Katalog

CUMHURÎYET 5 Aralık 1943 L FEN ALEMINDE Kapışılaii a ımmı ıı mıy^ ı.i ij ı f,if ı« ı i j ı f İKTİSADİ BAHİSLER NALÎNA MIH1NA ürk İran dostlnğıınu kuvvetlendirmek için bu Mİtonda yazdığnn yazılann, büyük ügi uyandırdığuu gönnekîe memnun'am. gariye inmesi kuvAtomun parçaGalatasarayda beraber okudr.ğumnz Yazan: Yüksek Mühendis vetie mümkündür. lanıp, atom enerdoktor Reza İspahany ki Galatasaray| 0 halde? jisinin bir bomba dan çıküktan sonra Pariste doktorlulı halinde kullanüdıBurada gözlerbnizi Bakkallara verilen sabunBlr yıldanberi, ih ekonomisindeki mev tahsil etmiş, güzide ve münevver hir ğx haberi dünyaya Igok yakm bir marac mallarmıızın sükilerini sağlamlag İranhdır bana şu mektubu gönderdi: yayıldığı gündenr ziye çevirerek bey lardan mahdud kimseler rtimünd« sorluklarbrabileceklerdir. «lluhterem kardeşim, beri yeni bir fnedeniyetin, yeni bir nelmüel iktisadî bağlan mükemistifade etti la karşılasmalctayıs. Bugünkü istikrardevTİn başlangıcmda olduğumuz belir melen belirten çok mühim ve ayni «Son günlerde, her yaralı îranlı kalMeıaleket içindeki sızlık durumunun binde müşfik bir anne nüvazişi kadar tiliyor; en geniş hayallere sığmıyan bir derecede acı bir hâdiseyi hatırlaVilâyet dağıtma heyetinin tayin ettiği istflusal uıaliyetinin sebeblerlni, kambi tatlı bir tesir yapan Türk matbuatındaharikalar âleminin eşiğmde olduğumuz mağı faydalı buluyoruz. Bahsetmek miktarlarda zeytinyağı bayii bakkallaeıılatıhyor. istediğimiz stın.'î ve sentetik petrol ve verilmiş olan sabun süratle satılmış yüks«kliği, dış ticaretimizin dünya pi tirmek ihtiyacını doğuıabilir. Önüraüz yo kontro' ı ve banknot ihrac ki makaleleri büyük bir minnettariıkla Ilk atom bombası Hiroşima'ya düş kauçuk isühsall meselesidir. Bilindiğl tır. Ticaret Oflsi şimdi bayi bakkallara yasa çartlanna intıbakım güçleştir dekl yıllarda dış ticaretin nasıl blr in sisteminin ruhunda aramalıdır. Bunokudum. tiikten sonra dünyanm her tarafmda, gbi dünyamn petrol ve kauçuk kaynak verilecek yeni partiler hazırlamış. Ser mektedir. Halkımız kadar, ya"bancı ah kişaf seyrini takib edeceği kestirilemez. dan on beş yıl önce kurulmuş clan «Hâdisat geçer, inşallah Türk kardejbu mevzu üzerinde kalem oynatanlar, ları, Eulh devirlerinde, AngloSaksun best satılan sabunlan halk görülmemi? cılar da, flatlarımızuı pahahlığmdan Paranm memleket içindeki alun kuv bu sistem, o zamanın zaruretlerine lerimizin asîl temennileri hakikate müatom enerjisinden istifade edılebilinıp Holanda tröstlerinin elindedir. Almanya bir şekilde kapışmıştır. Meselâ, Istan şikâyetçidir. Dünya «konomisl harb te vetile kambiyo değeri aıasmdaH nis cevab vermekte idi. Altm stokumuzun beddel olur. İran bugünkü feci, ıstırabh edilemiyeceği meselesinde hemen ikiye harbde veya sulhia her iki mühim mad bul tarafmdaki bir bayi bakkal bir gun sirlerini tasfiye ederek normal şartlara betslzlik giderilemediği takdirde; istik zayıflığı ve besab muvazenesinin bo vaziyeünden kurtularak insan milletler ayrılmışlar, bir kısraı ilim ve fen adatr deden de mahrumdur. Bu itibarla dünya de bir ton sabun satmıştır. Halbuki bu döndüğü zaman, karfilaştığıraız guçlük rareızlık içinde geçen uzun veya kısa znkluğu karşısmda, o vekit başka türiü arasmdaki mütevazı mevkiine yeniden Jarı bunun mümkün olamıyacağuu id çupmda fütuhata kalkısan naziler, giri bakkal aynı semt halkına bir ton sa lertn daha ziyade artmak tehlikesi var blr sun'î muvazene çağmdan sonra de hareket etmek kabil değildi. Nitekim, kavu?ur; fakat hatıralar kaür. dia etmişler, diğerkrl ise, bildiğiniz gi şecekîeri harbde en basit bir muvaffakı bunu ancak 45 ayda satabildîğini söy dır. Bu sebeble, d»ş ticareti frenliyen valüasyona sürüklenmek, altm veya ihtiyatlı bir maliye siyaseti sayesinde, «Firdevsînin, Şehnamede yazılı şu fld stoklarını harcamak veya hesab 2. Cihan Harbinin fevkalâde masrafları bi, benztnin, petrolun, kömürün artık yet ümidi kazanabilmenin bu maddelerı lemektedir. Garibdir ki belki bir yıllık arızalarm bir an önoe giderilmeğe çatarihe karışacağını, atom enerjisi »aye ya ele geçirmeğe yahud da bunlann sabun ihüyacını aîanlar yeniden sabun ljşılması, tnemleket ekonomlai bakımm muvazenesini korumak emelile kapali başgösterinciye kadar, paranm alım nefîs mısraı, iran vaktile Arab istîlâsıeinde muazzam bir kudret kaynağı elde yerlerini tamamile alabilecek maddele aramaktadır. Fakat beri taraftan hiç daa, hayati bir ehemmdyet arzetmekte ekonoml sistemine meyletmek ihtimali kuvvetile kambiyo değeri arasında nis na uğradığı zaman, o büyük Iranlının dir. vardır. betsizlik meydana gelmesi önlenmişti. muhteşem bağrından en. veclı bir feredıieeeğini ileri sürmüşlerdi. Atom rin keşif ve i^tihjslini sağlamağa bağlı sabun almamıslar vardır. Memleket içindeki alım kuvveti faz Fakat bugün, fevkalâde haller yüzün yad, en hisli bir haykınş gibi çıkmışü: Dünya piyasa sertiarına intıbak zorbombasının mümkün kılınmasmın an olduğunu, tabiaüle görmüşler ve Alman Diğer taraftan, İstanbul Bölge Sanayi cak atom enerjisinin kontrol edilebil fen adamiarı uzun yıllar kollarmı sıva Birliği sabun fabrikalarının yıllık sa luğu, Almanya ile münasebetlerinnz lasırnn bütça varidatmdan ayrılan mik den, paranın memleket îçi alım kuvve Ço iran nabeşad tan man Mıbadl yarak sun'î veya sentetik benzin ve kakesüdikten sonra bahis mevzuu olan tarlarla geri ç'ekilmesi fiilen imkânsız tile kambiyo değeri arasmdakl uygun Dar ln bOmubar zende yok tan mabadl mesile kabil olacağma tnandığımız için uçuk istihsali işine kendilerini vermiş bun imalâtlarına göre imalâtta kulla blr meseledir. 2. Cihan Harbinln potla gözükmektedir. Tabiî çartlara dönüf, snzluk, memleket ekonomisi için bir biz de ikinci grupa iltihak etmişük. Türk kardeşlerirne bu mısralann ma« nılacak zeytinyağı ve prina Öıtiyaolanbir çok masraflardan tasarrtıf imkânmı sarîmtı krynağı haline geîmiştir. Buna Atom bombası üzerinde çalışanlar a !erdi. Bu çahşmalarıtı muvaffakıyetle m kesin olarak tayin etmiştir. istanbul masından on yıl kadar önce, memle nasmı da arzedsyim: sona erdiği hepimizce malumdur. Buna verecektir. Fakat buna mukabil, Mali mukabil, altm stokumuz paramıza kuvrasmda mühim bir yer işgal eden B'.ryağ bürosunun Ticaret Bakanîığmm timizde hesab muvazenesini muhafaza «Eğer İran artık mevcud olınıyacaksfc mingham Üniversitesi fizik profesörü karşılA Anglo Saksonlar fennin ileri emri üzerine mahsuben verdiği yağlar edememekten doğan bir buhran geçi 5"« Bakanlığı, hergün yeni masraf taleb vetli bir statii venneğe kifayet edebiM. L. E. Oliphant bir îngiliz mecmua adımlannı takibden geri kalmamışlar, henüz istihsal bölgelerinden tedarik e rildiği hatırlardadır. Bu buhran, kambi lerile karşılaşmaktadır. Âmme borcları lecek dururr.dadn. Kambiyo kontro u aenira vücudüm de olrr.asm! hattâ gerek benzin, gerek kauçuk «ya«Bu toprakîarda arük bir tek yaşayo kontrolu kurmak suretile önlenebil ehemmiyetli yekunlara yükselmiştir. na riruhtac kalmaksızın paramızm mileında neşrettiği makalesinde: ratma> işinde Almanlarınkinden de da dilememiştir. Sanayi Birliği istanbul mişti. 'Kambiyo kontrolu; hesab muva Memurlar, refahlarını artıracak tedbir letlerarası bir istikrar ve alım kv,wsti yan ten, (yarıi insan, ziruh) kalmasra! «Çekrrdek usulile (atom çelrirdeği ha mükemmel usuller bulup geliştir fabrikalarmın yılda 10,000 ton kadar «Kara günlerimizde, yürakler acısı zenesinin aleyhimize açık verm«sine ve lerin alınmaEmı beklemektedirler. Sa kazanması miilî ekonomi için bombardımam) enerji istihsalindc kon mişlerdi. Fakat... " sabun imal ettiklerini gözönünde tuta paranuzm kıymetinden kaybetmesina nayi, maarif, sıhhat ve sosyal yardrm bir İhtiyac teşkil etmektedir. Ancak bu dakikalarunızda, derdlpimizi paylaşarak trol meselesinin halledilmiş olduğu aşirak 5000 ton zeytinyağı tahsisini uygun mâni olmuştu. Fakat ithalâtımızın bü meseleleri de ayn birer masraf kapısı sayededir ki memleket içinde tedavül İMİdkî bir kardeş gibi manan yardımıkârdır. Bundaıı sonraki güçlükler kim Sulh devlrlerinde, arabsaçı gibi ka görmüştür. yük kısmını, ihrac mallarımızm ba?lıca eçmaktadır. Diğer taraftan, Yasıtalı eden para hacmini ve fiat se\iyesinin dış mıza koşan, kalblerimize cesaret veren, rıçık ve birbirine girmiş olan bejiıelmiya, izabe ve mühendislik meseleleridîr müçterisi olan memleketlerden yapmak v?rgilerin nafifîetilmesine kafî bir za ticaret şartlarma ve hesab muvazenesi kıymetli himmetlerinizi car.ian takdir ve halledilemiyecek herhangî bir mese !el tröstler bu ilerlemeleri gözden kaettiğim sana, Necmeddin Sadağa, HUJSzarurctüe karşılaşmışük. Bu durum, ruret vardır. Bu şartlar altında, Taridat ne göre ayarlamak kabil olabilir. le mevcud görünmemektedir. Kudrel çırmamışlar, ve ihtira beratlarına el Almanyaya, mallarımıza dünya piyasa fazlasına dayanarak paramızın alım Bu nokta, 15 yıl önce, Türkiye Cum yin Cahiie, Falih Rıfkı Ataya, Nihad S^tibsalinin iktisadi cephesi üzerinde koymuşlardır. Bunun neücesi tabiî sır.dan daha yüksek fiat vermek sure kudretini eskl seviyesine eriştirmek huriyet Merkez Bankası statüsü hazır Eıime, Selim Ragıb Emece, Hasan Âli henüz çalısılmış değildir. Şimdiki halde petrol ve tabiî kauçuğun satılmasile kaIanırken gözönünde bulundurulmuştur. Edizc, M. H. Zale ve daha bir çok meçsaları dolan Anglo Saî^on Holanda tile, en büyük alıcı mevkiin* geçmek çok güçtür. stom enerjisi kömör yanmasmdan elde Memleketimizde, dı? ticaret ve umu Merkez Bankası Kar.ununun 12 nci hul İran dostu Türk arkadaşlarıma, bir fırsctını vermişti. Buna mukabil, biz edilen enerjiden daha pahalıdır. Fakat tröstleri bu beratlarm kullanılışı takde, ihracatımızın bedelini blokajdaD mî iktisad şartlarının istikrara kavuş maddesinde, Türk lirasmm altm tutarı kolime ile terniz Tüık matbuat mensubbir kaç sene içinde atom eneTJisi istih kım münhasıran Aîmanlara bırakmışkurtarmak zaruretlle, Almanyadan sat turulmasma kuvvetle ihtiyac duyulmak nın «İstikrar Kanunu» ile tayin edile tarma Eamimî teşekkürlerimi Hldirmeğe Bali nsulü » derece mükemroelleştirile lar, buna mukabil de kendl piyasalacektir ki, çekirdek kndrefinin kömüı: rında rekabet yapılmamasını sağlamışPazar günü geç vakte kaaar bitlrlleme tığımız kadar mal almak mecburiyetin tadır. Dünyanm Istikrarsızlık içinde ceği belirtilmistir. Gene ayni kanumm yüksek delâletinı rica ederim > lardı. mlş olan Istantml mllletvekuîljt eeçlmlne de kalmıştık. Kliring kanalı ile pahalıya bocalaması, bizim durumumuza mazeret 14 üncü maddesi, bugünkü sLstsrnin veya petrolun hiç değilse büyük kudDoktor Reza ispahany devam olunacaStır. Paret tetasyonlarmda yerine geçeceğine Harb patlayıp yaj'ildıktan sonra bugün saat 14 tekuUanınamış olan lkinol almak ve satmak, Almanyaya hissedillr teşkil edemez. îktisad tarihi, zaman za «İstikrar Kanunv» çıkarıluıcıya kadar Vatarum seven ve onnn bııgünkü talihzar gtlaü reylcrlnl muvakkaten yürürlükte kalacağmı ifafcatiyetle eminira. Bir çekirdek «kaza dünyanm manzarası tamamile değiş seçmerJer bugün reylerlnl kullanacafelar bir istisnıar fırsatı temin etmişti. Sun'î man muhtelif memlcketlerde sârl birer siı halinden büyük acı duyan her İrannında yakılan» bir libre (takriben yarını mişti. Bir vakitler petrolsuz, kauçuksuz dır, Seçlm günündenberl Beledlyede polls fiatlarm hüküın sürdüğu kliring siste tatbik sahası bulmuş sistemlerle dolu de etmiştir. Kanun koyucunun, 15 yıl lııım, hattâ her medenî insanın duygadur. Bu slstemler, bszan ihtiyaclara ve önce, paramızm altır.a dayanan istikkilo) Uranyum, aşağı yukarı 1500 ton olan Almanlar iken bu defa, nakil yol ler tarafmdan beklenilen «eçtm Bandıjjı mi, memleketimiz mustahsiline kayda rarlı bir statüye bağİEnması hakkında larına tercüman olan bu •nekrubu, aykömfirden elde edilen kadar enerji ve larmın uzaması yüzünden MütteEkler bugün Beledlye Ealonuna getIrUecektlr# A değer bir kazanc fazlası sağlıyordu bazan da modaya tâbi olarak yayıhmş izrıar etm'ş bulunduğu iradeyi hakikat nen neşretmekle Türk iran «lostluğu» daylardan bill^assa başta gldenler eeçlm Fakat inhîsar fiatlarile satılan itlialât lardır. Yabıız iîerisini gören ve iktisadî petrol sıktntısı çekmeğe başlamışlar, tecektir.» nu kuvvetlencürme emeline hizmet etpropagandasma devam etmljjer, oylarını slstemlerde dönüm noktası teşkil eden haline inkılâb ettirmek zamanı gelmişD«mektedir. Büyük fen adanunm bu «Taponlann Pasifikte yayılmaları üzerine fcullanmamıs olan iklnol Beçmenlerle te mallarını alan müstehlik, pahalıya ihrac tir. «îsükrar Kanunu» çıkarılmaksum rr.iş olâuğuma inaıııyorunı. birer çığır açan devletler büyük kakat'î ciinıleleri de göstprmektedir ki de kauçuğa hemen tamamen veda et maslar fcurmu;lard'.r. Bugün saat 16 yaetmekle memleket hesabma elde edilen dış ticaret ve fiat mepelelerini müsbet mek zorunda kalmış1ardı. Bu durum ar somı alınacr.ğı tahmln edilen Ee^lm kazancı fazlasile geri ödemek mecbu zanclar sağhyabilmişlerdir. Bugünkü bir hal tsrzına bağlamak kabil olab!l««atom medeniyeti», «atom devri», el!e Birkaç gün e w e ! bu sütunda ynlnıı istikrar Ihtiyacma ilk cevab verebilekarşısmda yapılacak yeeâne şey tabiî de Hakta. Tank Ust Mekkl Hijımet re ZUhtü riyetinde kalıyordu. tutulabilir bir hakikat halindcdir. Buna Çubulcçurmn mttcedeleslnln bararetll olacaTürkiye ile İıanın değil, oürıin Yakın ve cek hükumetler, gelecek yülarda dünya ceğini sanmıyoruz. karşılık atom bombasının sım mese hiç olmazsa sentetik kauçuk imali idi. £ı muiıakkalıtır. İkincl Cihan Harbi patlak verdikten Orladoğu memleket ve nıilletlerinİD lesinin bütün dünyayı alâkalandıran Halbuki Amerikanın bü>ük petrol şir»onra, bu durumun kajTiak olduğu ikkendilerini tehdid eden tehlike karşısınketleri, ellerindeki ihtira beratlarını Eafhalarım hergün dikkatle gazete'ıerde, Cenub Amerîkadan deri teklif On sene evvel işlenen cinayetm da birbirlerine sanlmaları liizumunn tisadî mahzurlar ehemmiyet kazanmışAîmanlara satmış bulunuyorlardı. İşte radyo!?rda takib etmekteyiz. Buşünkü hr. 1944 yılına kadar tedavüldeki bankediliyor faîli yakalandı bolirtnıiştim. halde atom enerjisi etrafmda dönen bu yüzden, Amerika ve dolayısile Mütnot hacminln sürekli blr artış kaydetMerrJeketlmlze cenub Amerlkadan ba^ı on sene evrsl Glres\mda blr clnayet lçtefikler sentetik kauçuk isühsaline geDiinkü Cumlıuıiyette çıkan bir Lonçekişmeler, sadece eşsiz bir silâhı pay çebilrr.ek için en az iki sene '.rybetmişmesi, paramızın memleket içindeki satır dcrl tekl'.flerl yapılmaktadır. Bazı müsaid !edl!:ten sonra firor eden Arlf Pelıll\an a. laşmak bahsindedir. Saym profesnrün ler ve binnetice de harbin uzamasına alma kudretinin döşmesird mucib ol çartlan lhtlva eden bu tekliner Uzerlnde dmda blr katll dün yakalanarak birincl dra haberi, bu yolda bir sdım ntıldığıTicaret B?kan'ığımn lhrDcuıa müsaade üurulmaktadiT, Memlekettmlzln deriya İh. uı gijsteviyor. Bu habcre göre, Irak âyan de belirttiği gibi ancak bîr süâh olarak sebeb olmuşlardı. ettijl 1OO,(X>O Ç'ft çorabdan ihıac etmek muştur. Buna mukabil, paramızın mem tlyacı pei çoktur, Cenub Amerika derllerl sulrı ceza malıkeınesiao verllmlştir. Mahkeme. Glresun sorgu yargıçlıgının tarrjrma mcclisi başkanhğına seçilnıiş olan Nuri stom eneriisi beynelmilel bir anlaşmaya lsteyca bazı flrmala^ Bakanlığa müracant eket d'Şi alım kuvveti değişmeksizin İse sağ'amîıMarlle meşhurdur, uyaraS katll hakkında tevklf müzeSkcresl Said Paşa, fcir Irak heystinin Laşmda Şimdi, bu hatırlamadan sonra atom le bu çorablarm bedellcır» bir tısmı lle kaimıştır. 193944 yılları arasında, ihrao bağlandıktan sonradır ki, bu enerjiden nln kesllmeslne karar vermlştir. Bir hırsız mnhkum oldu Türkiyeye gclecekür. Suriye, Lühnan, Eiılb. ve medeniyet sahalarında da isti enerjisi karşısmda dünya tvöstlerınin memlckcte pamuK tpllğl getlrmeSl tekllf et mallarımız son derece pahalılanTnışUr Blr eczar.eyl soymak Euçıandan. tutuk om^lerdlr. Ipekll iadm çorablarımn taban Almanya, kliring yolu ile mübadele SuuJî Arabistcn, Urdün ve Yemenden fade yoiuna geçilmek mümkün olacak almaları muhtemel durumu gözden ge ve okçelsrinde pamuk lpllğl kullanîldib'inBir ev yandı larak yargılandığı bir sırada Adllyenln batır. Fakat acaba bu kâfi «elecek mıdir? çirelim. Tıpkı silâh. olarak atom ener lan gctlr'.lecek ipliklerin. yalnız bu lşeşartlarını fiat harçkçtlerine mtıbak et lâbindan kaçan Enver, flrardan bir kaç gün Beyoğlunda, Tombaz «okağmd» 6 n« de Türkiyeye birer heyet gelersk mütirmekte hiçbir zorluk çckmemiştir. Eonra yakalanmıştır. Enver dün bu suçtan ruaralı evln ü?t katmda evvelki gece blr zakerclere iştirak edecekür. İran ve EfYoksa halledilmesi gereken aynı dere jisi etrafmda çekişen kuvvetler, yarın talısisl de tekllfe U3ve Hergün biraz daha pahalıya almış ve yargılnndığı 8 lnol asllye ceza rrtahSerce yangın çıljnus ve 3 fcatlı bln^ tamarc^n ganijtanm da mii?alıidler göndercceği cede mühlm diğer meseleler mevcud da bir kuvvet kaynağır olarak atom Ihrac habsılerl üzerlne çcr?.b Ilatlarıyandıktan Bocra sCrjdürülmüçtür. Tangınm fanılmaktadır. etrafında çekişecek ku\ vetlerin hemer. nm yüîcseldiğl haberlsrl Uzerlne istanbul satmıştır. 1944 ten sonra, dış ticaretimizi '•inde 1 sene hapse tnahkum edllmlştir. mudur? evde klracı bulunan Eoza adındakl blr kaBir yelkenli battı nisbeten normal .«artlar altında idame = Bu haber gerçekleştiği takdirde, ileri Birmîntrham'h profesör makalesinde aynıdır. Bir tarafta kapitalizme daya Bölge Saneyı BirlSğl 1 1 tetklk etmiştir. y3ktığı manpaldan Buyükdercde Korataş suyu açlklannda dınınçıktıfı aniaşılrnıştır, sıçrıyan kıvalcım. sürdü.Çüm dilek de gerçekleşmiş olacakyalnız fennî mP^eleleri gözden peçirmiş, nan, kömür, petrol tröstlerile demok Birlığln bu tctklklerlne gore çorab piya ettirmek mevkiinde kildığımız zaman, dan bulunan Ceylf.nl Bahrl yelkenllsl birdenlüzumsuz bir lelâşlle s^ısı!ve bu bakımdan atom enerjisinden biî rasiler âlemi, diğer tarafta işçi kütlesin eası kadmlarınaklı b^smda olaclar blle ço dünya fiatları ile memleket içi fiatları bire aldığı şlddetll stılarm teslrile batnııç tır ki bana memnun olmamak kabil demaktT.dır. En arasındaki fark ezici bir shnndicap» ve bugün daly.ç'.ar tarafından çüiarılnuitır, Bulgaristanla ticaret kudret kaynağı olarak İstifade ediiip den kuvvet alan Sovyetler Birliği. Birisi rab stoku yapnıağa kali:ışrr.ı;tu'. Fakat uğildir. Bütün bu mcmleketleri birbirine edilemiyeceği sualini müsbet olsrak ce sermayesinin işlemesine nckadar bağlı, zun zamandaatsrl durgunluk goçlren ço tcçkil etmiçtir. İthalât fiatları bize son TVkne boş olduğaüdan fazla zlyan olmaBulgaristarjla tlcaretlrolzin gellşmesl İçin bağlıyan bir çok bağlar vardır ve onlasösterüou arzudnn lıenüz müsbet blr n°tl rın kendilerini korumak için birbirlerile vpbiandırmıştır. Miinakpşa edilmez bir gelir kaynaklarmm korumasmı müm rab plyasası ei'an aç'.Htnaır.i't'r. Bir fab derece ucuz gelmiştlr. Ihracat fiatları m:ştar. T h:ııl\z renlı ce çıkmamıştır. Geçen hafta Istanbuîa gel anlaşmalan ve sevişmelcri kendileri için eallhiyet sahibi olan Profesör Oli kün küacak her teşeobüsü akamete uğ rtt'nm elir.de yakn bcyaz Te'llmeiılş bs? ise, dün3 a piyaspsına nisl^etle, adeta biı Sıvasta cet ve yağ bolluğu bln öuzılneye çorab clduğ'j ihtikâr mahiyeti arzetmiştir. ithalât melerl Sıvas (Husu l) Bu yü vllçyctlmi^ ve rekkeb beklenen Bulgar tacirlCTlnden mti elbette hayırlı olacaktır. phantm ulastığı bu neticeden süphe et ratmağa ne derece mütemayilse, diğeri tesbit edUmlştir. Düzlnesl 52 llra olan heyet de gelmemiştlr. memize bittabi imkân yoktur. Bizl dü de işçi kütlesini azaltacak, dolayısile çorablarda esaslı bir fiat aeği;!kll5l olma için talçb artmskla beraber, ihrac mal çevreslnde canlı hayvan bolluğu göze çprpBııtgariann memleRetlmlze eatacakl'.rı rmktadır. çündüren nokta fennî değil sosyal re rejimini sarsacak herhangi bir yeniliŞe ;uıştır, 3una mukabil pcra'.ıondecl mağa larımızı sürememek tehlikesi belirmiş koyun ve Her gun piyasaja bol miktarda Sofya radyosu taralmdan blldirllen faîul sığır aynı derecede, hattâ daha şiddetle düş zalar kadmlar:n teh?lütünüen lstlfacie e tir. Hükumet, bu tehlikeyi önl?mek ğıjndan fiatlarda goliyor? Sevklyat az oldu kalay t:xlrlerl tarafmdan Bulgarlstana ya. ikt'sadidir. duşkunlük devam etmekAtom enerjislnden istifade edüdiginî mandır. Demokrasiler, milyonlar sar dlp tııttnıabllcirzZıTl flntlnrla satı? yap emolile prim sistemine başvurmtıştıır. tedjr Halen cemlz koyun etl 100, keçl 70 pıl=.cak kalay lhracatı mukabill alımp Flmafctadırlar. İthalâttan yüzde 43 prim alıtıması ve vc sıö'r etlnin ki'o=u ı;o kuruştur. Bu nıe Il'tlne ihrac edilmek üzere lstenralştl, Fsı Bursa Belediye Meclisinden tasavvur edersek, dünyanm arzedeceği fettikleri işletmeleri kapatacaklar, herlhrr.ccta yüzde 40 prim verümesi, diğer yanda sadcyağ Ilatlarmda do hissodillr de Icat bu hususta da blr bcğlantı olrmır'!5t'r. manzara adeta bir masal âlemi manza gün kasdarına milyoaiar getiren kayYarımşar ton daha kömür memleketlerle aramızdaki fiat farkınj recede tcnezzül Eör.Hmfktedîr, îyl clns sa Mcmlcl:~*'.tmrden Bu'farlstana sabun saçıkarıîanlar rası olacaktır. Petroî var mı? düşünül nakları feda edecekler mi? Herhalde verilecek bir dereceye kadar doldurmağa yardım deyağlar 370 :>O kuruş arasında her »a ttlması l£B şimdlllk mürrJtün gorülrnemişmiyecek! K5mür var mı? nemize lâzıml bir kaç sene içinde değil! Bursa 4 (Telefonla) Belediye Mectlr. Bu kış İçin kBmur tevzlatı bltmlşj elde etmişt'r. Dolar ve sterlingin alım kuv man bulunrraktadır Altm? isterse olsun. kur^unu altm ya Sovyetler Birliği işçilerm azalmasma mevcud alacaklar ödennıektrdır. Bu yıl lisinin son toplanüsrada, meclis içtima. vetlerindeki düşüklük de (takriben parız. Görülüyor ki atom enerjisinin refahın rejime ihtiyac göstermeden. sömlkok komurü tevzlatı 8ü bin alieye ya yüzde 3540) bu hususta faydalı olmuşlaıına devam etmedikleri anlaşılan beş tnedeniyet Ozerindeki tesiri, iktisadî ve kolaylıkla elde edilen bir mazhariyet pılmıştır. azanm müstafi addedilmelerine karar Morİs DEKOBRA Adnan HÜN tur. «osyal bakımdan, buhar kuvvetin'.n keş haline girmesine razı olacak mı? Her Geçen yıl İse bu mlktar 59 bln ldl. KOmür verilmiştir. Bunlar, fabrikator Tevfik Tevzl mue'î=eseEl mur.tazam surette stok finden çok daha büyük ve şumullü ols halde bir kaç sene içinde değil! İpekman, Ragıb Armağan, avukat Ceynpmaitadır. 1 şubattan İtibaren 3 oda, 2 Lâkin bugünkü şartlar Içinde, prim caktır. Yeni plâstikler ve sentetiklprle Öyle ise? Bize ö/le geliyor ki atom sjbaiı evlere yar:mşar daha fazlnlanna da sistemi tatminkâr addolunamaz. Diffemil Öz, Enver Erdi, İsrcet Olçaydır. > b'rlikte ve atom pîrçalsnmasımn enerjisînin kullanılman, atom bomba blrer ton llâve komür verllecektlr, ransije! kambiyo kurları tatbikı, hakiHâdim'de şarabcılık yacağt d'ğer ınaddelerle madendliğin sının paylaşılması kadar urun ve ha( Le Roman d'un Lâche ) kntte, kamufle edilmis bir devalüasyon Hadim (Husiıst) Tekel genel müdOrSobada infiîâk edeta ortadan kaTkmpsı, ameleliğin as raretli çekişmelere yol açacattır. Bu harbe aid Dekobra'nm yazmış olduğu bu kitab bütün dünyada derin lüÇü. Hadirnde bol yetlşen lyl clns üzüm. j Insaniye mahalleslnde S nu tesiri yaratmaktadır. Memleket içindelerden şarab yapmağa karar vermlş ve bu bir akis uyandırmış ve her lisana çevrilmiştir. Her münevveri ilgilendirecek maralı evde oturan GCzlde evvelkl gece ki a!ım kuvveti fazlahğından doğan karar uzerlne bu yü b'arada açılan denem» saat 11 de sobaya taş kömüru doldurmuş, pnhahlığı hafifletmeğe yaramadığı gibi, bir mevzu, zevkla okuyacaj'tnız bir tercüme. Fiatı 200 kuruş. fabrlkasmm 25 ton kadar lsledlgl üzümaz sonra da sobada şlddeull bir inliiak ol ithalât maüarımn maliyet değerinin den meydana gelen çeşldll îarablarm iyt BEREALP K İ T A B E V İ Ankara tmjştur, Soba başmda oturan Güzıde çok yükselmesine sebebiyet vermektedir sonuçlar verdiği görulmüştür. ağır surette yaralanmış ve evln kapüarı lle Bu sistem. ileride yeni mahzurlara kayAylık Fikir ve Sanat Dsrgisi pencere'.eıl parçalannuştır, Yaralı kadın hastanoye kaldınlmıştır. nak ohnak istidadmdadır. İhracat yaBaşsehrimizin ismini tasıyan bu nefis dergi her ayın birinde gittikçe KADIKÖY O P E R A ' da Infilakın kömürler ara=:nda bulunan pat pabilınek için gerekli formaütelerin olgunlasan bir mündericatla çıkmaktadır. Bayinizden ısrarla isteyiniz. YARIT4 AKŞAM 20,45 te layıcı bir maddeden llen geldlğl sanıl doğurduğu güçlük ve sebebiyet verdiği Fi: 30 kuruş. Abone senelik 360 6 aylık 180 kuruş. maktadır (FERAH seansmdan evvel) Nüsbası 10 kuruştut. zaman kaybı, kalite düşüklüğü, yüksrk B E R K A L P K İ T A B E V İ Ankara Tütün deposunda hâdîse çıkaranlar fiatlar, standardizasyon meselesi, ticaH A C E R B U L U Ş Abcne Şeraiti ™£' Bıından blr müdaet evrel Telzel ldare rî istihbaratm zayıflığı, reklâm işlerinin 30». ve Arkadaşları Halk Sanatkârı 600 slniu Beşlktaş deposunda yernek mesclesi bcnimsenmemesi ve bazan hileli yollara 05 ayiık yazünden depo müdürüne karşı gelcrel; başvuru'ması; normal şartlara yaklaşılAin ayıık ÎSMA1L DÜMSÜLLÜ İSTANBULA HARİKALAR HAFTASI 1 hâdlse çıkaıau amcleler vazlîelericden u c'ığı nisbette dünya piyasasmdaki reka15(x) zaklaştırılmışlardır, Tekel ldaresl mufetAhmed Gül(Hirür, Kiiçük Hîıiallâ birlikte 2SO0 • 6400 » Bu yı! birbirinden güzel ve eşsiz filmlerden bir geçid resmi yapan tlşlerl tru hâdise üzerinde şahldler dlnle bet şartlarına uymamızı zorlaştırabilir. Dilckat mektfdırler. Depo m'udürü balen vazifesl Vcni beliren güçlükler, prim sistemini BAHAR BÜLBÜLLERİ komedi 3 perde. Zengin Varyete l ' smemalarımız bu haua bir harikalar porgramı sunuyor: Gazeternlze gCnderUen «vrak *« y C U M A akşamı Beşiktaş G Ü R E L ' de aynı program. ne devam etmektedir şümullendirmek ve nisbetlerini değiş Atom medeniyeti tahakkuk edecek mî? f sabıınlar Tevffk SadulSah İhrac mallarımızı safmada T ıtidn zorlyk çekiyoruz? Dr. Feridun Ergm Yazan: Bir tnektub ve bir toplantı Nilletvekiü seçiminin bugün neücesi ahnacak Kadın çoraphrsna ne oldu ? BİR ÂİÇAĞIN R9MÂHI AMKARA CUMKURİYET MARMARA'da AYRICA : Asruruza emsalsiz bir rüya yaşatan B U G ÜN ns5redilBln edllmesin taüa olunma» 3 numaralı harb , Üçür.cü bir dünya J harbi olacak mı, } ohnıyacak mı diye .^.bir anket açılmış.. i l Bu anketi, Pasifik harbinin bittiği ilân edildiği gün yapmışlar. Sokakta, rasgeldiğini çevirip, adres sorar gibi sual soran gazeteciler, aldıkl?.n cevabları tasnif ettikten sonra, ortaya şöyle bir netice çıkmış. Bir daktilo şu cevabı vermiş: Galiba herkes yeni bir harb olacağını sanıyor. Belki de atom bombası, ümid edilebilecek en mesud hâdisedir. Bir yerde okudum. Atom bombası patladığı zaman yeryüzünün manzar?smı temelmden değiştiriyor, en büyük binalan tuzla tuz ediyormuî. Yeni bir harb çıkarmak istiyen memleket, başknlarını yoketmekle bera'jer, kendine de kıymış olacaktır. Faydası ne olacak? Bir asker şöyle demiş: Yeni bir harb olacağını zannetmem, ama atom bombası cebimizde bulur.cîukça. Atom bombasını kaybedsrsek hcrşey mümkündür. Bir eczacı .bunların aksine cevab vermış; Evet. Yirmi, otuz sene sonra Japonya ile bir harb olacaktır. Japorüara karşı çok gevşek davranıyoruz. Hepsinin köküne kibrit suyu ekmeliydik. Gene bir asker: Yiımi sene kadar KAYİB R Ü Y A Baş r o l d e : 3V1ARGARETTE O'BRIEN MARCHA HtJND'un dünya halkına vepyem bir heceyan tayfunu yarattıkları MELE Ü L K E S İ N D E M A R Y (Baştanbaşa renkii) M A R T İ N •~f ' Görenlerin heyecandan nefesini kesen, bu yılın en muazzam eseri Alemdar Milli'de KÜEPÜ KAD1KÖYÜNDE DENİZ G E C E ı ı ı CTÜRKÇE S O N R A mmmmmı^m Baş yaratıcıları: E. G. ROBİNSON TOALUPİNO AYRICA: Gözler kamaştırıcı bir filmler pırlantası Y A R I S 1 N D A N O P E R A'da (.uraa akşaımndan itiharen Şark sanatırun (Aşkm Gözyaşları) ndan sonra ikinci harikası H ALE'de Bugün ma'înelerden itibaren Şöhreti bütün dünyaju tutmuş olan TÜRKÇE SÖZLÜ Ayrıca: Bir sanat âbidesi K IZ I ENDÜLUS GECEIEM BP.S mümes=ıllorı. Emiuc RI7JK Hiise\in SCTÎU Ncfo şarkılar. TÜRKÇE S ENÖR 1T A B A ŞLAD I lığı, ondan sonraki bütün savaştarda bu âletlerin kullanılması için emir vermiş. Bunlan taşımak da son derece kc'ay mış.. Bir kauçuk tankı, iki üç kişi kubirer uçaksavar topu, tank, büyük çap cakladı mıydı, orasonra, Arjantin gibi haris bir küçük harblerin sonu gelmez. memleket yeni pazarlara ihtiyacı o'.du Hasılı, rivayetler muhtelif. Kiml gö ta top biçimi ahyormuş. Hem de sshi dan oraya götürüzile gördüğü için dehşete dü^tüğü rr.an cilerinden hiç farkedilmijecek bir ben veriyormuş. ğuna kanast getirecek, demiş. Bir hastabakıcı kadmm cevabı epey zaralardan dolayı, kimi harb cehcıuıe zerlikle. Bu Amerikan icadında, şaşkm beşeridüsündürücü, ama tatbik bakımmdan mini bizzat yakından gördüğü için, Bunları, üstelik, seslendirmiş^er de yet için büyük bir ibret dersi var. değil de his bakımmdan; Çok yorgunum, harb olmaz kanaatinde Bu, kanaatten Almanlar, bir çok defa bu yapma harb Âdem babanm yaradılışını, kimi yuz demiş. Bir yaralı asker hastaneslnde ça ziyade, şahsî temenni, kimi, de eczacı aletîerine aldannuşlar, Anıerikan oriu binlerle, kimi milyonlarla yıla kadar Iışıyordum, vazilem yeni bitti, size te gibi, dolabındaki zehtrleri düşünüp, sunun, cepheye gerçekten fazla miktar götürüyor. Nekadar eski olursa olsun, min edebilirim ki, bu harbin, baktığım Japonyayı kökünden süpürmek gibi ol da maîîeme yığdığmı zannetmişler. beşer hâlâ çocuktur. Çocuk olduğu için yaralı askerlerden yana sona ermesi mıyacak temenniler ileri sürüyor. Amerikan kumandanlığmuı taarruz de umacıdan korkar. için daha pek çok zaman ister. Bir başAnkete cevab verenler arasında, bir etmeği tasarladığı bölgelerde, bu kau Gerçi, en büyük umacı, bugün Ameka harb daha çıkar mı, çıkmaz mı, bi kısmı da, Amerika, muhakkak surette çuk göstermelikler kullanıldığı zaman, rlkanın elindeki atom bombası; ne var lemem. Kat'î olarak bilüiğim bir şey«birisilo harbe girecektir diyormuş. Almanlar o kadar aldanıyorlarmış ki, ki, verdigi zarar, çocuğa kabahat yapvarsa o da, bu dediğim hastanede sadeo bölgeyi boşaltmrğa mecbra oluyorîar tırtacak kadar korkunc. ce bir saat vakit geçirmiş olan herhangi Asrî korkuîuklar mış. Halbuki, insanlar, sensin bensin dabir kimse, yeni bir harbin çıkmasını asGeçen Büyük Harbde, soba borularıBu kauçuk silâh taklidlerini seslen vaîarıru, gene Amenkan icadı olan çu la istemez, nın korkuluk vazifesi gördüğünü, tcp dirme işl öylo başarılı olmuş ki, naziîer, sahiden umacılarla biribirini korkutaBir kadın, en doğru cevabı vermiş: namlusu kılığında birer umacı gibi kul karşı cepheden, yürüyüş halinde tani; ' rak h3İletseler ne iyı olurdu! kollarınm gıcırtısmı işıttiklerine emin, j Önce bir ayaklar.ma, arkasmdan bîr Evet bir harb daha olacaktır. Çünkü, lanıldığmı işitmiştik. daima okuduğum mukaddes kitab. Bu harbde, bu iş daha fennî şekilde Amerikahlarm hesabladıklan ricat ma böh! derken kaçan kaçana, ondan sonra nevrasını hemen yapıyorlarmış. * «Harbler kıyamete kadar süıecekür» tatbik edilmiş. kuru gürültüye pabuc bıraktıklan için dij'or. Beklenen netice elde edilince, bu gülen gülene. Yeni ifşaata g5re, Amerikan ordusunEğer herkes «Sana aid olan mal sende da, hususî surette vazifelendirilmiş tanklar. tophr, uçaksavar batarj'aiarı, Ne gümbürtü, ne vaveylâ, ne kanl kalsm, benim malım da bende kalsms kıtalar, nazi pilotlanm aldatrr.ak Cz^re, hemen boşaltılıyor, baçka bir bölgeye Beşeriyetin. bu saadete çocukluğunda erecc"i şüpheii. Bari, büyütıeden s;elip dese, asla harb çıkmazdı. Ama, sizin sa kauçuktan tanklar ve toplar kulanmış î;akledil jormuş. Ksuçuk tanklar. ilk defa. 1942 hazira çatacaŞına dair emareler gösteren buhib olduğtmuz mah ben ele geçirmek lar. Bayram düdüğü gibi pörsük bu kanmda kullanılmış, öyle bir muvaffakıyet naklığmda buna naü olsa! lstey'p de, siz^böylece soydugtımdan dolayı şükretraenizi istediğim müddetse, uguk korkuluklar, şişirilince, koskoca kazanmış ki, Amerikan başkumandanH. V.