Katalog

BATIYA DOĞRU Yazan: İ. H. Baltacıoğlu Yeni Çıktı 2 Lira 2 2 II1CI Jfll umhuriyet 7645 • KURUCUSU. YüıNUS NADİ Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, Istanbul Posta kutusu: İstenbul No. 246 Teleion: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298, İdare ve Matbaa kısmı: 2429924290 r ÇOCUplKjTABI CUp Ük okul çocuklarıŞa turai bilgiler veren çocuk kitabı,.100 kuruştur. I I APçUİK 1945 Ahmed Haljpfc^ .J Beşinci Kurultay dün törenle kapandı Amerika Azerbaycana müşahid Millî Şef Kurultay üyelerini Çankayada kabul ederek iltifatta bulundular Dil Kurultayı olarak üç diplomat yolladı Ankara 30 (a.a.) Beşinci Türk Dil Kurultayı, genel kurul halinde bugün de çalışmalanna devam etmiştir. Genel kurul, saat 10 da Başkan vekillerinden Şemseddin Günaltaym başkanhğında açılmıştır. Sayın Cumhur Başkanı Ismet Inönü, Kurultayı daha açıldığı vakit, şereflendirerek bütün müzakereleri yakından takib buyurmuşlardır. Başbakan Şükrü Saracoğlu da oturumda hazır bulunmuştur. Evvelâ, komisyon raporlannın okunmasın^ ge çılmiştir. Bundan sonra «Türk Dil Kurumunun dil devrimi aleyhindeki yaymları cevablandırmasım v« dil devTİminin her türlü yayın araçlarile radyo ve deıgil« yaymlanmasmı istiyen bir dileğe verdiği eevabda Hasan Beşid Tankut Küruma karşı yapılan tenkidlerin iki grup etrafında toplanabileceğini, birinci grupa dahil olanlara politika karıştığmı ve bunlaıa. dil devrimini benimsiyen gazetecılerin cevab vermekte olduğunu diğer grupa dahil oian ve ciddî mah'yetteki Arlâ<:ı sahife 3. Sii. 4 te Moskova cevabî notasında İrandan Azerbaycan muhtariyetini tammasmı taleb etti, Tahranda büyük bir hayal sukutu hüküıtı sürüyor Kahire 30 (R.) İranın Washington elçisi Hüseyın Alâ dün Başkan Truman'a Iran Şahı Pehlevinin bir mesajını vermiştir. Pehlevi İranın bütünlüğünü seğlamak için Birleşik Amerikanın yardımına güvenmekte olduğunu bildirmiş ve adalet esaslarına uymıyan Iranm işgaline son vrümesini istemiştir. Londra, 30 (B.B.C.) Tahrandan bildirildiğine göre, Ijan hükumet merkezindeki Amerikan elçilik erkâmndan üç kişı Azerbaycandaki hadiseleri yakından görmek ve olup bitenleri malıallinde tetkik etmek üzere bugün Tebrlze hareket etmi^lerdir. Tahranda memnuniyetsizlik Tahran 30 (a.a.) Reuter muhabiri bildiriyor: Sovyetlerin İran notasuıa •erdiği cevab Tahranda iyi karşılanmamıştır. Zira nota, gayet dostane bir lisanla yazılmış olmakla beraber, bütün Iran taleblerini reddetmektedir. Haber almdığuıa göre asiler şimdi Arkası sahife 3, Sii. 2 de Ferdî hürriyete aykırı düşen kanunlar Bunları çıkarmağa yalnız iç sebeblerin değil, aynr zamanda dış sebeblerin âmil olduğu meselesi üzerinde hiç durulmadı. Bugün yabancı ideolojilere propaganda imkânı vermemek düşüncesine artık ihtiyaç kalmarrnş mıdır ? Kömiir istihsali dört milyon tonu bulacak Kozluda delinmekte olan kuyu bütün bölge istihsa. linin tek yoldan çıkmasını temin edecek İran Şahı Muhammed Şahpur Kıza Pehlevi Birleşik Amerika Cumhur Başkanı Mr. Harry S. Truman Ankara 30 (Telefonla) Kozluda delinmekte olan büyük kuyunun ad koymak töreni önümüzdeki pazartesi günfl yapılacaktır. Bayındırlık. Ekonoml Çalışma Bakanlarile bazı milletvekille ve bir çok davetliler torende bulunma üzere pazaıa Ankaradan hareket ede ceklerdir. Da\"etliler sah günü Filyos Sümerbank tarafından " kunılan ste tuğlası fabrüasınm ternel atma törenia^ de de bulunacaklardır. Kozludaki yeni kuyu deniz sevlyesia* den 700 metre derinllgine kadar Inece ve bu bölgede işlenmekte olan kömtl damarlannı kated^erek bütün bfilge tıhsalinin tek yoldan çıkmasını ten edecektlr. Bu suretle günlük istlhsal tnlsline çıkacağı gibi taşınma masraf nndan da tasarruf edilecektir. Yenl ku4 yu havza İçin yapılan 200 milyon L'ral plânın tatbikındandır. Bu plân on yılda tamamlanacaktır. Havzadan gelen habeler, kömür lst: Balimizin artmakta olduğunu ve bu 3 milyor. 800 bin tonu bulacatmı mektedir. irmi yıllık demokratik ola | Almanyada toplama kampları Nazi düşşumuzda, anayasa prensiple , manlaıiie tıklım tıklım ıloldıırulurken, rinin ferdî hürriyet hiıkum burada ırkçılık taraflıları vicdan bürIerine az çok a>kırı bir yol tutan bazı rhetinden dem vurarak serbestçe âza kanunları izah ederken. her şeyden toplasınlar, olur mu id:? Şimdi Anayasava aykındır denerek önce inkılâbımızı müdafaa zaruıetini ileri sürü>oruz. Bu izah doğrudur. fa Ataturk rejimini faşist jröstermek gayeRudolf Hess kat eksiktir. Padisahlığı yıkmış, halife sile ileri surülen kanunlar. iyi diişünecek olursak. tam tersine bizi yabancı reliği ilga etmiş. garb hukuk sistemine yeni girmiş, halkının çoğu okuma. yM jimlerin baskısından kurtarma içln çıma bilmij eg^ bir merolekette ileri de karıİRiıştır. harb 1)!ÎmTştir.' îtâlya ile Almotrasi prensiplerinı olduğu gibi yıi' rürlüğe kuymak imkânsızdı. O zaman, manya yıkılmış. fasizm de, nazizm de Şeyh Saidin gazete çıkarmasına, teşki tarihe karışmıştır. Fakat Soryet Rusya lât kurmasına, din elden gidiyor dije hem bize eskisi gibi dost değildir, hem bağırmasma izin vermek, halifecilcrin de garbdakilere hiç benzemiyen bir deLondra 30 (a.a.) Başkan Trumanin ve padisahcılarm her türlü propaşanda mokrasi rejimi içinde yaşamaktadır.. yeni bir üçler konferansmdan vazgeçlarını da ancak kaısılık propaganda ile Milli varlığımızın koranma tedbirleri tığine riair beyanatı, Londradakl diploarasmda yabancı ideolojilere propaganönlemeğe çalısmak icab edecekti. matik müşahidler arasında buyük bir Türk inkılâbının korunması kaygusu, da imVînı vermemek düşüncesine artık hayret uyandırmıştır. milli hürriyetimizin ferdî hürriyetler ihtiyac kalmamış mıöır? O halde 1930 Hitler'in muavini: «Hafı Observer gazetesl bu beyanatı «hayden üstün sayılması, zaman zaman aca danberi Atatürkun direktifleri altında ret vericı» olarak vasıflandırmaktadır: yasa hükümlerine aykırı düsen ba/ı ha7irlanan bütün koruyucu kanun'arı zamı ve muhakememi kaybet. Daıly Herald gazetesi de şunları yakanunlar çıkarmaya devleti zorlamıMır. kaldırmak. her türlü fikir, söz ve yazı tiğim hakkındaki iddiam ayor: Bunbr, doğrudan doğruya inkılâbın fi hırriyeiini açık yürürlüŞe koymak lâ«Eğer üç büyükler bir daha toplanmıkir tarafını ilgilendiren iç sebeblerdir. zımdır. Sunu da unutmıyalım ki, eğer yalandı» dedi yacaklarsa, bunun manası Dış İşlerl Bakaçırılacak Ayni kanunları zarurî kılan dış sebeb tcmelli gaye gözonıınden Arkasi sahife 3. Sü. I de ler üzerinde şimdiye kadar hiç durul olursa, tahdidî hurriyetler. sınırsız hürLondra 30 (B B.C.) Bugün NürnMilletvekilliğîne adayhklarını koyanlardan (soldan sağa) Hanffa Osnıan Erkan madı, hattâ o sehebler inkâr edilerek riyetten çok daha zararlı neticeler verir. berg mahkemesinde. nazı suçlularmm (Kocaeli), Mekki Hikmet Gelenbek (İstanbul), Hakkı Tarık Us, Türk rejimi taklidcilik ile suçlandırıl İç ve dış düsmanlara karşı bir savunma muhakemesi basladığı gündenberi ük (İstanbul), Muhsin Nezihi (İstanbul) mak istendi. Meselâ Zekeriya Sertel tedbirinden başka bir şey olmaması ffe defa olarak büyük hayret uyandıran bir Yazısı 3 üneü sahlfemizde polis vazife ve salâhiyetleri kanununda reken kanunlar, yurdun iyiliği, inkılâbın hâdise olmuş, Rudolf Hess herkesi şaItalyanlardan kopya edilmiş maddeler yükselmesi n|nında çalışan samimî du şırtan bir itirafta bulunmuştur. bnlunduğunu söylemeye kadar vardı. dakları da kilitlerse, elde edilecek netiMuhakemenin basındanberi hemen Genc Kemalist rejiminin dış dünyaya ce, aradıgımızm tam tersi olur. her gun mahkeme salonunda vaktini karşı bir kornnma tedbiri olarak da Arkası sahife 3. Sü. 4 te NADİR NADİ yürürlüğe koydıığu bazı hükümlere bakarak Tiirk devletine fasizm isnadını yapıstırmak, kaba bir sofizmden başka nedir? Yugoslavyada cumhuriCumhuriyet ilân olunduğu giindenberi, Avrupada niifuzu yıldan yüa aryet ilânı bu hedefi tan totaliter de\letler bir yarım daire halinde sahibi buhınduğumuz coğvaha gözeten bir adım bölgesini kuşatıyordu. Sovyet Rusya ile sayılıyor dosttuk, fakat komünizm propagandasına yurdumuzda çahşma alanı vereLondra 30 (a a.) Yugoslav Kralı mezdik. 1930 dan sonra adamakılh kııvPiyer'in annesi Kraliçe Mari de, Yugosvetlenen İtalyan ve Alman emperyalizLondra 30 (a.a.) Şimdiye kadar lav halkçı federatif cumhuriyet mın mine karşı da elinıiz, kolumuz bağlı oturmak olmazdı. Ege kıyılarımızı işailân edilmesini teessürle karşılıyan bir heniiz bulunamıyan Meteor uçağmdan sonra, şimdi de bir denızaltımn kaybolret ederek gümbürtülü nutuklar söybeyanname yayınlamıştır. duğu bildirilmektedir. Bu denizaltı Inleyen Mussolini'yi Ebedî AtatürkümüDiğer taraftan, Daily Mail gazetesigihzler tarafmdan ele geçirilen bir Allün her defasında nasıl manevralar nin muhabirile görüşen Kral Piyer, man denizaltısı idi ve 250 tonluktu. tertib ederek cevablandırdığını unutaBelgrad hükumeti tarafmdan bugüne Batırılmak üzere gece vakti Mal:n mayız. Fasizm yalnız Mussolini'nin ağkadar verilmiş olan tahsisatı sarfettiği Head açıklarına götürülmüştü. Ertesi zile Venedik sarayının balkonıında kocihetle bundan böyle vatandaşlarmdan sabah, hiçoir iz bırakmadan kay^joldunuşsaydı, ayrıca tedbirler aramaya belki ayTi düşmüş olan yurddaşlarma yax ğunun farkına varılmıştır. hiç lüzum kalmazdı. Fakat o adam giz Arkası sahife 3. Sü. 3 te Her gün, 7 Alman denizaltısı Ingiîiz lice kapımızı açıp aramıza girmek, buraromorkörlerile açıklara götürülerek bada da kulağımıza eğilip masum zihinleri tırılmaktadır. Halen Iskoçya açıklarmkarıştırmak istiyordu. Basma kahb deda demirlemiş bulunan 110 Alman demokrasi prensiplerile faşist propagandasına engel olmaya imkân var mıydı? nizaltısı yok edilinciye kadar bu ışe Tabiatta bir muhite uyarlık kanıınu devam olunacaktır. vardır. Çimenlikteki kurbağalar yesil, Gemilerin dahilden tahrib edilmek bataklıktakiler esnıer renkli olur, Buz suretile mi, top ateşi'.e mi, torpille mi, üzerinde yaşayan ayılar beyaz, toprak yoksa yepyeni bir usulle mi batırıldığı üzerinde dolaşanlar koyu renklidir. Mil Arltas\ sahife 3, Sü. 2 de Zekeriya Sertelin fikirleri letler de, rejimleri ne olursa olsun, siyasî çe\Tenin gerektirdiği şartlara a* Moskovada takdirle çok uymak zorundadırlar. Amerikanm karşılamyor komünizmden ne korkusu var? Buna rağmen komünist partisi yakın zamanMoskova Radyosu 28 (B.Y.U.M. lara kadar orada yasak edilmisti. Harb Terkos süzme havuzlarmdan bir görünüş Fransızca: 15.00 yayımı) Istaübulda •t şartları başladığı zaman demokrat memIstanbul Terkos ve Elmalı sularınm raya mütevakkıf olduğundan şimdilik çıkan Tan gazetesi başyazan Sertsl, bir Üç motörle bir mavna battı, leketlerde bütün şüpheli adamlan elde mevcud galeri tamır edildıkten başmakalesinde, bugünkü Turk hükutopladılar. Hiç bir hâkim kararına ıslahı için lâzım parayı tedarık etmek başka bendlerden Kâğıdhanedeki teş met ve meclisinin Türkiyeyi idareye bir motör karaya düştü üzere hükumetçe hazulanan kanun tadanışmadan hepsini kamplara tıktıjar. sarısınm Buyük Millet Meclisince ka rih havuzuna kadar büyük bir boru muktedir olmadığmı hükumet ve mecGazetelere sansur kondu. Oralarda kimMersin 30 (a ar) Mersin ve Tarsuş gerektiğini hattı döşenecektir. Kutru bir met'e liste değişiklikler yapmak se cıkıp da «demokrasi, anayasa, ferd bulunü müteakıb faaliyete geçmek üze olacak olan bu borular Amerikadan ge yazmaktadır. ve çevresine çok faydalı yağmurlar yağre Belediye Sular İdaresi Müdürlüğünhürriyeti» diye sızlanmadı. Biz ise utirtilecek, 40 kılometrelik boru doşeMoskova radyosu 28 (B.Y.U.M . maktadır. Çiftçilerle bahçivanlar sevinç zun zamandanben coğrafya şartları de bir komisyon teşkil edilmiştir. Ko neceği gibi Kâğıdhanedeki teşrih ha Farsça: 17,00 yayımı) Maruf Türk gaze içindedir. mızdan ötürü öteki milletlere kıyasla misyona Bayındırlık Bakanlığı Müste vuzları da genışleülecekt.r. Bu boru tecisi Zekeriya Sertel, Tan gazetesindeki Uç gündenDeri devam eden bu yağdaha nazik bir durumda yaşıyordok. şarı Salâhaddin başkanlık etmekte, Ba dan Lstifadeye başlamlır baş'.anmaz ku bir makalesinde şunları yazmaktadır: ' murlardan sonra, bugün limanda şid>Rusyada bir adam komünizm rejimine yındırlık Bakanlığı tarıfe dairesi baş rak olmıj'an bir mevsımde galeri bo• Türkiyenin bugünkü hükumeti ve cetli fırtına çıkmış ve Konya vapuru aykın en ufak bir söz ve yazı hürriye kanı Mustafa Arif ile su işlerinde Ba şaltılarak hemen tamirine geçilecektır'.. parlâmentosu Türkiyenin demokratlaş boşaltma işini yarıda bırakarak İskenkanlığın çok iyi bir uzmanı olan genc ti»e malik değil iken burada l istememektedirler» Sertel, deruna gltmiştir. Limanda yük almakta mühendis Naci de komısyona dahil Bundan ba=ka Bakırkoyünde on tane tınlmasmı demokrasi prpnsip'erımizin genişliğine buhınmaktadırlar. Aj'rıca Sular Mudü arteziyen kuyusu açılacak ve bu kuyu ayrıca vakit geçmeden Turkiyede de oİan İsveç bandıralı Likindland vapuru dayanarak diledikleri gibi propaganda ıü Ziya Erem ile muavini ihsan komis lardan alınacak su gene borularla şehre mokrasinin kurulmasmda acele edilme da fırtmanuı şiddetinden karaya oturverüerek şehrın suyu yalnız bu kuyıı sini yazmakta ve bugünkü «nayasanm mamak için lımandan 1 mil açümıştır. japsınlar; flalyada fasizmi heğenmiyen yon mesaisine ıst'rak etmektedirler. lere Hind yağı içirilirken burada faşist Yaptığımız tahkıkata göre Terkos su lar vasıtasile yüzde kırk nispetinde art değiştirilmesile siyasî partiler kurulabi Uç motör limanda demirliyken batmışleceğini, söz ve basın serbestliğinin Sfğ tu. Bir motör de karaya oturmuştur. ajanlan mesken hürriyetine sığınarak I yu için inşasına lüzum olan ikmci bir tırıîmış olacaktır. Son günlerde sokaklannuzı süs Liman şirketinin bir mavnası batmıştır. Arkası safti/e 3, Sü, 5 te Ianacağuıı bildirmektedir.» istedikleri şekilde teşkilât kursunlsr; 1 galerinin âcilen inşası güç ve çok pa V Hess'in itirafi demecinden sonra, Tiiiman'ııı Nürnberg mahkemesinde diinkü garib hâdise Londra büyük bir hayret içinde Âdaylar arasmdaki mücadele dün daha hararetlendi Seçim için bütün hazırlıklar bitti Izmir Valisinin değişeceğine dair çıkaıt şayialar Ankara 30 (Telefonla) Izmir Vali Şefik Soyerin vilâyetine dair ışler bütçe dolayısile Ankaraya hareketi, i ş i | tildiğine göre bazı şayiaların çıkmasu sebeb olmuş ve bu arada Aydın Va Salim Gündoğdunun Izmir Valiliğl] tayin edılmekte olduğu da söylenm'.s tir. İzmirdeki gazete kapanması ve numaralı nafıa otomobilinin feci kaz hâdiselerine dair Şefık Soyerin Bah lığa izahat vermesi muhtemel görülj mekle beraber, ilgililer İzmir Valiliğil de değişiklik yapıhnakta olduğu hat lerini tekzib etmektedirler. Vilâyetin aid işler içln şehrimizde bulunan As dın Valisi de bugünlerde vazifesi na dönecektir. Arkast sahife 3, S&. 5 te İstanbulun su derdini t Bayındırlık Bakanlığı Müsteşarının başkanlığı altındaki komisyon mühim kararlar verdi Giiney Slavları federasyonuna doğru.. Çalınan silâhlar birbirini takib ediyor İngilterede kayıblara karışan Meteor uçağıııdan sonra bir Alman denizaltısı da geceleyin ortadan yokoldu Noskova radyosunun bir gazetemizden yayınladığı makale Mersin limanında müthis bir fırtına ^ HAFTA ÇIKiyoR ! leyen dehjetli üânlardan biriU