Katalog

r Tabiî ve Siyasî TÜRKİYE HARİTASI On renk üzerine basılmıştır. 68X100 büyüklüğürde, 125 kuraştur. umhunyet 23 üncü yıl Sayı: 7967 KURUCUSU: YUNUS NADÎ Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, tstanbul Posta kutusu: fctanbul No. 246 Telefonlan UmumJ Santral Numarasu 24298. Yazj îsleri: 24299. Matbaa: 24290. CEVDET PERİN FRANSIZ DİLİ GRAMERİ Liee ve Orta okullar içhı en faydalı gramer kitabıdır.5200 *urus. AHMED HALİD Kitabevi Sovyetlere Vercliğimiz Nota Jürkiye hükumeti, Boğazların müşterek müdafaası hakkındaki Rus isteklerini bir defa daha reddetti Hükumetimizin Sovyetler Birliğine verdiği teminat (HtC'MtllllMltllltl IIIIMIIIIIIIIIMHIIItlllllllMIIIIVfllMMMKIIIIIMItMIIUIIMirilllllll • • • ••••••••«•••••••tlll>t1, J Pazarlesi 21 Ekim 1946 AHMED HALİD KİTABEVİ «Türkiye Hükumeti, Sovyet Hükumetine. Türk topraklarım her hangi bir taarruza karşı, şimdiye kadar olduğu gibi, müdafaa hususundaki kat'î azmine dair gereken teminatı vermiş ve Türkiye ile Sovyetler Birliği arasında samimî ve giiven verici münasebetlerin kurulmasını istemişti. Ayni teminatı yeniden teyid etmekle bahtiyardır» ,.ıir l'edek Subay Okulunnn bu devresinl bitirerelc kahraraan ordumuza lltihak eden g*nç subaylara Ankarada törenle diploma verildlğinl yannıstık. Yukarıki . reslmde diploma •lan jenc robaylar ve Basbakan Receb Peker, genc asteğmenlere hltabede bulunurken görülmektedir. Bo?aılar meselesin Hükâmetimiz, Nontreux andlaşmasım biz ne istiyoruz, tadil edecek bir konferansa istirake amade olduğunu da bildirdi Rusya ne istiyor? Ankara 21 (? a ) 18 ekim tarihinde Sovyet maslahatguzarına tevdı edilmiş olan Turk cevabî notasmın metnı aşağıdadır: Turkıye Cumhuriyeti Hükumeti, Montreux sdzleş•mesihin muhtemel tadili mesetest hakhmda, *eçe*t Tt sjııstoa tarihli Türk notasına cevab teşkil eden, Sovyet Hukumetinin 24 eylul 1948 tarihli notasından bılgi edinmiçtir İşbu belgenin inceden incej'e tetkiki neticesinde vasıl olduğu gorüş ve mülâhazalan aşağıda arza müsaraat eyler. Sovyet notası, birincl kısmmda, Boğazlsnn Mihver C. Bayarın Demokrat Partililerle hasbıhali D. P. Genel Başkanı, İnsan Hak lan Cemiyetinin i ile alâkası olmadığını söyledi Celâl Bayar, varlık vergisi, polis kanunu ve hayat pahahlığı hakkında Partililere önemli izahat verdi Demokrat Parünin ocak ve bucat haklarmı korumak mutlaka ögretilmelikongrelerine dün de devam edümlştir. dir. Şehruı muht«lif semtlerlnde yapüan bu «İnsan Hftklan eemiyetl» lşbe böyle kongrelerden bazılannda, genel başkan hayırlı bir nlyetle v« bütün ferdlere aCelâl Bavar da bulunmuş ve Demokrat çık olarak kurulmuştur. Cemiyetın gaPaıtiiilerle hasbıhaller yapmıştır. Bu ay^sl, daha evveloe izah olundugu gibi. rada Şahkulu ocağınin kongresinde Ceşd* v«5ahud bu tarafından İnsan haklalâl Bayar pek muhlm bazı hususlaxa tenna yapılan tecavüzü bir topluluk vasımas temiştır. Bu kongrede idare heyetl tası İle müdafaa etmaktlr. Tekrar ediyorum, bu cemiyetin partımizl« alâkası ve bucak kongresine gidecek delegeler yoktur. «tnsan Hakları oemlyeti» butün seı;ıldikt«n sonra <iılekl«re g»çilmlştir.; oer'iyetlerden ajTidır, fakat butün ceBir Musevi vat&ndaş, varlık vergisinden mlyetleri içine almaktadır. şıkfeyet etmiş, diğer bir vatandaş de^iştinünes'ni lstedi^i polis vazife ve salâBu cemiyetin kuruculan arasnda buhiyet kanunundan'bahsetmiş, resmî dalunan bir kaç zatın slyasl ve içtımal Irelerde Iş sahlblerine iyl muamele edllmesl«kt>s sahib olduklan zannedilen amesini temennl etmlştlr. S9z alan başia kideler vesileals benım İstanbulda temblr vatandaş, varlüc vergisine temasla sll eitigim Demokrat Partı ile sıyın bu verglnln prenslpte ıyl ve hlzumlu j Mareşaî FCVTIİ Çalunağın, yuksek şaaoldugımu fakat tatbikatta kötü netlce ) sıyetl'rinı küçultmek \e Halk Partisıler doğurâugunu ızahla. yeniden tetkık aıa enıellerlne hızmet maSsadile Ankaedilen gellr ver^Isl bahslnde D P. nin rada kurulan mümasü bir cerruyetın hassas davranmaa gerektiğine işaret ı valnız kalmasını temin etmek ıçın, heretmıştir. ı kesoe b'lln«n blr taktigm tatbıka başlandıgı anlaşılmıyacak kadar kanşık bır Bu arada başka blr p&rtlli, lii günhâdıse farzedılemez. denberi dedikodusu yapılan «Insan Celâl Baıar HaHarı cem!yetl> ne t«masla, D. P. nln mokrasi terbıve İle başlar; eğer ferdlere DogTusunu istersenlz bu cemiyeti kuCumhur Baş'ca^ı namzedl Mareşal Çak hak ve hurrıyetlerl izah olunmazsa on rarken daha dıltkatll olunabilir, daha mağın bu cemiyetln reisl olması dola lann, ıstırablan azaltılamaz. Ferdlere, Arfcası Sa. 3, Sü. 2 de vısıle D. P. Ue cemiyet arasında mtlnasebet bulunduğu yolundaki lddialar ha'skında izahat ıstemiştır. Kenan Önerin verdiği İzahat Bunun uzerlne Kenan Öner S(je alarak şunları soylemiştir: « Gorüyorum ki, nasılsa kanştıgım bu 1? ha'ikında izabat vermels bana dılşıiyor. Evvelâ şurasmı bellrtmek isterim kı bu cemivet ile D P .arasında hıç bir alâka mevcud degildlr ve zannedersem böyle bir duşünce, msseleye benim adımin kar.çmasmdan dotyvor. Samıml olarak soyhyeyım ki bır nvmlekette de ovyet Rusjanın Bojazlar hakkındaki ikinci notasına huku^ metimizce verilen cevabi not s m t ««tnl, fengim, d»£«tvstrtınılsuımızda ohunacaÇı gibi. sajın Başbakan Receb Pektr'in blr İnçıliz ga7etesln« verdigi beyanattan da esasen cevabin rnhn mnlum bulunayordu. Bo cevab, ikinci Ros notasınm neşri itzerine, bu sııtunda tahmin ettijimiz şekıldedir. Moskovanın kabulu imkânMi iki iste£i gene reddedilmişür. Vani Ruslartn yenf Boğazlar rejjminin yalmc Karadentı deTİetleri larafından tayin ve tesbltile Ecgazların Turkı>e ile Sov\et Kttsja tarafından muşterek mudafaası joluttflaki tckliflerinin, birinci cevafcî notamızda oldngu gibi kabul edılmemijtir. Bn iki Rus ıstcğine karv verilen red cevabında, bulıın milletın ıradesi yuzde juı tecelli etmıs bulunnyor. Ajrıca eevabımızda, Potsdara tiçler kararına uygun olarak Sovjet R.ısja ile dogrndan dognıya gorıişıneler yapmaga luzum olmadigı da belirtiliyor ki. bn da, gayet dofrodur. Amerika ve İngilterenin Potsdara kararını Sovyet Rosyadan busbntun başka turlü telâkki ve tefsir ettıkleri malumdur. Bu iki hükfimet, Turk goruşunc tamamile nygun olarak Boğarlar meselesinin Araerikanın da iştirakile Ugilı bütün devletler arasında yenl bir knnferans akdine taraftar oldoklarını arıkça soylemişlerdir. Hal böy!e ıken Turkiyenin Sovyet Rnsya ile dogrudan doğrnva mözakerelere giriştnrsi, bizi hi? istemedifimiı bir duruma eiıriikler ve fena bir yol açardı. Daha 1939 sonbahannda, o zaman Dı? tfleri Bakanı olan saym Şükrü SaracoğIn bir iitifak andlaşması akdi için Moskovaya (tttigi zaman, Sovyet Rusya, Boğarlar için iki devlet arasında hususi bir ani?«ma yapmak teklifinde bulunmoftn. Dış İsleri Bakanimız, bn teklifi kat'iyetle reddedince Rnslar, mevcnd Mantremc anrtlaşmasının tamamile ayni, fakat yalnıı Turklye İle Sovyet Rusyanın imzalannı taşiyan iki taraflı bir mnkavele yapılmasmı istemişierdi. Rus diplomasisi böylece Türkiyeyl blr haDc tablrile. fakat bastırmak istemişti. Bu teklif kabnl edilince Türkiye, Boğazlar rejimi meselesinde, Sovyet Rusyanın diğer devletierden ttstfln. ayn ve hüsusî bir hak ve salâhiyeti oldngnnu, Türkiye ile mnsavi şartlara re faaklara sahib bvlunduğmm kabul etmlş olacaktı. Ddnd Rus notası, Potsdam karannt, gene bu eski teklifine uygnn bir tarrda tefsir ederek karşımıza çıknııştı. Sovyet nsya ile doğrudan doğruya görüşmelere kalkısmak, bu yolda bir adım ntmak demek olurdu ve Moskova, bu ilk adımı, mubakkak istismara kalkışırdı. Esasen teati edilen notalar neticesinde, Türkiye, Ingiltere ve AmerikaBiB anladıklan manada, mustakbel kon ' ferans içtn Sovyet Rnsya Ue ilk haarlık ' gordşmelertnl yapnua ve Sovyet Rnsyanın beş maddelik teklifinden dörduncü re beşinci maddeler özerinde anlaştna kabll olmadıgi anlaşılmıştır. Bundan •onı>a, artık Türkiye ile Sovyet Rusyanın başbasa jörii«melertnden hiç bir fayda beklenemez. Bu bakımdan Mos' kava tarafından Istenilen iki taraflı konuşmaya luzum olmadığının ifade edilmesi tamamile ycrindedhr ve Boğazlaı meeslestnfai mllletlerarası şiimul ve ehenuniyeti gozönünde tatnlunca da gxyet doğrudur. Bojtıdann yenl rejlmlni tayin ve tesblt meselesinde Türkiye, kendisile berabe Karadeniz ve Akdenis, hattâ bütun dünya tevleUerinin menlutlerine vj memleketlerine aid gemiler tarafından sözde kullanılması konusunu yniden ele alraakta ve 22 ağustos tarıhli Türk notasmda bu hususta ileri Burülen redde karşılık olarak, Sovyet iddiasmın doğruluğunu bir defa dsHa teyid İçin, 194243 yıllarısda Almaa «üralli çıkarma lavterlerinin geçişi olavlannı anmaktadır. 22 ağustos tarihli cevab! notasında Türk Hükumeti, Sovyet Hulvumetine, Türkıyenin, «an derece çetin olan biıttin İkinci Cıhan Harbi esnasmda Montreıuc gözleşme«i gereğmce üzerıne aln^ıj bulunduğu odevi ne kar Arkası Sa. 4, Sii. 1 d ı Amerika âyan azasından Wandenberg, doğu komünizmi ile batı demokrasisinin bîrbirine hayat hakkı vermelerini istiyor Hakikî sulh nasıl ! Yunanistanda çeteleri her teıtıîn edikbilirmiş? Komünistteraizleniyor tarafta Atına 20 ( a » ) DUn Kosana'da yayınlanan teblığde de bildirüdiğı gıbı, plân mucibırce başlanılan temizleme üa reketlerine Ditysi dağında devam edılmektedir. Çeteler tepeler istikamctinde geri atılmıştır. 1500 metre yıiksek'iğe ulaşan ordu kuv\'etleri burada çok şıddetli makinelitüfek ve havan topu ateşi açmıştır. Larissa askerî makamlarmdan, L^mya ve Kardltsa'dan yola çıkan mllhim miktarda muntazam tuvvetlerın iki buyuk çeteyi kuşattığı ve bunlan taj mamıle dağılmak zorunda bıraktığı bil1 Washington 20 (a a.) Kendislne ( sorulan suallere radyoda cevab veren cumhuriyetçi âvandan Arthur Wanden ' berg, «harbden kaçınmak mümkün> olduğunu soylemiştır. Bır gnn evvel Mr Byrnes'ün yaptığı gibi, Amerika ile Rusya arasında ne gibi şartlarla iyi münasebetler kurulabileceğıni izah eden Wandenberg, çöyle demıştir: « Hakikî sulh netice itibarile, doğu komünizmile batı <3emokrasisınin birbirlerinin yaşamalarına müsaade etmelerine bağlıdır > Bununla beraber Wandenberg Amerikanm şerefi, emnİYeti ve ideaüerile mutenasib olmak şartıle mümkün olan her şeyi yapmağa hazır olduğu halde Sovj'etier Bırliğînin bııgun ayni şekılde hareket etmekten, uzak olduğunu söytemiştir. Amerikan emperyalîzminden bahsetWandcnberg menin bir hata olduğuna işaret eden bu vaziyette Amerrtanm blr harb ültiWandenberg, bu münasebetle, Amerikan tayyarecilerinin Yugoslavya üzerinde matomu göndereceği yerde bu işi Bir Arkast Sa. 3, Sn. 2 de düşürülmeleri hâdisesine temas ederek dirilmektedir. Dığer taraftan dün Atina dış bölgesinde cotnünistlerle çıkan bir çatışma sonunda izinli askerler Kallitaha çevre=indekî komünist partisi semt bürosu baştan aşağı tahrıb edilmişür. 110 yaşında bir mahkum Ankara 20 (Telefonla) Mardin hapishanesinde b'Jİunan, adam faldünnekten 15 seneye mahkum 110 yaşlarındaki Kızır Çiftçi, kuvvetten duştüğünü, her tarafmın titrediğıni Cumhuriyet Savcılığı vasıtasil» Adalet Bakalnığına bildirerek af istemiş, Bakanlar Kurulu, cezasını bitırmesine iki buçuk sene kalan asırlık ihtiyarm geri kalan cezasını atfetmiştir. C. SarayFener berabere haldt Francala imaline izin veriliyor Ankara 20 (Telefonla) Oğrendiğimıze gore, Bakanlar Kurulunda kabul edılen bir karara gore, francala Imal ve satışma yeniden müsaade edılecektır Karar bugünlerde neşredüpcektir. Bılindiğı gibi francala hnalL geçen haziranın basındanberi durdurulmuştu. Yeni mahsul bereketlı olduğundan tahdidın devamırıa luzum kalmamıştır. Bugun yapılmakta olan ekmek, kontrollu fîatla satılan esas ekmek olmakta devam «decektır. Rusyada kumaş çalanlar idama mahkum edildl Moskova 20 (a a ) Moskova dokuma sanayıl işçüerlnln 10,000 metre doInınıa bez çalmak suçundan yapılan ve 18 gun suren yargıl!>nmalan sona eranlş ve ıki kışl ıdama mahkum edjlmi;tır Mahalli sanavl müesssseleri şeflerı de d3İıil oimak uz°re bir çok lşçıler 10 seneje kadar hapse mahkum edılmışlerdır Bir dokuma muessesesi dı;ktorü de ihmalinden dolayı üç sene hapse mahkum edılmlştir Bu hrsızhklar Uı devam etmekte ıdı, , ABİDİN DAV'ER Galatasaray Fenerbahçe takımları dun Fener stadın da karçılav . . ^ır. Genc elemanlardan murekkeb olan Galatasaray takımı, on kdşı ile oynadığı muvaffakı;, eth bir oyundan sonra maçı 2 2 berabere bitirmlstir. Yukarıki resımde, Fenerbahçelı Melıhin Galatasaray kalesine bır hucumu gorulmektedır. Bu maça aid tafsilât Üst kattaki Sizin yaptığınız düpedüz $*ygısız]ılc artık... Alt kattaki Vallahi değil kotnfucuğum, pahabhk grafiği!..