğum Iekete, meşrutiyetle beraber ve olgun müzakere edildiği nırdım ki Prusyada bir millet mecllsl döknüstii? Aimanlar mı, İtalyanlar boyun iğmenin ve hiçbir şeyle alâkadar îstanbul Bölge Sanayi Birliği yeni luk devrine girmiş olarak döndü. Onu için olacak, bilhas.sa dikkatimi çokti; var da işlere orada bakılıyor Halbuki mı, yoksa tngilizler miİ Befah şilepinl 1946 yıbnda hürriyete ulaşmak üzere olmamanuı en köklü sebebi bu olsa ge ekonomik kararLırtn tatbikatından doumumî harb sene^ri içinde «Divaniye dava, 1906 senesinüe, İsviçıede geçınlş Prusya serbestliği yalnız gazetecilerin bütıran denizaltı gibl, bu mayinleri rfö. girişmemize müsaade edilen tecrübede rektir. Hepimiz bu iki kategoriden bi ğan tesirler üterinde bütün sanavi mebusu> olarak görürüz. İttihadcılarla tir : ağza geleni söyîemesinden ibaret imiş. ken devlet de resmen meçhul kalmıştif. en büyük tehlike muhalefetin kendi re rine giriyoruz, ve topluca hayatımızın müesseseleri nrasında bir anket açmışBu tarihte Ali Haydar Mithat, Cenev İşte bu ruhaf. tam bir an'.aşma halinde değildi, fakat Harb içinde, muharib milletler, zaalitelerimiz dışmda bir fikre, hele bas tarihinde de kayıdsız kaldığımız uzun tır. Birlik, yeni kararlar ile sınaî istvh. bir çok dostlukları vardı. Bu sebeble rede bulunuyordu. A>"nı şehirde Osmakalıb ve taklidci bir hürriyet fikrine yıllarla zaman zaman kısa süren hare salâtın artacağını ve maliyetlerin bir Ecnebi Millet meclisi de var. Fa ferleri ve kahramanlıkları hemen kamanlı konsoloshıgu yapan zatın ismi hâdiselerle yakın temasi oldu. Cumbağlanmış olmasından gelir. Belki sık sık ket ve alâka devrelerinin birbirini takib miktar düşebileceğini kaydettikten sonkat söylemeğe, yazmağa serbest olmıyan bullenirlerse de bu gibi fena olayları, huriyet devrine, ellisindcn biraz son de, tesadüf bu ya, «Ali Haydar» idi Bu tekrarladığım için okuyucularıma usanc ettiğini görüyoruz. İki halden biri için ra bu arada bazı aksakhklar ve tatbibir takım ağzı bağlı herifleri millet mee* kimse kabul etm'ez, herkes birbirinin ra giren Ali Haydar Mithat, şimdi 74 müşabehet günün birinde bir yanhşlıüstüne atar. Neyse mesele, Atılayı ba. getirir, fakat hayatımızın en büyük ger deyiz: Ya kulaktan kulağa konuşHrak ve katm doğuracağı z:d vaziyetler ola'oiğa sebeb oldu. Türkiyeden Mithat Pa lisi diyerek niçin topiamah? Elbet söyyaşındadır. tıran nıayiıüerin markasında değiMir. liyçnler ve yazanlar olmalı. çeği, yüz yıllık çabalamamıza rağmen fırsat bulunca topluca ayaklanarak her leceğini belirtmekte böyle bir vaziyet Hatıralar vesika'.ara istinad ettiril şanin oğluna gönderilen bir mektub, başarısızlığımızın en büyük sebebi bu şeyi kötükriz; yahud da hâdiselere asla varsa her sanayi müejsesesinin hemen Ef?ndi Ankdım. Avrupanm ser Bu ya^ımda o meçhulü araçürmak ninasılsa postancdeki konsolosluk kutumiştir. Okunduğu zaman, bilhassa Mİ*Jıat yetinde olmadığun gibi Atılaya mu. dur da, onun için her vesileden fayda alâka göstermez; ve bunlar karşısında bildirmesini istemektedir, Pa?anm Avrupadaki mücadelelerine aid suna atılmış ve konsoloshaneye gitmiş bestlik sandığı fcilir bilmez boşboğazhk kabil. Müttefiklere teslim olan ve bir lanarak bahse dokunmaktan kendimi tamamen tepkisiz kalırız. Hâdiseler karolmadığı Yeni kararlardan daha geniş mik malumatımızin neksdar noksan old'jğu ti. Mektub, aidivaü cilıetile, konsolos imi?. Bizde böyle serbestlik kısmı ban tecrübelere kurban edilen elamıyorum. Evet, bizde muhalefet önce şısında tepkisizlık bizim en büyük ku yasta mütesssir o'nn sanayiciler ise görülür. Hatıralar sahibinin Abdülha tarafmdan, Ali Haydar Mithata iade e daha âlâ... siirii siirü Alman denizalülarından bi. bu hürriyet bayrağım açar ve hemen surumuzdur. Şöyle bir sene evveline ba grup grup Sanayi Bırliğinde toplanıp Ecnebi Siz balir.izden, biz de hamidle temas ve mülâkatlarına, Harbi dildi, fakat açılmış olarak... Bu açıhş rinin bize verilmesî yolundaki bütün .arkasmdan topyekun iktidara hücuma kınız; herkesin şikâyeti olmasma rağ alımnası lâ^ım gelen tedbirleri tesbit Umumiye girişimize, harb sıraları hâ farkma varılarak mı yapıldı, varılmıya limizden memnunuz.> Türk milletinin iştirak ettiğine emin geçerek davasmda muvaffak olacağuıa mon kimseyi bunlarm sebebleri üzerin etmekted;rler. diselerine ve mütareke devrine tahsis rak mi, belli dcjil.. fakat kasdolsaydı bulunduğum. ?ski bir düeği de tekr«rinanırsa, tanklı, tayyareli bir istilâ cr de aîâka ile durmaya çekemezdiniz. HeTicaret odasmda ır.eslek heyetleri de ettiği fasıllarm alâka uyandırmaması mektubun imhası cihetine gidilebilirdusuna karşı kırık dökiik yataganlarla men herkes: •Benim üzerime ne vazife?» aynı mevzu üzerinde meşguldiivİGr. Bu vesikaîarın ikisinl de muhterem layacak değilim! Bugün Aülâyı yüzmümkün değiîdir; bu kısımlar yer yer di. karşı konulacağmı sanmak gibi açık bir der dıırurken, günün birinde, kısa za Bütün meîlck heyetierinin mütaleaiarıMithat Cemaî Kuntay'ın kitab halinde dürmek imkânı o!up olmadığım araşhayret ve ibratle okunacaktır. Buna rajmen hâdise Mithat Paşanın hataya düşer. Hiçbir memlekette ikti man sonra bir politika salgmı dolnyıçıkan (Sarıklı ihtilâlci All Suavi) isim tıracağım. bir komisyon m sor.ra Eserin hulâsası müfkül, daha doğru oğlunu şiddetle müteessir etti, açık bir Birkaç gün evvel, genc yaşında emcfc darı kimse kimseye böyle çabucak tes sile, herkesi bütün davalar ve mesele te?ek';ül ederek bunları tctkik ve bir li eserinden aldım. Ahmed Halid Kitab su bir kaç makaleye sığdırmak ancak mektub yazarak Isviçre gazetelerine lim etmemiş ve kolaylıkla cemiyet bir lerle alâkah gördük ve sevincik. Fakat rapor hazır'ayacaktır. evinin bastığı eserde Ali Suavi, 37 fasıl lije aynlmış bir deniz subayımıza mür.ıkündür. Fakat bir kaç fıkra ve gönderdi; mektupbda (Haydar Beyın halden öbür hale geçivermemiştir. Biz biz bu tepkiyi ancak bıçak boğaza dahalinde ve her bakımdan tetkik edil rasladım. Benden Atılayı çıkarmak için hatıradan, huiâsaten olsun, bahset Cenevre konso'.osu olmayıp, Abdülhahayatımızda bir mucize yaratamayız, ve yanıp, ekseriya i^ işten geçtikten sonra mektedir; îsmail Hami Danişmendin bir yazı yaTnıanıı istedi. Kendisine şıl mekte fayda vardır. mide hafiyelikle muvazzaf bulunduğumucize denecek kadar kolaylıkla bu da birdenbire kazanıyoruz, Eğcr bu zamankıtası büyük fakat hacmi küçük risa. cevabl verdim: nu ve kendisine aid olmıyan mektubları vaiarı halletsek bile, bunların gerçek ol da bir hamle yaparak kurtarıcı bir yol lesi bir tarafa ba°skıhrsa, Ali Suavi İyi anıa bizim gemi kurtarma müMithat Paşa memk'ket haricine çıka. postaneden elde ederek okuduğunu) hakkında yazılmış ilk kitab, budur. madığım, sadece rüya gibi gelip geçti bulur, ve değiştiriverirsek o zaman kahendislerimiz, hattâ bu işte çalışan Inrıldığı zaman hay'i müddst Londrada bildiriyordu. ğini görmekte gecikmeyiz. zanıyoruz; yoksa önümüze bir mâni çıTtirk var'Jrlarl!? yahancı llmnnlara £İAli Suavi, meselâ yukarıdaki fıkrası giliz mütehassısı, derin suda batmı» Konsolos dava açtı, İş dalbudak saldı, na bakılarak, bir gazeteci olarak, sevi olan Atıları ^ıkaramıyacaklarını söykar, yahud hamle zamanlarımızda kur dec?k Türlc tebaa'indan olanlar bund.m kaldı. İngilizlerdon büyük itibar görtlü. : Sosyal davalarımızın kökünü besliyen tarıcı bir yol tutamaz' da iş uzarsa he töyle Kambivo müciür!iif:ünden mOsaade al Hattâ Kraliee V ktorya kendisini tanı tsviçre gazeteleri aylarca hâdise üze lebilir; fakat hakkındar hükme varmak lediler. Ben bizzat, İngiliz mütehassıs. bu büyük gerçeği kavramaktaki cehale men vazgeçiyor, ve sönüveriyoruz. Mil mak5izm Türlc para^ilp çtdlş ve gldtşdönıl? mak istedi. Fakat sürgün bir adamın rinde durdu, Abdülhamid hakkında da, müşüldür. Onun kodar değisiklik re tan sordum ve bu cevabı aldım. büotl alabileceklerdlr Yabnncı llmanlarda timizin geniş ve korkunc olduğundan letimize • böyle son tehlike zamanında bulunup da nıemlekctimlzc EJİmck Ml resmen kabulüne protokol mâni, Paça konsolos hakkında da ağır yazılar va koru kırmiş bir ikinci adama tesadüf O zaman için iiyle idi. Harb Içinşüphe yoktur. Bahsi mütefekkirlerimiz yaptırılamıyacak fedakârhk tasavvur e ycnl^r cie oradakl accntaya müracaatle b l . nm mevkii İse huzura gizlice girmesi zıldı. Neticenin ne olduğunu söyliyeyim dilmez. Kâh türkçü, kâh islâmcı; kâh dc eiimizrie bn deniaaltıyı çıkarabilc. ne müsaid dojildi, Buna rağmen görüş mi?. Ali Haydar Mithat (50 frank) pave âlimler arasında bile kotıuşabilmek dilemez. Böyle devirlerde milletimizin let ücretlerlnl burada ödenmek suretiie sofu, kâh dinsiz; kâh meşruüyetçi, kâh eek vasıtalar ynktu. Şimdi ise bu vasıme vuku buldu: ra cezasına mahkum oldu! için önce çok yorulmak, nefes tüketmek gösterdiği şey harikadır ve bu, potan Tür!ı pnraslle bllet alablleceklerdir, mutjakıyet taraftan, kâh padişahçı, kâh talar tedarik edilebilir. Holandada tah. Paşa bir gün Hayde Park'ta oğlu, dalâzım geliyor. Bu memleketin istediği bir siyelimizin büyüklüğünü, millî kudretiKırk sene (geri) ye gidildiği halde cumhuriyetçi... Hulâsa bazan Ileri, çok sil etmiş Vedad Dora adında tanıdığim Universite statüsünde yapılacak madı ve kâtibüe dolaşırken Veliahd dahi İsviçrede bu (i.'eri) lik vardıl hürriyet olduğunu, fakat buna basit mizi saklıyan hazinenin zenginliğini gösbir genc mühendis vardır. Atılayı çı. tadilât defa geri bir adam.» karmak için piânlar bazırlamıştır. Bu hürriyet yolile gidemiyeceğimizi söyle terir. Fakat bu büyük kuvvetten, maaÜnlversîtede 6*rencı lşlerlnt düzenleme (bilâhare Kral olan Yedinci Edvard) «Jontürkler» ondan pek çabuk yüz diğiniz zaman, daha sizi dinlemeden, lesef, devamlı olarak mbtör işletemiyor ge memur cdllen koml^yon lşlcrlnl bltlr İle karşılaştı. Araîarında sıkı bir dostgenc arkadaş, gcminin yanm mllyon Söz matbuat hürıiyetine intikal et çevirmişler, hattâ jüphelenmlşlerdir. liraya hemen hürryetin faydasmdan ve lüzu istifade edemiyoruz; çünkü kasırga kr mlştlr. Talebe statüstt Uz«rlnde büyük de. luk vardı. Veliahd teklifsizce Mithat çıkarilabilecegi kanaatindedir. mımdan bahsediliyor; hürriyetin felse dar kuvA'etli. fakat o kadar da az öınür ğişlkükler yapacak olan talünatnamenln Paşanın koluna pirdi. G«zintiye birlik mişken, önüme çıkan bir takım eski ve Namık Kemal «Psris yârânı» hicviye Bu gemi.vi çıkardıŞımız takdirde, neden esaslprı hazırlr.nmıştır sikalarin bir ikisinden karileri de fay sinde onu bir «küçük adam> olarak battığını esaslı surette öğrenmek kabil to devam ettiler, Mithat Paşanın yafesi yapılıyor ve kasidesi yazıhyor. Bu lüdür. UnhersitR ösi'^tin'îl^de öf;rpnc!lerl tahdalandırmak isterim. Çünkü bu vesika vasıflandırır. Mahmud Celâl»ddin Pa olabileceği gibi, gemîyi tamir etmek durum karşısında' siz hemen «hürriyet did etmfinek prcnslpl başta gelmektedir. nmdakiler gcride kaldılar. Derken parkm bir kıvrımmda, hiç lar seksen sene cvveîkl ilk gazeteleri a «Mir'atı HakikaU te onun karakte suretile bir denizaltı da kazanmış oluve demokrasi düşmam, şu ve bu» oluŞimdi güneş tııtulmasından dolayı içi Bundan dogacak lzdihamı önlemelc İçin veriyorsunuz. Hâdiseleri kavramaya im mîzde meş'um ruhlu insanlar aram'kl hatıra gelen tedblrlerdca blrl Universite ö% bck'.cnmiyen h.ir sırada, birdenbire mizden alınrrrtştır; okununca o devir ri hakkında öyle ağır bir hükürn ve uz. retlmlnln gerçcktpn ücretll olması keyllkân vermiyen bu telâkkinin derece de vakit geçirecek zamrjıda değiliz mukad yetldlr, Dlfjer taraftan askerllk dcrslcrl O Kraliçe Viktorya ilo karçı karşıya gel lerde 'nasıl yazılabılip neşredilmiş ol ir kl buraya naküden hicab duyarım. Bu denizci arkadasın sözlerin! dinrcce gazeetciye, münevvere ve halka ya deratımızın talihini ve kabahatini çuna nlverslt; öğret!mlnd?n ayrılacak ve BÖ mcsinler mi?.. Yaşlı Kraliçe, âdeti ü dukları şaşılıp kalır.acak şeylerdendir. Abdurrahman Şeref merhum Suavinin ledikten sonra, istediğini yazmağa ve zere, bir nevi arabaya benziyen teker Daha garibi, o rrurlakiyct devirlerinde, «bir şöhreti kâizbe» o'.duğunu söyler ve bu teklifi yapmağa karar verdim. C?.?r yılmasile alacağı feci şekli tasarlamak ve buna yükleyip bugünkü şahısları mcstr usulü her fakültede tptbllc edllcgüç değildir. Halbuki taîîlid bir hürri nıutlak olarak kötüîenıck ve diinkü kötü cektlr. OSreııcller lstedllclert zaman l:ayld lekli bir koltukta gezdiriliyordu. Ara bu yazıları yazan'.ar ne dava edilmişler, Çırağan vakasınl, Galatasaray müdür Atılayı, Boğaz açıklanndaki karaniık yetçilik bayrağı altında, teşkilâtsız ve gördüklerimizi bile temizleyip iş başına larını südirebilecek ve bazı derslere dcvam ba durdu, Kraliçe selâmlandı ve Veli ne de sürülmüşlerdir. Hattâ ne de ga lüğünden azli sebebile (ızrr.arı gayız) suların dibinden çekip çıkarabilirsek, mecburlyetl olacaktır zeleleri kapatılmıştır. Bu vesikalar ga maksadile tertib ettiğini ileri sürer. ahd, Paşayı validesıne takdim etti. maddî ve manevî kıymeri yüksek hir iş fikirsiz sekilde, ilk nefeste topyekun ik geçirmek için uğraşnııyalım. Hele bu memle Üstad İbnülemin onunla arkadaşlık etKraliçe, Mithat Paşaya şunları söy zcteciliğimizin başlangıcında Güzel Sanatlar Akademnine görmüş oluruz. Bunlan şöyle sıralavahâdiselerin neden böyle cereyan ettiğine tidara hüeum ederek harekete geçen ketimizde (ileri bir hürriyet telâkkisi) miş olanların kendisne «Suavi1 pür lemiştir; ahnacak talebe biltrim: muhalefetin arkasmdan hürriyetin de hayret edip, kenii kendimizi âhü figan < Pek çok methinizi işittim. Mem nin mevcudiyotini göstermek itibarile mesavi» dediklerini yazar; kendi fikri M1I1I E'îltim E:iknn!:f:ından GUzel 1 Geminin neden battığını katiyet. ğ:l. fakat tamamen zıddı olan çok kor ederek saçbrım:zı yolmıya, bedbaht in Saııatlar Akadeınlsl müdürlüÇ,üne gelen blr leketinizde de şudur: «Müşevveşülâhval bir şarlaha2ariarnakta olduğunuz pek kıymetlidir le anlamış oluruz. Bu batı; eğer bir kaın..> kunc şeylerin geleceğine milletçe inan senlar gibi köşemize çekilip ümidsizli tnmimde, bu yıl Akademlnln mı.ıhtelif bö büyük inkılâbı memnuniyetle takib ve Ve^ikalardan b'ri: 1 kânunusani 1870 mamız lâzımdır. Bunu anlayıp hareket ğin çukurıına düşmiye de çahşmıyahm. lümlerlne dlğer yıllara nlsbetle daha rairla takdir ediyoıunı. Gürüştüğümüze mem tarihli «Diyojen» gazttosl «Hayvan soîsmail Hami Danişmend Suavinin za netieesinde vukua gelmişse, ilerisl talebs almması ve yabBncı mcınlehPtlcrde lerimizi ona göre ayarlayıncıya ve mu Şuur ve akıl hareketlerimize hâkim ola oldııgtı glbl blzda dc Güzel Banatlar Aka nun oludm.> yunun hükümdar ne?!inden daha kolay .ürkçülüğüne hayrandır; Mithat Cemal için bundan ders alırız. 2 Atılay gibi bir denizaltı şimdi, adam olacağını» yazmıştır. O devirde şunu" ve bunu bir tarafa bırakarak vafık ve muhalif politikalar inkılâbcı caksa yapacağımız şcy, hâdiseleri norglrecek talcb?de ynlnıj: kablllyet hürriyet prensibinde birleşinciye kadar mal görmek, fakat onlara karşı hareket vo kan'jni yeterlijln kâfl gürüımesl lşaret ı (ilk sivil ihtilâlin ilk şehidi) olarak belki de 10 defa yarım milyon lira kıyMithat Paşa, 1878 ükteşrininde Avru memlekette hükü.ndarlık vardı ve Abmetindedir. Lüzumlu tamirleri yaptık. cemiyetimiz hürriyete kavuşamaz. Bu lerimizi ve tcpkileri yanlış ve anormal edümektcdir akdis eder. padan dönüp Giride j'erlcştiği sırada dülâziz padişahtı. tan sonra, bir denizaltı kazanmış oluİkinci vesika: Dort sene daha ewetak&irde her hürriyet hareketimiz ve in bularak onları düze'tmektir. Biz bünyeDeğisiklik yok tngiltere sefirinin mahrem dostlarından Namık Kemaltn fikrine ne dersîniz: ce haftayız; halbuki kabahati başka yerBuyıl Bzol ve ekalliypt oknllan kadro biri tarafından (s^fir namına yazılmış) Üne aiddir. 1866 da «Muhbir» gazete Suavi güzel başlayan, fena biten bir ruz. kalâbımız sosyal müesseselerimizde ve de buluyoruz. Nasıl rüzgârdan, buluttan larında blr deglşlklllc yapılmıyacaktır^ 3 tçindeki fedahar ve kahraman hayatımra idare eden otoriteler ve şabir mektub almıştır. Bu mektubun bir Einde yazılmıştır. Muharriri Ali Suavi ,arihtir.> veya sesten sinirleri bozulan hasta, kenIlkckullarda yardımcı öe' hıslar arasında şekil ve isim hududunu Kemal S»lih SEL mürettebata karşı manevî bir vazifemiı iki fıkrasını, memleketin o zamanki dir. Serlevhası (Boycğlunda bir kahvedi bünyasini sağlam sanır, ve sinirlerin]vu 1!J3 mezunu genc, llk okullarda yar. hanede) dir. Yazı, muhavere tarzında vardır. Gerçi denizcilerin mezan deniz. aşmıyan bir değişiklikten ibaret kalır. den dolnyı rüzgârı, bulutu ve sesi ka dırr.cı öjıetmenlik yapmak İçin müracaat «hali pürmelâ!» ini göstermiş olmak yazılmıştır; hopsini değil, bazı parçaBoğazı geçme müsabakası djr amma onları şehidlikte yatırmak da Bu gerçek, güneşin ziya ve bulutun yağiçin, iktibas ediyorum: bahatli bulursa bir de öyle yapıyoruz. etmişlfr Mllll Eğitlm müdürlügil bunların BoSazı yüzerek geçme müsabakası bugün yerinde olur. mur getirmesi kadar tabiî bir hâdise Şahıs'ar hâdiseler karşısında kabahatsiz heplnl ı Iftanbul llkokr.'.larına daîıtmıştır. «Scfir Sir Austin Layard bana dedi larını alıyorum: «Efendi Pardon fakat bir ricam saat "lti da Kandllll İle Bebçktekl Galatadir, ve aramızda öyle kabul edilme3İ ve mi? Hayır, kabahatli... Fakat yalnız on4 Gemiyi kurtarmak için alacağı. ki: Sadarette bulundugunuz sıralarda saray Lokall arasında yapılacaktır. YüzüLondratstanbul hava seferleri işleri anlaşılması lâzımdır. hergün sofranızda oturan adamlardan var. Prusya nasıl büyüdü; ve bu kuv :üler saat 15 te Bebekte toplanacaklardır. mız vasıtalara, gemi kurtarma ları değiştirmekle sadece cepheye sobaşladı birinin Rus Generali Egnatiyefe para veti nereden kazandı? .... bakımmdan her zaman ihriyacımız olaLondra . îstanbul " Ankara arasında seIki ay evvel muhalefet yaymlarınm nunda kırılacak cephanesiz ve silâhsız Ecnebi Serbestlikten. Yuzme yarışı dtlnden ltlba mukabilinde casusluk ettiğine dair eve sözcülerinin clçüsüzlüğünü, büyük yeni kuvvetler yollamış oluyoruz. Onlar fcr yapacak yolcu uçakları Geçenlerde ya line gayet kat'î deüller geçmiştir. Sefir Efendi Prusyada ne türlü serbest inden dolayıMısır ve atletlzm blrlnclllkle "Hir. Atılayı yürdttrmekle elde ede. Türklye tehlr edilen yüzme yarışları 5 ilk hareket devirlerinde seleflerinin hu ren ça):şmaya başlamıştır, taktik hatalarını gördükçe hayret edipılan tecrübe uçuşundan sonra dün saat 1ii.îU'ı cumartesi günü saat 16 da Hey ceğimiz tecrübe, bizim için çok kıy. zursuzluk getirmiş son işlerini alarak 1 1 te Teşilltay hava mjydanından> Hk seferlnl cenabları, padişahin etrafında da, Rus lik var? yorduk; şimdi onların iktidar tarafmdan Ecnebi Prusyada birbirine karşı ellada plajında yapılaoaktır, Yarışmalara metli olur. Allah göstermesin, başka bir düzeltmek ve yeni bir hızla bir takım yapmak Uzere Duglas tlpl 21 SlşlHk blr lardan para almakta olan adamların Irmek lstlyenlerln pl&Jda hakem heyetln» almmaya başlanan tedbirler karşısında, kor iki kuvvet var. denizaltımız bir kazaya uğrarsa, onu uçak hareket etmlştlr, Yolcular arasında !kl bulunduğunu, istihbar etmiştir.» müracaat etmelerl. oîağanüstü bir şeymiş gibi, şaştıkiarıru işler yapmak imkânına maliktirlsr. Fa Türk elbayı İle Ingl'llz seflrlnln lkl oglu Bu ihbar doğru mudur, yoksa bir Efendi İkilik Ihtilâftır, kuvvet ise içindekiler daha sağ iken kurtarmak kat zaman geçip onlar da yerlerine jsmgörerek gene hayret ediyoruz. Muhalefet bulunmakta ldiler, Yolcu uçağı Atlna Barbaros kupası geri bırakıldı için, bu tecrübeierden istifade edcriz. dıktan ve kendi yaptıklarını metheden Roma ve Marsilya yolu İle cumartesi gtlnü tertib eseri midir, bi!:nmez. Fakat her ittihadda olur. çuurunu ve fikrini doğurmak, beslemek Bnrbaros Kupası Boğaz yelken yansı 29 iki şeklinde de nekadar hazindir?. Ecnebi Bu '.htilâf başkadır, sizin Holandada tahsil etmis olan mühenleri dinliye dinliye kendilerinin millete Lcndraya varmış olacaktır. 'lul pazar gününe tehlr edllmlştlr, ve yaymak rolünde olanların, cemiyet bildiğiniz gibi değil.. kuvvetin biri hüdis Vedad Dora bu yazımı okuduktan mahzı hayır ve âleme rahmet olduğuna Yımanlı gazeteciter bueün gı'diyor hâdiselerinin gidişi hakkır.da bilgisizlikİstanbul kürek birincilikleri sonra, kurtarma projesinin anahatlannı Ya Mithat Paşamn cTaif» « sürülme. kumet, öteki millettir. inandıktan sonra, artık değişen hiçbir Şehrlmlzde bulunan dost Yunan gazeteleri dolayısile bu kadar yanlış hükümîstanbul kürek jamplyonası pazar günü neşreder veya Millî Savunma Bakanlığı sey kalmamış olacaktır. Cemiyetimizin, elıcrl düu de ş«hrln muhtellf yerlerlni gez sine ve şehadetine takaddüm eden tevlere saplanmalan çok hazin oluyor. Ta realitelerimizin yarattığı bu sarsümaz mi?lerdiı\ Meslektaşlarımız dün akşam kifi hâdisesinin Fransızlar tarafından Efendi Ben ifadenizi anlamıyorum, iaat 13 te Fasabahçe tle Beykoz arasında Deniz Müsteşarhğma bildirirse, Atılayın ysp'lacaktır, biat hâdiselerinin nasıl cereyan ettiği netice karşısında sadece şahıslara isyan Marmara Yat kulübü taralından tertlb e Abdülhamide teslimi sayesinde şu serbestlik nedir? çıkarılması tasavvurunun gerçekleşvuku bilinmiyen devirlerde insanlar, güneş edip, daha insaflı ve hürriyet âşığı in dilen çaya davet edllmlşlerdlr. Bugün eaat bulmuş olduğuna ne demeli? Ali HayEcnebi Hükumetin milletten kork Misafîr futbolculara ziyafet verildi mesi yolunda elimden geler yardımı Şehrlmlzde mlsaflr bulunan Macar Uytutulmasmdan, yıldırım düşmesinden ve sanlar bulup iş başına getirmek ve bu S de Bandı.maya hareket edecek vapurla dar Mithata göre bu «olay> Tunusun ması serbestlik değ'.l mi? peşt takımı aereflne dün akşam kulüblerl. .tabiî neşriyat sahasmda eslrgememyer depreminden dolayı insanlar ara sayede hürriyete kavuşmak yolundan şehrlmlzdeı: ayrılacalclardır. Gazetecller ba Fransızlara bağışlanması sayesinde teEfendi Bana kalırsa korkuya ser mlz tarafmdan Beledlye gazlnosunda blr Esasen, bu proje tatbik kabiliyetini ha. sın mensublan tarafından uğurlanacaktır. sında mesul ararlar, bu hâdiselerin se başka bir şey düşünmedikçe, bizde asla ekjam yemeğl verilmlştlr. izse, hükumetin de, halkın da her türmin edilmiştir. Hsttâ çok sonraları bestlik demezler. Asılsız haber beblerini meş'um ruhlu veya günah iş hürriyet olamıyacağına bir defa daha lü maddî yardımı yapacaklarına hiç Denlzyollan ldareslnden 500 memurun meşhur Clemenceau, bir dostuna şunlemiş insanlara yükliyerek o vesile ile inanalım. şüphe etmem. çıkarılacağı hakkmdakl haberln doğru ol ları söylemiştir: bir takımlarmı cezalandırırlardı. Şimdi madığı ve kadrolarda blr değlştkllk yapıl. < Ali Haydar Mithat Beyi gördümıyacaSı Denlzyollan ldareslnden blldlrll ğüm zaman adeta yüzüne bakamıyode cemiyet hâdiselerinde aynı cahil ve Şimdi, yeni bir hürriyet tecrübesine mlştlr. iptidaî bağlanışın acıklı neticelerini gö giriştiğimiz tarihimizin ve dünya tarirum, gayriihtiyarî gözJerimi yere indiAltın alıcılan azaldı # rüyoruz. Hele ampirik şekilde veya tec hinin şu en nazik devrinde saç saça baş riyorum, mahcubiyet duyuyorum. Jules Zlraat Bankası slkke altınla beraber kO! Ferry kabinesinin Mithat Paşayı Abrübelerle olsun cemiyet gidişinde bilgi başa birbirimize girerek, işleri düzenleçe 200 er gramlık altınden mahrum olan ve bir hürriyet devri miye ve iyileştirmiye çalışanla onları lar hallnde ]0O başlamjçtır Iş Bankası da dülhamide tesîim etmek suretiie yaptıda satmağa yaşıyamıyan geri cemiyetlerde bu iş çok bozanlan lkl gündenbarl külçe altın satmaktadır. ğı hata aklıma geliyor. Bu hareketle birbirinden ayırdetmiyerek daha cahilce ve çok daha zararh netice topyekun şahıslara ve iktidara hücum Fakat altın alıcılan çok azalmıştır, Evvelce Fransız bayrağımn şerefi lekelenmişler doğuruyor. Oralarda güneş tutul etmek yolundan vazgeçelim. Sadece kspısının önünde yüzlerce, hatta blnlerce tir.» k!«l bekleyen Zlraat Bankasmda glmdl güması kadar tabiî bir hâdise olan baskı hürriyeti korumak, Anayasayı tam ola nür. blr çok saatlerlnda altın satan glşeleBursa civarmdaki bağ ve rejimlerinin doğmasında ve yaşamasm rak yürürlüğe sokmak, vatandaş hakla rln önü boş kalmaktadır. Kad«rin beklenmedik cüvelerl varda, hakikî sebeb anlaşılmadığından, ka rını teminat altına alrr.ak gibi bir.takım Zlraat Bankası blr taraftan sltın satar dır. Sultan Hamid, Mithat Paşanın bahçeier tecavüzden bahat şahıslara yükletiliyor, ve cemi iyi dilekleri ileri sürerek muhalefete ken dlğer taraftan altın da almaktadır. «Taif» ten getirttiği metrukâtını müEsklden daha ucuza slkke veya külçe altın yeti fena olan iş başındakiîer yerine iyi geçmenin hiçbir şey demek olmadığmı korunulamıyor plan bazı klmseler şlmdı bunu bankaya hürlü bir zarf içinde ve hususî çekmeolan başkalarmın idare etmesi için za anlıyahm. Biz bunları söylerken «şu satmagı k&rlı bulmaktadır. Banka bunların cesinin hiç bir yabar.cı elin varamıya. Gün geçmiyor ki Bursadaki müsman zaman ihtilâller ve hareketler ya adamlar milletin bu tabiî haklarını ver clnsl ne olursa olsun ve lster sikke. l«ter»e cağı, bir köşesinde srklamıştır. Abdültahsil okuyucularımızdan birkaç *ipılıyor. Tarihimize bir göz atarsak biz miyorlardı, biz iş başına geeçrsek veri külçe hallnde bulunsun külçe Ilatı üzerln hamid bunları mahvetmiş olsaydı, tarikâyet mektubu almıyalım. Derd ve de bütün ihtilâl hareketlerinin «şunu is riz ve bunları yaşatırız> demekten baş den almakta Te darb ücretl İle yüade 1 sa hin bu çok merakh sahifeleri karanlıkkonu aynıdır: Bag ve bahçelerin tetıç hakkı düşüldükten sonra tartılarak gratemezük» le başladığmı ve cşurm iste ka hangi müeyj'ideye dayanıyoruz? Hal mı 450 kuruştan hesab edllmektedlr, U kalacaktı. Çünkü (Paşanın kendi el cavüzdan korunulamaması! yazısile yazılmış siyasî hayatı ve tarihi riz» le bittiğini görürüz. 1946 markalı buki yarın bizim bu emellerle iş başına Okuyucularnnızın bildirdiklerine Ikramiye istiyenlsr Yıldız muhakçmesinin tafsilâtı) bu hürriyet tecrübesinde de aynı sahnele geçmemizden sonra, bütün iyi niyetlerigöre dönüm başma her ay 90 kuruş laşe bürolannın lâğvı İle açıkta kalan metrukât arasında balunabildi! rin tekrarlandığma ve bir takun şahsi mize, rağmen, kurtarıcı başkaca fikrimiz memurlar Beledlyeye müracaatle kendilerlda bekçi parası verüddği halde aleyhyetleri yerin dibine baürmak istiyen olmazsa bütün bu dileklerimizi birer lâf nln ekmegln karaborsaya mtlkal ettiği lerine olan vaziyet hâlâ devam edip ve güza£ haline koymıya mecbur olaca günlerde günde 4 0 5 0 bln ekmek karnesl zihniyetin aynı zamanda zorla yeni şaSon devre aid bir hatırayı da mergitmektedir. Bu mevzua bir müddet saymak glbl fedakfirlıkla çalıştıklan ve ek hum Talât Paşaya vesilei rahmet olsun hıslar ve kahramanlar yaratarak onlara ğımızdan şüphe etmiyelim!, evvel bir daha temas etmiştik. Mescrislnln gözlerlnln bozulmuş olduğunu teslim olmak temavülünü gösterdiğine diye naklediyorum: Umumî Harb sonederek hlç olmazsa birer sele aydınlatılmadı ve teeavüzlerin Bu yazılardan sonra şimdi muhalefe beyan verllmeslnl lstemlşlerdlr. aylık lkra larına doğru İstanbula gelen Avusturşahid olduk. Tarihimizde olduğır gibi mlye önüne geçilmek teşebbüsüne girişiîtin getireceği ve bağlanacağı hürriyei ya împaratorunun ziyaretinde teşrifat bugünkü ve belki de yarınki tecrübediğine dair ilgili makamlardan hiç îzmir vapur seferleri fikrini araştırabiliriz. lerimizde şahıslara bağlı değişikliklerFuar dolayıslle çarşamba ve cuma ol işlerinde bazı aksaklıklar oldu. Bu mebir haber gelmedd. den sonra aynı şeylerin devam edip gitmak üzere haftada lkl gfin Izmlr seferl ya yanda bir geçid resmine Sultan Eeşad MüstahsiUn maluu emniyet altında (1) Bundan evvelki yazılar 4, 10, 23 pan gemllerden çarşamba günü sefer ya 20 dakika geç geldi v« împarator bu mesinden korkmalıyız. Hâdiseler hep gönnemesi memleketin iktisad! veağustos, 1 ve 9 eylul tarihli sayılarımız panı kaldırılmıştır. Buna mukabll çarşam kadar müddet intizar zaruretinde kalinad ederek birbirine benziyen neticeler rimi bakımından büyük zararlar dod3 çıktı. ba güntt Ayvalığa kadar glden gemlnln se dı. Avusturya Saray Naarı, Talât Pafcn Izmlre kadar uzatümıştır. ğuracağına göre kötü durumun bu şaya gelerek keyfiyeti protestoya kalsefer tez elden önlenmesi cihetine giSu hırsızlan İcıştı. Fakat Sadrjazamın zekâ ve hazır21 Eylul Cumartesî gecesi saat 20 den 1 e kadar Büyükderede, umuml çeşmelere su gel cevablıgı sayesinde hâdise hemen ö"ndileceğini umuyoruz. mcsl İçin döşenen boruları dolerek lâstlk lendi; çünkü Talât Paşa Saray Nazırjbcrular takıp evlerlne su alan ve bflylece nı yanma oturtmuş ve büyük bir sır osu hırsızlığı» yapan Halll İle Yordan adında lkl arkadaş yakalanarak asllye 8 tacl tevdi edereesine, ku'r.ğma doğru eğileİstiklâl Harbi Kahramanlarından rek, kendisine şunları soylemişti: ccza mahkemeslne Terllmlşlerdlr Nfishası 10 kurustur. 6 sene sonra yakalanan katil « Siz bize, program, Alman ImpaKARAFATMA Menfaatine Barlt Bundan altı sene evvel. Dlyarbakırda blr ratoruna yapılan programın aynı olsun, Abone beraıtı ıçm Mevsünin son ve en büyük müsameresi ıcio dnayet Işlenmis, karısı ' Zeynebl tarlada demediniz mi? Almanya Imparatoru *yıu * » . •> < Hasan adında blrl İle yakahj'an All Toptan, yarım saat beklemişti. Avusturya İ«ıMÜNİR NUREDDİN SAFİYE A Y L A «ylıt arkadaşı Mustaîa Cln İle bir olarak kadınla ı «ysı» 99OG • CTfreğl öldürm'Jşlerdl. Katlllerden All der paratoru hakkında da aynmı tekrar etZEHRA BİLÎR FERDİ TAYFUR 2il Kj » 64de • hal yakBlanmış ve 21 sene hapse mahkum mek icab ederken, müddeti yirmi da. ve monoloğ Ekrem Mazlum lşürakile büyük şürprizler gecesi edılmlştl Izlnl kaybetmeğe rouvaffak ola kikaya indirdik. Aimanlar bu farkı duD i k k a t rak Istanbula gelen Mustafa Clnt nlhayet varlarsa çok kızacaklar. Sizler AimanBiletlerinizi kapıdan temin edebilirsiniz. VesaiÜ nakliye temin edilmistir Bu kitabkr, Millî Eğitim Bakanlığı Yayınevlerile bütün kitabcılarda den sabah Bakırköyünde Jandarmaiar t a lar gibi aksi ve haşra adamlar değil«satıbnaktadır. ilunrtutı yakalanmıştır. arasında acılan anket Sanayiciler Mithat Paşanın oğlunun hatıraları AH Suavi hakkında bir eser iki güzel kitab Kemal Salih Sel KITAB SOHBETLERİ liiilrİMIHINAİ Atıîayı çıkarmak teklifi lUCMNALINAl Yeni kararlardan doğatı tesirlerin neticesi soruluyor Türk parasilc büet ahüabikeek İHGİUZ Edebiyatının TÜRK OKUYUCULARINA TANITAN İNGİLİZ KULTUR HEYETİNİN YA YINLARI: örnjshlerini HARBİYEDE B E L V Ü BAHÇESİNDE Krş. J\ya Doğru . W.Somervet Maugham 150 Tehlikeîi Dönemeç • J. B. Priestley 100 laman Makinası . B.6. Wells 100 Mary Rose • Sir James Barrie ...90 Riceyman Basamaklan.Jlmold BennettJOO TJedi Radyofonik Piyes. Jlwyn Whatsley.. 100 Voysey Mirası . fiarley Granville Barken.100 CUM1URIYET