Katalog

(innli u.l Caift'. 7 0 0 Q UllbU y|l O a j l . f ö î J O umhuriyet KURUCUSU: Y U N U S NADÎ Telgraf n mektub adresl; Cumhurfyet, tstanbul Posta kutusu: tstanbul No. 248 Telrfoniar; Umumi Santral Numarası: 24298. 7aa İsleri: 24299. Matbaa: 24290. r SES OPERETİ SL YOSMÂ kıyet operetin Salı 19 Kasım 1946 Londra Biiyük Elçimiz dün uçakla Ânkaraga geldi İngiltereye verilen son Rus ıtotasının Ankara mahfillerinde uyandırdığı intıbalar Bir röportaj ransız komünist partisinin son başansını okuduktan son ra akhma ilk takıian isim Florimond Bonte oldu. Bir kaç ay önce Pariste bulunduğum siralarda Humaniti gazetesinin ve Fransız komünist partisinin bu ileri gelen adamile uzun bir konuşma yapmıştım. Bu konusmayı bir röportaj halinde Cumhuriyet okuyucularına sunmayı çok istiyordum. Fakat memlekete dönünce, ortalıip kaplıyan seçim havasının bütiin kesafetile devam ettiğini gördüm. Dış diinyada neler olup bitriğine dair kimsede nıerak yoktu. Dağarcığımdaki ravezulan. ileride sıra^ı geldikçe kullanmak iizere, çaresiz, bir köseye atıverdiıa. Hıunaniti gazetesi, Enghien sokağında eski Paris Soir'm muhteşem binasını «aptetmiş. Daha doğrusu, vaktile Vichy rejiminde Almanlarla işbirliği yapan gazeteleri hiikumet kapatmış; o zamandanberi jersiz yurdsuz kalan diğer gazeteler şimdi bunlann matbaalarında basılıjor. Humanit* Idarehanesine girdiğim zaman. Parisin başka hiç bir yerinde raslamadığım bir acayib hava sezdim. Merdirenlerden inen cıkan pek çoktn. Asık suratlı, kasketli adamiar, Iâübalî tavırlı delikanlılar oraya huraya girip çıkıyorlardı. Kadmlar pek sadc giyinmislerdi ve umumiyetle az boyalı idiler. (Hâlbuki Sıvastopolda harabeler arasında yalınayak dolaşırken bile dudağını rujla boyayan Rus kadınlan görmiiştüm.) Belli idi ki burada proletermsi bir manzara > aratılmaktan zevk duvuluyordu. Telefonlıı, abajurlu bir masanın başına geçen kapıcı bacak bacak üstiine ahnıvti. Florimond Bonte'u görmek istediğimi 6Öyleyince ne yapacağımı sordu ve benden cevab beklemeden: Bir teşkilât namına fılân mı geliyorsunuz? Diyerek sualini açıkiadı. KendMle bir randevumuz olduğunu bildirdiçim zaman, önündeki raftan hir pusula alarak fcana uzattı. (Ziyaretçinin adı . Kimi görmek istediği .. Ziyaret mevzuu...) gibi basılmış yanm sattrları olan bu pusulayı doldurmam lâzımmıs. Doldurdum. Kapıcı pusulayı gönderecek diye beklerken, bir de ne bakayım. telefonu açıp bir başka adama bcnim yazdıklarımı okumasın mı? Fransanın gümriik dairelerînde bile görmediğim bu titiz muayene, benl, oradaki boyasız Fransız kadınlarından daha ziyade hayrete düsürdü. Neyse, iki dakikahk bir beklemeden sonra telefonda müsbet cevab alan kapıcı, vaziyetini hiç bozmadan bana eliyle çöyle asansörü isaret etti. Bir kata çıktık, saçı başı darmadağınık olan asan«örcii «İşte burası; sbrun, gösterirler» diyerek beni oracığa bırakıverdi. Yan karanlık bir çok koridorlan geçtikten Bonra nihayet Florimond Bonte'un hususî kalem odasını bulabildim. Içeride bizim Abidin Dinoyn hafifçe andıran siyah saçh bir delikanlı ile uzunboylu, sıska, oldukça kaknem bir kadın. karşılıklı İki ayn masaya oturmuşlar ellerinde birer gazete, can sıkmtısından pathyorlardı. Kadın beni görünce biraz oyalanacağını timid ederek sevindi; zaten okutnadığı gazeteyi bir kenara bıraktıktan Bonra «Monsieur Bonte, şimdi nerede ise gelir dedi ve tatlı tatlı beni süzmeğe basladı. Fakat bende lâf edecek hal kaltnamıştı, Sokaklarındaki kalduımlara yarıncıya kadar her köşesinden canlıhk re sevimlilik fışkıran Parisin ortasında birdenbire rasladığım bu acayib havayı pek yadırgamıştım. Surab asarak önüme baktım. Şiddetle oyalanmak ihtiyacını duyan uzunboylu kadın. bir aralık, Abidin Dinoyu andıran delikanlıyı knrcalamak istedi. Muvaffak olamayınca kendiliğteden bir şeyler söylemeğe kalk. tı. Fakat bu sefer de delikanlı sinirlendi. Dikkatle okur göründüğii elindeki gazeteyi hışırdatarak uflamağa, pnflamağa başladı; kadmcağız da, biraz önce bir kenara ittiği gazeteyi çaresiz önüne (ekerek sahrlar üzerine takıldı kaldı. Florimond Bonte içeri girip nazik cümlelerle beni kendi yan odasına davet ettiği zaman bizimkiler istiflerini bozmağa lüzum görmediler. Kıyida kösede makasla kesilmiş gazete parçnlan vardı. Bir muharrire bovle sababtan akgama kadar malzeme hazırlamak mecburiyeti pek sıkıcı bir şey olmahydı. Herhalde bu iş uzıınlıojiu hanımla siyah saçlı delikanhnm hiç hoşiına gitmiyordu. Florimond Bonte eüi yaslarında, sade giyinmiş, tatlı yüzlii, scvimli bir aılam. Eskiden katolik papazı imiş, >imdi komünist! Ne eski blr katolik, ne de veni blr komünist olmadığım için, insanları bir Boğazlar meselesi ^. NOT: Kıymetii s a n a t k l r ^ î ^ n KAKİA MENDRİ her hafta de^erT "şarkılarile devam etmektedir. Tel: 49369. .J Bu siyasetin değişmesini istiyen bir kısıffî İşçi meb'uslar dün Avam Kamarasında tam bir hezimete uğradılar Başbakamn izahatından sonra hiikumet, itimad istedi ve dış politika sıfıra karşı 353 reyle tasvib olundu Londra 18 (B.B.C.) İşçi partisi içinde hükumetin dış politikasını tenkid eden ve hükumetin bu politikayı değiştirmesi için teklifte bulunan «asî> işçi meb'uslar, bugün Avam Kamara sında yapılan bir münakaşa ne^icesinde iam bir mağlubiyete uğramışlar ve sıfıra mukabil 353 oyluk bir ekseriyetle hükumetin siyaseti tasvib olunmuştur. Asî meb'uslar namına söz söyliyen Mr. Crossman, temsil ettiği hızbuı noktai nazarmı izah etmiş ve şu sözleri söylemiştir: tHükumet, seçim savaşı sırasında seçmenlere tr.'ettiği dış politikadan tyTilmaktadır. Hükumet, ideoloji çarpış malarına mâni olmayı vadetmişti. Bu, böyle olduğu halde hükurretin bu si yasetten ayrılmakta olduğunu endişe ile karşılamaktayız. ingiltere hükumeti, Rusya ile Amerikadan birini tercih ederek Amerikayı tutmak mevkiinde değildl. Halbuld böyle yapmiş TW Am«rikanm tarafını tutarak Rusyaya karşı gelen bir durum almıştır. Halbuki bizim varifemlz, dünyanın iki bloka »ynlmasına mânl obnaktı.» Mr. Crossman, bunlan söyledikten sonra hükumete üç sual sormuştur: 1 Hükumet, Mr. ChurchlU'in Fulton'da göylediği ve bir îngiliz Amerikan ittifakını teklif ettiği nutukta belirtilen siyaset aleyhinde midir? Hükumetin bunu açılîlaması lâzımdır. 2 İngiltere hükumeti, bütün tesllhatını Amerika teslıhatma uydurmakta mıdır? 3 İngiltere ile Amerika kurmaylan arasındaki konuşmalar devam etmekte midir? Bunun üzerine Mr. Attke, Mr. Bevin'in tuttuğu dış politikayı müdafaa etmiş, İngilterenin dünyayı iki bloka ayır Arkası Sa. 3. Sü. 2 de . ingiliz Dış Siyaseti Ruslarm son cevabımızdan bugüne kadar iki taraflı müzakere için hükumetimize müracaat etmedikleri anîaşıhyor Anksra, 18 (Telefonlai Boğazlar meselesi hakkında mıızakereler cereyan ettiğine dair hariçte çefidli şayialar deveran ettiği görülmektedir. Ankaradaki «cnebi gazetecilerüıe bağlı oldukları ajans ve gazete'.erden gelen telgrafiarla da bu husnsta malumat istenmektedir. Bazı yabancı gazekler tahminlerinde üeri giderek 15 gün evvel İngiliz hükumetine tevdi edilmiş olan yeni Rus rotasile InRİlterenin sabık Ankara büyük elçisinin memieketimizi ziyareti ve Londra biiyük elçimizin Türkiyeye hareketi gibi hSdlselerin aİPİâde bir tesadüf eseri olmadığım kaydetmektedirler. Filhakika Londra Büyük Elçimiz Cevad Açıkalın izinli olarak Ankaraya gelmiştir. Bu sahadaki tahminleri hülâsa etmek lâzım gelirse, hariçteki akisler bugünkü durumu şu şekilde tasvir etmektedirler: Potsdam'da üç büyükler, Montreux anlaşmasınm bugünkü şartlara uygun bir hale getirilmesi hususunda mutabık kalmışlardır. Ancak herhangi bir kat'î karardan önce üç hükumetin ayn ayrı Türki Arkast Sa. 3. Sü. 2 de Rumanyada bugün seçim yapılıyor İngilterenin, Rumen notasına verdiği cevabın mahiyeti İngiliz Başbakam Mr. AtUee Yunanistanda dahilî harb devam ediyor Hükumet dün İngiltere ve Amerikaya bir nota vererek çetecilerin komşu hükumetlerden yardım gördüklerini bildirdi Atina hususî muhabirimizin müşahedeleri dükleri muhakkaktır. Onun için Yunan ordusile Yunan jandarmasuıın kaçırılan silâh ve levazımı durdurmasına imkân bulunmamaktadır. Fakat kış, çeteciliğin dtırumunu zayıflatacaktır ve Atinada ArJcaat Sa. 3, Sü. 5 te Celâl Bayar izmirden bupün hareket edivor (D. P.) Genel Başkanlığının, partiyi 7 eylul kararları için bir gensoruda bulunmaya teşvik eden Başbakana mukabelesi İzmlr 18 (Telefonla) Celâl Bayar ve Adnan Menderes yarın sabaha karşı Tırhan. vapıırile Istanbula hareket edeceklerdır. Celâl Bayar gazetecılere şvnlan söylemiştir: c Ege seyahati intıbalarımın çok müsbet olduğunu söyleyebilirlm. Bir propaganda seyahati yapmadım. Vatandaşlarla konuşmak arzusıle dolaştim ve konuştum. Bir gazete tanışma seyahati yaptığımı yazmiştır. Ben halkımızı yası nen tamdığım clhetle boyle blr maksad yoktur. 7 eylul kaıarlan hakkındakl görüşlerknlz Demokrat Partinin Ankara top Celâl Bayar, bu seferki seyahatinde Muğla halkına hitsb ederken 18 <a.a.) Dotuz sened*nBeri İlk defa olmak üzere Rumen milleti, yarm oyunu kullanacakur. Parîâraentonun 1 aralık tarihinde toplanması takarrür etmiştir. Yeni seçim kanununa göre kadınlar ve askerler de ilk defa olmak üzere reylerini kullanabilecek'erdir. Londra 18 (a.a.) İngiltere, Rumanyaya 16 kasımdaki Rumen seçimleri Atina 18 (Hususî muhabirimizden) hakkında bir nota vermiştir. ^malî Yunanstanla Tsalyada çetecilik Notada, geçen şubat ayında Rumen durumu ciddiyetini muhafaza etmektehükumetinin ingiltere hükumetince tadir, fakat tehlikeleri mubalâğalandırmak nınmasından sonra vukua gelen bütün •anhş olur. Yunan çetecilerinin Bulgar hâdiseler gözden geçirilmekte, Rumen •e Yugoslav hududundan yardım görhükumeti tarafından girişilen taahhüd Arltası Sa. 3, Sü. 7 de lanüsmda kajarlaştırılacaktır. Yakm zamanda bunlan öğreneceğinlzi ümld ederim. D. P. umuml kongresinin toplanması pek uzak değildir. Umuml îdare heyetl, karannı verirken kongrenln toplanacagı yeri de tesbit edecektlr.» Olâ! Bayar, D. P. yi bir gensoruda bulunmıya te?Mk etmiş olan Başbakanin beyanatını telmih ederek hükumetin D. P. ye herhangi bir sual veya iza ' hat isteğı için talimat veremıyeceğini belirtmiş, <böyle blr şeyi hiç kimsenin hatınna getiremiyeceği tabiidır> demiştır. Halkevlerinin mahiyeti C. H. P. Genel Sekreteri: « Halkevlerinin siyasî mahiyeti yoktur. Buraları bütün millî derneklerin toplantılan için açıktır. Fakat^ siyasî toplantılar yasağı devam edecektir» diyor Iktisadi devlet teşekkülleri Geçen senenin hesablarını tetkik edecek olan umumi heyet toplantısı dün Başbakan tarafından açıldı Ankara 18 (a.a.) Sermayesinin tamamı devlet tarafından verilmek suretile kurulan Sumerbank, Etibank, Zlraat Bankası, Toprak Mahsulleri Ûfisi, Devlet Ziraat Işletmeleri Kurumu, Ziraî Donatım Kurulu ile sermayesinin yarısra dan fazlası bu teşeküillere aid bulunan şirketîerin 1945 yılı muamele ve hesablarını tetkik edecek olan umumî heyet, A.'kası Sa 3. Sü. 4 <e BMeşik^tedrisat İlk ve orta okulların birleştirilmesi hakkkında alâkadarlar neler düşünüyor? Hırsız Ahmed Cüretkâr bir hırsız 13 numaralı evlere musallat olan bir hırsız yakalandı Emniyet ikinci şube memurlan dün eabıkah bir hırsızı ele geçirmişlerdir. Bu hırsızın enteresan tarafı daiîna 13 numaralı evlere dadanmiş olmasıdır. Ahmed Hanu adındaki genç hırsız, ilkönce Firuzağada, Süngü sokağındaki 13 numaralı apartımana girmiş ve 5 numarada oturan Ömer Atalaym dairesinden altın, beşibir yerde ve bazı z:ynet eşyasile halı, battaniye ve elbise çalarak kaçmıştır. Hırsız, bundan sonra Hasnungalib sokağındaki Erman Aysnldi'ye aid 13 numaralı eve girmiş ve buradan da yükte hafif, pahada ağır, bazı eşyaları çalmıştır. Ahmed, kendisini takib eden polis memurlan tarafından yakalanarak savcılığa teslim «lilmiştir. C H.P. Genel Sekreteri Hilml Uran, yurddaki bütün Halkevi başkanlanna bir tamim yollıyarak, Halkevlerinin durumunu yeniden açıklamıştır. Hilmi Uran bu tamiminde şöyle demektedir: «Halkevleri ve Halkodaları Cumhuriyet Halk Partisinin prensipleri içinde çalışan kültür kurumlandn. Bu pıensipler; Atatürk devrimlerinin bu memlekete getirdiği ve bu millete mal ettiği yeni dünya görüşünün ve yeni millet rejiminin dayanağı olan ana fikirlerdir. ideoloji bakımmdan böylece çerçevelenmiş olan Halkevlerimiz; amacları, tutumları ve çalışma usulleri bakımından siyasî mahiyetleri olmıyan millî kültür ocaklarıdır. Halkevlerimizin başlıca hedefleri, halkımızın görgülerini ve bilgilerini arttırmak, millet bütünluğü duygusunu geliştirmek ve ona üstün bir topluluk yaşayışının itiyadlarım kazandırmaktır. Halkevleri ve Halkodaları; kuruluş Cumhuriyet Halk Faıtisi Genel SeJtreteri larındaki maksada uygun olarak ve siHilmi Iran yasî kanaat farkı gözetilmiyerek bütün yurddaşlara açık bulundurulmuştur. Bu Arkası Sa. 3. Sü. 5 » Arab dünyası ve Rusya Arablar, tehdidlere rağmen Rusyaya teveccüh etmek istemiyorlar Washington 18 (a.a.) Dış siyaset birliği tarafından Vernon Mackey imzası altında neşredüen raporda bildirildiğine göre Arablar, kendilerine karşı yapılan tehdidlere rağmen Rusyaya teveccüh etmek istememektedirler. Bu rapora göre siyonist teşkilâtına karşı yapılan Arkası S. 3, Sü. 3 te NADİR NADİ Sa. 3, Sü. 4 te Profesör Hâmid Profesör Hıfaı Ongunsu Veldet Millî Eğitim Bakanlığmın, ilk ve ortaokulların birleştirilmesi hususunda yeni bir proje hazırladığı ve bunun tatbikı için de öğretmen okullarını lâğ^ederek, yerlerine Millî Eğitim Enstitülerini ikame edeceği bilinmektediir. Yeni projeye göre enstitü mezunu öğretmenJer, ilkokullarda olduğu gibi, ortaokulun herhangi bir sınıfında bütün dersleri okutabileceklerdir. Bu enstitliler mezun vermeğe başlayınca tatbik edilecek yeni tedris usulü hakkında ne düşündüklerini, muhtelif ilim adamlarımızdan sorduk. Eski lise öğretmen ve müdürlerinden, Istanbul Universitesi Genel Sekreteri Ferid Zühtü Orücü, düşüncelerini şöyle hulâsa etmektedir: « Bu işin tahakkuku geç bile kalcnıştır. Bu şekil öğretim tarzı, bugün ortaokulu bulunmıyan ilçelerde ve hattâ baa önemli bucaklarda öğrencilere Ferid Zühtü Örücü hem ilk öğretimin üstünde bir bilgi sağlamağa yol açacak, hem de az bir masraf ve emekle tahakkuk edebilecektir. Aynı zamanda öğrenci seviyesinin şimdikinden daha üstun olacağı kanaatindeyim. Çünkü, evvelâ bina meselesi, ilkokul binasından faydalanılacağı için halledilnıiş olacaktır. Sonra, ilkokul öğretmeni arkadaşlarımız arasmda ortaokul derslerini verebilecekler pek çoktur. Yalnız bir yabancı dil, bir de fen dersleri için iki öğretmen eklenmesi kadronun tamamlanması için kâfi gelecektir. Nihayet, hocasınm güdamile çahşmağa alışan öğrenciler bocalamadan aynı usul altında öğrenimlerine devam edeiuleceklerdir. Diğer taraftan orta sınıflar aynı ılkokulun öğrencileri tarafından teşkil olunacağı için kalabahk olmıyacak ve tabiîdir ki randıman yükselecektir.> Arkast Sa, 3, Sü. 6 da Doçent Cevdet Perin Izmire gelecek Amerikan donanması Donanma, cumartesi günü 9 da limanda bulunacak Izmir, 18 (Telefonla) Valinin başkanlığmda toplanan bir komite, Amerikan donanmasınm İzmiri ziyaretine aid hazırlıklara başlamıştır. Amerikan deniz ataşesinin bir heyetle yarm tlcşam Ankaradan şehrimize gclmesi beklenmektedır. Donanma cumartesi sabahı 9 a doğru limanımıza gelecek ve salı aksanu buradan ayrılacaktır. c iki otomobil çarptştı Meclisin dünkü toplantısı Ankara 18 (a.a.) Büyük Millet Meclisi bugün Hasan Fehmi Atacm bsşkanhğında toplanmış ve bazı mliletvekillerinin izinlerine aid başkanlık tezkeresi okunarak onaylanmış ve gündemde başka görüşülecek madde olmadığından dağılmıştır. Millet Meclisi gelecek toplantısını çarşamba günü yapacaktır. Kazadan sonra Yazısı 3 üncü sahifemizde «^