Katalog

17 Ekân 1945 CUMHURtYET Macaristanda örf î idare ilân edildi Hükumet şekavetle mücadele için başka çare bulamadı WewYark 17 (R.) Macaristandan alınan haberlere gflre, Mac&r hükumet! bütün memlekette örf! İdare IlAnma lüzum görmüstür. Sebebl adam öldürmenin ye yol kesmenin umumileşmlş olmasıdır. Bu gibl ctlriimlerden dolayı yakalanarak olttm cezasma earpılanlar, üç saat sonra Mam edlleeeklerdir. Hükumet bu sayedfl şakavetln önünü alümld etmektedir. Yunanistan tam keşmekeş içinde! Basznratt 1 inci tahifeda bBylece kabul etmekle beraber, Vulgarisi istifaya sevkeden tek sebebin bu oknadığını söylemekte ve şu mütaleayı ileri sürmektedirler. Seçimlerin neticelerinden korkan liberal liderlerle merkez partileri, Ingiltereye karşı bir tazyik siyaseti kullanmak istiyen Sofulis'in ldaresinde blr siyasl kabine kurduktan sonra bu seçimleri her ne pahasma olursa olsun gerl bıraktırmak istemişlerdir. G«ne milliyetcilere göre, liberaller aegimlere iîtirak etmemek suretile bu seçimleri bir komedya hallnde göstcrmek ve böylelikte Yunanistanda gahneye sahte seçimler konmuş olduğuna göre Bulgaristan ve Yugoslavyadaki seçimlerden de şikâyete hakları olmadtğını Bevln ve Byrnes'e söylemek fırsatmı Molotov'a vermek istiyorlar. 3 Esîrgedigimiz Bir Tekel memıırunuiî alâka ve kaç an açtığı tazmiıtaf davası ; bir Çalıştırma Bakanımızdan Başmakaleden devam ne buakmamak lâzım geldiğini de nnutmamalısuuz. Ktiltür bağlan dlkkate, ihtimama nrahtacdır. Oluruna bırakılıverirse bunlar zamanla çözülür, dağibr. İç bünyenM büyük değişlkliklere uğratan inkılâb hamleleriniz son yirm) yı] boyunca sizi Yakınşarktaki kardeşlerinize istedifiniz alâkayı göstermekten belkl alıkoymuştur. Fakat daha fazla gecikraenh de doğra değildir. Ne kadar IVvrupalılaşsanız da, foprağmızla, insanlarmızla, tarihiniz ve coğrafyanızla nihayet şarka bağlı btr milletsiniz. Bize her sahada vereceğiniı ehemmlyetin derecesine göre kuvvetintz ve refahınız artacaktır. Türkiyede bir turiznı lıareketl olacaksa, bunun en tabiî, en verhnli kaynağı ancak Yakınşark memleketleridir. Buralardan tstanbula gitnıek Istiyenler, Cook acentasmm iki üç saatlik seri halinde müşterileri değil, bütün bir yan kendi evlerinde imişçeslne Adalarda yahud Bofaziçinde geçirmeğe can atan insanlardır. Onları teşvlk etmek, onlara kolaylık gösterraek, oturduklan yerlcrde rahatlarını temln etmek, sizin teşebbüs kablliyetiniıe bağlı birşeydir. Türk dostu Suriyell arkadas funu da BÖzlerine katmayı unutmadı: İstanbul Üniversitesinde neden bb (Şark ilimleri enstitüsti), hattâ blr (Şark ilimleri fakültesl) yoktur. BerIinde, Moskovada, Londrada olan bn müesseseler oralara Türklyeden daha mı lüzumludur? Şark âleminin en salâhiyetll ttstadlarmı, en rengin killtBr kaynaklannı tstanbnlda toplamak v« huradan tark dflnyasına aydralabcı ışıklar serpmek lmkânsız mıdır? Şark milletleri ara'indaki külttir baglannı yasatmak arzusn, herhangi bir gayrete değmiyecek kadar lüznmsut nnıdnr? Suriyell arkadaşımm sözlerinl, yukarıya hullsa etoeğ» çabştnn. Bmüar, flzerlnde ciddl olarak dusüntthneğe değecek kjymettedir. Onun dokunduğn mevznlar fizerinde ben d« aynca dnra fırsatlar gelmekle itham ediyorlar. Diğer taraftan haftahk «Neos Kosmos> gazetesi «Buraya kadar, M. Le«per> başlıklı bir makale neşredecek kadar ileri gitmektedir. Çıkarümı? olan bu yersiz buhramn, perde arkasında saklanan Ingiliı büyük «lçisi Leeper'bı eseri oîduğu mütaleasuu ileri süreD "cNeo Kostnos» şunları yazayor: Dün başlıyan dava, garib bir safhaya girdi, »ahidler, davacının Tekelde ikinci bir «umumî müdür» olduğunu soylediler bir^llek ayın Bakannnız; Kısa da olsa aramızda sıkıca yerleşmiş bir dostluk ve arkadaşlığnı verdiği cesaretle sizden bir dilekte bulunacağnn: Yeni bir işin başına geçraiş bulunuyorsunuz. Dünyanın gidişatına bakılırsa bakanlığmız modern hayatın icablannı düzenliyecek müesseselerden biri olmağa namzeddir. Gün geçtikçe sayısı çoğalacak yüz binlerle, belki milyonlarla Türk işçisinin mnkaddcratau ellnİ7de tutacak, ve «cemlyet» nam ve hesab»ıa onların çalışma. kazanma ve yaşamalarım düzenliyeceksiniz. Gene ve azimli olduğunuz için sizi ttrkütmîyen bu if giiçtür, ağırdır ve bilhassa başlansıcda sizin atacağınu İlk adımlar onun ileridekl istikametini iyi veya fena olarak tayin edeceği için gerçekten mesuliyetlidir. Allah yaTdımcınu olsun. Sizin, bakanlığı kâğid Imza ve havale etmekten Ibaret telâkld etmediğinizl ve herhangl bir orijinal fikri yaban» atmıyacak kadar yorıılmamış olduğıınuzn bildigim için size Mr tekllfte bulunacağnn. Bunu hnsuslyetinlzi kazanmak marhariyethıe nafl olmu» bir arkada» srfatile bh" mektubla da siıe bildircbilirdim. Lâkin dava benim olmadıği ve az cok münevverlerin bununla ilgilenmelerini «Hedlirim Mn niyazımı bu gütunlarda yapmayı tercih ettira. Millet vekill olmadan evvel ve olduktan sonra, hele şimdl Bakan makamında otunırken size tanıdık tanunadık, bir dost delâletile veya doğrudan doğruya kaç Mşi 1? lstetnek lçln baçvurmuştut? Şöyle bir düşnnün! Ben ki bu muhitin en naçlz ve kudretsiz adamlanndan biriyim. Bana bile hergün beş en klşt iş aramak İçin geliyor ve bunu ben gayet tablî ve hakh buluyorum. Çünkfi azlz Bakammn, içinde olduğıınoı İçin bilhassa slz hepimizden lyi takdir buyarur^unuz M memleketîn Iş verip, 1? alması düıenlenmiş değildlr ve iş lstlyenle arayanı karşı karşıya getirecek hlç bh" ntiiessesemiz yoktUT. Kendi yardİKrmda çahsarak hayatlamn kazanmak hakkma ntalfk olan memleket çocukları bn hakkı nanl ve nerede bulacafım bllmeyınc» rasgele kendlslne yakm hlssettifi, derdirri anlayacağım »ezdiü adamlara miiracaat etmektedir. Bunlar eğer tesadüfen • genclere tatmin edebileeek iş bu« hırlarsjı memleketin blr btiyük davasının küçücük bir sermini halletmiş olııyorlar; lâkln sarm Bakan, bu büyük dava böyle tesadiiflere, semjMitilere, şahst nmnd re gayretler* mi bağlı kalmalıdır? Bizde hatta mazbot zannedilen fabrîka işçiliğuıa bile hlç kirose muntazam bir Iş alma yolile giremez. Blnlerce kol ve kafa yurd hesabına çahştnak için bir tarafta beklerken binlerce boş yer d« işçi aramakta ve bulamamaktadır. Bu satırları size httab etmeniu malumu ilâm kabilinden oldnğumı biliyorum. Slz de bu mnvazene ve nıünasebet eksikliğml elbette görmektesiniz. Burnuı halH !çln !s borsajan nn karmak lâzrm, başka benim bflrneciiğlm modern teslsler mi vücnde gettrmek lâzım, orasını Bakanlığımzın mütehassıslan tayia edednrsnnlar, ben sizden çok daha küçük bir şey isöyoram: Ankara, istanbul, tzmir fefairlerinde blrer kttçük \% bahna b&rosn aemak ve bnnlann faaliyetleri genişleyip tecrSbeler artmca diğer büyücek vllâyet merkezkrine d« bunn teştnll etmek. Biliyorsunnz ki; bofiin baa Halkevlerinbı Wmayesiı>de İş bulma ynrdlan vnrda*. Bu yurdlar daha ılyade kimsesiz ve muhtao muavenet sınıfa yardıra eder. Onlan if buluntaya kadar kornr. Lfildn bnnlann hem tayıları pek as, hem kudretleri çok, ana eok dardır, Mllyonluk fehirde beş om khll» ancak nğraşabilirler Bea istiyorom ki bakanbğıaB belkl de btr nevi iş borsası demek olan bir bfiyük bttro kursua. tş artyanlana oralara mfiracaatlerhıi önee ikna vasıtaslle, sonra kannn yolile tağlasm. ts anyanlar da oraya başvnrnp kabfflyet v« Uıtısaslaruıı söylesinler. Tft ki memlekette İş ile lşçi arasında blr temaj teminin» ald ilk adım atdmıs bnhınsım. Flkrîın hakkmda benden tafsflât Hstemeyiar Veremem; çfinkü bn yolda ftfasas yap» mı» değiHm. Ben sise ihtryacı arzediyo» nım. Buıra taten sirdea baska kim* açabfllrdim!. KuvvetH flmidlerfan •• derfaı Kargilanmla «ajm Bakaann. İzmirde incir, fizütn meselesi devam ediyor İzmir 16 (Telefonla) Ihracat tacirlerinin üzum ve incir mubayaasında müşterek hareket etmek ve mahsule aynı fiatı vennek kararından doğan mesele devam ediyor. Kuru Meyvacılar Birliğl toplanarak bizsat bazı ihracatçı tacirlerln itiran üzerine yenl bir karar suretl kabul etmişlerse d« btdlse ancak »eklen değişmiştlr. Yeni karara gore her Ütracatçı lhtiyacı olan üzüm ve Inciri borsaya giderek satu» alacak, fakat her sabah o gün alacağı üzüm v« İncir miktarını Kuru Meyvacılar Birliği idare komiteslne bildireeektir. Komlt«, bir tacir me3elâ 1000 çuval mal alacaksa bunu tenkis edebilecektir. Fiat bahsmde de eski kararlar mahfu* tutulmuştur. Bu vaziyete göre, mubayaa beraberllği yaîruz şeklen kaldırılmıştır. Çünkü komite fiatian ve mubayaa mlktarlarım tahdldde ısrar etmekte, bu da Ihracat tacirlerinl müstahsil karsısında tek cephe olarak bulundurmaktadır. Bugün Borsada bu yenl şekil altmda mubayaatta bulunulmu», ban satıcılar fiatı a* bularak üzümlerini satmamıslardır. Maamafih, borsada esen asabiyet havası kısmen hafiflemistir. Aylardanberi tlcaret hayatında Hberal bir Bistemln hakim olmasını ısrarla istlyen Kuru Meyvacılar Blrîlgi İdare komiteainin bu hareketl hayret uyandırmıştn:. «Öyle göriinüyor ki, Mr. Leeî>er harekâtmda, Yunan iç meseleleriii incelemek üzere geçenlerde bu«aya gelmij olan bazı İngiliz saylavlarının tesiri altmda kalmıştır. Yenl» îiyaset, Sovyetleri ve onların Yunanistandaki adamlarını tatmin edebilecek tabiyenin bir çıkmaza yol açtığını ve tatbikıııuı lmkânsıılığını, bazı ]\Iüttefiklerinln keskin blr ihtilâf halinde bulunduklan Rusyaya, hSdiselere daya^arak isbat etmek heiefini gübnektedir. Bu aııretl* Ruvanm Hulâsa olarak denehilir ki, milUyetçi siîâhı elinden alınmıj olacak'îr. Fakat ler, Uberal lider Sofulls'l, Moiotcv'un, Yunanistan bir tecrübe sahajı olarak Georgiyefin ve Tito'nun adamı halini kullanılmamalıdır.» Baftarafı 1 inci tahijede Bu 1 1 sorlamak İçin Amerika aSfcerleri? nin de onlara refakat etmelerl lcab eder. Bu 1? uzım uzadıya tetklke mühtacdır.> tkl, kongre azası, Amerika siyasetinin hariode hlç anlaşılmadıgmı ve bunun kanşıklıklara sebeb oldugunu ar.l^ttıktan sonra, munferld manda v» vesayet sljrteml yerlne, her hangi bir devletln blr lmtivaa kopannaana lmk&n vermiyecek ınüş*erek vesayetin daha faydalı olaea^ını söylamijlerdir. Cnmhurtyet Adı freçen kon^re »aaan bundan kısa blr mflddet evrel rafflieketlmise de gelmlşler v« burada lki Oç ün kaldıktan sonra seyahatlerlne devam etmlşlerdl. Amerikan dış siyasetine Rusya Ispanya halkını isyana teşvik ediyor karşı şîddetli tenkidler Bo.ştarat\ 1 ınct s pahalıya kazanılmış olan memlaketin kutsal vahdetini muhafaza l^inde müteyakkız da\Tanmalarını Lstemiş ve demiştir Id: < Olülerimiriıı, anavatanımızın v* 9 senedenberi bize tekrardan hayat vermek. için mücadele etmiş olanlarm bizden istedikleri gibl, aramızda ayrıbğa sebeb olacak her tejebbflse karp geliniz.» Başbakan Ankarada Ankara 16 (a.a.) Btr muddetteuberi Lrtanbulda bulunmakta olan Ba$bakan Şükrü Saracoğlu bugün Anadolu ekspresile Ankoraya dönmüştur. 510 sayılı kararname değiştiriliyor Hitler hakkında yeni ifşaat Japon hükumetinin Hitleri kaçırmak üzere bir denizaltı yolladığı tahakkuk ediyor NewYark 17 4R.) Japonyad» yapılan araştırmalar netlcestnda els geÇ8Q malumata gör» Hitler bu senenta martında Japonyaya kaçmak lçin müracaat «tmls, ve Japon hükumeti de » martta Yokohama'dan bir denlzaltıyı yola çıkarmıştı. Denizalb doksan gtaltlk yiyecek maddesl veıalreyl taşıyordu. ÎM taraf arasındaJd anlasmaya göre, Hitler, bir çok gizll sllâh projelerlnl Japonyaya verecek, Japonya, d» buna mukabil Hitlerlo kanaınıa emnlyet ve huzur lçind.9 yaşarnalannı temln edecektl, Japonya, Hltlerln giıli sllA.hlan aay»slnde harbl kazandıgt takdirde Avrup*» ya karşı bir sefer yapacak, Almanyayı Dıya edecek v» Hltlerl gene Almanyanın başma geçlrecektl. Japon denlzaltısı 5 martt» hareket ettikten «oxu» 17 nlsana kadar Almanyada beklenmlşs* da «Jdbett hakktnda bir haber alınamamış T» bir kazay» uğradıgı arüaşılnuştır. Japonyanın t«îebbü«a tekrarlamaja Imk9n bulamadığına hükmolunuyor. 16 (Telefonla) Yer y«r Parti kongrelerinda ve ticaret âleaıinde 510 sayılı kararname hakkında yapılan itlrazlar üzerin* Ticaret Bakanlığının bu kararname hükümlerini esasından d«ğijtirmeğe karar verdiği anla^ılmaktadır. Kararnamede yapılacak tadilât hakkınd» fikirieri alınmak üzer» Ankaraya çağırılan Izmir Ticaret Odau «zasından 3 kişilik bir heyet yarın sabah hareket •decektir. Ticaret Bakanhğındald toplanb ayın 19 und» yapılacaktır. İran Krah bu sene yıldönümünü kutlamıyor Tahran 16 (a.a.) İran Şahı, memlekette yabancı kıtaların bulunması dolayuile, X not doğum yıldönürniinün bu sene tuUanmamasını smretml^tir. Tahran 18 (a.a.) Ingiliı ve Sovyet hükumetlerl teati ettikleri notalarla îranm 2 mart, 1946 tarihinde bojaltılac«ğjnı tekid etmişlerdir. 15 yaşında kasa hırsızı Eski^ehir 16 (Telefonla) Bir yıl İçinde şehrimizde bir kaç kasayı kırmak »uretil* hırsızîık yap«n 15 ya?mda Ahm«d adında blr çocuk, dün gec« gene boyl« bir kasa kırarken lafcnta tarafuıdan cu;Ü5tü yakalanmıştır. Yaman bir hırsa olan Ahmedin başka tuç ortaklan bulunup bulumndığı oraştırılmaktadır. NADÎR NADİ Lausanne 16 (a.a.) Büyük Ispanyol ogım. sanayi adamı railyoner JoseMaria Oriel, Pr*ns Don Juan'ın mümessillerile, Ispanyol krallık rejhninln ihyan Bafterofi İ*inei «oMfetk meselesini görüsmek üz»re General Franco'nun elçisi sıfatlle Lausanne'» rlkast tesis edibnektedir. Vaktile u r tinyağı isühsal edilen bu Mlgede renigehniştir. d«n jeytinKkler kuruhnast iç)n de çalısmalara geçümistlr. Cidede blr reytm istasyonu kurulmuştur. Bugfinler/ı 1 ;ncı sanifede d« bir de mütehaasıs gönderilecekttr. Alakahlara gelen haberler yapılan iaş« Rusyaya ceviımeiBektedirler. Bu arada Cava anarşiye doğru kay yardırnlanndan başka bn yeni tesialegidildiğinden maktadır. Ingilizler Cavaya yeıer aayı rin rliratl» kurulmasına Baftarajı 1 inci sahıtede da askerl blrlik gönderemlyece^e ben dolayı Odelilerin sevlacml bellrtmekâl«ml, oa asırlık mazisi olan bu müstedir: ziyorlar. terek bağlan bugün dahi duymaktadır. Ingiltere ademi müdahale Arablar, Türk milletine saadet ve Abbas Hilmi Pasanın cena«iyasetini bırakacak bahtiyarhk dileroektedirler. Türklerin Bombay 16 (a.a.) Times o£ Indta zesi Kahireye götürülüyor kuvvetli ohnan Arabların da kuvvrtll run Batavya muhabirl, Ingilizıerin pek Cenevre 16 (a.a.) Geçen aralık a ohnajım tfade •tmektadir.» yakında Cavadaki İç anlaşma^hğa fearçı yının yirmisinde Cenevrede Slen eski Bundan sonra Cumhurbaşkanı İnönüademi müdahale siyasetinl teriedecek Hldlv Abbas Hilmi Pasanın cesedi Ka nün kuvvetli liderliğtnden bahsaden lerini inanıhr kaynaklardan ogrenml? hireye götürülmek üzere salı günü Ce Azzam Bey, harbin en feci safhasında olduğunu bildirmektedir. ingiliz komu nevrede husust bir vagona konutmuş genel buhran içinde yüzen dünyada tanlaıı, zuilliyetçilik maskeıl altmda Ja tur. Tabutun üzeri Mısır bayrağile 5r In5nünün uzağı gören »ebatlı bir göponlar tarafından seçilmiş asilerin, Ja tülmüştü. rüsle memleketini *evk v« idare ettiğipon gilâhsızlandırılmasnıı geciktirmeslnl söyliyerek, Türk milletinin daima ne fırsattan istifade kendl özel gayele Dış Bakanımız ve îngiliz büyük liderler yetiştirmek bahtiyarlığırine erlşmek İçin nifakları körüklemana sahib olduğunu ilâve etmiştir. Büyük Elçisi Ankaraya lerin* milsaade ederek Hind ve ingiliz Azzam Bey, on güne kadar Amerikaaskerlerinin hayatuu tehlikeye koymak j şrittiler ya gideceğini re Fransa hükÛTie+inln Istemediklerini asi liderlere bürfirecek ' Bir müddettenberi şehrlmlzde bulunan davetini kabul ederek Parisi de ılyaret lerdir. j Dıs Işleri Bakanımız Hasan Saka dün edeceğini söylemiştir. Çarpışma d e v a m ediyor ! akşamki ekspresle Ankaraya hareket Londra 16 (a.a.) Bu sabahki Ingi j etmiştir. Bakan, Haydarpaşa istasyonunYugoslavya Krah Amerikaya llz gazeteîeri, Batavyada yeni hâdiaeler • Vali ve Belediye Başkanı doktor da çıktığma ve bu arada tki Holîandalı ka j Lütfi Kırdar, Parü idare Heyeti Başkanı gidiyor danın îndonesiahlar tarafından kurşuna | T?vfık Fılırct Sıİ3y ve bir çok dostlan Lonjes 16 (a.a.) Yugoslavya Kralı dizilciğine dair bir haber yayınlamak tarafından uğurlanmıştır. Peterle Krallçe Alexandra'nın Bir tcdırlar. ' A.nı tıor> İr.Tüiz Büyük Elçisi Mr. leşlk Amerikayı zlyaret etmek Isıedikleri Hollandalıların Sokarno İle bir uzlaş , Wilson da Ankaraya gitmiştir. oğrenlluHştlr. tnı yapmağa hazır olduklan hakkında Van Mook tarafından yapılan demece rağmen, Indonesialılar bu husustaki ! cevabîarını henüz bildirmem!?!erdir. I 1945 Inırasına iştirak eden Cavaya yenl îngiliz kıtalan gîİTıi=tir. ı Krallığı yeniden kurmak için temaslar Açlık sıkınfısı çeken Gide Gavadaki isyan söyliyen bir sahid, «Haklkatte genel müdürlük vazifesi, Salih Zeki Akdamar tarafından görülürdü>, ve başka bir şahid de «Daire icerisinde, onun emrl olmadan kus uçmazdı» şeklinde mülâhazalar ortaya atmışlardır. Ozelkalemin müdürü Mithatm hemen biçbir ise karışmadığmı, evrak müdürü Kemalin hat tâ nefes alırken bile Salih Zeki Akdamara danışıp izin aldığını, bütün şube müdürlerinin «onun huzuruna önlerini ilikliyerek çıktıklarını», daktiloların tayinleri ve nakilleri. infisalleri, tevbihleri veya taltlfleri gibi hususlarda kendisinin doğrudan doğruya rol oynadığını söyliyenler olmuşrur. Bu arada; bazı daktilo kızları himaye etmesine mukabil, bu kızlardan banlaruun da, kendisinin gazabma uğradıklarına dair lddialara ve rivayetlere dair sözler geçmlştir. Gene şahidlerden biri; davacının blr daktilo ile Yalovaya gezmeğe glderek yanyana resim çıkarttıklannı, ancak bunlar cimdi evli bulundukları d«recede nafiz olduğu için, soru? nndan, adlarmı söyliyemiyeceğini bu turmayı güçleştirmesinin önüne sed mevzudaki s5zlerine katnuştır. cekmek maksadile o sırada i?i başınDavacı; simdiki Tekel ldaresine mendan mutlaka uzaklaştırılmajı gereklendiğini ve soruşturma safhasını kendile sub olan bu gahidlerin, bütün bunlan rlnin gazetelere aksettirmedlklerini tesir altmda uydurma olarak »öylediklerini, çünkil aksl takdirde Tekeldeki söylemektedirler. işlerine son verilmesinden korirtuklarıÜç saat süren dün sabahki oturumda; nı, hulâsa tazyikle hareket ettlklerini bu if başından uzaklaştırmanın zarur! söylemek suretile bütün b« ifadeleri haklı olduğunu lspat yollu, müfetred ve müfettişlerin vekili d«, tazyik tislcr vekülerinla gösterdikleri şahldlddiîLsını reddederek, bu »afhada otulerd«n Tekel tuz isl«tme »ubesi evrak rum, büsbütün harareüenmlştir. ve dosya memuru Sıdıka, Tekel ldares! Neticede; yargıe Müfld Erkuyumcu; memurlarından Lutfiye ile Hikmet ve Şerefeddin dinlenilmişlerdir. Bunlar; gerçl dava edflenlerce «on iki şahldden kısmen kendilerine karyı vaki hareket vazgeçiliyorsa da, hukuk yargılanmalere, kısmen başkalarına yapılan mua lan usulü kanununea, bir delile dayamelelere, gördüklerine, bildlklerine ve nan taraf, diğer tarafm muvafakati olaynı zamanda dedikodu mahiyetlnde madıkça bu delile istinaddan vazgeçeIşittiklerine Utmadla, Salih Zeki Ak mtyeceği ve davacının da bu feragate damaruı Tekelde memurlar ve bilhas»a rıza göstermediği gerekçesile, mahkedaktllolar üzerinde olağanurtü nüfuz mece diğer iki tanığın da ifadelermin denediğini, bu çevrede hemen herkesla tesbitine v» davacmın lsteği mucibince, kendisinden çekindiğini ve hattâ ürktü daktiloların tayin ve infisalleri muameğünü anlatenışlardır. Bu arada; Adnan lelerlnin cereyan tam öğrenilmek üzere, bu dosyaların Tekel Genel müdürHalet Taşpınarın genel müdürlOğu lüğünden getirtibnesine karar vermişmanında özel kalemde sadece blr olan Salih Zeki Akdamarm, adeta Orin tir. Dava; gelecek aym îkind günü saat d btr genel müdur nüfuzu edindiğini on bire kalmıştır. Evvelce Tekel Idaresi Genel müdürlüğü özel kaleminde memur olarak bulunan Salih Zeki Akdamar tarafından, Tekel Bakanlığı teftiş kurulu başkanı Suphl Okayla gen« teftiş kurulu üyesi Osman Cemil aleyhlerine tazminat isteğile açılmış davaya; istanbul 11 inci hukuk mahkemesince dün »abah bakılmıştır. Davacı; bu müfettişler tarafından kendlsinin haksız yere iş Taaşmdan uzaklaştırılıp hakkında »oruşrunna yürütüldüğünü; gizll yapüması gerekll soruşturma safhesmın gazetelere aksettirildiğini 1leri sürerek, bu suretle şerefl ve haysiyetile oynandığından bahsetmekte, bu soruşturmanın kendisinin yargılanmadan menedilmesi hükmile neticelendlğini de belirtlp, her lki müfettl?ten tazminat lstemektedlr. Buna karsı dava edilenler; kendilerinln müfettiş sifatile vazifelerini yaptıklarını. Salih Zeki Akdamar, dairedekl memurlar ve bilhassa daktilo kızlar üzerlnde Türkler ve Arablar Rusyada tenkid Mc: ıy.a. 16 (a.a.) Reuterin Moskova muhabırı bildiriyor: Hart» sonu zorluklarını yenmek İçin Sovjetler Birüğinde açılan tenkid savaşında Scvyet basım baslıca rol aynamak.tadır. îzvestia'lar, <Tnıd» lar ve bilhassa komünist partislnln organı <Pravda» y.enl tasanlarm verimini ve gelişmesinl tenkid etmekteürler. tktidarlanra BUIİ5timal eden büro erbabrna karşı orta sertyeli vatandişı müdafaa eden yazılar çok rağbet gârüyor. T?nkld, orduya ve gaseted olan <Kızıl Yıldız» a kadar yayümıştır. Gazete, subaylara hita.b ederek, askerlerinin hareket tarzmı ve meslekî seviyelerinl kontrol etmelerinl lstlvor. Amerika ile Yugoslavya arasında bir hâdise Belgrad 16 (»A.) Birleşlk Amerika elçlliğt büyük elçl Mr. Rlchard Patterson'un eşlle kızınin cuma günü maruz kaldıklan hâdise hakkında Diş Işlerl Bakanlıgın» bir nota vermiştlr. Cuma ttnü Belgrad clvarmda bir gedntl yapmakta olan Madam Patterson ve kıa muntazam dlplomattk vesalkl hflmll butundtıklan hald» gezintneTİnl yanda bırakmağa meobur kalmışlardır. Bir Yugosîar subayı kendilerlnln casus olablleceklerlni sövlemlştîs. Nota^a daha eiTel de buna benzer hâdîselerln vukn bnldıığu llave edilmcktedir. * Amerika yeni silâhlar icad ve imali peşinde! Baştarr.h I inci Parls 18 (a.a.) YetklU Fransız mahnilerl, Pransıı İmparatorluğundaki Uslerin Blrl»5İk Amerika httkumetlne terki İçin Pransı» ve Amerikan hükumetleri arasında görüşmeler başladığr hakkında bir Amerlkan gazeteslnln yayınlamış olduğn haberln hiç btr esasa sftvlemektedirler. Böyle çaiışırsan seni bir sene şpnra kürekçibaşı yapacagım» dedL Kürekçibaşıları mahkumlann arasından seçllmez. ayaklanna gündüz zlncir vurulmaz dı. Bnunla beraber Işleri gayet ağırdı. Çünkü küreğin en yü'<şek tarafma, ucuna isabet ederdi. Kısa, hattâ orta boylularm kürekçibaşı olmalan imkânsızdı. Kürek mahkumları, üzerine oturdukları sıralara zincirle bağh buiunurlardı. Altı ay müddetle zincirleri hıç açılmazdı. Mahkumlar orada yer, orada yatarlardı. Harbde hücuma geçilsceği zampn bu adamların ağzına köseleden yarun daire şeklinde bir alet konurdu. Bu aletin yüze gelen kısmı kiüdli olurdıı. Bu sayede kürek mahkumları yaralarına ve yorgunlukiarına rağiıen bağıramaz, çıt oıkararaaz hedeflerine sessizce yaklaşıriardı. Adamcağızlar inlıyemeden ölür gider'erdi. Sonraları bu işkenceden vaz geçi'.dı. Şeflerin raaharetlerine rağmen kadirga!?r Brestte fazla bir iş göremiyordu. Hırçm derriz, kuvvetÜ cereyanlar küıekçileri kesiyor, gemileri yavaşlatıyordu. Galart, gemilerini açık denzde tecrübe ede'jilmek için ConQuet'te bir üs kurdu. Fakat Four geçidinde gemiler akmtıya t'jtuluyor kanovra hayli yorucu oluyordu. O zaman süvari hiddetlenir, hırsmdan denize tükürürd'i. Caiart bir ksç* ay zarfmda ancak beş çıkış yapabildi. Fakat son dfifasmda dönüş çok güç oMu. f k r a m i y e l i A i l e C ü z d a n ı sahiplerinden, mevduatlarını 100 liradan aşağı düşürmiyenler, her 100 lira için bir kura numarasile gelecek yılların evli ve arsalı bütün kuraîarına iştirak hakkına maliktirler. Siz de, gelecek yılların kuralarına iştirak hakkını kazanmak istiyorsanız, şimdiden bir İkramiyeli Aile Cüzdanı Her Aileye, Bir tkramiyeli Aile Alınız. Cüzdanı! Fransanın tekzibi darpasaya uğrayarak Kadıköyüne, Kadıköyünden bir vapur hareketle Haydarpaşaya uğrayarak Köprüye, Köprüden bir vapur hareketle Kadıköy, Kınah, Burgaz, Heybeli, Büyükada ve Kartala uğrayarak Pendiğe, Pendikten blr vapur hareketle Kartal, Büyükada, Heybeli, Burgaz, Kınalı ve Kadıköyüne uğrayarak Köprüye, Buyükadadan bir vapur hareketl* Heybeli, Burgaz, Kmab, Moda ve Kadıköyüne uğrayarak Köprüye gidecektir. Ayvansaraydan sırasfle hareket «d«cek vapurlar, tarifedeki saatlere gör« muntazam seferlerine başlıyac%klardır. Usküdar ve Beşikta» araaındaki servisle Kabata; ve Üsküdar arasındaki araba vapuru seferleri tarife mucibinea yapılacaktır. Bebekten bir vapur hareketle Vaniköy, Çengelköy, Beylerbeyi, Kuzguncuk ve Üsküdara uğrayarak Köprüye, Kuzguncuktan blr vapur hareketle Üsküdara uğrayarak K5prüye, Köprüden bir vapur hareketle Üsküdar, Kuzguncuk, Beylerbeyi, Çengelköyii ve Vaniköyüne uğrayarak Bebeğa, Yeniköyden blr vapur hareketle Beykoz, Paşabahçesi, Çubuklu, Kanlıca, A. Hisan, Kandilli, Arnavudköyü ve Usküdara uğrayarak K5prüy«, KBprüden blr vapur hareketle Beşiktas, Kandilli, A. Hisan, Kanlıca, Çubukhı, Paşabahçesi v» Beykoza uğradıktan sonra YenfkSye, A. Kavağından blr vapur hareketle R. Kavağı, Yenimahalle, Sarıyer, Büyükdere, Klreçburnu, Tarabya, Yenlköy ve Beşiktaşa ngrayarak Köpruy», Köpruden bir vapur hareketle Beşiktaş, Bebek, R. Hisan, Mirgün, İstinye, Yenlköy, Tarabya, Kireçburnu, Büyukdere, Sarıyer, Yenimahalle ve R. Kavağma uğrayarak A. Kavağına, Yeniköyden bir vapur hareketle istinye, Mirgün, R, Hisarı v« Bebeğe uğrayarak Köprüya gelecektir. Sayım hazırlığı BajtüTaJı 1 nıci aaiujed* 1 OTCJ YAPI ve KREDt BANKASI A. S. İSTANBUL GALATA İZMİB. Taean J D L Varend» 6 Çevlren; Mazhar Kunt Tekneler yolda btiyük bir sağanağa tutuldu. Yirmi dakika içinde deniz allak bullak olmuş, arkadan gelen dört kadırganın seyri güçleşmlşti. Caiart onlara Camaret'yi tutmak emrini verdi. Kendisi Conquefye yanaşacaktı. Kadirga rüzgâra karşı gıdiyordu. Dehşetli sallantıya rağmen Galart arka direği scktürerek güverteye yatırttı. Bu iş çok tehlikeli idi. Çünkü direğin ağırlığı 6 tonu geçiyordu. Bütün askerlerl geminin arka tarafına topîadı. O zaman kadirga burnu havada şimale doğru seyrine devam etti. Içeriye dalgalar gıriyor, ön taraftaki topları boğuyordu. Mütlıiş bir dalga Cesaire'ln küreğini kırdı; tahta parçalarından bir tanesi zavallmın sağ kulağını kopardı. Süvari' onun terini siler gibi kulağmdan akan kanı gülerek <tldiğini gördü. Tam beş saat kürek çektikten sonra CouQuetye varabildiler. Bir çok yerli sahilden onları 'takibde idiler. Kadirga, batan güneşin ışığı altmdd simsiyah görünüyordu. Galart'm bir işareti üzerme gemideki üç yüz kişi; «Ha! Ha! Ha!> diye bağırdı. Bu bir zafer sayhası idi. Az sonra kadirga sülün gibi yanaştığı •îaman rıhhmdsk! kadmlar bağırarak kaçıştılar: Gemi harb mar.evrasma çıkmıştı ve âdet olduğu üzere 250 kürek çinin hepsi de anadan doğma çıplakü! * # * O akşam Galart tam yirml koyun kestirdi. Herkea doya doya yedi. Millet sarhoa olmadan Cesaire'in zincirlerinl çözdürerek yanına çağırdı; Kulağın nasıl? Bir deri parçası tutuyordu... Kopanp attım. Öyle is» sağlam kalanı hana uzat da dinle: Seni kürekçibaşı yaptnn. Artık yanımda hem de sağımda olacaksın. Nasıl şu senin kaltağı hep düşünüyor musun? Cecaire ürperdl: O namuslu kızdır, dedl, ve başını çevirdi. Peki canrnı öyle olsun. Beni dinle: Ben artık buralardan bıktım. Yakında Normandya'ya gideceğiz. Nasıl memnun musun? Seninkine yaklaşıyoruz. Haydi eliml öp. Git sen de iç. Peki efendim. * * * Nasıl olur? Mahkumdan kürekçfbaşı nasıl olurmuş? Günün birinde karada gemicilik eden iki şişman adam kaairgaya geldi. Bunlar idare âmiri namma bir takım serzenişlerde bulundular, nasihat ettiler. Galart onlan koltuğundan hlç kalkmadan kabul etti, dinledi, fakat cevab vermedi. Cesaire üç metre beride kulak kabartıyordu. Şişman adamlar şikâyetlerini tekrar ettiler. Galart gene sustu. Misafirler gene konuştu. Nihayet süvari harekete geHi. Eldivenile Cesaire'i işarct etü. Adamcağızlar döndüler, kendilerine bakan kürek mahkumunu gördüler. Ce?airc'İTi tıraşh kafası 36 lık bir gülleyi andırıyordu. Gemi hayatı bu müthiş delikanlıyı daha da kuvvetlendtrmiş, korkunc bir hale snkmuştu; omuzları dümdüz, kollarının damarlan parmak kalmlığında idi. Dişlerüü gıcırdîfhyor, yumruklarını sikıyordu. Süvari misafirlere: Dikkat ediniz, ayağmda zinciri yoktur... Hem hemşerim olmak dolayısile tablati pek haşindir, dedi... Bütün mahkumlar güldü; şişman adamlar sl'âm vererek hemen gemiyi terkettüer. On gün sonra Galart kimseyi ziyssret etmeden, kimseye Allahaısmarladık demeden hareket emri verdl. Gemi'.er 11mandan llmana ufak merhaleler aşarak Cherbourg'a geldi. Orada süvariyi çoktandır blr emir bfeliyordu. Galart mektubu okudu, getirene bahîi? verdl, sonra bir kaç kelimelik bir cevab yazdı ve biraz düşündü. Mahkumlar endişe ile gdzünün içine bakıyorlardı. İskele kürekçibaşısı küreğme yapışmıştı. Süvari önünden aeçerken bastonile omuzlarını okşadı. ona: «Beklemesini bil» dedi. Sonbahar gelmiştL Malta ıdaresi Galart'ı Isveçe gönderiyordu. Oranın kralı kadirgadan mürekkeb bir donan ma vücude getirmek istiyormuş. VI Kadirgalar kışı geçirmek için ufak bir koya sığmdılar; az sonra onları karaya çekerek desteklediler. Etrıfa tahtaperde çekildi. Şehirliîerin oralara geîmesi yasak oldu. Gemilerin üzerinî sıkı tenteler gerildiği için mahkumlar dışarıdan görünmez oldular. Ortaya iki soba kuruldu. Bunlar vangın kovaîarmdaki siılar donduğu zaman ancak yakılırdı. îçerisi oldukça loştu. Mahkumlar hallerinden memnun görünüyorlar, hiç şikâyet etmiyorlavdı. Bu derece bedbaht insanları memnun et mek için zaten pek fazla ihtimama Uıtiyac yoktu. Sabah topu aüknca herkes kalkar, işine gücüne bakardı. Şehir çok uzak olduğu için saat kulelerinin çanlan işitilmez, yemek piştiği zaman venirdi. Rüzgâr daîma eser, bazan da homurdanırdı. Ondeki yelken bezjeri şsklamağa başîadığı zaman mahkumlar havanm fırtmaya döneceğini anlar, memnun olurlardı. Çünkü böyle havalarda anşaryaya çıkmazlardı. Zaten az sonra yağmur başlar, tentenln üzerinde trampet çalardı. Bazan blr sağanak gelir, koca yelken Süreyya Ağaoğlunun Lonbezlerini silkeler, aralarında hasıl olan büyük su birikintilerinl dağıtırdı. O drada verdiği konferans zaman sıralarm^üzerine yan gelmiş buLondra 16 fB.B.C.) Türkiyenin ilk lunan mahkumlar birbirlerine bakar, vaziyetlerinin rahatlığmı daha iyi an kadın avukatlarından Süreyya Ağaoğlu bugün Londra Halkevinde İngilizce bir larlardı. konferans vermiş ve çok takdir edilvar) miştir. 21 fkim lfM5 pazar günfl TTirdtunuzda genel nüfua Bayımı yapılacaktır, Bu sayımm da diğer sayımlarda oldugu glblj ntifus kavıdlarlle, askerlUtte ve her hangl blr müSelleflyetle flglsl yoktur. 8ayımın blrlc!S amacı yurdumuzda o gün ne kadar însan bulundugunu bellrtmektlr. O gün evinlze Reîecet olan sayım menTaruna çatmız altında bulunan bOyük, kttçük> yertl, yabancı mlsaflrj bütün nüıusu ekslkslz yazdırınız. Eayımda sorulacak sorular şun'.ardın Adınız ve soy admız? Erkek mlslnlzj kadın mısınızT Bek&r mıaınız^ evll mlslnl^ dul mtwunuzt bosanmış mısınıa? Kaç yaşmda5inız> çocugunuz blr yaşmdan küçük Ise kaç aylıktır? Tenl harflerle okumak blllr mlslniz? Yenl fcarfisrle yazmak blllr mlslulz? Nerede doğdunuz? (Ecneb* memlekett« doğdu Isenlz mem!eket adım> Türkiyede doSdu lsenlz U ve llçe adını 'söyleyinlz.) Görünür vücud safeathğınız var mıdır? Vasa nedlr ve doğmalık mıdır? Ana ölllnlz nedlr? CAna dilden maksad aile ve ev İçinde konusulan dlller.) Ana dilden başka hangl dlll konuşmasını blllTslniz? Hangl dlndensinlz? Hırlsttyan lsenlz mezhehlnlz nedlr? Hangl dev'.et tebaasındansînız? Ne İş tutarsuuz"1 fYanl geçlmlnlz lçln ya.ptığınız ba$lıc& 1 meslek veya eanat $ nedlr?) Işlnlzt blr lşletme veya müessesede yapıyorsanız o müessese veya lşletmenln mahlyetl nedlr? * Hane halkından trugün evde mevcud FIZden başia klmse kaldı mı? Nifus sayımı günü halka sofHİaeak sualler B. FELEK Birleşik Amerika ve İngilter* ile btt» tün sterlin sahası memleketlermden yapılan ithalât, tahdid •dllmiîör. Bu «uretle bu memleketlere yapacağiTOiz ihracat için de yeni bir vazlyet hasıl olmaktadır. Bu listede zikredtîen maddeler muvakkat mahîyette bulunmaktadır. Lt»teden icabmda bazj maddeler fikanla cak, bazıları ilâve olunacaktır. Itr tahdid edilen maddelerin en başlıcal şunlardır: Hayvanlar, hayvanl menşeü mı ler, yağlar ve peyntrler, bahk, Voj sünger, otomobil ve otomobü aksamL dan bazılan, gübre, baş deri, deride mamuJât, yün ve ban yöndea ipekli ve sun'l ipekli mensueat ve rrmller, pirinc ve gıda maddeleri, hlnd 1 yağmdan başka nebatl yağlar, biber v« baharat, sargılık kâğıd, kesilmlf, kâğıd, zımpara kâğıdı, duvar kâğıdı, felkenbezi, d'.ntelâ, hortum, kendir mamulât, her nevi kauçuk ayakkabı, piyano ve diğer telli. darbeli ve nefesli sazlar ve fotoğraf makineleri. Buründen itibaren ithalh» müsaade ediien mallar Amerikadan akreditiile i getirilebileceği gibi sterlin sahası memI Içketlerden de, Ingiliı llrası disponibilitesi müsald bir durum ahncaya kadar muvakkat blr zaman için yalnn yesaik mukabili tediyelerle ithalâtma müsaade olunabilecektir. Muvakkat listede isimleri yazılı oİMi mallar, kliring anlaşması mevcud memîeketlerden getirilebileeeği gibi, takaj yolile de ithallerine müsaade «dileeektlr. İthali tahdid edilen mallar