Katalog

CUMHURİYET 19 Kasım 1946 Jiaİil MenicşJmn "* yiatıraia ESKİ MSCLİSI MEBUSAU RİIŞl DENİZCİLİK BAHİSLERİ U C M NALINA İ İ C İ 1 MIHINA Fakir Üniversitelilere yardıma dair Alman karargâhı nmnmisinde yaptığım temaslar ve talebim İstanbuldaki Alman ve Türk g enerallerî düşmanm Çanakkale boğazmı geçebüeceğine karar v ermişlerdi. Amiral Tirpitz bana: «Hayır, Boğazı hiçbir donanma zorlayıp geçemez» dedi Parti Talebe Yurdlarıııın teîtişi Yurd müdürü, Iranlı taîebelerden şikâyet etti C. H. Partisi Istanbul Müfettişi Dr. Fazıl Şerafeddin Bürge, Çorum nuiletvekillerinden Hasene Ilgazla beraber dün C. H. P. talebe yurdlarmı gezmişlcr ve Kızılaya bağh Beyazıd aşocağı ile ı İstanbul Üniversitesi Talebe Cemiyeti tarafmdan idare edilen Fatih talebe medreselerinde tetkikleıde bıuunmuşlardır. C. H. Partisi merkez talebe yurdıında Parti müfettişi talebem.in derdl^rini ve dileklerini dinlemiş, bu araJa bir öğrenci yurd fiatlarının 50 liradan 60 liraya çıkarıldığı halde verilen yemekktrde mühim bir değişikliğin olmadığını, hamama gidebilmek için geçen yıllarda verilen karnelerin bu yıl da verilmesini istemiştir. Yurd idaresi, Halk Partisi tarafıidan bütüa masrafları karşılanan 37 Iranh talcbeyi Parti müfettişine şikâyet etmiş, bu öğrenoilerin yurddaki disipline işti rak etmedikîerini, Partinin kendi'.erine karşı gösterdiği kolaylıklardan mübalâğalı bir şekilde faydalanarak yurd r i eamnamesine uymadıkları belirtılmiştir. Dr. Fazıl Şerefeddin, Talebe Yurdu Müdüründen İranh talebelerin durumu hakkında bir rapor istemiştir. Parti müfettişi, bugün de Partinin kız talebe yurdlarını gezerektir. iztnır ve Bulgarlar 7 eylul 1914 de Talât Beye şu cevabı l?jhine tahrik ediycrlardı. da «evvelâ Rumanyanın ve Yunanistatelgrafladım: «Bafısettiğinir §erait dairesinde Yu nın bitaraflığını temin edin» diyor nanlılardan bitaraflığı muhajaza tçirc lardı. Bir gün gene Radeff ile beraber otutahrirî bir taahhüd almaklığvn, gayri kabil olduğunu zannederim. •Alımıuş ol ruyorduk. Alman sefiri geldi. «Işte Sa da bendenizce kat'iyyen şayanı iti Bratiano, bitaTaf kalacağma dair söz mad olamaz. Zira Sırblilara karşt taah veTİyor. Amma tahrirî bir sened verhildünü nakzedecek bir hükumetin bite miyor. Artık yürümelisinizs dedi. Ravereceği taahhüde sadık kalacağım ü deff; türkçe «anladı Tıayvan» dedi. 1916 da Almanya İmparatoru nezdinde mid etmek nasıl kabil olur? Bu. surteîe miitenakız taahhiidaH tahririyesi bulunuyordum. O zaman Alman kararneşredilecek bir devletin beyneddvvel gâhı Rus cephesinde idi. Makenzinin Rus vaziyeti gözönüne getirilince htısulü ordularma son darbeyi vurduğu günmümkün olmıyan hâsıl otea da amell lerden biriydi. Rumanyadan bahis açıbir jaydası bulunmıyan teklijattan sar lınca İmparator; cHohenzollern hanedafınazar edilir kanaatindeyim. Binaen mndan birinin hıyanet.le karşılaşmak aleyh adalar meselesinin Yunanistamn benim için çok acı olmuştur» demişti. hitaraflığrna tâlik edilmiyerek vaziyetin Akşana yemeğinden sonra salona çıkmışmüsaadesinden 'büistlfade halledilrr.esi tık. İmparator salonun öbür ucunda iki ni menafii memlekete daha muvajık bıı zabitle konuşuyordu. Onlardan ayrıhp telgrafı lurum. Müzakereyi perşembeye tâhk yanuna gelirken bir elindeki etmek üzere çarşamba akçamına kadar salhyarak; .Uğurlar getirdiniz. Ruslann işi bitti» diyor, elinin şahadet parmaherhalde kafî cevaba intizar ederim. ğını başparmağma sürterek «Artık Fron Bitaraflik meselesi hak.ki.nda Bratiano sızlar paralan hazırlnmalıdır> diye ilâve İle görüşmek üzere Sinaiya'ya gidecek ediyordu. Makenzi'nin Rus ordulannm tim. Cumartesi afcjamt Ahnan sejiri otele tamamile ezildiğini tebşir eden telgrpfı pcWi. Berlindeiı aldığt emir üzerine idi bu. Brarianoya ayni mesele için tekVJatta 5 mart 1915 Çanakkale harbi başlamak hulunduğunu, jakat katfiyen reddef.v'jini üzere iken hükumet Balkan yolunun açsöyledi. Teminat meselesi için htısusî tırılması için Alman karargâhı umumisi bir mülâkat taleb etmeği muvafıfc bul nezdinde teşebbüsatta bulunmak üzere madtm.> beni Berline gönderdi. Varır varmaz 9 eylulde Sadrazam Paşadan şu tel Hariciye Nazırından müîâkat taleb ettim. O gün öğleden sonra için kabul grafı aldım: «Icor ve Yv.TWn.lt vali tayin suretleri cevabı geldi. Sous Secretaire Zimmertnenafu Osmaniyeye muvaj\k olmxyaca mann tarafmdan kabul edildim. Filen ğtm ve fu arolıfc ejkân «mumiyeyi Os Hariciye Nazın o idi. «Tam zamanında maniyede hiimütesir etmiyeceği cih.et geldiniz. Biz bu yolun bir an evvel açılle müzakerenin şimdilik tehiri ve zatt ması taraftanyız. Fakat askerlere me&Iilermtn avdeileri münasib olacağı rn.ec ram anlatamıyoruz. Biz o kanaatteyiz ki Istanbul ile birleşme hasıl olunca Rusya B*i viikelâ JcororiZe tebliğ olunur.* 11 eylulde Talât Beyden şu •elgrafı sulhu münferide yanaşacaktır. Hemen yarin karargâhı umumiye gidiniz ve çok oldım: ısrar ediniz» dedi. «Sadareti uzmadan tebliğ edildiği veçAİTian karargâhı umumisi Fransız Tıile rüjeka., müttefikan tâliki tercsip cephesinde Meusier'de idi. İptida o zaetmislerdir. Cuma günü hareket edersiman başkumandan olan Falkenheim'ı niz. Almanya sefirinden sonra Bratiano gördüm. Yolun bir an evvel açılmast nezdinde tsrannız faydcsızdır.» hakkında düşüncelerimizi ve zaruretlsri ' Bükreş, düz arazi üzerinde kurulınuş nisbeten yeni bir şehirdir. Uzun ve geniş caddeleri, güzel parklan, yer yer heykelleri ve büstlerile, orijinal, zengin binalan, büyük müzeyyen oteHeri, gazinolan, lokantalan; tiyatrolarile Rumenlerin dediği gibi Avrupanın şarkmda, Parisin bir minyatürüdür. Yazın çok sıcak olduğu için Sinaiya'da çok güzel bir yaylası vardır. Sinaiya, kesif çam ormanJarile süslenmiş ve çevrilmiş gönül çeken genişçe bir vadide kunıl muştur. Kralın orada bir köşkü vardır. Ormanlarm ve güzel parkmin ortasmda denilebilir ki bina haline gelmiş bir gülistandır. anlattım, Filhakika îh.ailizlerle Fransızlarm tecavüz kudret'ne nisbetle bizim müdafaa vesaitimiz çok mahduddu. Almanyadan Rumanya tarikile bazı levazım almakta idik. O sırada Itilâf devletlerinin tazyikile Rumanya yolu da kapanmıştı. O zaman Lstanbulda bulunan Von Der Goltz, General Von Sanders ve diğer Alnvan ümerayi askeriyesile bizim kumandanlar arasında Boğazm müdafaası için alınan teıtibatı düşman donanmasmm zorlayabilip zorlayamıyacağı hakkırida müzakere yapılmış, Boğazm geçilebileceğine karar \'eTİlmi?ti. Falkenheim beni din!edikten sonra «Arzularımz icra edilecektlr. Amiral Tirpitz sizi bekliyor. Lutfen onu da bir görünüz> dedi. Amiral uzun sakalh sevimli bir zattı. Beni dinledikten sonra önündeki haritayi göstererek «Bu Boğazm haritasıdır. Ahnan tertibat gözümün önündedir. Endişe etmeyiniz. Bu tertibatı hiç bir donanma zorlayıp geçemez» dedi. «Amiral hazretleri bu bir takdir işidir. İstanbulda generalleriniz bizimkilerle görüştüler, Boğazdan düşman donanmasmm geçebileceğine karar verdiler. Itilâf devletleri Boğazlar ve İstanbula hâkim oltırlarsa netice bizim için çok felâketli olur, amma Rusya müttefiklerile ve bütün dünya fabrikasyonu ile ittisal peyda edip de muhtac olacağı mühimma. tı tamamüe alırsa sizin de vaziyetmiz çok fena olur zannederim» dedim. «Yok, yok ben Balkan yolu açılmasın demek istemiyoqnm, yalnız sizin endişenizi tahfif İçin söylüyorum» dedi. Arkası var 31 Denizcilik merakh^ ^ ^ » sı okuyucularnn, Izmir ve Marmaris limanlaruu ziyaret edecek olan Amerikan filosu hakkmda malumat istiyorlar. Aziz okuyucularımm isteklerini yerine getirmeğe çalışacağım Birleşik Amerika, bu i defa, Birinci Dünya Harbi sonunda yaptığı gibi, Avrupaya küsüp kendi dünyasına çekilmek istemediği için, Avrupa sularında, Akdenizde bir filo ' bulundunnaktadır Bu filonun, müstakil bir üssü yoksa da, Malta gibi Müttefik liman ve üslerinden, yahud da henüz Amerikan kuvvetişgalinde bulunan İtalyan limanlarmdan faydalanmaktadır. Âiiierikan filosu ABİDİN DAV'ER Kral, biTİ öğle yemeğine davet etmiştl Yemekten sonra köşkün ortaîindaki geniş salona çekildik. Biz otururken elektrik düğmesi basıldı. Yüksek tavanı örten kalm, rengârenk rosimler'.e süs lenmiş camlar iki tarafa çekildi. Mavi gökün lâtif gölgesi salonu istilâ etti. Güzel şoselerile aşağısı tepeleTİne ve yaDİanna bağlanmış, Sinaiya'nın ormanlarmı gezmeğe çıktık. Tepeye dogru otomobille çıkarken farkma vaTmamışız, bir de baktım şoför otomobilini ters çevirmiş tepeye doğru ite ite bizi çıkarıyor. Yükselen yol beş metreı genişliğinde, bir yanı ise müthiş uçurum. Talâta, «Aman hale bak, deli bir şoîöre çatmışız» dedim. Merhum, «Şehadet getir Halilciğim> diye alay etmeğe başladı. Yarı yolda otomobili çevirmek de mümkün değildi. Salavat getirerek tepeyi bulduk. Şoför sonradan anlattı: cBen Takyanesco'nun şoförüyüm. Bu otomobille 50.000 kilometre yaptım. Meharetime emin olmasaydım bımu yap İstanbul Gazeteciler Cemiyetinin bir izahı mazdım>. «Mehareüni gördük, kurjm Istsnbul Gazeteciler Cemlyetlnden; tekrar etme, rica ederiz.> Demokrat Partl Istanbul Başkanı Bay Sinaiya'nın büyük bir gazinosu var Kenaıı Önerln Partlnln Fatli kongreslnde, dır. Akşamları pırlantalar ve ;ncilcale pirtUerlne blna tedarilü meselesi etrafmda süslenmiş, tüllere bürünmüş güzel ka konıışurken BeyoğlUBdakl blnamiza tallb dınlarla dolu muşaşa bir güzellik der oldtıiîarı halde Bay Alâeddln Tlridoglunun yası olur. Bir akşam onun taraçasmda teslr ve nüfıızlle blnanın Demokrat Par tlye derredüemedlğinl söyledlğlnl öğrendlk. eski Başvekil Takyanesco ile otumvor Bay Alâeddln Tlrldoğlunun bahis mevve harb vaziyetinden bah?edivorduk. euu oian teslrl kat'iyyen varid ve vâkl de Takyenesco: «Ancak süngü ile Rumen gUdir. Istanbul Gazeteciler Cemlyeti, siyasl milleti Avusturyaya yardıma sevkedile partUer ve cereyanlar karşısındakl târalsızlığını korumak düşüncesile DemokTat Par bilir» dedi. tinin t u isteğtni yerlne getlrememlştl BaşBükreşte Alman sefiri zadeeândan bir Ka partller de ayni talebde bulunsalardı zat. Diplomat olmaktan ziypde psrade yukarıda atzettlğlmlz maksadla reddeder. adamı idi. Avusturya sefiri Çer:iin <?e dik, Keyfiyetln bu suretle tavzlhlnl saygı. zeki, fakat çok sinirli bir insandı. Iti lannüa rica ederim. lâf devletleri ise zeki, mahir; becîrikli Kongre diplomatlannı oraya göndermişler, o Türk Jiııekoloji kurumundan; sefahat yuvasmda keselerini açmışlar, Kururnumuz senellk llk toplantısını 21muhtelif kanallardan Rumanyanm içine 119JB perşembe günü saat 20,30 da ya parak ldare heyetl sececeğlnden aza arkaaltm saçıyorlardı. daşlanmızın teşrlfleri rica olunur Bir gün Avusturya konsoiosu yanıMısıra gid^cek futbolcular mıza geldi. Bulgar sefiri Radsff de varFutboı AJanlığmdandı. «Filân gazeteci para istemeğe gel Mısırda yapılacak müsabakalar lçln Ismış, kıçma bir tekme vurdum, kapı tanbuı karma takımınm çalışmalan çardışarı attrm» deyince hayretle birbiri şamBa gunlerl deTam etmektedlr. Evvelce mizin yüzüne bakmıştık. Alman, Avus çağınlan futbolcularm saat 15 te Şeref saturya, sefirleri Bulgarları Sırbistan a basma gelmeleri teklden rica İzmir ve Marmaris limanlarını ziyaret edecek olan Amerikan filosunun Randolph uçak gemisile Fargo hafif kruvazöründen ve Perry muhribinden mürekkeb bulunduğu bildirilmiştir. Bunların üçü de harb içinde yapılmış yeni gemilerdir. Randolph uçak gemisi Bu uçak gemisi, Amerikanın, harbe girrr.eden önce inşasına başladığı &sex tipi büyük uçak gemilerinden biridir, Amerika, ilkönce bu tip uçak gemilerinden 11 tane yapmağa karar vermişti. Fakat, 7 uçak gemisile harbe giren Amerika, harb içinde bir taraftan mevcud uçak gemileri filosunun, ağır kayıblara uğradığmı gördüğü gibi, diğer taraftan Amerikan Deniz Genelkurmayı da ucsuz bucaksız Pasifik Okyanusunda uçak gemilerinin p e i büyük başanlar elde edeceğini takdir ederek bu smıftan 500 bin tohluk gemi yapmağa başladı. Bunlar muhtelif tiplerde idi. Içlerinde Franklin D. Rooosevelt gibi 45.000 tonluk ve Essex gibi 27,000 tonluk büyük savas uçak gemileri ve 10.000 tonEvielkl akşam Antaraya glden VaU ve luk küçük uçak gemileri de vardı. Harb Beledlye Eelsi Lutfl Kırdardan başka Sular Idaresi Umum Müdür muvalni îhsan Göze içinde bu çeşid gemlierin sayısı 40 a İle Tramvay İdaresi Umum Müdürü Kemal çıkmışür. Amerikahlar, ayrıca muhtelif Baybora, Umum MUdllrlülc teknlk muavinl tonajda 80 uçak gemisi daha yapUİar Civanşlr' de Ankaraya gitmişlerdlr. Vall bu ki bunlara refakat uçak gemisi adı veBiyaretlnae bllhassa Sular Idaresinln artezlyen suyu içla almacak borulara tahsls rildi. Bu smıf uçak gemileri, ticaret ve edllmcîE Uzere SOO.000 dolarlık dövlz lşinl nakliye gemileri kafilelerine refakat Mal'ys Bakanlığı i!e görüşerelc halledeceğl ederek bunları hava ve denizaltı hücumglbl Tramvay ve EleMrik Idaresinln satın larına karşı koruyorlardı. Harbden evalacagı 20 otobüsün bedelinln tedlyesine ald işlerle ve diğer malzemenln mubayaa vel, refakat uçak gemisi olarak Amesına ad lıususatla da meşgul olacağı an!a rikan donanmasında yalnız bir tek gemî şümaktadır, Tramvay idaresi satın almak vardı. Böylece 8 gemi ile harbe giren üzere anîaştığı 2() otobüsten maada 30 Amerikan donanması 120 gemiden müotobüs daha aîmak üzere blr, lkl flrma İle i temasa girlşm'.ştlr. Bu müzakere de yakın. rekkeb hakikaten pek büyük bir uçak filosu vücuda getirmiş; bunlar dünda lnttc edllecektir, ya dcnizlerinde ve bilhassa PasifikDlger taraftan mUUahhidlne verlünek üzeri ekslltmeye çıkarılan garaj lnsaatl te, Müttefüderin zaferini sağlamakta büthalesl blr müddet tehlr edilmiştir, Bunun yük amil olmuşlardır. seb5blp garajı lnşaya tallb olan mühendisln Randolph'un da öteki Essex tipi ar« n az ayaksız 25 metrelik koprü lnşa etralş • bu'.unması şart konulmuştur, Zlra yapıla kadaşlan gibi önceden 2526 bin ton olcak garajın tavam 40 metredir ve ayak. ması düşünülmüştü; fakat sonra, bu gesızdır Fakat bu şekilde blr tallb çıkmadl. ğından eksiltme tehlr edllmlş ve sartna miler 27.000 ton olarak yapılmışlardır. Daha evvel, esasından uçak gemisi clamedo bazı tadllât lcrası kararlaşmıştır, rak inşa edilen Amerikan gemilerinden Karaya oturan vapurun yolcuları Ranger 14.500 tonluk ve 29 mil yollu geldi idi. 72 uçak taşıyordu. Enterprise ile iki Çanakkale Boja^ı dijinda karaya ot\ır. eşi 19.900 tonluk idiler, 34 mil gidiyorduğucu yazdığımız Devlet Denlzyolları Isletmeslnin Dumlupınar vapuru yolcuların lar; 81 uçak taşıyorlardı; fakat 100 uçak dan blr kısmı dün Kadeş vapurlle çehrl alabilecek anbarları vardı. Wasp ise mlze gelrr.iştlr Esasen Dumlupınarda Gs 14.700 tonluktu. Sürati 30 mildi. 72 uçak liboluya 30, İstanbula İse yalruz 6 yolcu taşıyordu; 80 uçak alabilirdi. llk Amebulunmaktaydi. Fllyos tabllsiyesl, Dumlupman almak O rikan uçak gemileri olan Saratoga ile zere Çanakkaleye gltmlştlr. Bugün Dumlu. Lexinşton 33.000, tam teçhizatla 40.000 pınar yedekte o'.arak llmanımıza getlrllecek ton idiler. Süratleri 34.5 mildi. Normal ve bemen Hallce alınacaktır, olarak 81, azamî 90 uçak tasıyorlardı. Gelen .yolcuların lladeslne göre, Dunılu Fakat bunlar, 35 000 tonluk muharebe pmarın anzası kazanındadır. Kazaa lstlm kruvazörü olmak üzere kızağa konulkacırmaktadır muşlarken sonradan uçak gemisi haline 1.300.000 lira nerelere verilecek? sokulmuşlardı. İthalîtvı birliklerlnln l&ğTlle tasfiyesine aid kararname bugün Resml Gazetede ne;. Essex smıfmdan olan Randolph da, redllecektlr Bu kararname İle birllkler unraml heyetlerlnln olafanüstü toplanma öteki eşleri gibi 35 mil yolludur. 100 larma lüzum kalmadan tasfiye haline ko uçak taşıyacağı söylenmişti, fakat sonoulmaktadır, radan 80 uçak taşıdığı yaymlanmıştır. Kararcame, blrllkierde fon hesablanndan blrlkmlş olan ve Istanbul Genel Mecllsln Mürettebaü 2000 kişi olan bu geminin den blr dogumevlne tahsls edilmest teklll 16 tane 5 pusluk, yani 127 milimetreedllen 1,300,000 llranın da takslminl yap lik çift maksadlı topu vardır. Geminin maktadır. Bu paranın blr kısmı blrîikler daha küçük uçaksavar topları hakknıden açıkta kalan memorlara lkramlye ve birllkltrin tasfiye masraflanna ayrndıktaD da malumat neşredilmemişse de, 40 nıisonra küçükblr kısmı da lhracatçı birlli. limetrelik Rofors ve 20 milimetrelik Orlerlne bırakılmaktadır, Fakat paranm erı likon toplarından mürekkeb çok kuvvetli rrjühirr. kısrru Ticaret Bakanlığı emrine ve uçaksavar bataryalan bulunduğu JTIUrllmekte<llr Bakanlığın bununla yenl ku hakkaktır. Gemini?, 60 milyon dolara rulan Ithalât Müracaat Bürolarının 947 yılınm Uç aylık masraf ve maaşlarını kar« mal olacağı hesablanmıştı. Fakat daha çılayacafh anlasılmaktadır Bu b'irolar lçln pahalıya çıktığı muhakkaktır. ancak yenl butçeye tahslsat konulabllecekRandolph'un eşlerinden bazılan, harb tlr. içinde, Japon intihar uçaklarmm hüGıda maddeleri fiatlan düşüyor cumlarına uğramışlar, müthiş yangınYlyecsk flatlarında bu ayın llk haftaîi lara ve infilâklara mukavemet ederek sonuna kadar gorulen yükselışt;n scnra üsîerine dör)müşlerc.'ir. başlayan düşüs devam etmektsdlr Bu flat Fargo hafif kruvazörü düşuşvi yükseliştekl kadar sUratll olma. matcia beraber bllhassa fasulye ve nohudda Limanlarımızı ziyaret edecek filonun toptan küoda 10 kuruşu geçmiştlr, Kuru g'.da maddelerlnde gorulen bu Ilat amiral gemisi olan Fargo hafif kruvadüşuşünuu ylyecek maddeleri plyasasına zörü, Missouri ile beraber istanbula mühım blr tesirl olmuş evvelce haraTet!l gelen Providence kruvazörünün eşidir. vs hareketll satışlar olan plyasaya şlmdl Bunlara Amerikan donanmasında Cle blr durgunuk çökmüştür, Piy\sanm her gün tonlarla mubayaat yapan •alıcılan or veland sınıfı kruvazürler denilir. Bu titadan kaybolmuştur. Satışlar hemen hemen bakkalların gunlük lhtlyaçları nlsbetinde olmaktadır. Bu vazlyetln, Ticaret Bakan. lığınm llıracatı llsansa tabi tutarak daha Bugün çıktı. teennl İle hareket etmesinden ziyade, bir defa fiatlann düşmekte olduğu gorulmüş oldugundan alıcıiarm daha fazla duşuşü bekleDielerinden üerl geldlği anlaşılmakta. dır. Ankarada, İstanbula aid mühim işler görüşüliiyor KEMALİST OKUYUNUZ. Ceırahpaşa hastaneslude Belediyenln yaptırdığı 200 yataklı verem pavlyonunun in^aatı bltmiştlr. Pavlyon bugünlerde bir törerUe açılacaktır, Beyııeımllel plyano sanatkârlarmdan Fransız I<elia Gousseau, konserler vernıek üzere blr Yakmşark se'yahatine çıkmıştır". Artist 20 kasımda memlekef.mize de gelecek ve 26 kasımda llk konserlnl verecektır. Sanr.tkâr bilâhare Balkanlara ve Mısıra gld'ecktir, Ankara Devlet Konservatuarı o^retmen. lerinin her mevsim büyuk bir alâka İle beklenen konserleri 21 kasım perşembe günü verllecektir Yenl teşetkül ' etmlş olan «Kontlya» Konscr ve Tiyatro Tertib Isleri Şlrketl tarafından duzenlenen konser Saray slnemafinda verilecektir, Kontiya Şirketi Turk sanatkârlarım turnelere çıkartarak yabancı memleketlere ta nıtmak ve meşhur yabancı stnatkârları getlrtmek lşlerlle meşgul olacaktır, Beykozda, Fevzıpaşa caddesinde Ha«anm fırınında çalışan Muhtar aynl fınn hamurkârı Islâmın kendlslnl lşten çıkarmasın» kızarak muhtelif yerierinden bıcakla yaraJamıstır 200 yataklı verem paviyonu bitti Meşhur bir piyanist geliyor YARIN AKŞAM POLİTİKA BUGÜN ÇIKTI Müvezzilerden arayınız, 15 kuruş. NECMİYE SUNAL ile Üsteğmen ALİ GÜRKAN Evlendiler. Fatih 16/11/1946 NÜNİR NUREDDİN S A RA Y ÎLK Sinemasında Mithat Fenmen . Orhan Borar konseri MEVSİM KON'SERİNİ VEKÎYOB. İSTANBUL F8LÂRM0Nİ DERNEĞİNDEN: Derneğin bu mevsim için hazirladığı konserlerden birindsi 28 kasım 1946 PERŞEMBE günü EŞREF S A R A Y SİNEMASINDA VERİLECEKTİR. Aslî ve yardımcı azalarımız 25 kasım 946 pazartesi gününe kadar her gün saat 18 den 19 a kadar Deıneğin Merkezine müracaat ederek yerlerini kapatabilirler. ••i Bilet satışlan SARAY Sineması gişesuıden yapılacaktır. M I Bıçıkla yaraladı ACAR ile NECMİ KÂZIM ARAN Evlendiler. Ankara 18 11 1946 l\ akir, fakat irfana susamış iiniversite talebesine yardım işi he nüz tamamile halledilememiş bir mesele olarak ortada durmakta'lır. Bütün meslektaşlar gibi, zaman zamHiı benim de dokunduğum bu mesele hak93' e çıkmıştır. • » ı » ! Y a z a n : • • • • ••• « ••^•««• kında bir genc üniversiteliden uzun bir Perry muhribi Amerikan donan mektub aldım. Istanbul Üniversitesi Tıb masında 192022 a Fakültesinden Refet Kayserilioğlıı imc rasında yapılmış, zasını ta ıyan bn mektubun esas fikriı»» aşağıdaki saürlarda okuyacaksınız: 195 tonluk ve 35 «Bugün Universitenin fakir talebelepin birincisi olan Cleveland 1/7/940 ta mil yollu 51 muhrib arasında, 340 Nolı rihinde kızağa konulmuştur. 13 tane Perry isminde bir muhrib varsa da rini en çok üzen mesele bir yerden yareşinin de 1914 e kadar inşasma başlan limanlarımıza gelecek olan PerryVin bu , dım görebilme meselesi olduğu gibi, Unimıştır. Harb içinde ilâve edileulerle 26 yıllık eski muhjib ohnadığı muhak | versite idarecilerini de en çok düşündüren aynı meseledir. Universitenin fasayıları 32 ye çıkarılmışür. ük gemilet kaktır. Amerikanın harbe girmeden 172 rnuh kir talebesi esaslı olarak iki yerden yar194142 de, ötekiler de 194344 yılhrında ikmal edilmişlerdir. Fargo, 1942 de ribi vardı. Harb içinde bunların sayısı dım görür: Biri C.HP., diğeri UniverFİte hizmete girmiştir. Boyu 600 ayak (1S2.8 445 e çıkmıştır. Perry de bu yeni ge Yardım Sandığıdır. Bunlara, bir de Kımetre) eni 61 buçuk ayak, 18,7 metre) milerden biridir. 1940 dan sonra yspı zılaym aşocakları vasıtasile yaptığı yarçektiği su 20 ayak (6,1 metre)dir. 12 taı.e lan yeni Amerikan muhribleri 1700 den dım katılabilir. Fakat bunların hepsi d« 152 milimetrelik top, 12 tane 127 mili başlıyaraîc 2200 tona kadar muhteîif hem keyfiyet, hem de kemmiyet bakımmdan kifayetsizdir. Yani hem yapılan metrelik çift maksadh, yani hem denize büyüklüktedirler. hem havaya ateş eden top taşır. Ayrıca Yepyeni bir gemi olan Perry muhri yardım bir talebe için azdır, hem de az 16 tane 40 lık ve müteaddid 20 lik uçak binin standard tonajı 2100, tam teçhi eayıda talebeye yardrnı yapılabilmektesavar topları vardır. 2 katapült ve 4 u zatla 2800 tondur. 60,000 beygir kuvve dir. Filhakika bunlardan daha fazlası çak taşır. Dört makine ve dört uskurla tinde çift makine ile 35 mil yolu var da beklenemez. 33 mil gider. Hafif zırhlıdır. Zırhîarı dır. 6 tane 127 lik çift maksadh top, 16 Bu meseleyi esasmdan halledebilnM'k bordada 40120 milimetre, güvertede tane 40 milimetre'.ik ve 20 tane de 20 için daha esaslı, daha köklü tedbirler 5075 milimetre, taretlerde 75120 mi milimetrelik uçaksavar top, 4045 su almak lâzımdır. Bu öyle bir tedbir olsun limetre kalınhğındadır. Mürettebatı 888 bombası taşır. 5 tane 533 milimetrelik ki hem bugünkü, hem de bundan sonkişidir. 18 milyon dolara mal olacağı torpito kovanile mücehhezdir. raki bütün fakir üniversite talebesinin hesablanmıştır. Amerika, harbe gir İşte dost Amerikan filosu bu üç ge derdine deva teşkil etsin, ve bu mesele meden ağır ve hafif 37 kruvazörü var miden mürekkeb bulunmaktadır. her sene herkesi üzen bir mesele oldı. Harb içinde kruvazörlerin soyısı maktan çıksm. ABİDİN DAVER Bunu temin İçin, kanaatimce, üniversite talebesine borc para veren bir teitliilüüniÜHIIÜÜİIMÜIIIIIÜİIİİIIIIIllilillllIlilllII! şekkülün; ve meselâ bir «Talebe Yardım Sandığmuı kurulması lâzundır. Böyle bir teşekkülün nasıl kurulacağım incelemeden önce bunun sağlıyacağı büMliuniılltlMIIIIIIMIIniiülIIIIIMIIIMIİIHIIHMIIIIMIİ yük faydalan tetkik edelim: 1 Atalarunızdan kalan güzel bir EÖZ vardır: «Borc yiyen, kendi kesesinden yer> der. Binaenaleyh bu teşekkülden yardım gören her talebe kendi kesesinden yiyecektir. Bunun çok büyük faydası vardır. Yetişme çağında olan bir genci parazitlikten kurtarır. Ona, baçkalarının sırtından geçinen bir «tufeyll ruhu> aşılanmasuıa mâni olur, ve nihayet alnmın terile yaşamasını öğretir. Son haftalarda Rusyada çok mühim ediliyordu. Zoşçenko da sürüden aynl2 Izzetinefsini çiğniyerek sağdan hâdiseler cereyan etmiştir. Harb sonrası mağa bakan yapıcı bir eser vermiyen, soldan yardım istirham etmesine mâni yıllarında Rusyada daha sıkı bir disip imansız bir muharrir olmakla daha önce olur. Ruhan ezilip büzülmez. Vicdanen line doğru gidileceği ve halka, kendisi de itham edilmişti. Fakat son zamanlardaha hür, daha müsterih olur. Fakirim nin herşeyden önce Sovyet vatandaşı ol da, dolmuş kabı taşıran bir hikâye yazduğunu bilmesi lânm geldiğinin daha dı. «Bir maymunun maceraları. başlığı diye boynu bükük, gözleri yerde, mahbüyük bir ısrarla hatırlatılacağı çoktan nı taşıyan bu hikâyeyi okudum. Hikâye cub ve müteessir olmaz. 3 Maişetini temin için şurada buberi söyleniyordu. 194142 senelerinde çudur: Bir bombardıman esnasında, epey faydası dokunmuş olan heyecanlı hayvanat bahçesinden bir maymun ka rada çalışarak vaîıtinin başka yerlere propagandalar daha harbin son yıllann çıyor, şehirde başmdan blr alay macera israfına mâni ve dikkatinin mevzuunda bile itibardan düşmüş ve halka, daha geçiyor: Bir dükkândan blr demet havuç dan gayri yerlere dağılmasma engel o zamandan, Sovyet vatandaşı olduğu çalıyor, bir hamama girip bir takım gü olur. Bu suretle huzuru kalble, maişet hatırlatılmağa başlanmıştu Fakat bugün rültüye sebeb oluyor ve orada gözüne derdinden uzak olarak çalışacak talegördüğümüz bu daha sıkı bir mefkure sabun kaçıyor. Nihayet, Alyoşa adında beden de almacak randıman fazla olur. cereyanma son bir iki ay veya hafta bir çocuk maymunu alıp evin« götürü4 Fakir talebeyi sıkıntısız olarak zarfında, milletlerarası vaziyet ve <îış yor, onu terbiye ediyor. Bu hikâyenin dünyanın uğradığı hayal sukutu karşı hükumet tarafmdan tenkide uğraması yaşatabilecek bir miktarda yardım yapsında, vaktinden evvel hız verümiş bu nın scbebl, harb içindeki bir sehri ta mai kabil olur. 5 Yardım, onu yapan müesseae için unuyor. mamile hafif bir zaviyeden ele almış, dükkândakl, hamamdakl Insanlan, yakı bir yıkun olmaktan çıkar. Sovyet gazetelerindekl yazılarda, fabŞimdi bu teşekkülün kurulması merika, devlet çiftliği ve daha başka yer şık almaz bir şekilde hattâ maymundan selesine gelelim: Buna Millî Eğitim Balerdeki sayısız nutuklarda, «kapitalist daha gülünc olarak göstermlş olmasıdır. kanlığı, Kızılay, C.H.P., Universite veya !er tarafmdan çember içine almma» Hikâye «Sovyet aleyhtan» sayıhnıç ve meselesinden hergün biraz daha fazla Zoşçenko, Muharrirler Birliğinden ko müteşebbis, fedakâr zenginlerimizin teşbahsedihyor; Rus okuyucusunun önüne, \Tilmuştur. Muharrirler Birliğinde bir kil edecekleri bir heyet önderlik eder. bu çemberleme hakkmdaki kanaatini zat, «sanat için sanat» ın «tehlikell bir Böylece «Talebe Yardım Sandığı> adı kuvvetlendirecek mahiyette hergün yeni tngiliz düsturu> olduğunu söylemîştL altmda talbeye borc veren bir teşekkül bir haber sürülüyor. Bu kanaatin yerleş (Herhalde bundan Fransız dostlarımiî kurulur. Buradan borc alan talebe mezun olmesi için sistematik bir şekilde ve ısrarla gücenmişlerdir, çünkü «sanat için sanat» çahşılıyor; komünist partisi halkı maX bir Fransız düsturudur.) Buna mukabil duktan sonra muayyen müddet içinde nin nazariyesini okumağa ve bu bugün bütün muharrirler Sovyet hayatı, faizsiz olarak borcunu öder. Bu sandınazariye esasları dahilinde düşünmeğe Sovyet medeniyetinin büyüklüğü hak ğın geîiri de bütün memleketteki zenteşvik ediyor. S o ^ e t okuyucuları da bu kında yazmağa, Sovyet edebiyatnırn ginlerimizden tebemı suretile toplanır. gayretler nisbetinde, kendisini hakika ıdünyanın en ileri edebiyab» olduğunu Türkler hayır işlerine ötedenberi en ten bir kapitalist çemberleme hareketi ispat etmeğe davet olunuyor, yabancı fazla önem vermiş bir millettir. Elverir muharrirleri taklid etmek fena görülükarşısmdaymış gibi hissetmeğe başlıyor. ki bu isin mahiyetl önemi, memleketin yor. geleceği için sağlıyacağı büyük fayda Bir Kanada mecmuasında çıkan ve Amerika ile Kanadannı şimalî Kanadada, Muharrirler Birllğinin eski başkanı izah edilsin.> Rusyaya karşı bir tecavüz harbine ha Nikolay Tihonov meslektaşlarına karşı Mektub, bundan sonra, sandığın Ok zırlandıklarını iddia eden yazıya Sovyet fazla müsamahakâr davrandığı için de toplanan paralarla teşekkül eden ana jazetelerinde genlş yer verilmis, Ame ğiştirilmiştir. Yerine gelen Tadeyev Al sermayesinin tebemılarla ve borcunu rikanm Arjantin büyük elçisi Messer man işgali altuıda bir maden şehrinde ödeyen mezun talebenin ödiyecekleri smith'in Rusya ile Amerika arasında düşmana karşı gizli mukavemet hareke para ile gittikçe artacağını izah ediyor. muhakkak harb olacağmı, atom bomba tini anlatan bir roman yazmış ve bu Kimlere, ne miktar ve bangi şartlarla smın dünyayı kurtaracağmı söyediğin nunla Stalin Mükâfatını kazarımış bir yardnn yapılacağınra da bir nizamnaden uzunuzadıya bahsedilmiştir. Bunun muharrirdir. Tanınmış bir romancı olan me ile tayin edileceğini ilâve ediyor. üzerine Messersmith hiç bir demecde Pasternak Muharrirler Birliğinin' yeni Fikir, güzeldir. Bilhassa gencliğin izbulunmadığmı bildirdi. Sonra, Elliot başkanı tarafından ferdiyetçi olmakla tetinefsini yüksek tutmak bakunından Roosevelt'in bir kitabından bahseden itham edilmiştir. çok muvafıktır. Hükumet ve Universite bir yazıda, Washington'daki kokteyl parHülâsa, sosyalist bir cemiyette Insan tarafmdan tetkiki yerinde olur. ilerde geleeek harbin 1948 de vuku bulacağınm söylendiği, hattâ temenni edil sosyalist olmak mecburiyetindedir; ferdiyetçi olmaya hakkı yoktur. Rus ti diği ileri sürüldu. yatrolarında da her mevsimde Sovyet Bütün bunlar bize pek acayîb görüne hayatma dair en aşağı iki, üç piyes oyİki talebe cemiyeti daha bilir. Fakat hakikat. Paris sulh konfenanması lâzımdır ki bunlar terbiye eransı Rusyada, Sovyetler Blrliğine kraşı Istanbul ÜniTersitesinde talebe tarafındici, fikir verici eserlerdir. Film sana dan yeclden lkl cemiyet daha kunümuştur. bir suikasd hareketi olarak gösterilmekte, Sovyetlerin zafere olan yardımlarınm yii Bakanı Bolşakov'la bütün bakanlık Bunlardan birt «Türk Talebe Birliğl», (Mkonferansta unutulduğundan. Avustral erkânı, eserlerinden dolayı şiddetle tek gerl İse «TUrk Onlversltelierl Blrigl, adını aşımaktadır, yalılarm İngiltere ve Amerika tarafm dir edilmişlerdir. Çünkü bu eserler a•asmda tarihî filmlerin, peri masallaHava Kurumunun 7312 Iirasını dan, mümkün olduğu kadar engel çıkarpıakta kullanıldıklarından bahsedilmek •ınm ve fantezi eserlerin pek fazJa çalan muhasebeci olduğu ileri süriilmektedir. Buna mukatedir. Hava Kuramu Edirne şubesl muhasebe» bil cYemin» isimli film, büyük bir tsk cillglnde bulunduğu sırada 7,312 Ur» 80 Vakıâ. arada, sırada havanm değiştiği dir görmüştür. Çünkü Stalinle Sovyet kuruşu ll\tilâs yolile zlmmetlne geçlrmeSoluyor. Meselâ, Stalin, İngiliz İşçi partimaznun Bahrolnln muhakemeslne, miîletinin bir çok zorluklara rağmen ten si mümessi'lerile görüşürken, İngiltere dün, Istanbul Mllll Korunma Toplu Blzaferi kazanmak için nasıl çalıştıkla rinci mahkeme3l baslamıştır Rahml sor. ile Sovyetler Birliği arasmda dostluk gusıında; bu paranm mücbir »ebeblerlö kurulabileceğine kat'î şekilde inandığını nnı anlatmaktadir. zlmmetinde kaldığmı, ancak, «uçun lhtllâs (The Listner'den) bildirdi. Fakat bu dostluk şimdiki halmahlyetlnde olmadıgım, adlyen zlmmetten de mevcud değil ve Ruslar her tarafta Ibaret bulundutunu söylemlştlr Mahkeme, Japonyada, Çinde, Orta Doğuda, Yuparanm blr kısmı iddla edlldlgl gibi sonAcı bir kayıb nanistanda; Yugoslavya hududlarında, radan ödenlp ödenmedlğinln tahklklne, vu Orman Pakültesl son Amerikan filosunun Akdeniz seyahatinkuf ehlinir, daretlne ve maznun hakkında sına taiebelertnden tevkif müzekkeresl kesllmeslne karar vetde kapitalistler tarafmdan çember içimlştir. ne almdıklarma delil sayılabilecek birer Dısan KVMBARACI Nişantaşında işlenen cinayetin işaret görüyorlar. Bunların en üstünde müptelft olduğu hastalıgın ant nüksetde atom bombası bulunuyor. muhakemesi üzerine CerrahNlçantaşmda Osman Kbkçü Efenln kahBugün Rusyada olup bitenlerin hakikî mesl hastaüeslne yatıpaşa •ehaneslcde Halid Karaçadır adındakl blr manasını anlamak için bu «çemberlen rılmış ve fakat kur gencl bıçakla öldürmekten maznun ve me. iddiasını hatırda tutmak lâzımdır: tulamıyarak genc yaşrntvkuf Ziya Kükrerln muhakemeslne, dün, Son zamanlarda Rusyada geniş bir mef ta 1711916 gunü Istanbul Blrind Ağırceza mahkemeslnce kure seferberliği açılmış halkı daha faz saat 14 te hayata ebebaslanmıştır. Zlya Kükrer lcahve önünde diyen gözlerlnl kaIncir satan blr çocuğun sepetinden bazı la çalışmağa, daha fazla istihsaîe teşvik pamıştır 'vimselerüı lnclr kapışmalarından çıkan eden bir cereyan yaratılmıştır. Bu arada feavgaya. bu Halld Karaçadınn müdahale 1311946 pazartesi günü Büyükd.'re bir çok muharririer tekdir edilmiş, hated!p, söve saya kendlslnln üzerine yürüdütâ meselâ mizahî hikâyeler muharriri eamilnde cenaze namazı kılınarak Fakülte ğünü ve kendisinin de nefslnl koruma sı arkadaşlarmm ve hocalarınm gözyaşlarl aZoşşenko ile kadm şair Anna Ahmetova rasında ve lhtiramla ko!laxı Uzerlnde taşı rasında ocun bacagına doğru bıçak salla. jibi bazılan resmen umumî efkâr ö narak Sarıyer mezarlığma defnedUmlştlr. rtığmı Hslld Karaçadır, birden önüne dog nünde itibardan düşürülmüştür. Çünkü Zıyaı bütün hocalarım, Fakülte arkadaş. ru eğ'lllnce, bıçağımn geğsüae saplandıgıedebiyatta, sanatta, tiyatro ve sinema larını derln acıya garkeden Ihsan Kumba nı söylemlştir Mahkeme sahldlerln dlnle« majflret temenni eder, nllmeslnl karar altma al'mıştır. eahasmda herkes halkı daha fazla «Sov racıya Tanndan Manlsada bıılunan muhterem ailesinln acı. yet vatandaşı gibi düşünmeğe», sosya larma lştirakle bütün Fakülte arkada$laLst vatanlanna daha fazla bağlamağa rımıza hocalanmıza ve kederdide alleslne doğru sevketmekle mükelleftir. başsağîığı dlleriz, Or. Fft. Ta, Cemlyeti Ahmetova, ihtilâlden evvelki seneîerde N'Ushası 10 fcarnştnr. *** Gembolist muharririer muhitinde büyük * i o • • rürklye Harlo Merhum Ahmed Şevket ve All Rıza Pa bir itibarı olan, ihtiyar bir kadmdır ve A c o n e çeraıt: ısıD tçu> çok kuvvetli bir şair olarak tanmmıştır. şaJarın hemşlrelen ve Sultan Hamldin lkln Blj ayUk ' 30ü &ı. 60O l ö . cl hazlncdan Fakat, harb esnasında çok heyecanlı şiÜÇ aynk , !600 » e o o MİHRİMEND ZEFİDE irler yazdığı halde, umumiyet itibiarile, A"« ay"" 1500 » 2900 » 28OO > 64OO » Eürüden ayrılmağa çalışan, o eski Peters. Hakkın rahmetine kavuşmuştur Ceaazesl Senellk bugün öğle namazım müteakıb T^vlklye burg şiir dünyasını hasretle yâdeden ve camllnden kaldınlarak Beslktaşta TahyaUikkat memleketin bugünkü büyüklüğüne fazla ıfendl mezarlığındakl alle Kabrlne defneneçredusln edllmeslo Ude olunmao. bir şey ilâve etmiyen bir kimse telâkki dUecektlr Oazttemlze gonderUerj evrak re yazılaı 3 IKTIBASLAR Rusyada olup bitenler Sovyet idaresini methetmiyen bir çok muharririer hükumetîn gözünden düştü CUMHURİYET