Katalog

r SABIR CENNETİ Yazan: Yenî Çıktı BEDİRHAN ÇINAR Temiz bir açkın tatlı heyecan •§ hislerinl sahifelerinde aksettiren bu romanı tavsiye ederlz, 100 kuru? UĞUR KİTABEVt 22 İnCİ umhuri r 7626 İSTANBUL CAĞALOĞLU relgraf re mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbu] Posta kutusu: tstanbul No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298, Idare ve Matbaa kısmı: 2429924290 Cuma 9 Kasım 1945 Londraya göre, bu toplantı büyük Rusffa, Molotov'un nutkiyle devletler arasmda güvenliğin atom bombası kunuşmaları arifesinde fikrinisöylemiş tekrar kurulmasma bağlı Dnrganlnk F"^\ olşevlk bayramı mtinasebeti• ^v le Stalin tarafından MoskorTT"/ vada verilecek nntuk haflalardanberi merakla bekleniyordu. Nutuk. soylenmiş, fakat merak ortatlan kalkacak jerde büsbutün artmıstır. Bir defa, yirmi sekiz yıldanbcri her 7.10 tarihinde mühim bir konuşma jrapmajı gelenek edinen Stalin, evvelki giın ilk defa olarak sözü Molotofa bırakmış. merasimde de bulunmamıştır. Molotof da dünyanın mcrakmı giderecek temelli konuları açıklamamış, bildiğimiz diplomatik nutuklardan biıini soylemekle yetslnmiştir. Ona göre Sovyetler Cumhuriyeti dünya barışına candan bağlıdır. Büvük devletler arasında samimî bir işbirliği lüzumuna yürekten inanmaktadır. Fakat atom botnhasının sırrını gizli tutmak, batı Avrupa devletlerinl blok halinde birleştirraeğe çalı?mak bir emniyet buhranına sebeb olmaktadır. Moskova hükumeti, kendisine karşı bir takım tedbirler ahndığından kuşkulanmaktadır. Bıınunla beraber genel durum, karanlık ve ümid kırıcı değildir. Yeryüzünde sağlam bir barı? kurabilraek için şartlar uygundur. Bu nutku okuduktan sonra edinilen intıba, Mütteflkler arastndaki münasebetlerin yeniden blr duraklam» devrine ginnek istidadını gösterdiğidir. Londra konferansından sonra" 'XngloSaksow dcvlet adamlan, Rnsyaya karjı fedakârhkta daha fazla 1leri gidemiyeceklerinl gaklamamakla beraber, onlar da Molotof fibi nezaketll bir dll kullanmışlar, aradakl bağlan koparmamağa dikkat etmişierdi. Vakıâ bağlar bugfin de kopmıli değildir. Fakat bn bağlarla sulh «nlişmasıoın bağlanamjyacağı da meydandadır. Evvelki günkü yazımızda da belirttiğimiz gibl Müttefiklerf birbirinden çekinmeğe rorlajan sehebleri sadece atom bombasmın gizli kalan sırrına, yahnd da Avrupa batısmda slyas! bîr blok kurulmak istenmesine yoramayız. Çünkü bn hfidise daha sahneye eıkarılmadan önce de bu devletler arasında karşılıklı çekingenlik »üriip gidiyordn. O kadar ki, henüz savas bltmediği gıralarda, blr aralık Hitler bile iimide kapılmıç, bu ffivensizlikten faydalanıp bftr tarafla nyusma fhtlmallerlni aklına koymuîtu. Niteklm Molotot da, evrelkl günkfi nutkunda, simdiye kadar bir çok anlagmazhklan diizene koyarak Iklnci Dünya Harbinl laferle sona erdiren Müttefiklerin bngtinkfl aynlık noktılannı da bir yoluna koyanıaması Içln ortada bir sebeb bnlunmadığını söyledl. Bize kalrrsa başlıca çekingenlik sebeblerl Anglo Sakson devletlerinl Sovyet Rusyadan ayıran rejim farklarında sakhdjr. Kuvvetfni halktan ve halk efkânndan alan İngiliz re Amerlkan milletleri, müşterek dfisman yenildikten sonra, hürriyet ve demokrasî temeline dayanan bir dünya ban?ımn kunılmasını. büyük küçük her tiyasl teşekkülün barı? nimetlerinden eşlt haklar altında faydalanmasını özlfiyorlar. Halbuki totallter bir devTet olan Sovyet Rusya, halk gözünde prestijini korumak, dışanva karsı da daha kuvvetH bir duruma yükselebilmek için, bir takım harb kazançlan arkasından koşar gibidir. Bir nevi emniyet buhranı halinde raman zaman çıkmaza giren, bazan çözülür gibi olan, sonra gene düğümlenmeğe yür tutan davanın kökü işte buradadır. Müttefiklerin llerl gelen devlet adamlan barışın istikbaline dair oldukç» iyimserdirler. Onların i>imserllğine bütün dünya efkârınm da kaülması için sebebler vardır. Bizce bu gebeblerden başlıcası, Ans;loS?k<;on devletleri taraftndan Londra konferansmdanberl gfldüldüğünü gördüğümUz ke3İn ve kararlı politikadır. îngiliz ve Amerikalılar, Rus istekleri Snünde pazarhğa girişmeğe, yenl ycnl fedakârlıklar göze almağa bundan böyle razı olmıyacaklarım söylüyorlar. Bn sözlerinde samimî olduklarma »e ne pabasma olursa olsun sonuna kadar gevşemiyeceklerine kar'ilanndakileri inandırdıkları zaman, emniyet buhranı, bahar güneşini enıen buzlar gibi çözülmeğe baslayacaktır. Yeryünindeki biitün milletler bir ailenin çocuklan olmayı yürekten kabııl ettikten sonra ne doğu ve batı bloklarının, ne sn yollan, ne de üs meselelerinin birînd derecede bir ehemmiyeti kalmıyacaktır. Atom bombasına gelince, koraşuları iizerinde baskı yapmıyacağım, milletlerin bağımsırhk dnjffiılarına naygl besleyeceğini harekeflerile göstersin sııf meraklarıru gidermek için de olsa o bombanm nasıl >apıldığım Ruslara öğretmeğe bütün bilenler bazudır. Boğazlar için yeni bir İngiliz şbakanı bugün konferansa doğru Amerikaya hareket ediyor Amerikaıt tekliîlerine dair Nr. Byrnes'üıt yaptığı beyanatın diin gelen metni Fransız basını, Molofovun Boğazlardan bahsetmemesini endîşe ile karşılıyor Washington 8 (UStS) Amerikan Dıs îsleri Bakanı Mr. Byrnes, dün yaptıgı bir basm konferansmda, Boğazlar meselesl hakkında son günlerde Türkiye hükumetine verilen notanın sebeb olduğu bir takım yanlıj söylentiler üzerine dikkat nazarını çetmiştlr. Bu gibl yanlıs söylentilere son vermek maksadile Mr. Byrnes, Amerlkan hükumetinin aşağıdaM maddelerden Türk hükumetini haberdar etmiş oldüğunu gazetelere bildirmiştir. Pünya gartlarının değişmiş olması Mbarile MontreuX andlaşmasının yeniden gözden geçirilmesi, aşağıdaki esaslar dahllind« yapılmalıdır: 1 Boğazlar, her zaman bütün mflletlerin ticaret gemilerine açık oulundurulmalıdır 2 Boğazlar, Karadenizde lahill bulunan bütün devletlerin harb gemilerm* h«r zaman açık bulundurulmalıdır. 3 Karadenizde sahlli bulunmıyan devletlerin, barı? zamanında mahdud bir tonaj müstesna olmak üzere, harb gemilerinln Boğazlardan geçmeleri memnudur. Birleşmi? Mıllatler teşkilât) hesabına hareket eden harb gemileri bu Arkası sahife 3, Sıl. 2 de ( Londradaki kanaat Rusyanın milletlerarası işbirliğini müdafaa etmekle beraber şartlannı değiştirmek niyetinde bulunmadığıdır. Londra 8 CBS.C.) Baçbakan Mr. Attle», refakatlndekl heyetle blrllktfl yann Amerikaya hareket edecekür. Mareşal Stalin Amerikada mı bulunuyor? Dün çıkan ve biitiin dünyada büyük akisler yapan söylenti Londra 8 (a.a.) Mareçal Stalin'in Sovyet ihtilâllınin yıldönümünü kutlama töreninde bulunmaması İngiliz basınrnda çeşidli yorumlara yol açmaktadır. Mareşalin Amerikada olduğun» dair dolaşan »ayialara basın muhim blr yer vermektedir. Londra fl TB.B.C.) Amerikan Cumhur Başkanı Mr. Truman'ın kâtibi, Ma^«şal Stalin'in Amerikada bulunduğu hakkmdaki söylentileri dün yalınlamıştır. Mahkemeden bir gSrttnfi?: Sanıklardan Hasmet Orbay konuçuyor. Savcı Kemal Bora ve nuavini makamlarmda Mr. Byrnes'in verdlği izahat Washington 8 (aa.) Birleşlk Amerlka Dış tşleri Bakanı Mr. Byrr.es bugün Başkan Trumanla görüşmüştur. Bu görü.şmenln mevzuunu Başkan Truman'ın tngiliz Başbakanı Mr. Attlee ila yakında yapacagı müsakereler teşkll etmlstlr. Arkan sahije 3, Sü. 1 de Ankara cinayeti Dünkü muhakemede Haşmet Orbayın vaziyeti etrafmda avukatlarla iddia makamı arasında yeni tartısmalar oldu Katil Reşid Mercan »oruyor: «Peki söyleyin bana, ben doktoru niçin öldürdüm?» Ankara 8 (Telefonls) Katil Re?ld Mercanla arkadası Haşmet Orbayın yarçılanmasına bugün Agırcezada devam edJdl. Şahldler dlnlendl, müdahll avukat davasinı anlattı, Cumhuriyet savcısı lddianameslnl söyledl Okunması tam blr saat süren lddlanameden sonra Haşmetln veklli müdafaasını yapH. Reşld Mercamn avukatlan mühlet istedlklerinden ysrgılamaaıın devamı önümüzdfkl salı gününe bırakıldı. Targiclar heyeti Re?ad Bayramoglunun başkanlıgında idl. İddia makammda Kemal Bora, gene yardımcisll* blrlikte İdl. Reşld Mercamn avukatlan arasına bu sabah îstanbuldan gelen Celâl Yardımcı da katılmifta. Adll Tıb meclislnın cevabına aanık veklUerl ltlrazlarda bulundular. Re^din müîahedj» altına alınması lüzumunda ısrar ettiler. Bu husustakl sözleri arasında Reşidin avukatlanndan Mellha Gökçe, ra.por İçin «üstünkörü> tabirtni kuUandügından mahkeme başkanı cbu gibl renclde edld sözler kullanmadan da konuşulabilec* Arkas\ mhije 3, Sü. 4 te Sadâbâd ve Arab birliği paktları Suriye Başbakanı iki paktı imzalayan devletler arasında işbirliği için çalışıldığını söylüyor Ticaret Odaları kongresi hükumetten 7 şey istiyor Takas usulünün, 510 sayılı kararnamenin ve Ticaret, Toprak, Ofislerînin ilgası bunlar arasmda İımİT 8 (Telefonta.) Ankar», tstanbul ve İzmlr Ticaret Odalan mümessıllerl bu«ün de toplantılanna devam etmlşlerdlr. Toplantıda ticaret hayatımıza sıkan önemll konulara ald lncelemeler ve tartısmalar olmuştur. Üç Oda mümcsslllerl Ticaret Bakanlığından kısaca çunlan lstemektedirler: 1 Ticaret Odalan tamamen müst»kll olmah ve umuml kâtibler de dahll olduğu halde memurlarını kendilerl seçmeli ve bütçelerlnl haaırlamalıdırlar. j Takas muamelelerl memlekete faydah olma&tan zlyade »rarlıdır. Nlt« klm Amerikadan perbest döviz mukabill satm alınan ampuller, perake>e 90 kuruşa satüdığı halde, takaa suretll» gelen ampuller 300 kuruşa satılmaktadır. Takas muamelelerinln kaldırılmasma ve her bakımdan serbest dövlı ticaret slatemlnin hâkim olmasma lüzurn vardır. 3 İthalâtcı ve thracatçı blrllklerl beklsnen hlzmetl tamamladıklarından bu *jüliklerin Ûge. edılmesl gerektlr. 4 510 sayılı kararnameden blr fay Arkast tahife 3, Sü. 7 de Amerika Dif tşlerl Bakanı Mr. Byrnes Eski Finlândiya Cumhur Başkanı tevkif edildi Arkadaşlarile beraber harb suçlusu olarak yargılanacak Türk ingiliz ticareti nasıl inkışaf cdebilir? « Türkiyeden fevkalâde müsaid Bir haftadanberi şehrimizde bulunan intıbalarla aynlıyoruz. Gerek Ankarada, ingiliz Bankacılar Heyeti yarın sabah kalkacak tayyare ile Kahireye gide gerek Istanbulda samimî bir hüsnü ka Arkast tahife 3, Sü. 7 d« cektır. Linlitg'how Markisinin riyasetindeki heyet, Istanbulda banka müdüreri, tacırler ve sanayicilerle mühim ıktısadî temaslarda bulunmuştur. Heet azaları buradaki ve Ankaradaki temaslarınm netioelerini kendilerile görüşen bir arkadaşımıza şöyle »nlatmışlardır: Suriye Başbakanı Saduüah Cabirl] Kahlre 8 (a.«.) Suriye Başbei Sadullah Cabirl B«y, Sâdâbad p k Arab Blrliğl paktını imza etmiş oiaa Ortesark milletl«rinln yaklaçmaları Irak devlet adamlarından Nuri Said ^ ?anın tavassutta bulunduğumı söyle' Arkaaı tahlfe 3, Sü. 3 U ' İngiliz bankacılar heyeti, Türk ihracmalIsfanbul Parti Başkanlığî ları fiatlarınm çok yüksek oldıığunu, bu Ankara 8 (Telefonla) Haber aldıvridlliğina fiatlarla mal satılamıyacağını söylüyor ğuna gor», Mecll» baçkan Tevfik Fikseçilen Konya mllletvekill ret Sılayın yerin* tstanbul Parti idar» h«yetl başkanhğına Kütahya mllletvekili Alâ«ddin Tiridoğlu tayin «dilmiç* tir. Çindehi savaş Komünistler. hükumet kuvvetlerine karşı büyük bir muvaffakıyet kazandılar, 50.000 esir aldıkîarı söyleniyor ÇungMng 8 (»A.) Yennan'daki komunlst genel kararg&hının neşrettigi blr teblige göre, Amerikalılar tarafından teçhlzatlandınlmıs Çln hükumet kuvvetlerl Honan ve Hupel eyaletlerlnde büyük blr hezimete ugramişlardır. Bu tebllgde, 60,000 kadar Çin askerinln tesllm oldugn veya komünlstlere kargı Bavaşmaktan lmtlna ettiği blldlrllmektedlr. Oene bu tebllğe göre, fl general komUnlstlere tesllm olmuştur. İyl haber alan matoffflerden ö&renlldiğlne göre, 9 kasımd» Çungklng'de ehemmlyetll blr harb mecllsl toplanacaktır Bu topîantıda komünlstlere karşı yapılacak harekatm müaakere edllmesl çok muiıtemeldlr. Merkezt hükumetln askert »özcüsü, komünLstlerln, hükumet kuvvetlerine kumanda eden lkı generall eslr ettlklerinl k?bul etmlşür. Harekât, bu kuvveUerln jlmale doğru sahtfe St Sü, 1 de Rytt Helsinkl 8 (a a.) 8 harb suçlusunun muhakemesl 15 kasımda baslayacaktır. Harb suçluluğuna müteal'ik yeni kanuna göre, sanıklar en fazla 8 yı'a, yahud ağırlaştırıcı sebebler halinde müebbed haps« mahkum edilebılirler. Haklarmda ölüm cezası istenem«z. Cumhur Başkanı Ryti ve mesal A r k a 3 \ tahife 3, Sii. l d e Tifo salğını Salgm, Izmitte de şiddetini gittikçe arttırıyor Izmit 8 (Telefonla) Şehrimizde t!fo salgını her gün blraz daha ilerlemektedir. Hasta sayısı 223 ten 350 ye yükselmiştir. Hastalık en fazla talebeler arasındadır. Bunların sayısı 180 i bulmuştur. Hastalar arasında dlenler d« vardır. 6 doktorla 20 sıhhat memuru seyyar olarak halkı aşılamaktadırlar. Bakkal Sotiriyi bağlıyarak soyan şebeke dün polis tarafından yakalandı Nigantagındaki soygun Bükreşte karışıkhk Hükumet, Kralın yıldönümünün kutlanmasını yasak edince halk nümayiş yaptı, 2 ölü var. Londra 8 (B.BC.) Bükreş^n gelen haberlere gore, bugün Rumanyada rakib partiler arasında muhtelif çarpısmalar olmuş ve bunun netlcesinde BUkreşte 6 kîşi olmuş, blr çok klşl yaralanmıştır. Hâdiseler, Kral Mihail'ln dogum yıldonüınü münasebetile çıkmıştır. H 'ku Arkaix sahife 3, Sü. 1 de Sıhhat Bakanlığına göre Ankara 8 (a.a.) Sıhhat Bakanlığından Hldirildiğine göre, 1945 ekim ayı içinde bütun yurdumuzda 484 tifo, 72 lekeli humma ve 21 menenjit vak'ası gorulmuştür. Tifo vak'alarmın 104 ü Ankarada, 64 ü Eskişehirde olup diğerYakalanan soyguncular leri münferid vak'alar halinde yurdun Bundan bir müddet evvel Şişlide Vali , Sotiri arkasını dönünce tabancalarını bazı yerlerinde dağmık bir haldedir. Lekeli hıraıma vak'alarmın 15 i Istan konağı caddesinde Sotiri admda ihti çekip: « Kımıldama yoksa yakarız» diyebulda, 9 u Izmirde, 5 i Kocaelide, 5 i yar bir bakkal soyulmuştu. Bakkal Sotiri dükkânında otururken rek Sotiriyi bir çamaşır ipiyle bağlamifSamsunda ve diğerleri de yurdun muhe üj kişi girip sarab istemişlerdi. 1 Arkası sahife 3, Sü. 3 te telif illerine NADİR NADİ Mareşal ÇanKayŞek