Katalog

SES Tİf ÂTROSU tesi * Hfer aÇsam 8.30 da IYI SAATTE OLSUNLAR Telif Operet 3 Perde Yazan: VEDAD TANCA Müzik: MUHLİS SABAHADDİN BUGJİN ve YARIN saat 15 te MATİNE Tel: 49369. > 22 inci yıl Sayı: 7666 umhuriyet KURUCUSU: YUNUS NADİ Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: İstanbul No. 246 Telefonlar: Umuml Santral Numarası: 24298. Yazı İşleri: 24299. Matbaa: 24290. r LONDRA BAR PEK YAKINDA Cıımarttsi 22 Aralık 1945 selesini goriişüyor Yeni ilân edilen Gürcü istekleri bütün dünyada büyük bir hayret ve şiddetli bir alâka uyandırdı Konferansta bu işe hasredilen toplantı yalnız 20 dakika siirdü Moskovadaki İngiliz ve Amerikan murahhas heyetleri arasmda Rus isteklerine dair uzun müzakereler cereyan ettiği bildiriliyor Tiirk Rus dosfluğunu tekrar kurmanın tek sartt urki>e ile Rusya arasındakı munasebetlerin gun gestıkçe eerginleşmekte olduğu meyd ^ ^ d ı r T Fakat, 1K devleTW*mı**T soğuk havajı jaratan biz dcğıliz. Son zamanlarda, bu ha%a>ı, Ukonce Sovyet radyolarının >a>ınları soğutroağa başlamıstır. Turk basını ileri gelenlennden baslayarak milletvekillerine, hükumet, ve devlet adamlarına faşistlik ve nuırtecilik isnad eden bu rad>o yayınları, gittıkçe siddetini arthrmıs; Iç işlerimize mudahale derecesine varmış; nihaj e t TürkSovjet dostluk ve saldırmazhk paktının ilkbaharda Sovyetler taıafmdan feshi üzerine daha bariz ve sert bir şekil almıstır. Bu, neden bb>le oldu ve Sovyet Rusya, ıteden kendisile bütün dünyada ılk defa dostluk münasebetleri tesis eden en eski dostu Türkiyeye kar?ı bri>le hasmane denilebilecek bir vaziyet aldı? Bu dostluk havasının bozulmağa başlaması. jeni değildir; biraz daha eskidir. Gozlerimizi hiraz daha geriye <;e\irelim ve hafrealarımm biraz yoklıyat Kongre dıs işleri komisjonu üyelerinden olup Rus istekleri hakkında Amerikan efkârı umumi.vesine tercüman olan Mr. Karl Mundt geçen ekim a>ıııda Ankarayı ziyareti esnâsında muhabirimiz ve diğer gazetecilerle görüşürten Moskova radyosu Rus basınımn Türkiyedetı 20,000 kilometre karelik toprak istiyen makalelerini yayınlamaya basladı Moskova 21 (a a.) Reu'.erın hususi muhabiri bildıriyor: Uç buyük devlet dış işieri bakanı aras.ndakı konfcransın ılgısı Irandan Türkiyeye teveccuh etmış gıbı görunmektedir. Mareşal Stahn'in Byrnes ve Bevin ile yaptığı görüşmelerden sonra, Sovyet gazeteleri bellibaşlı Gürcu â)iml»M»Mi bi* maktııbunu. eo goza. d neşretmişlerdır. Bu mektubda, Türkiyenin Gurcistandan koparıp almış olduğu toprakların Gurcıstan Sovyet Cumhuriyetıne iadesi istenmekte&r. Mektubda, Turkiye, Gurcü jnimarisinm şaheserlerıni tahrıb etmiş olmak ve Gürcüleri kutle halınde iç vnâyetlere sürmekle ıtham edılnıek>edır. Dığer taraftan mektub, Turkiyeyi harb esnâsında kendi isteğil'î Almanyanın ^afına geçmek ve Sovyet topraklarma yeniden goz dıkmekle de ıtham etmektedir. Bu mektub Moskovadaki diploâjşsi ingiltere Amerika ne diyorlar? , Times'in fikri: ((Bu talebler Montrö'nün Sovyet Rusya leh ine tekrar gözden geçirilmesini daha da gücleştîrecektir)) Amrikaıt Kongresi üyelerinden Mr. Mundt: "Bbyle şeylere razı olmak mes9uliyeti bütün milletlere terettüb eder,, diyor Londra 21 (a.a ) Londra gaze*eleri, esasen mahdud bulunan yer.ermin buyuk bir kısmır.ı Moskova ha'^erîerine ve Türk toprak'.arı hakkındaki Gjrcü isteklerine ayırmaktadıriar. Daily Telegraph, Dai'.y Maıl ve Daıly Express gazeteleri, bu habeı'eri ilk sahıfelerinde ve büyük başlıklar'a bir sutun üzerme neşretmektedırler. Ayni mevzuu e'.e alan liberal News Chronıcle gazetesı Sovyetler Bır'ığının, Arkası sahife 3, Sü. 2 de T Hîf6T"^' * ~ T ^ f y *İ5ç*t Arkası sohife 3, Sii 2 de Maliye ve Milli Eğitim melerde yaptıkları tenkidler, ileri sürdükleri istekler, temenniler Memurlann bir üst derece aylığa geçmeleri hakkındaki tasarı da kabul edildi derece aylığa geçmeleri ve ^ 5 tekaüd aidatma tâbi tutulmaları hakkındaki tasarı konuşuldu ve kabul edildi. Bu kanun yılbaşmdan itıbaren yurürluğe Arkası S a . 2 , S ü . lde Arab Birliği ne yaoacak? Genel Sekreter Azzam Beyin Cumhuriyel» e demeci Milletvekillerinin dünkü görüş«Türkiyenin kuvvet ve kudretinin daima artmasını isteriz. Çünkü onun kuvveti, kudreti hepimizin kuvvet ve kudretidir» Kahıre 21 (Arkadaşımız Ömer Rıza Doğrul bildıriyor^ Arab Bırlığı genel sekreteri Azzam Beyle e\inde başbaşa konustuk. Temız yurekli, genış bılgıli, olgun bir de\let adamı olan eski dostumuzla kana kana gorüsmek benım ıçln buvuk bir zevk teşkil etti. Azzam Bey Arab Birliği ve Yakinşark meselelerı hakkında ızahat vererek dedı M: Arkası sahife 3, Sü. 1 de Rus istekleri ve Meclîs Gl. Kâzım Karabekirle Dış Bakanımızın demeclerinin metinleri Ankara 21 (a a.) Buyük Millet Meclısinde Dış İşleri Bakanlığı butçesinm goruşülmesi munasebe'ıle söz ai3a istanbul mılletiekıli General Kâzım. Karabekırm >aptığı demecın ve buna karşı Dış Işlen Bakanı Hasan Sakamn cevabımn tam metmleri şudur: Gl. K. Karabekir (İstanbul) < Arkadaşlar. lım. Sovyet Rusyanm Türkiyeye karsı güttuğü si\ascti değistirmek temayülleri gostermesi, Türkiyenin Ingiltere ile önce dostluk, sonra da bir ittıfak siyaseti takib etmesile baslar. Biraz dikkatli müş*hidler, bu değişikliğin tohumu Montreuç görii'smelerinde atılmış olduğunu bilirler. Daha o zaman, Boğazlar rejimi tayin edilirken Ingilterenin Türk tezini tutmus olması. Sovyet Rıısyayı Ankara 21 (Telefonlai Büvuk Mılmcmmın etmemişti. Fakat iki devlet let Mechsi bugun Şemseddm Guıır.ı'aym arasındakı dostluk bozulmıyarak devam başkanlığmda toplanarak biı*çe mjzaetli. kerelerine devam etti. 1939 ilkbahannda. Türkiye ile İngilteBütçeden önce. memurlann bir üst re \e Fransa arasmda bir ittifak andlaşmasına esas olan beyanname neşredildikten sonra. Sovyetler Birliği yavas yavas küskünhiğünü arttırdı ve 1939 ağustosunda Ikinci Dünya Harbinln patlamasında mühim bir âmil olan AlmanSovyet dostluk paktı imzalandıktan sonra, Moskova, Ingiltere ve Fransaya olduğu gibi, Türkiyeye karşı da açıkça eksi bir surat takındı. O zaman Türkive Dıs Meri Bakanı olan Şükrü Saracoçhı, 1939 sonbaharında Türk İngiliz Fransız ittifakına muvazi ve bağlı bir TürkRus ittifakı akdermek için Moskovaya gittiği zaman, Sovyet siya'efi Türkheye karsı. 1920 denberi takib ettiği dostluîhı terkettiğini açıkça gösterdi. Fransa mağlub olduktan sonra, RusFin harbi sırasında, Fransızların Suriyeden Baku perrollarma bir hava hücumu yapıııağı düsünen bazı manasız tasarıları Almanların eline geçraişti. Alraanlar. bunları neşredince Moskova, hiç ilgili olmadığımız halde bu vesikalan, Turki\evc karşı adeta husnmetkâr bir tavır takınmak için, vesile ve bahane sa\dı. Çok geçmeden Hitler'in Sovyet Rusyaya saldırması üzeritıe Moskova Türkivcye karsı gene ta^Tinı değistirdi ve güleryüz gostermege başladı. Bn vaziyet. Sovyetler mağlubijet tehlikesinden kurtuluncava kadar devam etti. Müttefiklcvin zaferi gerçeklesmeğe baslayınca. Sovyet Rusya tekrar muamelesini değistirdi ve nihayet Türk Sovyet dostluk paktını feshetti. Bu vaziyet dahi, tarafımızdan itidal ve soğııkkanhlıkla karsılandı. Fakat Sovyetlet Birliğinin Boğazlarda üsler kurmak. yani Istanbula hâkim olınak. Kars, Ardahan ve Artvin illcrimizi geri almak Rİbi isteklerinj açığa vurması ve bu isteklerin pek tabiî ve haklı olarak ~ • •!= •¥ Molotov Vichinski Idanov Reşid ve Haşmet Orbay tekrar yargılanacaklar mı? Yargıtay Başsavcısı kararın esasından bozulmasım istedi, Haşmetin Reşidi yağntaya teşvikte müşterek olduğu mütaleasında Ankara 21 (Telefonla) Dr. Neşet Naci Arda'nı muayenehanesinde hunharca olduren Reşid Mercan'la arkadaşı Haşmet Orbay hakkında Ankara Ağırcezasmca verılen karprın esasından bozu'ması Yargıtay Bassavcılığmca istenmiştir. Başsavcı bir müddettenberi dava dosyası üzerir.de çahşmr.ktaydı. Hatırlardadır ki Ankara Cumhuriyet Savcılığı Re=ıd Mercan hakkında ülüm cezası istemiş, mahkeme işde taammüd gormemiş, Haşmet Orbayı da memnu o'mıyan tabanrayı ruhsatsız tasımak cürüm işlediğmi bildiği arkada^ını gızlemek g bi suçlardan ve şiddet sebebmi nazara alarak cezalandıımıstı. Yargıtay Başsavcısı Haşmet Orbaym da Reşid Mercanı yağmaya teşvık suçunda musterek olduğu mutaleasi'.e bu iki sanık hakkında Ankara Ağırcezasının, cürum vasfı bakımından noktai nazarını kabul etmemış, uzun ve müdellel kanunî sebebler göstererek, hükmün bozulmasıru ıstemiştir. Dış İşleri butçemizi goruşurken ayıü zamanda Moskovada üç büvuk devletia Dış İşleri Bakanları da hemen baş lş olmak üzere bizden bahsetmektedirler. Bunun için bir milletvekılı olarak Daa faydalı gdrdufüm hususlan huzurunuza arzedeceğjn. Istanbulda halkla temasi« Londra 21 (a a.) Daily Maıl ga dığini belirten muhabir şunları da ilâve mızda ban kımseler ve gazetecüer bıza zetesi, Bükreşteki husuşî muhabirinin etmektedir: dedıler ki, biz hakkımızdaki kararları, ve Rus dış siyaseti hakkında bir telgrafmı «Rumanyadaki komünist şefierile yahud tartışmaları ecnebi aians'.armdan neşretmektedır. Telgrafta şöyle deni Arkası sahife .1, Sü. 4 te . Arkas\ sahife 3, Sü. 3 te iyor: ıMareşal Stalin'in Moskovaya döndüğü haberi BUkreşte buyük bir hayret uyandırmıştır. Çünkü, Stalin'in bir Karadeniz lımamnda tatılini geçirmekte olduğu hakkındaki resmî nabere burada manılmamakta idi. Gerçekten burada Stalin hakkında bir çok şayialar dolaşmakta idi t Rusyada olmaktansa Rumanya ve Bulgaristanda olmakla Rus siyaseti hakkında daha doğru bir intıba edinil Sovyet Hderleri arasmda ihtilaf Bu harbin yetiştirdigi en büyük komutanlardan General Patton Istanbulda bir doğuntevi inşa General Patton ediliyor kurtaiilamadı Sağlık Bakanlığı dün bütçeye tahsisat konduğunu bildirdi Hastanelerimizin durumu etrafmdaki neşriyatımız yetkılüer tarafından büyuk i>ir ilgi ile karşılanmıştır. Halk arasında hastanelerde doğurma arzusunun gittıkçe arttığmı, buna mukabü yatak sayısmm azlığını gözönunde tutan Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanl'ğı, Istanbulda bir doğumevi mşa ve tesısi için 1946 • yılı butçesine cab eden ödeneği koymuş olduğunu Arkas\ sahife 3, Sü, 1 de Almanyadaki Amerikan işgal kuvvetleri komutanı dün akşam hastanede vefat etti M Arkası tahi/e 3, Sü. î de Haşmet Orbaıı hâkim huzurunda Londra 21 fBJ5 C) Almanyadaki Ameıikan ışgal kuvvetleri komutanı Diğer taraftan, Yargıtay Başsavcısı General George Patton bu akşam saat bu davanm Ankaradan ba=ka bir yere S da He^delberg'de tedavı edıimekte oinakli ile oranm ağırcezasında gorulme duğu hastanede ölmuştür. sohi/e 3, Sü, 3 te Uç büyük (içlerinden) Anlaşmak için başbaşa vereceğimîze elele verebilsek galiba daha hnyırlı olacak!..