Katalog

HAYAT ANSİKLOPEDİSİ Cumhurivet Matbaası tarafından hazırlanıp basılan bu kıymetlı eserin 10 büyük cildinin fiatı 70 liradır. Umumî müracaat yeri: Istanbul CUMHURIYET Matbaası. UGUR Kıtabevi ve kitabcılarda bulunur. 22 inci yıl Sayı: 7603 umhuriyet rfSTANBUL CAĞALOĞLU Teigraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, tstaabul Posta kutusu: Istanbul No 246 Telefon: Başmuharrlr: 22366. Tahrir heyeti: 24298, tdare ve Matbaa bsmı: 2429924290 Tabiî ve siyasî taksimatlı Çarşamba 17 Ekim 1945 icad ve imalı peşinde! Atlantik ile Pasifikteki bazı üsleri almak içiıt gizli müzakereler Harbiye Bakanı: «Harb tehdidi eb ediyen bertaraf edilinceye kadar millî savunma için fennî araştır,malara devam edeceğiz» diyor Amerika yeni silâhlar jffjjk dereCeİİ Büyük Parti Kurultaymın olağanüstü toplantıya çağrılması muhtemel görülüyor Bu toplantıda tek dereceİi seçimin tekrar Parti prensipleri arasına alınması ve tiizüğün diğer bazı maddelerinin tadili görüşülecek Ankara 16 (Telefonla) Devam edon Parti kongrelerindeki müzakereler sırasında tek dereceli secim arzusumın da yeı yer belirtilmiş olduğu görülmektedir. Tek dereceli seçim Cumhuriyet Halk Partisinin tüzüğunde bir prensip olarak baştanbert yer almakta ise de son kongrede bu madde değiştirilmış, iki dereceli seçimin millî bünyeye daha uygun oldusju ifade edilmiştir. Parti ilçe kongreVrl önümüzdcki aralık ayında yapı'acaktır. II kongrelerinin ise 947 de toplanması icab etmektedir Tek dereceli seçimin tekrar Parti prensipleri arssına alınması için Büyük Parti Kurultavmm olağaiustu toplantıya çağııılması ihtımalınden bah=edenler vardır. Zira Tu'züğün dığer bazi maddelerinde de tadiller 3apılması ihtimali ileri sürülmektedır. Ancak butün bunlar henüz söylenti halindedir. Esirgediğimiz alâka ve kacan fırsatlar nriyeden yeni gelen Tiirk dostu blr arkadaşım, bir kısrnı Yakınşark memleketlerinde bizim Tekel İdaresinin sigara, kibrit, içki gibi bazı maddelerinin satıldığını, hattâ rağbet bile gordüğiinü soyledi. Abdülhamid de\rinde tahsilini burada tamamlıyan blr eski Osmanh tebaası, yeni Türkijeyi de kardeg bilen Bajan Bolton ile Mr. Mondt Ankarada basın mensublarile görüşürlerken jrürekten bir dost sıfatile arkadaşım manzaradan çok memnundur: Bizim gencliğimizde koskoca bir imparatorluk olan Türkije, herşejini dışarıdan getirirdi, diyor. En basit bir maddeyi kendi hududlan içinde imal etmck kudretinden mahrumdıı. Yirmi tiç senelik kısa Cutnhııriyet de\rinde başardığınız sınaî ve iktisadi hamlelerin size neler kazandırdıgım iyi gorebilmek içîn ara^da*T>1r bizim taraflarâ gefip \>\x dolaşmanız lâzım. imparatorluk zamanına kıyasla terakki yolanda bir bayli adım armış olmakla beraber bizim diyarlar Cumhnriyet Türkiyesinden gene de Çok geridir. Filistin istisna edilirse, hiç bir Yakınşark memleketinde en ufak bir endüsrri hareketi yoktur. Kumaşımız, kâğıdımız. demirimiz, heışeyimiz dısarıdan gelir. Harb laruretleri yiiziinden hayat pahalılığı buradakinin bir iki misline yükselmiştir. Ekmekten başka Londra 17 (B B C) Amerika dı madığını EoyV»mlşİprdlr. biitün istihlâk maddeleri kendi haline şında uzun bir seyahat yaptıktan sonra İki ftyan azaM Fılıstınden şu şekllde bırakıltnş, bunlar da elle tııtulanıan ha memlekptleııne dönen kongre azasından bahsetmişlerdir: le gelmiştir. Turkiyeden ithal edilen Bayan Bolton İle Mr. Karl E. Mundt «Yah'mılerin, bu sırada bmer biner malların gördüğU rağbeti bir çok se gazetelere yaptıkları müşterek demeçte PilhHne goçmeleri doÇru olmadığı gıbi beblere yorabiliriz: Bir defa, bu mad Amerikanm dı^ sîyasetlnı tenkid etmlş kendi m^nfaatlerine dc ııvçım dpğıldlr. delari yerli sayanlar bizde ekseriyeti ler ve bu siyasetin müsbet re vazih ol Arkast sdhUe 3, Sü. 2 de teşkil ediyor. Bir devletin idaresi altında beraber yasadığımız zamanlar henüz uzak değildir. Kırk yaşından yukan olan larunız, Türkiyeye ve türkçeye hâlâ sıcak blr yakınhk duyarlar. 1918 denberl geçirdiğimlz tecrübeler, bu yakınhk duygusıınu soğutacak yerde büsbütun kuvvetlendirmiştlr. Üzerinde ay yıldızlı işaret tasıyan bir kııtu inhisar kibritini blz kendi malımız sayıyoruz. Bir şişe blrayı içerken, bıınıın kendi fabrikalarımızdan çıkmadığını düşünmüjory7. Washington 16 (a.a.) Harbtye Bakanı Robert Fatterson'un bildirdığine göre, Birleşık Amerika, hiç değilse harb tehdidi ebedıyen bertaraf edilincıye kadar, milll savunmaya müteallik bütiin sahalatda fennî araştırmalara v» gelışmelere var kuvvetıle devam etmek zorundadır. Bu, Bırleşık Amerika İçin birlnci derecede blr ehemmiyett haizdir. Mr. Patterson, demiştir lri: < Şimdi, Birleşik Amerıkamn gayretleri yeni «Üâhlar bulmayı ve savunmasını ıslah etmeğe matuftur.» Amerikan dış siyasetine k Jddid Dünyayı dolaşan bu arada memleketimizden de geçen kongre azaları bu siyasetin vazıh olmadığını söylüyorlar NewYork 16 (a.a.) Daily News gazeteslnin bildirdiğine göre, Ingıliz ve Fransızlarm Atlantik ve Pas fılrteki bazı sömürgelerinin Araerikaya geçmesi hakkında gizli müzakerelere başlanmıştır. Bu haberln. Amorlkanm harb «onu güvenlıği bakımından havat! ehemmiyette telâkki edilen ü=lerln teminll» yakından meşfful olan parlampnfo kavAtina 16 (a.a.) Dimitrakopulos'un naklarmdan öğrenilmi? olduğu ilâve yeni hükumeti kurmak işini başaramaedilmektedir. ması üzerine durum tekrar çıkmaza Arkim »ahtfe J, SU. 1 A* prmiştir. Çıkmazdan Vurtulmak için Sofokles Venizelos'un gplmesl beklenmektedir. Venizelos'un da muvaffakiyetsizliğe uğraması muh^meldir. Bunun ... ,.: u. u,.ı.,%niçt kurınanm daıma t?rcın eırrış onu:u bir i? hükumeti kurmak fikrine JonecektT Gizli müzakereler Yunanistan tam bir keşmekeş içinde! Rusya İspanya halkını isyana teşvik ediyor Gazetelerin bir kısmına göre buhranı İngiliz Franco orduyu sefiri yarattı, bir kısmı da Rusyamn adamı uyanık bulunmıya davet etti dedikleri liberal liderini itham ediyorlar Moskova 16 (a.a.) Moskova radjosu Katalonya halkına hitab«n yap'.ığı bir yayında, Katalonyanın ve Ispanyanın kurtuluşu için birleşerek ayaklanmalarını istemiş ve hitabını şdyl* bıtirmiştir: «Franco'nun yeri, diğer harb suçlularile beraber, sanıkların sandalyesidir.» Franco orduyu uyanık bulunmağa . davt* et^~***^ Madrid 16 (a a ) General Franco, Harb Akademisinin açılışı münasebefile generallere ve subaylara kısa bir d?mecde bulunmu?, subaylardan, bu kadar <4rkast sahife 3. Sü. 3 te Hükumet süratle yardım ledbirleri aldı Halk ağaç kabuğu, mısır koçanı ve erik çekirdeğinden ekmek yapıyormuş Ankara 16 (Telefonla) Kastamonunun şirin bir köfesi olan Cidede hslk bılhassa harb yıllarmda şiddellı bir darlık ve zaman zaman aç'ık sıkıntı=ı çekmış, hattâ son aylarda dahi bu havaliye hükumetçe mısır sevkedilm'ş ve iaşe yardımı yapılmıştır. Geçirdiğimiz yıllar içinde bolluk görüîen mevsimlerde dahi Cide civarmda açlıktan ölenler olduğu söylenmiştir. O sırada bu çevreleri gezen bazı milletvekilleri ağac kabuğu, mısır koçanı ve frik çekirdeğinden bğütülerek yapılmı? ekmekler gormüşlerdir. Hükumet Cidelller.n durumunu ıslah icin geniş ve esaslı tedbirler almağa karar vermiş ve bunlardan bir kısmının âcil olarak tatbıkına gecilmiştir. Tarım Bakanlığı burada bir kontrplak fabrikası yaptırmaktadır. Seçim isinin perde arkası Türkler ve Arablar Atina 16 (a.a.) Anıdolu ajansmm özel muhabiri bildiriyor: Muhtelif kaynaklardan yapılan neşriyat ve sızan haberler kabine buliranının dahaderin kdkleri bulunduğunu ve Yunan iç durumun'jn gelişmesinde ehemmiyetli bir merhale teşkil edeceğıni gostermektedir. Malumdur ki, Vulgaris hizmet kabinesinin istifası, liberal partisı lidrri Sofulis'in seçimlere iştirax*en imtina etmeğe karar vermesi yüziindin olmuştur. ' Mısırdan gelip yeni kabinevi kurması Milliyetçi ve kraliyetçi çevreler, bunu beklenen Venizelos'un oğlu sahıje 3, Sü. 2 de Sofokles Venuelos Sayım Pazar günü nakil vasıtalarının nasıl işliyeceği de tesbit edildi Arab Birliği Genel Sekreteri Azzam Beyin Londrada verdiği demeç Türk mallarının bizde gordüğü rağbetln bir sebebi de bunların kalıte itiharile nisbeten iyi olmalarıdır. Cenubî Afrikadan, Avustralyadan gctirilcn bazı maddeler Turkiyeden gelenlerle rekabet edemiyecek kadar kotüdiir.Daha iistün kaliteli Avrupa ve Amerika malları Ise alh yıldanberi siirüp giden harb sartları yüzünden piyasalanmıza hiç uğramaz olmuştur. Türk doshı arkadaşım devam ediyor: Bu sizin için bulıınnıaz bir fırsathr. Yakınşark milletlerile iktisadî münasebetlerinizi sıklaştırmak hususunda geniş imkânlara maliksiniz. Bu milletlerin hepsi Türkiyeyi bir kardeş. bir ağabey bilirle*. Yüzlerce yıllık kocaman blr tarih devresini kaplayan hukukumuz vardır. Kültür, politika ve ekonomi sahalarında verirali ve sağlam bir işblrliğini Yakınsark milletleri en çok Turkiyeden beklerler. Halbuki doğrusunu söMemek lâ^ım gelirse, ümid ettiğimiz alâkayı şlmdilik sizden göremiyorur. Bir kısım inhisar maddelerinizin harb Içinde gördüğü rağbet geçicidir. Bunu genişletmek ve devamlı bir hale getirBiek, bıkmadan harcayacağımz gayretlere bağhdır. Türk malları daha ucıız, daha iyi, daha bol, daha çeftidli olarak piyasalarımızda yer almalıdır. Yarın, öbürgün tasıt işleri yoluna girdiği 7anıan, Avrupadan akm edecek maddeler karsısmda sizinkiler silinip gidivennemelidir. Bir vakitler beraber yaşadıgımızı. aramızdaki kültür bağlarım kendi hali Azzam Bey Londra 16 (a.a.) Anadolu Ajansının özel muhabiri bildiriyor: ,Arab Birliği Genel Sekreteri Azzam Beyle yaptığım mülâkatta nnıiiaıleyh Arab âleminin sıyonizm hakkmdakı gdrüşünü anlattıktan sonra'Türk Arab dostluğuna temas etmiş ve şu beyanat «Arab â)em i on asırlık mazisi olan bağları bugün dahi duymaktadır. Türklerin kuvvetli olması Arabların da kuvvetli olmasını ifade eder» ta bulunmuştur; < Arablar, kardeşlerl Türklerle müşterek bir imparatorluk hahnde asırlarca beraber yaşamışlardır. Bu devre zarfmda Türklerin tahakküınünü hiç blr zaman hissetmemişlerdir. Arab Arkas\ sahife 3, Sü. 5 te Cavadaki isyan Cavalı milliyetçiler Amerikadan meded umuyorlarj Ingilizler de ademi müdahale siyasetini terkedeceklerini söylüyorlar Sayım günü yaklaşmakta olduğundan hazırlıklara hız verilmiştir. Sayım günü Istanbuldan kalkacak uzak sefer vapurlarına akşamdan sayım memurları bindirilecek ve bunlar süratle sayn» yapacaklardır. Trenler de, muayyen Is+asyonlarda tevakkuf edecek, oralardan sayım memurları trenlere bineceklerdır. Emrazı asabiye hastanesindeki hastalar sorulara cevab veremiyecek vaziyette Ayrıca bir de kutuluk kereste fabolduklarından bunların durumları Mm Arkası sahife 3, Sü. 4 te lik kâğıdlarına göre doldurulacaktır. Muharrir çapraşık ifadeli makalesinde netice Nüfus sayımınm bittiği verilecek paolarak «Ruslar Istanbulu alsın da Rum Patriğini rola neticesinde topla ilân edilecektır. Boğaz ve Adalar hattı s«ferleri »u sude esaretten kurtarsın» demek istiyor retle yapılacaktır; Sayımın sona erdiği ilân edüdikten • Fransada çıkan ve sola temayülü bol olan sayısız mevzulardan hiç birile yarım saat sonra: ile maruf olan «Combat» gazetesi Ia şuphesız cehaleti ve tecrübesizliğı doKöprüden blr vapur hareketle Hay Arkası Sa. 4, Sü. 4 te tanbula Roger Grenier adında hususl Arkası »ahife 3, Sü. 6 da bir muhabir göndermiş. Gazıetesıne gönderdiği mektublardan birini «Cambat> tan naklen «La Presse de France» ta gördük. Bu yazının hemen her satırmda Roger Grenier'nin gazetecüığe yeni heves etmiş toy bir deliKan'ı olduğu anlasılıyor. Çunkü, zavalîı, «yeni Türkiye» de gazetecilik sahası için pek Türhiye aznnhk düşmam imiş! İstanbula gelen toy ve garazkârbirFransız gazetecisinin muayyen bazı membalardan ilham alarak yazdığı anlaşılan garib yazı Cerad Açıkalın Türkiyeye sığınan Iraklı asi Iraka iade ettiğimiz Salâhaddin Sabah dün idam olundu Londra • 16 (B.B.C.) Bağdaddan verılen haberlere gore 1941 ae kopan Raşid Ah isyanıle alâkah olan Irak subaylarmdan Salâhaddin Sabah bugun ıdam olunmuştur. Salâhaddin Sabah, Isyana iştirak ettıkten sonra Türkiyeye iltica etmîş ve son günlerde tesUm edılınciye kadar Türkıyede kalmıstı. GÜNAYDIN r I NADtR NADİ Gevad Açıkalın Londra Büyük Elçisi oldu Feridun Cemal Erkin Hariciye Umumî Kâtibliğine tayin edildi Ankara 16 (a.a.) Dış işleri Bakanlığı Umumî kâtıbi büyuk elçi Ce\ad Açıkahnın Londra büyuk clçıhğıne tayıni Yuksck Tasdıka iktıran elmıştır. Ankara 16 (a.a.) Dış işleri Bakanlığı Umumî kâtıbhği birıncı muavını birinci sınıf orta elçi FeriJu.ı Cemal Erkının buvuk elçihğe tettu suretile umumi kâtıblığe tayini Yuksek Tasdıka iktıran etmıştir. Arkas\ sahife 3. Sil 4 te Y A R I N t Irak hükumeti Raşid Alinin Suudî Arabistandan çıkarılmasını istedi »M Batavia'dan Londra 16 (a.a) Times gazetesi Cavadaki durumu yorumleyaraK şunları yazmaktadır:' Indonesialıların ta'm bir bağımsızhk ıstemelenne rağmen daha zıvade milletlerarası gözetleme veya denetleme bir görünuş altmda bir nevi bağımsızlık ümid ettikleri sanılıyor. Fiüpınlerdeki iddre tarzlarına bakarak Amerıkalılaroîn çok şeyler belclemekte ve Birmanya ve Malezyalı genc milliyetçiler gıbı poz'ermi , Arkas\ sahife 3, Sü. 3 f« CEMAL NADiR'in büyük renkU karikatürü Londra 16 (a a.) tEvenıng Standard» gazetesi, Irak hükumetinin Suudî Arabistandan, Raşid Alinin meınlekst dışı edilmesini istemiş olduğunu yazmaktadır. Gazcte, 1941 Irak isyanı Hderinin, Almanyanın yıkılışmdan sonra enterne edılmiş olduğu Fransa^an kaçarak Suriyeden Arabıstana gırmış olduğunu tasrih etmektedir Ha kesesun pavri sesunu. büyük bir yükten kurtuldun!.